ONDERWIJSONDERSTEUNINGSPROFIEL PARCIVAL COLLEGE ALGEMEEN/ INLEIDING

Transcriptie

1 ONDERWIJSONDERSTEUNINGSPROFIEL PARCIVAL COLLEGE ALGEMEEN/ INLEIDING In het najaar 2011 heeft het bestuur van het Samenwerkingsverband (SV) 2.03 opdracht gegeven om een eerste stap te maken met de invoering van Passend Onderwijs in het SV Hiertoe hebben op alle scholen, vallend onder het bestuur van SV 2.03, interviews plaatsgevonden, waarin zowel docenten, zorgmedewerkers, ouders als ook managementteamleden, zitting in namen. Op deze manier heeft dit geleid tot een overzicht van de zorg, de mogelijkheden, beperkingen en grenzen, binnen alle afzonderlijke afdelingen. Dit heeft geresulteerd in een onderwijsondersteuningsprofiel per afdeling. Het SV is verantwoordelijk voor de invoering van Passend Onderwijs. De doelstelling van Passend Onderwijs wordt door het OCW geformuleerd door de volgende zin: alle kinderen volgen het onderwijs dat bij hen past (=aanbod gericht) De sectorraden hebben deze gezamenlijke maatschappelijke doelstelling als volgt geformuleerd: alle kinderen succesvol op school (=uitstroomgericht) Invoering Passend Onderwijs heeft te maken met de voorbereiding op de wet op de zorgplicht die rond 2014 van start gaat. In het door de gezamenlijke sectororganisaties geformuleerde voorlopige referentiekader staat omschreven wat er wordt verwacht. Enkele belangrijke punten daaruit zijn: 1. samenwerking op de domeinen onderwijs (po-vo-mbo en so), gezondheid en veiligheid door o.a.: 2. het maken van zorgprofielen voor de afzonderlijke schoolbesturen 3. het maken van een onderwijszorgplan voor het SV i 4. het tot stand komen van een geïntegreerd indicatiemodel 5. toedeling van zorgmiddelen op basis van handelingsgerichte diagnostiek 6. professionalisering personeel 7. zorg in en om de school. Daarbij is het van belang te betrekken: 1. de docenten (het personeel) 2. de ouders 3. de omgeving (andere SV po-vo-mbo-so / zorginstellingen / indicatieorganen) De drie pijlers van Passend Onderwijs zijn: 1. Het onderwijs op de scholen is van goede kwaliteit 2. Er is een specialistische en toegankelijke onderwijszorg voor kinderen/ jongeren die dat nodig hebben; 3. Er zijn voldoende fysieke voorzieningen van goede kwaliteit. Het resultaat van Passend Onderwijs moet af te meten zijn aan drie maatschappelijke uitkomsten: Toename van het aantal/ percentage kinderen/ jongeren dat ongeacht stoornis of handicap een startkwalificatie behaalt; Toename van het aantal/ percentage kinderen/ jongeren dat ongeacht stoornis of handicap zelfstandig en duurzaam een inkomen uit arbeid verwerft; Toename van het aantal/ percentage kinderen/ jongeren dat ongeacht stoornis of handicap actief participeert in de samenleving. Pagina 1

2 ONDERWIJSZORGAANBOD IN DE HUIDIGE ONDERWIJSSITUATIE Het Parcival College is een kleinschalige Vrije School met op dit moment 463 leerlingen, waar elke leerling gezien wordt. Er is zorg voor alle leerlingen en de school biedt onderwijs voor hart, hoofd en handen. Er wordt veel aandacht besteed aan kunst en cultuur. Ouders en leerlingen kiezen bewust voor de Vrije School. De leerlingen zijn over het algemeen betrokken en nieuwsgierig. Nieuwsgierig naar het aangebodene, maar ook nieuwsgierig naar de ander, zowel medeleerling als docent. Bij excursies bijv. valt het op dat de leerlingen doorvragen over hoe het allemaal zit. Ze zijn mondig en ze laten hun mening wel horen wanneer hen iets dwars zit, maar ook wanneer er iets goed gaat. Die mondigheid wordt niet altijd als positief ervaren. Er is gelijkwaardigheid in het onderlinge contact tussen leerlingen en docenten. De leerlingen krijgen op deze school de tijd om iets langer kind te zijn. Er wordt later begonnen met abstractere