Geluid van luchtvaart en gezondheid

Transcriptie

1 Geluid van luchtvaart en gezondheid Oscar Breugelmans Centrum voor Duurzaamheid, Milieu en Gezondheid Geluid van luchtvaart en gezondheid 15 september 2016

2 Inhoud 1. Vliegtuiggeluid en gezondheid 2. Geluidhinder rond Schiphol Geluid van luchtvaart en gezondheid 15 september 2016

3 Vliegtuiggeluid en gezondheid in Europa Verordening Nr. 598/2014: Regels en procedures voor de invoering van geluidsgerelateerde exploitatiebeperkingen op luchthavens 11: Het belang van de gezondheidsaspecten van geluidsproblemen dient te worden erkent en daarom moeten deze aspecten op alle luchthavens op consistente wijze in aanmerking worden genomen bij de besluitvorming over doelstellingen inzake de bestrijding van de geluidshinder, Richtlijn 2002/49/EG inzake de evaluatie en beheersing van omgevingslawaai 1: In het kader van het beleid van de Gemeenschap dient een hoog niveau van bescherming van de gezondheid en het milieu te worden bereikt en één van de na te streven doelstellingen is de bescherming tegen geluidshinder. 3

4 Effect van geluid op de gezondheid Beschreven in: WHO Guidelines for Community Noise,

5 Waarom nieuwe richtlijnen? Tijd geleden dat er richtlijnen ter bescherming van humane gezondheid tegen blootstelling aan geluid zijn gepubliceerd (Berglund, 1999) In tussentijd: veel nieuwe studies verschenen Nieuwe richtlijnen zijn ook van belang voor Europese geluidwetgeving (END): geluidkaarten en actieplannen, annex 3 Bestaande richtlijnen vooral gericht op effecten transport Ministers Conferentie (Parma, 2010): eis om richtlijnen op te stellen voor andere bronnen (speelgoed, windturbines, etc.) 5

6 Aantal evidence reviews uitgevoerd Voor verschillende eindpunten worden zgn. evidence reviews gemaakt (proces zo goed als afgerond) Hinder Effecten op slaap Effecten op leerprestaties en mentale gezondheid Effecten op ongeboren kind Effecten op cardiovasculaire en systeem Effecten op gehoor Effecten van interventies metabole 6

7 Systematische review individuele studies Stappen: Identificatie van studies selectie van studies Data-extractie Indien mogelijk: data-aggregatie Gezocht: Bron Populatie Bloeddruk Hypertensie IHZ Beroerte Diabetes Obesitas Vlieg Volw Weg Volw Rail Volw Wind Volw Vlieg Kind studies voor data-extractie Weg Kind Rail Kind Van geluid naar klankkleur 26 mei 2016 Wind Kind

8 Kwaliteit van de studies: vliegverkeer Table Risk of bias: review author s judgments about each risk of bias item for each of the 17 studies investigating the impact of aircraft noise, selected for data-extraction Study Bias due to exposure assessment Bias due to confounding* Bias due to selection of participants Bias due to health outcome assessment Bias due to not blinded outcome assessment SDPP Low Low High Low Low High HYENA Low Low/High High Low/High High High SEHS Low Low Low High Low Low DEBATS-pilot Low Low High Low Unclear High Total risk of bias DEBATS-main Low Low Unclear Low Unclear Unclear AWACS-1 Low Low High High Low High Okinawa High Low Unclear Low Low High Knipschild-1 High High High Low Low High SERA Low Low High Low Unclear Low GES-2 Low Low High High Low High GES-3 Low Low High High Low High SPANDAU Unclear Low Low High Low Unclear USAairports High High/Low Low Low Low High LSAS High Unclear/High Low Low Low High SNC Unclear High Low Low Low High AWACS-2 Unclear High Low Low Low High IVEM High High Low Low Low High *In order to score Low for hypertension, the study should contain information that can be used to derive effect estimates that were at least adjusted for age and sex. In order to score Low for IHD, the study should contain information that can be used to derive effect estimates that were at least adjusted for age, sex and smoking. In order to score Low for stroke, the study should contain information that can be used to derive effect estimates that were at least adjusted for age, sex, and smoking. In order to score Low for diabetes, the study should contain information that can be used to derive effect estimates that were at least adjusted for age, sex and smoking. In order to score Low participants had to be randomly sampled 8 from a known population and the response rate of the study had to be higher than 60% (cross-sectional studies) and attrition rate is less than 20% (follow-up studies). Studies with a purposeful sample also scored low;

