PENTALFA INTERACTIEF MULTIDICIPLINAIR POSTACADEMISCH AFSTANDSONDERWIJS FACULTEIT GENEESKUNDE KU LEUVEN

Transcriptie

1 PENTALFA INTERACTIEF MULTIDICIPLINAIR POSTACADEMISCH AFSTANDSONDERWIJS FACULTEIT GENEESKUNDE KU LEUVEN

2 VOORWOORD Geachte collega s, We beginnen graag met u een gezond en gelukkig Nieuwjaar te wensen. De wetenschappelijke stuurgroep van Pentalfa heeft alvast haar goede voornemens voor 2017 waargemaakt: ook in het tweede semester bieden we weer een veelzijdig programma aan dat zowel artsen, tandartsen, klinische biologen als andere geïnteresseerden zal boeien. We starten het tweede semester met een lezing over de optimalisatie van het geneesmiddelenvoorschrift bij ouderen (9 februari). Verder gaan we dit semester in op de relatie tussen armoede en ziekte (16 februari), wordt de andropauze nader bekeken (13 maart), belichten we medische en ethische kwesties bij een late kinderwens (30 maart), hoe een voedselallergie kan worden aangepakt (20 april) en nog zoveel meer. Op 1 juni is er een extra sessie cardiologie met als thema acuut coronair syndroom. Dankzij het Vlaams Ziekenhuisnetwerk kunt u de sessies niet alleen in maar ook in uw eigen regio volgen. Kunt u onmogelijk op een lezing aanwezig zijn, dan is het sinds kort mogelijk om lezingen te herbekijken met accreditatie. Herbekijken zonder accreditatie kan al vanaf een week na de lezing; voor herbekijken met accreditatie komen de sessies pas ongeveer een maand later online. Meer informatie hierover vindt u op onze website. Namens onze decaan prof. dr. Paul Herijgers en mezelf wil ik graag de volgende personen bedanken: de sprekers en moderatoren voor hun inzet, de locaties voor hun gastvrijheid, de medewerkers voor hun administratieve en technische ondersteuning, en de sponsors voor hun financiële steun. Indien u voorstellen heeft om een bepaald onderwerp te behandelen of om de werking te verbeteren, dan mag u dit steeds doorgeven aan mij of de andere leden van de wetenschappelijke stuurgroep die u achteraan in de brochure vindt. Als u uw onderwerp graag nog in het volgende academiejaar behandeld wilt zien, doet u dat het best vóór 15 februari, zodat uw suggestie nog op de wetenschappelijke stuurgroepvergadering kan worden besproken. We hopen dat ons programma u warm heeft kunnen maken en verwelkomen u graag met een hapje en een drankje op één van onze locaties. Met collegiale groeten, Prof. dr. Johny Verschakelen Voorzitter, Wetenschappelijke Stuurgroep Pentalfa

3 ONLINE Elke Pentalfasessie wordt niet alleen uitgezonden naar vijf locaties verspreid over Vlaanderen, maar ook opgenomen. Reeds enkele jaren worden zowel de opnames als de presentaties ter beschikking gesteld op onze website onder de rubriek Herbekijken. De opnames en slides worden mits toestemming van de sprekers en moderatoren ongeveer een week na de lezing online gezet. Het kan zijn, dat bij sommige opnames er een deel tussenuit geknipt werd en dat er voor dat onderdeel geen slides beschikbaar zijn, omdat ze te gevoelige informatie bevatten of omdat de spreker om persoonlijke redenen geen toestemming gaf. Tot op heden was het herbekijken louter informatief, zonder accreditatie. We kregen echter regelmatig de vraag of dit ook met accreditatie kon. Dit werd voorgesteld aan de Wetenschappelijke Stuurgroep Pentalfa en goedgekeurd. Er werd een applicatie ontwikkeld, die tijdens de maanden juli en augustus getest en warm onthaald werd. Vanaf dit academiejaar zal deze applicatie ter beschikking zijn voor artsen en klinische biologen, die door omstandigheden niet aanwezig kunnen zijn bij de lezing zelf of niet tijdig op een locatie geraken waar de sessie uitgezonden wordt. Omdat we het live meemaken van een lezing en de sociale contacten met collega s willen blijven stimuleren, zal de lezing pas een maand na de effectieve datum online gezet worden voor het herbekijken met accreditering. Ook zullen hiervoor enkel de opnames benut worden van lezingen waarvoor we volledige toestemming kregen, d.w.z. lezingen waarbij we voor elk onderdeel toestemming kregen van de spreker om de opname online te zetten. De optie om lezingen te herbekijken zonder accreditatie blijft bestaan voor zowel de onvolledige als de volledige opnames. Ze zullen zoals steeds ongeveer een week na datum op de website terug te vinden zijn onder de rubriek Herbekijken. Meer informatie over deze nieuwe applicatie vindt u terug op onze website: Tijdens een aantal Pentalfasessies bieden we u een interactieve applicatie aan. Zo kan u gedurende de sessie*: deelnemen aan een interactieve voting vragen doorsturen naar de centrale moderator presentaties in pdf downloaden informatie lezen over het onderwerp en de sprekers APP.PENTALFA.BE Bij sessies aangeduid met bovenstaand symbool neemt u - zo mogelijk - een smartphone, tablet of laptop mee. Surf* tijdens de sessie naar: * Afhankelijk van de sessie kan het zijn dat slechts enkele van deze mogelijkheden actief zijn. U maakt verbinding via uw mobiele provider (datanetwerk) of maakt gebruik van Wi-Fi, aanwezig op alle locaties. Een demo vindt u op