leerstof. De hogere klassen krijgen veel gereedschap aangereikt, waardoor ze leren creatief te zijn en flexibel te leren denken. Ze houden daardoor niet altijd vast aan hoe iets is, maar kunnen ook daarbuiten kijken. Sociaal-emotioneel gezien zijn ze meer volwassen dan de doorsnee leerling. Ze kennen hun eigen identiteit en kunnen doelgericht naar een examen toe werken. Soms laten de leerlingen in de hoogste klassen niet altijd even verantwoordelijk gedrag zien en zijn ze niet altijd even gericht op wat er moet gebeuren. De leerlingen zijn over het algemeen sociaal. Elke leerling wordt geaccepteerd, ongeacht hoe je eruit ziet. Er is dus een grote sociale acceptatie onderling. Er zijn vrij veel zij-instromers. Er is gestart met klassen van 22 leerlingen, maar die zijn nu allemaal opgevuld tot 30 leerlingen per klas. Die leerlingen voelden zich niet op hun plek op hun oude school en/of werden daar niet gezien. Meestal zijn het gevoelige kinderen. Welke leerlingen vangt de school op: Lln. van 12 tot 18 jaar die zijn verdeeld over een jaarklassensysteem van groep 7 en 8 en groep 9 tot en met 12; beide groepen zijn verdeeld over 2 locaties (Merwedestr. 48 en 98). Lln. op VMBO TL-, Havo- en VWO- niveau; de eerste 2 jaren zijn ongedifferentieerd. Lln. uit een omgeving in een straal van 60 à 70 km; daaruit blijkt een bewuste keuze voor deze school en dit onderwijs. Lln. die enthousiast zijn, een brede belangstelling hebben, respectvol zijn, geïnteresseerd zijn, openstaan om zichzelf te ontplooien. Lln. die het leuk vinden dingen met elkaar te doen. Lln. die intrinsiek gemotiveerd zijn voor dit onderwijs; ze werken niet alleen met hun hoofd, maar ook met hun handen en hun hart. Lln. die verbaal vaak goed zijn en door kunnen vragen. Er komen steeds meer kinderen omdat het goed voelt; het kind kan hier gelukkig zijn/worden. De C-stroom is een vorm van vrijeschool onderwijs met een ander accent. Deze vorm van onderwijs is ontstaan vanuit een sterke vraag binnen de school en de toeleverende vrijeschool voor basisonderwijs. Leerlingen met een advies voor voortgezet vrijeschool onderwijs komen in aanmerking voor deze richting. De stroom is speciaal gericht voor leerlingen die leren vanuit het doen, vanuit het werken en ervaren. Het gaat om leerlingen die de werkelijkheid en de leerstof op een concrete Pagina 2

3 manier ervaren om tot leren te komen. Er wordt gewerkt met projectonderwijs. Er is gekozen voor kleine klassen (maximaal 18 leerlingen per klas) om de leerlingen te kunnen bieden wat ze nodig hebben en in te gaan op individuele ontwikkelingsvragen. Ook wanneer leerlingen niet in een grote groep kunnen functioneren bied de c-stroom uitkomst. Voor de specifieke aspecten van de C stroom verwijzen we hier naar het Onderwijsondersteuningsprofiel van de C stroom. HUIDIGE ZORGSTRUCTUUR De mentor is de spil en het eerste aanspreekpunt binnen de school. Elke mentor verzorgt per week 2 mentoruren. Het klassikale mentoruur wordt gebruikt voor oefeningen n.a.v. de lesstof, werken aan planningen, voorbereiden van presentaties door steeds 2 leerlingen over een grote diversiteit aan onderwerpen en soms wil een leerling iets vertellen over zijn/haar handicap of ziekte. Het tweede mentoruur is individueel en geeft ruimte voor gesprekjes met de leerling over bijv. het rapport of het gedrag. De zorglijst wordt ongeveer 2x per jaar bijgewerkt en bevat leerlingen met dyslexie, ASS, ADHD, rugzakleerlingen, REC-3 leerlingen, enz. Daar kunnen ook nog andere leerlingen op geplaatst worden met bijv. motivatieproblemen. De mentoren melden een leerling bij de zorggroep aan middels een formulier. De zorggroep geeft vervolgens advies aan de mentoren. De ouders worden uitgenodigd voor een