Verhaal met een duister kantje

Transcriptie

1 11:53:37 Verhaal met een duister kantje Wij gingen na wat u mag verwachten wanneer een verwarmingstechnicus uw ketel komt onderhouden of controleren. Blijkbaar nemen niet alle technici het even nauw met hun opdracht. Philippe Mercier en Roger Vanparys IN DIT ARTIKEL Wij volgden acht technici bij het onderhoud van een verwarmingsketel. Verwarmingsexpert Wouter Van Aken spreekt zich uit over ons onderzoek. Onderhouds contracten zijn soms duur en bevatten nadelige bepalingen. 14 Test-Aankoop 603 december

2 O m uw verwarmingsketel blijvend goed en veilig te laten functioneren, is een periodieke controle aangewezen en zelfs verplicht. Elk gewest hanteert zijn eigen regels, maar voor verwarmingsketels op stookolie van meer dan 24 kw is een jaarlijks onderhoud verplicht. Voor verwarmingsketels op gas van meer dan 24 kw legt Vlaanderen een tweejaarlijkse controle op, het Brussels en het Waals Gewest houden het bij een driejaarlijks onderhoud. Dit verschil tussen stook olie en gas is te verklaren door het feit dat stookolie roetafzetting geeft, iets wat bij gas achterwege blijft. Concreet gaat zo n onderhoudsbeurt gepaard met een volledige reiniging van de ketel alsook met metingen van de verbranding. Wanneer de ketel zuurstof verbruikt uit het lokaal waar hij opgesteld staat, volgt ook een controle op de ventilatie in dat lokaal. Tot slot moet de schoorsteen worden gecontroleerd en gereinigd. Door een erkend technicus Het periodieke onderhoud moet gebeuren door een erkend verwarmingstechnicus. Zo n erkenning is persoonlijk en geldt niet voor het hele bedrijf. Na afloop van het onderhoud moet de verwarmingstechnicus u een attest bezorgen. De naam van de persoon die het onderhoud is komen doen, moet op dat attest worden vermeld, samen met zijn erkenningsnummer. De controle en reiniging van de schoorsteen hoeven overigens niet noodzakelijk door de verwarmingstechnicus te gebeuren. Iemand anders mag die op een ander ogenblik voor zijn rekening nemen. Voor het rendement en uw veiligheid Door een regelmatig onderhoud van uw verwarmingsketel kunt u ervoor zorgen dat die ketel langer meegaat en dat hij uw veilig heid niet in het gedrang brengt. Bepaalde zaken komen soms pas tijdens een onder houd aan het licht. Denken we maar aan een gebrekkige trek in de schoorsteen, een vervuilde ketel en/of afvoerbuis, een probleem bij de toevoer van de brandstof enz. Dit soort toestanden kan een gevaar inhouden zoals u verder in dit artikel kunt lezen en/of het rendement van de ketel en de installatie verlagen. Algemeen wordt aangenomen dat een goed onderhoud en dito afstelling van de verwarmingsinstallatie, zeker bij stookolieketels, een rendementswinst van 5 tot 10 % kunnen opleveren. Als de ketel al regel matig is onder houden en goed is afgesteld, zal een nieuw onderhoud de prestaties ervan op peil houden. Op het terrein De regelgeving is een zaak, de praktijk een andere. Daarom lieten wij acht (proef )personen een verwarmingstechnicus uit DE FEITEN 90% Dat rendement moeten alle verwarmingstoestellen van meer dan 24 kw vanaf uiterlijk 2018 halen. 4 op de 8 installateurs voerden geen metingen van de verbranding van de ketel uit. 5 à 10% Zoveel kan uw verwarmingsinstallatie aan rendement verliezen als zij niet goed is afgesteld. Met behulp van een verborgen camera Om de kwaliteit van het onderhoud van verwarmingstechnici na te gaan, hebben wij een onafhankelijk controleorganisme gevraagd om de verwarmingsketel te controleren vóór en na het onderhoud. Zo wilden wij checken of dat volgens de reglementering gebeurde, of de metingen van de verbrandingsgassen en van het rendement werden uitgevoerd en of de installatie