Anders betalen voor betere mobiliteit

Transcriptie

1 Anders betalen voor betere mobiliteit Michel Martens, FEBIAC L-MOB studiedag Rekeningrijden is er morgen 27 oktober 2016

2 Inhoudstafel Mobiliteitsfiscaliteit vandaag De Col naar slimme km-heffing in 3 etappes Componenten van het km-tarief De slimme km-heffing in de praktijk Succesfactoren en begeleidende maatregelen 2

3 Mobiliteitsfiscaliteit vandaag Mobiliteitsproblemen worden erger, infrastructuur degradeert: Mobiliteitsinkomsten: = mld EUR (2010) Mobiliteitsuitgaven: 5 mld EUR voor OV 1-2 mld EUR voor wegen 6 mld EUR of ~50% = 10% van de mobiliteit = 90% van de mobiliteit geherinvesteerd in mobiliteit Fiscaliteit op aankoop/bezit rationalisering van gedrag Grondslag belastingen: 50% van verkeersgerelateerde belastingen = voertuigbezit Weinig of geen invloed op mobiliteitsgedrag Gevolgen tegen 2020: maatschappelijke kosten +6 mld EUR Kosten inzake congestie, luchtkwaliteit, geluidshinder 3

4 Mobiliteitsfiscaliteit vandaag 4

5 Mobiliteitsfiscaliteit vandaag Kilometerheffing trucks (+3,5t): een redelijk goed begin Milieu: bijna 9 op 10 trucks zijn moderne +32 tonners (EuroV-VI) Mobiliteit: k trucks rijden 23-24M betalende km per werkdag Begroting: km-heffing int 2,4M per werkdag ( 600k op za, 250k op zo) 60% van de inkomsten komt van buitenlanders, 40% van binnenlanders maar oplossing voor congestie: Trucks = 15% van verkeer, weinig alternatieven, (nog) geen sturing naar tijd Wellicht stapsgewijze uitbreiding naar: Autobussen & -cars ( zwaar personenvervoer) Bestelwagens (<3,5t) Personenwagens Geen sturing naar tijd en plaats beprijzing volgens tijd x plaats => budgetneutrale hervorming mobiliteitsfiscaliteit lichte voertuigen 5

6 Roadmap naar slimmere fiscaliteit 6

7 Automobielfiscaliteit - principes Resultaatgericht Technologieneutraal Vooruitziend & Voorspelbaar Marktbevorderend Budgetneutraal Gedragssturend Eenvoudig(er) Coherent Fair 7

8 Mobiliteitsfiscaliteit morgen Drie Tax Shifts doorvoeren binnen dezelfde fiscale enveloppe: Tax Shift 1 : Verschuif belasting op bezit naar slim gebruik Voertuigbezit toegankelijker maken en mobiliteitsgedrag rationaliseren Juiste vervoerwijze(n) stimuleren op juiste momenten en plaatsen Tax Shift 2 : Vervang belasting door (deels) geoormerkte heffing Geen draagvlak als inkomsten niet ten goede komen van de gebruikers Gebruikers hebben recht op performant en robuust wegennet en op publiek individueel en collectief vervoeraanbod Tax Shift 3 : Heroriënteer mobiliteitsuitgaven Optimaliseer het wegennet en bouw co-modale infrastructuur uit (P&R, deelsystemen, ) Subsidieer de vraag naar vervoer, eerder dan het aanbod => stimuleer multimodaliteit Bied mobiliteitsbudget aan wie het nodig heeft (focus op lagere inkomens) 8

9 Transitiepad naar slimme km-heffing : Huidige situatie Huidige fiscaliteit: Gewestelijk en gemeentelijk: BIV, JVB, milieu(des)incentives Federaal: accijnzen, btw, VAA, CO 2 - en andere bijdragen, PersB en VenB Gebaseerd op cc, kw, leeftijd, brandstofsoort, catalogusprijs, CO 2, Euronorm Gedeeltelijke regionalisering verkeersbelastingen Nood aan harmonisering en vereenvoudiging Quid gevolgen elektrificatie voertuigenpark? 9

