Kerntakenbegroting. Realiseren in een nieuwe realiteit-focussen, prioriteren, uitvoeren. oktober 2013

Transcriptie

1 Realiseren in een nieuwe realiteit-focussen, prioriteren, uitvoeren oktober

2 Realiseren in een nieuwe realiteit-focussen, prioriteren, uitvoeren oktober

3 Colofon Datum provincie Overijssel, oktober Oplage 100 exemplaren Coördinatie en productie eenheid Bedrijfsvoering, team Financiën Traffic Team Communicatie Fotografie Job Boersma, Hans Gerritsen Vormgeving meindertsma creative company, Zwolle Digitaal drukwerk Molenberg Media BV, Zwolle Vragen Bertil Zinger Telefoon Gerdien van der Zanden Telefoon Redactieadres Provincie Overijssel Luttenbergstraat 2 Postbus GB Zwolle Telefoon Fax postbus@overijssel.nl Inhoudsopgave 1 Inleiding Focussen, prioriteren, uitvoeren Speerpunten in Externe ontwikkelingen Bezuinigingsopgave Doorontwikkeling planning en controlfunctie Financiële samenvatting van de Opbouw en leeswijzer Duurzame ruimtelijke ontwikkeling en inrichting, waaronder waterbeheer Milieu en Energie Inrichting Landelijk Gebied Regionale bereikbaarheid, regionaal OV Regionale Economie Culturele infrastructuur en monumentenzorg Kwaliteit Openbaar Bestuur Sociale infrastructuur, jeugdzorg en overige niet-kerntaken Gebiedsontwikkelingen Paragrafen Provinciale heffingen Weerstandsvermogen Kapitaalgoederen Financiering Bedrijfsvoering Verbonden partijen Grondbeleid Financiële begroting Uitgangspunten Actualisering budgettair perspectief Meerjarig overzicht van baten en lasten overzicht van baten en lasten Meerjarige uiteenzetting van de financiële positie inclusief toelichting Personeelsgebonden lasten Provinciale organisatie Provinciale Staten Dagelijks bestuur Ambtelijke organisatie Transitie Woordenlijst

4 Bijlagen 386 Bijlage 1 Incidentele baten en lasten 388 Bijlage 2 Conversietabel vs. 394 Bijlage 3 Financieel overzicht DBA 418 Bijlage 4 Overzicht Kracht van Overijssel opgaven 422 Bijlage 5 Programma groot onderhoudstrajecten infrastructuur

5 Hoofdstuk 1 Inleiding 1. Inleiding 1.1 Focussen, prioriteren, uitvoeren Deze beschrijft hoe wij voor de realisatie van het Hoofdlijnenakkoord en investeringsprogramma de Kracht van Overijssel vormgeven. Tegen de achtergrond van externe beleidsmatige en financiële ontwikkelingen die van grote invloed kunnen zijn op de positie van de provincie en op de uitvoering van onze opgaven. In het volle besef dat de wereld sinds vaststelling van het Hoofdlijnenakkoord is veranderd, vinden we de focus op onze kerntaken nog meer dan voorheen noodzakelijk. Nog meer dan voorheen moeten we indringende keuzes maken, ook binnen of uit die opgaven die we in het huidige Hoofdlijnenakkoord met elkaar hebben afgesproken. En juist in deze onzekere tijd moeten we nog meer dan voorheen laten zien dat we de beoogde resultaten voor Overijssel ook realiseren! 1 Deze laatste 1,5 jaar van deze coalitieperiode stellen wij, ondanks de verslechterende omstandigheden, in het teken van het binnenhalen van de beoogde resultaten. In de overtuiging dat dé duurzame oplossing in tijden van economische krapte te vinden is in het geven van een impuls aan onze regionale economie. Door uitvoering van de voorgenomen maatregelen ter versterking van onze infrastructuur, door uitvoering van onze gebiedsontwikkelingen, door versterking van de concurrentiepositie van ons bedrijfsleven, door uitvoering via onze fondsenstructuur, enzovoort. Uit het Ecorys-rapport (juni ) blijkt duidelijk welk effect onze Kracht van Overijssel investeringen hebben op de werkgelegenheid. Daarbij gaat het niet alleen om de directe toename van arbeidsplaatsen die ontstaan gedurende de duur van de investering. Ook de indirecte effecten, die bijvoorbeeld optreden in de keten van toeleveranciers, hebben een kwantificeerbaar positief effect op onze economie. We brengen in een belangrijk deel van de investeringsopgaven in uitvoering en ronden een nog groter aantal af; veel investeringsopgaven lopen ook nog door tot in de volgende collegeperiodes. Naast aandacht voor realisatie van de investeringsopgaven voeren we vanzelfsprekend onze reguliere taken uit. Realisatie van het Hoofdlijnenakkoord en ons investeringsprogramma staan evenwel onder druk. Financieel, maar ook als het gaat om de belastbaarheid van de organisatie. Voor nieuwe zaken is geen ruimte beschikbaar. Een nieuw initiatief verplicht tot het schrappen in voorgenomen beleid. 1.2 Speerpunten in Voor de belangrijkste ontwikkelingen en bestuurlijke mijlpalen binnen de individuele kerntaken wordt verwezen naar de kerntaakplannen in hoofdstuk 2. Hieronder worden, op volgorde van kerntaak, die dossiers er uitgelicht, die om uiteenlopende redenen in onze bijzondere aandacht verdienen: Herziening Omgevingsvisie Met een actuele Omgevingsvisie en -verordening zorgen wij ervoor dat ons omgevingsbeleid en beschikbaar instrumentarium zijn toegesneden op de aanpak van de provinciale opgaven. Aan de hand van de resultaten van de midterm review verkennen wij in de reikwijdte van de herziening van de Omgevingsvisie. In verband met het verplichte tijdschema voor de vaststelling van de stroomgebiedbeheerplannen van de Europese Kaderrichtlijn Water en de Richtlijn Overstromingsrisico s (uiterlijk eind 2015) is mogelijk, voorafgaand aan de vaststelling van de herziene Omgevingsvisie, een partiële herziening van het provinciale waterplan (als onderdeel van de Omgevingsvisie) noodzakelijk. Wij streven naar mean and lean uitvoering van deze partiële herziening. 6 7