4 PROGRAMMA ONTHAAL: 19U30 - PROGRAMMA: 19U55 DEEL Optimalisatie van het geneesmiddelenvoorschrift bij ouderen E&E E&E LEUVEN DENDERMONDE GENK KORTRIJK OOSTENDE OVERPELT Armoede: implicaties voor elke arts? LEUVEN AALST BONHEIDEN GENK OOSTENDE RONSE Biologicals bij systeemziekten: voordelen, voorzorgsmaatregelen en risico s LEUVEN BRUGGE DENDERMONDE HASSELT KORTRIJK TURNHOUT Urgentie in de pneumologie LEUVEN ANTWERPEN BRUGGE DENDERMONDE HASSELT RONSE Andropauze: fact or fiction? LEUVEN AALST BONHEIDEN GENK KORTRIJK OOSTENDE Nieuwe ontwikkelingen binnen de kinderinfectieziekten LEUVEN BRUGGE DENDERMONDE OVERPELT RONSE TURNHOUT E&E Als je niet op tijd aan kinderen wil of kan beginnen LEUVEN ANTWERPEN BRUGGE DENDERMONDE HASSELT KORTRIJK Help, mijn patiënt heeft een voedingsallergie: van intolerantie tot anafylaxie! LEUVEN BONHEIDEN GENK KORTRIJK OOSTENDE TURNHOUT Etiologie, diagnose en behandeling van halitosis LEUVEN AALST HASSELT OOSTENDE OVERPELT RONSE Mucosale en dermatologische nevenwerkingen van oncologische behandelingen LEUVEN BRUGGE DENDERMONDE HASSELT KORTRIJK TURNHOUT Palliatieve behandelingsmogelijkheden bij maligne obstructieve icterus : een update LEUVEN ANTWERPEN BONHEIDEN GENK OOSTENDE RONSE Het microbioom in ziekte en gezondheid LEUVEN AALST BRUGGE HASSELT KORTRIJK OVERPELT Acuut coronair syndroom - Extra sessie LEUVEN AALST GENK KORTRIJK OOSTENDE TURNHOUT

5 LOCATIES KU - campus Gasthuisberg Onderwijs en Navorsing 1, Niveau 04 Herestraat 49, 3000 OLV Ziekenhuis Moorselbaan Aalst ZNA Stuivenberg Lange Beeldekensstraat Antwerpen Imeldaziekenhuis Imeldalaan Bonheiden AZ Sint-Lucas St.-Lucaslaan Brugge AZ Sint-Blasius Kroonveldlaan Dendermonde Ziekenhuis Oost-Limburg Schiepse Bos Genk vzw Jessa Ziekenhuis Stadsomvaart Hasselt AZ Groeninge - Nieuw adres! President Kennedylaan Kortrijk AZ Damiaan Gouwelozestraat Oostende Mariaziekenhuis vzw Maesensveld Overpelt AZ Glorieux Glorieuxlaan Ronse AZ Turnhout Steenweg op Merksplas Turnhout Auditorium Pentalfa tel Zaal Guernica 2 of zaal Het Strand, W+4 tel Videoconferentiezaal Afdeling B1 tel Auditorium tel Vergaderzaal Erasmus tel Auditorium tel Campus St.-Jan tel Auditorium, Campus Virga Jesse tel MOC-zaal, Campus Kennedylaan tel Vergaderzaal Lange Nelle tel Auditorium Marie Curie tel Auditorium Centrum Glorieux tel Campus Sint-Jozef tel

6 OPTIMALISATIE VAN HET GENEESMIDDELENVOORSCHRIFT BIJ OUDEREN 9 FEBRUARI 2017 E&E Multimorbiditeit bij ouderen geeft aanleiding tot polyfarmacie. Het tegelijk gebruiken van meerdere geneesmiddelen kan op zijn beurt leiden tot ongewenste bijwerkingen zoals geneesmiddel-gerelateerde toxiciteit, valincidenten en hospitalisaties. Het geneesmiddelenvoorschrift bij ouderen moet dan ook regelmatig geëvalueerd worden om mogelijk ongepaste medicatie te detecteren en zo de genoemde nadelige gevolgen van medicatie en bijwerkingen te voorkomen. In deze Pentalfa-sessie gaan we dieper in op polyfarmacie en bekijken we hoe het geneesmiddelenvoorschrift in verschillende zorgsettings kan worden geoptimaliseerd. POLYFARMACIE: VOORKOMEN EN GEVOLGEN prof. dr. Johan Flamaing, Geriatrie, UZ & Afdeling Gerontologie en Geriatrie, KU OPTIMALISATIE VAN HET GENEESMIDDELENVOORSCHRIFT IN DE THUISZORG prof. dr. Birgitte Schoenmakers, Academisch Centrum Huisartsgeneeskunde, KU OPTIMALISATIE VAN HET GENEESMIDDELENVOORSCHRIFT IN WOON- EN ZORGCENTRA prof. dr. Veerle Foulon, Klinische Farmacologie en Farmacotherapie, KU OPTIMALISATIE VAN HET GENEESMIDDELENVOORSCHRIFT IN HET ZIEKENHUIS apr. Lorenz Van der Linden, Apotheek, UZ HET EFFECT VAN MEDICATIE REVIEW prof. dr. Jos Tournoy, Geriatrie, UZ & Afdeling Gerontologie en Geriatrie, KU Dendermonde Genk Kortrijk Oostende Overpelt prof. dr. Johan Flamaing, Gerontologie & Geriatrie dr. Katlijn Van Mulders, Geriatrie dr. Joris Meeuwissen, Algemene Interne Geneeskunde & Geriatrie dr. Veronique Ghekiere, Geriatrie dr. Karel Goddeeris, Geriatrie dr. Els Vermeyen, Geriatrie GERIATRIE - ACHG - FARMACOLOGIE