10 Etappe 1 naar slimme km-heffing : Herleid BIV/JVB tot 1 jaarlijkse verkeersbelasting FEBIAC-voorstellen : Vergroen JVB ifv CO 2 en Euronorm van wagen -> budgetneutraal Voer e-wegenvignet in (ook voor buitenlanders) -> meerkost! Compenseer meerkost voor Belgen door afschaffing BIV Leg (fiscale) fundamenten invoering km-heffing lichte voertuigen Oa herziening financieringswet (fiscaliteit leasewagens en accijnzen) 10

11 Etappe 1 naar slimme km-heffing : Herleid BIV/JVB tot 1 jaarlijkse verkeersbelasting 750 Euro (>15 jaar oud) Euro 3 (10-15 jaar oud) Euro 4 (5-10 jaar oud) 500 Euro 5 (1-5 jaar oud) Euro 6 (< 1 jaar oud) E-vignet g/km CO2 11

12 Etappe 1 naar slimme km-heffing : Herleid BIV/JVB tot 1 jaarlijkse verkeersbelasting Voordelen van 1 JVB: Fiscale & administratieve vereenvoudiging: 1 groene JVB + e-vignet op 1 aanslagbiljet Budgetneutraal op ogenblik shift van oud naar nieuw systeem Meer voorspelbare en stabiele overheidsinkomsten indien enkel uit JVB: JVB op autopark minder gevoelig voor conjunctuur & cycli dan BIV op automarkt Marktbevorderend: afschaffing BIV geeft zuurstof aan markt en extra btw-inkomsten Groene JVB leidt tot gedragssturing op autopark (ipv groene BIV enkel op automarkt) All-in-one jaarlijkse verkeersbelasting: -> 1 vast jaarbedrag voor gebruik infrastructuur (infrastructuurcomponent) -> CO 2 -uitstoot wagen x eenheidsprijs per g/km CO 2 (klimaatcomponent) -> 1 forfaitair bedrag of %-toeslag per euronorm (luchtcomponent) 12

13 Etappe 2 naar slimme km-heffing : invoering groene km-heffing FEBIAC-voorstellen : Vanaf 2020 wordt bij elk nieuw ingeschreven voertuig (nieuw+occasie): De groene JVB afgeschaft Een OBU verplicht ingebouwd De groene km-heffing ingevoerd, ttz een basis km-tarief ( c/km): Met milieutoeslag/-korting per km ifv Euronorm en CO 2 -uitstoot van het voertuig Geheven op alle wegen Bestaande autopark krijgt 5 jaar de tijd voor omschakeling

14 Etappe 3 naar slimme km-heffing : invoering slimme km-heffing FEBIAC-voorstellen - vanaf 2025 wordt: De groene KM-heffing verplicht voor alle voertuigen Het accijnsurplus (= accijnzen boven EU-minima) bij het basis km-tarief gevoegd Een piektoeslag geheven bij structurele congestie bovenop de groene KM-heffing Onze ultieme groene slimme KM-heffing bestaat aldus uit 4 componenten: Infrastructuurcomponent: hetzelfde basistarief voor alle lichte voertuigen (in c/km) Klimaatcomponent: forfaitaire of procentuele bonus/malus op basistarief ifv CO 2 -uitstoot Luchtcomponent: forfaitaire of procentuele bonus/malus op basistarief ifv Euronorm Congestiecomponent: piektoeslag (in c/km) à rato van gemiddelde marginale congestiekost, toe te passen in voorafbepaalde zones en periodes met structurele congestie

15 Kilometerheffing voor lichte voertuigen Technische realisatie Basistarief: 4,0 c/km Dit tarief compenseert inkomsten uit BIV, JVB en accijnzensurplus 3,1 miljard inkomsten worden verschoven Van toepassing op alle wegen en in gebieden zonder structurele congestie Milieucorrectie van +1,5 c/km tot 1,5 c/km op basistarief: max = 3,0 c/km Basistarief differentiëren a rato gemiddelde marginale milieukost (~3 c/km) afweging maken tussen klimaat-sturing (CO 2 ) en pollutie-sturing (Euronorm) Piektarief van 5,0 c/km bovenop basistarief = 9,0 c/km Basistarief stijgt a rato gemiddelde marginale congestiekost (~5 c/km) 1,3 miljard extra inkomsten Enkel geldig tijdens de spitsuren in gebieden met structurele congestie