gesprek. Er gebeurt ook veel in het informele circuit. Wanneer een docent ziet dat er iets met een leerling is, wordt dit onderling in het team met elkaar besproken of heeft de docent een gesprekje met de leerling, laat hem/haar een toets extra maken, o.i.d. De mentor wordt hier uiteraard altijd van op de hoogte gesteld. Er zijn een aantal andere partners in school, zoals twee vertrouwenspersonen (een man en een vrouw), Molendrift, school maatschappelijk werk en de leerplichtambtenaar (in dit geval 3 verschillende, uit elke provincie één). Er is 6x per jaar ZAT-overleg. Een aantal aspecten vanuit de zorgstructuur dragen bij tot een zo goed mogelijk onderwijs op maat aanbod voor alle leerlingen, te weten: Een goed mentoraat waarbij de mentor de spil is waar het om draait. Goede leerlingen besprekingen, waarbij het belangrijk gevonden wordt om te oefenen in het waarnemen en kijken naar een leerling vanuit een zo divers mogelijk beeld teneinde een helder beeld te krijgen van een leerling. Dat hoeft niet altijd een zorgleerling te zijn. Doordat je met elkaar de aandacht op één leerling richt hoop je samen iets in beweging te brengen bij die leerling. Docenten nemen de besproken leerling vaak anders waar. Er wordt altijd even op terug gekomen in een vergadering of in de wandelgangen. Een goed functionerende zorggroep bestaande uit de zorgcoördinatoren en de orthopedagoog. Een goed contact met de ouders. Die samenwerking is heel belangrijk, vooral wanneer het om zorgleerlingen gaat. De menselijke maat is op school belangrijk. Het is een kleine school met een platte organisatie, de lijnen zijn kort en men kent elkaar. Pagina 3

4 De school is geschikt voor kinderen met faalangst en die gepest zijn in het verleden. Van leerlingen wordt verwacht dat ze zich verantwoordelijk voelen voor de gehele groep. KENNIS EN KUNDE Iedere docent heeft een intensieve interne cursus gevolgd van 2 jaar om vertrouwd te raken met de filosofie van de Vrije School en die gestalte te kunnen geven in de lessen. De oudere docenten hebben die cursus destijds extern gevolgd. In vergaderingen moet men datgene wat men doet inhoudelijk kunnen onderbouwen met een visie vanuit de antroposofie. Het team is er trots op veel aandacht te hebben voor elke leerling. Er wordt veel aandacht geschonken aan het kijken naar de leerlingen en het goed waarnemen. Door van zoveel mogelijk verschillende kanten naar een leerling te kijken ontstaat er een zo helder mogelijk beeld van een leerling. Je leert hier als team veel van in pedagogisch en menskundig opzicht. De docent moet wel echt en authentiek zijn naar de leerlingen toe en niet in willen zetten op machtsverhoudingen, want dan verlies je het. Er is gelijkwaardigheid in het onderlinge contact. Meer specifiek geeft het team aan een zekere expertise te hebben op het gebied van: De filosofie van de Vrije School. Ze zijn in staat deze filosofie uit te dragen en gestalte te geven in de lessen. Waarnemen en observeren. Elke leerling wordt gezien. De school is laagdrempelig, waardoor het voor leerlingen en ouders gemakkelijk is om contact te leggen met het team. Er wordt gewerkt met collegiale consultatie. De school probeert aandacht voor de lln. te hebben en verder te kijken dan de cijfers. De school neemt de hele ontwikkeling van het kind mee in de voortgang en daarin zijn ze onderscheidend. In gr. 7 en 8 doubleert niemand. Er wordt hard gewerkt aan een veilige leeromgeving; de leerkracht staat dicht bij de ll. en er is snel oudercontact. Er is een positieve houding naar de leerkrachten toe; de lln. komen hier om iets te halen; de lln. beschouwen de leerkracht als vriend. Er ontstaat een hechte groep; vanaf gr. 7 zitten de lln. zo lang mogelijk bij elkaar in de klas; daardoor ontstaat er verbondenheid. Er is zorg voor elkaar; wanneer een ll. ziek wordt bijv. gaan er altijd 2 lln. mee naar het station. Het team geeft aan dat er door alle docenten gewerkt wordt vanuit de vrije school pedagogiek, waar alle docenten een cursus voor gevolgd hebben. Dit is de basis van waaruit het onderwijs wordt aangeboden; worden wie je bent geldt niet alleen voor leerlingen maar ook voor docenten. Alle nieuwe docenten worden gecoacht door een docent en door wekelijks bij elkaar te komen om onderwijsinhoudelijk zaken Pagina 4