7 ARMOEDE: IMPLICATIES VOOR ELKE ARTS? E&E 16 FEBRUARI 2017 De kloof tussen rijk en arm neemt alsmaar toe. Ook in België. De Welzijnsbarometer 2015 toonde aan dat in Vlaanderen 1 kind op de 15 en in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest 1 kind op de 4 in een gezin zonder inkomen uit arbeid leeft. Niet alleen de gemiddelde levensverwachting, maar ook de prevalentie van ziekten van de Belgen varieert heel sterk in functie van hun socio-economische status. Tijdens deze Pentalfa-sessie gaan we in op de relatie tussen armoede en ziekte, bespreken we determinanten van ziekte en gezondheid en bekijken we deze in het bijzonder in de Belgische context. Vervolgens wordt besproken wat de implicaties voor de zorgverlener zijn. INLEIDING prof. dr. Ann Roex, Academisch Centrum Huisartsgeneeskunde, KU CIJFERS: BESCHRIJVING VAN DE HUIDIGE ARMOEDECIJFERS, DETERMINANTEN VAN ZIEKTE EN GEZONDHEID dhr. Peter Verduyckt, Brussels Gezondheidsobservatorium INEQUITY OF CARE IMPLICATIES VOOR DE ZORGVERLENERS prof. dr. Birgitte Schoenmakers, Academisch Centrum Huisartsgeneeskunde, KU Aalst Bonheiden Genk Oostende Ronse prof. dr. Birgitte Schoenmakers, ACHG dr. Pieter Dobbels, Gastro-enterologie dr. Koen Meynendonckx, Huisarts dr. Patrick Noyens, Cardiologie & Voorzitter Ethisch Comité dr. Myriam Azou, Pediatrie dr. Philip Saudane, Huisarts ACADEMISCH CENTRUM HUISRTSENGENEESKUNDE

8 BIOLOGICALS BIJ SYSTEEMZIEKTEN: VOORDELEN, VOORZORGSMAATREGELEN EN RISICO'S 23 FEBRUARI 2017 Na de inflammatoire darmziekten en reumatoïde artritis hebben de producenten van biologicals de laatste jaren de wereld van de vasculitiden en de andere systeemziekten ontdekt. De eerste spreker van deze Pentalfa-sessie geeft een overzicht van de belangrijkste cytokines die in het inflammatoire proces bij systeemziekten een rol spelen en waarmee de biologicals kunnen interageren. Vervolgens wordt het gebruik van biologicals bij vasculitis besproken vooral bij de ANCA-gerelateerde vasculitiden en bij giant cell arteritis. Een derde spreker belicht het gebruik van biologicals en op stapel staande studies met biologicals bij systeemlupus, systeemsclerose en dermato- en polymyositis. Maar geen rozen zonder doornen: in een vierde bijdrage komen infectieuze en niet-infectieuze risico s verbonden aan biologicals aan bod, om dan ten slotte af te ronden met de aanbevelingen voor preventieve vaccinaties bij patiënten die met biologicals worden behandeld. BIOLOGICALS: HET BOS EN DE BOMEN prof. dr. Steven Vanderschueren, Algemene Interne Geneeskunde, UZ GEBRUIK VAN BIOLOGICALS BIJ DE VASCULITIDEN prof. dr. Daniel Blockmans, Algemene Interne Geneeskunde, UZ GEBRUIK VAN BIOLOGICALS BIJ ANDERE SYSTEEMZIEKTEN prof. dr. Ellen De Langhe, Reumatologie, UZ RISICO'S VAN BIOLOGICALS prof. dr. Liesbet Henckaerts, Algemene Interne Geneeskunde, UZ VACCINATIES BIJ PATIËNTEN ONDER BIOLOGICALS prof. dr. Willy Peetermans, Algemene Interne Geneeskunde, UZ Brugge Dendermonde Hasselt Kortrijk Turnhout prof. dr. Daniel Blockmans, Algemene Interne Geneeskunde dr. Caroline Verbist, Reumatologie dr. Helena Herman, Reumatologie dr. Jan Lenaerts, Reumatologie dr. Gert Meeus, Nefrologie dr. Barbara van Schaeybroeck, Reumatologie ALGEMENE INWENDIGE GENEESKUNDE

