Concept. Beeldkwaliteitplan Verlengde Blokkenweg 12 e.o. Turkse moskee te Ede

Transcriptie

1 Concept Beeldkwaliteitplan Verlengde Blokkenweg 12 e.o. Turkse moskee te Ede

2 Colofon Document Beeldkwaliteitplan Verlengde Blokkenweg 12 e.o.: Turkse moskee te Ede Door Gemeente Ede Datum Mocht u een illustratie aantreffen waarop copyright berust, laat ons dit dan weten. Wij zullen dan contact opnemen met de eigenaar.

3 Inhoud 1. Inleiding Aanleiding Beeldkwaliteitsplan Leeswijzer 5 2. Plangebied Ligging en begrenzing plangebied Bestaande situatie 7 3. Sfeer en beeld Ruimtelijk concept 9 4. Bebouwing Situering Massa en vorm Detaillering, kleur- en materiaalgebruik Openbare ruimte Inrichtingsplan Parkeren Paden, fietstunnel en hekwerk Bomen en andere beplanting Verharding 15 Beeldkwaliteitplan Verlengde Blokkenweg 12 e.o.: Turkse moskee te Ede 3

4 1 Inleiding

5 Inleiding 1.1 Aanleiding In november 2010 heeft De Grote Moskee Ede, de initiatiefnemer, bij de gemeente een verzoek ingediend voor een locatie om een nieuwe moskee op te kunnen richten. De nieuwe moskee zal voor de groeiende Turksislamitische gemeenschap en verwante groepen een onderkomen bieden en dienen als ruimte voor gebed, ontmoeting en educatie. De Grote Moskee Ede is opgericht door Edese Turken en is een algemene moskee die gebaseerd is op de Soennitisch Islamitische stroming. Naar eigen zeggen spreekt de moskee daarmee 80% van de Turkse gemeenschap in Ede aan. Deze gemeenschap bestaat op dit moment uit meer dan personen en zal naar verwachting de komende jaren verder groeien. De huidige locatie van de moskee aan de Frankeneng voldoet niet meer aan de wensen van de gemeenschap. De moskee hier is te klein en er is behoefte aan meer ruimte om allerlei activiteiten te kunnen faciliteren die verbonden zijn aan de moskee. De initiatiefnemer geeft hierbij aan dat: Wij vinden het als gemeenschap belangrijk dat het ontwerp van het gebouw een brug slaat tussen de Turks-Islamitische en de Nederlandse architectuur. Hierdoor zal een herkenbaar en inspirerend gebouw voor alle Edenaren ontstaan. 1.2 Beeldkwaliteitsplan Een beeldkwaliteitplan geeft als instrument een globaal wensbeeld/ontwikkelingsrichting (visie op de ruimtelijke kwaliteit). Dit wensbeeld wordt ondersteund door kaartmateriaal, sfeer- en referentiebeelden. Daarnaast geeft het aandachtspunten mee voor verdere uitwerking van de inrichtingsplannen voor de openbare ruimte en de architectuur van de gebouwen. Het beeldkwaliteitplan doorloopt dezelfde procedure als de welstandsnota: inspraak en vaststelling door de gemeenteraad. Over het algemeen is het beeldkwaliteitplan gekoppeld aan een nieuw of herzien bestemmingsplan of een uitwerking van een bestemmingsplan. Een vastgesteld beeldkwaliteitplan is onderdeel van welstandsbeleid. In tegenstelling tot de welstandsnota kunnen in een beeldkwaliteitplan echter ook criteria voor de openbare ruimte worden opgenomen. Dit document wordt door de Commissie Ruimtelijke Kwaliteit (CRK) gebruikt als toetsingskader. Een beeldkwaliteitplan vormt dus een belangrijk instrument voor de kwaliteitsbewaking van ruimtelijke plannen. 1.3 Leeswijzer In hoofdstuk 2 wordt het plangebied besproken, vervolgens komt in hoofdstuk 3 de gewenste sfeer en beeld aan bod. In hoofdstuk 4 en 5 worden achtereenvolgens de ruimtelijke randvoorwaarden betreffende de bebouwing en de openbare ruimte besproken. Beeldkwaliteitplan Verlengde Blokkenweg 12 e.o.: Turkse moskee te Ede 5

