Werkinstructie Systematiek van indiceren in geclusterde uniforme zorgaanspraken voor het provinciaal gefinancierde zorgaanbod

Transcriptie

1 Werkinstructie geclusterde uniforme zorgaanspraken provinciaal gefinancierde zorgaanbod Werkinstructie Systematiek van indiceren in geclusterde uniforme zorgaanspraken voor het provinciaal gefinancierde zorgaanbod /Versie 1.0 1/36

2 Werkinstructie geclusterde uniforme zorgaanspraken provinciaal gefinancierde zorgaanbod Versiebeheer Versie Wie en wat Datum 0.2 Eerste versie A. Pont (Groeneweg-Advies) op basis van literatuurstudie. 0.3 Wijzigingen opgenomen op basis van bespreking in de technische werkgroep bekostigingseenheden van de zorgaanbieders. Deelnemers: A. Bouman (Jeugdformaat), H. Posthumus (Cardea), B. Wichman (Pactum), J. Bentvelzen (Stek), A. Pannekoek (Lindenhout), G. Scholten (MOgroep), S. Bijleveld (Deloitte). 0.4 Wijzigingen opgenomen op basis van bespreking met specialisten van Bureau Jeugdzorg. Deelnemers: Jasper van Sluis (MOgroep), Harry v/d Bosch (MOgroep), Robert Rottgering (Gelderland), Kris van Weegberg (Noord Brabant), Marja de Werd (Utrecht), Theo Horsten (Drenthe), Marin Schievels (Groningen). Reactie van Nedercare is in deze versie verwerkt. 0.5 Reacties van specialisten Bureau Jeugdzorg op versie verwerkt. 0.6 Aanpassingen verwerkt op basis van bespreking bureau MOgroep Deelnemers: Gé Scholten, Jasper van Sluis, Kitty van Julsinga, André Pont (Groeneweg-Advies) 1.0 Opmerkingen presentatie contactpersonen Bureau Jeugdzorg d.d en presentatie VIB projectleiders d.d verwerkt en laatste aanvullingen/feitelijke wijzigingen op basis van bespreking bureau MOgroep (Kitty van Julsinga en Gé Scholten) /Versie 1.0 2/36

3 Werkinstructie geclusterde uniforme zorgaanspraken provinciaal gefinancierde zorgaanbod Inhoudsopgave Inhoudsopgave 3 1. Inleiding 5 2. Uitgangspunten en achtergronden De wet op de jeugdzorg Het rapport Kaiser Uniforme bekostigingseenheden (be) bij zorgaanbieders Consequenties voor Bureau Jeugdzorg Relatie tussen zorgaanspraken en bekostigingseenheden Scheiding verblijf en jeugdhulp Scheiding tussen verschillende vormen van jeugdhulp Scheiding tussen verschillende vormen van verblijf Deeltijdverblijf Scheiding tussen verschillende vormen van pleegzorg Observatiediagnostiek Schema relatie zorgaanspraken bekostigingseenheden Beleidsregels uniforme zorgaanspraken 19 Bijlage 1. Beschrijving van de bekostigingseenheden Inleiding Jeugdhulp Verblijf Observatiediagnostiek 32 Bijlage 2. Functionarissen naar verblijf of jeugdhulp 33 Bijlage 3. Voorbeeld van zorgprogramma opgebouwd uit bekostigingseenheden /Versie 1.0 3/36

4 Werkinstructie geclusterde uniforme zorgaanspraken provinciaal gefinancierde zorgaanbod /Versie 1.0 4/36

5 Werkinstructie geclusterde uniforme zorgaanspraken provinciaal gefinancierde zorgaanbod 1. Inleiding Deze werkinstructie is gericht aan de directies en contactpersonen van de Bureaus Jeugdzorg ten behoeve van de invoering van de uniforme systematiek van het indiceren in termen van de 8 zorgaanspraken. Deze notitie bevat de beleidsregels voor het indiceren in zorgaanspraken en een beschrijving van het kader waarbinnen het indiceren in termen van zorgaanspraken plaatsvindt. Dit kader omvat de Wet op de jeugdzorg, het rapport Kaiser en de invoering van de bekostigingseenheden systematiek door de zorgaanbieders. Deze werkinstructie richt zich op de uitwerking van het indiceren in geclusterde zorgaanspraken voor het provinciale zorgaanbod (ook wel jeugdhulpverlening genoemd). De zorgaanspraken in het kader van ZVW en AWBZ gefinancierde zorg, worden in deze notitie niet verder uitgewerkt. Voor het indiceren voor AWBZ of ZVW gefinancierde zorg worden thans aparte regels/instructies opgesteld. Deze regels zullen nog met deze werkinstructie afgestemd moeten worden. Voor de goede orde wordt opgemerkt dat binnen één indicatiebesluit uiteraard wel sprake kan zijn van combinaties van zorgaanspraken die betrekking hebben op zorg uit de verschillende sectoren. Directe aanleiding voor het opstellen van deze werkinstructie is het advies Kaiser (Voorstel financieringsstelsel provinciale jeugdzorg) en de invoering van de bekostigingseenheden door de provinciale zorgaanbieders. Belangrijkste consequenties van deze ontwikkelingen voor Bureau Jeugdzorg zijn: Dat Bureau Jeugdzorg indiceert in termen van 8 zorgaanspraken zonder aanduiding van omvang en duur van de zorg. Dat sprake is van een (verdere specificatie van de) scheiding tussen de verblijfsfunctie en de jeugdhulpfunctie van behandelgroepen en daghulp. De scheiding van verblijf en jeugdhulp is een vergelijkbare ontwikkeling met de AWBZ waarbij recent ook sprake is van opdeling van wonen en zorg. Belangrijk verschil met de AWBZ is dat verblijf bij de provinciaal gefinancierde jeugdzorg wel altijd gepaard gaat met een pedagogisch klimaat. Dit betekent dat de Bureaus Jeugdzorg niet meer kunnen volstaan met een (partiele) verblijfsindicatie maar deze altijd gecombineerd zal moeten worden met één of meerdere vormen van jeugdhulp (thuis of locatie, en bij locatie of sprake is van groepshulp of individuele hulp). Voor een groot aantal Bureaus Jeugdzorg maakt deze scheiding al onderdeel uit van de bestaande werkwijze, en zal deze scheiding een geringe impact hebben op de werkwijze. Bij sommige Bureaus Jeugdzorg is nog sprake van een werkwijze met enkelvoudige indicaties waarbij de benodigde jeugdhulp als onderdeel van zijnde de aanspraak verblijf wordt beschouwd. Voor deze bureaus zal dus sprake zijn van een grotere impact op de werkprocessen /Versie 1.0 5/36

