Met vrijwilligers blijf je bezig

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Met vrijwilligers blijf je bezig"

Transcriptie

1 Met vrijwilligers blijf je bezig Handleiding bij het spel - Voor jeugdhuizen van Formaat - HANDLEIDING JEUGDHUIZEN 1

2 Alles uit deze uitgave mag worden overgenomen met uitdrukkelijke bronvermelding. november 2007 De Wittestraat 2, 2600 Berchem (T) (F) info@formaat.be - rekeningnummer

3 Voorwoord De idee voor het ontwikkelen van een ondersteuningsinstrument voor het vrijwilligersbeleid van jeugdhuizen kwam tot stand vanuit de ervaring dat veel jeugdhuizen met vragen zitten rond het aantrekken en behouden van vrijwilligers. Pasklare antwoorden bestaan er jammer genoeg niet, maar het kan wel al helpen even stil te staan bij de jeugdhuiswerking. Dat is wat dit spel jullie wil laten doen. Dit spel maakt deel uit van een breder project rond vrijwilligers. Enerzijds is de bedoeling van dit project mensen binnen de jeugdhuiswerking te doen nadenken rond het vrijwilligerswerk dat er plaatsvindt; dit is waar het gezelschapsspel toe dient. Anderzijds wil dit project ook duidelijk maken wat het jeugdhuiswerk met vrijwilligers is, het wil vrijwilligers zichtbaarder maken. Het is immers belangrijk dat vrijwilligers binnen de jeugdhuiswerking tot hun recht komen. Formaat wenst er jullie veel succes (en plezier) mee! - HANDLEIDING JEUGDHUIZEN 3

4 Inhoudstafel Voorwoord Inhoudstafel Eerst even dit Het spel Richtlijnen voor een kwartetspel De thema s Meer weten?! Uitleg bij de vragen Bibliografie Bijlagen Spelkaarten Themafiches Thematische overzicht - HANDLEIDING JEUGDHUIZEN 4

5 Eerst even dit Een vrijwilligersbeleid? Sommigen zullen de wenkbrauwen fronsen bij het lezen van dit woord, bij anderen zal een lichtje gaan branden. De bedoeling van dit spel is dat bij iedereen die het speelt, een lichtje gaat branden. Met vrijwilligers blijf je immers bezig! Je vrijwillig inzetten voor een jeugdhuis is namelijk niet zo vanzelfsprekend, want waarom zou iemand zich inzetten als die inspanning niet wordt opgemerkt en geapprecieerd? Wees je hier bewust van; met vrijwilligers blijf je bezig! En als dit nog niet overtuigend genoeg is om na te denken over een vrijwilligersbeleid, vergeet dan dit niet: zonder vrijwilligers, geen jeugdhuis. Zij zijn degenen die zich telkens weer inspannen om een toffe jeugdhuiswerking op poten te zetten, dankzij die vrijwilligers blijf je bezig! Allemaal goed en wel als je nu begrijpt waarom je met vrijwilligers bezig blijft, maar wat houdt een vrijwilligersbeleid dan eigenlijk in? Het antwoord hierop staat niet helemaal vast, want geen enkele vrijwilliger is dezelfde en geen enkel jeugdhuis is hetzelfde. Bijgevolg zal je beleid ook anders zijn dat het beleid van andere jeugdhuizen. Toch zijn er twee richtvragen die je al aardig op weg kunnen helpen om te begrijpen wat een vrijwilligersbeleid is en wat het kan inhouden: - Welke mensen wil ik graag als vrijwilliger aantrekken? Omdat een van de hoofdprincipes van het jeugdhuiswerk is dat het jeugdhuis dient open te staan voor alle soorten jongeren, moet er met deze vraag omzichtig omgesprongen worden. Toch zijn er enkele noodzakelijke kenmerken om actief te zijn binnen het jeugdhuiswerk, zoals het kunnen samenwerken en communiceren, constructief met kritiek kunnen omgaan, zich bewust zijn van de eigen referentiekaders om zo de andere te kunnen waarderen, durven experimenteren, bereid zijn tot leren Afhankelijk van de functie die ingevuld dient te worden, kan dit profiel nog uitgebreid worden, maar bedenk wel dat het jeugdhuiswerk voor iedereen bestemd is en dat je de (nieuwe) vrijwilligers dus ook niet moet bedelven onder een berg eisen. Vanuit zijn of haar inzet kan een vrijwilliger trouwens snel en veel bijleren. Stimuleer hem of haar hier eerder in dan op voorhand al af te remmen. - Waarom zouden vrijwilligers bereid zijn om juist mijn organisatie onbetaald hun vrije tijd te schenken? Voor wat hoort wat! Waarom komen jongeren in de eerste plaats naar een jeugdhuis? Hoe komen ze ertoe de overgang te maken van bezoeker naar vrijwilliger? Waarom blijven ze actief binnen het jeugdhuis? Al deze vragen verwijzen naar de sterkten en zwakten van het vrijwilligersbeleid binnen je jeugdhuis. Door even stil te staan bij de jeugdhuiswerking, vind je de antwoorden op deze bedenkingen misschien wel en dan kan je vanuit die antwoorden op zoek gaan naar kansen tot verandering en verbetering. De jeugdhuisvrijwilliger bestaat natuurlijk niet, maar toch zijn er algemene kenmerken of behoeften waaraan je jeugdhuiswerking kan tegemoetkomen om vrijwilligers aan te trekken, tevreden te houden, of zich beter te doen voelen binnen de werking. De functies, processen en principes van het jeugdhuiswerk kunnen je al goed op weg helpen om een antwoord te formuleren op de vraag wat vrijwilligers kan stimuleren om zich voor de werking in te zetten. - HANDLEIDING JEUGDHUIZEN 5

6 Een berg informatie, denk je nu, maar wat ben je daarmee? Het doel van dit spel en deze handleiding is dat vrijwilligers, professionelen en zelfs bezoekers binnen een jeugdhuis op een leuke en creatieve manier stil kunnen staan bij wat vrijwilligers betekenen voor het jeugdhuiswerk en wat jeugdhuiswerk kan betekenen. Veel plezier ermee. - HANDLEIDING JEUGDHUIZEN 6

7 Het spel 1. Veel blabla, weinig Jullie lezen gewoon de vragen in de handleiding en de groep vat de discussie aan, jullie vertellen jullie verhaal Je kan hierbij kiezen om de extra uitleg ook door te nemen, of gewoon te focussen op de richtvragen. Het spel zal hierdoor sneller gaan, maar misschien ook eerder vervelen. Om iedereen aan het woord te laten, is het een goede tip dat elk thema door een andere persoon wordt geleid. Dit wil zeggen dat iemand de vragen een voor een overloopt en eerst zijn of haar eigen mening formuleert en er vervolgens over waakt dat iedereen aan het woord komt en dat de opmerkingen genoteerd worden. 2. Een vluggertje Jullie kunnen ervoor kiezen om het kwartetspel te spelen, maar de extra uitleg in de handleiding niet op te nemen in het spel. Het voordeel hiervan is dat het spelen sneller gaat, maar de achtergrondinformatie of extra uitleg bij de vragen krijg je op deze manier niet. Zo duurt het spel een tweetal uur. Om met dit spel te beginnen, moet de groep met minimum drie en maximum zeven zijn (al kan er per twee gespeeld worden). Hoe je dit spel speelt, is afhankelijk van de tijd en het werk dat je erin wil steken. Wel is het de bedoeling dat er bij al deze vormen aandachtig geluisterd wordt naar de mening van iedereen die meespeelt. 3. All the way Tenslotte kan ervoor gekozen worden om het spel volledig te spelen: nadat iedereen zijn eigen mening op de vraag geformuleerd heeft, wordt er gekeken naar de extra uitleg bij de betreffende vraag in de handleiding. Aan de hand hiervan kunnen jullie misschien acties bedenken, aanvullingen maken of de discussie hervatten. Houd er rekening mee dat het spel op deze manier al snel twee à drie uur duurt. Maak dit mensen die je uitnodigt om te spelen ook duidelijk. Wanneer je ervoor kiest een vluggertje of het spel all the way te spelen, lees dan de richtlijnen voor een kwartetspel. Het is ten slotte niet het hoofddoel om te winnen. Het belangrijkste is dat de spelers nadenken over de vrijwilligerswerking en hoe deze op een aantrekkelijke manier verder uit te bouwen. Er zijn verschillende manieren waarop gespeeld kan worden. In overleg met de spelers en afhankelijk van de beschikbare tijd kunnen jullie kiezen voor - HANDLEIDING JEUGDHUIZEN 7

8 Richtlijnen voor een kwartetspel 1. Leg het thematisch overzicht (vanaf pagina 10) en de handleiding deel Meer weten?! Uitleg bij de vragen in het midden van de tafel. Kies een viertal thema s die jullie zeker willen behandelen. Jullie kunnen je keuze maken door de uitleg van de thema s zoals die staat op het thematisch overzicht te lezen. 2. Schud de uitgeknipte kwartetkaartjes goed door elkaar en verdeel deze onder de spelers. Zorg dat iedereen evenveel kaarten heeft. De kaarten die overblijven, worden in het midden van de groep gelegd. De jongste speler begint te spelen. 3. De bedoeling is dat er zo snel mogelijk een kwartet wordt verzameld, of met andere woorden, dat iemand vier richtvragen van een thema bijeen sprokkelt. Dit kan door tijdens de spelbeurt een nummer van een bepaalde vraag aan een specifieke bevraagde te stellen. De vrager moet wel zelf minstens een kaart van dat thema hebben. Heeft de bevraagde deze vraag, dan kan de vrager bij iemand een volgende kaart eisen. Wanneer de bevraagde de kaart niet heeft, wordt de bevraagde vrager en mag hij een kaart opvragen, tot ook hij fout gokt. Je kan er als vrager ook voor kiezen om in plaats van een kaart van een andere speler te eisen, er een van de stapel in het midden te nemen. Deze kaart mag je dan houden, maar de beurt gaat wel naar de speler links van je. Een voorbeeldje hiervan: Jan (= de vrager) heeft al twee kaarten van het thema Stoppen=droppen?!. Hij wil nu kaart 4 van dit thema verkrijgen en vraagt deze aan Hanne. Wanneer Hanne (= de bevraagde) deze heeft, krijgt Jan ze en mag Jan aan Hanne of een andere speler een volgende kaart vragen. Jan mag zolang kaarten eisen totdat hij verkeerd gokt en de bevraagde de gewenste kaart niet kan voorleggen. Wanneer Hanne dus kaart 4 niet kan geven, mag zij vrager worden en een kaart eisen van een andere speler. Het principe herhaalt zich telkens weer. 4. Als iemand op deze manier vier kaarten van een thema heeft verzameld, heeft deze persoon een kwartet. Als het gaat om een thema dat jullie als groep hebben gekozen, mag de persoon met de kaarten het thema leiden. Dit wil zeggen: de overeenkomstige themafiche bij zich nemen, de vragen overlopen en de discussie op gang trachten te brengen. De vragen die op de themafiche staan en de uitleg die de handleiding per vraag bevat, kunnen de leider daarbij helpen. Het is echt belangrijk dat deze persoon het maximum uit het thema probeert te halen. Wanneer er hierbij discussies ontstaan, tracht hiervoor dan compromissen te zoeken en bedenk zo mogelijk concrete acties die tegemoet komen aan de opmerkingen, noden en wensen van de spelers. Gaat het om een kwartet van een thema dat niet werd gekozen, dan is dit ook een punt voor de speler die de kaarten heeft verzameld. Deze kaarten worden echter zonder te bespreken opzij gelegd. Als er is op het einde tijd over, kunnen ze nog altijd hernomen worden. 5. Wanneer alle kwartetten zijn gevormd, is het spel ten einde. Degene met de meeste kwartetten is de winnaar van het spel. Het is raadzaam na te gaan of er wel degelijk iets uit de bus is gekomen tijdens het spelen van dit spel. Zijn de ideeën genoteerd, heeft iedereen zijn zegje kunnen doen, zijn de onenigheden uitgeklaard? Als blijkt dat er nog iets ontbreekt, kan dit onderdeel nog (kort) hernomen worden. DUS, kort samengevat: thema s en uitleg bij de vragen op tafel leggen kaartjes schudden en verdelen kwartetspel spelen gekozen thema compleet = thema leiden meeste kwartetten aan einde spel = winnaar wat heeft het spel nu opgeleverd? - HANDLEIDING JEUGDHUIZEN 8

