Cursusaanbod voorjaar 2017

Transcriptie

1 Cursusaanbod voorjaar ste en 21ste eeuw in Turkije en Iran Het einde van de Sovjet-Unie De Koude Oorlog

2 Turkije en Iran in de 20ste en 21ste eeuw Tussen traditie en moderniteit Geen andere regio van de wereld houdt de gemoederen zo bezig als het Midden-Oosten. Momenteel is daarbij veel aandacht weggelegd voor de burgeroorlog in Syrië en het Israëlisch-Palestijnse conflict. Twee andere landen komen echter ook veelvuldig in het nieuws, maar worden beduidend minder begrepen, terwijl deze landen voor de stabiliteit van de regio onontbeerlijk zijn: Turkije en Iran staan daarom in het brandpunt van deze cursus. Dat Turkije en Iran aandacht verdienen mag wel duidelijk zijn: beide spelen een rol in het conflict: Iran financiert de Hezbollah-beweging die ook in het Syrische conflict meestrijdt en liet Rusland bombarderen vanaf een van zijn luchtmachtbases. Onderwijl is ook Turkije inmiddels met eigen militairen actief. Ook om andere redenen zijn beide landen veelvuldig in het nieuws: Turkije vanwege de omstreden nasleep van de poging tot staatsgreep in juli 2016 en het optreden tegen de Koerden in Anatolië en Iran vanwege de evenzeer omstreden nucleaire deal die Iran de mogelijkheid geeft een civiel kernprogramma er op na te houden en die de opheffing van langlopende sancties tegen Iran bevestigt. Om de huidige stand van zaken in beide landen en hun rol in het heden te begrijpen, is voorkennis van de recente geschiedenis onontbeerlijk. De laatste 200 jaar geschiedenis van Iran en Turkije kunnen gezien worden als een periode van voortdurende spanning tussen de eigen traditie (zowel religieus, cultureel als politiek) en de westerse moderniteit. De druk van de moderniteit op beide samenlevingen heeft veel overeenkomstige effecten gehad, maar er zijn natuurlijk ook verschillen. Ook moet in ogenschouw genomen worden dat beide landen voortdurend door grootmachten gebruikt zijn om hun geopolitieke powerplay uit te spelen. Het resultaat in beide landen is zeer vergelijkbaar, maar ook tegenovergesteld: Turkije is een seculiere democratie waarbij serieuze kanttekeningen geplaatst kunnen worden bij het democratisch gehalte, terwijl Iran een theocratische dictatuur is die bij nader inzien veel democratischer is dan wij in eerste instantie zouden denken. In deze cursus staan deze spanningen in en omtrent deze beide landen en de daaruit voortkomende ontwikkelingen centraal. College 1 College 2 College 3 College 4 College 5 College 6 Turkije: De zieke man van Europa: Het Ottomaanse rijk ingeklemd tussen grootmachten (19e eeuw) Iran: Speelbal in The Great Game: Iran als strijdtoneel tussen Groot-Brittannië en Rusland (19e eeuw) Turkije: De Eerste Wereldoorlog en de geboorte van de moderne Turkse staat Iran: De Pahlevi-dynastie, de grootmachten en de modernisering van Iran. Turkije: Speelbal in de Koude Oorlog, ontwikkelingen in een NAVO-lidstaat Iran: Speelbal in de Koude Oorlog: Iran tussen de Verenigde Staten en Rusland College 7 Turkije: de moeizame ontwikkeling van democratie ( ) College 8 Iran: De Islamitische revolutie (1979): het einde van de moderniteit in zicht? Turkije: het einde van het democratische experiment? Turkije aan het begin van de 21ste eeuw Iran: Iran een normale staat? Iran aan het begin van de 21ste eeuw Docent: Nicolaas A. Kraft van Ermel, MA Data: 10 colleges, 26 januari t/m 6 april 2017 (23 februari vervalt i.v.m. voorjaarsvakantie) 11.00u u 215,00 incl. BTW voor HOVO-cursisten en overige belangstellenden