6 Werkinstructie geclusterde uniforme zorgaanspraken provinciaal gefinancierde zorgaanbod /Versie 1.0 6/36

7 Werkinstructie geclusterde uniforme zorgaanspraken provinciaal gefinancierde zorgaanbod 2. Uitgangspunten en achtergronden 2.1 De wet op de jeugdzorg Met ingang van de Wet op de Jeugdzorg wordt niet meer geïndiceerd in termen van zorgvarianten, zorgprogramma s of modulen 1 (zoals: dagbehandeling, ouderbegeleiding of specialistische behandeling) maar in termen van 3 functies (jeugdhulp, verblijf en observatie diagnostiek) die weer bestaan uit 8 zorgaanspraken (zoals verblijf accommodatie zorgaanbieder 24-uurs, verblijf accommodatie zorgaanbieder deeltijd en jeugdhulp thuis). Het gaat hierbij niet zozeer om een ander aanbod, maar om een andere manier van kijken naar de hulp die in de cliënt nodig heeft. Er wordt daarbij niet meer in termen van een concreet bestaand aanbod geïndiceerd, maar in termen van zorgaanspraken die aansluiten op de doelen die in het indicatiebesluit opgenomen zijn. De wet op de Jeugdzorg vormt het kader waarbinnen het indiceren in zorgaanspraken gestalte krijgt. In het Uitvoeringsbesluit Wet op de Jeugdzorg zijn nadere bepalingen opgenomen ten aanzien van het indiceren in zorgaanspraken. Belangrijke consequentie van de wet is dat Bureau Jeugdzorg zelf kan aangeven welke zorgaanspraken noodzakelijk zijn. Op deze wijze kan meer maatwerk voor de cliënt geboden worden. De zorgaanbieder is er vervolgens voor verantwoordelijk dat de verschillende geïndiceerde zorgaanspraken geleverd worden en kan daar verschillende concrete vormen van zorg voor inzetten. Op deze wijze wordt ook de zorgaanbieder gestimuleerd om voor elke cliënt een passend (uit verschillende zorgaanspraken bestaande) zorgaanbod te realiseren. In deze werkwijze staat het bestaande aanbod dus niet meer centraal maar levert de zorgaanbieder combinaties van zorg die passen binnen de geïndiceerde zorgaanspraken. Op grond van een zorgaanspraak kan de zorgaanbieder meerdere concrete vormen van zorg inzetten. 2.2 Het rapport Kaiser Uitgangspunten In juli 2007 is het rapport van de adviesgroep Kaiser uitgekomen, met als titel Voorstel Financieringsstelsel Provinciale Jeugdzorg. Dit advies is gericht op de toekomstige inrichting van het financieringsstelsel voor de provinciale jeugdzorg. Kernpunten van dit advies zijn dat de provincies optimale ruimte krijgen om de provinciale jeugdzorg efficiënt en effectief te organiseren. Daarnaast wordt op macroniveau bij de bepaling van het jeugdzorgbudget rekening gehouden met de ontwikkeling van de vraag naar jeugdzorg en de ontwikkeling van de prijzen. Belangrijk uitgangspunt bij deze nieuwe inrichting is een overheid die minder regelt en meer ruimte biedt aan uitvoerders. Daarbij horen geen controle reflexen maar ruimte voor uitvoering binnen duidelijke kaders en vertrouwen dat binnen die kaders mensen in staat zijn de goede dingen te organiseren. De overheid stuurt met enkele kernregels, die ruimte bieden aan instellingen, professionals en burgers maar waarvan de grenzen streng worden bewaakt. Het Sociaal Cultureel Planbureau (SCP) gaat, in het kader van de uitwerking van de budgetbepaling op macroniveau, een model ontwikkelen voor de behoefteberaming jeugdzorg. Het model zoals dat momenteel door het SCP wordt ontwikkeld, maakt een onderscheid tussen de raming van het aantal jeugdigen die gezien hun opvoed- en/of 1 In het vervolg van deze notitie wordt gesproken van zorgprogramma, waarmee tevens wordt uitgedrukt dat de door een zorgaanbieder geboden zorg veelal uit meerdere zorgaanspraken bestaat. Voor zorgprogramma kan ook module of zorgtraject gelezen worden /Versie 1.0 7/36

8 Werkinstructie geclusterde uniforme zorgaanspraken provinciaal gefinancierde zorgaanbod opgroeiproblemen een beroep de jeugdzorg zouden kunnen doen, het aantal jeugdigen en ouders dat zich daadwerkelijk meldt bij Bureau Jeugdzorg, het aantal geïndiceerden bij het Bureau Jeugdzorg en het aantal gebruikers van Jeugdzorgvoorzieningen (inclusief wachtlijst). Bureau Jeugdzorg behoudt haar verantwoordelijkheid in het stelsel: zij is de toegangspoort tot de geïndiceerde jeugdzorg. De werkwijze van Bureau Jeugdzorg verandert echter wel op een aantal onderdelen Bureau Jeugdzorg indiceert in termen van 8 zorgaanspraken Bureau Jeugdzorg indiceert op basis van de 8 zorgaanspraken zoals deze in de wet en het uitvoeringsbesluit benoemd zijn. Deze 8 zorgaanspraken zijn gekoppeld aan de 3 functies zoals opgenomen in de Wet op de Jeugdzorg. De huidige in het gegevenswoordenboek opgenomen zorgvormen Observatiediagnostiek deeltijd en Observatiediagnostiek 24-uurs zullen vervallen, en worden vervangen door de zorgaanspraak Observatiediagnostiek. Functie (3) Zorgaanspraak (8) Jeugdhulp Jeugdhulp thuis, individueel Jeugdhulp op accommodatie zorgaanbieder, individueel Jeugdhulp op accommodatie zorgaanbieder, groep Verblijf Verblijf pleegouder 24-uurs Verblijf pleegouder deeltijd Verblijf accommodatie zorgaanbieder 24-uurs Verblijf accommodatie zorgaanbieder deeltijd (dagbehandeling) Observatiediagnostiek Observatiediagnostiek De omvang en duur van de zorg verdwijnt uit het indicatiebesluit In de Wet op de Jeugdzorg is opgenomen dat het Bureau Jeugdzorg bij een indicatie ook de omvang en de duur van de zorgaanspraken vastlegt. Bureau Jeugdzorg zal op basis van het advies Kaiser alleen indiceren in termen van zorgaanspraken en afzien van het aangeven van duur en omvang van de zorg 2. Het schrappen van de duur en de omvang uit de indicatie geeft de zorgaanbieder meer mogelijkheden om zorg op maat te leveren en voorkomt ook dat Bureau Jeugdzorg bij wijzigingen van geleverde zorg, in termen van duur en omvang, een herindicatie moet opstellen. Het schrappen van duur en de omvang uit de indicatie leidt dus tot minder bureaucratie. Door de aanspraakgerichte indicatie wordt tevens voorkomen dat bij een wijziging van het concrete verblijf (b.v. van een behandelgroep naar een behandelgroep gezinshuis) een nieuwe indicatie moet worden gesteld. De wijziging van de groep past immers nog steeds binnen de gestelde indicatie in termen van zorgaanspraken. Zo is bij een overgang van een behandelgroep naar een behandelgroep gezinshuis nog steeds sprake van dezelfde aanspraak en dat is de aanspraak verblijf accommodatie zorgaanbieder 24-uurs. Het schrappen van duur en omvang betekent niet dat Bureau Jeugdzorg alleen maar op zorgaanspraken indiceert. In de indicatie staan uiteraard wel de doelen die met behulp van de zorg gerealiseerd moeten worden. Het schrappen van de duur en omvang van het indicatiebesluit vereist een wijziging van het Uitvoeringsbesluit Wet op de Jeugdzorg (omvang van de hulp) en de Wet op de Jeugdzorg (duur van de hulp). In de brief van de Minister van Jeugd en Gezin aan de tweede kamer d.d. 5 september 2008 is opgenomen dat de benodigde wijziging van het uitvoeringsbesluit Wet op de jeugdzorg ten aanzien van de omvang van de zorg, in het 2 In het kader van (justitiële) hulpverlening waarbij een machtiging van de Kinderrechter nodig is (uithuisplaatsing, gedragsbeïnvloedende maatregel, gesloten plaatsing), zal wel sprake dienen te zijn van een omvang en duurbepaling. Dit wordt in deze notitie verder uitgewerkt /Versie 1.0 8/36