16 Kilometerheffing voor lichte voertuigen Technische realisatie - milieucorrectie Bonus/malus op basistarief van 4,0 c/km in functie van de Euronorm en CO 2 -uitstoot van het voertuig : Leeftijd vertuig Ouder dan 10 jaar Euro- Norm Bonus/Malus op het basistarief + 0,75 c 5 à 10 jaar 4 0,00 c Jonger dan 5 jaar 5 6-0,75 c CO 2 -klasse (g/km) Bonus/Malus op het basistarief > ,75 c ,50 c ,25 c ,00 c ,25 c ,50 c < 50-0,25 c

17 Kilometerheffing in de praktijk: traject Antwerpen-Brussel zonder en met files Benzinewagen tussen 5 en 10 jaar oud, verbruik 6l/100km, CO 2 143g/km Brandstofkost, accijnzen, btw, biv, jvb & km-heffing Antwerpen - Mechelen 27 km Mechelen - Brussel 30 km Antwerpen - Brussel 57 km 200 werkdagen BAU: traject zonder files 2,89 3,22 6, KM-H: traject zonder files 2,83 3,14 5, KM-H: traject in spitsperiode, files vanaf Mechelen KM-H vs BAU 3,08 4,64 7, % Dieselwagen tussen 5 en 10 jaar oud, verbruik 5l/100km, CO 2 132g/km Brandstofkost, accijnzen, btw, biv, jvb & km-heffing Antwerpen - Mechelen 27 km Mechelen - Brussel 30 km Antwerpen - Brussel 57 km 200 werkdagen BAU: traject zonder files 2,36 2,63 4, KM-H: traject zonder files 2,50 2,78 5, KM-H: traject in spitsperiode, files vanaf Mechelen -2% KM-H vs BAU 5,7% 2,75 4,28 7, ,8% Dieselwagen jonger dan 5 jaar, verbruik 3,7l/100km, CO 2 98g/km Brandstofkost, accijnzen, btw, biv, jvb & km-heffing Antwerpen - Mechelen 27 km Mechelen - Brussel 30 km Antwerpen - Brussel 57 km 200 werkdagen BAU: traject zonder files 1,92 2,14 4, KM-H: traject zonder files 1,93 2,14 4, KM-H: traject in spitsperiode, files vanaf Mechelen KM-H vs BAU 0,1% 2,18 3,64 5, ,2% Sociale compensatie op piektarief noodzakelijk om draagvlak te krijgen 17

18 Traject Arlon Bastogne Houffalize, 60 km: Voiture essence de 5 à 10 ans, consommation 6l/100km, CO 2 143g/km Coûts carburant, accises, Arlon - Bastogne Bastogne - Houffalize Arlon - Houffalize 200 jours tva, tmc, tca & redev. km 38 km 22 km 60 km ouvrables BAU: trajet sans files 4,07 2,36 6, R-KM: trajet sans files 3,98 2,31 6, R-KM: trajet aux heures de pointe R-KM vs BAU -2,2% 3,98 2,31 6, ,2% VARIANTE DIESEL: Voiture diesel de 5 à 10 ans, consommation 5l/100km, CO 2 132g/km Coûts carburant, accises, Arlon - Bastogne Bastogne - Houffalize Arlon - Houffalize 200 jours tva, tmc, tca & redev. km 38 km 22 km 60 km ouvrables BAU: trajet sans files 3,33 1,93 5, R-KM: trajet sans files 3,52 2,04 5, R-KM: trajet aux heures de pointe Kilometerheffing in de praktijk Concrete voorbeelden R-KM vs BAU 5,7% 3,52 2,04 5, ,7% VARIANTE DIESEL PROPRE: Voiture diesel < 5 ans, consommation 3,7l/100km, CO 2 98g/km Coûts carburant, accises, Arlon - Bastogne Bastogne - Houffalize Arlon - Houffalize 200 jours tva, tmc, tca & redev. km 38 km 22 km 60 km ouvrables BAU: trajet sans files 2,71 1,57 4, R-KM: trajet sans files 2,71 1,57 4, R-KM: trajet aux heures de pointe R-KM vs BAU 0,1% 2,71 1,57 4, ,1% 18