9 De thema s Het thematisch overzicht kan helpen om een selectie te maken aan het begin van het spel. Hierbij volgt een korte toelichting van de verschillende thema s. Samen in het jeugdhuis. Of: Jeugdhuis:samen uit én thuis Een van de basisprocessen en - principes binnen het jeugdhuis is samenwerking. In welke mate is hiervan sprake binnen je jeugdhuis, hoe verloopt die samenwerking, hoe wordt er omgegaan met conflicten Het jeugdhuis is een plaats waar jongeren samenkomen. Tegelijkertijd is het een plaats waar jongeren zich thuis moeten kunnen voelen, waar ze voelen dat het mogelijk is zichzelf te zijn en zichzelf te uiten. Hoe ziet je jeugdhuis eruit? Of: Toogbeeld van een jeugdhuis Hierbij komen vooral de zakelijke vragen aan bod: hoe is de relatie met de gemeente, hoe staat het met het budget en wie heeft hier inspraak in Het antwoord op deze vragen geeft aan hoe je jeugdhuis werkt, hoe dingen veranderd kunnen worden, wat jullie mogelijkheden zijn Wat is vrijwilligerswerk in jouw jeugdhuis? Of: Vrijwilligerswerk! Wadisda? In deze categorie komen vragen aan bod die betrekking hebben op welke rol vrijwilligers kunnen spelen binnen verschillende verenigingen, wat de spelers vinden dat vrijwilligerswerk binnen het jeugdhuis betekent, over de wetgeving en ten slotte over de taken die vrijwilligers binnen het jeugdhuis doen. Werven van vrijwilligers. Of: Trek (het je) aan! Omdat er veel jeugdhuizen zijn die zich pas echt met een vrijwilligerswerving bezig houden wanneer er zich een tekort aan vrijwilligers voordoet, laat dit thema je stilstaan bij waarom iemand eigenlijk vrijwilliger zou worden, het mogelijke selectieproces, het toetreden van vrijwilligers Vrijwilligers blijvend motiveren. Of: Hou ze b(l)ij! Vrijwilligers bijhouden, of voor een tijdje op hen kunnen rekenen, houdt in ze kunnen motiveren en tevreden houden. Bijhouden komt dus overwegend neer op blij houden. Hierin wordt stilgestaan bij richtvragen die peilen naar de mate waarin hiermee rekening wordt gehouden, die nagaan welke motivaties er allemaal kunnen zijn om je te engageren binnen de jeugdhuiswerking en hoe met deze motivaties omgegaan wordt. Ook de mogelijkheid tot flexibiliteit binnen het jeugdhuiswerk komt aan bod. Beëindigen van de samenwerking. Of: Stoppen=droppen?! Nog te vaak wordt er niet genoeg aandacht besteed aan het einde van de carrière van de vrijwilliger, terwijl deze persoon zich toch hard heeft ingezet om de jeugdhuiswerking mee te maken tot wat ze is. Waarom kan het belangrijk zijn hier toch aandacht aan te besteden en hoe kan dit dan gebeuren? Wat kan de vrijwilliger overhouden aan de werking? Stoppen zou niet zomaar droppen mogen betekenen, maar het dient een doordachte actie te zijn, niet enkel vanuit de vrijwilliger, maar vanuit de hele jeugdhuiswerking. Mix van thema s. Of: Achter de hand -vragen In deze categorie komen restvragen aan bod die vooral naar persoonlijke wensen, ideeën peilen. Ook vragen die niet onder de vorige thema s vallen, zijn bij dit onderwerp geplaatst. - HANDLEIDING JEUGDHUIZEN 9

10 Meer weten?! Uitleg bij de vragen Jeugdhuis: samen uit én thuis 2. Wie Wie zit er in het jeugdhuis, zowel bezoekers als vrijwilligers? Gezien er binnen de jeugdhuiswerking zo weinig mogelijk onderscheid gemaakt wordt tussen de verschillende jongeren en de verschillen tussen hen als iets goed gezien worden, is het goed dat dit ook aan vrijwilligers en jongeren toe duidelijk gemaakt wordt. Het jeugdhuis wordt gezien als een experimenteerruimte voor de latere wereld; hopelijk een wereld waarbij verschillen tussen mensen als iets goed worden gezien. Als jongeren op een positieve manier met deze verschillen leren omgaan, kan dit een eerste voorzichtige stap betekenen naar een betere toekomst in de multiculturele samenleving. 1. Doe een brainstorm rond het woord samen in het jeugdhuis. Bespreek deze woorden achteraf. Het samenzijn, samenwerken en samenleven zijn belangrijke functies binnen het jeugdhuiswerk en het werd al eerder aangegeven: geen jeugdhuis zonder verenigde krachten. De groep mensen binnen het jeugdhuis is meer dan de som van iedereen apart: elk heeft zijn eigen mogelijkheden, maar doordat er zoveel mogelijkheden bij elkaar komen, verkrijgt het jeugdhuiswerk net dat beetje extra. Door het samenwerken krijg je de mogelijkheid je eigen talenten, ideeën te versterken en verder te ontwikkelen. Of leer je net je ideeën aan te passen of beter te verwoorden. Samenzijn begint met een open houding tegenover elkaar. Samenwerken veronderstelt dan weer samen verantwoordelijkheid opnemen, de werking samen vorm geven, hierin eigen keuzes maken en tegelijkertijd overleggen met de andere. Het jeugdhuis is er voor en door jongeren. Door samen te leven in het jeugdhuis, samen feestjes en activiteiten te organiseren en verantwoordelijkheid op te nemen ontwikkelen gedeelde afspraken, waarden en normen. Je krijgt er een plaats (het jeugdhuis) en geeft er betekenis aan. In het jeugdhuis krijg je de kans om je vrienden- en kennissenkring uit te breiden. Door dit sociale netwerk kan je jezelf ontwikkelen en wanneer er iets misloopt, is dit netwerk het vangnet waardoor problemen plots minder erg kunnen lijken of makkelijker worden opgelost. 3. Gebeurt in het jeugdhuis alles in samenwerking of is er ook ruimte om iets alleen te ondernemen? Ook al is samen een van de belangrijkste woorden binnen de jeugdhuiswerking, toch moet beseft worden dat alleen voor sommigen een opluchting kan zijn. Samenwerken mag ook geen verplichting worden. Geef je vrijwilligers ook de kans om af en toe zich alleen te kunnen uitleven binnen een taak, wanneer zij dit wensen. 4. Hoe gaan jullie om met conflicten? Een van de jongens binnen het jeugdhuis is dronken en hangt rond een groepje meisjes. Zij laten hem wat links liggen, maar op een gegeven moment komt de vriend van een van de meisjes binnen. Hij ziet de andere jongen rond zijn vriendin hangen en kan hier helemaal niet mee lachen. Hij verkoopt hem een dreun in zijn gezicht. De dronken jongen reageert niet meteen, maar het is duidelijk dat iemand zal moeten ingrijpen, om te vermijden dat de situatie uit de hand loopt. Jeugdhuis Xienix heeft een grote groep vrijwilligers en bezoekers en heeft nooit veel problemen gehad in verband met een tekort aan volk. Nu is er in het jeugdhuis sinds enkele maanden een nieuw bestuurslid, Pieter, die zich echt wel als het hoofd ziet en zo veel mensen tegen hem in het harnas jaagt. De sfeer tijdens vergaderingen is aan het verzieken en het lijkt nog maar een kwestie van tijd voor de anderen beginnen af te haken. Iedereen is dezelfde mening aangedaan, maar er is niemand in de groep die zich geroepen voelt om erover te beginnen. Uiteindelijk doet Pieter ook wel heel veel voor het jeugdhuis en dat beseffen de andere jongeren ook - HANDLEIDING JEUGDHUIZEN 10

11 De jongeren in Den Appel vinden het moeilijk om bezoekers drank te weigeren, ook wanneer ze duidelijk dronken worden. De laatste tijd lijkt het echter echt uit de hand te lopen: er zijn er al enkelen ziek geweest en de sfeer gaat er ook niet op vooruit. Kunnen ze drank weigeren, hoe kunnen ze ervoor zorgen dat jongeren niet dronken worden, is het nodig hier een activiteit rond te maken of kunnen ze gaan samenwerken met iemand buiten het jeugdhuis, die beter weet hoe om te gaan met dit probleem? Dé oplossing bestaat niet wanneer je jeugdhuis te maken krijgt met conflicten binnen de groep, of met agressieve en/of dronken jongeren. Alles hangt af van de situatie waarin je je bevindt. Wel kan het een gouden tip zijn om de dingen niet te veel op te blazen, erover te praten (wanneer iedereen gekalmeerd is) en om ook het gebeurde te kunnen vergeven. Het is ook belangrijk om als een groep op te treden bij problemen en om elkaar te ondersteunen, zodat jullie achteraf vooral het gevoel hebben dat het voorval niet enkel negatief was. Problemen en het oplossen van problemen kunnen je als groep sterker en rijker maken. Toogbeeld van een jeugdhuis je uit te drukken. Het versterkt de (vriendschaps)banden tussen jongeren en kan bijdragen tot een betere samenleving. Een aantrekkelijke werking is er een die tegemoet komt aan deze positieve aspecten. Het is belangrijk te beseffen dat deze werking door iedereen anders wordt ingevuld. Je hiervan bewust zijn en hier trachten rekening mee te houden door genoeg afwisseling in het jeugdhuis toe te laten, is een belangrijke stap in de goede richting. 2. Hoe zit het met de communicatie tussen vrijwilligers onderling, tussen vrijwilligers en bezoekers, met toekomstige bezoekers of vrijwilligers? Is er een ledenblad of een website? Worden er folders rondgedragen binnen de gemeente? Letten jullie erop dat je de buurtbewoners informeert omtrent activiteiten? Is er in het jeugdhuis een ideeënbus en werkt dit communicatiemiddel? Enkele leuke informatie- of communicatiecampagnes kan je terugvinden in de handleiding Vrijwilligers aantrekken is een kunst van de Steunpunten vrijwilligerswerk Wat is de relatie met de gemeente? Sinds 1993 is het jeugdwerk een gemeentelijke aangelegenheid. Dit houdt in dat de subsidiegelden vanuit de Vlaamse overheid worden verdeeld onder de gemeenten, die dit op hun beurt verdelen onder de verschillende jeugdverenigingen in de gemeente. Dit maakt communicatie tussen de jeugdverenigingen, waaronder het jeugdhuis, en de gemeente noodzakelijk. Zo moet er driejaarlijks een jeugdwerkbeleidsplan opgemaakt worden in samenwerking met de verschillende jeugdverenigingen, betrokken jongeren, kinderen en deskundigen in jeugdaangelegenheden. Ook de jeugdraad is een deel van de link tussen gemeente en jeugdhuis. Hierin komen verschillende jeugdverenigingen samen met mensen binnen de gemeente die in verband staan met de jeugdwerking. 1. Wat is de doelstelling van jullie jeugdhuis? In een jeugdhuis ontwikkelen jongeren een positiever beeld over zichzelf, doordat ze er al (mee)doende leren, ze er zichzelf mogen en kunnen zijn. Het jeugdhuiswerk biedt jongeren kansen, er moet veel kunnen en gebeuren binnen het jeugdhuis. Het is een plek waar je elkaar leert kennen en met elkaar omgaat, waar mensen leren opkomen voor elkaar en voor de belangen van het jeugdhuis. Wie naar het jeugdhuis komt, wordt gestimuleerd om verantwoordelijkheid op te nemen. Sleutelwoorden daarbij zijn participatie en inzet. Bovenal wil het jeugdhuis een plek zijn waar jongeren zich thuis voelen en waar ze zo samen een eigen jeugdsubcultuur kunnen ontwikkelen. Ook het jeugdhuis zelf levert een bijdrage aan die cultuur door de keuzes die gemaakt worden in activiteiten, de muziek, inrichting Deelnemen aan activiteiten is een manier om 4. Hoe tevreden zijn de mensen in het jeugdhuis? Ook al loopt alles goed binnen het jeugdhuis, het kan nooit kwaad om af en toe eens te vragen naar de mening van bezoekers en medewerkers over de gang van zaken. Soms zijn zulke onderwerpen gemakkelijker ter sprake te brengen tijdens een gewone babbel achter de toog. Op vergaderingen zullen sommige mensen misschien minder snel hun mening durven zeggen, terwijl deze wel degelijk van belang kan zijn voor een betere jeugdhuiswerking. Vat opmerkingen ook niet meteen op als negatief, maar eerder als een nuttige tip voor een nog toffer jeugdhuis. - HANDLEIDING JEUGDHUIZEN 11