9 Werkinstructie geclusterde uniforme zorgaanspraken provinciaal gefinancierde zorgaanbod najaar 2008 aan de eerste en tweede kamer zal worden aangeboden. Het streven van de Minister is erop gericht om deze wijziging per 1 januari 2009 in werking te laten treden. Daarnaast wordt ook een wetswijziging ontwikkeld om de duur van de indicatiestelling uit het indicatiebesluit te halen. Het streven is om deze wetswijziging in het voorjaar van 2009 bij de Tweede Kamer in te dienen. De Bureaus Jeugdzorg zullen nog nader geïnformeerd worden over de exacte ingangsdatum. Gedragsmaatregel, gesloten jeugdzorg en uithuisplaatsing Het is evident dat bij een gedragsmaatregel, gesloten jeugdzorg en uithuisplaatsing (in justitieel kader) niet de zorgaanbieder, maar de rechter de omvang van de zorg en hoe lang die zorg mag duren vaststelt. In deze gevallen wordt door Bureau Jeugdzorg de omvang (en op termijn) de duur opgenomen in het verzoekschrift of advies en niet meer in het indicatiebesluit. Op deze wijze geld één werkwijze voor het indicatiebesluit en komt de bijzondere positie van deze vormen van zorg tot uiting in het verzoekschrift dat aan de Kinderrechter gezonden wordt. Bureau Jeugdzorg draagt zorg voor verzending van een afschrift van de uiteindelijke machtiging aan de zorgaanbieder. Tot slot Het concept voorstel voor het schrappen van de duurbepaling is door het Ministerie van Jeugd en Gezin nog niet beschikbaar gesteld. Een van de punten die nog niet geheel duidelijk zijn, is of met het schrappen van de duurbepaling door Bureau Jeugdzorg uit het indicatiebesluit ook de maximale geldigheidstermijn van 1 jaar uit het uitvoeringsbesluit van de Wet op de jeugdzorg wordt geschrapt (art 23, lid 1) Gevolgen van schrappen omvang en duur voor het casemanagementproces Het schrappen van de duur en omvang uit het indicatiebesluit heeft niet alleen gevolgen voor het indicatiebesluit en het indicatieproces, maar heeft ook gevolgen voor het casemanagementproces. Door het opnemen van omvang en duur van de zorgaanspraken in het indicatiebesluit werden natuurlijke momenten in het casemanagementproces gecreëerd waarbij de zorgaanbieder en Bureau Jeugdzorg met elkaar om de tafel zaten. Voorbeelden hiervan zijn: noodzakelijke wijzigingen in omvang en/of verlenging van de duur van de benodigde zorg. Deze natuurlijke momenten zijn binnen de nieuwe systematiek niet meer beschikbaar. De invoering van deze nieuwe systematiek heeft geen gevolgen voor de wettelijke taken van Bureau Jeugdzorg in het kader van casemanagement. Dit zijn: het actief bijstaan van een cliënt en zonodig motiveren bij het tot gelding brengen van zijn aanspraak op zorg; het bevorderen van een samenhangend hulpverleningsplan dat is afgeleid van het indicatiebesluit; het volgen van die zorg; het bijstaan van de cliënt bij vragen over de zorg; de evaluatie van de zorg; het adviseren over zorg die nodig is na afloop van de zorg en het bijstaan van de cliënt bij het verkrijgen van die zorg. Vanuit deze wettelijke taken heeft Bureau Jeugdzorg nog steeds contact met de cliënt en de zorgaanbieder. Wel is het van belang om met de zorgaanbieders aangepaste afspraken te maken over de wijze waarop en in welke situatie informatie overdracht en afstemming plaatsvindt over het verloop van de zorg, de eventuele bijstelling van het hulpverleningsplan en de evaluatie van die zorg /Versie 1.0 9/36

10 Werkinstructie geclusterde uniforme zorgaanspraken provinciaal gefinancierde zorgaanbod Zorgaanbieders gaan aan de slag met de aanspraakgerichte indicatie Door de zorgaanbieders wordt op basis van de indicatie, in termen van de 8 zorgaanspraken, en de hulpverleningsdoelen zoals deze in het indicatiebesluit opgenomen zijn, een verdere uitwerking gegeven van de concrete zorg die aan de cliënt geleverd gaat worden, waaronder de omvang en de duur van die zorg. Het ligt in de rede dat dit wordt vastgelegd in het hulpverleningsplan van de zorgaanbieder waarin de te leveren prestatie van de zorgaanbieder nader geconcretiseerd is. Het hulpverleningsplan specificeert wie wanneer welke hulp levert met welk doel. De zorgaanbieder doet dit op basis van zijn professionaliteit en verantwoordelijkheid voor het verlenen van verantwoorde zorg. De omvang en duur worden, op grond van de geformuleerde hulpverleningsdoelen, in onderling overleg met de cliënt en na instemming van de cliënt 3 bepaald - binnen de budgettaire kaders die de provincie en de zorgaanbieder in het subsidieproces met elkaar zijn overeengekomen. De inschattingen kunnen echter, met instemming van de cliënt, worden gewijzigd indien tijdens de uitvoering blijkt dat meer of minder zorg nodig is. Ook dit wordt bepaald in overleg met en na toestemming van de cliënt. Hiervoor is het niet nodig dat een nieuw indicatiebesluit wordt genomen. Zorgaanbieders en provincies maken op provinciaal niveau afspraken over diensten, dienstverleningspakketten en prijzen. Dit biedt ruimte voor sociaal ondernemerschap bij zorgaanbieders en het biedt ruimte voor doelmatige en doeltreffende afspraken die passen binnen de doelen van de provincie Doelenwijziging en indicatiestelling 4 In het Raamwerk prestatie-indicator doelrealisatie 5 wordt gesteld dat in de praktijk de doelen uit het indicatiebesluit indicatief zijn voor de hulp van de zorgaanbieders. Vaak worden deze doelen uit het indicatiebesluit omgezet of vertaald naar zogenoemde einddoelen van de hulp door de zorgaanbieder. Dit vertalen gebeurt zoveel mogelijk één-op-één, in samenspraak met (en na toestemming van de cliënt), vaak in een eerste startgesprek waarbij (zo mogelijk) een hulpverlener van het Bureau Jeugdzorg (casemanager, (gezins)voogd of jeugdreclasseerder) aanwezig is. Uiteraard wordt er vanuit gegaan dat de verschillende partijen (cliënt, Bureau Jeugdzorg, zorgaanbieder) in de praktijk tot een consensus proberen te komen. Bij de justitiële hulpverlening treedt de (gezins)voogd of jeugdreclasseerder op als cliënt of opdrachtgever en dient hij in te stemmen met het hulpverleningsplan. In het Raamwerk prestatie-indicator doelrealisatie wordt geconstateerd dat het soms nodig is de doelen uit het indicatiebesluit aan te passen, aan te scherpen, in te dikken of juist uit te breiden. Dit kan plaatsvinden tijden de start van de zorg, maar ook tussentijds. Uiteraard zal dit altijd moeten gebeuren in overleg met de cliënt die daarmee in moet stemmen (in justitieel kader de (gezins)voogd/jeugdreclasseerder). In vrijwillig kader is de instemming van de casemanager met het hulpverleningsplan niet nodig. Wettelijk gezien bevordert de casemanager dat een samenhangend hulpverleningsplan tot stand komt dat is afgeleid van het indicatiebesluit. Dit betekent dat de casemanager van Bureau Jeugdzorg in ieder geval geïnformeerd dient te worden over (belangrijke) wijzigingen ten aanzien van doelen en dat getracht wordt om tot een In justitieel kader is de (gezins)voogd/jeugdreclasseerder de opdrachtgever. De cliënt wordt uiteraard wel betrokken bij besluitvorming. Een deel van deze tekst is ontleend aan het Raamwerk prestatie-indicator doelrealisatie (NJi, van der Steege, van Yperen) 15 september Versie 15 september /Versie /36