9 URGENTIES IN DE PNEUMOLOGIE 9 MAART 2017 Tijdens deze sessie gaan de sprekers in op een aantal acute problemen in de pneumologie, meer bepaald primaire/ secundaire pneumothorax, de indicaties en behandeling met niet-invasieve ventilatie en acute exacerbaties van longfibrose. Daarbij wordt een overzicht gegeven van de recente literatuur en van praktijkgerichte richtlijnen en adviezen over de aanpak van diverse acute situaties. Gesponsord door: AANPAK VAN PNEUMOTHORAX dr. Jonas Yserbyt, Longziekten, UZ NIET-INVASIEVE VENTILATIE prof. dr. Greet Hermans, Algemene Interne Geneeskunde, UZ ACUTE EXACERBATION OF PULMONARY FIBROSIS prof. dr. Toby Maher, Royal Brompton, Londen Antwerpen Brugge Dendermonde Hasselt Ronse prof. dr. Geert Verleden, Longziekten dr. Roel Verbuyst, Pneumologie dr. Philippe Rogiers, Pneumologie dr. Werner Temmerman, Pneumologie dr. Kristof Cuppens, Pneumologie dr. Carl Gysbrechts, Pneumologie IG LONGZIEKTEN

10 ANDROPAUZE: FACT OF FICTION? 16 MAART 2017 De laatste tijd is er een groeiende interesse voor de mogelijke rol van testosteron bij de oudere man, vooral ook in de lekenpers. Het gebruik van testosteron is ook toegenomen. Dat doet de vraag rijzen of zich bij sommige mannen een andropauze voordoet, naar analogie met de vrouwelijke menopauze en hoe we hen daar dan als arts bij kunnen helpen. Doelstelling van deze Pentalfasessie is een overzicht te geven van de belangrijkste veranderingen in mannelijke seksualiteit in relatie tot het verouderingsproces. Daarnaast zullen de hiermee geassocieerde gezondheidsproblemen worden besproken. Bijzondere aandacht gaat daarbij naar de hormonale veranderingen. Is er een leeftijdsgebonden daling van het testosteron? Wanneer en hoe moeten we testosteron meten bij oudere mannen? Hoe stellen we de diagnose van testosterontekort? Ten slotte is er aandacht voor de behandeling met testosteron. Wat zijn de voordelen en de risico s verbonden aan het gebruik van testosteron? De interactieve voordrachten worden gevolgd door een paneldiscussie. INLEIDING: HET BEGRIP 'ANDROPAUZE' prof. dr. Dirk Vanderschueren, IG Endocrinologie, UZ DE SEKSUELE PROBLEMEN VAN DE OUDER WORDENDE MAN prof. dr. Maarten Albersen, Urologie, UZ TESTOSTERONTEKORT BIJ DE OUDER WORDENDE MAN: HOE STEL JE DE DIAGNOSE EN HOE KAN JE BEHANDELEN? dr. Leen Antonio, IG Endocrinologie, UZ CARDIOVASCULAIRE RISICO'S VAN TESTOSTERONTOEDINING: EEN REGULATOIR CONUNDRUM prof. dr. Bart Van der Schueren, IG Endocrinologie, UZ Aalst Bonheiden Genk Kortrijk Oostende prof. dr. Dirk Vanderschueren, IG Endocrinologie dr. Liesbeth Van Huffel, Endocrinologie dr. Bart Vets, Endocrinologie & Diabetologie dr. Yves Kockaerts, Endocrinologie dr. Gerd Vanhaverbeke, Endocrinologie & Diabetologie dr. Jochen Darras, Urologie IG ENDOCRINOLOGIE - UROLOGIE

11

12 PENTALFA INTERACTIEF MULTIDICIPLINAIR POSTACADEMISCH AFSTANDSONDERWIJS PROGRAMMA FEBRUARI JUNI 2017 ONTHAAL: 19U30 - PROGRAMMA: 19U E&E E&E Optimalisatie van het geneesmiddelenvoorschrift bij ouderen LEUVEN DENDERMONDE GENK KORTRIJK OOSTENDE OVERPELT Armoede: implicaties voor elke arts? LEUVEN AALST BONHEIDEN GENK OOSTENDE RONSE Biologicals bij systeemziekten: voordelen, voorzorgsmaatregelen en risico's LEUVEN BRUGGE DENDERMONDE HASSELT KORTRIJK TURNHOUT Urgentie in de pneumologie LEUVEN ANTWERPEN BRUGGE DENDERMONDE HASSELT RONSE Andropauze: fact or fiction? LEUVEN AALST BONHEIDEN GENK KORTRIJK OOSTENDE Nieuwe ontwikkelingen binnen de kinderinfectieziekten LEUVEN BRUGGE DENDERMONDE OVERPELT RONSE TURNHOUT

