Dysfatische Ontwikkeling S-TOS

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Dysfatische Ontwikkeling S-TOS"

Stijn Janssen
7 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Dysfatische Ontwikkeling S-TOS (Differentiële) Diagnostiek Innerlijke taal Determinanten Tan-Söderbergh Behandelprincipes Behandeling innerlijke taal

2 Definitie D.O. Het begrip van de taal, of ten minste het non-verbale begrip, is duidelijk hoger van niveau dan de eigen spraak-taalproductie

3 Definitie D.O. Dialoogspraak is moeilijker dan spontaan spreken, want dit is spreken in en op commando situatie

4 Definitie D.O. Gestoorde fluency met name door woordvindingsproblemen en moeite om elementen uit een verhaal aan elkaar te verbinden

5 Definitie D.O. Zinsbouw- en woordvorm problemen

6 Logopedisch onderzoek Geen grote verschillen met regulier logopedisch onderzoek

7 Logopedisch onderzoek Voorafgaand aan het onderzoek Het vermijden van op commando situaties Indruk van het kind en contact

8 Het spraaktaalonderzoek Flexibele houding Tests Passieve en expressieve woordenschat Taalbegrip Taalproductie Spontane taalanalyse vragenlijsten

9 Het spraaktaalonderzoek Woordvinding Indicatie Jonge kinderen Sleutelrol voor eenvoudige benoemtaken Woordvinding Woordenschat test (RTNA)

10 Het spraaktaalonderzoek Vertellen Op commando problemen, dialoog versus monoloog Inhoudsmazes: alle verschijnselen die de continuiteit van de zin onderbreken anders dan door (gevulde) pauzes) Vertellen met en zonder visuele ondersteuning

11 Interpretatie van de onderzoeksgegevens Het stellen van een differentiële diagnose is niet altijd eenvoudig Bij de populatie van de cluster 4 scholen veelal sprake van een én én digagnose

12 Wat zijn de valkuilen bij het stellen van de diagnose? Jonge kinderen Beeld per leeftijd Bijkomende problemen Intelligentieniveau Ernst van de stoornis Gedrags- en/of contactproblemen Achterstand versus disharmonisch profiel

13 Praktische tips voor het omzeilen van deze valkuilen Uitgebreide anamnese Hoofdkenmerken dysfatische ontwikkeling Multidisciplinair onderzoek Niet of/of maar en/en Receptief expressief Ongoing assessment

14 Innerlijke taal

15 Innerlijke taal Innerlijke spraak Inner speech Private speech

16 Innerlijke taal Vygotsky Eerst heeft spraak een sociale functie Vanaf 2 jaar spreken tijdens activiteiten en spel: de egocentrische spraak In het begin lijkt de egocentrische spraak op sociale spraak en is hiermee gemengd De egocentrische spraak wordt steeds soberder, korter en geconcentreerder

17 Innerlijke taal Vygotsky Egocentrische spraak verinnerlijkt en wordt innerlijke taal (is geen taal zonder geluid maar onsamenhangend, gefragmenteerd en verkort)

18 Innerlijke taal Vygotsky Geschreven taal maximum aan verklarende syntax Innerlijke taal een minimum aan verklarende syntax Gesproken taal zit daar tussen in

19 Innerlijke taal Vygotsky De innerlijke taal wordt een deel van de gedachtewereld Het denken is eerst visueel en wordt gemengd met innerlijke taal

20 Innerlijke taal Vygotsky Sociale spraak-taal keert naar binnen (wordt geïnternaliseerd) wordt innerlijke taal en krijgt een intrapersoonlijke functie zodat het kind niet meer afhankelijk is van sociale spraak

21 Soms maken oudere kinderen en volwassenen weer gebruik van egocentrische taal bij een nieuwe uitdagende taak Kinderen met dysfatische ontwikkeling gebruiken bij moeilijke taken minder egocentrische taal en de hypothese is ook minder innerlijke taal Als de taak beheerst wordt verdwijnt de egocentrische taal weer Innerlijke taal

22 Innerlijke taal Taal en met name innerlijke taal maakt het het zo mogelijk om:

23 Innerlijke taal Gevoelens en ervaringen te kunnen benoemen en daarmee minder diffuus en overspoelend te maken Helpt separatie te verdragen Wensen uit te stellen Teleurstellingen te verwerken Regels en geboden te internaliseren en te volgen Vooruit te denken Het handelen te organiseren

24 Innerlijke taal Het niveau van de taalontwikkeling heeft consequenties voor het innerlijk taalaspect van de denken gevoelsontwikkeling