werd afgesteld. Met behulp van een verborgen camera konden wij achteraf perfect nagaan of de technicus alle punten van het onderhoud had uitgevoerd. Wij hebben de bewoners bij wie de verwarmingstechnici langskwamen, ook een vragenlijst laten invullen over het verloop van het bezoek. Op basis van al die elementen hebben wij een beoordeling gegeven over het werk van de acht verwarmingstechnici uit onze steekproef. Essentieel is dat de verwarmingstechnicus via een opening in de afvoerbuis voor de verbrandingsgassen een meting kan uitvoeren met een speciale meter. Het resultaat hiervan moet u op papier krijgen. december Test-Aankoop 15

3 HOE ZIT HET MET ONDERHOUDSCONTRACTEN? Sommige verwarmingstechnici en energieleveranciers stellen u een onderhoudscontract voor. We konden de hand leggen op een zestal. Onze vaststellingen na een korte analyse. Wat zit in de dienst? Globaal genomen beschrijven alle zes contracten een onderhoud dat conform de wettelijke voorschriften is. Slechts bij één bedrijf zit ook het schoorsteenvegen in de dienst en dus in de prijs. De prijzen kunnen sterk uiteenlopen, zonder dat er een verband is met de extra dienst. Veelal wordt een depannage binnen 24 uur aangeboden. Bij sommige contracten kunt u dan gewoon 24 uur op 24 naar een noodnummer bellen. Meestal moet u de verplaatsing, het uurloon en de te vervangen stukken apart bijbetalen. In een geval zitten de verplaatsing en het uurloon toch in de prijs. Wat het vervangen van stukken betreft, zijn de contracten er veelal vrij duidelijk over dat het uurloon inbegrepen is als zo n vervanging tijdens het voorziene onderhoud moet gebeuren. Ga dit zeker na! Opmerkelijk: een van de contracten vermeldt dat het bedrijf 3 extra aanrekent om een onderhoudsattest te bezorgen, terwijl dat een wettelijke verplichting is! Let bij het vergelijken van de prijzen op de frequentie van het onderhoud. Sommige bedrijven zoals Electrabel geven een prijs voor een tweejaarlijks onderhoud van een installatie op gas. Als de prijs van zo n contract meevalt - er bestaan al contracten van ca. 115 per jaar voor gas en ca. 160 per jaar voor stookolie - en de verplaatsing en het uurloon in geval van een depannage in de prijs vervat zitten, kunt u overwegen om er een aan te gaan. Voor zover u het ook vlot kunt opzeggen, en dat blijkt niet altijd het geval. Kijk uit voor kleine letters Bij de juridische analyse van de onderhoudscontracten en de bedingen die erin voorkomen, zijn we op een reeks anomalieën gestoten. Een overzicht. > Bij een late betaling vragen sommige bedrijven hoge verwijlintresten, die kunnen oplopen tot bv. 8,5 % per jaar. Dat is overdreven en in strijd met het Wetboek van Economisch Recht (WER). > Sommige contracten geven het bedrijf de kans om de prijs nog aan te passen na het sluiten van het contract, bv. als de lonen, de sociale lasten of de prijzen van materialen of vervoer zouden stijgen. Dat is eveneens in strijd met het WER. > Zolang de klant niet heeft betaald, blijven sommige bedrijven dankzij een beding van eigendomsvoorbehoud eigenaar van de materialen en mag het ook wat geplaatst is, demonteren en meenemen. Dat zijn overdreven maatregelen die niet evenredig zijn met het nadeel dat het bedrijf kan lijden in geval van niet-betaling door de klant. > Wanneer een overeenkomst van bepaalde duur wordt gesloten tussen een bedrijf en een consument en die bevat een beding van stilzwijgende verlenging, moet het beding in vetgedrukte letters en in een kader, los van de tekst, worden geplaatst op de voorzijde van de eerste bladzijde. Meerdere onderhoudscontracten laten dit na. > In sommige onderhoudscontracten vraagt het bedrijf geld, bv. 50 administratiekosten, als het contract zou