HANDELS- EN ECONOMISCH RECHT in hoofdlijnen

Transcriptie

1 HANDELS- EN ECONOMISCH RECHT in hoofdlijnen Roger Van den Bergh Hoofddocent Universiteit Antwerpen en K.U. Brussel Eric Dirix Hoofddocent K.U. Leuven Rechter te Antwerpen Maklu Uitgevers Antwerpen/Apeldoom

2 INHOUD Pag Woord vooraf Lijst der verkort aangehaalde werken HOOFDSTUKI ALGEMENE REGELEN 17 A. Handelsrecht en economisch recht 17 B. Dåden van koophandel 17 C. Handelaar ("koopman") 19 D. Handelszaak 20 E. Handelsvennootschap 20 F. Qnderneming 21 G. Toepassingssfeer van het handelsrecht 24 H. Bewijs in handelszaken 25 I. Rechtbank van koophandel 27 J. Algemene verplichtingen bij het begin van een handelsactiviteit Grondvoorwaarden Inschrijving in het handels- en ambachtsregister Opening van een zichtrekening Fiscale en sociale verplichtingen Bekendmaking van het huwelijkscontract Boekhouding Sluikwerk 36 HOOFDSTUKn VENNOOTSCHAPPEN 39 A. Algemeen 39 B. Rechtspersoonlijkheid 46 C. Oprichting Materiéle vereisten 50 a. Pluraliteitsvereiste 50 b. Toestemming 52 c. Bekwaamheid 53 d. Voorwerp en oorzaak 53 e. Inbreng 54 f. Winstoogmerk en winstverdeling 55 g. Jus fratemitatis Vormvereisten 56 a. Geschrift 56 b. Publicatie Sancties 59 a. Algemeen 59 b. Kenmerken van de bijzondere nietigheidssanctie 59 c. Nietigheidsgronden van n.v., b.v. en c.v.a Oprichtingsprocedure 61 a. Algemeen 61 b. Handelingen verricht ten name van een vennootschap in oprichting 62

3 5. Oprichting van een naamloze vennootschap 63 a. Wijze van oprichting 63 b. Kapitaalsvorming 64 c. Oprichtersaansprakelijkheid Oprichting van een besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid Oprichting van een coöperatieve vennootschap 68 D. Kapitaal in naamloze vennootschap en besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid Kapitaalsverhoging Kapitaalsvermindering 71 a. Kapitaalsvermindering ter aanzuivering van geleden verlies 71 b. Reele kapitaalsvermindering Aflossing van kapitaal Winstverdeling Alarmprocedure Aanzienlijk verlies van kapitaal Verkrijging door de vennootschap van eigen aandelen Voorschriften m.b.t. de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid Voorschriften m.b.t. de b.v.b.a. 75 E. De vennoten Personenvennootschappen Kapitaalvennootschappen 77 F. Identificatie van de vennootschap Naam en soortwaarheid Maatschappelijke zetel Nationaliteit 82 G. Bestuur en vertegenwoordiging Algemeen Personenvennootschappen 85 a. Intern bestuur 85 b. Externe verhouding Naamloze vennootschap 86 a. Raad van bestuur 86 b. Dagelijks bestuur Besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid Coöperatieve vennootschap 91 H. Aansprakelijkheid van bestuurders Algemeen Aansprakelijkheidsgronden 94 a. Bestuursfouten 94 b. Inbreuk op vennootschapswet of statuten 95 c. Onrechtmatige dåden 95 d. Kennelijke grove fout 96 e. Strafrechtelijke aansprakelijkheid 98 I. Toezicht en informatieplicht 98 J. Algemene vergadering 101

