INHOUD. Woord vooraf TIMOTEÜS. 1 2Timoteüs 1:1-6 Inleiding tot Paulus zwanenzang 15

Transcriptie

1 INHOUD Woord vooraf TIMOTEÜS 1 2Timoteüs 1:1-6 Inleiding tot Paulus zwanenzang Paulus groet en zegent zijn geestelijke zoon, 2 Tim. 1:1, Zelfs in de dodencel loopt Paulus hart nog over van dankbaarheid, 2 Tim. 1: Noten Timoteüs 1:6-2:13 Ga dapper door, mijn zoon, ook als de verkondiging lijden meebrengt Doorgaan zonder Paulus, maar mét Gods Geest, 2 Tim. 1: Paulus bemoedigt zijn geestelijke zoon met hun eigen boodschap: Jezus heeft de dood van zijn kracht beroofd, 1 Tim. 1: Het bemoedigende voorbeeld van Paulus en Onesiforus, 2 Tim. 1: Wees sterk en moedig, mijn kind. Het loon is het waard!, 2 Tim. 2: Noten Timoteüs 2:14-26 Wacht je voor verderfelijke strijdvragen Verbied heilloze woordenstrijd en zorg ervoor dat jij je voor God niet hoeft te schamen, 2 Tim. 2: Mijd het onheilige en lege geredeneer van de gnostici, 2 Tim. 2: Pastorale wijsheid in de omgang met tegenstanders, 2 Tim. 2: Noten

2 4 2Timoteüs 3:1-9 In de laatste dagen volgen zware tijden De goddeloosheid in de laatste dagen, 2 Tim. 3: Noten Timoteüs 3:10-17 Blijf in mijn voetspoor Een kleine Paulus-biografie, 2 Tim. 3: Blijf jij bij wat je thuis en van mij geleerd hebt, 2 Tim. 3: De hele Schrift is door God ingegeven, 2 Tim. 3:16 A Met de Schrift volledig toegerust, 2 Tim. 3:16 B, Noten Timoteüs 4:1-8 Predik het Woord! Wat Timoteüs blijvend te doen staat, 2 Tim. 4: Paulus zal nu spoedig sterven, 2 Tim. 4: Noten Timoteüs 4:9-22 Persoonlijke mededelingen, instructies, slot Kom snel, want ik ben zo alleen! 2 Tim. 4: Noten TITUS 1 Titus, Paulus tweede geestelijke zoon, vredestichter en opbouwwerker Noot Titus 1:1-4 Het brede briefhoofd De afzender, Tit. 1:1A Het doel van Paulus apostolaat, Tit. 1: De grond waarop Paulus apostolaat rust, Tit. 1:2, De geadresseerde en de groet, Tit. 1: Noten

3 3 Titus 1:5-16 De heiligmaking van het gemeentelijke leven De vereisten voor oudsten, Tit. 1: Waarschuwing tegen dwaalgeesten, Tit. 1: Noten Titus 2:1-15 De heiliging van het christelijke huis Vermaningen voor oudere mannen, Tit. 2: Vermaningen voor oudere vrouwen, Tit. 2: Vermaningen voor jonge vrouwen, Tit. 2:4, Vermaningen voor jonge mannen, Tit. 2: Vermaningen voor slaven, Tit. 2: Genade geneest en heiligt, Tit. 2: Noten Titus 3:1-15 De heiliging van het maatschappelijk verkeer Wees loyale staatsburgers, Tit. 3:1, Laat uw begenadiging u aansporen tot elk goed werk en u mild stemmen tegenover uw ongelovige medeburgers, Tit. 3: Dring aan op goede werken, Tit. 3: Vermijd nutteloze twistvragen en weer ketterse mensen, Tit. 3: Laatste instructies, Tit. 3: Noten FILEMON 1 Onesimus, de weggelopen slaaf Slavernij in de antieke wereld Onesimus en Filemon Noten Geen fel protest tegen de slavernij, maar een pleidooi voor liefdebetoon Tegen de revolutie het evangelie

4 2. Afzender, geadresseerde en groet, vs Liefde en geloof in Filemons huis, vs Pleidooi voor Onesimus, vs Slotopmerkingen en groeten, vs De zuurdesem van de liefde Noten

5 WOORD VOORAF Zoals in alle delen van deze serie stonden mij ook bij de verklaring van de boeken 2 Timoteüs, Titus en Filemon vooral de doorsnee kerkganger en Bijbelliefhebber voor ogen. Met de bede dat ook dit deel hen mag bevestigen in het geloof en in de liefde voor Gods Woord bied ik het hun ter lezing aan. Opnieuw ben ik uitgegaan van de Nieuwe Bijbel Vertaling, vooral omdat die inmiddels in brede kringen de standaardvertaling is geworden. Zonder nadere aanduiding zijn aanhalingen uit de Heilige Schrift aan deze vertaling ontleend. Wel voelde ik behoefte om eerbied voor God uit te drukken door met betrekking tot Hem vaker een hoofdletter te plaatsen dan de NBV doet. Soms geef ik aan een andere Nederlandse vertaling de voorkeur, hoewel ik erken dat dit vaak een keus is tussen goed, beter en best. Ik heb dit dan tussen haken achter het geciteerde vers weergegeven met de volgende afkortingen: SV: Statenvertaling NBG: Nieuwe Vertaling Nederlands Bijbel Genootschap (1951) WV: Willibrordvertaling, herzien 1995 GNB: Groot Nieuws Bijbel (1996) NB: De Naardense Bijbel (2004) HSV: Herziene Statenvertaling (2010) Mevr. drs. Vera I. Kerkhof te Barneveld was opnieuw een nauwkeurige meelezer en mijn eerste hulp bij computerproblemen. Daarvoor dank ik haar hartelijk. Barneveld, juni 2015 F. van Deursen 11