6 Hoofdstuk 1 Inleiding Goed functionerend nieuw bestel van regionale uitvoeringsdiensten Eind evalueren we het eerste programmajaar binnen de twee regionale netwerkuitvoeringsdiensten (RUD s) IJsselland en Twente. Als mede-eigenaar van de RUD s in Overijssel zijn we verantwoordelijk voor het garanderen van een goed functionerend nieuw bestel, zowel voor wat betreft de doorontwikkeling van het gekozen governancemodel als de te leveren kwaliteit. Ten opzichte van andere provincies is deze uitdaging voor Overijssel des te groter, omdat we met de netwerk-rud bewust gekozen hebben voor een afwijkende vorm ten opzichte van de gangbare RUD s, terwijl de afspraken tussen Rijk en IPO over bijvoorbeeld landelijk geldende kwaliteitsnormen juist die RUD s als uitgangspunt nemen. De voorziene evaluatie eind zal uitwijzen, of het door ons gekozen netwerkmodel inderdaad die meerwaarde in kosteneffectiviteit en kwaliteit heeft opgeleverd, die wij verwachtten, en of het de uitbreiding van het takenpakket naar WABO-breed kan dragen. Doorvertaling akkoord Samen werkt beter en helderheid omtrent beleidsintensivering Rijk Het akkoord Samen werkt beter is ondertekend. Conform het besluit van uw Staten van 3 juli wordt nu gewerkt aan totstandkoming van een uitvoeringsagenda Samen werkt beter voor 1 oktober. Daarnaast speelt de aangekondigde beleidsintensivering van het Rijk (het beschikbaar komen en de verdeling over de jaarschijven van 800 miljoen per jaar voor natuur in de periode -2017). Omdat we zo nadrukkelijk afhankelijk zijn van die landelijke ontwikkeling, én omdat we recht willen doen aan de intenties van het akkoord Samen werkt beter bevat de doelenboom van kerntaak 3 in deze slechts de lopende verplichtingen binnen onze wettelijke en reguliere taken vanaf 1 januari. Niet opgenomen zijn die zaken, die onder invloed van genoemde processen staan. Wij verwachten dit najaar het proces van totstandkoming van de uitvoeringsagenda te hebben afgerond, en helderheid te hebben over de structurele inzet vanuit het Rijk voor natuur. Wij leggen u dan een addendum op de voor. De verantwoordelijkheid voor het gedecentraliseerde natuurbeleid ligt vanaf in zijn geheel bij provincies. De opgave is zeer omvangrijk, het belang om deze in samenhang met de ruimtelijke en sociaal-economische ontwikkeling van onze provincie vorm te geven is groot, en daarmee is een breed maatschappelijk draagvlak randvoorwaarde. De manier waarop we werken aan de inrichting van ons landelijk gebied is beeldbepalend voor de regierol die we als provincie binnen het openbaar bestuur willen innemen. staat met het uitkristalliseren van de landelijke beleidskeuzes en vaststelling van beleid in een uitvoeringsagenda met provinciale partners in het teken van het positioneren van de provincie om deze rol te kunnen spelen. Heroverweging OV tactiek De exploitatie van het openbaar vervoer staat onder druk. De jaarlijkse inkomsten zijn gedaald (rijksbezuinigingen op de BDU en het wegvallen van incidentele middelen vanuit Kracht van Overijssel) en de kosten van het openbaar vervoer zijn met de recente aanbestedingsrondes gestegen. Daarnaast lopen de verplicht te hanteren OV-index (uitgaven) en BDU index (inkomsten) in negatieve zin uiteen, waardoor de jaarlijkse tekorten blijven stijgen. Door inzet van incidentele BDU reserves en bezuiniging op andere bestedingen vanuit de BDU (met name reserveringen infrastructuur) zijn de tekorten in 2012, en grotendeels gedekt. Hiermee zijn echter ook de risicoreserves vrijwel uitgeput, waardoor nieuwe tegenvallers niet binnen de jaarschijf kunnen worden opgevangen. Om te komen tot een evenwicht in inkomsten en uitgaven van het openbaar vervoer nemen we in bezuinigingsmaatregelen binnen het kader van de vigerende OVtactiek. Voor de periode ná moeten we nog forser bezuinigen, dan wel aanvullende middelen vinden om de inkomsten en uitgaven ook structureel met elkaar in balans te brengen. Een tekort van ruim 8 miljoen per jaar (uitgaande van 80% inzet van de BDU voor openbaar vervoer zoals oorspronkelijk gelabeld) op de totale uitgaven aan openbaar vervoer (in ) van circa 35 miljoen noodzaakt tot het nemen van ingrijpende maatregelen. We koersen op besluitvorming over deze heroverweging van de OVtactiek in december, en uitvoering hiervan in. Behouden en creëren van banen De huidige economische situatie dwingt ons bij alle aspecten van onze investeringen bewust om te gaan met werkgelegenheidseffecten die optreden. Behoud van werkgelegenheid is net zo belangrijk als het creëren van nieuwe banen. Veel bedrijven staan onder druk. In gaan onze investeringen tot resultaten leiden. De doorontwikkeling van onze innovatieloketen zorgt voor een efficiënte beantwoording van vragen van bedrijven. Herijking Energieagenda Wij evalueren het gevoerde energiebeleid tot nu toe. Samen met de uitkomsten van het nationaal Energieakkoord gaat dit leiden tot een herijking van de Energieagenda in. Bestuurlijke organisatie i.r.t. ontwikkelingen rond opschaling, decentralisaties en afschaffing WGR+ Waar het gaat om de kwaliteit van het openbaar bestuur gaat in onze aandacht uit naar de toekomstige bestuurlijke ordening van Nederland, in het bijzonder de positie van het middenbestuur en onze relatie met gemeenten. Gelet op de dynamiek van de discussie over opschaling van provincies en de ingrijpende consequenties die voornemens kunnen hebben voor Overijssel, is een belangrijke opgave voor hierover een constitente redeneerlijn te formuleren. Meer specifiek zullen in het wetsontwerp Noordvleugel, dat nu ter consultatie voorligt, de relatie tot onze gemeenten met het oog op de gemeenteraadsverkiezingen in en de ontwikkelingen rondom de aanstaande decentralisaties in het sociale domein per en 2015, en de afschaffing van de WGR + per 1 januari 2015 onze aandacht vragen. Risico vertraging stelselwijziging Jeugdzorg De Jeugdwet (als opvolger van de huidige Wet op de Jeugdzorg) moet één jaar voor de geplande inwerkingtreding van 1 januari 2015, dus uiterlijk 31 december, door de Tweede en Eerste Kamer worden vastgesteld. Mocht dit niet lukken, dan zal ook het moment van decentralisatie worden uitgesteld. Het risico bestaat dan dat de inmiddels ingeboekte bezuiniging op rijksniveau desondanks bij provincies wordt neergelegd, hetgeen gevolgen heeft voor het kunnen handhaven van de kwaliteit van Overijsselse jeugdzorg in De dekking van financiële risico s ten gevolge van de stelselwijziging is punt van aandacht in het overleg tussen Rijk, IPO en VNG over de transitie. Zodra er aanwijzingen zijn dat vaststelling door Tweede en Eerste Kamer niet per 31 december zal plaatsvinden, informeren wij uw Staten nader over de mogelijke procesmatige, beleidsmatige en financiële gevolgen hiervan. 1.3 Externe ontwikkelingen De uitwerking van voorstellen uit het Regeerakkoord rond overheidsfinanciën en schaalvergroting voor het provinciale en lokale niveau en de consequenties hiervan voor het realiseren van de voorgenomen provinciale opgaven nu en straks beheersen de dagelijkse provinciale praktijk. De risico s die zijn aangegeven in de Perspectiefnota zijn nog steeds actueel. Om adequaat in te kunnen spelen op ontwikkelingen rond de Wet Houdbare OverheidsFinanciën, het Schatkistbankieren, het BTW compensatiefonds, de meicirculaire en aangekondigde aanvullende extra Rijksbezuinigingen voor en verder, blijven we afstemming zoeken met andere provincies en plegen we lobbyactiviteiten in de richting van Tweede en Eerste Kamer. We bekijken alternatieve financieringsmogelijkheden en hebben het project Grond voor Ruimte ter hand genomen. De verwachting is dat de Wet HOF en de wet op het Schatkistbankieren dit najaar door de Eerste 8 9

7 Hoofdstuk 1 Inleiding Kamer worden vastgesteld. In de Perspectiefnota hebben wij aangegeven dat wij op basis van de uitspraken van de minister en de motie van Hijum in de begroting geen maatregelen nemen om het investeringsniveau bij te stellen en zo het provinciale EMU saldo te beïnvloeden. De effecten die voortvloeien uit de wet op het Schatkistbankieren en de wijzigingen van het BTW compensatiefonds zijn - zoals aangekondigd in de Perspectiefnota - in het budgettair perspectief verwerkt. Eveneens zijn de budgettaire effecten uit de meicirculaire in deze meegenomen. Aanvullend op de Perspectiefnota hebben daarmee de gevolgen van de recentralisatie van de Regionale Omroepen en een eerste inschatting van de kosten die samenhangen met de vorming van de RegionaleUitvoeringsDiensten (RUD s) in het perspectief een plaats gekregen. De aangekondigde nieuwe bezuinigingen van het Rijk en de waarschuwing daarover in de meicirculaire hebben wij uiterst serieus genomen. Uit voorzichtigheid is in het budgettair perspectief voor de verwerking van het accres op het provinciefonds een nullijn gehanteerd in plaats van de positieve lijn die volgt uit de meicirculaire. Tevens hebben wij de in de Perspectiefnota aangekondigde beklemming ingevuld. In hoofdstuk 4 van deze lichten wij het budgettair perspectief en de beklemming verder toe. Uit de recentelijk gepubliceerde septembercirculaire maken we op dat de provinciefondsinkomsten (accres) hoger zijn dan in deze zijn geraamd en daarmee een positief effect hebben op het budgettair perspectief. Dit moet echter in het licht worden gezien van de financiële onzekerheden die de komende jaren nog op ons afkomen en de negatieve verwachting ten aanzien van het accres voor De effecten van de septembercirculaire zijn nog niet in deze verwerkt en zullen samen met alle overige ontwikkelingen bij de Perspectiefnota 2015 worden afgewogen. 1.4 Bezuinigingsopgave Wij presenteren u een sluitende begroting conform de eisen die het Besluit en Verantwoording (BBV) en de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties aan ons stellen. Zoals ook met uw Staten gecommuniceerd, bieden de tot nu toe door ons genomen maatregelen (waaronder beklemming) soelaas voor een beperkte tijd. Ook zijn alle toekomstige ontwikkelingen nog niet gekwantificeerd. Voor het bereiken van een structureel evenwicht in de provinciale begroting zullen naar het zich laat aanzien opnieuw ingrijpende maatregelen moeten worden genomen. Om een gezonde uitgangspositie te scheppen voor het toekomstige College met ruimte voor nieuwe initiatieven, beraden we ons daarom nu op verdergaande bezuinigingen en herprioritering. Ten tijde van de Perspectiefnota 2015 komen wij met een voorstel voor structurele bezuinigingen opdat de uitgaven beheersbaar, en de begroting sluitend blijven. Hierbij zal ook een heroverweging van het instrument beklemmen worden betrokken, zodat een structurele oplossing gevonden kan worden voor het verbeteren van het structurele saldo in het budgettair perspectief. Maatregelen die we inmiddels hebben genomen krijgen mogelijk een impuls met het oog op de verder neerwaartse trend in overheidsfinanciën en de nadere uitwerking van de rijksvoornemens. Daarbij bestaat op dit moment nog onvoldoende zicht op de daadwerkelijke financiële gevolgen van onder meer de vorming van de RUD s en de decentralisatie van de jeugdzorg. We verwachten hierover komend jaar meer duidelijkheid. Kerntaak 1.5 Doorontwikkeling planning en controlfunctie Doorontwikkeling van de monitor Overijssel als onderdeel van de verbetering van de planning en control functie wordt op dit moment voor zover het systematiek als zodanig betreft als afgerond beschouwd. In richten we de aandacht op het optimaliseren van het gebruik van de monitor Overijssel, waarbij handhaving van de huidige frequentie van rapportage het uitgangspunt vormt. 1.6 Financiële samenvatting van de De is structureel in evenwicht. In onderstaand overzicht is de relatie gelegd tussen de bestedingen per kerntaak en de wijze waarop de bestedingen worden bekostigd. Daarbij is per reserve inzichtelijk gemaakt welke bedragen per saldo worden onttrokken aan de reserves en welke bijldrage uit de algemene middelen komt. Bestedingen Bijdragen overheden De bestedingen worden bekostigd uit: Overige Bijdrage uit Leges baten reserves Algemene middelen 1. Duurzame ruimtelijke ontwikkeling en inrichting, waaronder waterbeheer 2. Milieu en energie Inrichting landelijk gebied Regionale bereikbaarheid en regionaal OV Regionale Economie Culturele infrastructuur en monumentenzorg Kwaliteit Openbaar Bestuur Niet-kerntaak en overig Gebiedsontwikkelingen Bedrijfsvoering Algemene dekkingsmiddelen Totaal Waarvan: Provinciefonds Opcenten Mororrijtuigenbelasting Geldleningen en uitzettingen, bespaarde rente Algemene baten en lasten Totaal algemene middelen