worden opgezegd. Eigenlijk belet men hierdoor de klanten om een contract op te zeggen. Dat kan voor ons niet door de beugel. > Sommige contracten leggen de bewijslast in geval van eventuele schade door het bedrijf bij de consument. Die laatste zou moeten bewijzen dat er een zware fout is geweest vanwege het bedrijf, wat zo goed als onmogelijk is. Wij zullen de betrokken bedrijven op hun tekortkomingen wijzen. Bij sommige bedrijven kunt u het onderhoud van uw verwarmingsketel met ecocheques betalen. Vraag ernaar. nodigen voor een onderhoud van hun verwarmingsketel. De oudste ketel in onze steekproef was 35 jaar oud, de jongste amper 5. In de helft van de gevallen moest de technicus tijdens het onderhoud een stuk vervangen (sproeier en/of filter van een stookolieketel). In drie gevallen deed hij dat onmiddellijk; de kosten hiervoor waren toch in de prijs van het onderhoud begrepen. In het vierde geval legde de technicus eerst een bestek aan de betrokken klant voor. Wat het onderhoud zelf betreft, werd de Een hogere prijs houdt geen garantie in voor een goed onderhoud reiniging van de ketel altijd volledig en correct uitgevoerd. Wat ons echter tegenviel, is dat het in de helft van de gevallen daarbij is gebleven. Volgens de voorschriften moeten er nochtans ook metingen gebeuren op het vlak van de verbranding; welnu, vier op de acht technici lieten die achterwege. Nochtans zijn deze metingen de enige manier om na te gaan of de installatie correct werkt en niet moet worden bijgeregeld. In onze steekproef konden wij bovendien vaststellen dat goed afgestelde installaties goed afgesteld bleven. Een andere ketel die al slecht was afgeregeld, bleek totaal ontregeld na het bezoek van de technicus Een probleem van verluchting? Bij een zgn. atmosferische of open verwarmingsketel is een goede ventilatie vereist in het lokaal waar de ketel staat. Dat soort ketel haalt immers lucht uit hetzelfde lokaal. Als er te weinig lucht is, zal de trek in de schouw verminderen en kan zelfs een deel van de verbrandingsgassen in het lokaal achterblijven, wat nefast is voor de veiligheid van de bewoners. Nu is er wel een controle op de ventilatienormen voor verwarmingslokalen, zij het veeleer vanuit de EPB-regelgeving voor verwarming en dus niet vanuit het oog punt van de veiligheid. Maar die ventilatievereisten gelden slechts voor installaties die geplaatst zijn na de invoering van de huidige reglementering (tenzij er bv. ingrijpende werkzaamheden aan het lokaal zijn uitgevoerd). Het gebeurt dat verwarmingstechnici een attest van niet-conformiteit opstellen voor de ventilatie van het verwarmingslokaal bij het onderhoud van de ketel. Sommigen gaan echter verder en schrijven een algemeen attest van niet-conformiteit uit, ook 16 Test-Aankoop 603 december

4 De erkende verwarmingstechnici vindt u op: al werkt de ketel zeer goed. Zelf bevelen de gewestelijke overheden aan om alleen de ventilatie van het lokaal dan als niet-conform te beoordelen, en dus niet de in stallatie in haar geheel. Uiteraard moet de technicus de klant wel verwittigen als er reëel gevaar zou dreigen. Overigens raadt de huidige EPB-reglementering aan om voor open verwarmingsketels een ventilatieopening te hebben van 6 cm² per kw vermogen van de ketel. Voor een courante verwarmingsketel van 24 kw komt dat neer op een opening van 144 cm² of van 12 op 12 cm. Dat is perfect haalbaar. Karen Ghysels Wij wonen met ons gezin sinds twee jaar in onze huidige huurwoning. Tijd dus voor een onderhoud van de verwarmingsketel. Die staat op zolder, waar zich ook de kamers van de kinderen bevinden. De ketel was al oud, maar hij werkte prima. Toen de verwarmingstechnicus langskwam, wou hij echter niet meer aan de