12 Vrijwilligerswerk! Wadisda? Let er ook op dat je niet alles in regeltjes gaat gieten. Al is een minimum aan afspraken nodig, het gevoel hebben dat er nog veel meer mogelijk is, is een van de drijvende krachten van de jeugdhuiswerking. 2. Doe een pictionary rond de verschillende taken die er in het jeugdhuis zijn. 1. Wat versta je onder vrijwilligers en vrijwilligerswerk? Wat wint de vrijwilliger zelf bij zijn of haar inzet? Ten eerste krijgt de vrijwilliger de mogelijkheid te tonen wat hij of zij kan, en het vrijwilligerswerk kan de kans bieden die talenten verder uit te bouwen. Het is dus een vorm van sociale, creatieve zelfontplooiing. Vrijwilligerswerk bezorgt de vrijwilliger kennis, ervaring en vaardigheden, het bevordert zijn of haar contacten en levert erkenning op. Vrijwilligerswerk blijkt het zelfrespect te verhogen en komt tegemoet aan de behoefte om van elkaar te leren. De vrijwilliger zelf heeft vaak een sterke persoonlijke motivatie om het werk te doen en dit is op zich al een grote meerwaarde; het is niet het geld dat hem of haar drijft en de bijdrage kan hierdoor langduriger en intenser of enthousiaster zijn. Ook de ervaringskennis die de vrijwilliger heeft, of opdoet, is een belangrijk pluspunt. Vrijwilligerswerk wordt ook belangrijk geacht in het verkrijgen, behouden of versterken van een solidaire samenleving. Het vrijwilligerswerk en jeugdhuiswerk worden hierbij gezien als onderdeel van de sociale ruimte. Zonder deze sociale ruimte, zou er minder gemeenschapsgevoel of een verminderd gelijkwaardig samenleven kunnen zijn. Deze positieve effecten van vrijwilligers(werk) zal je enkel zien wanneer je de vrijwilliger ten eerste de kans geeft te tonen wat hij in zijn mars heeft en ten tweede, wanneer je jeugdhuis een degelijk vrijwilligersbeleid heeft. Inderdaad, ook hieruit blijkt weer: voor wat hoort wat! Vooraleer je vrijwilligers je zullen willen laten ontdekken wat ze allemaal waard zijn, zal jij ook aan hen moeten bewijzen dat je hiervoor waardering hebt. Met vrijwilligers moet je bezig blijven. Communicatie met de vrijwilligers is daarom een sleutelwoord: wat verwachten zij, waar hebben ze nood aan, wat vinden ze goed en slecht aan de werking, wat werkt belemmerend? Het kan ook nuttig zijn om te kijken naar de eigenschappen van de mensen die op je lijst staan. Wanneer deze groep bijvoorbeeld een vriendenkring vormt, zonder dat er anderen bij betrokken zijn, kan dit er op langere termijn voor zorgen dat er geen vernieuwing binnen de organisatie kan plaatsvinden. Zijn het vooral oudere jongeren, dan kan het nuttig zijn eens tussen de bezoekers te gaan zoeken naar jong bloed. Zijn er weinig vrijwilligers, maar nemen die elk veel verantwoordelijkheid op? Ga dan na of ze hier wel gelukkig mee zijn, probeer hun takenlast eventueel te verminderen. Samenwerken en zo het jeugdhuis samen dragen, is namelijk een belangrijke pijler binnen het jeugdhuis. Zijn er vrijwilligers bij die regelmatig hun steentje bijdragen? Wat kan dit naar de toekomst toe betekenen? Ook plannen is belangrijk voor de continuïteit van een jeugdhuiswerking. 3. Stel jullie volgende situatie voor: na een fuif heeft niemand nog zin om op te kuisen. Wie neemt initiatief, hoe reageert de groep Het kan misschien een goede oplossing zijn om taken samen te doen, ook die taken die niet graag gedaan worden. Samen betekent immers sneller én leuker! Zorg ook voor voldoende flexibiliteit binnen je taken: het is maar eerlijk als ook de minder aantrekkelijke taken door iedereen eens uitgevoerd worden en als iedereen zowel van de leuke als van de minder leuke taken kan genieten. De jeugdhuiswerking tracht immers een democratische structuur te zijn! Een andere nuttige tip is aan zoveel mogelijk taken een zinvolle invulling te geven, of ze amusanter te maken dan ze zijn. Waarom zou de opkuis saai moeten zijn als je er af en toe eens een zeep- en watergevecht van kan maken? Tenslotte is het ook belangrijk om duidelijke afspraken te maken over deze klussen en erover te waken dat ze wel degelijk worden uitgevoerd. Onenigheden hierover kunnen het best meteen aangekaart worden, want anders kunnen ze tot grote frustraties leiden. 4. Waar halen jullie informatie over bijvoorbeeld wetgeving? Meer over de wetgevingen die van toepassing zijn op de jeugdhuiswerking, kan je vinden op onder Jeugdhuis & wet. Onder deze link staat een handige én verstaanbare samenvatting van de verschillende wetteksten. Je kan ook altijd bij de medewerkers van Formaat terecht voor meer gerichte informatie (en dan niet enkel over wetgeving). - HANDLEIDING JEUGDHUIZEN 12

13 Trek (het je) aan! 1. Waarom zijn jullie vrijwilliger geworden of waarom blijf je liever bezoeker? 2. Zoeken jullie nieuwe vrijwilligers of wordt hier niet bij stil gestaan? Vaak gaan jeugdhuismedewerkers ervan uit dat vrijwilligers wel vanzelf komen en gebruiken dan ook de simpele technieken om vrijwilligers te werven: de bezoekers vragen om enkele uren mee te staan achter de toog, een activiteit mee te begeleiden Zo rollen de meesten in het vrijwilligerswerk. Toch is het soms niet slecht om eens een echte wervingscampagne op te zetten. Het evalueren van de eigen werking wordt dan meestal de eerste grote opdracht; wat hebben we de vrijwilligers te bieden, wat zouden we hen willen aanbieden en wat heeft de jeugdhuiswerking nodig? Stel de werking in vraag en pas deze zonodig aan. Pas daarna kan je beginnen met de campagne. Ga je voor een klassieke techniek, zoals folders verdelen, advertenties plaatsen of meer voor een we trekken er op uit -techniek, waarbij je de werking aan een ruimer publiek gaat voorstellen om zo mensen warm te maken voor de jeugdhuiswerking. Er zijn ook de zogenaamde piektechnieken, waarbij je een actie gaat organiseren in de buurt van de werking, een zoektocht op poten zet, zodanig dat er nieuwe mensen worden betrokken bij een jeugdhuisactiviteit Als deze technieken je wel wat lijken, of je wil er meer over te weten komen en nog andere ideeën opdoen, is het zeker de moeite waard een kijkje te nemen in de handleiding Vrijwilligers aantrekken is een kunst, uitgegeven door de Steunpunten Vrijwilligerswerk. Je kan deze handleiding gratis bestellen bij de Steunpunten Vrijwilligerswerk, of deze downloaden op hun website: Wanneer je campagne voert, is het belangrijk om dit op verschillende manieren te doen. Niet iedereen leest plaatselijke krantjes of komt op de website van het jeugdhuis. Je hebt het minst kans op succes door enkel binnen het jeugdhuis actie te voeren. Hoe meer manieren je uitprobeert om jongeren te bereiken, hoe groter de kans op succes wordt. Een voorbeeld uit jeugdhuis Xienix kan dit duidelijk maken. Ze waren daar al een tijdje op zoek naar jong bloed om de huidige ploeg van medewerkers te versterken en uiteindelijk hun taken over te nemen. Ze hadden al veel geprobeerd: affiches in het jeugdhuis waarop hun oproep stond, het aanspreken van de bezoekers en een oproep in het gemeentekrantje. Veel succes had dit niet: in het jeugdhuis kwamen vaak dezelfde mensen en de meesten ervan hadden wel al meegewerkt in het jeugdhuis en wilden niet opnieuw herbeginnen. Het gemeentekrantje kon ook niet helpen om nieuwe mensen aan te brengen, het bleek voor veel jongeren een te grote stap om te bellen naar de jeugdhuisverantwoordelijke. Totdat twee jaar geleden enkele medewerkers het idee kregen om op een speciale manier actie te voeren; ze zouden de aandacht trekken en zo mensen aanspreken om het jeugdhuis te bezoeken en om vrijwilligers aan te trekken. Hun zoektocht naar leuke acties op internet leidde tot het volgende promoplan, waar veel tijd, moeite en samenwerking in kroop, maar de resultaten waren er dan ook naar. In de jeugdraad stelden Lore en Bram voor om, samen met de andere verenigingen in het dorp, een soort opendeurdag op te zetten. De samenwerking met andere organisaties, kon ertoe leiden dat er meer reclame gemaakt kon worden (via de verschillende verenigingen mond-aan-mond-reclame, in de plaatselijke krantjes, overal grote affiches, reclame via mails en op verschillende websites ) én dat ook een ander publiek werd aangesproken dan het huidige jeugdhuispubliek. Het jeugdhuis kon op deze manier meer aandacht trekken. De tweede stap was op die dag een spectaculaire activiteit te organiseren die verschillende mensen aansprak. Het jeugdhuis koos voor een Water Adventure, een avontuurlijk parcours met veel water. Inschrijven vooraf was niet nodig. Rondom het parcours hingen foto s op van activiteiten van het jeugdhuis, van de vrijwilligers en de bezoekers. De mensen die het jeugdhuis bezochten, kregen de kans muziek te draaien onder begeleiding van de jeugdhuis-dj, er werd uitgelegd hoe je een pintje moest tappen, een vat moest aansluiten, je kon zelf voorstellen doen voor activiteiten Tijdens de dag stond er een barbecue-kraam en de dag werd afgesloten met een fuif in het jeugdhuis, waarop de vrijwilligers van andere organisaties ook meehielpen. Deze actie heeft haar vruchten afgeworpen, de opendeurdag had de belangstelling gewekt voor de activiteiten van het jeugdhuis (en voor de andere verenigingen) en er waren nieuwe bezoekers gekomen, die ook geïnteresseerd bleken om mee te werken. Ondertussen is deze opendeurdag een jaarlijks succes geworden, en dat dankzij de samenwerking met de verschillende organisaties in de gemeente en met de gemeente zelf. - HANDLEIDING JEUGDHUIZEN 13