6 2 Plangebied

7 Plangebied 2.1 Ligging en begrenzing plangebied Het plangebied is gelegen aan de Verlengde Blokkenweg 12 in Ede. Het plan grenst aan de noordzijde aan de Verlengde Blokkenweg en ten zuiden aan de Zanderijweg. Ten westen liggen bestaande bedrijfsgebouwen en ten oosten van het plangebied ligt het projectgebied Spoorzone West; op de betreffende locatie wordt de fietstunnel gerealiseerd. Spoorlijn langs de Verlengde Blokkenweg (mei 2013) Bestaande situatie vanaf Huygensstraat (mei 2013) 2.2 Bestaande situatie Het terrein aan de Verlengde Blokkenweg 12 is momenteel een braakliggend terrein (zie afbeeldingen hiernaast). Dit deel wordt ook wel het AZO-terrein genoemd. Bestaande situatie vanaf Verlengde Blokkenweg (mei 2013) Bestaande situatie vanaf Verlengde Blokkenweg (mei 2013) Bestaande situatie vanaf Zanderijweg (mei 2013) Bestaande situatie vanaf Zanderijweg (mei 2013) Beeldkwaliteitplan Verlengde Blokkenweg 12 e.o.: Turkse moskee te Ede 7

8 3 Sfeer en beeld

9 Sfeer en beeld 3.1 Ruimtelijk concept Het stedenbouwkundig/landschappelijk concept is dat van een gebouw dat als het ware los ( geregisseerd toeval ) in de omgeving ligt. De moskee is een markant gebouw met een strakke orthogonale belijning. Een dergelijk gebouw leent zich voor een omgeving die contrasteert: een parkachtige omgeving. Het beeld van de parkachtige setting wordt opgeroepen door voldoende ruimte rond het gebouw, de groene en open inrichting van die ruimte en de organisch vormgegeven padenstructuur. Het plangebied is aan de noord (weg en spoor) en westkant (bedrijvigheid) gesloten en opent zich naar het zuiden (buurt) en oosten (fietstunnel). De padenstructuur zorgt ervoor dat de moskee wordt verbonden met de omgeving. Het parkje krijgt een open inrichting met gras en boomgroepen. De boogvormige paden leiden allemaal naar een cirkelvormig voorpleintje, waar de mogelijkheid bestaat voor een verbijzondering in de vorm van een kunstwerk, een afwijkende bestratingskleur, -materiaal of -patroon. Als verbindend element wordt er een beplantingsslinger geïntroduceerd. Deze snijdt zich op sierlijke wijze door het plangebied en correspondeert met het organische beeld van de paden. Aan de kant van de fietstunnel wordt het maaiveld verlaagd, waardoor zicht op de tunnel en vanuit de tunnel zicht op het parkje mogelijk is. Het parkje is openbaar te gebruiken en vormt zo een verbinding naar de buurt. Abstracte weergave van de ruimtelijke invulling Routes van en naar de moskee (langzaam verkeer en auto) Beeldkwaliteitplan Verlengde Blokkenweg 12 e.o.: Turkse moskee te Ede 9