13 E&E Als je niet op tijd aan kinderen wil of kan beginnen LEUVEN ANTWERPEN BRUGGE DENDERMONDE HASSELT KORTRIJK Help, mijn patiënt heeft een voedingsallergie: van intolerantie tot anafylaxie! LEUVEN BONHEIDEN GENK KORTIJK OOSTENDE TURNHOUT Etiologie, diagnose en behandeling van halitosis LEUVEN AALST HASSELT OOSTENDE OVERPELT RONSE Mucosale en dermatologische nevenwerkingen van oncologische behandelingen LEUVEN BRUGGE DENDERMONDE HASSELT KORTRIJK TURNHOUT Palliatieve behandelingsmogelijkheden bij maligne obstructieve icterus: een update LEUVEN ANTWERPEN BONHEIDEN GENK OOSTENDE RONSE Het microbioom in ziekte en gezondheid LEUVEN AALST BRUGGE HASSELT KORTRIJK OVERPELT Acuut coronair syndroom - Extra sessie LEUVEN AALST GENK KORTRIJK OOSTENDE TURNHOUT E&E = Interactieve sessie, meer info op: = Ethiek & Economie KU LEUVEN FACULTEIT GENEESKUNDE Onderwijs en Navorsing II Herestraat 49 bus 400 BE-3000 INLICHTINGEN PENTALFA: Annemie Janssens tel pentalfa@kuleuven.be nieuwsbrief: inschrijving via website

14

15 NIEUWE ONTWIKKELINGEN BINNEN DE KINDERINFECTIEZIEKTEN 23 MAART 2017 Infectieziekten zijn erg frequent bij kinderen, en zowel eerste-, tweede- als derdelijnsartsen komen dan ook geregeld in contact met kinderen met infectieuze pathologie. Deze Pentalfa-sessie beoogt dan ook een erg breed publiek. Een correcte en snelle diagnose van infectieziekten kan soms essentieel zijn om een juiste en gerichte behandeling te kunnen starten. Recente veranderingen in vaccinatieaanbevelingen hebben dan weer een belangrijke invloed op de epidemiologie van heel wat infectieziekten. Zwangere vrouwen vormen een bijzondere risicogroep, en omdat ze vaak in contact komen met kinderen met infecties, willen we dieper ingaan op het risico van pediatrische infecties voor zwangere vrouwen en de repercussie van infecties bij de zwangere vrouw op hun ongeboren kind. De laatste spreker van deze Pentalfa-sessie bespreekt de rol van infecties in inflammatie ter hoogte van het centraal zenuwstelsel, met vaak ernstige gevolgen op korte en lange termijn. NIEUWE LABOTECHNIEKEN VOOR DE DIAGNOSE VAN INFECTIEZIEKTEN prof. dr. Veroniek Saegeman, Laboratoriumgeneeskunde, UZ IMPACT VAN VACCINATIE OP DE EPIDEMOLOGIE VAN PEDIATRISCHE INFECTIEZIEKTEN dr. Martine Sabbe, Epidemiology Infectious Diseases Unit, Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid REPERCUSSIES VAN INFECTIES BIJ DE ZWANGERE VROUW OP HET ONGEBOREN KIND EN VAN INFECTIES BIJ KINDEREN OP DE ZWANGERE VROUW dr. Jute Richter, Gynaecologie & Verloskunde, UZ PEDIATRISCHE INFECTIES EN INFLAMMATIE IN HET CENTRAAL ZENUWSTELSEL prof. dr. Katrien Jansen, Kinderneurologie, UZ Brugge Dendermonde Overpelt Ronse Turnhout dr. Mieke Boon, Kindergeneeskunde, Kinderinfectieziekten, Kinderpneumologie dr. Emiel Baten, Pediatrie dr. Piet Verlinde, Pediatrie dr. Luc Vandenbossche, Pediatrie dr. Bart Van Lierde, Pediatrie dr. Eduard Van Hollebeke, Pediatrie KINDERGENEESKUNDE

16 ALS JE NIET OP TIJD AAN KINDEREN WIL OF KAN BEGINNEN 30 MAART 2017 E&E Sommige ouders doen pas op latere leeftijd een beroep op de expertise van een fertiliteitscentrum: omdat ze pas laat een partner ontmoeten; omdat ze om medische redenen niet vroeger aan kinderen durfden of konden beginnen; of omdat hun professionele activiteiten dat niet eerder toelieten. We zien ook een toename in het aantal echtscheidingen en daarmee gepaard gaande nieuwe relaties op oudere leeftijd, wat zich vertaalt in een verhoogde vraag naar medisch geassisteerde reproductie. We belichten de effecten van leeftijd op het vruchtbaarheidspotentieel bij vrouwen en mannen en we bekijken welke opties er zijn om deze vrouwen/mannen in hun kinderwens te ondersteunen. We verkennen ook de ethische en maatschappelijke overwegingen die een rol spelen wanneer de vraag naar medisch geassisteerde reproductie op latere leeftijd wordt gesteld. Welke verantwoordelijkheid hebben fertiliteitscentra hierbij. Is het beter om de verschillende mogelijke redenen voor de latere kinderwens te onderscheiden of om ze tot één vraag te herleiden? IS ER EEN GRENS AAN VROUWELIJKE VRUCHTBAARHEID? dr. Sharon Lie Fong, Gynaecologie & Verloskunde, s Universitair Fertiliteitscentrum IS ER EEN GRENS AAN MANNELIJKE VRUCHTBAARHEID? dr. Maarten Albersen, Urologie, s Universitair Fertiliteitscentrum ETHISCHE ASPECTEN VAN KINDERWENS OP LATERE LEEFTIJD prof. dr. Kris Dierickx, Centrum voor Biomedische Ethiek en Recht, KU Antwerpen Brugge Dendermonde Hasselt Kortrijk prof. dr. Christel Meuleman, Verloskunde & Fertiliteit dr. Ingrid Inion, Centrum voor Reproductieve Geneeskunde dr. Stephan Demeyere, Gynaecologie dr. Didier Oosterlynck, Gynaecologie & Verloskunde dr. Sara Neyens,Gynaecologie & Verloskunde dr. Karel Buyse, Gynaecologie & Verloskunde LEUVENS UNIVERSITAIR FERTILITEITSCENTRUM