8 Hoofdstuk 1 Inleiding 1.7 Opbouw en leeswijzer Enkele doelenbomen zijn gewijzigd ten opzichte van de. Deze doelenbomen zijn in lijn gebracht met besluitvorming door uw Staten. De exacte wijzigingen zijn inzichtelijk gemaakt in bijlage 2. De wijzigingen in de doelenbomen kunnen ertoe leiden dat de nummering van de prestaties niet meer opvolgend is. De indeling van de is als volgt: Hoofdstuk 1 Inleiding Hoofdstuk 2 Hoofdstuk 3 Paragrafen Hoofdstuk 4 Financiële begroting Hoofdstuk 5 Provinciale organisatie Hoofdstuk 6 Woordenlijst Bijlage 1 Incidentele lasten en baten Bijlage 2 Conversietabel vs Bijlage 3 Dynamische Beleidsagenda (DBA) Bijlage 4 Overzicht opgaven Kracht van Overijssel Bijlage 5 Programma groot onderhoudstrajecten infrastructuur

9 2 2. De is conform de van vorig jaar opgebouwd vanuit de kerntaken. De indeling in kerntaken vloeit voort uit het door uw Staten vastgestelde IPO Profiel provincies: 1. Duurzame ruimtelijke ontwikkeling en inrichting, waaronder waterbeheer 2. Milieu en Energie 3. Inrichting landelijk gebied 4. Regionale bereikbaarheid, regionaal ov 5. Regionale Economie 6. Culturele infrastructuur en monumentenzorg 7. Kwaliteit openbaar bestuur 8. Sociale Infrastructuur, Jeugdzorg, apparaatskosten en overige niet-kerntaken 9. Gebiedsontwikkelingen Zoals in het Hoofdlijnenakkoord en daarna is afgesproken, zal er in de komende vier jaar voor ongeveer 1,2 miljard worden geïnvesteerd in Overijssel. De prestaties die voortvloeien uit deze investeringsagenda, noemen wij investeringsprestaties. Omdat de komende vier jaar de focus ligt op de uitvoering van deze investeringsimpuls, zal over deze prestaties uitgebreider worden gerapporteerd. Van deze prestaties zullen de volgende onderdelen worden toegelicht: Projectresultaat Realisatie coalitieperiode Prestaties Mijlpalen Op deze manier wordt zowel het beoogde eindresultaat van het project of programma geschetst, maar wordt ook inzichtelijk gemaakt welke resultaten er in het begrotingsjaar worden nagestreefd. Daarnaast wordt per investeringsprestatie aangegeven welke PS-mijlpalen er worden voorzien. In tegenstelling tot investeringsprestaties, zullen reguliere prestaties enkel in algemene zin kort worden toegelicht. Wat willen we bereiken? Bij de invulling van de staan de bekende 3 W vragen centraal ( wat willen we bereiken, wat gaan we daarvoor doen en wat gaat dat kosten? ). De eerste twee vragen worden geconcretiseerd aan de hand van de doelenboom. Maatschappelijke ambities kennen hun vertrekpunt in het Hoofdlijnenakkoord en zijn vandaar uit verder geconcretiseerd naar beleidsdoelen en prestaties. Vervolgens is vanuit deze ambities de vertaling gemaakt naar voor de provincie beïnvloedbare beleidsdoelen en zijn er concrete prestatieafspraken aan verbonden. Als gevolg van de concrete invulling van kerntaken door middel van investeringsbesluiten zijn enkele doelenbomen gewijzigd ten opzichte van de. Daarom hebben wij in bijlage 2 een conversietabel opgenomen waarin de verschillen tussen de doelenbomen van de en de worden gepresenteerd