10 4 Bebouwing Sfeerbeelden mogelijk architectonisch ontwerp moskee

11 Bebouwing 4.1 Situering De moskee komt op ruime afstand (meer dan 40 meter) van de ten zuiden gelegen Uitvindersbuurt; voor een groot deel geherstructureerde woonwijk. Deze positionering maakt het mogelijk om de moskee in een groene setting te plaatsen met een parkachtige inrichting. Deze situering geeft het gebouw enerzijds de nodige allure mee en anderzijds zorgt het voor de nodige afstand ( lucht ) tot de bestaande woningen aan de Zanderijweg. Om de moskee op een logische manier in de wijk te verankeren en tegelijkertijd naar Mekka te richten wordt het gebouw opgeknipt in twee rechthoekige delen die onder een hoekverdraaiing staan. De (hoofd)entree van de moskee is naar de woonwijk/zanderijweg gesitueerd. Deze zijde vormt tevens de toegang tot de patio. De minaret bevindt zich in de patio/binnengebied van de moskee. Het bouwdeel dat naar de Zanderijweg is gesitueerd heeft een hoogte van één bouwlaag (zo n 5 meter) en is voorzien van een patio. Het deel dat naar Mekka is gericht heeft een hoogte van zo n 12 meter (exclusief koepel) en is met name voorzien van gebedsruimtes. De maximale bouwhoogte is 16 meter (inclusief koepel) De minaret heeft de functie van een baken, een herkenbaar element dat het gebouw verankert en daarmee tot een moskee maakt. De minaret heeft een rank en eigentijds ontwerp (passend bij de architectuur van de moskee) en heeft een maximale hoogte van 25 meter. De koepel heeft een transparante uitstraling en zorgt ervoor dat de functie van het gebouw duidelijk leesbaar is (markeert de gebedsruimte binnen het gebouw). Tezamen met de minaret zorgen zij dat de moskee ook als zodanig wordt herkend. stijlkenmerken dienen dus vertaald te worden naar eigentijdse oplossingen. Het materiaalgebruik van de moskee is overwegend baksteen, glas en (geperforeerd/met patronen voorzien) staal/gezeefdrukt beglazing met patroon. Hetzelfde geldt voor de minaret en de koepel. De combinatie van baksteen, glas en staal geeft het ensemble een eigentijds en lokaal (baksteengebruik) karakter. 4.2 Massa en vorm Eigentijdse architectuur (Orthogonale belijning); moderne vertaling van islamitische architectuur. De hoofdvorm bestaat uit twee rechthoeken die ten opzichte van elkaar verdraaid liggen. 4.3 Detaillering, kleur- en materiaalgebruik Islamitische architectuur bevat rijke illustraties en ornamenten. Deze elementen maken moskeeën bijzonder en herkenbaar. Wel moet het gebouw een afspiegeling zijn van de tijd waarin het gebouwd is: deze bijzondere Positionering moskee t.o.v. de bestaande bebouwing Beeldkwaliteitplan Verlengde Blokkenweg 12 e.o.: Turkse moskee te Ede 11

12 5 Openbare ruimte

13 Openbare ruimte 5.1 Inrichtingsplan Het gebied rond de moskee is deels eigendom van de moskee en deels van de gemeente. Voor het hele terrein wordt één inrichtingsplan opgesteld, zodat de eenheid in het beeld gewaarborgd is. Het onderhoud is gesplitst. De onderhoudsgrens dient in het terrein zichtbaar te zijn, bijvoorbeeld langs een pad (eventueel d.m.v. een hek of haag). Voor het onderhoud is het streven: behoud van de eenheid in beeld. Dit betekent goede afspraken en afstemming van het onderhoud tussen de gemeente en de moskee. Belangrijke elementen in het inrichtingsplan zijn: Parkeren Paden, fietstunnel en hekwerk Bomen en andere beplanting Verharding 5.2 Parkeren Op het terrein komen 90 parkeerplaatsen. Deze liggen aan de noord- en westkant. Het streven is om de moskee van een groene omzoming te voorzien. Dit kan gerealiseerd worden door bijv. op gefundeerd gras te parkeren. Aan de Verlengde Blokkenweg liggen 9 langsparkeerplaatsen. Vanaf de parkeerplaatsen gaan paden naar het voorpleintje en de ingang van de moskee. Voor het fietsparkeren is ruimte gereserveerd aan de westkant. 5.3 Paden, fietstunnel en hekwerk De paden in het park zijn 2,5 tot 3 meter breed, waardoor er voldoende ruimte is om naast elkaar te lopen. Het centrale pleintje is ca. 15 meter in doorsnede. Dit is tevens de diameter van de koepel. Belangrijk is de doorsnede bij de fietstunnel. Hier ligt een talud van grasbanen en keermuurtjes van maximaal 40 cm hoogte, dat zorgt voor een brede tunnelmond. Vanuit het parkje is op deze manier goed zicht op de tunnel mogelijk. Omgekeerd is vanuit de tunnel het parkje met de bomen al vroeg te zien. Voor een eventueel hekwerk op de eigendomsgrens wordt gedacht aan een fraai vormgegeven hek (mogelijk afgestemd op de bebouwing) en uitdrukkelijk geen gazen hekwerk. Referentie gefundeerd grasparkeren Doorsnede van de tunnelmond met grasbanen en keermuurtjes Beeldkwaliteitplan Verlengde Blokkenweg 12 e.o.: Turkse moskee te Ede 13