19 Kilometerheffing voor lichte voertuigen Sociale compensatie: verlaagde piektarieven Principe: Verlaagde piektarieven voor een substantieel deel van de gezinnen Sociaal compenseren op basis van gezinsinkomen, niet van wagentype Technische realisatie: Verlaagde piektarieven tijdens de spits en in gebieden met structurele congestie Geen sociale correctie op basistarief Verlaagde piektarieven op basis van gezinsinkomen T-1 en van nummerplaat 1 In ons voorstel: Heeft 80% van de gezinnen recht op verlaagde piektarieven Wordt hieraan meer dan 700 miljoen besteed, of meer dan 50% van de meeropbrengst uit het piektarief Nood aan volwaardige alternatieven in gebieden met structurele congestie

20 Begeleidende maatregelen bij km-heffing: omschrijving en uitwerking 1 Parkeerbeleid Oormerk een deel van de parkeeropbrengsten in de stad voor de aanleg van goedkope/gratis P&R in de rand 2 Fiscale tweewielers Stel tweewielers vrij van km-heffing en behoud minstens hun fiscale voordelen Schakel sociaal statuut van tweewielers gelijk aan hun fiscaal statuut Waardeer Voordeel Alle Aard (VAA) bedrijfsmoto forfaitair zoals bedrijfswagen 3 Mobiliteitsbudget Verruim de vervoerkeuze voor de laagste inkomens en geef hen een mobiliteitsbudget vanuit de overheid Verruim de vervoerkeuze voor werknemers en geef hen een mobiliteitsbudget vanuit de werkgever waarop geen fiscale of sociale bijdragen zijn verschuldigd 4 Virtuele mobiliteit Maak telewerk aantrekkelijk door werkgevers een korting te geven op RSZ-werkgeversbijdrage van 0,35 /u (a rato marginale congestiekost) 5 Clean vehicle technology Geef mensen en organisaties (extra) incentives voor schone voertuigen(technologie) ter compensatie van de meerkost 20

21 Kilometerheffing voor lichte voertuigen Kritische succesfactoren Een fair deal tussen overheid en weggebruiker is essentieel: KM-heffing vervangt bestaande verkeersbelastingen, ze komt er niet bovenop Wie minder, zuiniger, schoner en buiten de spits rijdt, betaalt minder dan vandaag. Wie meer, gulziger, vervuilender en/of in de spits rijdt, betaalt meer dan vandaag. Belasting op gebruik moet gebruiker ten goede komen oormerking. Transparant, helder communiceren over aanwending van middelen én resultaten: Het wegennet onderhouden en optimaliseren: KPI s opleggen inzake capaciteit, doorstroming, kwaliteit, veiligheid, Volwaardige, milieuvriendelijke alternatieven voorzien en co-modaliteit stimuleren: P&R, mobiliteitsbudget, telewerk, incentives voor schone voertuigen en technologieën.

22 Impact km-heffing met maatregelenpakket Congestie Minimale vermindering van dagelijkse files met 28km Per jaar staan we 3 dagen minder in de file Milieu Daling van de CO2-uitstoot met ton of autopark vergroent met 9% Kosten 2025 Maatschappelijke kosten dalen globaal met 12% of 0,7 miljard

23 Mobiliteit: 10 geboden FEBIAC 1. Investeer in optimalisering wegennet en in co-modale infrastructuur 2. Verruim parkeeraanbod rond de stad en differentieer parkeertarieven in de stad 3. Zet in op ITS & Connectivity voor slimmere weg-, voertuig- en parkeerbenutting 4. Verruim tijd- en plaatsonafhankelijk werken en winkelen 5. Zet in op tweewielers en collectief vervoer als filebestrijder in de spits en in de stad 6. Zet in op individueel (deel)vervoer als aanbod basismobiliteit buiten (voor)stad en spits 7. Stel busbanen open voor zero emissie voertuigen & distributietrucks in de spits; Stel ze open voor alle verkeer buiten de spits. En laat ecocombi s toe op hoofdwegen 8. Verschuif belasting van aankoop en bezit naar vervuiling en gebruik 9. Introduceer slimme kilometerheffing voor alle voertuigen en oormerk opbrengsten 10. Subsidieer de vervoervraag, eerder dan het vervoeraanbod (mobiliteitsbudget) 23