6 12

7 DE TWEEDE BRIEF AAN TIMOTEÜS 13

8 14

9 1 2 TIMOTEÜS 1:1-5 INLEIDING TOT PAULUS ZWANENZANG Arme Paulus! Oud, koud en eenzaam zit hij in een akelige ondergrondse kerker in Rome, waar alleen via een opening in het dak wat licht en lucht binnendringen. 1 Oud, dat valt toch al niet mee, maar in een gevangenis zeker niet. Nog minder als je daar ook nog kou moet lijden. Hij vraagt tenminste aan het slot van deze brief of Timoteüs als hij komt de warme reismantel wil meebrengen die hij in Troas bij Karpus had laten liggen. Daaraan ziet u meteen wat een echte brief dit is. Bovendien voelt de oude apostel zich eenzaam. Toen hij voor de eerste maal voor de rechter moest verschijnen, had niemand hem bijge staan. Ze hebben mij allemaal in de steek gelaten (4:16). Van al zijn vrienden is alleen dokter Lucas nog in Rome. Is dit de gevangenschap waarmee het boek Handelingen ein - digt? Het laatste wat Lucas daarover meedeelt, is: Paulus verbleef twee jaar in het huis dat hij gehuurd had en ontving daar iedereen die naar hem toekwam. Hij verkondigde het koninkrijk van God en onderrichtte vrij moedig over de Heer Jezus Christus, zonder dat hem iets in de weg werd gelegd (Hand. 28:30, 31). Is hij daarna toch nog ter dood veroordeeld en geëxecuteerd? 2 Of is hij uit deze gevangenschap ontslagen en heeft hij daarna nog enkele nieuwe reizen gemaakt (ook naar Spanje?)? Is hij toen opnieuw gearres teerd en voor de tweede maal in Rome gevangengezet, ditmaal in een echte gevangenis? Deze vragen zijn vanuit de Schrift niet met zekerheid te be antwoorden. 3 Gelukkig is dit voor het ver staan van de brief ook niet no dig. Wat de afloop van zijn proces betreft, koestert hij geen hoge ver wachtingen. Het zal wel op een doodvonnis uitdraaien. Het moment waarop ik heenga nadert, schrijft hij aan het slot (4:6). Bang om te ster ven is hij niet. Hij weet dat de overwinnaarskrans al bij de Heer voor hem klaar ligt (4:8). Volgens de overlevering is hij tijdens de vervolgin gen onder keizer Nero onthoofd. Meer dan om zichzelf maakt hij zich echter zorgen om Timo- 15

10 1 Inleiding tot Paulus zwanenzang teüs, zijn geeste lijke zoon. Een wat schuchtere Joodse jongeman, afkomstig uit Lystra in Klein-Azië. Op Paulus eerste reis nu zo n twintig jaar ge leden was de knaap tot geloof in de Here Jezus gekomen en op zijn tweede reis had Paulus een uitstekende medewerker in hem gezien en hem als zodanig aangesteld en meegenomen (Hand. 16:1-3). Timoteüs stond toen al bekend als een bijzonder fijn christen die goed thuis was in de Heilige Schrift en ook wel goed Grieks gekend zal hebben, de wereldtaal van die tijd. Sindsdien heeft hij met de apostel samengewerkt in de dienst van het evangelie. Niemand is dan ook zo nauw betrokken geweest bij Paulus predi king, zowel de mondelinge als de schriftelijke, als Timoteüs. Hij is medeafzender van 1 en 2 Tessalonicenzen en 2 Korintiërs. Ook zal hij wel meelezer zijn geweest van Paulus brief aan de Romeinen. En reken maar dat de apostel ook zijn dagelijkse zorg voor alle gemeenten met zijn jonge medewerker bespreekt (2 Kor. 11:28). Wat denkt u verder van de duizenden kilometers die hij met Paulus heeft afgelegd? Reizen was in de antieke wereld bepaald geen genoegen, eerder vaak levensgevaar lijk en niet zonder ontberingen (2 Kor. 11:25-27). Zie voor meer over hem en zijn werk 1 Timoteüs, blz Als Paulus hem deze brief schrijft, heeft hij Timoteüs in Efeze achtergelaten vanwege ernstige moeilijkheden in de gemeente daar. Er treden gevaarlijke dwaal leraren op, die feitelijk het hele evangelie onder steboven keren. Kunt u begrijpen dat die jonge evangelist daardoor weleens in de put zit en dan een be moedigend woord van zijn geeste lijke vader hard nodig heeft? Wat heeft de oude apostel zijn zwaar belaste medewerker toen in zijn laatste brief geschreven? Ernstige en ontroerende woorden, dat spreekt vanzelf. Mensen die de dood voor ogen hebben, spreken dood ernstig en houden zich alleen nog met de allervoornaamste dingen bezig. In Paulus geval waren het zijn laatste apostolische instructies. Zeg maar zijn testa ment, in de vorm van een aangrijpende brief die zich niet scherp laat indelen. 4 Eén commentator be kent dat hij hem amper met droge ogen kan lezen. 5 16