25 Innerlijke taal Het ontwikkelen van de innerlijke taal is een lang en complex proces

26 Determinanten (factoren die in bepaalde ontwikkelingsfases noodzakelijk zijn om spraak / taal te leren) De relatie Het lichamelijk contact De motoriek (het uitlokken tot) imitatie Spel In de therapeutische setting faciliteer je deze determinanten

27 Tan-Söderbergh Ragnild Söderbergh (linguïste) die dove kinderen leerde lezen met een multisensoriële methode waarin kinderen woorden leerden lezen waarin zij zelf geïnteresseerd waren Xavier Tan (kinderpsychiater) paste de methode aan voor kinderen met een dysfatische ontwikkeling

28 Tan-Söderbergh Visueel De methode is sterk visueel (visuele vaardigheden zijn veelal sterker dan auditieve vaardigheden bij kinderen met een dysfatische ontwikkeling) Door te tekenen is er een centrale blikvanger en kan de aandacht langer vastgehouden worden Tekenen lokt spraak uit Door visuele aspect wordt de op commando situatie vermeden De uitingen kunnen gemakkelijk herhaald en uitgebreid worden

29 Tan-Söderbergh opbouw Op een flip-over of in een map wordt getekend en opgeschreven wat kinderen zeggen Van de sleutelwoorden worden woordkaartjes gemaakt om mee te spelen en te werken (memorie, lotto, leestaakjes)

30 Tan-Söderbergh voordelen Visuele aspect spreekt kinderen aan Faciliteert de transferfase Sluit aan bij het individuele proces en de belevingswereld Voorsprong in het leesproces

31 Tan-Söderbergh lezen Geen doel op zich Werkt ondersteunend voor het leesproces Ook zonder precies te kunnen lezen steunt de opgeschreven taal de gesproken taal De opgeschreven taal geeft mogelijkheden om het spreken en de innerlijke taal (het denken) te bevorderen Ondersteunt het proces van de woordvinding Bevordert de articulatie

32 Tan-Söderbergh Individueel: meerwaarde kind specifiek Groep: meerwaarde Meezuigende werking van de groep Natuurlijke situatie Op commando situatie wordt vermeden Transferfase overslaan

33 Tan-Söderbergh

34 Tan-Söderbergh

35 Tan-Söderbergh

36 Tan-Söderbergh ouderbetrokkenheid

37 Behandeling innerlijke Taal - Belangrijk behandeldoel - Verbetering van de expressieve taal heeft impliciet effect op de innerlijke taal

38 Behandeling innerlijke Taal Helpen de taal te verinnerlijken door hardop te zeggen wat hij / zij zou kunnen denken - door te verwoorden, te tekenen en op te schrijven - De therapeut kan de eigen handelingen verwoorden - De therapeut kan verwoorden wat er gaat gebeuren

39 Behandeling innerlijke Taal Door verwoorden gaan de overgangen tussen activiteiten gemakkelijker Door verwoorden worden gebeurtenissen meer grijpbaar

40 Behandeling innerlijke Taal Voorbeeld: - Bij afscheid nemen - Agenda voeren, eventueel met behulp van picto s, tekeningen of geschreven taal - Samen de dag doorspreken en daar tijdens de dag op terugkomen

41 Behandeling innerlijke Taal Versjes, liedjes en rijmpjes; liedjes waarin één of meerdere woorden worden weggelaten; om beurten een regel zingen of zeggen

42 Behandeling innerlijke Taal Hard / zacht en later in je hoofd tellen

43 Behandeling innerlijke Taal De gewenste innerlijke taal in standaardsituaties zeggen of opschrijven (even wachten, vervelend, als ik dit klaar heb., de regels van het spel zijn.)

44 Behandeling innerlijke Taal Geheimpjes bewaren

45 Behandeling innerlijke Taal Moppen bedenken / of lezen uit een boek (mop niet meteen uitleggen, de clou niet verraden)

46 Behandeling innerlijke Taal Uitbeelden, bijvoorbeeld bij hints waarbij je het woord in je hoofd moet houden

47 Behandeling innerlijke Taal Korte toneelstukjes of rollenspellen waarbij het kind zich moet inleven en moet bedenken wat het gaat zeggen (en ook weet wat de ander zal gaan zeggen).

48 Hartelijk dank voor uw aandacht!

Vergelijkbare documenten

Van Nul tot Taal. Doelgericht stimuleren van taal en communicatie

Van Nul tot Taal. Doelgericht stimuleren van taal en communicatie Van Nul tot Taal Doelgericht stimuleren van taal en communicatie Even voorstellen Nanja de Rooij - Orthopedagoog-Generalist, NVO geregistreerd - Werkzaam bij Auris vanaf 2001 - Leerkracht Speciaal Onderwijs