schrijftips voor verhalen die je fans opleveren Killing the clickbait. cutting the crap

Transcriptie

1 9 schrijftips voor verhalen die je fans opleveren Killing the clickbait. cutting the crap!

2 2016 Jolenta Weijers Journalistiek Kopiëren? Dat heet ook wel jatten. Niet doen dus. Citeren? Dat mag. Althans: korte fragmenten, en mét bronvermelding. Delen? Tuurlijk!

3 Mag het wat meer zijn? Doe je aan contentmarketing of storytelling? Dan schrijf je waarschijnlijk veel. Voor je relatiemagazine. Je nieuwsbrief. Je website. Je blog. En, lukt het een beetje? Hebben ze effect, die verhalen? Krijg je er fans door? Nieuwe klanten? Als je nu denkt mwah, het mag een onsje meer, dan is het tijd voor actie. Want het kán wel, zo schrijven dat je doelgroep je stukken ademloos uitleest. Je moet alleen even weten hoe. Gedraag je als een journalist. Elke goeroe in marketing en communicatie zegt het. Ik ben zo n journalist. Ik schrijf voor kranten en maak tijdschriften. Al dik dertig jaar. En ik help je om het advies van die goeroes waar te maken. Met de tips in dit e-book leer je verhalen schrijven die je fans opleveren. Kill the clickbait. cut the crap!

4 1 Weet voor wie je schrijft De lezer zit in zijn eigen wereldje. En in zijn eigen verwachtingspatroon. Hij begint aan jouw artikel omdat hij hoopt dat het antwoord geeft op zijn vragen. Doet het dat niet, dan is hij net zo snel weer weg. Vat je doelgroep daarom in een paar woorden samen. Wees specifiek, want dan baken je scherper af voor wie je aan de slag gaat. Zeg bijvoorbeeld: Ik schrijf voor twintigers die thuis zitten met een burnout. Ik schrijf voor advocaten die meer aan marketing willen doen. Ik schrijf voor mensen die hun schulden willen aflossen. Als je je doelgroep kent, weet je ook welke behoeften ze heeft. Je hoeft nu waarschijnlijk niet meer lang na te denken over deze vragen: Wat weten mijn lezers al? Wat willen ze nog meer weten? Wat vinden ze interessant? Wat is relevant voor ze? De antwoorden zetten je meteen in het goede schrijfspoor. Ze helpen je om snel te bepalen: welke onderwerpen je kiest welke toon je aanslaat welk taalniveau je hanteert hoeveel diepgang je artikelen geeft

5 2 Baken je onderwerp af Wat je voor je doelgroep doet, doe je ook voor elk artikel dat je schrijft: vat het onderwerp in een paar woorden samen. Lukt dat niet, dan heb je nog niet helemaal helder waarover je verhaal moet gaan. Het onderwerp is te breed of te ingewikkeld. Zorg voor focus. Dus opnieuw: wees zo specifiek mogelijk. Een goed artikel gaat maar over één ding. Zeg bijvoorbeeld: Mijn artikel leert je hoe je minder perfectionistisch kunt zijn. Mijn artikel legt advocaten uit hoe ze hun unique selling point bepalen. Mijn artikel vertelt je hoe je goedkoop én gezond kunt eten. Beperk je tot dit onderwerp. De lezer heeft geen behoefte aan zijpaden. Elke vorm van afleiding maakt dat hij afhaakt. Meer leren? Volg een workshop

6 3 Zorg voor structuur Geef je artikel structuur. Niemand zit te wachten op een onnavolgbare brij van informatie. Schrijf je een nieuwsartikel? Bouw je artikel dan op als een omgekeerde piramide. Begin met de belangrijkste informatie. Elke alinea die daarna komt, geeft informatie die iets minder belangrijk is. Ben je klaar? Stop dan gewoon met schrijven. Een afronding of conclusie is niet nodig. Je kunt ook rond schrijven. Dat doe je bij de meeste andere verhalen. Het einde van het verhaal is een echo van het begin. Zo krijgt de lezer het gevoel dat het verhaal af is. Oftewel, rond. Ook als je puntsgewijze informatie geeft, houd je een logische volgorde aan. Je leidt de lezer bijvoorbeeld door het artikel: van klein naar groot van makkelijk naar moeilijk van verleden naar heden