5 met elkaar te bespreken, is een ieder goed op de hoogte van elkaars werkwijze en kan er gebruik gemaakt worden van elkaars competenties en ervaringen. Het team geeft een aantal items aan op basis waarvan het onderwijsaanbod nu goed is afgestemd op de huidige populatie leerlingen, te weten: Liberale school; dit houdt in dat de docent hier als deskundige staat. Op deze school werk je met je eigen programma. Verantwoordelijkheid voor je eigen programma en je eigen leerstof. Je bent een kleine zelfstandige op je eigen vakgebied. Gemeenschappelijke visie ten aanzien van de ontwikkeling van leerlingen. Denken, voelen en willen. We hebben gemotiveerde leerlingen. Dat komt ook omdat we er voor leerlingen zijn en in contact willen komen met de leerlingen. GRENZEN IN DE HUIDIGE ONDERWIJSSITUATIE Algemeen kan gezegd worden dat het team niet snel zal zeggen dat een leerling niet mag komen. Er is meer een sfeer van: eerst maar eens kijken wat er allemaal voor nodig is om de leerling te begeleiden en welke creatieve oplossingen er gevonden kunnen worden. De zorgzwaarte binnen een groep telt wel mee. Als een groep pedagogisch gezien te groot wordt en de draagkracht daarmee overstijgt kan het niet. Daar ligt wel een grens. Belangrijk is ook de motivatie van de leerling zelf: wat wil hij/zij halen in deze school. Dat moet wel duidelijk zijn en kan ook een grens betekenen. Wanneer een thuissituatie niet ondersteunend is kan een kind eigenlijk niet geplaatst worden en zal het daarop afgewezen worden Het onderwijs is zo vormgegeven dat er regelmatig zelfstandig of in groepjes gewerkt wordt; er zijn vrijere momenten op een dag; wanneer lln. niet goed om kunnen gaan met deze ruimte die ze op school krijgen kan het niet; daarvoor zijn de kaders niet streng genoeg Het team geeft aan, dat ondanks dat het merendeel van de leerlingen het goed doet op de school, er ook grenzen in zicht komen waardoor er niet aan alle leerlingen adequaat onderwijs geboden kan worden. Deze zijn: Een klas van dertig met 12 dyslexie leerlingen is moeilijk te hanteren; er ligt wel een grens aan het aantal zorgleerlingen in een klas. Leerlingen waarbij de gedragsproblematiek dusdanig is, dat wij onvoldoende de zorg kunnen geven. Te denken valt aan diagnose ODD- met zeer agressief gedrag. Als het gedrag van de leerling onveilig is voor de andere leerlingen. De draagkracht van de mentor. De ontwikkeling van de leerlingen, leerlingen moeten zich willen ontwikkelen. Motivatie is voorwaarde voor het volgen van ons onderwijs. Bij ongemotiveerde leerlingen komt de grens in zicht. Leerlingen ontwikkelen met de groep mee; wanneer dat met een leerling niet lukt, komt de grens in zicht. Pagina 5