14 3. Hoe kies je wie vrijwilliger wordt en wie niet? Centraal binnen de jeugdhuiswerking is de openheid, waarbij niemand uitgesloten wordt. Diversiteit wordt in de jeugdhuiswerking gezien als iets positief, maar je moet er wel wat voor doen. Zorg daarom zeker voor voldoende variatie in je aanbod. Deze openheid geldt niet alleen naar bezoekers toe, ook dé vrijwilliger bestaat niet. Variatie kan je werking ten goede komen. Het jeugdhuis dient te werken volgens het principe van zelforganisatie : het is niet de bedoeling dat iemand bewust structuren aanbrengt, maar wel dat het mogelijk wordt gemaakt dat het jeugdhuiswerk zichzelf organiseert. Belangrijk hierbij is dat je als medewerker jongeren de kans geeft zich te ontwikkelen, zich te ontplooien en talenten te ontdekken. Het kan natuurlijk niet ontkend worden dat er voor bepaalde taken, zoals die van voorzitter, penningmeester enkele vaardigheden of ervaring nodig zijn. Toch is het beter je ook hier niet op blind te staren: iemand kan mits het nodige geloof, vertrouwen en voldoende motivatie snel in zijn of haar rol groeien. Binnen Formaat worden er dan ook cursussen voorzien die op deze vaardigheden focussen. Binnen het jeugdhuis gaat men ervan uit dat jongeren de nodige bagage kunnen verwerven en verder ontwikkelen om de belangrijkste uitdagingen in het jeugdhuiswerk aan te kunnen. Een gunstige en stimulerende omgeving is cruciaal in dit proces; het jeugdhuis dient daarom aanzien te worden als een experimenteerruimte, een laboratorium of oefenplaats. 4. Hoe worden nieuwe vrijwilligers ingewijd? Net zoals bij de voorgaande vraag, is hierbij de boodschap: onderschat de mogelijkheden van de jongeren niet! Jongeren vertrekken binnen het jeugdhuiswerk meestal vanuit de ervaringen en mogelijkheden die ze al bezitten en zullen via allerhande uitdagingen meer kennis opdoen, vaardigheden bijleren en houdingen wijzigen of versterken. Geef hen de mogelijkheid zich te ontplooien, verstik hen niet. Hou ze b(l)ij! 1. Waarom doen jullie dit vrijwilligerswerk al een tijdje? Wanneer men het heeft over het jeugdhuiswerk afstemmen op de vrijwilligers, verwijst men algauw naar de motivaties voor vrijwilligerswerk. Over motivaties is er vanuit de praktijk al veel gezegd en geschreven. We lichten dit kort toe. Traditioneel verwijst men binnen vrijwilligerswerkingen al snel naar de tweefactorentheorie van Herzberg, waarbij een onderscheid wordt gemaakt tussen instandhoudende en motiverende factoren. Instandhoudende factoren zijn kenmerken van de werking of van het omgaan met vrijwilligers die kunnen leiden tot ontevredenheid, omdat ze het bevredigen van behoeften kunnen afremmen. Motiverende factoren zorgen voor tevredenheid en houden vrijwilligers langer betrokken bij de werking. Voorbeelden van motiverende factoren zijn succeservaringen, erkenning en waardering, vooruitgang Instandhoudende factoren kunnen (slechte) intermenselijke relaties, (slechte) beloning, (slechte) arbeidsomstandigheden zijn. Wanneer de beloning bijvoorbeeld slecht is, wordt deze factor een struikelblok. Anderzijds zijn de instandhoudende factoren ook niet extra motiveren wanneer ze wel toegepast worden; ze worden dan eerder als vanzelfsprekend beschouwd. De boodschap binnen de jeugdhuiswerking is de volgende: zorg ervoor dat de instandhoudende factoren niet verzwakken en wanneer deze basis stabiel is, richt dan je inspanningen op de motiverende factoren. Clary en Schnyder wijzen op nog andere motivaties. Een eerste reden voor vrijwilligerswerk kan het uitdrukken van belangrijke waarden zijn, zoals het rekening trachten te houden met anderen. Ook meer leren over de wereld of het trainen van tot dan toe ongebruikte vaardigheden kunnen een motivatie vormen. Dat vrijwilligerswerk ertoe kan bijdragen dat mensen zich beter voelen over zichzelf, is ook een bemoedigende factor. - HANDLEIDING JEUGDHUIZEN 14

15 Vooral voor de jonge vrijwilliger in het jeugdhuis kan het belangrijk zijn om het jeugdhuiswerk te kunnen gebruiken als een opstap voor een verdere job of loopbaan. Het opdoen van werkervaring is met andere woorden ook motiverend. Tenslotte kan het (jong eren)vrijwilligerswerk ook gebruikt worden ter versterking van relaties of als een uitlaatklep, waardoor negatieve gevoelens verminderd kunnen worden of waardoor aan persoonlijke problemen een plaats gegeven kan worden. Al deze motivaties kunnen zowel afzonderlijk als in verschillende combinaties voorkomen en zijn ook afhankelijk van persoon tot persoon. Gezien het gedrag van jongeren niet zomaar in regeltjes is te gieten en er dus geen kant-en-klare oplossingen zijn om vrijwilligers te motiveren, is het belangrijk de mogelijkheden open te houden, zodat jongeren zich begrepen en aanvaard voelen en weten dat ze binnen het jeugdhuis de kans krijgen om zichzelf te zijn en hun motivaties binnen het jeugdhuis te verwezenlijken Cockx heeft het over ecocipatief handelen, dat het motiveren in vrijwilligerswerk ook kan verklaren. Betekend leren maakt daarvan de kern uit. Jongeren zetten zich in voor het jeugdhuis en geven op die manier betekenis aan de wereld rondom hen of zo proberen ze van betekenis te zijn in de wereld. Zo leren ze ook bij. Jongeren vertrekken volgens deze theorie vanuit hun onmiddellijke omgeving waarin ze de mogelijkheid krijgen om dingen uit te proberen. Wat de jongeren bijleren, sluit meestal aan bij hetgeen zij al weten, kunnen of doen. Als een jongere in het jeugdhuis bijvoorbeeld muziek wil draaien, is dat om zichzelf te tonen en een plaats te verwerven in het jeugdhuis. Door zijn eigen interesses uit te spelen, wil hij iemand van betekenis worden binnen de groep. Een gevolg hiervan is dat de jongere door het draaien in het jeugdhuis, bijvoorbeeld beter zal leren mixen, nieuwe muziek zal leren kennen, tips zal krijgen van anderen waardoor hij steeds beter wordt in het draaien van plaatjes. De motivatie om bezig te zijn met en/of binnen het jeugdhuis, is om zichzelf te kunnen tonen en bewijzen. De taak van het jeugdhuiswerk kan er dan uit bestaan om de kans te bieden initiatief te nemen en dingen uit te proberen, aanmoedigen om een eigen weg daarbinnen te zoeken. 3. Hoe worden vrijwilligers beloond? Jeugdhuis De Pollepel bestaat al enkele jaren en heeft nooit iets speciaal gedaan om haar vrijwilligers te belonen. Er is altijd genoeg volk geweest om te helpen en ook nu nog zijn er geen echte problemen in het vinden en behouden van vrijwilligers. Wanneer de jongeren in het bestuur gevraagd wordt wat ze doen om hun vrijwilligers te belonen, kijken ze vreemd op. Vrijwilligerswerk doe je toch uit je eigen vrije wil; het is geven en beloond worden via het werk dat je kan verrichten. Het is toch niet nodig om nog eens speciale activiteiten in te richten voor de medewerkers? In Den Appel zien ze het ietwat anders dan bij De Pollepel. Zo geven ze een kilometervergoeding voor jongeren die naar vergaderingen komen, zorgen ze ervoor dat de jongeren die meehelpen extra drankbonnen krijgen en twee maal per jaar doen ze iets origineels met alle medewerkers: gaan paintballen, een etentje Het is niet omdat ze hun vrijwilligerswerk zogezegd belangeloos uitvoeren, dat je hen niet op een speciale manier hoeft te tonen hoezeer je dit waardeert. 4. Krijgen de vrijwilligers zelf de mogelijkheid om van taak te veranderen wanneer ze hier zin in hebben? Jongeren moeten in het jeugdhuis op eigen initiatief en volgens hun eigen wensen kunnen handelen. Dit houdt in dat ze ook de kans moeten krijgen te veranderen van taak. De werking van het jeugdhuis moet vertrekken van de interesses, wensen of talenten die iemand heeft en is steeds gericht op het ontwikkelen en benutten van de mogelijkheden van zijn bezoekers en vrijwilligers. 2. Worden je vrijwilligers uitgedaagd in het werk of gaat het enkel en alleen om routine? De uitdaging voor het jeugdhuiswerk bestaat er bij dit thema uit om te kijken waaraan de vrijwilliger nood heeft en signalen hierover op te vangen. Je moet erop letten dat de vrijwilliger wordt uitgedaagd, zodat zijn of haar werk niet gaat vervelen. Tegelijkertijd moet je er ook over waken dat het werk niet te veel wordt, of dat de uitdaging de vrijwilliger niet afschrikt. In de praktijk komt het erop aan om een evenwichtige uitdaging te zoeken, in overleg met de vrijwilligers zelf. Je moet je er ook van bewust zijn dat de behoeften van de vrijwilligers veranderen, dus zal je af en toe moeten nagaan of de vrijwilliger zich nog wel steeds goed voelt bij het werk dat hij doet. - HANDLEIDING JEUGDHUIZEN 15

16 Stoppen=droppen?! 3. Houden jullie contact met de vroegere vrijwilligers of niet? Er zijn verschillende redenen om degelijk afscheid te nemen van je vrijwilligers en om contact met hen te blijven houden. Zij zijn degenen die de jeugdhuiswerking zolang mee hebben helpen dragen, die het jeugdhuis mee gemaakt hebben tot wat het nu is. Op een speciale manier afscheid nemen, maakt zichtbaar hoe belangrijk je de vrijwilligers vindt binnen de jeugdhuiswerking. Als je achteraf ook nog contact houdt, zullen zij zich de tijd bij het jeugdhuis ook nog lang positief herinneren, erover aan anderen vertellen Betere reclame bestaat er niet! Ook bezitten zij vaak veel kennis, hebben ze veel meegemaakt en kunnen hun verhalen, ideeën, contacten en ervaringen de huidige en toekomstige jeugdhuiswerking misschien ten goede komen. 1. Hoe lang blijven vrijwilligers ongeveer binnen de werking of varieert dit? Momenteel is er binnen het verenigingswerk veel sprake van de zogenaamde nieuwe vrijwilliger die als tegengesteld wordt gezien aan de traditionele vrijwilliger. De nieuwe vrijwilliger zou korter actief blijven binnen de vereniging van zijn keuze en vervolgens overschakelen naar een andere vereniging, die meer tegemoetkomt aan zijn of haar veranderende eisen. In tegenstelling tot de traditionele vrijwilliger, zou de nieuwe vrijwilliger het vrijwilligerswerk meer zelf trachten te sturen. Men stelt het wel heel cru: de nieuwe, individualistische vrijwilligers zijn slecht voor het verenigingsleven, terwijl je op de traditionele vrijwilliger tenminste kon rekenen. Het was gemakkelijker een vereniging te laten voortbestaan, gezien het vrijwilligerswerk altijd kon doorgaan op dezelfde manier. In de realiteit is dit verschil niet zo groot of belangrijk. Ten eerste is het onderscheid tussen traditionele en nieuwe vrijwilliger helemaal niet zo duidelijk aanwezig. Ook vroeger zullen mensen zich slechts voor korte termijn hebben ingezet en nu zijn er ook nog steeds mensen die zich hun leven lang inzetten voor de vereniging waar de ouders ook actief bij waren, zonder zich hier veel vragen bij te stellen. Ten tweede hoeft de zogenaamde nieuwe vrijwilliger niet het einde van de werking te betekenen: hij of zij is zich heel bewust van wat er te doen is en zal zich misschien minder lang, maar daarom niet minder succesvol inzetten. Ten derde vormt deze zogenaamde kloof tussen vroeger en nu vooral een probleem omdat men ervan uitgaat dat het niet nodig is om de eigen jeugdhuiswerking in vraag te stellen. Waarom raakt een vrijwilliger uitgekeken op de werking? Wat kan ons jeugdhuis hem of haar nog meer bieden? 4. Wat houden de vrijwilligers achteraf over aan de werking? Buiten de vele positieve herinneringen en contacten die je overhoudt aan je tijd binnen het jeugdhuis, zal je er ook veel bijleren, of je nu bezoeker of vrijwilliger bent. Je krijgt de kans om vormingscursussen te volgen, die kunnen leiden tot het attest animator in het jeugdwerk, hoofdanimator Ook kan het jeugdhuisvrijwilligerswerk een goede referentie op je CV zijn wanneer je naar werk zoekt en je kan ervan op aan dat je in het jeugdhuis heel wat kennis hebt opgedaan die bruikbaar kan zijn binnen je (toekomstige) job. Formaat wil er in de toekomst ook werk van maken om hetgeen je geleerd hebt binnen het jeugdhuis om te zetten in een soort diploma of erkenning. Achter de hand -vragen 1. Bespreek beurtelings wat jullie zelf nog willen verwezenlijken of wat jullie nog verwezenlijkt willen zien binnen het jeugdhuis. 2. Schrijf elk anoniem op een papiertje iets wat zeker beter kan binnen de jeugdhuiswerking en op een ander papiertje iets positief binnen het jeugdhuis. 3. Hoe zien jullie de toekomst van de jeugdhuiswerking in? 2. Doen jullie iets speciaal voor de mensen die stoppen? 4. Zijn er buiten het jeugdhuis nog andere uitgaansmogelijkheden in de buurt voor jongeren? - HANDLEIDING JEUGDHUIZEN 16