17 HELP, MIJN PATIËNT HEEFT EEN VOEDINGSALLERGIE: VAN INTOLERANTIE TOT ANAFYLAXIE! 20 APRIL 2017 Dokter, zou ik een voedselallergie hebben? Voedselallergie en voedselintolerantie zijn een hot topic. Glutenvrije en lactosevrije voeding is de nieuwe hype en patiënten volgen al dan niet terecht allerhande eliminatiediëten. Een reële voedselallergie kan echter ernstige reacties veroorzaken (zoals bijvoorbeeld anafylaxie) die zelfs kunnen leiden tot de dood. In deze sessie geven we u een overzicht van het brede spectrum van de voedselallergie, van kind tot volwassene, van een meestal onschuldige kruisallergie tot een ernstige en levensbedreigende primaire voedselallergie, inclusief een inkijk in de wereld van de voedselintolerantie. Op het einde van deze sessie bent u opnieuw up-to-date en kunt u uw patiënt de nodige adviezen geven. VOEDSELALLERGIE BIJ VOLWASSENEN prof. dr. Rik Schrijvers, Algemene Interne Geneeskunde, UZ VOESELALLERGIE BIJ KINDEREN prof. dr. Dominique Bullens, Pediatrie, UZ SPECIALE VORMEN VAN VOEDSELGEÏNDUCEERDE ANAFYLAXIE dr. Christine Breynaert, Algemene Interne Geneeskunde, UZ VOEDSELINTOLERANTIE prof. dr. Tim Vanuytsel, Gastro-enterologie, UZ Bonheiden Genk Kortrijk Oostende Turnhout dr. Christine Breynaert, Algemene Interne Geneeskunde dr. Veerle Moons, Gastro-enterologie dr. Els Michiels, Pneumologie dr. Mathias Leys, Pneumologie & Allergieën dr. Guy Lambrecht, Gastro-enterologie dr. Annemie Wijnants, Pediatrie ALGEMENE INTERNE GENEESKUNDE

18 ETIOLOGIE, DIAGNOSE EN BEHANDELING VAN HALITOSIS 27 APRIL 2017 Een vierde van de bevolking krijgt ooit last van een slechte adem. Slechte ademgeur, ook wel halitose genoemd, heeft dan ook een belangrijke sociale impact. Als (tand)arts, maar misschien ook als partner/ vriend/ bent u er ongetwijfeld al eens mee geconfronteerd. Deze lezing wil u wegwijs maken in de meest voorkomende oorzaken, u helpen bij het stellen van een diagnose en enkele oplossingen voor dit probleem aanreiken. De etiologie van halitose zal worden besproken, met een nadruk op de mogelijk intra-orale en neus-keel en oor gerelateerde oorzaken. Daarna zullen enkele praktische tips aangereikt worden om de ademgeur te beoordelen, zonder en met specifieke hulpmiddelen, om zo de juiste oorzaak te vinden. Tot slot zullen verschillende behandelopties besproken worden. ETIOLOGIE VAN INTRA-ORALE HALITOSIS prof. dr. Marc Quirynen, Parodontologie, UZ NKO GERELATEERDE EXTRA-ORALE HALITOSIS prof. dr. Mark Jorissen, Neus-keel-oorziekten, UZ DIAGNOSE EN BEHANDELING VAN INTRA-ORALE HALITOSIS lth. Isabelle Laleman, Parodontologie, UZ Aalst Hasselt Oostende Overpelt Ronse prof. dr. Marc Quirynen & prof. dr. Mark Jorissen, Tandheelkunde dr. Herman Van Den Eynde, MKA dr. Christel Stinckens, Algemene Neus-, Keel- en Oorziekten dr. Joke Patou, NKO prof. dr. Paul Legrand, MKA dr. Patrick Torfs, Stomatologie PARODONTOLOGIE

19 MUCOSALE EN DERMATOLOGISCHE NEVENWERKINGEN VAN ONCOLOGISCHE BEHANDELINGEN 4 MEI 2017 Zowel radiotherapie als systemische oncologische behandelingen kunnen belangrijke nevenwerkingen hebben op de huid en de mucosa. In deze Pentalfa-sessie worden de mucocutane nevenwerkingen van radiotherapie besproken, waarbij zowel de klinische presentatie als de preventie en de behandeling aan bod zullen komen. Tevens zal dieper ingegaan worden op de huidafwijkingen bij doelgerichte oncologische behandelingen: EGFR- en multikinaseinhibitoren, en BRAF- en MEK-inhibitoren. HUIDREACTIES TIJDENS EN NA RADIOTHERAPIE prof. dr. Erik Van Limbergen, Radiotherapie - Oncologie, UZ ORALE MUCOSITIS: PREVENTIE EN BEHANDELING mevr. Annemarie Coolbrandt, Oncologie, UZ HUIDREACTIES TEN GEVOLGE VAN CHEMOTHERAPIE dhr. Michiel Daem, Oncologisch Centrum, UZ Gent HUIDAFWIJKINGEN BIJ EGFR- EN MULTIKINASE-INHIBITOREN prof. dr. Siegfried Segaert, Dermatologie, UZ HUIDAFWIJKINGEN BIJ BRAF- EN MEK-INHIBITOREN prof. dr. Marjan Garmyn, Dermatologie, UZ Brugge Dendermonde Hasselt Kortrijk Turnhout prof. dr. Marjan Garmyn, Dermatologie dr. Nele Zutterman, Dermatologie dr. Harm Van Der Endt, Dermatologie dr. Bert Boyden, Dermatologie dr. Erwin Suys, Dermatologie dr. Dirk Heylen, Dermatologie DERMATOLOGIE

