Gezondheidspromotie. Tom Mutsaerts. bedrijfsarts. Gezondheidspromotie 1

Transcriptie

1 Gezondheidspromotie Tom Mutsaerts bedrijfsarts Gezondheidspromotie 1

2 Gezondheidspromotie? Gezondheidspromotie 2

3 Gezondheidspromotie Tom Mutsaerts Bedrijfsarts Gezondheidscentrum Sweelinckplein Den Haag Bestuurslid NVAB-kring Leiden/Den Haag Auteur Gezond omgaan met gewoontes Gezondheidspromotie 3

4 Gezondheidspromotie Waarom gezondheidspromotie? Wat zijn gezonde gewoontes? Hoe kunnen wij, als bedrijfsarts of verzekeringsarts, een bijdrage leveren aan een gezonder werk- en leefpatroon van werknemers? Gezondheidspromotie 4

5 Gezondheidspromotie? Infectieziekten als doodsoorzaak in 2004 wereldwijd van de eerste plaats verdrongen (WHO) Welvaartsziekten als adipositas, hart- en vaatziekten, verschillende vormen van kanker, suikerziekte en artrose Gezondheidspromotie 5

6 Gezondheidspromotie? Aanleg: mee leren leven Omgevingsfactoren als de aanwezigheid van goed drinkwater en voeding, veiligheid en scholingsmogelijkheden Eigen leefpatroon Gezondheidspromotie 6

7 Gezondheidspromotie? In de hiërarchie waarden neemt gezondheid een belangrijke plaats in Aan andere waarden als vrijheid, solidariteit, toewijding en genot wordt ook veel belang gehecht Tot op zekere hoogte keuzevrijheid Gezondheidspromotie 7

8 Gezondheidspromotie? Toename welvaartsziekten Invloed van het eigen leefpatroon Belang van goede gezondheid Eenzijdige aandacht voor genezing van ziekte is dweilen met de kraan open Gezondheidspromotie 8

9 Gezondheid Een staat van volledig lichamelijk, psychisch en sociaal welzijn en niet slechts de afwezigheid van ziekte of gebrek Lichamelijk, psychisch en sociaal gezonde gewoontes Gezondheidspromotie 9

10 Lichamelijk gezonde gewoontes Selectief en gevarieerd eten Veel water drinken Veel groente en fruit eten Snacken en snoepen beperken Overmatig alcoholgebruik vermijden Tabak vermijden Intensief bewegen Gezondheidspromotie 10

11 Selectief en gevarieerd eten Gezondheidspromotie 11

12 Lichamelijk gezonde gewoontes Gezondheidspromotie 12

13 Psychisch gezonde gewoontes Je onafhankelijk opstellen Binden Voor jezelf opkomen Jezelf beheersen Realistisch plannen Ontspannen Gezondheidspromotie 13

14 Je onafhankelijk opstellen Autonome individuen hebben een gevoel van individuele identiteit ontwikkeld en kennen hun kracht en hun kwetsbaarheid Gebrek aan autonomie gaat gepaard met de valkuil van extreme afhankelijkheid Autonomie van medewerkers vergroten: verantwoordelijkheid delegeren, sterke kanten benoemen, hobby s tonen Gezondheidspromotie 14

15 Voor jezelf opkomen Assertiviteit is het vermogen voor jezelf op te komen zonder schuldgevoelens of angst Gebrek aan assertiviteit gaat gepaard met de valkuil van extreme aanpassing Assertiviteit van medewerkers vergroten: het woord geven, vragen wat ze willen Gezondheidspromotie 15

16 Realistisch plannen Verschillende rollen als individu, werkende, verzorger, relatie of beheerder Haalbare planning Veel mensen nemen teveel hooi op hun vork en falen als individu (roofbouw), werknemer (verzuim), relaties (eenzaamheid) of beheerder (het huis laten verslonzen) Gezondheidspromotie 16

17 Draagkracht - draaglast Gezondheidspromotie 17

18 Ontspannen Chronische spanning komt veel voor en heeft een vernietigende werking op de kwaliteit van leven Relaxare: loslaten of losmaken Als je er geen gewoonte van maakt om je dagelijks los te maken loop je vast Ook in de werkprocessen structureel ontspanning invoeren Gezondheidspromotie 18

19 Gezondheidspromotie 19

20 Gezondheidspromotie 20

21 Sociaal gezonde gewoontes Relaties onderhouden Omgaan met tegengestelde belangen Kritiek geven en in ontvangst nemen Complimenten geven en in ontvangst nemen Gezondheidspromotie 21

