Puberbrein. binnenstebuiten. Wat jongeren beweegt van 10 tot 25 jaar

Transcriptie

1 Puberbrein binnenstebuiten Wat jongeren beweegt van 10 tot 25 jaar

2 Bronnen

3 Waar is een puber mee bezig?

4 Inleiding Het puberbrein ontwikkeld zich tot 25 jaar Jong = norm ook voor volwassen Dilemma ouders van nu Geef ik ze de ruimte, zodat ze niet de bekrompenheid voelen die ik heb gevoeld DIT LEIDT TOT VEEL RUIMTE KUNNEN ZE DEZE AAN?

5 Het puberbrein tot 25 jaar Hersenen ontwikkelen zich nog tot 25 e levensjaar. Veel overeenkomsten tussen jongeren: Ook tussen vmbo-lln uit Emmen en vwo-lln uit Rotterdam-Zuid.

6 Jong = norm Kids Getting Older Younger Is niet gelijk aan verantwoordelijkheid kunnen nemen en/of dragen De jeugdcultuur is de dominante cultuur Volwassen willen zelf zo lang mogelijk jong blijven

7 Geef ze de ruimte? We nemen steeds meer afstand! Directe sturing en goede begeleiding is nodig binnen hedendaagse context. Geef aandacht Heb begrip voor hun belevingswereld Probleemjongeren zijn ook gewoon jongeren Jongeren voelen zich vaak overvraagt! Doordat ze zelfsturing moeten toepassen maar dat nog niet kunnen.

8 Hs.1 De ontwikkeling van jongeren Kenmerken te verdelen in: Sociaal-emotionele ontwikkeling Lichamelijke ontwikkeling Cognitieve ontwikkeling

9 Sociaal-emotionele ontwikkeling De hersenen ontwikkelen zich niet tegelijkertijd en in het zelfde tempo Complexe activiteiten zijn moeilijk en niet te overzien zijn Drie fases: jaar: vroege adolescentie jaar: het experiment IK jaar(on)verwacht (on)volwassen

10 Sociaal-emotionele ontwikkeling Fase 1: jaar: vroege adolescentie Wankele stappen in het hier en nu Maken zich los van ouders Nieuwe emotionele bindingen aan met anderen Handelen impulsief Willen niet opvallen Emotioneel gevoelig Gevoelig voor groepsdruk

11 Sociaal-emotionele ontwikkeling Fase twee jaar: het experiment IK Ontwikkelen van een eigen ik Durft steeds meer af te wijken Experimenteren met van alles Nemen veel risico s Veel stemmingswisselingen

12 Sociaal-emotionele ontwikkeling Fase drie jaar(on)verwacht (on)volwassen Steeds zelfbewuster Meer eigen identiteit Minder gevoelig voor groepsdruk Meer verantwoordelijk opstellen Denken verder vooruit / zelfreflectie

13 Lichamelijke ontwikkeling Hersenen volop in ontwikkeling Hormonen beïnvloeden lichamelijke groei en daarmee emotie De hypothalamus (het hormoonorgaan) geeft het startsignaal voor de puberteit door aan de hypofyse (de klier die hormonen aanmaakt).

14 Ontwikkeling hersenen Eigenlijk zijn de hersenen van jongeren continu under construction

15 Ontwikkeling hersenen Geen helikopterview Minder verbindingen tussen hersendelen Ratio op achterstand Frontaalkwab in ontwikkeling Heftige emoties Kicks Negatieve emoties sneller overhand Stijging spiegel diverse hormonen

16 Ontwikkeling hersenen Geen helikopterview Ratio op achterstand Heftige emoties Kicks Verbindingen in hersenen steeds gevormd en verbroken (snoeien) Hogere cognitieve vaardigheden nog lang in ontwikkeling Ongevoelig voor straf, zeer gevoelig voor belonen en respect Hier en nu belangrijker dan straks

17

18 Hs.2 Opvoeding In tijd gezet Jaren 60 en 70 = democratisering Ouders van nu willen niet zijn als hun eigen ouders Bij twijfel niet ingrijpen [lijkt de nieuwe regel] Nieuwe technologie zet jongeren pats in de werkelijkheid, iets dat vroeger alleen voor volwassenen was