20 PALLIATIEVE BEHANDELINGS- MOGE LIJKHEDEN BIJ MALIGNE OBSTRUCTIEVE ICTERUS: EEN UPDATE 11 MEI 2017 Voor heel wat maligne galwegobstructies is een curatieve heelkundige ingreep niet meer mogelijk, onder andere door de lokale uitgebreidheid van het tumorale proces. Voor de betrokken patiënten zijn er echter verschillende minimaal invasieve endoscopische en percutane behandelingsmogelijkheden voorhanden. In deze sessie worden eerst de klinische aspecten en de radiologische diagnosestelling van maligne galwegobstructies belicht, waarna er dieper zal worden ingegaan op de huidige endoscopische en percutane palliatieve behandelingsmogelijkheden. KLINISCHE ASPECTEN EN ENDOSCOPISCHE DIAGNOSTISCHE EN THERAPEUTISCHE MOGELIJKHEDEN BIJ INOPERABELE MALIGNE GALWEGOBSTRUCTIES: EEN UPDATE prof. dr. Wim Laleman, Maag-, Darm- en Leverziekten, Jessaziekenhuis, Hasselt NIET-INVASIEVE RADIOLOGISCHE DIAGNOSTIEK VAN MALIGNE GALWEGOBSTRUCTIES dr. Katya Op de Beeck, Radiologie, UZ KAN ECHO-ENDOSCOPIE DE KLASSIEKE ENDOSCOPISCHE BEHANDELINGSMOGELIJKHEDEN NOG UITBREIDEN? prof. dr. Schalk Van der Merwe, Maag-, Darm- en Leverziekten, UZ PERCUTANE TRANSHEPATISCHE GALWEGDRAINAGES ALS PALLIATIE BIJ MALIGNE OBSTRUCTIEVE PROCESSEN: HOE, WAT EN WANNEER? prof. dr. Geert Maleux, Radiologie, UZ Antwerpen Bonheiden Genk Oostende Ronse prof. dr. Geert Maleux, Radiologie dr. Maggy Osselaer, Gastro-enterologie dr. Peter Bossuyt, Gastro-enterologie dr. Philip Caenepeel, Gastro-enterologie dr. Guido Deboever, Gastro-enterologie dr. Renaat Schoonjans, Gastro-enterologie MAAG-, DARM- EN LEVERZIEKTEN RADIOLOGIE

21 HET MICROBIOOM IN ZIEKTE EN GEZONDHEID 18 MEI 2017 Eten en drinken: het zijn de meest essentiële basisbehoeften van de mens en ze zorgen mee voor onze gezondheid. Deze zelfde basisbehoeften werden recent echter in toenemende mate gelinkt aan ziekte via hun effect op de darmflora: de microbiota. Intussen bestaat er heel wat wetenschappelijke kennis over de samenstelling van de microbiota, over normobiose en dysbiose en over hoe verschillen in microbiota kunnen leiden tot aandoeningen als obesitas en metabool syndroom, inflammatoire darmziekten, astma en allergieën, prikkelbaredarmsyndroom en cardiovasculaire aandoeningen. In deze boeiende sessie nemen we u mee in de wondere wereld van bacteriën, virussen en gisten, tonen we u hoe voeding onze gezondheid bepaalt, en wat de belangrijkste bevindingen met betrekking tot dysbiose en westerse ziekten zijn. Ten slotte treden we in discussie over therapeutische opportuniteiten om de microbiota te beïnvloeden en het evenwicht te herstellen. DE MICROBIOTA EN GEZONDHEID: RESULTATEN VAN HET VLAAMS DARMFLORA PROJECT prof. Jeroen Raes, VIB KU DE MICROBIOTA BIJ ZIEKTE: DYSBIOSE & COLORECTALE KANKER prof. dr. Sabine Tejpar, Gastro-enterologie & Hepatologie, UZ DYSBIOSE VAN NASH prof. dr. Schalk Van der Merwe, Gastro-enterologie & Hepatologie, UZ DE MICROBIOTA ALS THERAPIE: FMT prof. dr. Severine Vermeire, Gastro-enterologie, UZ Aalst Brugge Hasselt Kortrijk Overpelt prof. dr. Severine Vermeire, Gastro-enterologie dr. Stijn Vanden Branden, Gastro-enterologie dr. Joris Arts, Gastro-enterologie dr. Wim Jacobs, Gastro-enterologie dr. Wouter Van Moerkercke, Gastro-enterologie dr. Sophie Dewit, Gastro-enterologie GASTRO-ENTEROLOGIE & HEPATOLOGIE