11 Werkinstructie geclusterde uniforme zorgaanspraken provinciaal gefinancierde zorgaanbod consensus te komen. Deze wijziging van doelen kan immers ook aanleiding geven om een nieuw indicatiebesluit te nemen. De vraag is vervolgens wanneer een aanpassing of uitbreiding van doelen tot een nieuw indicatiebesluit dient te leiden? Indien voor nieuwe doelen een andere zorgaanspraak benodigd is, dient een nieuw indicatiebesluit te worden afgegeven. Bij wijziging van doelen waarvoor geen andere zorgaanspraak benodigd is, is thans in de praktijk sprake van verschillen in de werkwijzen van de Bureaus Jeugdzorg. Een deel van de bureaus neemt alleen een nieuw indicatiebesluit als sprake is van wijziging van doelen waarvoor een andere zorgaanspraak nodig is. Een ander deel van de bureaus beoordeelt de wijziging van doelen op basis van het kader van het eerder afgegeven indicatiebesluit. Als de wijziging van doelen past binnen de bandbreedte of perspectief van de doelen uit het indicatiebesluit is geen nieuw indicatiebesluit benodigd. Als de wijziging van doelen niet past binnen het indicatiebesluit dan wordt een nieuw indicatiebesluit genomen, ook als daarvoor geen wijzigingen van de zorgaanspraken nodig zijn. In het kader van (het nog niet vastgestelde) Raamwerk prestatie-indicatoren doelrealisatie wordt in dit kader gesproken over wijziging van doelen die strijdig zijn met de doelen uit het indicatiebesluit en waarvoor dan een nieuw besluit nodig is. Richtlijn De vraag in welke situaties een nieuw indicatiebesluit genomen moet worden, is een fundamentele vraag voor de sector jeugdzorg. Er zal eerst, met de partijen binnen de sector, een verdere uitwerking moeten plaatsvinden voordat hiervoor uniforme regels opgesteld kunnen worden. Voor de korte termijn betekent dit dat de bestaande provinciale afspraken leidend zijn. 2.3 Uniforme bekostigingseenheden (be) bij zorgaanbieders Uitgangspunten Vanaf 1 januari 2005, de invoering van de nieuwe Wet op de Jeugdzorg, functioneren in het hele land Bureaus Jeugdzorg die indicaties afgeven voor geïndiceerde Jeugdzorg. De zorgaanbieders dienen deze zorg op een zo verantwoord mogelijke wijze te leveren. Het uitgangspunt van de wet is dat de zorg transparant, vraaggericht en evidence based is en op maat wordt aangeboden. Voor de bekostiging hiervan is een nieuwe systematiek ontwikkeld de systematiek van bekostigingseenheden - die deze uitgangspunten kan realiseren. Hiertoe zijn op provinciaal niveau twee belangrijke afspraken gemaakt: 1. Alle zorgaanbieders moeten op uniforme wijze de bekostigingseenheden in hun administratie invoeren, zodat op uniforme wijze kan worden gerapporteerd over productie en productiekosten. Er zijn 20 bekostigingseenheden ontworpen die passen binnen de 8 zorgaanspraken door Bureau Jeugdzorg geïndiceerd worden. Zie hoofdstuk 3 voor een specificatie van de 20 bekostigingseenheden. 2. De provincies zijn vrij om te bepalen op welke wijze de zorgaanbieders worden bekostigd. Dit mag aan de hand van de geleverde bekostigingseenheden, maar het mag ook op basis van andere afspraken of prestaties (b.v. op basis van een zorgprogramma, die is opgebouwd uit een bepaalde combinatie van bekostigingseenheden). Zorgprogramma s en bekostigingseenheden Zoals ook uit onderzoek van de NIZW (2004) is gebleken, heeft ruim 85% van de zorgaanbieders hun zorgaanbod beschreven in termen van zorgprogramma s. De /Versie /36

12 Werkinstructie geclusterde uniforme zorgaanspraken provinciaal gefinancierde zorgaanbod zorgprogramma s kunnen een combinatie zijn van de 8 zorgaanspraken. Deze zorgprogramma s kunnen verschillen tussen de zorgaanbieders, qua inhoud en detail. De nieuwe systematiek van bekostigingseenheden heeft niet als doel om te komen tot één landelijke prijs voor bijvoorbeeld een behandelgroep. De provincie maakt wel afspraken met de zorgaanbieders uit welke bekostigingseenheden de behandelgroep bestaat. De bekostigingseenheden kunnen daarbij beschouwd worden als legosteentjes. Door verschillende legosteentjes met elkaar te combineren wordt een specifiek aanbod gecreëerd 6. Verblijf zal in deze systematiek uiteraard altijd onderdeel uitmaken van een behandelgroep. De zorgaanbieders kunnen wel verschillen in de mate waarin of de intensiteit waarmee ze bepaalde vormen van jeugdhulp inzetten. Er is met deze systematiek dus geen landelijke prijs, maar wel sprake van transparantie, in de zin dat in elke regio precies duidelijk is welke hulp (opgebouwd uit de bekostigingseenheden) tegen welke prijs door de zorgaanbieders geleverd worden. Hulpverleningsplan en zorgaanspraken De duur en de omvang van de zorg wordt, zoals beschreven in 2.2, bepaald door de zorgaanbieder in overleg en na instemming door de cliënt 7 en vastgelegd in het hulpverleningsplan. Het hulpverleningsplan specificeert wie wanneer welke hulp levert met welk doel. Het hulpverleningsplan dient hiermee als afspraak tussen de cliënt (jeugdige/ouders) en zorgaanbieder. Bureau Jeugdzorg heeft als taak te bevorderen dat een samenhangend hulpverleningsplan tot stand komt dat is afgeleid van het indicatiebesluit. Totdat alle doelen uit de indicatie zijn gerealiseerd maakt de cliënt aanspraak op de hulp zoals beschreven in het hulpverleningsplan. De zorg uit het hulpverleningsplan wordt door de zorgaanbieder geleverd. De geleverde zorg moet worden geregistreerd. De registratie moet zijn te herleiden tot het indicatiebesluit, en de daarin opgenomen zorgaanspraken, dat aan de zorgverlening ten grondslag ligt en daarmee tot de jeugdige aan wie de zorg wordt geleverd. Dit betekent ook dat een zorgaanbieder géén provinciale zorg kan leveren die niet door een zorgaanspraak gedekt is. Hiervoor is altijd een nieuwe zorgaanspraak, en dus een nieuw indicatiebesluit, benodigd. 2.4 Consequenties voor indiceren in zorgaanspraken voor Bureau Jeugdzorg Bovenstaande ontwikkelingen leiden tot de volgende consequenties voor Bureau Jeugdzorg op de wijze waarop geïndiceerd wordt in termen van zorgaanspraken: a. Bureau Jeugdzorg indiceert op basis van de 8 zorgaanspraken zoals die in (het uitvoeringsbesluit van) de Wet op de Jeugdzorg zijn opgenomen. b. De duur en omvang van deze zorg wordt niet meer door Bureau Jeugdzorg bepaald maar door de zorgaanbieder 8 na overleg met en instemming door de cliënt. c. De zorgaanbieder specificeert in het hulpverleningsplan welke vormen van hulp, door wie met welke omvang/duur geleverd worden. Wanneer een vorm van te leveren hulp niet gedekt is door een in het indicatiebesluit opgenomen zorgaanspraak, bestaat er voor de zorgaanbieder geen rechtmatige grond om deze zorg te leveren. De keerzijde hiervan is dat Bureau Jeugdzorg precies moet aangeven welke (combinaties van) zorg benodigd zijn. Alleen de zorgaanspraak verblijf geeft dus geen recht meer op de ook benodigde jeugdhulp tijdens dat verblijf Zie bijlage 3 voor een voorbeeld van de wijze waarop een zorgprogramma is opgebouwd uit bekostigingseenheden. In justitieel kader de (gezins)voogd of jeugdreclasseerder. De benodigde wijziging van het uitvoeringsbesluit voor het schrappen van de omvang zal, vanaf 1 januari 2009 gaan gelden. De benodigde wetwijziging voor het schrappen van de duur staat gepland in het voorjaar van /Versie /36