22 Omgaan met tegengestelde belangen Gezondheidspromotie 22

23 Kritiek.. Benoem gedrag dat je zelf hebt waargenomen Zo concreet mogelijk In het hier-en-nu Geef aan waar je last van hebt Geef ruimte voor een reaktie Wat stel je wel op prijs? Gezondheidspromotie 23

24 Conclusies Gezondheidspromotie omdat welvaartsziekten steeds meer voorkomen, het leefpatroon een grote rol speelt en gezondheid als belangrijke waarde wordt beschouwd Het bevorderen van lichamelijk, psychisch en sociaal gezonde gewoontes Gezondheidspromotie 24

25 Laatste vraag Hoe kunnen wij, als bedrijfsarts of verzekeringsarts, een bijdrage leveren aan een gezonder werk- en leefpatroon van werknemers? Gezondheidspromotie 25

26 Twee tactieken Mensen aan het denken zetten: kennis vergroten Mensen aan het doen zetten: vaardigheden bijbrengen Gezondheidspromotie 26

27 Gedragsverandering Leiden of volgen Gedragsverandering als een proces Stilstaan bij de oorzaken De gemakkelijke weg kiezen De tijd nemen Rekening houden met korte en lange termijn Gezondheidspromotie 27

28 Leiden of volgen? Meer dan we ons bewust zijn volgen we onze ouders, vrienden, werkgevers en reclameboodschappen We passen ons aan en geven belangrijke beslissingen uit handen Vaak gaat dit goed Bij gezondheid gaat dit fout Gezondheidspromotie 28

29 Gedragsverandering als een proces beschouwen Eerste fase waarin je gemotiveerd raakt je gedrag te veranderen Tweede fase waarin je daadwerkelijk je gedrag wijzigt Derde fase van het gedragsbehoud Motiveren, doen, blijven doen Gezondheidspromotie 29

30 Stilstaan bij de oorzaken Druk of steun van anderen Stressreductie Symptomen als gevaarteken Bepaald door opvattingen, overtuigingen en verwachtingen Gezondheidspromotie 30

31 De gemakkelijke weg kiezen Moeilijker om gedrag te wijzigen als de inspanningen groter zijn Hoe concreter het voornemen en hoe kleiner de stap, hoe groter de kans van slagen Niet klakkeloos een advies opvolgen, maar zelf een strategie bepalen Gezondheidspromotie 31

32 De gemakkelijke weg kiezen Gezondheidspromotie 32

33 De tijd nemen Snelle processen: productieprocessen, telecommunicatie, transport (deze hebben baat bij de versnelling van de huidige tijd) Trage processen: kind opvoeden, verdriet verwerken, zieke verzorgen (jagen op tijdwinst is zinloos, controle en versnelling maken plaats voor ontvankelijkheid en vertraging) Gezondheidspromotie 33

34 Rekening houden met korte en lange termijn Warm systeem vraagt om onmiddellijke bevrediging, waarin emoties een rol spelen (Wil je wijn? Ja, lekker) Koud systeem wordt gekenmerkt door lange-termijn doelen en beredeneren (Nee, dank je) Gezondheidspromotie 34

35 Wat betekent dit voor ons? De cliënt adviseren i.p.v. de patiënt behandelen (leiding bij de cliënt laten) Proces gericht op de drie fasen: motiveren, doen, blijven doen Onderliggende oorzaken analyseren Kleine concrete stappen Korte- en lange termijn (traag proces) Gezondheidspromotie 35

36 Conclusie 1 trend Factor arbeid binnen de gezondheidszorg versterken Factor gezondheid binnen het arbeidsproces versterken Accent: ziekte Accent: gezondheid Aandacht voor verzuimbeheersing Aandacht voor gezondheidspromotie Gezondheidspromotie 36

37 Conclusie 2 advisering Introductie IGM Voorlichting aan management en OR over gezondheidspromotie Initiëren van projecten (gezonde voeding, werk in beweging, aandacht voor leefstijl) Gezondheidspromotie 37

38 Conclusie 3 individuele begeleiding Gezondheidspromotie als onderdeel van verzuimbegeleiding en verzekeringsgeneeskundige beoordeling? Preventief medisch onderzoek (PMO) als opvolger van het PAGO Gezondheidspromotie als onderdeel van het arbeidsomstandighedenspreekuur? Gezondheidspromotie 38

39 Conclusie 4 verwijzing/ondersteuning Gezondheidspromotie 39

40 Gezonde werknemers? Gezondheidspromotie 40