10 Wat gaan we daarvoor doen? Per beleidsdoel worden concrete prestaties benoemd. Bij het formuleren van de prestaties zijn de volgende uitgangspunten gehanteerd: Elke prestatie komt maar één keer voor in het kerntakenplan en wordt geplaatst onder één beleidsdoel. Wanneer prestaties bijdragen aan meerdere beleidsdoelen is de volgende lijn gehanteerd: - De prestatie wordt opgenomen onder het beleidsdoel waaraan het betreffende budget is gekoppeld. In de tekst van de andere kerntaken kan een relatie worden gelegd naar deze prestatie. - Prestaties met betrekking tot opgaven voor gebiedsontwikkeling worden inhoudelijk verantwoord bij kerntaak 9, maar bij beleidsdoelen van andere kerntaken zijn verwijzingen opgenomen indien de prestatie hier een bijdrage levert. In de beschrijving van Kracht van Overijssel prestaties wordt ingegaan op het einddoel van het totale project, het einddoel voor deze Collegeperiode, de te bereiken resultaten in en de mijlpalen. Daarmee wordt de rol van Provinciale Staten in grote majeure projecten benoemd. Voortvloeiende uit het eerste uitgangspunt wordt een Kracht van Overijssel-prestatie integraal in de begroting opgenomen, waarbij de resultaten en doelen de basis vormen. De dekkingsbron is van ondergeschikt belang. Concreet betekent dit, dat aanpalende budgetten ook bij deze prestatie worden gepresenteerd. Zo wordt bijvoorbeeld het budget van de N35 als totaal gepresenteerd, ook al bevat dit budget onder andere Kracht van Overijssel-gelden, regulier geld en financiering uit doeluitkeringen. Wat mag het kosten? De opzet van de financiële paragraaf is als volgt: Een meerjarenbegroting van het saldo van de lasten en baten op het niveau van de beleidsdoelen (Jaarverslag 2012,, ev.). Voor het jaar, het begrotingsjaar, worden naast het saldo ook de lasten en baten weergegeven. Een tabel met daarin de onttrekking, storting en saldo per reserves, voorzieningen en doeluitkeringen van de kerntaak. Een financiële toelichting van het saldo (lasten en baten) per investeringsprestatie. Dit gaat over de totale budgetten die hiervoor beschikbaar zijn. In een aparte kolom wordt de relatie met de reserve uitvoering Kracht van Overijssel aangegeven. De reguliere prestaties worden getotaliseerd opgenomen, zodat het totale saldo van het beleidsdoel wordt toegelicht. Roombeek Kerntaak 1: Duurzame ruimtelijke ontwikkeling en inrichting, waaronder waterbeheer Inleiding: wat willen we bereiken? De ambitie van Overijssel is om een vitale samenleving tot ontplooiing te laten komen in een mooi en vitaal landschap. Een samenleving waarin alle Overijsselaars zich thuis voelen en participeren. Met bloeiende steden en dorpen als motoren voor cultuur en werkgelegenheid, ingebed in een landschap waarin wonen, natuur, landbouw en water elkaar versterken. De Omgevingsvisie vormt het vertrekpunt voor het door ons te voeren beleid en de uitvoering daarvan op het ruimtelijkfysieke domein. De nieuwe omgevingswet, waarin de samenhang tussen verschillende plannen en activiteiten voor ruimtelijke ordening, milieu en natuur wordt geregeld, moet ons het benodigde instrumentarium geven om krachtig de rol van gebiedsregisseur te kunnen vervullen. In zijn speerpunten: Netwerksteden In sturen wij op de voortgang en realisatie van de in de drie werkprogramma s gemaakte afspraken en opgenomen projecten, te weten: Zwolle-Kampen Netwerkstad, Netwerkstad Twente en Stedendriehoek (Deventer). Dit doen wij door een gerichte inzet vanuit ons provinciaal belang; zo borgen en ontwikkelen we door voorkantsturing het bestaande provinciale beleid. Omgevingsvisie Begin wordt de midterm review opgeleverd. Dit is een op basis van feiten uit te voeren evaluatie van de huidige omgevingsvisie (doelstellingen en sturingsfilosofie). Op basis van de midterm review en een verkenning van de reikwijdte van de herziening zal met uw Staten een kaderstellend debat worden gevoerd om de hoofdlijnen voor de Herziening te bepalen. Bijzondere aandacht vragen in dit verband de partiële herziening van de Waterbijlage van de Omgevingsvisie. De partiële herziening van de Waterbijlage heeft séc betrekking op het maatregelenprogramma KRW en vloeit voort uit de Waterwet en de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW). Deze wetgeving schrijft voor dat de tervisielegging gelijktijdig met die van de plannen van Rijk, andere provincies en waterschappen, plaatsvindt. Omgevingswet De focus ligt onverminderd op het borgen van onze provinciale belangen (waar mogelijk via IPO) in de nieuwe Omgevingswet. Aanpassingen in de nieuwe Omgevingswet nemen we zo nodig mee in het proces van de integrale herziening van de Omgevingsvisie. Totale begroting Duurzame ruimtelijke ontwikkeling en inrichting, waaronder waterbeheer - 6% Milieu en Energie - 4% Inrichting landelijk gebied - 9% Regionale bereikbaarheid en regionaal openbaar vervoer - 21% Regionale Economie - 15% Culturele infrastructuur en monumentenzorg - 4% Kwaliteit Openbaar Bestuur - 1% Sociale infrastructuur, jeugdzorg en overige niet-kerntaken - 30% Gebiedsontwikkelingen - 10% Wonen Het dossier wonen is ingrijpend veranderd. Helder is dat de focus moet verschuiven: van toevoegen van nieuwbouw naar verbeteren van de kwaliteit van de bestaande voorraad. Van grootschalige uitleg in buitengebieden naar kleinschalige projecten met kwaliteit. Daarbij komt dat de woningmarkt qua thematiek gemeentegrensoverschrijdend is en in regionale samenhang moet worden bezien. De gemeenten worden door de provincie uitgedaagd en gefaciliteerd om in gezamenlijkheid te komen tot regionale woonvisies. De woonthema s met een provinciaal belang worden geborgd in de herziening van de omgevingsvisie. De specifieke uitwerking en verantwoordelijkheid in de uitvoering is primair een lokale opgave. Deltaprogramma, Gebiedsontwikkeling IJssel-Vechtdelta en Zoetwatervoorziening Oost- Nederland In het Deltaprogramma heeft het Rijk gekozen voor een samenhangende aanpak voor regionale ontwikkelingen. Wij concentreren ons op beïnvloeding van de in te nemen Deltabeslissingen Waterveiligheid, Zoetwaterstrategie en Peilbeheer IJsselmeergebied. Daarbij gaat het bijvoorbeeld om een mogelijk nieuwe Normering Waterveiligheid, gekoppeld aan de ruimtelijke ordening, een 16 17

11 voorzieningenniveau voor de zoetwatervoorziening of de financiering van uitvoeringsmaatregelen uit het Deltafonds tot De Deltabeslissingen kunnen leiden tot nieuwe regelgeving, nieuwe kaders en herprioritering van regionale uitvoeringsprojecten. Bijzonder punt van aandacht is borging van de Overijsselse belangen in het besluitvormingstraject van de Deltabeslissingen en de daaraan gekoppelde regionale uitvoeringstrajecten. Consequenties van de Deltabeslissingen voor ons omgevingsbeleid nemen we mee in het proces van de integrale herziening van de Omgevingsvisie. Ondergrond Er is een toenemende druk op het gebruik van de ondergrond. De zorg voor de ondergrond is een gezamenlijke verantwoordelijkheid van alle overheidslagen, die vraagt om samenwerking en goede afspraken, zowel tussen de overheden als met bedrijven en burgers. Niet alle ondergrondse en bovengrondse functies zijn naast of boven elkaar mogelijk of gewenst. Dit verplicht ons strategische keuzes te maken waar het gaat om het ruimtelijk gebruik van de ondiepe ondergrond en het bovengronds ruimtegebruik. De provincie heeft in deze beoordeling en de afstemming met partners een duidelijke taak, namelijk een milieuhygiënische en/of ruimtelijke effectbeoordeling. Belangrijk is deze taak goed te borgen in de Rijksstructuurvisie op de ondergrond (STRONG), die is voorzien voor eind. Onze (lobby)inzet richting het Rijk gebeurt. Aandeel Duurzame ruimtelijke ontwikkeling en inrichting, waaronder waterbeheer in totale kerntakenbegroting Duurzame ruimtelijke ontwikkeling en inrichting, waaronder waterbeheer - 6% Overige kerntaken - 94% 18 19

12 Kerntaakplannen Kerntaak 1: Duurzame ruimtelijke ontwikkeling en inrichting, waaronder waterbeheer Maatschappelijke ambitie Beleidsdoel Prestaties 1. Een samenleving waarin alle Overijsselaars zich thuis voelen en meedoen, met bloeiende steden en dorpen als motor voor cultuur en werkgelegenheid, ingebed in een aantrekkelijk landschap waarin wonen, natuur, landbouw, ondergrond en water elkaar versterken. 1.1 Dynamische en bereikbare stedelijke netwerken met een onderscheidend profiel en aantrekkelijk / passend vestigingsklimaat als motor voor werkgelegenheid en cultuur Netwerksteden Gebiedsontwikkeling Luchthaven Twente.* Gebiedsontwikkeling Innovatiedriehoek.* 1.2 Behouden en versterken van de diversiteit en identiteit van (binnen)steden, stadsrandzones, landschappen en dorpen Ontwikkelen en uitvoeren programma Leefbaarheid, stadsrandzones en groene omgeving Gebiedsontwikkeling Ruimte voor de Vecht.* Gebiedsontwikkeling IJsseldelta-Zuid.* Gebiedsontwikkeling Noordoost-Twente.* Gebiedsontwikkeling Twickel.* Reguliere prestaties: Voorkantsturing door middel van eens in de 6 tot 8 weken overleg met gemeenten, en advisering over voorontwerp bestemmingsplannen Inzet WRO-instrumentarium Beheren en doorontwikkelen Omgevingsvisie, -verordening en borgen Omgevingswet Samen met partners verbreden en versnellen van de doorontwikkeling van Kwaliteitsimpuls Groene Omgeving door kennisontwikkeling en -verspreiding Effectuering ruimtelijk beleid. 1.3 Voldoende en diversiteit aan woon- en werkmilieus in bloeiende steden en vitale dorpen, die ruimte bieden aan verschillende doelgroepen nu en in de toekomst Ontwerp en uitvoeren startersleningen Uitvoering prestatieafspraken wonen stimuleren Wonen in Overijssel. 1.4 Kwalitatieve en toekomstbestendige versterking van het landelijke gebied gericht op multifunctioneel ruimtegebruik (waaronder wonen, natuur, landbouw, ondergrond en water e.d.) met ontwikkelingsmogelijkheden voor nieuwe economische dragers, op leefbaarheid en sociale cohesie Gebiedsontwikkeling Ruimte voor de Vecht.* Gebiedsontwikkeling IJsseldelta-Zuid.* Gebiedsontwikkeling IJssel-Vechtdelta.* Gebiedsontwikkeling Noordoost-Twente.* Reguliere prestaties: Zone Ondernemen met Natuur en Water (voorheen Groen-blauwe Hoofdstructuur). 1.5 Het duurzaam beheren van de ondergrond door het vinden van een balans tussen gebruiken, beschermen en herstellen van de ondergrond. Reguliere prestaties: Toezien op de doorwerking van de ambities en doelstellingen van de Visie op de Ondergrond (onderdeel van de Omgevingsvisie) en de regels voor grondwaterbescherming in bestemmingsplannen Het concretiseren van de kansen en effecten van de ondergrond binnen ruimtelijke processen Het voorbereiden van te maken afspraken met het Rijk over de saneringsopgave na Inbreng van de provinciale ambities voor de ondergrond in het rijksbeleid Inzicht in rol van duurzame toepassing van bodemenergie in de energietransitie