6 Een klas die al lange tijd bij elkaar zit en zich onveilig voelt, geeft problemen bij de creatieve vakken. Leerlingen die zij instromen. Je moet stevig in je schoenen staan als leerling en je moet wel wat willen. Onze prioriteit ligt niet bij de (zorg)structuur; als een leerling uitvalt is het lastiger omdat er geen vastomlijnde structuur is. De leerling krijgt veel ruimte om zichzelf te ontwikkelen en deze benadering past niet bij alle leerlingen. Bereid zijn je te ontwikkelen, er mogen een heleboel dingen fout gaan maar je verbind je wel met de groepsgenoten. Niet verbonden zijn is een contra indicatie. Leerlingen moeten verbaal sterk zijn; wanneer dat niet zo is, wordt het volgen van het onderwijs binnen deze school lastig. MEER SPECIFIEK CLUSTER 1 BLINDE EN SLECHTZIENDE LEERLINGEN Komt momenteel niet voor. Er is in het verleden wel eens een slechtziende leerling geweest met een redelijke mate van zelfstandigheid en dat ging goed. Het hangt erg van het kind af. Er moet wel een redelijke mate van zelfstandigheid zijn, dat is erg belangrijk, want de school heeft te weinig tools voor extra aandacht (er zijn grote klassen, geen klassenassistent). Er wordt dan teveel gevraagd van mentoren, docenten en medeleerlingen. Het zou wel verrijkend kunnen zijn voor de medeleerlingen. De schoolpopulatie zou dan meer een afspiegeling van de maatschappij kunnen zijn. Maar teveel kan niet, dat overstijgt de draagkracht van de school. Op dit moment is een blinde leerling een stap te ver voor de school. Het gebouw leent zich er niet echt voor en het onderwijs ook niet: het periode onderwijs kenmerkt zich door veel visuele activiteiten zoals handvakken, boeken, beeldende kunsten en techniek en dat vraagt veel aanpassingen. Een blinde leerling maakt alles niet op dezelfde manier mee als de meeste andere leerlingen. CLUSTER 2 DOVE EN SLECHTHORENDE LEERLINGEN/ ERNSTIGE SPRAAK-TAAL PROBLEMATIEK 100% dove leerlingen kunnen niet. De aanpassingen moeten zodanig zijn dat een leerling nog wel enigszins mee kan doen. Voor het vak muziek wordt het echter ondoenlijk. kinderen met spraak- en taalstoornissen hebben het moeilijk met deze vorm van onderwijs. Het onderwijs is erg verbaal, ook door leerlingen onderling. Pagina 6

7 CLUSTER 3 ZEER MOEILIJK LEREND De school heeft als laagste vorm van onderwijs C stroom in vmbo TL. De school neemt wel kinderen aan zonder TL advies,maar de grens ligt bij praktijkonderwijs. Wanneer dyslexie ook nog meespeelt wordt het helemaal lastig. LANGDURIG ZIEK Dat ligt moeilijk vanwege de structuur van de lessen (leeftijdsgebonden en niet duidelijk volgens de methodes); het overdragen van de lessen is daardoor moeilijker; er ligt geen vast schema waarmee gewerkt wordt. Langduriger ziek wordt moeilijk vanwege de vele mondelinge overdracht in de lessen. MOTORISCHE HANDICAP Kinderen in een rolstoel kunnen niet, want er is geen lift in 1 locatie. Met kinderen met een motorische handicap zijn wel ervaringen. De houding van de school is niet afwijzend, er wordt wel naar mogelijkheden gezocht. Er is momenteel een jongen in de 10 e klas. Hij is spastisch, maar kan wel lopen. Hij heeft een aangepaste fiets vanwege de 2 vestigingen en geen lift in één gebouw, 3 aangepaste stoelen. Hij heeft moeite met traplopen. In de 7 e klas had hij een buddy die overal met hem naar toe ging. Er wordt voortdurend gezocht naar oplossingen in alternatieven. Hij wilde heel graag hier zijn en zijn ouders wilden dat ook graag. Dat is een belangrijke voorwaarde voor succes. Er is geen ervaring met leerlingen die afhankelijk zijn van verpleegkundige handelingen. De docenten geven aan dat niet zelf te willen doen. Dat is teveel verantwoordelijkheid. Er zijn wel verschillende leerlingen met epilepsie, heftige allergieën en diabetes. Daar zijn geen bijzonderheden over te melden, dat loopt goed. CLUSTER 4 GEDRAGS- EN/OF PSYCHIATRISCHE PROBLEMATIEK Er zijn momenteel 10 rugzakleerlingen in de reguliere stroom en 2 in de C-stroom. Er is één ambulant begeleider voor RENN-4. Samen met de zorgcoördinatoren, de mentor en eventueel iemand van bijv. Molendrift wordt er over een rugzakleerling overlegd. Er is een beperkte rol voor de ambulant begeleider. De school houdt de regie over de begeleiding van zo n leerling. Voor de ene leerling is de begeleiding intensiever dan voor de andere. Pagina 7