4 K. Fusie en omzetting 105 L. Ontbinding en vereffening 106 HOOFDSTUKin ENIGE HANDELSOVEREENKOMSTEN 111 A. Handelstussenpersonen en distributiecontracten Handelstussenpersonen 111 a. Handelsagent 111 b. Makelaar 113 c. Commissionair Distributieovereenkomsten 115 a. Concessie 115 b. Franchising 117 B. Overeenkomsten m.b.t. de handelszaak Overdracht Inpandgeving 120 C. Handelspand 122 D. Endossement van de factuur 123 HOOFDSTUKIV WAARDEPAPIEREN 125 A. Algemeen 125 B. Wisselbrief Wisselrechtelijke terminologie Functies van de wisselbrief Abstract karakter van wisselbrieven Vorm en inhoud van wisselbrieven Endossement Verplichtingen van de trekker en van de betrokkene-acceptant Aval Betaling van wisselbrieven 132 C. Orderbriefje 133 D. Cheque Definitie Vormvereisten van de cheque Soorten cheques Wijzen van overdracht van cheques Betaling van cheques 136 a. Aanbieding, betaling en recht van regres 136 b. Betalingszekerheid Verloren, gestolen of vervalste cheques Uitgifte van een cheque zonder dekking en andere strafbare feiten 139 HOOFDSTUKV RECHT VAN DE INTELLECTUELE EIGENDOM 141 A. Algemeen 141 B. Auteursrecht Algemeen Indeling van de auteursrechten 145 a. Exploitatierechten 145 b. Morele rechten 148

5 3. Sancties KomendRecht 149 C. Octrooien Inleiding Geldigheidsvereisten voor een octrooi 152 a. Materiéle vereisten 152 b. Formele vereisten Opeisen van de eigendom van een octrooi Rechten en plichten van de octrooihouder 157 a. Rechten 157 b. Plichten Gedwongen licenties Nietigheid van het uitvindingsoctrooi Octrooigemachtigden Octrooibescherming in het buitenland 163 D. Bescherming van chips 164 E. Tekeningen en modellen 165 F. Merkenrecht Definitie 168 a. Onderscheid merk-handelsnaam, warenmerk-dienstmerk, individueel merk-collectief merk 168 b. Tekens die als merk kunnen dienen 171 c. Onderscheidend vermogen Verkrijgen van het recht op een merk Bestaan van het merkrecht 173 a. Nietige depots 173 b. Verval van het recht op een merk Bescherming van een merk 176 a. Geografisch 176 b. Materieel Licenties en overdracht Merkbescherming in het buitenland KomendRecht 180 G. Nationale intellectuele eigendomsrechten en vrij verkeer van goederen binnen de E.E.G. 181 HOOFDSTUKVI EUROPEES ECONOMISCH RECHT 187 Inleiding Kort overzicht van de mededingingstheorie Europees mededingingsrecht: regelen gericht tot ondememingen 197 A. Algemeen 197 B. Algemene structuur van de concurrentieregelen uit het E.E.G.- Veidrag 199 C. Toepassingsgebied van het Europees mededingingsrecht wat betreft de sectoren 200

6 D. Nadere ontleding van de toepassingsvoorwaarden van artikel 85, lid 1, E.E.G.-Verdrag De aan ondememingen verboden handelingen Materiéle voorwaarden 205 E. Nietigheidssanctie van artikel 85, lid 2, E.E.G.-Verdrag 208 F. Ontheffing van het kartelverbod 208 G. Tenuitvoerlegging van het kartelverbod 210 H. Toepassing van artikel 85 E.E.G.-Verdrag m.b.t. bepaalde categorieén van afspraken Marktverdelingsafspraken en uitsluitingspraktijken Prijsafspraken Alleenverkoopovereenkomsten en exclusieve afnameovereenkomsten 216 a. Alleenverkoopovereenkomsten 216 b. Exclusieve afhame-overeenkomsten Selectieve distributie Franchising Octrooilicentieovereenkomsten Joint-Ventures en Samenwerkingsovereenkomsten 228 I. Misbruik van machtspositie Afbakening van de relevante märkt Vaststelling van de machtspositie Misbruik Ongunstige beinvloeding van de handel russen lidstaten 239 J. Concentratiecontrole 240 K. Toepassing van de E.E.G.-concurrentieregelen op overheidsbedrijven Europees mededingingsrecht: steunmaatregelen van de lidstaten 243 A. Inleiding 243 B. Verbodsvoonvaarden 243 C. Toegelaten steun 245 D. Procedure en rechtsbescherming Vrij verkeer van goederen binnen de E.E.G. 249 A. Algemeen 249 B. Verbod van kwantitatieve in- en uitvoerbeperkingen en maatregelen van gelijke werking 250 C. Uitzonderingen 251 D. De noodzaak van positieve integratie Vrij verkeer van personen en diensten binnen de E.E.G. 253 A. Algemeen 253 B. Draagwijdte van de bepalingen 254 C. Uitzonderingen 255 D. Coördinatie van vestigingseisen binnen de E.E.G. 256 HOOFDSTUKVH BELGISCH ECONOMISCH RECHT 259 Inleiding Belgisch mededingingsrecht Handelspraktijken 266