3 Het einde van een imperium: de implosie Het einde van de Sovjet-Unie (1991) markeert het einde van de Koude Oorlog. De val van de Muur staat in het geheugen van velen gegrift. Wie kent niet Michaïl Sergeevitsj Gorbatsjov? Vraag is echter hoe het zover heeft kunnen komen. Waardoor implodeerde deze Supermogendheid? En wat is de relevantie van die gebeurtenissen in het heden? De situatie in het Rusland van vandaag de dag laat zien dat hervormingen in Rusland hard nodig zijn: de economie functioneert niet en het land gaat gebukt onder een corrupte elite van heersers die meer oog hebben voor hun eigen belangen dan voor die van de gewone Rus. De laatste keer dat geprobeerd werd in Rusland grote hervormingen door te voeren, resulteerde dat echter in niets minder dan het einde van de Sovjet-Unie. Dat einde van de Sovjet-Unie houdt nu nog steeds de gemoederen bezig: de huidige Russische president Vladimir Poetin omschreef het als de historisch grootste Russische ramp in de 20ste eeuw. Het wordt ook veelvuldig gebruikt als argument in politieke conflicten. Daarom is een nadere bestudering van de val van de Sovjet-Unie onontbeerlijk. In de literatuur zijn veel verklaringen gegeven voor de Sovjetineenstorting. Er zijn echter in de periode zoveel belangrijke gebeurtenissen geweest dat het zicht op dieper liggende oorzaken vaak moeilijk is. In deze collegecyclus zullen de oorzaken van het einde van de Rode Droom nadrukkelijk worden geanalyseerd. Waarom was het Sovjetbestel inherent zwak? Iedere Sovjet maar ook Russische hervormer heeft in essentie hetzelfde geprobeerd, namelijk de Russische samenleving dynamiseren zonder het politieke bestel ingrijpend te willen veranderen. Waarom paste Gorbatsjov in deze traditie en waarom mislukten zijn plannen? Uiteraard kan deze thematiek niet besproken worden zonder uitgebreid stil te staan bij de Sovjeteconomie en bij de buitenlandse politiek. Wat is bijvoorbeeld de invloed geweest van de vriendschap tussen Reagan en Gorbatsjov én het heersende onbehagen binnen de Sovjetelite? Het doel van deze cursus is de mozaïek van goede bedoelingen, hervormingen én mislukkingen in kaart te brengen die uiteindelijk hebben geleid tot de implosie van College 1 College 2 College 3 College 4 College 5 College 6 College 7 De Sovjet-Unie van Brezjnev: de heerschappij van een effectieve manager? Van halfslachtige hervormingen en niets willen: Joeri Andropov en Konstantin Tsjernenko Van intriges en complotten: de machtsgreep van 1985: Gorbatsjov aan de macht De drie pijlers van Gorbatsjovs denken: Oeskorenie, Glasnost en Perestrojka; de testcase: Tsjernobyl 1986: Van grote zuiveringen en dissidenten die terugkomen Reagan en Gorbatsjov: love on first sight? van de Sovjet-Unie 1988 en 1989: de Jaren van militaire terugtrekkingen, zuiveringen en schuldbekentenissen College 8 Waarom valt de Muur? Van economisch pleisterplakken en voortschrijdende chaos; nationalistische woelingen en Crisis binnen de Unie De coup van augustus 1991; het definitieve einde; het begin van een nieuw Rusland Docent: prof. dr. J.S.A.M. van Koningsbrugge Data: 10 colleges, 26 januari t/m 6 april 2017 (23 februari vervalt i.v.m. voorjaarsvakantie) 14.15u u 215,00 incl. BTW voor HOVO-cursisten en overige belangstellenden