13 Werkinstructie geclusterde uniforme zorgaanspraken provinciaal gefinancierde zorgaanbod d. Bij het indiceren van zorgaanspraken gelden de volgende hoofdregels: Naast verblijf is, in veruit de meeste gevallen, sprake van één of meerdere vormen van jeugdhulp. Als een jeugdige is aangewezen op verblijf, zijn de problemen meestal zodanig dat daarnaast jeugdhulp nodig zal zijn. Verblijf heeft in deze systematiek alleen betrekking op het verblijf en het realiseren van een pedagogisch klimaat tijdens dit verblijf. Onder het pedagogisch klimaat valt de inzet van: Pedagogisch medewerkers (A en B), Leidinggevenden (C en D - op een verblijfsfunctie), Gezinshuisouders, Pleegzorgbegeleider en Gastvrouwen. Deze medewerkers voeren dus activiteiten uit in het kader van verblijf waarvoor geen jeugdhulp aanspraak benodigd is. Binnen 1 indicatiebesluit kunnen de 8 zorgaanspraken maar één keer voorkomen. Observatiediagnostiek wordt altijd geïndiceerd in combinatie met verblijf (accommodatie/pleegzorg, deeltijd/24-uurs). Indien bij pleegzorg ook sprake is van hulp aan de ouders, dan dient dit apart als jeugdhulp geïndiceerd te worden. Hulp aan de pleegouders door pleegzorgbegeleider is opgenomen in de zorgaanspraak verblijf pleegouder (24- uurs/deeltijd). Indien bij pleegzorg ook noodzakelijk is dat in de pleegzorgsituatie ook hulp aan het kind geboden moet worden dan dient dit als aparte jeugdhulp geïndiceerd te worden. Hulp aan het kind dient dan opgenomen te worden in de zorgaanspraak jeugdhulp accommodatie individueel. Deze jeugdhulp kan in de praktijk wel door de pleegzorgbegeleider in zijn functie van ambulant hulpverlener uitgevoerd worden /Versie /36

14 Werkinstructie geclusterde uniforme zorgaanspraken provinciaal gefinancierde zorgaanbod /Versie /36

15 Werkinstructie geclusterde uniforme zorgaanspraken provinciaal gefinancierde zorgaanbod 3. Relatie tussen zorgaanspraken en bekostigingseenheden Zoals in hoofdstuk 2 beschreven is, zijn de 20 bekostigingseenheden gebaseerd op, en een verdere specificatie van, de 8 zorgaanspraken. Daarbij zijn de volgende uitgangspunten gehanteerd. 3.1 Scheiding verblijf en jeugdhulp Analoog aan de AWBZ gefinancierde zorg waarin wonen en zorg van elkaar zijn gescheiden wordt ook in de jeugdzorg verblijf gescheiden van jeugdhulp. Dit betekent concreet dat veel hulp aan jeugdigen op groepsverblijven niet langer valt onder verblijf. In de nieuwe systematiek omvat de functie verblijf uitsluitend de inzet van de pedagogisch medewerkers (A en B), leidinggevenden C en D, de gezinshuisouders, de pleegzorgbegeleiders 9 en de gastvrouwen. Het gaat dan om functionarissen die verantwoordelijk zijn voor het realiseren van een pedagogisch klimaat. De jeugdzorg onderscheidt zich van de AWBZ in die zin dat er altijd sprake moet zijn van een pedagogisch klimaat. Alle overige hulpverleners die in een verblijfgroep hun werkzaamheden verrichten vallen uitsluitend onder de functie jeugdhulp. Het betreft hier de inzet van vak-hbo ers en gedragswetenschappers (waaronder ook een arts of psychiater 10 ). Zie bijlage 2 voor een overzicht van de verschillende functionarissen verdeeld naar verblijf of naar jeugdhulp. 3.2 Scheiding tussen verschillende vormen van jeugdhulp Bij de jeugdhulp is onderscheid gemaakt in: De mate waarin de jeugdhulp bij cliënt thuis of op accommodatie van de zorgaanbieder wordt uitgevoerd (gebaseerd op de zorgaanspraken van Bureau Jeugdzorg). De mate waarin sprake is van inzet van: specialistische jeugdhulp: orthopedagogische/(ped)agogische kennis en ervaring op HBO niveau. therapeutische jeugdhulp: orthopedagogische/(ped)agogische kennis en ervaring op WO niveau. De omvang van de groepshulpverlening (minder dan of gelijk aan 8 deelnemers is zwaar ). De vraag of er sprake is van crisis Pleegzorgbegeleiders kunnen ook jeugdhulp verlenen. Dit is echter een andere functie, hoewel het wel door een en dezelfde persoon uitgevoerd kan worden. NB: het gaat hier niet om functionarissen die AWBZ/ZVW zorg uitvoeren, maar om functionarissen die vanuit een provinciaal gefinancierde instelling voor jeugdzorg, vormen van jeugdhulp (aan cliënt) leveren. Hierbij kan gedacht worden aan Therapeutische Gezinsverpleging (TGV) of Medisch kinderdagverblijf (MKD). Consulten van deze functionarissen aan andere professionals zijn geen jeugdhulp /Versie /36