7 Inleiding 266 A. Toepassingsgebied 268 B. Voorlichting van de consument Prijsaanduiding Aankondiging van prijs-en tariefvermindering Hoeveelheidsaanduiding Benaming en samenstelling van produkten en diensten Etikettering Benaming van oorsprong 272 C. Reclame Definitie Verboden vormen van reclame 275 a. Misleidende reclame 275 b. Vergelijkende en afbrekende reclame 279 c. Verwarringstichtende reclame 281 d. Publiciteit die een verboden handelspraktijk in de hand werkt 282 e. Specifieke verboden 282 f. Aansprakelijkheid voor verboden reclame 283 D. Verboden handelspraktijken Verkoop met verlies 283 a. Toepassingsgebied 283 b. Verkoop met verlies in de eigenlijke zin 284 c. De met verkoop met verlies gelijkgestelde verkoop met beperkte winstmarge 284 d. Uitzonderingen 285 e. Verbod van verkoop met verlies in contracten met de leveranciers 286 f. Commentaar Uitverkopen Opruiming of solden Gezamenlijk aanbod 289 a. Definitie 289 b. Rechtspraak 290 c. Uitzonderingen op het verbod 291 aa. Aanbiedingen tegen een gezamenlijke prijs 291 bb. Gratis toegifte Waardebonnen Openbare verkopen Afgedwongen aankoop Verkopen op afstand Onwettige verkooppraktijken Verkopen buiten de onderneming van de verkoper 298 E. Algemene norm van art. 93 W.H.P Algemeen Fout (wetsinbreuken, schending van de algemene zorgvuldigheidsnorm) en schade in het commercieel verkeer Type-gevallen van onrechtmatige mededinging Uitsluiting van contractuele tekortkomingen 303

8 F. Bescherming van de consument 303 G. Verhouding tussen de Wet Handelspraktijken en het recht van de intellectuele eigendom (auteursrecht, tekeningen/modellen, octrooien, merken) Reflexwerking Samenloop Aanvullende werking 308 H. Vordering tot staken Prijsreglementering in Belgie 311 A. Globaal overzicht 311 B. Toepassingsgebied van de algemene prijzenwet 313 C. Normale prijs 313 D. Maximum prijs 313 E. Programma-overeenkomsten 315 F. Prijsverhogingsaangifte 315 G. Nationale prijsreglementering en het E.E.G.-Verdrag Belgisch Vestigingsrecht 317 A. Algemeen 317 B. Vestigingswet KMO 321 C. Ambulante activiteiten 324 HOOFDSTUKVm EINDE VAN DE HANDELSACnVITEIT 329 Inleiding 329 A. Opsporen van ondernemingen in moeilijkheden 329 B. Wettelijke maatregelen ter voorkoming van faillissementen Uitstel van betaling Gerechtelijk akkoord 331 a. Voorwaarden 332 b. Procedure 332 c. Gevolgen van het gerechtelijk akkoord 334 d. Nietigverklaring en ontbinding van het gerechtelijk akkoord 334 e. Gerechtelijk akkoord met boedelafstand 334 f. Praktische betekenis 335 C. Faillissement Definitie Voorwaarden Vormen Organisatie van het faillissement Verdachte periode en faillissementspauliana Gevolgen van het faillissement voor de schuldenaar 342 a. Betreffende de persoon van de gefailleerde 342 b. Betreffende de goederen van de gefailleerde 343 c. Bijzondere rechtsregelen i.v.m. vennootschappen Gevolgen van het faillissement voor de schuldeisers 344 a. Algemeen 344 b. De onbetaalde verkoper van roerende goederen 346 c. Het faillissement en lopende contracten 347

9 8. Samenstelling van actief en passief Afwikkeling van het faillissement 348 D. Bankbreuk Eenvoudige bankbreuk Bedrieglijke bankbreuk Andere strafbare feiten 351 Zaakregister 353