7 4 Val met de deur in huis De lezer verwacht dat je meteen ter zake komt. Doe dat dus ook. Een ellenlange introductie maakt je artikel traag en saai. Maak in de eerste alinea al duidelijk waar het verhaal over gaat. Je hoeft niet eerst uit te leggen waarom je het verhaal schrijft, of hoe je op het idee kwam om dat te doen. Dat interesseert niemand. Als het goed is, is het onderwerp van je tekst relevant voor je doelgroep. Laat dat genoeg zijn. Zorg ervoor dat het intro aansluit bij de kop van je verhaal. Met die kop heb je namelijk verwachtingen gewekt. Een film met de titel Meneer Pluizenbol die begint met een scène in een ruimteschip brengt kijkers in verwarring. Ze hadden iets anders verwacht. Zitten ze in de verkeerde zaal? Je wilt prikkelend schrijven en nieuwsgierigheid opwekken. Dat is goed. Maar voorkom dat lezers afhaken. Lukt het? Gebruik de checklist op pagina 14

8 5 Beantwoord alle vragen Wees compleet. Als je artikel vragen oproept, doe je iets niet goed. Je frustreert je lezers en raakt ze kwijt. Beantwoord in elk geval de vijf w s en de h: wie wat waar wanneer waarom hoe Lezers moeten het hele verhaal kunnen begrijpen. Ga er niet vanuit dat ze genoeg voorkennis hebben. Of dat ze je vorige artikelen hebben gelezen. Geef daarom alle informatie die nodig is om een artikel te snappen. Leg desnoods nog even kort uit: wat er eerder is gebeurd waarom het opvallend is wat je beschrijft hoe iets werkt Deze regel geldt ook online. Links mogen geen essentiële informatie vervangen. Daarmee dwing je lezers om je pagina te verlaten. Ze komen niet meer terug.

9 6 Vermijd vaagtaal Gebruik geen abstracte taal, maar wees concreet. Dat wil zeggen: je kunt het zien, voelen, horen, ruiken of proeven. Abstract is: eet gezond. Concreet is: eet elke dag 2 ons groente. Hoe specifieker je bent, hoe minder ruimte je overlaat voor twijfel. De lezer begrijpt precies wat je bedoelt. En wordt niet afgeleid door vragen als: Een twintigtal? Is dat 18? 19? 20? 21? 22? Een miljoen? Een miljoen wat? Euro? Kippen? Jaar? Men? Wie is men? Bij concreet zijn hoort ook: je beweringen onderbouwen met feiten, argumenten en voorbeelden. Vermijd woorden als mogelijk, wellicht en zou. Als je niet zeker bent van je zaak, schrijf het dan niet op. Kill the clickbait. cut the crap!

10 7 Wees consistent Gebruik het liefst de voorkeurspelling. Raadpleeg het Groene Boekje om zeker te weten dat je goed spelt. Of kijk op de website woordenlijst.org. Kies je toch voor een afwijkende spelling? Wees je ervan bewust dat dit de lezer afleidt. Maar heb je er een goede reden voor, wees dan in elk geval consistent. Consistentie draagt bij aan je geloofwaardigheid. Let er daarom altijd op. Bijvoorbeeld: Spreek de lezer aan met u of jij, maar wissel het niet af. Hanteer bij soortgelijke artikelen een soortgelijke opmaak. Kies één manier van interpunctie voor opsommingen en citaten Schrijf formeel of informeel, maar niet allebei. Meer leren? Volg een workshop