8 De grens ligt wel bij het moment dat de klassensfeer door een leerling zodanig wordt ondermijnd dat men er niet meer goed mee om kan gaan. Bij ODD ligt wel een grens. Men gaat op school veel met een leerling in gesprek, ook over gedrag, en dat kan met dit type leerling niet zo goed. Echte ODD-problematiek kan niet, daarvoor zijn de kaders niet streng genoeg. Daar waar lln. in de weerstand gaan en agressie en boosheid laten zien (oppositioneel gedrag vertonen) wordt het moeilijk en zal er naar iets anders gezocht moeten worden; de veiligheid van de lln. en leerkrachten mag niet in het geding komen. Een leerling met angststoornissen, Asperger en een erg passieve houding. Die zijn momenteel moeilijk te begeleiden en zitten duidelijk op de grens van wat er nog mogelijk is. Leerlingen met ASS gaat goed. De leerlingen mogen zijn wie ze zijn, dat is hier de filosofie en daar gaat iedereen, leerling zowel als docenten, goed mee om. Met ouders is er een goede samenwerking en dat is ook noodzakelijk. Er wordt bijv. van hen gevraagd het lesrooster s morgens even met de leerling door te nemen, zodat er bij leswisselingen geen onverwachte situaties ontstaan waardoor de leerling van slag kan raken. Wanneer die samenwerking met ouders er niet is en de bereidheid om er samen met school de schouders onder te zetten ontbreekt, is de grens ook bereikt. ROL EN POSITIE VAN OUDERS Het zijn over het algemeen gesproken ouders die bewust kiezen voor het Vrije School onderwijs. Het is geen gemiddeld publiek. De ouders staan makkelijk consumerend in de school. Ze zien niet altijd het gemeenschappelijke doel en ondermijnen dat zelfs wel eens. Het zijn over het algemeen mondige ouders met een kritische houding. De school schiet gemakkelijk in een verdedigende rol. Ouders mailen ook wel naar de docenten. Over het algemeen kan gezegd worden dat men goed op de hoogte is van de thuissituatie van de leerlingen..ambitie van de school op dit terrein: Veel meer met ouders samenwerken; de school houdt soms de ouders op afstand, want het omgaan met kritische ouders wordt als moeilijk ervaren. De school zou beter de regels aan moeten geven en grenzen stellen t.a.v. de communicatie met de ouders; met name via de mail gaat het wel eens mis; daarin zou meer geïnvesteerd moeten worden. De school zou veel meer moeten doen om de ouders er meer bij te betrekken, bijv. door eerder te bellen wanneer er een probleem dreigt te ontstaan. Soms duurt dat te lang. Het is ook wel weer mentor afhankelijk: de één doet meer dan de ander. Het zou goed zijn het oudercontact meer uniform te maken. Pagina 8

9 PATRONEN EN TERUGKERENDE THEMA S De school straalt een open sfeer uit naar leerlingen en ouders. Leerlingen worden gezien en kunnen hier zijn wie ze zijn. Er is een grote onderlinge acceptatie. Er wordt hard gewerkt aan een goede klassensfeer waar alle leerlingen, ongeacht hun problemen, gedragen worden. De groep maakt dat de leerling zich kan ontplooien. Iedereen kan in de groep zijn individualiteit laten zien. Het team geeft aan dat de vrije school ideologie voor hun belangrijk is. Men wil veel kansen aan leerlingen bieden, maar dat dit ook een valkuil kan zijn. Het team geeft aan het lastig te vinden grenzen aan te geven; het zou goed zijn, wordt een aantal malen verwoord, als we dit aspect ook eens aan de orde zouden laten komen. Een terugkerend thema is het durven stellen van grenzen, zowel naar de lln. toe als naar de ouders toe Het is belangrijk dat de filosofie van de school duidelijk naar voren blijft komen in omgang met de lln., de lessen en de structuur van de school. Pagina 9