14 5.4 Bomen en andere beplanting Basis voor het groene gebied rond de moskee is gras, met daarin boomgroepen en een beplantingsslinger. Aan de kant van de Verlengde Blokkenweg en de bedrijvigheid aan de westkant zorgt een haag voor een groene afscheiding. Er wordt gekozen voor behoud, indien mogelijk vanwege een saneringsopgave, van enkele bestaande bomen: een eik in zuidwesthoek en een groepje sparren en een berk aan de noordkant. De nieuwe bomen zijn bomen die opvallen door vorm, bloeiwijze, vruchtdracht en/of herfstkleur. Op deze manier krijgt het parkje een eigen, bijzonder karakter. Mogelijkheden zijn: bijenboom (Tetradium danielli var. hupehensis, judasboom (Cercis siliquastrum), Anna Paulowna boom (Paulownia tomentosa), zijdeboom (Albizia julibrissin) en de tamarisk (Tamarix gallica). Cercis siliquastrum: roze bloei, mooi blad (hoogte: 6-10 m, breedte: 6 m) Tetradium daniellii var. Hupehensis: witte geurende bloei, bijendracht (hoogte 6-9 m, breedte: 5 m) Paulownia tomentosa: lilablauwe bloemen (hoogte: m, breedte: 15 m) De beplantingsslinger is een brede strook met vaste planten en bollen. De slinger bestaat uit bodembedekkende vaste planten, met daartussen bollen en bloeiende vaste planten. De bodembedekkers werken onkruid onderdrukkend en zullen ze het afstervende loof van de bollen bedekken. De vaste planten geven extra kleur in de zomerperiode. De bollen zorgen voor bloei vroeg in het voorjaar en voor accenten tussen de vaste planten. Als bollen zullen in ieder geval tulpen worden gebruikt, die van oorsprong uit Turkije komen. Albizia julibrissin: vaasvormig, roze bloei (hoogte: 8-15 m, breedte: 6-8 m) Tamarix gallica: roze bloei juni-augustus (hoogte: 6-8 m, breedte: 5 m) Bestaande eik in de zuidwesthoek van het terrein Referentie Beplantingsslinger Referentie Beplantingsslinger Referentie Beplantingsslinger 14 Beeldkwaliteitplan Verlengde Blokkenweg 12 e.o.: Turkse moskee te Ede

15 Openbare ruimte De groene afscheiding naar noordkant is een haag van ongeveer 80 cm hoog. Naar het westen is een hogere haag gewenst tot max. 150 cm hoog. Dit om de bedrijfsactiviteiten en het parkeren op het naastgelegen terrein aan het oog te onttrekken. De hagen zijn van inheems plantmateriaal, zoals beuk, esdoorn, meidoorn, of gemengd. 5.5 Verharding De voorkeur gaat uit naar één soort bestratingsmateriaal voor de verharding in het park, de fietsparkeerplaats en de verharde parkeerplaatsen. Op deze manier ontstaat er eenheid in het park. Een mogelijkheid is een gebakken klinker waarmee wordt aangesloten bij de verharding van de trottoirs in de rest van de Uitvindersbuurt. Het gebruik van doorlopend elleboogverband maakt het mogelijk de gebogen paden zorgvuldig aan te leggen. Andere mogelijkheid is een combinatie van een halfverharding (bijv. Graustabiel) voor de paden en klinkers voor het pleintje en de parkeerplaatsen. Beeldkwaliteitplan Verlengde Blokkenweg 12 e.o.: Turkse moskee te Ede 15

16