13 Kerntaak 1: Duurzame ruimtelijke ontwikkeling en inrichting, waaronder waterbeheer Maatschappelijke ambitie Beleidsdoel Prestaties 1. Een samenleving waarin alle Overijsselaars zich thuis voelen en meedoen, met bloeiende steden en dorpen als motor voor cultuur en werkgelegenheid, ingebed in een aantrekkelijk landschap waarin wonen, natuur, landbouw, ondergrond en water elkaar versterken. 1.6 Een zodanige inrichting van de fysieke leefomgeving dat er nu en in de toekomst voldoende bescherming is tegen overstromingen, wateroverlast en er genoeg water is in droge perioden. Investeringsprestatie: Zoetwatervoorziening Oost-Nederland IJsselwaarden Olst Gebiedsontwikkeling Ruimte voor de Vecht.* Uitvoering Ruimte voor de Rivier inclusief IJsseldelta-Zuid.* Gebiedsontwikkeling IJssel-Vechtdelta.* Gebiedsontwikkeling Noordoost-Twente.* Reguliere prestaties: Regionale inbreng Deltaprogramma Uitvoering Europese Richtlijn Overstromingsrisico s Toetsen primaire waterkeringen en beoordelen verbeterplannen Vaststellen normen en toetsen regionale waterkeringen Voorbereid zijn op calamiteiten (Calamiteitenzorg) Uitvoering Ruimte voor de Rivier. 1.7 Schoon, voldoende en gezond water voor mens, dier en plant. Investeringsprestatie: Uitvoeren pmjp-waterprestaties. Reguliere prestaties: Implementatie Europese Kaderrichtlijn Water (KRW) Beheer grondwatervoorraad Beschermen Openbare drinkwatervoorziening Invullen aandeelhouderschap Vitens Vaststellen kaders voor optimale condities natuurgebieden Uitvoering Wet Hygiene en Veiligheid Zwem- en Badinrichtingen. * De gebiedsontwikkelingen zijn opgenomen in de doelenboom om de inhoudelijke relatie / bijdrage tussen de opgaven van deze kerntaak en de gebiedsontwikkelingen zichtbaar te maken. Voor de toelichting op deze prestaties zie hoofdstuk

14 Wat gaan we daarvoor doen? Meetbare gegevens bij maatschappelijke ambitie Maatschappelijke ambitie Een samenleving waarin alle Overijsselaars zich thuis voelen en meedoen, met bloeiende steden en dorpen als motor voor cultuur en werkgelegenheid, ingebed in een aantrekkelijk landschap waarin wonen, natuur, landbouw, ondergrond en water elkaar versterken. Onze maatschappelijke ambitie vloeit voort uit de Omgevingsvisie (tot 2030) en zijn voor deze Statenperiode concreet beschreven in de Kracht van Overijssel. Titel Bron a Percentage inwoners dat (zeer) tevreden is over hun woonomgeving (%) 1.0.b1 Percentage inwoners dat zich geen zorgen maakt over een overstroming in hun woonomgeving (%) 1.0.b2 Percentage inwoners dat zich geen zorgen maakt over wateroverlast in hun woonomgeving (%) Provincie Provincie Provincie Beleidsdoel Dynamische en bereikbare stedelijke netwerken met een onderscheidend profiel en een aantrekkelijk / passend vestigingsklimaat als economische motor voor wonen, werkgelegenheid en cultuur. Om de economische kracht van de netwerksteden te behouden en verder uit te bouwen moeten de steden beschikken over een onderscheidend pakket aan goede ruimtelijke vestigingsfactoren. Naast een geschikt vestigingsklimaat voor wonen en werken met een goede bereikbaarheid en ruimtelijke kwaliteit, gaat het in de basis om bloeiende binnensteden met goede culturele en recreatieve voorzieningen. Meetbare gegevens bij beleidsdoel 1.1 Gerealiseerd Streefwaarden Titel Bron a Gemiddelde positie (1-50) van de vijf Overijsselse grote steden (Almelo, Hengelo, Enschede, Deventer en Zwolle) op de landelijke woonaantrekkelijkheidsindex (index) 1.2.a Aantal keer dat Wro-instrumentarium bij bestemmingsplannen is ingezet wegens strijd met provinciaal beleid (aantal) 1.2.a Aantal keer dat Wro-instrumentarium bij bestemmingsplannen is ingezet wegens strijd met provinciaal beleid (%) 1.2.b Aantal gemeenten dat ruimte krijgt om op basis van vastgestelde structuurvisies lokaal ruimtelijk beleid in te vullen en uit te voeren (aantal) 1.2.c Percentage inwoners dat positieve ontwikkelingen in de stads- en/of dorpsranden ziet (%) 1.2.d Percentage inwoners dat vindt dat er bij stedelijke uitbreidingen voldoende rekening wordt gehouden met het omliggende landschap (%) Atlas voor gemeenten 33,8 33,8 34,4 34,8 35,2 36,6 <33,8 <33,8 Provincie Provincie 3,1 1,5 0,7 0,1 0,6 <2 <2 <2 <2 <2 <2 <2 <2 Provincie Nb Nb Nb Nb Provincie >43 Provincie >

15 Investeringsprestaties Netwerksteden Projectresultaat Realisatie Coalitieperiode Prestaties Mijlpalen - Dynamische en bereikbare netwerksteden met een onderscheidend profiel en een aantrekkelijk / passend vestigingsklimaat als motor voor werkgelegenheid en cultuur. In de periode richten wij ons op: Het samen met de netwerksteden ontwikkelen van toekomstbestendige ontwikkelagenda s (OA s). De agenda bestaat per netwerkstad uit een visie op 2040 en een onderscheidend profiel met daaraan gekoppeld een werkprogramma. Het werkprogramma bevat (samenwerkings)afspraken op het gebied van wonen en werken (kantoren en bedrijventerreinen), voortkomend uit de ontwikkelagenda s. Sturing op de voortgang en realisatie van de projecten en samenwerkingsafspraken in de door Provinciale Staten vastgestelde werkprogramma s netwerksteden, zoals de projecten spoorzone Zwolle, waterboulevard Almelo, stadsas Deventer. Ontwerpen van een financieringssystematiek op maat voor de in de werkprogramma s benoemde prioritaire projecten. Monitoring van de effecten van de in geleverde prestaties. Beleidsdoel Behouden en versterken van de diversiteit en identiteit van (binnen) steden, stadsrandzones, landschappen en dorpen. De ruimtelijke kwaliteit van Overijssel is gelegen in de diversiteit. De kenmerken en karakteristieken van landschappen, steden en dorpen willen we daarom versterken, zoals ook verwoord in de Omgevingsvisie. Met speciale aandacht voor de stads- en dorpsranden, waar complexe opgaven spelen en de identiteit van zowel de kernen als het landschap vaak in het oog springt. Investeringsprestaties Ontwikkelen en uitvoeren van het programma Leefbaarheid, stadsrandzones en groene omgeving Projectresultaat Door investeringen is de ruimtelijke kwaliteit en leefbaarheid in stadsrandzones versterkt, in samenhang met de versterking van duurzaamheid en sociale kwaliteit. Ruimtelijke kwaliteit, duurzaamheid en sociale kwaliteit maken integrerend onderdeel uit van de ruimtelijke opgaven, programma s en projecten. Kennis en informatie over het werken aan ruimtelijke kwaliteit is beschikbaar voor provincie, gemeenten en waterschappen, met als resultaat dat de verschillende overheden werken aan ruimtelijke kwaliteit. Realisatie Coalitieperiode In de periode richten wij ons op: Ontwikkelen en uitvoeren van het programma leefbaarheid, stadsrandzones, groene omgeving. Realisatie en borging van ruimtelijke kwaliteit, bij zowel provincie, gemeenten als waterschappen. Prestaties Begeleiden en mede-financieren van 3 stads- en dorpsrandvisies met uitvoeringsprogramma (Wierden, Haaksbergen, Steenwijkerland). Bijdrage aan gemeenten (conform subsidieregeling) voor de inrichting van stads- en dorpsranden als voorbeelden van ruimtelijke kwaliteit. Kennis uitwisselen en delen van resultaten stads- en dorpsrandpilots via werkbijeenkomsten en publicatie, zodat gemeenten, waterschappen en anderen hiervan gebruik kunnen maken bij hun eigen ruimtelijke opgaven. Ondersteunen van initiatieven van derden voor Nieuwe Energie (conform provinciale uitvoeringsstrategie Energielandschappen) met subsidies en expertise. Het laten organiseren en het subsidiëren van (een nader af te spreken aantal) werkateliers Ruimtelijke kwaliteit door Atelier Overijssel t.b.v. provinciale opgaven en opgaven van onze partners. Mijlpalen Opstellen en uitvoeren uitvoeringsprogramma Nationaal Landschap IJsseldelta Projectresultaat Eind 2015 is het uitvoeringsprogramma uitgevoerd. Dit heeft bijgedragen aan het behouden en waar mogelijk versterken van de kernkwaliteiten van Nationaal Landschap IJsseldelta zoals omschreven in de Omgevingsverordening Overijssel. Tevens wordt hiermee een bijdrage geleverd aan de vergroting van de beleefbaarheid van het landschap voor toerist, recreant en inwoner en aan de versterking van de sociaaleconomische structuur van het gebied. Realisatie Coalitieperiode Het uitvoeringsprogramma richt zich op de thema s Energie en Duurzaamheid, Stads- en Dorpsranden, Versterken economische dragers, Natuur- en wateropgaven en vertelt het verhaal van de IJsseldelta. In de periode 2015 richten wij ons op de uitvoering van het lopende uitvoeringsprogramma , in het kader van kerntaak 1 (duurzame ruimtelijke ontwikkeling en inrichting, waaronder waterbeheer). Prestaties Uitvoering van de jaarschijf uit het uitvoeringsprogramma , in het bijzonder projecten gericht op het verbeteren van de fietsinfrastructuur, dorpsontwikkeling, polder- en streekontwikkeling en het stimuleren van zonne-energie op agrarische gebouwen. Mijlpalen Voortgangsrapportage via reguliere Planning & Control-cyclus