19

20 Rol volwassenen De rol van de volwassenen is: Prioriteiten te stellen Risico s in te schatten Beslissingen te nemen

21 Gamen Jongeren worden van gamen: Resultaatgericht, toegewijd en punctueel, leren opereren in complexe situaties. Leren risico s te nemen en communiceren in teamverband Opbrengsten van gamen niet overdrijven: De bovenstaande vaardigheden leer je ook van een potje voetbal. Ook de gevaren van gamen niet overdrijven

22 Digitale ADHD? Jongeren lijken geboren multitaskers Maar. Tot 15 e jaar meer moeite met uitvoeren van meerdere activiteiten te gelijkertijd Komen hierdoor moeilijker tot reflectie, overwogen beslissingen te nemen, creatief denken, etc. Zeer belangrijk is het reguleer van de prikkels

23 Multitasken Niet alleen pubers hebben hier last van

24 Geld Pubers hebben veel te besteden, vaak meer dan de ouders zelf Moeilijk om met geld om te gaan Nemen ook financieel meer risico dan volwassenen Opvoeden heeft aantoonbaar invloed op omgaan met geld

25 Brood of chips Veel eetmomenten vinden buiten gezichtsveld van ouders en school plaats Goed en gevarieerd eten Goed ontbijt is belangrijk Kinderen mee laten koken Samen eten met het gezin

26 Drank en drugs Jongeren drinken te vaak, te veel en te jong Groepsdruk Nieuwsgierigheid Alcohol heeft remmende werking op de hersenontwikkeling Jongeren zeer vatbaar voor snelle en hardnekkige verslaving Verslavende middelen werken belonend op de persoon

27 Groot gedrag zie je het eerste

28 Tips = terugblik Ouder hebben echt invloed Blijf betrokken, misschien wel meer, ga kijken bij wedstrijden school, etc. Bied structuur en grenzen, wees streng, wees redelijk en houdt vol Verklaar je nader, leg uit waarom Geef het goede voorbeeld, dus ook zelf niet veel gamen, drinken, roken, etc. Stimuleer zelfstandigheid

29 Hs.3 Onderwijs Onderwijs voor alle leerlingen Hangen of meedoen Nieuwe leren: zwemmen of verzuipen Technologische achterstand Tips en tops voor het onderwijs

30 Onderwijs De school voelt zich verantwoordelijk voor het succes van de jongeren. Leraren moeten de wereld van de jongeren in Vraagt om meer maatwerk Onzekere leraren funest Eigen technologische achterstand leidt tot overschatten van leerlingen Gesprekjes aangaan = schat aan informatie en relatie

31 Motivatie = investeren Activerende werkvormen Coöperatief leren Ballans tussen kennis vergaren en aanleren van vaardigheden

32 Bio klok Rond de 15 e wordt de interne klok van een jongere ongeveer anderhalf uur achteruit gezet. Voor die tijd later beginnen Geen proefwerken 1 ste uur Doeactiviteiten starten

33 Kenmerken VMBO Veel praktische instructie Niet schriftelijk Docent begeleidt leerlingen Heldere stappen van leren aanbieden Stampen en herhalen Hier binnen elementen van zelfstandig werken / leren aanbieden, want waar kun je het beter leren dan op school?

34 Invalshoek Serious gaming: Moet meer aan toegevoegd worden dan de gewone games Duidelijke kapstok hebben Uitleg probleemstelling - uitproberen

35 Relatie = motivatie Een leerling ontwikkelt zijn motivatie in relatie tot anderen. Echt luisteren Kijken naar talenten ook buiten schooltijd Streng, maar betrokken

36 Nieuwe leren Alles zelf moeten bedenken, dat is toch de nieuwe saaiheid? Wel: Activerende werkvormen, nu extra gevoelig voor aanleren van vaardigheden Niet: Te grote nadruk op vaardigheden / kennis is belangrijk Docent niet alleen als begeleider, maar ook voorbeeldgedrag

37 Hs. 4 de peergroup Veilig nest met andere puberbreiners Virtuele wereld Eigen taal Tips voor volwassenen

38 Veilig nest Peergroup: Groep mensen met ongeveer dezelfde leeftijd, sociale status en belangstelling Strong ties: Hele goede vrienden, daar kun je ook de kwetsbare kant laten zien Vele vormen van subculturen

39 Vrienden Pubers zijn veel in de virtuele wereld [virtuele schoolplein] Online pesten Online risicogedrag

40 Yo oma, ieder zijn taal

41 Tips voor volwassenen Onderken het belang van vrienden voor jongeren Ken de belangrijkste vrienden van je kind Help jongeren grenzen te stellen Onderschat nooit de corrigerende factor van peers