16 Werkinstructie geclusterde uniforme zorgaanspraken provinciaal gefinancierde zorgaanbod Dit leidt tot de volgende bekostigingseenheden jeugdhulp Niveau Individueel/ groep Thuis/ zorgaanbieder bekostigingseenheid HBO Individueel Thuis Specialistische jeugdhulp ambulant Zorgaanbieder Specialistische jeugdhulp bij zorgaanbieder Groep Zorgaanbieder Specialistische groepsjeugdhulp Zorgaanbieder Specialistische groepsjeugdhulp zwaar WO Individueel Thuis Therapeutische jeugdhulp ambulant Zorgaanbieder Therapeutische jeugdhulp bij zorgaanbieder Groep Zorgaanbieder Therapeutische groepsjeugdhulp Crisis Jeugdhulp crisis: zie opmerkingen Opmerkingen: In afwijking van de regeling dat er alleen aanspraak op zorg bestaat op basis van een indicatiebesluit, is in situaties waarin onmiddellijke zorgverlening nodig wordt geacht, aanspraak op jeugdzorg zonder dat daar een indicatiebesluit aan ten grondslag ligt. Deze aanspraak vervalt zodra Bureau Jeugdzorg een indicatiebesluit heeft genomen, doch in ieder geval na 4 weken. 3.3 Scheiding tussen verschillende vormen van 24-uurs verblijf Bij verblijf is gekozen voor een indeling die direct aansluit bij het bestaande zorgaanbod. Daarbij wordt onderscheid gemaakt in 8 soorten behandelgroepen: Verblijf Accommodatie Zorgaanbieder Deeltijd/ 24-uurs 24-uurs bekostigingseenheid Behandelgroep kamertrainingscentrum Behandelgroep gezinshuis licht Behandelgroep gezinshuis Behandelgroep fasehuis Behandelgroep Behandelgroep zwaar Behandelgroep gesloten Behandelgroep crisis Opmerkingen: In afwijking van de regeling dat er alleen aanspraak op zorg bestaat op basis van een indicatiebesluit, is in situaties waarin onmiddellijke zorgverlening nodig wordt geacht, aanspraak op jeugdzorg zonder dat daar een indicatiebesluit aan ten grondslag ligt. Deze aanspraak vervalt zodra Bureau Jeugdzorg een indicatiebesluit heeft genomen, doch in ieder geval na 4 weken. Mede op basis van de doelen uit het indicatiebesluit van Bureau Jeugdzorg bepaalt de zorgaanbieder voor hoeveel dagen in de week de betreffende behandelgroep wordt ingezet. 3.4 Deeltijdverblijf De verschillende vormen van deeltijdverblijf (ook wel dagverblijf of semi-residentieel verblijf genoemd) zijn ondergebracht in één bekostigingseenheid dagbehandeling. De verschillen tussen de diverse zorgprogramma s (in de praktijk) wordt bepaald door het soort jeugdhulp dat bovenop het pedagogisch klimaat wordt ingezet /Versie /36

17 Werkinstructie geclusterde uniforme zorgaanspraken provinciaal gefinancierde zorgaanbod Verblijf Accommodatie Zorgaanbieder Deeltijd/ 24-uurs deeltijd bekostigingseenheid Dagbehandeling Opmerkingen: Indicaties met daarin combinaties van 24-uurs verblijf en deeltijdverblijf zijn mogelijk. 3.5 Scheiding tussen verschillende vormen van pleegzorg Bij de verblijfsvorm pleegzorg wordt onderscheid gemaakt tussen: Verblijf pleegouder deeltijd. Kinderen worden voor een aantal uren per dag bij pleegouders ondergebracht. Verblijf pleegouder 24-uurs. Kinderen worden een (aantal) dag(en) per week of de hele week bij pleegouders ondergebracht. Verblijf Pleeggezin Deeltijd/ 24-uurs deeltijd 24-uurs bekostigingseenheid Deeltijd pleegzorg 24-uurs pleegzorg Opmerkingen: De begeleiding aan de pleegouders behoort tot het pleegzorgverblijf. De begeleiding aan de (biologische) ouders is ondergebracht in de aanspraak jeugdhulp. Mede op basis van de doelen uit het indicatiebesluit van Bureau Jeugdzorg bepaalt de zorgaanbieder voor hoeveel dagen in de week het kind bij de pleegouders wordt ondergebracht. 3.6 Observatiediagnostiek Observatie wordt uitgevoerd in een pleeggezin of (semi)residentiële voorziening en is altijd ten behoeve van een adequate indicatiestelling als Bureau Jeugdzorg met de haar ter beschikking staande (ambulante) diagnostische mogelijkheden het gedrag en de vaardigheden van de jeugdige onvoldoende kan beoordelen. De aanspraak observatie diagnostiek is vormgegeven als één totale eenheid, ingevuld met (een combinatie van) activiteiten, als: Gedragsobservatie Toetsen van vaardigheidsniveau Oudergesprekken/diagnostisch rapport Functie/intelligentieonderzoek Medisch/psychiatrisch onderzoek 3.7 Relatie zorgaanspraken bekostigingseenheden Op de volgende pagina is een schematisch overzicht opgenomen van de relatie tussen de zorgaanspraken en de bekostigingseenheden. Daarbij is van belang te benadrukken dat Bureau Jeugdzorg alleen indiceert in termen van zorgaanspraken. De zorgaanbieder maakt vervolgens een hulpverleningsplan waarin een verdere uitwerking wordt gegeven van de concrete zorg die aan de cliënt geleverd gaat worden, waaronder de omvang en de duur van die zorg /Versie /36

18 Functie Zorgaanspraak (door Bureau Jeugdzorg) Bekostigingseenheid (zorgaanbieder) Eenheid (Zorgaanbieder) Jeugdhulp Jeugdhulp thuis Individueel Specialistische jeugdhulp ambulant Uur Therapeutische jeugdhulp ambulant Uur Jeugdhulp crisis 11 Uur Jeugdhulp accommodatie zorgaanbieder individueel Specialistische jeugdhulp bij de zorgaanbieder Uur Therapeutische jeugdhulp bij de zorgaanbieder Uur Jeugdhulp accommodatie zorgaanbieder groep Specialistische groepsjeugdhulp Uur Specialistische groepsjeugdhulp zwaar Uur Therapeutische groepsjeugdhulp Uur Verblijf Verblijf accommodatie zorgaanbieder deeltijd Dagbehandeling Uren per dag Verblijf accommodatie zorgaanbieder 24-uurs Behandelgroep kamertrainingscentrum Etmaal Behandelgroep gezinshuis licht Etmaal Behandelgroep gezinshuis Etmaal Behandelgroep fasehuis Etmaal Behandelgroep Etmaal Behandelgroep zwaar Etmaal Behandelgroep crisis 12 Etmaal Behandelgroep gesloten Etmaal Verblijf pleegouder deeltijd Deeltijd pleegzorg Uren per dag Verblijf pleegouder 24 uurs 24-uurs pleegzorg Etmaal Observatiediagnostiek Observatiediagnostiek Observatiediagnostiek 1 afgerond traject Opmerkingen: Zie volgende pagina Voor de aanspraak jeugdhulp crisis is de 1 e 4 weken geen indicatiebesluit benodigd. Deze aanspraak vervalt als Bureau Jeugdzorg (BJz) een indicatiebesluit heeft afgegeven, doch in ieder geval na 4 weken. Voor de aanspraak behandelgroep crisis gelden dezelfde voorwaarden als benoemd bij voorgaande voetnoot /Versie /36