4 Avondcursus De Koude oorlog Hoe kapitalisme en communisme de wereld in een nucleaire wurggreep hielden Iets minder dan vijf decennia hield de Koude oorlog de wereld in zijn beangstigende greep. Twee grootmachten, die zeer uiteenlopende ideologische uitgangspunten hadden stonden lijnrecht tegenover elkaar en bedreigden elkaar met het meest verwoestende van alle wapens: de atoombom. Het is een geschiedenis die op het eerste ogenblik zo simpel lijkt, echter, schijn kan bedriegen, want op de achtergrond spelen nog veel meer factoren mee. Dankzij de steeds groter wordende toegankelijkheid van bronnen in Amerikaanse en andere westerse archieven en de opening van archieven in de voormalige communistische wereld beginnen de contouren binnen de geschiedschrijving over de Koude Oorlog zo n 25 jaar na dato steeds duidelijker worden. Door de nieuwe informatie krijgt de koude oorlogsgeschiedenis steeds meer nuances en wordt steeds duidelijker dat hoewel de tweespalt tussen het door de Verenigde Staten aangevoerde kapitalistische westen en het door de Sovjet-Unie geleide communistische oosten tot de kern van het conflict behoorde er ook andere verhaallijnen door de koude oorlogsgeschiedenis heenlopen. De Koude Oorlog moet worden begrepen binnen een bredere context van de wereldwijde politieke, economische, sociale en culturele ontwikkelingen. Daarbij moet worden opgemerkt dat sommige van die ontwikkelingen al ruimschoots begonnen zijn voordat de koude oorlog losbarstte, terwijl andere ontwikkelingen tot de dag van vandaag doorgaan. De Koude Oorlog kan daarom niet enkel worden opgevat als de geschiedenis van de internationale betrekkingen tussen de twee hoofdrolspelers maar moet worden gezien als een hoofdstuk wereldgeschiedenis. De Koude Oorlog is daarmee een geschiedenis die de grenzen van staten overschrijdt. Het huidige tijdsgewricht maakt het alleen maar interessanter om de Koude Oorlog nader te onderzoeken: immers in de spanningen tussen het Westen en Rusland wordt al regelmatig gesproken over een nieuwe Koude Oorlog. Uiteraard zal in de cursus ook die vraag of we op weg zijn naar een nieuwe koude oorlog worden aangesneden. Ook zal worden ingegaan op de erfenis van de Koude Oorlog: in hoeverre wordt onze huidige wereldproblematiek nog veroorzaakt door de Koude Oorlog. College 1 Communisme & kapitalisme tussen College 2 Een kortstondig onwaarschijnlijk bondgenootschap: College 3 De eerste spanningen tussen West en Oost : College 4 Het hoogtepunt van de Koude Oorlog College 5 Chroesjtsjovs dooi: College 6 Terug naar versterkt antagonisme College 7 Een tweede detente: College 8 De jaren 80: van wederopleving naar ontspanning: Het einde van de Koude oorlog: het mirakel van 1989 en het uiteenvallen van de Sovjet-Unie Conclusies: The end of history : de Koude Oorlog nader beschouwd Docent: Nicolaas A. Kraft van Ermel, MA Data: 10 colleges, 16 januari t/m 27 maart 2017 (20 februari vervalt i.v.m. voorjaarsvakantie) 19.00u u 192,00 incl. BTW voor HOVO-cursisten en overige belangstellenden

5 Onze Docenten Nicolaas A. Kraft van Ermel, MA is historicus gespecialiseerd in contemporaine geschiedenis van Rusland, Oekraïne en Polen; zijn bredere expertise is gelegen in de (Europese) geschiedenis van de 20ste eeuw. In 2011 studeerde hij af aan de Research Master Modern History and International Relations. Sinds 2012 is hij werkzaam aan het Nederland-Rusland Centrum van de Rijksuniversiteit Groningen. prof. dr. J.S.A.M. (Hans) van Koningsbrugge is hoogleraar Russische geschiedenis en politiek. Hij is directeur van het Nederland-Rusland Centrum én van het evenzeer aan de Rijksuniversiteit Groningen verbonden Centre for Russian Studies. In het kader van zijn betrokkenheid bij de minor- en masteropleiding Midden- en Oost-Europastudies. Inschrijving Inschrijving is t/m 12 januar 2017 mogelijk via het formulier op onze website: Na de sluiting van de inschrijvingstermijn ontvangt u van ons een bevestiging van uw deelname, locatie en een factuur met betalingsinformatie. Meer informatie Deze colleges worden verzorgd door het Nederland-Rusland Centrum in samenwerking met het Centre for Russian Studies. Beide maken onderdeel uit van de Rijksuniversiteit Groningen. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Nederland-Rusland Centrum Antonius Deusinglaan AW GRONINGEN info@nrce.nl (0)