42 Hs.5 Overige opvoeders Sociale samenhang maatschappij is verschoven Minder sociale controle Veel vindt plaats op de straat, wijk buiten de ogen van de ouders Pubers kunnen met de vrijheid minder goed overweg

43 Overige opvoeders Andere opvoeders kunnen Rolmodel op zich nemen Sportclubs duidelijker netwerk dan vriendenclubs, maar door individualisering neemt invloed van sportclubs af Jongerenwerk, de brug tussen jongeren en wijk, buurt en gemeente Geloof, van ik geloof tot mogelijk radicalisering

44 Vertrouwen Mate van vertrouwen is belangrijk communicatie element bij pubers Jongeren ervaren snel iets als negatief Volwassenen worden oplettend bij jongeren [mogelijke onvoorspelbaarheid] iets wat gevoeld wordt Jongeren vragen juist op vertrouwen / bewegingsruimte zij zien respect als een basishouding [niet iets wat je moet verdienen]

45 Hangen Samenkomen / hangen is belangrijk element bij pubers Leidt tot communicatie problemen buurt Minder controle op straat, leidt tot ander gedrag Jongeren kunnen eigen gedrag moeilijk in een breed kader plaatsen

46

47 Belangrijk voor nieuwe school Jongeren willen: Horen als ze iets goed doen Geen nummer zijn Persoonlijke aandacht Uniek gevonden worden Respect ervaren

48 Belangrijk voor nieuwe school Dat betekent voor volwassen Onderken je invloed Bedenk hoe je vroeger zelf was Denk aan je uitstraling

49 Hs. 6 doordringen tot het brein Jongeren willen zich onderscheiden Uniek zijn Korte termijnprikkels moeilijk beheersen Zetten trend in media gebruik

50 Hoe bereik je jongeren Voorlichting 1. gezondheidsrisico s 2. maatschappelijk bewustzijn Doen appel op ratio = lange termijn Jongeren zijn daar minder gevoelig voor = vraagt om prikkelen op korte termijn Themaconcerten of thema actie blijven veel beter hangen = korte termijn [vraag is wat van het doel blijft hangen] Boodschap relevant maken dat ze er onderling over gaan praten

51 Multiframen Meerdere kanalen open Selecteren wat van toepassing is Verdelen aandacht tussen frames [kanalen] Alleen de korte krachtige boodschap blijft hangen [het nieuws in 60 sec. voorbeeld] Sterk beeld met korte tekst werkt goed

52 Multitasken Doen veel aan multitasken, maar kunnen het minder goed dan volwassenen Tijdens multitasken wordt deel van de informatie geparkeerd in het werkgeheugen Kost veel energie Moet goed onderscheid maken tussen hoofdzaken en bijzaken Jongeren eerder last van interferenties [verwarring van de vele informatie] Negatief effect op de kwaliteit uitvoering van de taken

53 Kennis op doen Volwassenen denken dat ze veel weten van internet [volw. kennen deze kennis zelf niet] Kennis = oppervlakkige pseudowijsheid Info wel voorhanden Maar ontwikkelingsstadia doorlopen blijven gelijk Jongeren vaak over eigen grenzen heen Status opbouwen door met nieuwtjes de eerste te zijn Snel tunnelvisie om dat jongeren sites en weblog volgen van gelijk gestemde bv anorexia, Geen beeld wanneer wat relevant is

54 Tips voor verleiders en voorlichters [pag. 145] Blijf authentiek Bied verhalen die ze door kunnen vertellen Bewaak ballans tussen boodschap en vorm Wees transparant Keep it simple Bied handelingsperspectief Bouw aan merkvoorkeur Privé is privé

55 Hs. 7 Doolhof van opleidingen en banen Na overgang VO volgt snel de keuze voor het vakken pakket Van invloed op toekomstige opleidingen Steeds meer trendy opleidingen Marktwerking Realisme qua werk? / Reality check?