16 Reguliere prestaties Voorkantsturing door middel van eens in de 6 tot 8 weken overleg met gemeenten, en advisering over voorontwerp bestemmingsplannen Prestaties Circa 140 ambtelijke (zo nodig met ambtelijke / bestuurlijke opschaling) ruimtelijke overleggen met gemeenten ter begeleiding van de ruimtelijke plannen; circa 100 schriftelijke adviezen. Ambtelijke, ruimtelijke overleggen (zo nodig met ambtelijke / bestuurlijke opschaling) met waterschappen ter behartiging van provinciaal belang bij ruimtelijke plannen. De precieze vorm van voorkantsturing bij de waterschappen wordt werkende weg ontwikkeld. Beleidsdoel Voldoende en diversiteit aan woon- en werkmilieus in bloeiende steden en vitale dorpen, die ruimte bieden aan verschillende doelgroepen nu en in de toekomst. Wij stimuleren gemeenten in te spelen op de snel veranderende woningmarkt en gebruiken onze mogelijkheden en bevoegdheden om de gemeentelijke woonvisies en bestemmingsplannen in overeenstemming te brengen met het provinciaal beleid en de vraag naar goede woonwerkmilieus. Daarbij gaat onze zorg uit naar starters, ouderen en zwakkeren in de samenleving. Wij richten ons op regionale samenwerking en het beschikbaar krijgen en stellen van nieuwe kennis. (Voor toelichting Bedrijventerreinen: zie kerntaak 5, Regionale Economie). Meetbare gegevens bij beleidsdoel Inzet Wro-instrumentarium Prestaties Als vervolg op de voorkantsturing behartiging van provinciaal belang: Zienswijzen op ontwerpbestemmingsplannen, reactieve / proactieve aanwijzing en/of beroep op vastgesteld bestemmingsplan bij strijd met provinciaal belang. Behandeling beroepen tegen aanwijzingen bij Raad van State. Maximaal 2 inpassingsplannen opgesteld, behandeling verzoeken van gemeenten tot vaststellen provinciale inpassingsplannen. Ruimtelijke planfiguren (onder andere reactieve / proactieve aanwijzingen en inpassingsplannen) worden digitaal gepubliceerd op Beheren en doorontwikkelen Omgevingsvisie / -verordening en borgen Omgevingswet Prestaties Afronding Midterm Review op basis van de indicatoren uit het planmer van 2009, aangevuld met indicatoren die in 2009 nog niet gemeten zijn. Aanpassing Omgevingsvisie en Omgevingsverordening wanneer uit tussentijdse evaluaties of gebeurtenissen (zoals een nieuwe Omgevingswet) blijkt dat beleid niet meer toegesneden is op de aanpak van provinciale opgaven of het instrumentarium niet effectief meer is. Starten gedeeltelijke herziening Omgevingsvisie op onderdeel waterbeleid / Europese Kaderrichtlijn Water gericht op het vaststellen voor eind Voorbereiding Herziening Omgevingsvisie 2015 / Inzet op borging provinciale verantwoordelijkheden (via IPO) in nieuwe Omgevingswet Samen met partners verbreden en versnellen van de doorontwikkeling van Kwaliteitsimpuls Groene Omgeving door kennisontwikkeling en -verspreiding. Prestaties 2 tot 4 bijeenkomsten georganiseerd ter ondersteuning en stimulering van de toepassing door partners van de Kwaliteitsimpuls Groene Omgeving. Gerealiseerd Streefwaarden Titel Bron a Aantal regionaal afgestemde woonvisies Provincie in overeenstemming met de Omgevingsvisie en de prestatieafspraken wonen (aantal) b Percentage gerealiseerde prestatieafspraken Provincie met gemeenten (%) Investeringsprestaties Ontwerp en uitvoeren startersleningen Projectresultaat Starters op de koopwoningmarkt in staat stellen een eigen woning te kopen en daarmee de doorstroming op de woningmarkt bevorderen. Realisatie Coalitieperiode In de periode richten wij ons op: Het opstellen van een nieuwe, of vergelijkbare Overeenkomst startersregeling provincie Overijssel, waarmee de provincie de verantwoordelijkheden ten aanzien van het beheren van het Provinciaal Startersfonds en het verstrekken van de startersleningen aan een uitvoerende partij overdraagt. De looptijd van de overeenkomst is tot en met 31 december 2015 of tot het provinciale budget is uitgeput. Het storten van het beschikbaar gestelde budget ( , -) in het Provinciaal Startersfonds. Prestaties Het verlenen van deelbijdragen (25%) in de gemeentelijke financiering van startersleningen aan Overijsselse starters op de Overijsselse koopwoningmarkt Effectuering ruimtelijk beleid Mijlpalen - Prestaties Financiële bijdragen leveren aan ruimtelijke onderzoeksprojecten, planontwikkeling en visievorming. De projecten dragen bij aan de centrale beleidsambities en provinciaal belang zoals vastgelegd in de Omgevingsvisie