19 Opmerkingen: Bureau Jeugdzorg indiceert alléén in termen van zorgaanspraken en dus niet in termen van bekostigingseenheden. Binnen één zorgaanspraak kunnen (afhankelijk van de doelen uit het indicatiebesluit) meerdere bekostigingseenheden ingezet worden. Zie bijlage 1 voor een verdere specificatie van de verschillende bekostigingseenheden. Het ontbreken van een bekostigingseenheid crisispleegzorg betekent niet dat een cliënt in crisissituaties niet in een crisispleegzorg voorziening geplaatst kan worden. Dat kan nog steeds. De crisispleegzorg wordt echter niet als een aparte bekostigingseenheid gefinancierd /Versie /36

20 /Versie /36

21 4. Regels uniforme zorgaanspraken 4.1 Algemene regels In deze paragraaf zijn de algemene regels opgenomen voor het indiceren in termen van geclusterde zorgaanspraken voor de provinciaal gefinancierde jeugdzorg (ook wel jeugdhulpverlening genoemd). A. Bureau Jeugdzorg indiceert voor het provinciaal gefinancierde zorgaanbod in termen van 8 (geclusterde) zorgaanspraken. B. Wanneer naast de aanspraken die betrekking hebben op het provinciaal gefinancierde zorgaanbod, aanspraken nodig zijn die betrekking hebben op zorg uit de andere sectoren dan worden die aanspraken in één en hetzelfde indicatiebesluit opgenomen. C. Elke zorgaanspraak kan maar één keer voorkomen in het indicatiebesluit. In de toelichting kan zonodig aangegeven worden dat de zorg zich op verschillende doelen en personen kan richten. D. Bureau Jeugdzorg indiceert in termen van (geclusterde) zorgaanspraken zonder bepaling van omvang en (op termijn) duur 13. Door de zorgaanbieders wordt vervolgens het hulpverleningsplan, op basis van de zorgaanspraken en de doelen uit het indicatiebesluit, een verdere uitwerking gegeven van de concreet te leveren zorg. Het ligt in de rede dat de vaststelling van duur en omvang door de zorgaanbieders plaatsvindt in het hulpverleningsplan. In het kader van de gedragsmaatregel, opname gesloten jeugdzorg en een uithuisplaatsing in justitieel kader kan Bureau Jeugdzorg zijn specifieke verantwoordelijkheid in deze invullen door de omvang en (op termijn) de duur, op te nemen in het verzoekschrift of het advies. E. Wanneer nieuwe zorg noodzakelijk wordt geacht die niet onder één van de zorgaanspraken uit het indicatiebesluit valt, is een nieuw indicatiebesluit noodzakelijk. Wanneer nieuwe zorg nodig is die binnen een bestaande zorgaanspraak valt, wordt verwezen naar de richtlijn die is opgenomen in F. Binnen een indicatiebesluit kan sprake zijn van aanspraken die door verschillende zorgaanbieders kunnen worden uitgevoerd. In dat geval is nog steeds sprake van één indicatiebesluit waarbij geen sprake kan zijn van dubbele zorgaanspraken van b.v. jeugdhulp. De verschillende zorgaanbieders kunnen allen op dezelfde aanspraak een beroep doen als het gaat om de door hen uitgevoerde zorg. In de toelichting op het indicatiebesluit kan dan wel worden aangegeven dat sprake is van uitvoering van zorg door verschillende zorgaanbieders. Wanneer dezelfde zorg wordt overgenomen door een andere zorgaanbieder, is hiervoor geen nieuw indicatiebesluit benodigd. G. Vreemdelingen die niet rechtmatig in Nederland verblijven, kunnen wel aanspraak op jeugdzorg maken. Dit recht is voorbehouden aan vreemdelingen die de leeftijd van 18 jaar nog niet hebben bereikt. Ouders en/of andere verzorgers die niet rechtmatig in Nederland verblijven, hebben dus geen recht op jeugdzorg. Bij pleegzorg is sprake van een aanvullende uitsluitbepaling (zie uitsluitbepalingen verblijf). 14 H. In situaties waarin onmiddellijke zorgverlening nodig wordt geacht (crisishulp), bestaat aanspraak op jeugdzorg zonder dat daar een indicatiebesluit aan ten De wetswijziging tot schrappen van de omvang van de zorgaanspraken gaat vermoedelijk in per 1 januari De wetswijziging tot schrappen van duur van de zorgaanspraken (geldigheidstermijn) is gepland in het voorjaar van Over de exacte invoeringsdatum worden de bureaus nog nader geïnformeerd. Het is mogelijk dat de bepaling van de maximale geldigheidsduur van 1 jaar (uitvoeringsbesluit artikel 23) niet uit het uitvoeringsbesluit wordt geschrapt. Ook hierover zullen de bureaus nader geïnformeerd worden. In het uitvoeringsbesluit is opgenomen dat zowel bij niet rechtmatig als rechtmatig in Nederland verblijvende vreemdelingen de termijn gedurende welke de aanspraak geldt, ten hoogste 6 maanden bedraagt. De nog uit te brengen concept wetswijziging met betrekking tot de duur dient hierop nog beoordeeld te worden /Versie /36

22 grondslag ligt. Deze aanspraak vervalt zodra Bureau Jeugdzorg een indicatiebesluit heeft genomen, doch in ieder geval na 4 weken. I. Indien vervangende zorg noodzakelijk is, waarbij sprake is van een andere zorgaanspra(a)k(en) dan met eerst aangewezen zorg is aangeduid, dan wordt hiervoor een aanvullende (vervangende) zorgaanspraak geïndiceerd. De cliënt heeft slechts recht op vervangende zorg tot het moment waarop de eerst aangewezen zorg beschikbaar is. Indien vervangende zorg noodzakelijk is die tot een zorgaanspraak zou leiden die al bij de eerst aangewezen zorg opgenomen is, dan wordt hiervoor geen extra zorgaanspraak afgegeven. In de toelichting op het indicatiebesluit wordt dan wel aangegeven dat deze zorg tijdig beschikbaar moet zijn zodat de zorgaanbieder zijn zorg daarop aan kan passen. J. Overgangsbepaling: In de toelichting op de wijziging van het uitvoeringsbesluit is opgenomen dat de invoering van deze wijziging geen invloed heeft op reeds genomen indicatiebesluiten 15. De wijziging van duur en omvang hebben dan ook alleen betrekking op nieuw te nemen besluiten. Oude (lopende) indicatiebesluiten worden als volgt behandeld: Indien de omvang van een zorgaanspraak uit een lopend indicatiebesluit gewijzigd moet worden, geld ook hier dat daarvoor een nieuw indicatiebesluit noodzakelijk is. Hierin wordt een nieuwe aanspraak afgegeven zonder aanduiding van omvang. Ingangsdatum 1 januari Indien de duur (= geldigheidstermijn) van de zorgaanspraak van een lopend indicatiebesluit verlopen is, wordt de situatie opnieuw door Bureau Jeugdzorg beoordeeld en wordt zonodig een nieuw indicatiebesluit genomen. Het nieuwe indicatiebesluit kent geen duurbepaling meer. Ingangsdatum wordt nog nader bekend gemaakt. 15 Er is afgezien van een overgangsbepaling om cliënten door de nieuwe regeling niet in een nadeliger positie te laten komen /Versie /36