installatie werken. Er was reëel gevaar voor CO-vergiftiging. Ik heb dan een bestek gevraagd voor een nieuwe ketel en de eigenaar aangesproken, die onmiddellijk een andere ketel liet plaatsen. Zonder onderhoud was dit probleem nooit ontdekt. Nu is de toestand opnieuw veilig, en heb ik zelfs meer comfort en minder energiekosten! De papierwinkel Volgens de EPB-regelgeving moet de technicus na het onderhoud een aantal documenten aan de klant bezorgen: een ticket met de metingen van de verbranding, een onder houdsattest waaraan het ticket moet worden bevestigd, en tot slot, althans in Brussel, een onderhoudsboekje. Voor drie verwarmingsketels uit onze steekproef liet de technicus weten dat de installatie niet conform was volgens de reglementering. In een geval was ze dat inderdaad niet en de verwarmingstechnicus heeft het toestel zelfs nog verder ontregeld. In de twee andere gevallen heeft de technicus mondeling gezegd dat de niet-confor PRIJS BESCHRIJVING TESTRESULTATEN ONDERHOUD VAN VERWARMINGSKETELS FABRICE VAN CAUWENBERGE RUE TRIEU DU BOIS LUTTRE EAU DE GAMME BVBA AIMÉ DANDOYPLEIN BRUSSEL CHAUFFAGE ELAERTS RUE DE VIRGINAL ITTRE H2O PLOMBERIE CHAUFFAGE RUE DE LA SABLIÈRE GENVAL CHAUFFAGE DOCHY RUE DE LA STATION REBECQ ABK CHAUFFAGE DUFOUR RAADSTRAAT BRUSSEL RC MAINTENANCE DOVERSTRAAT BRUSSEL DEVILLE JEAN-PIERRE HUBAILLE CELLES Met inbegrip van 6 % btw Ouderdom van de ketel (in jaar) Type ketel Rendement (%) vóór het onderhoud Rendement (%) na het onderhoud Conform vooraf? Conform achteraf? Duur van het onderhoud (in minuten) Netheid bij het onderhoud Attest bezorgd? Metingen en afstelling gedaan? gas 92,9 93,1 G G 60 G G G stookolie niet gemeten 93,3 G 90 G G G gas 91,9 92,2 G G 90 G G G op stookolie op gas niet gemeten 94,2 G 120 G G G 95 98,7 98,2 G G 60 G gas 92,4 90,7 G G 30 G op gas 97,3 97,2 G G stookolie 90,2 90,2 70 G 47 EINDSCORE OP december Test-Aankoop 17

5 Ontdek onze diensten rond verwarming Stookolie: Plaatsing van een condensatieketel: miteit te maken had met de afvoerbuis voor de rookgassen en met de ventilatie van het lokaal, maar heeft hij de installatie als dusdanig niet als niet-conform verklaard op zijn attest. Dat is een correcte werkwijze, zoals hierboven aangehaald. Prijs: van enkel tot dubbel De prijzen van de onderhoudsbeurten variëren tussen 110 en 164, een verschil dat dus oploopt tot zowat 50 %. Het is logisch dat een onderhoud van een in stallatie op stookolie duurder uitvalt dan een onderhoud van een gas installatie, vooral omdat bij stookolie vaak een onderdeel moet worden vervangen, bv. de sproeier. Een hogere prijs is echter geen garantie op goed werk, zoals blijkt uit onze steekproef. Een uitgebreidere rondvraag bij 30 verwarmingstechnici uit verschillende regio s leverde minimumprijzen van ca. 90 voor het onderhoud van een installatie op gas op. Voor een installatie op stookolie was 130 zowat de laagst gangbare prijs. Nog uit onze rondvraag bleek een onder houd van een verwarmingsketel op gas gemiddeld 130 te kosten, dat van een stookolieketel gemiddeld zo n 150. Goed voorbereid aan de slag Er komt een en ander kijken bij het onderhoud van een verwarmingsketel. Daarom enkele raadgevingen. 1. Ga na of de verwarmingstechnicus erkend is. Vraag wanneer u een afspraak maakt, de naam van de persoon die bij u zal langskomen. 2. Zeg op voorhand aan de telefoon dat u een attest wilt met vermelding van het resultaat van de metingen die moeten worden uitgevoerd. 