17 Bibliografie - Bouverne-De Bie, M. (2002). Vrijwilligerswerk in het welzijnswerk: een specifieke vorm van arbeid? In: Vlerick, P., Lievens, F., en Claes, F. (red.) Mens en organisatie. Liber Amoricum Pol Coetsier. (pp ). Gent: Academia Press. - Cockx, F.(2005) In de ban van de biografie. Biografisch onderzoek, biografisch werk en biografisch leren. In: Cockx,F. en De Vriendt, J. (2005) Wisselwerk. Cahier 05. Biografisch leren en werken. November 2005-januari Gent: Druk in de Weer. - Formaat (2007). Open huis houden. Welkom in de jeugdhuismethodiek! Gent: ACDC. - Fraters, D. en Vancriekinge, S. (2001). Jeugdhuizen en de nieuwe jonge vrijwilliger. Aanpassen of sluiten! In: VFJ, Kruu. Antwerpen: VFJ. - Hambach, E. (oktober 2002). Vrijwilligers aantrekken is een kunst. Een praktisch handleiding. Steunpunten vrijwilligerswerk. Antwerpen: drukkerij Halewijn. - Rommel, W., Opdebeeck, S., Lammertyn, P. en Bouverne-De Bie, M. (1997). Vrijwillige inzet in Vlaanderen, een exploratie. Leuven: Lucas. - Steunpunten Vrijwilligerswerk. (mei 2000). Vrijwilligerswerk organiseren. (Bij)houden is de kunst. Vrijwilligers motiveren. Steunpunten vrijwilligerswerk. Hasselt: drukkerij Leen HANDLEIDING JEUGDHUIZEN 17

18

19 Spelkaarten Knip onderstaande kaarten uit om het kwartetspel mee te spelen. Jeugdhuis: samen uit én thuis Jeugdhuis: samen uit én thuis 1. Jeugdhuis: samen uit én thuis 1. Doe een brainstorm rond het woord samen in het jeugdhuis. Bespreek deze woorden achteraf. 1. Jeugdhuis: samen uit én thuis 2. Jeugdhuis: samen uit én thuis 2. Wie zit er in het jeugdhuis, zowel bezoekers als vrijwilligers? 2. Jeugdhuis: samen uit én thuis Jeugdhuis: samen uit én thuis Jeugdhuis: samen uit én thuis Jeugdhuis: samen uit én thuis Jeugdhuis: samen uit én thuis 3. Jeugdhuis: samen uit én thuis 3. Gebeurt in het jeugdhuis alles in samenwerking of is er ook ruimte om iets alleen te ondernemen? 3. Jeugdhuis: samen uit én thuis 4. Jeugdhuis: samen uit én thuis 4. Hoe gaan jullie om met conflicten? 4. Jeugdhuis: samen uit én thuis Jeugdhuis: samen uit én thuis Jeugdhuis: samen uit én thuis

20 Spelkaarten Knip onderstaande kaarten uit om het kwartetspel mee te spelen. Toogbeeld van een jeugdhuis Toogbeeld van een jeugdhuis 1. Toogbeeld van een jeugdhuis 1. Wat is de doelstelling van jullie jeugdhuis? 1. Toogbeeld van een jeugdhuis 2. Toogbeeld van een jeugdhuis 2. Hoe zit het met de communicatie tussen vrijwilligers onderling, tussen vrijwilligers en bezoekers, met toekomstige bezoekers of vrijwilligers? 2. Toogbeeld van een jeugdhuis Toogbeeld van een jeugdhuis Toogbeeld van een jeugdhuis Toogbeeld van een jeugdhuis Toogbeeld van een jeugdhuis 3. Toogbeeld van een jeugdhuis 3. Wat is de relatie met de gemeente? 3. Toogbeeld van een jeugdhuis 4. Toogbeeld van een jeugdhuis 4. Hoe tevreden zijn de mensen in het jeugdhuis? 4. Toogbeeld van een jeugdhuis Toogbeeld van een jeugdhuis Toogbeeld van een jeugdhuis

18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid

18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid 18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid Goed, gezond en gemotiveerd aan het werk tot je pensioen? Dat bereik je door kansen te pakken op het werk. Leer aan de hand van onderstaande punten hoe je

Nadere informatie

SPEELWIJZE LEIDERSCHAPSSPEL

SPEELWIJZE LEIDERSCHAPSSPEL SPEELWIJZE LEIDERSCHAPSSPEL Bij werken, zowel betaald als vrijwillig, hoort leiding krijgen of leiding geven. De vraag wat effectief leiderschap is houdt dan ook veel mensen bezig. De meningen hierover

Nadere informatie

Zelfbeeld. Het zelfvertrouwen wordt voor een groot deel bepaald door de ideeën die het kind over zichzelf heeft: het zelfbeeld.

Zelfbeeld. Het zelfvertrouwen wordt voor een groot deel bepaald door de ideeën die het kind over zichzelf heeft: het zelfbeeld. Zelfbeeld Het zelfvertrouwen wordt voor een groot deel bepaald door de ideeën die het kind over zichzelf heeft: het zelfbeeld. Een kind dat over het algemeen positief over zichzelf denkt, heeft meer zelfvertrouwen.

Nadere informatie

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben Ik ben wie ik ben Naam: Lisa Westerman Inhoudsopgave Inleiding... 3 De uitslag van Lisa Westerman... 7 Toelichting aandachtspunten en leerdoelen... 8 Tot slot... 9 Pagina 2 van 9 Inleiding Hallo Lisa,

Nadere informatie

SPEELWIJZE WERKPLEZIER SPEL - Bladzijde 1 / 11

SPEELWIJZE WERKPLEZIER SPEL - Bladzijde 1 / 11 SPEELWIJZE WERKPLEZIER SPEL - Bladzijde 1 / 11 SPEELWIJZE Werkplezier Spel Heb je plezier in je werk? Dat is een vraag die regelmatig wordt gesteld. Is je antwoord ja, dan is de kunst dit zo te houden.

Nadere informatie

Stap 6. Stap 6: Deel 1. Changes only take place through action Dalai Lama. Wat ga je doen?

Stap 6. Stap 6: Deel 1. Changes only take place through action Dalai Lama. Wat ga je doen? Stap 6. Changes only take place through action Dalai Lama Wat ga je doen? Jullie hebben een ACTiePlan voor het experiment gemaakt. Dat betekent dat je een nieuwe rol en andere ACTies gaat uitproberen dan

Nadere informatie

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over,

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over, 3F Wat is vriendschap? 1 Iedereen heeft vrienden, iedereen vindt het hebben van vrienden van groot belang. Maar als we proberen uit te leggen wat vriendschap precies is staan we al snel met de mond vol

Nadere informatie

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben Ik ben wie ik ben Naam: Johan Vosbergen Inhoudsopgave Inleiding... 3 De uitslag van Johan Vosbergen... 7 Toelichting aandachtspunten en leerdoelen... 8 Tot slot... 9 Pagina 2 van 9 Inleiding Hallo Johan,

Nadere informatie

Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst.

Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst. Hallo, Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst. Dat is namelijk helemaal niet zo makkelijk. Veel studenten weten nog niet precies wat ze willen en hoe ze dat

Nadere informatie

Inhoudstafel Luistermoment La J Kinderen Lees dit alvorens te beginnen... 2 Doel van de activiteit... 2 Overzicht... 2 Praktische voorbereiding...

Inhoudstafel Luistermoment La J Kinderen Lees dit alvorens te beginnen... 2 Doel van de activiteit... 2 Overzicht... 2 Praktische voorbereiding... Inhoudstafel Luistermoment La J Kinderen Lees dit alvorens te beginnen... 2 Doel van de activiteit... 2 Overzicht... 2 Praktische voorbereiding... 2 Voorbereiding... 2 Locatie... 2 Materiaal... 2 Veel

Nadere informatie

Om, tijdens en rond. Een gids bij het voorbereiden van een studentengesprek in het COBRA-model

Om, tijdens en rond. Een gids bij het voorbereiden van een studentengesprek in het COBRA-model Om, tijdens en rond. Een gids bij het voorbereiden van een studentengesprek in het COBRA-model Studenten en COBRA Diest Onderwijsprofessionalisering & Onderwijsondersteuning (KU Leuven) Studentenraad KU

Nadere informatie

E-CURSUS 1: WELKE WAARDEN ZIJN VAN WEZENLIJK BELANG VOOR JOU?

E-CURSUS 1: WELKE WAARDEN ZIJN VAN WEZENLIJK BELANG VOOR JOU? E-CURSUS 1: WELKE WAARDEN ZIJN VAN WEZENLIJK BELANG VOOR JOU? Thuis en op school heb je allerlei waarden meegekregen. Sommigen passen bij je, anderen misschien helemaal niet. Iedereen heeft waarden. Ken

Nadere informatie

Inge Test 07.05.2014

Inge Test 07.05.2014 Inge Test 07.05.2014 Inge Test / 07.05.2014 / Bemiddelbaarheid 2 Bemiddelbaarheidsscan Je hebt een scan gemaakt die in kaart brengt wat je kans op werk vergroot of verkleint. Verbeter je startpositie bij

Nadere informatie

DEEL 1. WERKBOEK 5 Eigen keuze. 2015 Monique van Dam YOU: De keuze is aan jou!

