INFORMATIEVE POLITIESAMENWERKING OVER DE GRENZEN HEEN

Transcriptie

1 INFORMATIEVE POLITIESAMENWERKING OVER DE GRENZEN HEEN Een juridisch-empirische analyse Onderzoek naar de informatiestromen tussen Belgische en buitenlandse politiediensten en de bescherming van de persoonlijke levenssfeer Paul De Hert Johan Vanderborght Promotoren Prof. dr. B. De Schutter Centrum voor Internationaal Strafrecht Onderzoekseenheid Informatiebeveiliging Vrije Universiteit Brussel Prof. dr. L. Van Outrive Onderzoeksgroep Politionele en Gerechtelijke Organisatie Afdeling Strafrecht, Strafvordering en Criminologie Katholieke Universiteit Leuven Uitgeverij Politcia vzw, Brüssel, 1996

2 De reeks "De politie en de veiligheid van de burger" omvat de rapporten van in opdracht van de minister van Binnenlandse Zaken verricht wetenschappelijk onderzoek. Opname in de reeks betekent niet noodzakelijk dat de inhoud ervan het standpunt van de minister van Binnenlandse Zaken of de v.z.w. Politeia weergeeft. La série "La police et la sécurité du citoyen" contient les rapports des travaux de recherche scientifique effectués pour le compte du Ministre de l'intérieur. L'inclusion d'un rapport dans la série n'implique pas pour autant que son contenu reflète le point de vue du Ministre de l'intérieur ou de l'a.s.b.l. Politeia. ^ Uitgeverij Politeia vzw - Brussel Editions Politeia asbl - Bruxelles Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotocopie, microfilm of op welke andere wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. No part of this book may be reproduced in any form, bij print, photoprint, microfilm or any other means without written permission from the publisher. Toute reproduction d'un extrait quelconque de ce livre, par quelque procédé que ce soit, et notaimient par photocopie ou microfilm, est interdite sans autorisation écnte de l'éditeur. D/1996/6268/2

3 pporten van in lijk onderzoek, t standpunt van des travaux de le son contenu druk, fotocopie, n de uitgever, any other means 't, et notamment DEEL I INHOUD Woord vooraf Ten geleide HOOFDSTUK 1. CONTEXTELEMENTEN 1. Inleiding 2. Internationalisering van de misdaad 3. Europaïsering van politie en justitie 4. Tendens binnen Europa tot versteviging van de uitvoerende macht 5. Het soevereiniteitsdenken blijft een belangrijke factor 6. De val van de muur en de nieuwe zingeving voor het leger 7. Sterke landen blijven de politiek domineren 8. Grotere politieautonomie 9. De opkomst van de informatiemaatschappij HOOFDSTUK 2. POLITIE EN INFORMATIE 1. Het belang van informatie voor de politie 2. De politie als informatiemandataris HOOFDSTUK 3. INTERNA TIONALE POLITIE EN INFORMA TIE 1. Korte historiek 2. Het in kaart brengen van internationale initiatieven 3. Kenmerken van de bestaande internationale initiatieven 4. De politie ontbreekt in het justitieel samenwerkingskader 5. Een eigen domein voor de internationale informatiesamenwerking HOOFDSTUK4. PRAGMATISCHE OMSCHRIJVING VANDE INFORMA TIEVE POLITIESAMENWERKING 1. Inleiding 2. Databanken 3. Nationale aanknopingspunten 4. Verbindingsofficieren 5. Psychologische en politiek-ideologische factoren 6. Taal, cultuur, middelen en tijd 7. Opleidingen en internationale samenkomsten

4 HOOFDSTUK 5. MODELLEN VOOR INFORMATIEVE POLITIESAMENWERKING Inleiding 2. Modellen 3. Juridische afdwingbaarheid van een samenwerkingsverband 4. Grootte der samenwerkingsverband en regionalisering 5. Welk model is wenselijk? HOOFDSTUK 6. OVERZICHT VANDE VERSCHILLENDE INITIATIEVEN INZAKE INTERNA TIONALE POLITIESAMENWERKING Criteria voor het onderscheid in internationale politiesamenwerking 2. Overzicht van de verschillende initiatieven inzake internationale politiesamenwerking HOOFDSTUK 7. JURIDISCHE GRONDSLAGEN VAN DE INFORMATIEVE POLITIESAMENWERKING Nationale wetgeving 2. Koninklijke en ministeriële besluiten en omzendbrieven 3. Intergouvernementele akkoorden 4. Gewoonte- en gedoogrecht 5. Multilaterale en bilaterale verdragen 6. Actualisering en versoepeling van het juridisch kader 7. Besluit HOOFDSTUK 8. INFORMA TIEVE POLITIES.4MENWERKING OP HET TERREIN 1. Inleidend 2. Onderzoeksmethodiek 3. Onderzoeksresultaten 188 HOOFDSTUK 9. INTERPOL Voorwoord 1. Historiek 2. Het wettelijk kader van Interpol 3. Het volkenrechtelijk statuut van Interpol 4. Wie verstrekt infonnatie te Lyon 5. De gegevens die Interpol uitwisselt 6. Interpols communicatienetwerk 7. Interpols databanken