56 Te vroeg kiezen Jongeren geen idee waarvoor ze kiezen Nergens al tussen 12 de en 14 de kiezen Brein 17 de tot 21 ste toe aan dergelijke keuze Vaak negatief afstreeplijstje Dat zeker niet Reactie van scholen Vmbo: verbreden van programma s Havo/vwo: twee profielen naast elkaar volgen

57 Te vroeg kiezen Opleiding kiezen: Je groeit naar een keuze toe. Mensen laten zich niet leiden door objectieve informatie. Beroepskeuze wordt bepaald door ervaringen, eigen ervaringen of die van anderen. (F. Meijers pag. 154)

58 Kiezen Ouders vaker betrokken keuze proces vervolg opleiding Hogescholen speciale bijeenkomsten voor ouders Begeleiding jongeren vanaf brugklas bv. portfolio opbouw Effect van de begeleiding afhankelijk leerling Vormen van begeleiding verschillen ernorm Mede afhankelijk van aanpak decaan

59 Effecten op jongeren Ontneemt op doen van brede ervaringen Belangrijk voor persoonlijke ontwikkeling Bijbanen positief effect op persoonlijke ontwikkeling Geen invloed op keuze vervolgopleiding

60 De nieuwe werknemer Mengelmoes van: Zelfverzekerd maar niet ambitieus Veeleisend maar niet erg statusgevoelig Werk is meer vorm van lifestyle Begeleiding: zeker bij de start van de loopbaan, want het toekomst beeld is moeilijk te verwezenlijken

61 Tips opleidingen Ondersteun leerlingen in verwoorden toekomst beelden Vervolgstudie is persoonlijke zoektocht Volwassen alleen begeleiden niet invullen Laat leerlingen in gesprek met mensen die het beroep uitvoeren Studiekeuze start bij aanvang van de nieuwe opleiding Deze begeleiding kost veel geld/tijd maar signaleert eerder uitval

62 Tips werkgevers Begeleid jongeren intensief Biedt zichtbare carrièrestapjes Geef veel complimenten Talentenmanagement Communiceer duidelijk Sfeer is essentieel Vergelijk niet met vroeger Leef je in in de wereld van de jongeren Denk aan non-verbale communicatie

63 Hs. 8 In de maatschappij Participatie Hoe moet dat? Vele projecten maar begeleiding bepaald mogelijkheid Belangrijk is jongeren democratische ervaringen bij te leren. In basisonderwijs burgerschap genoemd. Bevat veel complexe vaardigheden: abstraheren, mening vormen, mening verwoorden, luisteren naar anderen, Zeker ook op basisonderwijs en VMBO

64 Democratie? Democratie kan alleen bestaan als voldoende mensen het midden zoeken tussen hun eigen belang en die van anderen Autoritatieve manier van opvoeden Liefhebben, maar duidelijk Wat betekent dit voor een school?

65 Jongeren betalen Voor participatie projecten Voor leveren kwalitatieve ideeën Is een meerwaarden Haalt jongere over de streep Anders moet participatie concurreren met game, shoppen, bijbaantje, etc.

66 Tips Jongeren vragen duidelijk traject met kop en staart Wees extreem duidelijk over (on)mogelijkheden Jongeren benaderen via duidelijke en open vragen Ga in op thema s die voor jongeren relevant zijn

67 Hs 9. Multiculturele samenleving Ik cultuur Zelf ontwikkeling Ontwikkeling talenten, creativiteit, verantwoordelijkheid Erkenning Prestige, aanzien, zelfrespect Acceptatie Zichzelf mogen zijn, behoren tot sociale groep Zekerheid Onderdak, inkomen, Primaire behoeften Eten, drinken, Wij cultuur Eer Voorkomen Bestrijden van gezichtsverlies Goede naam Eervol gedrag Zichtbare rijkdom Waardering Bescherming van de eer Behagen groep Beleefdheid, wederzijdse hulp Primaire behoeften Eten, drinken,

68 Tips voor communicatie Impact dubbele identiteit verschilt per item Aparte benadering vaak niet nodig Benader jongeren op interesse niet op afkomst Behandel jongeren respectvol Jongeren gevoelig manier benaderd worden Alert op discriminatie Prettige non-verbale communicatie Leven in twee werelden biedt ook rijkdom

69 Laatste gedachte Jongeren verdienen extra aandacht en interesse omdat ze turbulente, maar ook intense en vormende fase doorlopen. Doel is een kader te bieden om verleidingen op jonge leeftijd te leren weerstaan Meer kaders, structuur = Meer aandacht, tijd, inlevingsvermogen Bedenk dat het doorgaans goed gaat met de jongeren en ze ook goed terecht komen