DEEL 1. WERKBOEK 5 Eigen keuze. 2015 Monique van Dam YOU: De keuze is aan jou! DEEL 1 1 WERKBOEK 5 Eigen keuze Inhoud 2 1. Hoe zit het met je keuzes? 3 2. Hoe stap je uit je automatische piloot? 7 3. Juiste keuzes maken doe je met 3 vragen 9 4. Vervolg & afronding 11 1. Hoe zit het

Nadere informatie

Tekst lezen en vragen stellen

Tekst lezen en vragen stellen 1. Lees de uitleg. Tekst lezen en vragen stellen Als je een tekst leest, kunnen er allerlei vragen bij je opkomen. Bijvoorbeeld: Welke leerwegen zijn er binnen het vmbo? Waarom moet je kritisch zijn bij

Nadere informatie

Motiveren en werven van vrijwilligers voor de kring. Dr. Klara Ampe, voorzitter Vlaamse kamer Federale Raad voor Huisartsenkringen

Motiveren en werven van vrijwilligers voor de kring. Dr. Klara Ampe, voorzitter Vlaamse kamer Federale Raad voor Huisartsenkringen Motiveren en werven van vrijwilligers voor de kring Dr. Klara Ampe, voorzitter Vlaamse kamer Federale Raad voor Huisartsenkringen vandaag Zicht op de bouwstenen van een duurzame motivatie Nieuwe (chinese)

Nadere informatie

> NASLAG WERKWINKEL LEERLINGEN IN DE SCHOOLRAAD Studiedag Leerlingen en school: partners in crime? 24-04-3013

> NASLAG WERKWINKEL LEERLINGEN IN DE SCHOOLRAAD Studiedag Leerlingen en school: partners in crime? 24-04-3013 > NASLAG WERKWINKEL LEERLINGEN IN DE SCHOOLRAAD Studiedag Leerlingen en school: partners in crime? 24-04-3013 Leerlingen uit het secundair onderwijs mogen vertegenwoordigd zijn als partner op de schoolraad.

Nadere informatie

13 Acquisitietips. AngelCoaching. Coaching en training voor de creatieve sector www.angelcoaching.nl

13 Acquisitietips. AngelCoaching. Coaching en training voor de creatieve sector www.angelcoaching.nl 13 Acquisitietips AngelCoaching Coaching en training voor de creatieve sector Tip 1 Wat voor product/dienst ga je aanbieden? Maak een keuze, niemand kan alles! Tip 1 Veel ondernemers zijn gezegend met

Nadere informatie

Feedback. in hapklare brokken

Feedback. in hapklare brokken Feedback in hapklare brokken Jan van Baardewijk Zorgteamtrainer Op zorgteamtraining.nl is de meest recente versie van feedback gratis beschikbaar. Mocht je willen weten of je de meest recente versie hebt,

Nadere informatie

3 Hoogbegaafdheid op school

3 Hoogbegaafdheid op school 3 Hoogbegaafdheid op school Ik laat op school zien wat ik kan ja soms nee Ik vind de lessen op school interessant meestal soms nooit Veel hoogbegaafde kinderen laten niet altijd zien wat ze kunnen. Dit

Nadere informatie

150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft!

150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft! 150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft! Scott de Jong http://www.positiefleren.nl - 1 - Je leest op dit moment versie 2.0 van het Ebook: 150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft.

Nadere informatie

VIER EENVOUDIGE TAKTIEKEN OM LASTIGE COLLEGA S VOOR JE TE WINNEN

VIER EENVOUDIGE TAKTIEKEN OM LASTIGE COLLEGA S VOOR JE TE WINNEN E-BLOG VIER EENVOUDIGE TAKTIEKEN OM LASTIGE COLLEGA S VOOR JE TE WINNEN in samenwerken Je komt in je werk lastige mensen tegen in alle soorten en maten. Met deze vier verbluffend eenvoudige tactieken vallen

Nadere informatie

Bijeenkomst over geloofsopvoeding Communiceren met je puber Deze bijeenkomst sluit aan bij Moments, magazine voor ouders van jongeren van 12-18 jaar

Bijeenkomst over geloofsopvoeding Communiceren met je puber Deze bijeenkomst sluit aan bij Moments, magazine voor ouders van jongeren van 12-18 jaar DOELSTELLINGEN Ouders zijn zich ervan bewust dat je altijd en overal communiceert Ouders wisselen ervaringen met elkaar uit over hoe de communicatie met hun pubers verloopt Ouders verwerven meer inzicht

Nadere informatie

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster [PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster! Hoofdzaken Ster Copyright EffectenSter BV 2014 Hoofdzaken Ster SOCIALE VAARDIGHEDEN VERSLAVING DOELEN EN MOTIVATIE 10 9 8 10 9 8 7 6 4 3 2 1 7 6 4 3 2 1 10 9

Nadere informatie

Uitgeest, 18 augustus 2014. Betr.: verbeterde toewijzing van taken binnen LCP. Beste allemaal,

Uitgeest, 18 augustus 2014. Betr.: verbeterde toewijzing van taken binnen LCP. Beste allemaal, Uitgeest, 18 augustus 2014 Betr.: verbeterde toewijzing van taken binnen LCP Beste allemaal, Het nieuwe basketbalseizoen staat weer voor de deur en daar hebben we natuurlijk allemaal erg veel zin in. Zoals

Nadere informatie

Reflectiegesprekken met kinderen

Reflectiegesprekken met kinderen Reflectiegesprekken met kinderen Hierbij een samenvatting van allerlei soorten vragen die je kunt stellen bij het voeren van (reflectie)gesprekken met kinderen. 1. Van gesloten vragen naar open vragen

Nadere informatie

EN ALS HIJ KAN LEZEN, STUUR IK M NAAR DE CHINESE LES.

EN ALS HIJ KAN LEZEN, STUUR IK M NAAR DE CHINESE LES. 3 1 2 EN ALS HIJ KAN LEZEN, STUUR IK M NAAR DE CHINESE LES. Realistisch kijken naar wat kinderen wel en niet kunnen. WAT KAN JE KIND (AL)? Natuurlijk verwacht je veel van je kind. Dat het snel nieuwe dingen

Nadere informatie

WERVINGSCIRKEL. De juiste persoon op de juiste plaats

WERVINGSCIRKEL. De juiste persoon op de juiste plaats WERVINGSCIRKEL De juiste persoon op de juiste plaats Werving gaat om het aantrekken van vrijwilligers die passen bij de organisatie en bij de taken die ze gaan uitvoeren. Kort samengevat: de juiste persoon

Nadere informatie

HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN

HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN Gratis PDF Beschikbaar gesteld door vlewa.nl Geschreven door Bram van Leeuwen Versie 1.0 INTRODUCTIE Welkom bij deze gratis PDF! In dit PDF

Nadere informatie

Online Titel Competentie Groepsfase Lesdoel Kwink van de Week

Online Titel Competentie Groepsfase Lesdoel Kwink van de Week onderbouw Les 1 Online Dit ben ik! Besef van jezelf Forming Ik kan mezelf voorstellen aan een ander. Ken je iemand nog niet? Vertel hoe je heet. Les 2 Online Hoe spreken we dit af? Keuzes maken Norming

Nadere informatie

MANIEREN OM MET OUDERPARTICIPATIE OM TE GAAN

MANIEREN OM MET OUDERPARTICIPATIE OM TE GAAN Blijf kalm; Verzeker je ervan dat je de juiste persoon aan de lijn hebt; Zeg duidelijk wie je bent en wat je functie is; Leg uit waarom je belt; Geef duidelijke en nauwkeurige informatie en vertel hoe

Nadere informatie

Deze cirkel bestaat uit vijf stappen die u kunt doorlopen om uw wervingscampagne systematisch op te zetten. Waar wil je vrijwilligers voor werven?

Deze cirkel bestaat uit vijf stappen die u kunt doorlopen om uw wervingscampagne systematisch op te zetten. Waar wil je vrijwilligers voor werven? Werving U wilt nieuwe vrijwilligers werven. Mensen die één keer aan een actie meedoen, mensen waar u af en toe een beroep op kunt doen, of mensen die voor langere tijd willen meewerken. U wilt hen in elk

Nadere informatie

Je doel behalen met NLP.

Je doel behalen met NLP. Je doel behalen met NLP. NLP werkt het beste als al je neurologische niveaus congruent zijn. Met andere woorden: congruent zijn betekent wanneer je acties en woorden op 1 lijn zijn met je doelen, overtuigingen,

Nadere informatie

Sectorwerkstuk 2010-2011

Sectorwerkstuk 2010-2011 Sectorwerkstuk 2010-2011 Namen: ---------------------------------------------------------------------------------------- Klas: -------------------- Sector: --------------------------------------------

Nadere informatie

SPEELWIJZE WERKPLEZIER SPEL

SPEELWIJZE WERKPLEZIER SPEL SPEELWIJZE WERKPLEZIER SPEL Heb je plezier in je werk? Dat is een vraag die regelmatig wordt gesteld. Is je antwoord ja, dan is de kunst dit zo te houden. Als je nee zegt, is het zinvol na te gaan waar

Nadere informatie

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou!

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou! Hallo Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou Als je ouders uit elkaar zijn kan dat lastig en verdrietig zijn. Misschien ben je er boos over of denk je dat het jouw

Nadere informatie

Zand erover. verzoeningsviering voor de tweede graad. VAN IN 2013 Tuin van Heden.nu - Viering

Zand erover. verzoeningsviering voor de tweede graad. VAN IN 2013 Tuin van Heden.nu - Viering Zand erover verzoeningsviering voor de tweede graad Zand erover Verzoeningsviering voor de tweede graad Vooraf in de klas Wat heb je nodig? - twee grote bladen papier, schrijf op het eerste blad het kernwoord

Nadere informatie

1. VRIJWILLIGERSBELEID- EN WERVING

1. VRIJWILLIGERSBELEID- EN WERVING 1. VRIJWILLIGERSBELEID- EN WERVING 1. DENKOEFENING VOOR DE CLUB: VRIJWILLIGERSWERK IS VERSCHILLEND VAN VRIJBLIJVEND WERK Ontwikkel als club een visie rond vrijwilligerswerk. Al te vaak doen clubs gewoon

Nadere informatie

SPELVARIANTEN. Heb je vragen, feedback of wil je op weg geholpen worden, neem contact met ons op. info@talentengenerator.nl.

SPELVARIANTEN. Heb je vragen, feedback of wil je op weg geholpen worden, neem contact met ons op. info@talentengenerator.nl. SPELVARIANTEN Je ontdekt meer in een uur spelen dan in een jaar converseren Plato Het klinkt zo simpel we gaan bouwen aan het vertrouwen maar is het wel zo simpel? Zomaar vanuit het niets het thema vertrouwen

Nadere informatie

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S 2 Ik en autisme In het vorige hoofdstuk is verteld over sterke kanten die mensen met autisme vaak hebben. In dit hoofdstuk vertellen we over autisme in het algemeen. We beginnen met een stelling. In de

Nadere informatie

B a s S m e e t s w w w. b s m e e t s. c o m p a g e 1

B a s S m e e t s w w w. b s m e e t s. c o m p a g e 1 B a s S m e e t s w w w. b s m e e t s. c o m p a g e 1 JE ONBEWUSTE PROGRAMMEREN VOOR EEN GEWELDIGE TOEKOMST De meeste mensen weten heel goed wat ze niet willen in hun leven, maar hebben vrijwel geen

Nadere informatie

In je kracht. Spelhandleiding

In je kracht. Spelhandleiding In je kracht Spelhandleiding Inhoud Introductie 3 1. Kennismakingsspel 4 2. Inspiratiespel 7 3. Kwaliteitenspel 11 Colofon De aanpak EVA (Educatie voor Vrouwen met Ambitie) is een verdieping op het ondersteuningsprogramma

Nadere informatie

Rotterdams Ambassadrices Netwerk

Rotterdams Ambassadrices Netwerk De ambassadrice als werver van inburgeraars 1. Inleiding; eigen ervaringen 2 A. Wat is werven 2 B. Het belang van werven 2 C. Verwachtingen 3 D. Rollenspel 4 E. Opdracht 4 2. Voortraject: 4 A. Doel 4 B.

Nadere informatie

Verslag focusgroep ouders met jongeren in secundaire scholen

Verslag focusgroep ouders met jongeren in secundaire scholen Verslag focusgroep ouders met jongeren in secundaire scholen Doelgroep Methodiek Thema s 11 ouders van jongeren in secundaire scholen (2014) Waarderende benadering Ouderbetrokkenheid- Communicatie Ondersteuning

Nadere informatie

Voorwoord! Wie wil ik helpen?!