22 ACUUT CORONAIR SYNDROOM 1 JUNI 2017 Acute coronaire syndromen worden gekenmerkt door een sterke activatie van bloedplaatjes en circulerende witte bloedcellen. De actuele interventionele behandelingstechnieken met de nieuwste generaties drug eluting en bioresorbeerbare stents vereisen aangepaste antitrombotische behandelingsstrategieën. Recent beschikbare klinische studieresultaten werpen een nieuw licht op de vereiste duur en intensiteit van antitrombotische behandeling. Tevens is er nood aan een meer gepersonaliseerde aanpak bij vaak oudere patiënten met frequente nood aan concomitante anticoagulerende therapie. PERSONALIZED THERAPY POST-ACS prof. dr. Stefan Janssens, Hart- en vaatziekten, UZ TIPS & TRICKS FOR DUAL ANTIPLATELET THERAPY prof. dr. Peter Sinnaeve, Hart- en vaatziekten, UZ LENGTH OF DUAL ANTIPLATELET TREATMENT IN ACS prof. dr. Olivier Varenne, Service de Cardiologie Hôpital Cochin, Université Paris Descartes Aalst Genk Kortrijk Oostende Turnhout prof. dr. Stefan Janssens, Hart- en vaatziekten moderator nog niet bekend moderator nog niet bekend dr. Nick Hiltrop, Cardiologie dr. Germain Holvoet, Cardiologie dr. Mark Coosemans, Cardiologie HART- EN VAATZIEKTEN

23 WETENSCHAPPELIJKE STUURGROEP PENTALFA Voorzitter prof. Vroegtijdige dr. Johny Verschakelen detectie UZ, Radiologie en Vertegenwoordigers aangepaste interventies Vlaamse bij dreigende Netwerkziekenhuizen achteruitgang van de vitale toestand van gehospitaliseerde patiënten kunnen levensreddend dr. Pieter Dobbels zijn en opnames op intensieve Aalst, O.L.V zorgen Ziekenhuis afdelingen voorkomen. Systematisch en frekwent dr. Wim scoren Wynendaele van vitale parameters kunnen Bonheiden, vroegtijdig Imeldaziekenhuis alerteren bij een dreigend vitaal medisch probleem dr. Philippe (early warning Rogierssystems) en gespecialiseerde Brugge, AZ St.-Lucas medisch-verpleegkundig equipes (outreach teams, dr. RRT) Walter kunnen Swinnenaansluitend op de Dendermonde, hospitalisatie afdelingen AZ St.-Blasius interveniëren om via gepaste maatregelen dr. Griet het Vander probleem Velpente identificeren Genk, een ZOL aangepaste campus St.-Jan behandeling en beleid in te stellen. In deze dr. Piet Pentalfa Schurmans sessie zal dieper worden Hasselt, ingegaan Jessa op ziekenhuis de wetenschappelijke campus Salvator evidentie van EWS dr. en Marc RRT, Raes en dit zowel bij volwassenen Hasselt, als bij Jessa kinderen. ziekenhuis Aansluitend campus zal Virga vanuit Jesse bestaande praktijkervaring prof. dr. Carlo de praktische Missant organisatie en Kortrijk, haalbaarheid AZ Groeninge van EWS & RRT worden toegelicht. dr. Mario Schurgers Oostende, AZ Damiaan dr. Rik Verroken Overpelt, Mariaziekenhuis dr. Bjorn Ghillemijn Ronse, AZ Glorieux dr. Dirk Servaes Turnhout, AZ Turnhout campus Sint-Jozef Vertegenwoordigers Disciplines UZ prof. dr. Birgitte Schoenmakers prof. dr. Dirk Vanderschueren prof. dr. Jaan Toelen prof. dr. Philippe Moerman prof. dr. Paul Lambrechts prof. dr. Antoon De Laat prof. dr. Johan Verhaeghe prof. dr. Philippe Nafteux prof. dr. Frank Van Calenbergh ACHG, KU Inwendige Geneeskunde Kindergeneeskunde Pathologische Ontleedkunde Tandheelkunde Tandheelkunde Gynaecologie en Verloskunde Heelkunde Neurochirugie Vertegenwoordiger Faculteit Geneeskunde prof. dr. Paul Herijgers Vertegenwoordiger Vervolgopleiding ASO prof. dr. Daphne Hompes Vertegenwoordiger Aalst LKI Bonheiden prof. dr. Eric Van Cutsem Brugge Hasselt De informatie in Kortrijk deze uitgave was correct bij drukvrijgave op Zie onze website voor eventuele wijzigingen die plaatsvonden na deze datum.

24 pentalfa.be twitter.com/kul_pentalfa nieuwsbrief: inschrijving via website facebook.com/kuleuven.pentalfa t.co/vrdmyprv KU LEUVEN FACULTEIT GENEESKUNDE Onderwijs en Navorsing II Herestraat 49 bus 400 BE-3000 INLICHTINGEN PENTALFA: Annemie Janssens tel pentalfa@kuleuven.be v.u. Paul Herijgers, Decaan