5 'TIATIEVEN Ill in l )RMATIEVE Interpols misdaadanalyse 9. Interpol in België 10. Delokalisering Interpol in Europa 11. Interpol in de praktijk 12. Waardering van de rol van Interpol OP HET _3J}2_ 312

6 INFORMATIEVE POLITIESAMENWERKING OVER DE GRENZEN HEEN Een juridisch-empirische analyse Onderzoek naar de informatiestromen tussen Belgische en buitenlandse politiediensten en de bescherming van de persoonlijke levenssfeer Paul De Hert Johan Vanderborght Promotoren Prof. dr. B; De Schutter Centrum voor Internationaal Strafrecht Onderzoekseenheid Informatiebeveiliging Vrije Universiteit Brussel Prof. dr. L. Van Outrive Onderzoeksgroep Politionele en Gerechtelijke Organisatie Afdeling Strafrecht, Strafvordering en Criminologie Katholieke Universiteit Leuven

7 De reeks "De politie en de veiligheid van de burger" omvat de rapporten van in opdracht van de minister van Binnenlandse Zaken verricht wetenschappelijk onderzoek. Opname in de reeks betekent niet noodzakelijk dat de inhoud ervan het standpunt van de minister van Binnenlandse Zaken of de v.z.w. Politeia weergeeft. La série "La police et la sécurité du citoyen" contient les rapports des travaux de recherche scientifique effectués pour le compté du Ministre de l'intérieur. L'inclusion d'un rapport dans la série n'implique pas pour autant que son contenu reflete le point de vue du Ministre de l'intérieur ou de l'a.s.b.1. Politeia. Uitgeverij Politeia vzw - Brussel Editions Politeia asbl - Bruxelles D/1996/6268/2

8 DEEL II ; rapporten van in appelijk onderzoek. i het standpunt van rts des travaux de ieur. t que son contenu iia. HOOFDSTUK 10. SCHENGEN 363 Inleidend Algemeen: Schengen en de Europese Gemeenschap Het Schengenluik politie Schengen informatie-instanties Administratieve en justitiële informatiesamenwerking Politiële informatiesamènwerking Informatiesamenwerking via verbindingsofficieren Informatiesamenwerking via informatica Waardering van de Schengen informatiekanalen 413 HOOFDSTUK 11. MAASTRICHT-EUROPOL 427 Ï.Maastricht Europol: de Trevi-voorgeschiedenis Europol: de Maastrichtfase.,, Het Europol informatiesysteem 5. Europol analysebestanden * Europol verbindingsofficieren 7. Waardering / " ;451 HOOFDSTUK 12. INFORMATIEVE BESTUURLIJKE POLITIESAMENWERKING Bestuurlijke samenwerking door reguliere politiediensten Bestuurlijke samenwerking door bijzondere politiediensten 465 HOOFDSTUK 13. GEGEVENSBESCHERMING ALGEMEEN 471 I van druk, fotocopie, ng van de uitgever, lm or any other means ce soit, et notanment 1. Inleiding Overzicht van het gegevensbeschermingskader 3. Besluit HOOFDSTUK 14. GEGEVENSBESCHERMING BIJ INTERPOL, SCHENGEN EN EUROPOL \ Gegevensbescherming bij Interpol 2. Schengen en gegevensbescherming 3. Gegevensbescherming en Europol

9 HOOFDSTUK 15. HET BELGISCH KADER 1. De wet van 8 december 1992: algemeen 2. De privacywetgeving en de internationale gegevensuitwisseling 3. Verantwoordelijke actoren HOOFDSTUK 16. INFORMATIEVE POLITIESAMENWERKING: CONCLUSIES 1. Internationale informatieve politiesamenwerking 2. Beleidsdiscussies 3. Theses,; 4. Aanbevelingen 5. Afrondend