9 Data-aggregatie: Vliegverkeer 9

10 Ziektelast door omgevingsgeluid Slaapverstoring Te korte nacht Onrustige slaap (bewegen, ontwaken, verhoogde hersenactiviteit) Afname slaapkwaliteit Afname alertheid overdag Verminderde cognitieve prestaties Europa (WHO, 2011) (review in the Lancet, 2013) 10

11 Ziektelast door omgevingsgeluid Hinder Storing dagelijkse activiteiten Vermoeidheid Toename stressniveau Europa (WHO, 2011) (review in the Lancet, 2013) 11

12 Ziektelast door omgevingsgeluid Hart- en vaatziekten Verhoogde bloeddruk Ischemische hartziekte Beroerte Toename stresshormonen Verhoogde hartslag Europa (WHO, 2011) Direct: slaapverstoring Indirect: algemeen stressmodel (review in the Lancet, 2013) 12

13 Ziektelast door omgevingsgeluid Cognitieve prestaties bij kinderen Verminderde leesprestaties Verminderd geheugen Slechtere testresultaten Europa (WHO, 2011) (review in the Lancet, 2013) 13

14 WHO Environmental Noise Guidelines 2017 Precieze inhoud onbekend Nieuwe blootstelling-respons relaties (vliegtuig) geluid en gezondheidseffecten Nieuwe blootstelling-respons relatie vliegtuiggeluid en hinder? Schiphol Europa 14

15 Geluidhinder rond Schiphol Afspraken: 48 db Lden contour: maximaal ernstig gehinderden door vliegtuiggeluid Gebruik Dosis-Effect relatie uit GES db Lnight contour: maximaal mensen met ernstige slaapverstoring Afname ernstig gehinderden met 5% in 2020 (Convenant Hinderbeperking Schiphol) 15

16 Definitie van geluidhinder (1) Wet geluidhinder: hinder = Gevaar, schade of hinder, als gevolg van geluid Europese Richtlijn 2002/49/EG evaluatie en beheersing van omgevingslawaai hinder = mate van geluidshinder voor de gemeenschap als bepaald met veldonderzoek 16

17 Definitie geluidhinder (2) Geluidhinder is een gevoel van afkeer, boosheid, onbehagen, onvoldaanheid of gekwetstheid, dat optreedt wanneer het geluid iemands gedachten, gevoelens of activiteiten beïnvloedt (Gezondheidsraad, 1994) (Geluid) hinder is een verzamelterm voor allerlei negatieve gevoelens zoals ergernis, ontevredenheid, boosheid, teleurstelling, zich teruggetrokken voelen, hulpeloosheid, neerslachtigheid, ongerustheid, verwarring, het zich uitgeput voelen en agitatie (WHO, 1999) Geluidhinder is de (subjectieve) beleving van een persoon Persoonlijke, sociale en contextuele factoren bepalen mede de geluidhinder 17

18 Persoonlijke, sociale en contextuele factoren (Dusseldorp, 2011) Demografische en (sociaal) economische factoren Leeftijd Geslacht Inkomen Persoonlijke factoren Angst voor de geluidbron Geluidgevoeligheid Economische binding met de geluidbron Sociale factoren Verwachtingen over toekomstig geluid Houding ten opzichte van de geluidbron of de verantwoordelijken Media-aandacht Situationele factoren Frequentie van geluidgebeurtenissen Aantrekkelijkheid van de buurt Hoeveelheid groen Afstand tot voorzieningen Aanwezigheid van andere geluidbronnen 18