Voorwoord! Wie wil ik helpen?! Voorwoord Allereerst dankjewel dat je mijn boek hebt gekocht of gekregen en dat je dit ook leest. Dit toont dat jij vooruit wil in het leven en dat je ook actiegericht bent. En actiegerichte mensen halen

Nadere informatie

CREATIEF CONCEPTEN OP BASIS VAN CREATIVITEIT HOE? ZO!

CREATIEF CONCEPTEN OP BASIS VAN CREATIVITEIT HOE? ZO! CREATIEF CONCEPTEN OP BASIS VAN CREATIVITEIT HOE? ZO! INHOUDSOPGAVE STARTFASE VOORAF - IS HET EEN ONDERWERP VOOR CREATIVITEIT? - ANALYSEVRAGEN - BRIEFING MET PROBLEEMEIGENAAR DE CREATIEVE SESSIE - SPELREGELS

Nadere informatie

Presenteren. Oriëntatie

Presenteren. Oriëntatie Oriëntatie Dit ga je doen Je gaat een stand (marktkraam) inrichten om te laten zien wat je gedaan hebt tijdens dit project en wat je eindresultaat is. Je probeert jullie stand zo te maken dat het aantrekkelijk

Nadere informatie

zo maak je een prachtige Femma-stand

zo maak je een prachtige Femma-stand zo maak je een prachtige Femma-stand 1 zo maak je een prachtige femma-stand Elke groep krijgt regelmatig de vraag om op een activiteit in de gemeente een standje te zetten: op de avondmarkt, kermis, boekenbeurs,

Nadere informatie

Inhoudstafel Leermeermoment Chicago Jongeren Lees dit alvorens te beginnen... 2 Doelstelling van de activiteit... 2 Overzicht...

Inhoudstafel Leermeermoment Chicago Jongeren Lees dit alvorens te beginnen... 2 Doelstelling van de activiteit... 2 Overzicht... Inhoudstafel Leermeermoment Chicago Jongeren Lees dit alvorens te beginnen... 2 Doelstelling van de activiteit... 2 Overzicht... 2 Praktische voorbereiding... 2 Tijd (duur)... 2 Locatie... 2 Materiaal...

Nadere informatie

Feedback ontvangen. Feedback ontvangen is moeilijk. Hoe gaan we om met feedback?

Feedback ontvangen. Feedback ontvangen is moeilijk. Hoe gaan we om met feedback? 2 7 Feedback ontvangen Feedback kun je zien als een cadeau. Je kunt het aannemen, uitpakken en er je voordeel mee doen. Of je neemt het cadeau aan, bedankt de gever en legt het vervolgens in een kast om

Nadere informatie

De kinderen zitten in een hoefijzeropstelling, omdat er iets gaan gebeuren vooraan in de klas. Iedereen moet dat goed kunnen zien.

De kinderen zitten in een hoefijzeropstelling, omdat er iets gaan gebeuren vooraan in de klas. Iedereen moet dat goed kunnen zien. Foto s uitbeelden 1 Doel: de leerlingen kunnen een eenvoudige handeling uitbeelden in houding en mimiek Benodigdheden: een fototoestel De kinderen zitten in een hoefijzeropstelling, omdat er iets gaan

Nadere informatie

> TAALWERKBLAD PARTICIPATIE

> TAALWERKBLAD PARTICIPATIE TAALWERKBLAD PARTICIPATIE aanpak coach cultuur deelnemen doel eigenschappen heden integreren kwaliteiten meedoen mentor nu plan samenleving toekomst vaardigheden verleden verwachtingen wensen DE WERKWOORDSTIJDEN

Nadere informatie

Onderwijskundige Visie

Onderwijskundige Visie Onderwijskundige Visie 1 Inleiding Missie Het kind Het kind staat voorop en dus centraal. Ieder kind is uniek en heeft talenten. Elk kind is bijzonder en elk kind mag er zijn. Kinderen zijn niet gelijk,

Nadere informatie

APQ-vragenlijst 30 januari Daan Demo

APQ-vragenlijst 30 januari Daan Demo APQ-vragenlijst 30 januari 2019 Daan Demo Inleiding In dit rapport bespreken we jouw inzetbaarheid en wat je kunt doen om jouw positie op de arbeidsmarkt te verbeteren. Om dit te bepalen hebben we de volgende

Nadere informatie

Aan de slag met de Werk Ster!

Aan de slag met de Werk Ster! Aan de slag met de Werk Ster! Werk Ster Copyright EgberinkDeWinter 2013-2014 Werk Ster Stappen naar werk De Werk Ster helpt je duidelijk te krijgen waar jij op dit moment staat op weg naar werk. Je krijgt

Nadere informatie

Zorg dat je een onderwerp kiest, waarvan je echt meer wilt weten. Dat is interessanter, leuker en makkelijker om mee bezig te zijn.

Zorg dat je een onderwerp kiest, waarvan je echt meer wilt weten. Dat is interessanter, leuker en makkelijker om mee bezig te zijn. Werkstukwijzer Deze werkstukwijzer helpt je om een werkstuk in elkaar te zetten. Je vult eerst een formulier in. Op dit formulier komt te staan waar je werkstuk over gaat en hoe je het aanpakt. Met behulp

Nadere informatie

Persoonlijk Actieplan voor Ontwikkeling

Persoonlijk Actieplan voor Ontwikkeling PAPI PAPI Coachingsrapport Persoonlijk Actieplan voor Ontwikkeling Alle rechten voorbehouden Cubiks Intellectual Property Limited 2008. De inhoud van dit document is relevant op de afnamedatum en bevat

Nadere informatie

Vragenlijst Depressie

Vragenlijst Depressie Vragenlijst Depressie Deze vragenlijst bestaat uit een aantal uitspraken die in groepen bij elkaar staan (A t/m U). Lees iedere groep aandachtig door. Kies dan bij elke groep die uitspraak die het best

Nadere informatie

Het verkoop-adviesgesprek. Waar gaat deze kaart over? Wat wordt er van je verwacht? Verkopen

Het verkoop-adviesgesprek. Waar gaat deze kaart over? Wat wordt er van je verwacht? Verkopen Waar gaat deze kaart over? Deze kaart gaat over verkopen aan en adviseren van gasten in horecabedrijven. Oftewel: het verkoopadviesgeprek. Wat wordt er van je verwacht? Na het bestuderen van deze kaart

Nadere informatie

Verantwoordelijkheid ontwikkelen. Informatiekit om uw medewerkers te helpen bij het voorkomen van werkstress

Verantwoordelijkheid ontwikkelen. Informatiekit om uw medewerkers te helpen bij het voorkomen van werkstress Verantwoordelijkheid ontwikkelen Informatiekit om uw medewerkers te helpen bij het voorkomen van werkstress 1 Inhoud Inleiding 3 A Verantwoordelijkheid nemen voor jezelf 4 - Goede afspraken maken - Stel

Nadere informatie

! LERAREN HANDBOEK!!! 1e Editie, 2014

! LERAREN HANDBOEK!!! 1e Editie, 2014 LERAREN HANDBOEK 1e Editie, 2014 1. Je eerste Workshop Om te beginnen In dit Leraren Handboek vind je een paar tips en tricks die je kunnen helpen bij het voorbereiden van je workshop. Als je nog nooit

Nadere informatie

MOTIVEREN & STIMULEREN

MOTIVEREN & STIMULEREN INLEIDING INLEIDING Dit boekje hoort bij de vervolgtraining 'motiveren en stimuleren'. In dit boekje gaat het voornamelijk over kunnen, willen en doen. Probeer de stof die we hier beschrijven vooral als

Nadere informatie

Oplossingsgerichte vragen (Het Spel van Oplossingen IKB & TS)

Oplossingsgerichte vragen (Het Spel van Oplossingen IKB & TS) Oplossingsgerichte vragen (Het Spel van Oplossingen IKB & TS) Stel dat dat (te grote wonder) gebeurt, ik betwijfel of dat zal gebeuren, maar stel je voor dat, wat zou je dan doen dat je nu niet doet? (p36)

Nadere informatie

DO'S EN DON'TS VOOR OUDERS

DO'S EN DON'TS VOOR OUDERS WWW.PESTWEB.NL DO'S EN DON'TS VOOR OUDERS Kinderen en jongeren willen je hulp, als je maar (niet)... Wat kinderen zeggen over pesten Kinderen gaan over het algemeen het liefst met hun probleem naar hun

Nadere informatie

Aan de hand van 11 kleine stapjes, kan deze methode jou helpen om jou einddoel te bereiken!

Aan de hand van 11 kleine stapjes, kan deze methode jou helpen om jou einddoel te bereiken! Oplossingsgericht werken Misschien wil je graag iets veranderen in je leven? Zit je met een probleem waar je graag zelf een oplossing voor wil vinden? Hier onder staat een methode beschreven, die het mogelijk

Nadere informatie

Naam: Datum: Ik-Wijzer

Naam: Datum: Ik-Wijzer Ik-Wijzer Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 2. Jouw uitslag... 4 Pagina 2 van 8 1. Inleiding Hallo, Dit is de uitslag van jouw Ik-Wijzer. Hierin staat wat jij belangrijk vindt en wat je minder belangrijk

Nadere informatie

Ik-Wijzer Naam: Sander Geleynse Datum: 27 januari 2016

Ik-Wijzer Naam: Sander Geleynse Datum: 27 januari 2016 Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 2. Jouw uitslag... 4 Pagina 2 van 8 1. Inleiding Hallo Sander, Dit is de uitslag van jouw Ik-Wijzer. Hierin staat wat jij belangrijk vindt en wat je minder belangrijk vindt.

Nadere informatie

Inhoudstafel Luistermoment Centrum-West Lees dit alvorens te beginnen... 2 Doel van de activiteit... 2 Overzicht... 2 Praktische voorbereiding...

Inhoudstafel Luistermoment Centrum-West Lees dit alvorens te beginnen... 2 Doel van de activiteit... 2 Overzicht... 2 Praktische voorbereiding... Inhoudstafel Luistermoment Centrum-West Lees dit alvorens te beginnen... 2 Doel van de activiteit... 2 Overzicht... 2 Praktische voorbereiding... 2 Voorbereiding... 2 Locatie... 2 Materiaal... 2 Veel voorkomende

Nadere informatie

De Budget Ster: omgaan met je schulden

De Budget Ster: omgaan met je schulden De Budget Ster: omgaan met je schulden Budget Ster Copyright EffectenSter BV 2014 Budget Ster MOTIVATIE EN VERANTWOORDELIJKHEID STRESS DOOR SCHULDEN BASISVAARDIGHEDEN STABILITEIT FINANCIEEL ADMINISTRATIEVE

Nadere informatie

In je kracht. Werkboek voor deelnemers

In je kracht. Werkboek voor deelnemers In je kracht Werkboek voor deelnemers Uitleg Mijn toekomst! Benodigdheden: Werkblad Mijn toekomst! (je kunt het Werkblad meegeven om thuis na te lezen, maar dit is niet noodzakelijk) Voor iedere deelnemers

Nadere informatie

Sprankelend Spraakmakend Verrassend Inspirerend Waanzinnig

Sprankelend Spraakmakend Verrassend Inspirerend Waanzinnig Grijp je Ambities Sprankelend Spraakmakend Verrassend Inspirerend Waanzinnig Je dromen verwezenlijken in 7 stappen. Grijp je ambities Brengt je dichterbij je ideaal Geeft je inzicht in jouw persoonlijke

Nadere informatie

Deze handreiking is van:

Deze handreiking is van: 9 lessen over het volgen van Jezus Deze handreiking is van: Deze cursus is geschreven Beryl Voorhoeve en opgemaakt door Judith Maarsen. Ten behoeve van de kinderstudiegroepen voor de bovenbouw Gebruikte

Nadere informatie

Banger voor spinnen dan voor terreur.