3. Eis na het onderhoud een onderhoudsattest met het ticket met de verbrandingscijfers. De technicus moet daarop zijn naam en zijn erkenningsnummer vermelden en tekenen. Zelf moet u tegentekenen. Opmerkelijk is dat het Brussels Gewest een verschil maakt tussen onderhoud en controle. Voor stookolie maakt dat niets uit, want de verwarmingstechnicus moet jaarlijks langskomen, maar voor gas is dat niet zo. Alleen bij een controle moet de technicus metingen van de verbranding uitvoeren en een attest bezorgen, bij een onderhoud niet. Het is dus aan u om elke drie jaar aan de technicus duidelijk te maken dat u een controle wenst. 4. Betaal de verwarmingstechnicus niet zolang u niet alle papieren hebt ontvangen. 5. Bij problemen kunt u contact opnemen met de bevoegde overheidsadministratie: LNE (in Vlaanderen), Leefmilieu Brussel (in het Brussels Gewest) en Air et Climat (in Wallonië). De eisen voor het rendement van de verwarmingsketels worden steeds strenger. Wat is hiervan de bedoeling? Door de opeenvolgende wijzigingen in de reglementering is het de bedoeling om geleidelijk aan de slecht presterende en vervuilende toestellen van de markt te halen en ze te vervangen door nieuwe toestellen die aan de huidige normen beantwoorden. Momenteel zijn er uiteenlopende rendementen vereist volgens het type ketel. Uiterlijk vanaf 2018 zal het rendement in alle gewesten op minstens 90 % moeten liggen. Dat betekent daarom nog niet dat alle oude verwarmingsketels zullen verdwijnen. In uw steekproef zat er trouwens een model van 35 jaar oud dat nog steeds de kaap van 90 % rondt. Kortom, dat is goed nieuws voor wie destijds in een kwalitatief hoogstaande ketel heeft geïnvesteerd. Maar de mindere ketels gaan er op termijn uit. Voor het rendement zal er een duidelijke norm zijn, maar voor bv. de ventilatie gelden soms de normen van destijds. Dat zorgt voor verwarring. Het is inderdaad zo dat bijvoorbeeld voor de ventilatie in een lokaal waar een ketel staat die zuurstof gebruikt uit dat lokaal, de reglementering van destijds geldt. Maar er is geen centrale bibliotheek of iets dergelijks, waar alle opeenvolgende reglementeringen zijn bijgehouden. Eigenlijk is het op die manier voor de installateur, laat staan voor de consument, nagenoeg onmogelijk om te weten of de installatie conform de normen van destijds is. De situatie is verre van ideaal. INTERVIEW WOUTER VAN AKEN EXPERT BIJ BTV CONTROL De mindere verwarmingsketels gaan er op termijn uit Wij hebben in onze steekproef vastgesteld dat de helft van de technici geen metingen van de verbranding heeft uitgevoerd en na afloop geen attest aan de klant heeft bezorgd. Hoe verklaart u dit? Het meettoestel is vooreerst duur en moet om de twee jaar worden geijkt. Bovendien is het zo dat de gewestelijke overheden enkel controles uitvoeren op basis van attesten die hun door de installateurs worden opgestuurd. Maar als die niets opsturen, kan de overheid niet nagaan of de installateurs correct hebben gewerkt. Het is duidelijk dat de controles niet waterdicht zijn. Waarom zijn niet alle verwarmingstechnici erkend voor het onderhoud van een verwarmingsketel? Er is een aparte opleiding per techniek. Dat kost aan het bedrijf en bovendien is de technicus een aantal dagen afwezig om de opleiding te volgen. Om bijvoorbeeld een erkenning te hebben voor alle verwarmingsketels, dus zowel stookolie als op gas, moet een technicus minstens 160 uur of dus ruim 20 dagen opleiding volgen. Daarbovenop zijn soms nog opleidingen per merk van ketel nodig, wegens heel specifieke voorschriften voor de stukken en de montage. Tot slot hanteren de drie gewesten lichtjes andere regels, zodat de technicus nog enkele uren extra moet rekenen om zijn erkenning overal te laten in orde brengen. Het is voor een technicus een huzarenstukje om constant up-to-date te blijven. En dan hebben we het hier nog alleen maar over verwarming. Vaak werken de technici ook op andere installaties. 18 Test-Aankoop 603 december