23 4.2 Regels Jeugdhulp 16 Algemene omschrijving Jeugdhulp Jeugdhulp omvat behandeling of begeleiding van een: jeugdige gericht op het oplossen, verminderen of voorkomen van verergering dan wel het omgaan met de gevolgen van zijn psychosociale, psychische of gedragsproblemen. een ouder/opvoeder gericht op het verkrijgen van zodanige vaardigheden dat hij aan de onder a. bedoelde psychosociale, psychische of gedragsproblemen in het gezin het hoofd kan bieden. Vormen van Jeugdhulp Jeugdhulp thuis, individueel Jeugdhulp op accommodatie zorgaanbieder, individueel Jeugdhulp op accommodatie zorgaanbieder, groep Regels jeugdhulp A Vormen van jeugdhulp Met jeugdhulp worden alle vormen van ambulante hulpverlening en (specialistische of therapeutische) interventies bedoeld, gericht op de individuele jeugdige of het gezin/opvoeder al dan niet uitgevoerd in groepsverband of op locatie van de zorgaanbieder of thuis. Gedacht kan worden aan: opvoedcursussen, intensieve pedagogische gezinsbegeleiding, intensieve orthopedagogische begeleiding, speltherapie, creatieve therapie, vaardigheidstraining gericht op het omgaan met specifiek probleemgedrag van jeugdigen, specifieke aanpak van gedragsproblemen van jeugdigen, individuele begeleiding en training van jeugdigen of hun ouders. Uitsluitbepalingen Jeugdhulp A Als ouders al dan niet met hulp van personen uit hun omgeving of (lokale) voorzieningen zelf de problemen het hoofd kunnen bieden Jeugdhulp is niet aan de orde, als de jeugdige of zijn ouders/opvoeders de problemen zelf het hoofd kunnen bieden, al dan niet met behulp van personen uit hun directe omgeving of met behulp van andere voorzieningen die hulp bieden dan geïndiceerde zorgaanbieders. Bij deze andere voorzieningen kan gedacht worden aan Algemeen Maatschappelijk Werk, jeugdgezondheidszorg, peuterspeelzalen, kinderopvang, jeugd- en jongeren organisaties, onderwijsinstellingen, opvoedbureaus, kostscholen, e.d.). B Als de problemen hun oorzaak (mede) vinden in een psychiatrische aandoening van een jeugdige Jeugdhulp is niet geïndiceerd, indien de problemen hun oorzaak vinden of mede vinden in een psychiatrische aandoening van een jeugdige, die zodanig van aard is dat een psychiatrische aanpak 17 van de problemen noodzakelijk is. In dat geval is geen jeugdhulp, maar zorg in het kader van de AWBZ of ZVW geïndiceerd Deze regels zijn (mede) gebaseerd op (de toelichting op) het uitvoeringsbesluit Wet op de jeugdzorg. Er is bewust gekozen voor de term psychiatrische aanpak om te voorkomen dat uitsluitend zorg die wordt verleend door psychiaters onder de AWBZ valt. Voor beleidsregels op gebied van zorg die op grond van de AWBZ of ZVW gefinancierd wordt, wordt verwezen naar een separate nota, die nog vastgesteld moet worden /Versie /36

24 C D Géén huishoudelijke verzorging, persoonlijke verzorging of verpleging Er is uitsluitend recht op behandeling of begeleiding. Huishoudelijke verzorging, persoonlijke verzorging of verpleging behoren niet tot de aanspraak jeugdhulp maar tot een aanspraak in het kader van de AWBZ. Jeugdhulp kan niet gericht zijn op somatische, verstandelijke, zintuiglijke, lichamelijke of psychiatrische problemen van een jeugdige Jeugdhulp kan niet gericht zijn op somatische, verstandelijke, zintuiglijke, lichamelijke of psychiatrische problemen van een jeugdige. Maar als voornoemde problemen de oorzaak zijn van de psychosociale, psychische of gedragsproblemen van de jeugdige, kan jeugdhulp wel geïndiceerd zijn. De jeugdhulp richt zich dan op de sociaal-psychologische gevolgen van een aandoening en niet op de aandoening zelf /Versie /36

25 4.3 Regels Verblijf I. Algemene omschrijving Verblijf Verblijf omvat het aan een jeugdige gedurende een etmaal (verblijf accommodatie zorgaanbieder 24-uurs of Verblijf pleegouders 24-uurs) of een deel daarvan (verblijf accommodatie zorgaanbieder deeltijd of verblijf pleegouder deeltijd) bieden van verblijf met een passend pedagogische klimaat bij een pleegouder of in een accommodatie van een zorgaanbieder. II. Vormen van verblijf Verblijf pleegouder 24-uurs Verblijf pleegouder deeltijd Verblijf accommodatie zorgaanbieder 24-uurs Verblijf accommodatie zorgaanbieder deeltijd (dagbehandeling) III. Regels Verblijf A Uitsluitend jeugdigen Uitsluitend jeugdigen kunnen aanspraak maken op verblijf. Ouders en opvoeders kunnen dus géén aanspraak maken op verblijf. B Als oorspronkelijke leefsituatie niet meer acceptabel is of als intensieve jeugdhulp verblijf noodzakelijk maakt Verblijf dient ter vervanging van de gezinssituatie en komt voor als de oorspronkelijke leefsituatie niet meer acceptabel is of de intensieve jeugdhulp aan de jeugdige verblijf noodzakelijk maakt. Als verblijf buiten het gezin nodig is, zal bezien moeten worden of verblijf in een pleeggezin of in een accommodatie van een zorgaanbieder geboden is en of deeltijdverblijf of 24-uursverblijf nodig is. C Verblijf heeft slechts betrekking op verblijf met pedagogisch klimaat en niet op de jeugdhulp die tijdens dat verblijf (al dan niet) ingezet wordt Voor jeugdigen wordt aan het verblijf de eis gesteld dat het verblijf gepaard gaat met een passend pedagogisch klimaat. Een passend pedagogisch klimaat wil zeggen dat de verblijfssituatie zowel in fysieke, sociale als pedagogische zin aan de eis moet voldoen dat kinderen zo gewoon mogelijk kunnen opgroeien en opgevoed worden, ondanks het feit dat ze uit hun oorspronkelijke leefsituatie gehaald zijn. Gelet op de aard van de opgroeiproblemen kan het soms nodig zijn bij het verblijf zodanige voorwaarden te scheppen dat de jeugdige regelmaat krijgt in zijn leven. Dergelijke structurerende maatregelen vallen ook onder passend pedagogisch klimaat. Verblijf in jeugdzorg bevat vanzelfsprekend zonodig (ondersteuning bij de) persoonlijke verzorging van de jeugdige als wel (ondersteuning bij) de huishoudelijke verzorging. Let op: hiermee worden niet de in het kader van de AWBZ onderscheiden functies bedoeld. Bij huishoudelijke verzorging in het kader van verblijf kan gedacht worden aan opruimen, schoonmaken, het verzorgen van planten en huisdieren, het bed opmaken en de maaltijd klaarmaken. Bij persoonlijke verzorging in het kader van verblijf kan worden gedacht aan hulp bij wassen, kleden, eten en drinken. De benodigde verzorging wordt door de zorgaanbieder afgestemd op de leeftijd van de jeugdige. Een passend pedagogisch klimaat bevat uitsluitend de inzet van de pedagogisch medewerkers (PM) A en B, de leidinggevenden C en D, de gezinshuisouders, pleegzorgbegeleider en de gastvrouwen. Inzet van vak HBO-ers (waaronder ook paramedici, logopedisten en fysiotherapeuten) en gedragswetenschappers (ook artsen, psychiaters) en vallen onder de zorgaanspraak jeugdhulp /Versie /36