17 Uitvoering prestatieafspraken wonen stimuleren Wonen in Overijssel Projectresultaat In 2010 zijn met alle gemeenten prestatieafspraken wonen gesloten voor de periode Hierin zijn afspra- Projectresultaat AndersGroeien ken gemaakt over thema s als binnenstedelijk bouwen, herstructurering, wonen-zorg-welzijn, duurzaamheid en Met het ontwikkeltraject AndersGroeien bereidt Overijssel haar partners voor op de demografische verandering woningbouwprogrammering. Hiertoe is samen met gemeenten een systematiek van monitoring opgesteld. Regulier die ons noodzaakt om op een kwalitatieve manier met het wonen, werken en leven in Overijssel om te gaan. De wordt de voortgang in beeld gebracht en ambtelijk overlegd; eens per jaar wordt een voortgangsrapportage voor de voorsprong die we met de gemeenten gemaakte prestatieafspraken wonen geven, is de opmaat voor dit traject. Het bestuurders voorbereid. Samen met de gemeenten wordt bepaald waar prestaties gehaald worden en waar presta- regionale vraagstuk, kwalitatieve groei, de behoefte van de consument, het noodzakelijk financieel realisme en de rol ties aangejaagd moeten worden. van de provincie staan hierin centraal. Nieuwe vormen van gebiedsontwikkeling en stedelijke vernieuwing op uitnodiging krijgen hiermee concreet vorm. De provincie vindt hierin haar nieuwe rol als gebiedsregisseur in de regio s en dit Realisatie Coalitieperiode In de periode richten wij ons op: traject is een bouwsteen voor de Midterm Review Omgevingsvisie In 2012 worden met de Midterm Review de prestatieafspraken Wonen herijkt. Het realiseren van de afspraken met betrekking tot binnenstedelijk bouwen, wonen-zorg-welzijn en energiebe- Collectief particulier opdrachtgeverschap (CPO) sparing. Door ondersteuning van initiatieven collectief particulier opdrachtgeverschap is de positie van de (woon)consument De prestatieafspraken wonen hebben een looptijd tot eind, respectievelijk In maken we versterkt. nieuwe afspraken met de (samenwerkende) gemeenten en mogelijk andere partijen. Realisatie Coalitieperiode In de periode richten wij ons op: Prestaties Afronding prestatieafspraken wonen (Eindverantwoording en afwikkeling subsidies vindt plaats Het op een regionaal niveau afstemmen van vraag- en aanbod van woningen, zodat ingespeeld kan worden op in 2015). de demografische veranderingen en de kwalitatieve groei. Het versterken van de positie van de bewoners op de bouw of renovatie van (hun) woningen. Mijlpalen Voortgangsrapportage uitvoering prestatieafspraken wonen. Met gemeenten en corporaties zoeken naar mogelijkheden om de renovatie en aanpassing van de bestaande woningvoorraad en woonmilieus, inclusief verduurzaming daarvan, te versnellen. Het beschikbaar krijgen en toepassen van kennis op het gebied van nieuwe financieringmodellen voor woningbouw en gebiedsontwikkeling. Het in beeld brengen van vraag en aanbod op de woningmarkt in Overijssel. Het collectief particulier opdrachtgeverschap (CPO) is een van de manieren waarop de positie van de consument in het bouwproces wordt versterkt. Bijna alle gemeenten hebben in de Prestatieafspraken Wonen afspraken opgenomen ten aanzien van het beschikbaar stellen van CPO-locaties en/of het stimuleren van CPO-initiatieven. Prestaties Ontwikkeling van regionale woonvisies met en door gemeenten en andere partners, hierdoor bevorderen regionale samenwerking tussen gemeenten, woningcorporaties en marktpartijen. Opleveren en implementeren van de beleidsinnovaties dynamisch prognosemodel en kwalitatieve opgave in beeld. Ontwikkelen van de community AndersGroeien rondom bevordering lokale initiatieven. Samenwerken met kennispartners en hoger onderwijs om onderzoek en innovatie rondom de stedelijke ontwikkeling te bevorderen. Stimuleringsbijdrage leveren aan initiatieven vanuit de markt, die bijdragen aan in beweging brengen woningmarkt en realiseren passende woonconcepten. Opstellen Plan van Aanpak regionale afspraken Subsidiëren van minimaal 5 CPO-projecten (invlusief monitoring lopende projecten. Mijlpalen Statenbrief voortgang wonen. Beleidsdoel Kwalitatieve en toekomstbestendige versterking van het landelijk gebied gericht op multifunctioneel ruimtegebruik (waaronder wonen, natuur, landbouw, ondergrond en water e.d.) met ontwikkelingsmogelijkheden voor nieuwe economische dragers. NB: relatie met kerntaak 3 (Inrichting landelijk gebied) en kerntaak 5 (Regionale economie). Het ruimtelijk beleid is gericht op kwalitatieve en toekomstbestendige versterking van het landelijk gebied, waarbij multifunctioneel ruimtegebruik wordt gestimuleerd. In de Zone Ondernemen met natuur en water liggen kansen om synergie te bewerkstelligen door het intelligent combi

18 Meetbare gegevens bij beleidsdoel 1.4 neren van natuur, water, economie waaronder recreatie en toerisme en andere maatschappelijke sectoren. Bij de realisatie van de EHS / N2000 / PAS bieden we hiervoor de ruimte en stimuleren we deze synergie. In de Zone ONW-buiten de EHS ligt het voortouw bij de partners om synergie te realiseren tussen economie en ecologie. Wij bieden ruimte aan economische ontwikkeling in de nabijheid van de natuur. Het beleid voor de Kwaliteitsimpuls Groene Omgeving is hierbij het uitgangspunt. Gerealiseerd Streefwaarden Titel Bron a Aantal keer dat Wro-instrumentarium ingezet is wegens strijd met O2 kwaliteitsimpuls groene ruimte (zie indicator 1.2.1a) (aantal) 1.4.b Percentage bedrijven (niet zijnde agrarisch of daaraan gerelateerd) in de totale omvang van het aantal bedrijven in landelijk gebied (%) 1.4.c Score ervaren sociale cohesie (index 1-10 Provincie Provincie Marcel >52 Provincie 6,6 6, >6,6 Meetbare gegevens bij beleidsdoel 1.5 Gerealiseerd Streefwaarden Titel Bron a Aantal keer dat Wro-instrumentarium ingezet is wegens strijd met O2 ondergrond (zie indicator 1.2.1a) (aantal) Reguliere prestaties Provincie Toezien op de doorwerking van de ambities en doelstellingen van de Visie op de Ondergrond (onderdeel van de Omgevingsvisie) en de regels voor grondwaterbescherming in bestemmingsplannen Prestaties Samen met de partners (gemeenten en waterschappen ) via voorkantsturing invulling geven aan het meenemen van de kansen en beperkingen van de ondergrond in gemeentelijke structuurvisies, bestemmingsplannen en gebiedsvisies Inbreng van de provinciale ambities voor de ondergrond in het rijksbeleid Prestaties Inbreng van provinciale ambities voor de ondergrond in het rijksbeleid (Omgevingswet, herziening bodemwetgeving, Rijksstructuurvisie op de ondergrond, het Deltaprogramma), zodanig dat voor de ondergrond volwaardig en specifiek de kwaliteiten van de ondergrond van Overijssel worden meegenomen. Reguliere prestatie Prestatie Zone Ondernemen met Natuur en Water (voorheen Groen-blauwe Hoofdstructuur) Prestaties Stimuleren van de ontwikkeling van natuur- en waterwaarden in de Zone ONW door slimme combinaties van natuur, water en maatschappelijke en economische sectoren, waaronder landbouw en toerisme door middel van ondersteuning aan voorbeeldprojecten. Kennisontwikkeling en verspreiding m.b.t. de toepassing van de KGO in de Zone ONW en best practices van slimme combinaties ecologie en economie Het concretiseren van de kansen en effecten van de ondergrond binnen ruimtelijke processen Prestaties Via vier projecten binnen gebiedsontwikkeling IJssel-Vechtdelta worden de kansen en effecten van de ondergrond binnen ruimtelijke processen geconcretiseerd en worden de baten ingebracht in (nieuwe) verdienmodellen. De verzamelde kennis wordt gebruikt in andere en toekomstige gebiedsontwikkelingen Het voorbereiden van te maken afspraken met het Rijk over de saneringsopgave na Beleidsdoel Het duurzaam beheren van de ondergrond door het vinden van een balans tussen gebruiken, beschermen en herstellen van de ondergrond. Het duurzaam beheer van de ondergrond wordt ingegeven vanuit: - Ruimtedruk in (hoofdzakelijk) binnenstedelijk gebied. - Toename van het gebruik van diepe ondergrond. - Mogelijkheid van de ondergrond om bij te dragen aan het oplossen van maatschappelijkeconomische opgaven, zoals de transitie naar een hernieuwbare energievoorziening en de wateropgave vanuit het Deltaprogramma. - Kwetsbaarheid van de eigenschappen van de ondergrond en de lange hersteltijd. Prestaties Het voorbereiden van afspraken met het Rijk (eventueel via een nieuw bodemconvenant) voor de aanpak van (in het kader van kerntaak 2) in beeld gebrachte resterende spoedlocaties, niet-spoedlocaties en asbestlocaties. De voorbereiding van het Uitvoeringsprogramma bodemsanering 2015 e.v. waarin de met het Rijk gemaakte afspraken vastgelegd worden