Banger voor spinnen dan voor terreur. Opdracht 1 (tweetal): Voorspellen wat je gaat lezen 1. Lees de uitleg in het blokje hieronder. Uitleg Tijdens het lezen van een tekst zijn je hersenen hard aan het werk! Ze proberen de informatie uit de

Nadere informatie

In dit boekje worden de volgende onderdelen besproken:

In dit boekje worden de volgende onderdelen besproken: Voorwoord Voor een geslaagd festival ben je vaak afhankelijk van de inzet van vrijwilligers. Als organisatie van een festival loont het dan ook om een gedegen vrijwilligersbeleid te voeren. De vraag is

Nadere informatie

Inhoud. 1 Wil je wel leren? 2 Kun je wel leren? 3 Gebruik je hersenen! 4 Maak een plan! 5 Gebruik trucjes! 6 Maak fouten en stel vragen!

Inhoud. 1 Wil je wel leren? 2 Kun je wel leren? 3 Gebruik je hersenen! 4 Maak een plan! 5 Gebruik trucjes! 6 Maak fouten en stel vragen! 1 Wil je wel leren? Opdracht 1a Wat heb jij vanzelf geleerd? 7 Opdracht 1b Van externe naar interne motivatie 7 Opdracht 1c Wat willen jullie graag leren? 8 2 Kun je wel leren? Opdracht 2a Op wie lijk

Nadere informatie

Zorg voor je carrière. Neem gerust contact op of maak een afspraak. Telefoon: (030) 602 94 25 of e-mail: zorg@matchcare.nl

Zorg voor je carrière. Neem gerust contact op of maak een afspraak. Telefoon: (030) 602 94 25 of e-mail: zorg@matchcare.nl Neem gerust contact op of maak een afspraak. Telefoon: (030) 602 94 25 of e-mail: zorg@matchcare.nl Hoe presenteer ik mijzelf? Wat wil ik? Zorg voor je carrière Door het dagelijkse contact met mijn coach

Nadere informatie

Spel: Wat heb ik geleerd dit jaar?

Spel: Wat heb ik geleerd dit jaar? Spel: Wat heb ik geleerd dit jaar? Inleiding Traditioneel staat de decembermaand in het teken van jaaroverzichten en top 100 of top 2000 lijstjes. Allemaal bedoeld om terug te kijken op het afgelopen jaar.

Nadere informatie

APQ-vragenlijst 28 maart Bea Voorbeeld

APQ-vragenlijst 28 maart Bea Voorbeeld APQ-vragenlijst 28 maart 2018 Bea Voorbeeld Inleiding In dit rapport bespreken we jouw inzetbaarheid wat je kunt doen om jouw positie op de arbeidsmarkt te verbeteren. Om dit te bepalen hebben we de volgende

Nadere informatie

Sprankelend Spraakmakend Verrassend Inspirerend Waanzinnig

Sprankelend Spraakmakend Verrassend Inspirerend Waanzinnig Grijp je Ambities Sprankelend Spraakmakend Verrassend Inspirerend Waanzinnig Je dromen verwezenlijken in 7 stappen. Grijp je ambities Brengt je dichterbij je ideaal Laat je talenten leven Helpt je het

Nadere informatie

LESBRIEF BIJ STAGE LOPEN

LESBRIEF BIJ STAGE LOPEN LESBRIEF BIJ STAGE LOPEN WAAROM DIT BOEKJE? 1. Denk jij, na het lezen van deze bladzijde dat dit boekje nuttig voor jou kan zijn? a. Ja,.. b. Nee, want c. Dat weet ik nog niet, omdat 2. Wat hoop jij na

Nadere informatie

Autisme in je vrije tijd

Autisme in je vrije tijd Autisme in je vrije tijd KINDEREN MET AUTISME IN EEN GEWONE JEUGDVERENIGING? HET KAN! Een informatieve brochure door Elise Burny - orthopedagoog Jannicke Hurtekant - orthopedagoog Petra Warreyn - klinisch

Nadere informatie

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen.

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Wat is PDD-nos? 4 PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Eigenlijk vind ik stoornis een heel naar woord. Want zo lijkt het net of er iets niet goed aan me

Nadere informatie

Inleiding. Autisme & Communicatie in de sport

Inleiding. Autisme & Communicatie in de sport Sanne Gielen Inleiding Starten met een nieuwe sport is voor iedereen spannend; Hoe zal de training eruit zien? Zal de coach aardig zijn? Heb ik een klik met mijn teamgenoten? Kán ik het eigenlijk wel?

Nadere informatie

Groep 8 Verdiepingsles: Lagerhuis (dubbele les) Groep 8 Verdiepingsles: Lagerhuis voorbereiding. Leerkrachtinformatie

Groep 8 Verdiepingsles: Lagerhuis (dubbele les) Groep 8 Verdiepingsles: Lagerhuis voorbereiding. Leerkrachtinformatie Leerkrachtinformatie (dubbele les) Lesduur: 2 x 50 minuten (klassikaal) Introductie van de activiteit 1. Deze klassikale les bestaat uit twee delen: Voorbereiding Uitvoering voorbereiding Lesduur: 50 minuten

Nadere informatie

goede redenen voor het bezoeken van een zelfhulpgroep

goede redenen voor het bezoeken van een zelfhulpgroep 10 goede redenen voor het bezoeken van een zelfhulpgroep InTact Zelfhulp Zelfhulp is er voor jou. Deze informatie is voor alle mensen met een verslavingsprobleem, ongeacht welke verslaving en voor naasten

Nadere informatie

DE BIBLIOTHEEK VAN JE DROMEN? groep A

DE BIBLIOTHEEK VAN JE DROMEN? groep A DE BIBLIOTHEEK VAN JE DROMEN? groep A 4 opdrachten! 60 minuten! Bij iedere opdracht zet iemand zijn wekker/ chronometer (op gsm of uurwerk), zodat je zeker niet veel langer dan een kwartier bezig bent.

Nadere informatie

Fit in je Hoofd, Goed in je Vel.

Fit in je Hoofd, Goed in je Vel. Fit in je Hoofd, Goed in je Vel. Goed in je vel zitten Vandaag: 1) Wat is geestelijk gezond? 2) Fit in je Hoofd en 10 positieve stappen 3) Slot en doel 1) Wat is geestelijk gezond? Wie zich mentaal goed

Nadere informatie

Workshop Handleiding. Verhalen schrijven. wat is jouw talent?

Workshop Handleiding. Verhalen schrijven. wat is jouw talent? Workshop Handleiding Verhalen schrijven wat is jouw talent? Inhoudsopgave Hoe gebruik je deze workshop? Hoe kun je deze workshop inzetten in je klas? Les 1: Even voorstellen stelt zich kort voor en vertelt

Nadere informatie

Kwaliteitsinstrument. Til je afdeling naar een hoger niveau. Het kwaliteitsinstrument in het kort. Doel van het instrument. Inhoud van het instrument

Kwaliteitsinstrument. Til je afdeling naar een hoger niveau. Het kwaliteitsinstrument in het kort. Doel van het instrument. Inhoud van het instrument Kwaliteitsinstrument Til je afdeling naar een hoger niveau Het kwaliteitsinstrument in het kort Het KLJ-kwaliteitsinstrument werd ontwikkeld door KLJ zodat je als leiding/bestuur zelf jouw afdeling kan

Nadere informatie

Hele fijne feestdagen en een gezond en vrolijk 2017! Raymond Gruijs. BM Groep ARBO West Baanzinnig

Hele fijne feestdagen en een gezond en vrolijk 2017! Raymond Gruijs. BM Groep ARBO West Baanzinnig De tijd vliegt voorbij en voor je weet zijn we al weer een jaar verder. Ik zeg wel eens: mensen overschatten wat je in een jaar kunt doen, maar onderschatten wat je in 3 jaar kan realiseren. Laten we naar

Nadere informatie

Relaties. HDYO heeft meer informatie beschikbaar over de Ziekte van Huntington voor jongeren, ouders en professionals op onze website: www.hdyo.

Relaties. HDYO heeft meer informatie beschikbaar over de Ziekte van Huntington voor jongeren, ouders en professionals op onze website: www.hdyo. Relaties HDYO heeft meer informatie beschikbaar over de Ziekte van Huntington voor jongeren, ouders en professionals op onze website: www.hdyo.org Relaties kunnen een belangrijke rol spelen bij het omgaan

Nadere informatie

Niet veel mensen krijgen deze ziekte en sommige volwassenen hebben er vaak nog nooit van gehoord of weten er weinig vanaf.

Niet veel mensen krijgen deze ziekte en sommige volwassenen hebben er vaak nog nooit van gehoord of weten er weinig vanaf. Je leest waarschijnlijk dit boekje omdat je mama of papa of iemand anders speciaal in je familie Amyotrofische Lateraal Sclerose heeft. Het is een lang woord en het wordt vaak afgekort tot ALS. Niet veel

Nadere informatie

Op cursus met KEI-JONG vzw zeker iets voor jou...!?

Op cursus met KEI-JONG vzw zeker iets voor jou...!? Op cursus met KEI-JONG vzw zeker iets voor jou...!? Op cursus met KEI-JONG vzw is... op stap gaan bijleren nieuwe mensen Bijleren op een plezante manier. Nieuwe dingen uitproberen. Nieuwe mensen leren

Nadere informatie

Informatie voor ouders

Informatie voor ouders Weerbaarheid Informatie voor ouders Het Centrum voor Jeugd en Gezin ondersteunt met deskundig advies, tips en begeleiding. Een centraal punt voor al je vragen over opvoeden en opgroeien, dat is handig!

Nadere informatie

Feedback Project Ergonomisch Ontwerpen

Feedback Project Ergonomisch Ontwerpen Feedback Project Ergonomisch Ontwerpen Competenties Sociaal en communicatief functioneren (P9) Initiatief (P10) Reflectie (P11) Afgelopen module heb je met een groepje gewerkt aan je project. In week 7

Nadere informatie

2: vergaderen VASTE VOORZITTER EN NOTULIST

2: vergaderen VASTE VOORZITTER EN NOTULIST 2: vergaderen Als je lid bent van een studentenraad, vergader je vaak. Je hebt vergaderen met de studentenraad, maar ook vergaderingen met het College van Bestuur en de Ondernemingsraad (OR). Gemiddeld

Nadere informatie

Bij u schuil ik, u bent mijn schild,

Bij u schuil ik, u bent mijn schild, Bij u schuil ik, u bent mijn schild, in uw woord stel ik mijn hoop. Psalm 119:114 inleiding Laten we eerlijk zijn: het is niet zo eenvoudig om regelmatig uit de Bijbel te lezen en te bidden. Onze volle

Nadere informatie

Wat je voelt is wat je denkt! De theorie van het rationeel denken

Wat je voelt is wat je denkt! De theorie van het rationeel denken Wat je voelt is wat je denkt! De theorie van het rationeel denken Mensen zoeken hulp omdat ze overhoop liggen met zichzelf of met anderen. Dit kan zich op verschillende manieren uiten. Sommige mensen worden

Nadere informatie

Werkloos, hoezo? Bij lesmateriaal, bij deze les op de site, vind je het nodige lesmateriaal voor deze les:

Werkloos, hoezo? Bij lesmateriaal, bij deze les op de site, vind je het nodige lesmateriaal voor deze les: Werk graad 3 Lesvoorbereiding Werkloos, hoezo? Bij lesmateriaal, bij deze les op de site, vind je het nodige lesmateriaal voor deze les: Zet het luisterverhaal klaar op het smartboard. Print de memory

Nadere informatie

Wat zijn de meeste voorkomende fouten bij (nieuwe) scheidsrechters?

Wat zijn de meeste voorkomende fouten bij (nieuwe) scheidsrechters? Fouten Vermijden Wat zijn de meeste voorkomende fouten bij (nieuwe) scheidsrechters? je commentaar, acties of gedrag buiten het veld kunnen je groei aanzienlijk beperken je houding raakt snel bekend bij

Nadere informatie