11 8 Gun de lezer adem Geen mens zit te wachten op een onoverzichtelijke brij aan informatie. Daarmee wordt lezen op een opgave. Terwijl je artikel juist moet uitnodigen om verder te lezen. Vermijd daarom ellenlange zinnen. Het ideale gemiddelde van een zin ligt op vijftien woorden. Langer mag wel, maar alleen als de zin nog steeds gemakkelijk te begrijpen is. Zinnen van drie of vier regels zijn sowieso niet fijn om te lezen. Gebruik ook zinnen van één woord, of enkele woorden. Wissel kort en lang af. Gebruik veelvuldig het alineateken. Korte alinea s lezen lekkerder dan lange lappen tekst. Beperk je tot één onderwerp per alinea. Tussenkoppen geven lucht. Ze breken de tekst met een prikkelende kreet. Dat is trouwens hun enige functie. Ze zijn niet bedoeld om een nieuw onderwerp aan te kondigen. Tussenkoppen staan op zichzelf. Als je ze weglaat, is de tekst nog steeds te begrijpen. In blogs kun je tussenkoppen vervangen door hele zinnen uit te lichten (in <h2> of <h3>). De zinnen maken deel uit van de lopende tekst. Ook fijn, vooral online: witregels en opsommingen met bullets.

12 9 Houd de gang erin Passief geschreven tekst is traag, en daardoor saai om te lezen. Kies dus voor een actieve schrijfstijl. Schrijf in de tegenwoordige tijd. Passief: Na 45 minuten passeerde de man de eindstreep. Actief: Na 45 minuten passeert de man de eindstreep. Vermijd lijdende vormen. Passief: De politicus werd door de menigte uitgejouwd. Actief: De menigte jouwde de politcus uit. Blijf weg van tangconstructies. Passief: Het tv-programma is in verscheidene steden, waaronder Amsterdam, Rotterdam en Utrecht, opgenomen. Actief: Het tv-programma is opgenomen in verscheidene steden, waaronder Amsterdam, Rotterdam en Utrecht. Lukt het? Gebruik de checklist op pagina 14

13 Ook fans vergaren? Wil je dieper in de stof duiken? De tips uit dit e-book concreet leren toepassen? In korte tijd de belangrijkste vaardigheden onder de knie krijgen? Volg dan één van mijn workhops. Je wilt goed leren schrijven In 1 middag de basis onder de knie Kom te weten wat je lezer wil Ontdek hoe je een artikel opbouwt Leer de juiste taal gebruiken Kleine groepen, dus veel aandacht Volg de workshop Schrijven als een journalist. Aanmelden kan via Je wilt content lekker presenteren In 1 middag strategisch leren denken Leer welke communicatiestijl bij je past Kom te weten wat je doelgroep wil Ontdekt hoe je content aantrekkelijk verpakt Kleine groepen, dus veel aandacht Volg de workshop Denken als een journalist. Aanmelden kan via

14 Print CHECKLIST []ν 1. Kun je doelgroep in één zin omschrijven?...[] 2. Kun je het onderwerp in één zin samenvatten?...[] 3. Heeft je artikel een duidelijke structuur?...[] 4. Is meteen duidelijk waar je artikel over gaat?...[] 5. Beantwoord je alle vragen? Wie?...[] Wat?...[] Waar?...[] Wanneer?...[] Waarom?...[] Hoe?...[] 6. Ben je concreet? Gebruik je specifieke woorden?...[] Onderbouw je stellingen?...[] 2016 Jolenta Weijers Journalistiek 7. Ben je consistent in: spelling?...[] aanspreekvorm?...[] opmaak?...[] interpunctie?...[] toon?...[] 8. Zit er lucht in je verhaal? Gebruik je: korte zinnen?...[] korte alinea s?...[] tussenkoppen?...[] wit?...[] opsommingen?...[] 9. Schrijf je actief? Vermijd je: de verleden tijd?...[] lijdende vormen?...[] tangconstructies?...[]