Actuele ontwikkelingen in de (internationale) veiligheid

Transcriptie

1 Actuele ontwikkelingen in de (internationale) veiligheid Prof. Dr. Rob de Wijk Directeur HCSS Voorzitter Denktank Nationale Veiligheid

2 Zekerheden De wereldorde verandert Conflicten nemen toe; crises worden complexer Demografische verandering Extreme weerscondities door klimaatverandering Hoge energie- en grondstoffenprijzen Aantasting van politieke en sociale instabiliteit door draconische besparingen Financiële crisis als aanjager geopolitieke verandering

3

4

5 Natuurrampen

6

7 Jonge bevolkingen..

8 Falende staten..

9 Corruptie

10 Democratie-index Economist intelligence unit

11 Strategie Nationale Veiligheid Nationale veiligheid in het geding als vitale belangen in het geding zijn en ontwrichting dreigt. Vitale belangen zijn: Territoriale veiligheid Economische veiligheid Ecologische veiligheid Fysieke veiligheid Sociale en politieke stabiliteit (veiligheid cultureel erfgoed) Rampenbestrijding, crisisbeheersing, terrorismebestrijding en (expeditionaire) militaire operaties zijn geëigende instrumenten

12 Veranderde aard van de dreiging: rampen en terrorisme Effecten grootschaliger, mogelijk grensoverschrijdend Samenleving complexer en kwetsbaarder Multidisciplinaire aanpak is vereist

13 Rampen na W.O. II op NL Grondgebied Datum Incident Doden Vliegtuigcrash in HBS school, Apeldoorn Vliegtuigcrash KLM PH-TBW, Schiphol Explosie kruitfabriek, Muiden Mijnramp Staatsmijn Hendrik, Brunssum Scheepsramp Noordzee, Den Helder Watersnoodramp, Zeeland, Zuid Holland Vliegtuigcrash, Noordzee, west van Bergen Autobus ongeluk, Valkenburg Treinramp, Harmelen Scheepsbrand Ronastar, Botlek Tornado, Chaam / Tricht Explosie olietank Shell, Pernis Explosie olietanker Diana, Amsterdam Brand in psychiatrische inrichting, Wagenborgen Brand in verpleeghuis, Rolde Hotelbrand 't Silveren Seepaerd, Eindhoven 11 Datum Incident Doden Ketting botsing A16, Prinsenbeek Explosie DSM, Geleen Treinramp, Schiedam Brand hotel Polen, Amsterdam Woningbrand, Rotterdam Vliegtuigcrash NLM PH-CHI, Moerdijk Brand Casa Rosso, Amsterdam Ketting botsing A16, Breda Explosie Cindu, Uithoorn Brand in sociaal pension de Vogel, Den Haag Bijlmerramp, Amsterdam Hercules ramp, Eindhoven Dakota ramp PH-DDA, Waddenzee, Den Helder Legionella besmetting Westfriese flora, Bovenkarspel Explosie vuurwerkfabriek, Enschede Cafébrand, Volendam Explosie DSM, Geleen Elektriciteitscentrale, Geertruidenberg Brand cellencomplex Schiphol-Oost 11

14 Nationale risicobeoordeling

15 Pandemiescenario volgens Nationale Risicobeoordeling Grieppandemie 30 % van de wereldbevolking wordt ziek In Nederland 5 miljoen zieken Ernstige scenario: overlijden Milde scenario: Tussen de en hospilisaties Het duurt zes tot acht maanden na bekendmaking door WHO van pandemisch virus voordat vaccin op grote schaal beschikbaar is. Economische gevolgen: teruggang BBP met 5.3 Sociaal-psychologische gevolgen: paniek, dalend vertrouwen

16 Werkwijze NV overheidsbreed

17 Capaciteiten analyse volgens Nationale Risicobeoordeling Preventie: leveren van bijdrage aan de WHO Preparatie: monitoring en alertering (WHO, FAO, IEO), voorlichting en risicocommunicatie, zelfredzaamheid, kennisontwikkeling, advisering aan overheden, inzet op bedrijfscontinuïteit Respons: draaiboeken, heldere besluitvormingsstructuur, informatie-uitwisseling, crisiscommunicatie, verstrekken van virusremmers

18 Actuele ontwikkelingen en de gevolgen voor de nationale veiligheid Financiële crisis gaat impact hebben op de nationale veiligheid en het crisisbeheersingsbeleid. Risico s nemen toe door onderinvestering en maatschappelijke verandering. Financiële crisis versterkt ook maatschappelijke trend: de boze, ontevreden hufterige burger is in opkomst. Positief: structuurdiscussie versnelt door Moerdijk en LOS. Idem Grip 5 / 6. Positief: verminderde dreiging terrorisme en radicalisering.

19 Financiële crisis: grootste zorg Versneller van internationale veranderingen die leiden tot aanhoudende twijfel over de toekomst Onderinvesteringen in vitale infrastructuur Aantasting veiligheidsbeleving burger Ondermijnen van de economische veiligheid met als tweede orde effect ondermijning van de sociale en politieke stabiliteit

20 Scenarios NRB juni 2009 Effect Fin-econ crisis: Klimaatverandering: Versterkend Dempend Gelijk Driver 1 Scenario westelijke kust (EDO) x Onderinvesteringen Vitale Infra 2 Scenario dijkring 14 (EDO) x Onderinvesteringen Vitale Infra 3 Scenario Rijn-IJssel (EDO) x Onderinvesteringen Vitale Infra 4 Extreme droogte-hitte 2050 x 5 Extreme droogte-hitte x 6 Grieppandemie mild x 10 Grieppandemie ernstig x 7 Zware sneeuwstorm x 8 Zeer zware storm x 9 IJzel x Energievoorzieningszekerheid 11 Moedwillige verstoring elektriciteit? 12 Oliescenario geopolitiek x 13 Moedwillige verstoring gaslevering x 14 Verstoring IP-netwerk x 15 Moedwillige verstoring ICT van vitale sector x 16 Langdurige verstoring elektriciteit x 17 Landelijke blackout elektriciteit x Onderinvesteringen Vitale Infra Polarisatie en radicalisering 18 Dierenactivisten vreedzaam massaal protest x Polarisatie 19 Dierenrechtenextremisme x Polarisatie 20 Enclavevorming x Polarisatie 21 Onrust in probleemwijken x Polarisatie 22 Politiek salafisme x Polarisatie 23 Extreemrechts grootschalige rel op lokaal niveau Polarisatie 24 Extreemlinks grootschalige rellen x Polarisatie 25 Moslimextremisten ernstige rellen x Polarisatie 26 Massapolarisatie x Polarisatie 27 Confrontaties x Polarisatie 28 Politiek salafisme met geweld x Polarisatie Verwevenheid onder- en bovenwereld 29 Criminele inmenging in vitale bedrijven x Politieke stabiliteit 30 Beïnvloeding aandelenmarkt x Politieke stabiliteit 31 Beïnvloeding openbaar bestuur x Grote ongevallen 32 Chemisch scenario x 33 Nucleair scenario x 34 Natuurbrandscenario x

21

22 Conclusie Door financiële crisis dreigen onderinvesteringen in vitale infrastructuur en verandert de aard van de maatschappij (verder). Maatschappelijke stabiliteit kan worden aangetast. Crisis biedt ook kans: rationalisatie van rampenbestrijding en crisisbeheersing. Grip 5, mogelijk Grip 6, versimpeling van complex bouwwerk waardoor operationele effectiviteit verbetert.