19 Leeftijd als voorbeeld van niet-akoestische factor in relatie geluidbelasting-geluidhinder vliegverkeer 19

20 Belevingsonderzoeken rond Schiphol 20

21 Het meten van geluidhinder in belevingsonderzoek Vragenlijstonderzoek Random steekproef van de bevolking Niet alleen hinder, breder kader Slaapverstoring Beleving van de leefomgeving Evt. gezondheidsklachten Overige factoren die van invloed kunnen zijn op de beleving Aandachtspunten: Timing en opzet van het onderzoek kunnen invloed hebben op de geluidhinder Welke vraag wordt gebruikt om geluidhinder vast te stellen (selectieve) non-respons 21

22 Meten van geluidhinder ISO/TS Acoustics -- Assessment of noise annoyance by means of social and socio-acoustic surveys (2003) Hieronder staat een schaal van 0 t/m 10 waarop u kunt aangeven in welke mate geluid u hindert, stoort of ergert als u thuis bent. Als u helemaal niet gehinderd wordt kiest u de 0, als u extreem gehinderd wordt kiest u de 10. Als u daar ergens tussenin zit, kiest u een getal tussen 0 en 10. Als een geluid bij u thuis niet hoorbaar is, kunt u dit in de laatste kolom aangeven. Als u denkt aan de afgelopen 12 maanden, welk getal van 0 tot 10 geeft het beste aan in welke mate u gehinderd, gestoord of geërgerd wordt door geluid van de onderstaande bronnen als u thuis bent? Geef op iedere regel uw antwoord. Helemaal niet gehinderd tot extreem gehinderd Hinder door geluid van Verkeer op wegen waar je harder mag dan 50 km/uur Verkeer op wegen waar je niet harder mag dan 50 km/uur Treinen Vliegtuigen Bedrijven/industrie Buren Bromfietsen / bromscooters Overig Niet hoorbaar 22 Voorbeeld uit GGD lokale monitor

23 Voor- en nadelen belevingsonderzoek Voordelen: Inzicht in het hier en nu Niet afhankelijk van resultaten ander (buitenlands) onderzoek Ruimtelijke verdeling van de hinder, lokaal inzoomen Sluit aan bij de beleving van de omwonenden Beleving is meer dan hinder alleen Nadelen: Duur Voornamelijk ingezet in tijden van verandering Standaardisatie opzet en uitvoering noodzakelijk 23

24 Berekenen van hinder met een BR-relatie (To70, 2007) 24

25 Voor- en nadelen Blootstelling-respons relatie Voordelen: Eenvoudig toe te passen, snel en goedkoop Geschikt voor scenarioberekeningen en normstelling Nadelen: Houdt geen rekening met andere factoren: hinder = geluid Afhankelijk van kwaliteit geluidmodel Onzekerheid in de BR relatie niet meegenomen Lokaal grote afwijkingen van de BR relatie mogelijk Omwonenden herkennen zich niet in de getallen 25

26 Voorbeelden problemen met BR-relatie (1) 26

27 Voorbeelden problemen met BR-relatie (2) 27

28 Conclusies In 2017 update van de inzichten in de gezondheidseffecten van omgevingsgeluid, waaronder luchtvaart In 2017 nieuwe Blootstelling-respons relatie geluidhinder luchtvaart uit WHO review Geluidhinder is meer dan de blootstelling aan geluid alleen In de discussies over geluidhinder is een heldere definitie van belang Standaardisatie van belevingsonderzoek noodzakelijk voor een vergelijking van de geluidhinder in ruimte en tijd Het berekenen van het aantal gehinderden binnen een beleidscontour kan verschillen van de gemeten beleving van de omwonenden Het merendeel van de gehinderden door vliegtuiggeluid woont buiten de 48 db Lden geluidcontour. 28

29 Dank voor uw aandacht 29