19 1.5.7 Inzicht in rol van duurzame toepassing van bodemenergie in de energietransitie Prestaties Mijlpalen - Meetbare gegevens bij beleidsdoel 1.6 Studie naar mogelijkheden van duurzaam gebruik, buffering en opslag van bodemenergie ter voorbereiding van de mogelijke herziening op dit onderdeel van de Omgevingsvisie in 2015 / Beleidsdoel Een zodanige inrichting van de fysieke leefomgeving dat er nu en in de toekomst voldoende bescherming is tegen overstromingen, wateroverlast en er genoeg water is in droge perioden. We zijn ons bewust van de gevolgen van klimaatverandering en zeespiegelrijzing. In aanvulling op de Deltabeslissingen zullen door de regio besluiten worden genomen over Zoetwatervoorziening en de inrichting van de IJssel-Vechtdelta. Vanuit een gezamenlijke verantwoordelijkheid van Rijk en regio zijn wij actief in het Deltaprogramma en voeren wij regie bij de uitvoering van de Europese Richtlijn Overstromingsrisico s en het coördineren van provinciale besluiten (Ruimte voor de Rivier). In aansluiting hierop vervullen wij onze wettelijke taken waterveiligheid. Gerealiseerd Streefwaarden Titel Bron a Lengte primaire keringen dat voldoet aan de geldende normen (%) 1.6.b Lengte regionale keringen dat voldoet aan de geldende normen (%) 1.6.c Oppervlakte Overijssel dat voldoet aan normering wateroverlast (%) 1.6.d Aantal keer dat Wro-instrumentarium is ingezet wegens strijd met O2 waterveiligheid (zie indicator 1.2.a) (aantal) Waterschappen Waterschappen, provincie, gemeente Almelo en Rijkswaterstaat Waterschappen Provincie Investeringsprestaties Zoetwatervoorziening Oost-Nederland Projectresultaat Inzicht in de zoetwaterbehoefte binnen Regio Oost (gebied van Rijn-Oost en waterschap Veluwe) onder de huidige omstandigheden en de gevolgen van de klimaatverandering (horizon 2050 en doorkijk 2100). Analyse en selectie van kansrijke strategieën en maatregelen (zowel waterhuishoudkundige maatregelen als aanpassingen in landbouw, natuurbeheer en ruimtelijke ordening) om in de zoetwaterbehoefte nu en straks te voorzien. Bepalen van de sociaal-economische en maatschappelijke belangen van Regio Oost bij de zoetwatervoorziening. Regionale inbreng in het deelprogramma Zoetwater van het Deltaprogramma. Formuleren beleid voor droogte en planvorming / uitvoering van maatregelen voor korte en lange termijn. Realisatie Coalitieperiode In de periode richten wij ons op het realiseren van bovengenoemde punten binnen de samenwerking van Regionaal Bestuurlijk Overleg Rijn-Oost. Prestaties Een strategie met uitvoeringsprogramma, die regionaal gedragen wordt. Formuleren van droogtebeleid op basis van gekozen strategie en maatregelen voor herziening Omgevingsvisie. Inbreng vanuit Regio Oost in de landelijke discussie, toegespitst op de ontwerp Deltabeslissing voor de zoetwaterstrategie. Mijlpalen IJsselwaarden Olst Projectresultaat IJsselwaarden Olst is een waterveiligheidsproject onder directe verantwoordelijkheid van het Rijk (Ministerie EZ). Het projectresultaat is een waterstanddaling van ten minste 8 cm op 31 december Naast waterstanddaling als hoofddoel zijn natuurontwikkeling en recreatieve impuls nevendoelen. De provincie is regisseur van dit project en heeft hiermee geen eindverantwoordelijkheid voor het projectresultaat, maar wel een belangrijke regisserende rol. De provinciale opgave ten aanzien van IJsseluiterwaarden Olst ligt in het coördineren, faciliteren en begeleiden van het Rijk en andere betrokken partijen en organisaties in de uitvoering van het project. Daarnaast heeft de provincie tijdens vorige coalitieperiode substantiële middelen vrijgemaakt voor een recreatieve impuls in het gebied. Realisatie Coalitieperiode In de periode richten wij ons op: Regievoering op de planontwikkeling met nadruk op draagvlak in het gebied. Coördineren en begeleiden van de noodzakelijke procedures. Supervisie op de realisatie conform plan. Ontwikkelen en meefinancieren van een recreatieve impuls voor het gebied. Prestaties Deelname aan de stuurgroep IJsselwaarden Olst na start van de uitvoering. Begeleiden en cofinanciering van projectonderdelen, zoals fiets- en wandelpaden, brug over een hoogwatergeul (>100 meter lengte), visstekken en verplaatsing van een toeristisch overstappunt. Mijlpalen

20 Reguliere prestaties Regionale inbreng Deltaprogramma Prestaties Vertalen van de uitkomsten van het Deltaprogramma (Deltabeslissingen en voorkeursstrategie voor waterveiligheid en zoetwater) in eigen beleid en verbinden van deze uitkomsten met andere beleidsterreinen via het traject van de herziening van de Omgevingsvisie. Daarnaast oppakken van vervolgacties, die voortvloeien uit de uitkomsten van het Deltaprogramma. Onder andere ten aanzien van de nieuwe normering voor waterveiligheid en het maken van afspraken over het voorzieningenniveau voor zoetwater Uitvoering Europese Richtlijn Overstromingsrisico s Prestaties Coördinatie van de communicatie rondom de overstromingsgevaar- en risicokaarten (naar aanleiding van publicatie vanaf 1 januari op en het Overstromingsrisicobeheerplan (ORBP) deelstroomgebied Rijn vanuit het regionale overstromingsrisicobeheer (bestuurlijke consultatie loopt via RBO Rijn-Oost), dat eind gereed moet zijn voor ter inzagelegging Toetsen primaire waterkeringen en beoordelen verbeterplannen Prestaties Toetsing is in niet aan de orde. Er worden in naar verwachting geen projectplannen ter goedkeuring voorgelegd. Voorbereiding (door de waterschappen) en indiening van projectplannen wachten op de besluitvorming door het Rijk over de financiering van het nieuwe Hoogwaterbeschermingsprogramma (nhwbp) Vaststellen normen en toetsen regionale waterkeringen Prestaties Het samen met waterschappen via voorkantsturing (zie prestatie 1.2.2) borgen van afspraken in projectplan opdat waterschappen in 2015 kunnen voldoen aan de gestelde veiligheidnorm; eventuele noodzakelijke wijzingen worden meengenomen in het traject van de herziening van de Omgevingsvisie Voorbereid zijn op calamiteiten (Calamiteitenzorg) Prestaties Indien een calamiteit zoals een (bijna) overstroming optreedt, zijn we voorbereid, samen met waterschappen, Rijkswaterstaat, Veiligheidsregio s, provincies Drenthe en Gelderland en onze Duitse waterpartners. Wij zorgen voor jaarlijks geactualiseerde draaiboeken en nemen deel aan oefeningen op grond van onze wettelijke taken. In zijn naar verwachting geen wijzigingen van de verdringingsreeksen in de Omgevingsverordening nodig Uitvoering Ruimte voor de Rivier Prestaties Meetbare gegevens bij beleidsdoel 1.7 Provinciale coördinatie van besluiten (vergunningen, ontheffingen, bestemmingsplannen) voor de uitvoering van de Ruimte voor de Rivierprojecten bij Zwolle en Deventer. Hiervoor worden wanneer nodig overleggen met de betrokken bevoegde gezagen georganiseerd. Provinciale coördinatie van de besluiten voor IJsseldelta-Zuid. Beleidsdoel Schoon, voldoende en gezond water voor mens, dier en plant. Voldoende, schoon drinkwater voor nu en de toekomst is waarvoor wij samen met gebiedspartners in het stroomgebied Rijn-Oost werken aan het op orde krijgen van het watersysteem binnen de huidige gebruiksfuncties en ruimtelijke functies. De provincie is kadersteller en gebiedsregisseur voor waterveiligheid, grondwater-, drinkwater- en oppervlaktewaterkwaliteit. De ecologische en grondwaterdoelen van de Europese Kaderrichtlijn Water zijn daarbij leidend. Afstemming met andere beleidsdoelen (Programmatische Aanpak Stikstof en Natura 2000) is belangrijk. Gerealiseerd Streefwaarden Titel Bron a Percentage grondwatermeetpunten dat voldoet aan de Europese nitraatrichtlijn (50 mg NO3/l) (%) 1.7.b Aantal keer dat Wro-instrumentarium ingezet is wegens strijd met O2 grondwaterbescherming (zie indicator 1.2.1a) (aantal) 1.7.c Percentage aanvragen in het kader van de Waterwet dat binnen de wettelijke termijn wordt afgehandeld (%) 1.7.d Percentage ontheffingsaanvragen voor activiteiten in grondwaterbeschermingsgebieden dat binnen de wettelijke termijn wordt afgehandeld (%) 1.7.e Percentage van de beoordeelde essenties bij risicoactiviteiten in grondwaterbeschermingsgebieden dat wordt nageleefd (%) Provincie Provincie Provincie Provincie Provincie >80 >80 >80 >80 >80 >80 >80 >