Contactpersoon Datum 31 maart 2009 Ons kenmerk Begrotingsprogramma Werk en Scholing

Transcriptie

1 Dordrecht Retouradres: Postbus AA DORDRECHT Aan de gemeenteraad Gemeentebestuur Spuiboulevard GR DORDRECHT F (078) Contactpersoon Datum 31 maart Begrotingsprogramma Werk en Scholing en -thema opgroeien en onderwijs Betreft RAADSINFORMATIE inzake stand van zaken in de Dordtse Voorschool en besteding extra middelen WE De volgende informatie verstrekken wij u in het kader van ontwikkelingen in de voorschoolse periode ter kennisname. 1. Inleiding Onze gemeente ontvangt via de brede doeluitkering Sociaal, Integratie en Veiligheid (Grotestedenbeleid, tranche) een extra geoormerkt bedrag van , voor maatregelen ten behoeve van Voor- en vroegschoolse educatie (WE). Dit bedrag willen wij, zoals afgesproken met het Rijk, inzetten voor het vergroten van het (100% in 2011) en voor het verhogen van de kwaliteit en het verbeteren van de toegankelijkheid van voorschoolse educatie in peuterspeelzalen en kinderdagverblijven. Daarnaast informeren wij u over de ontwikkelingen met betrekking tot de stand van zaken rond het beleidskader "Samen investeren in vroeg weg naar de Dordtse Voorschool" en over de landelijke ontwikkelingen op het gebied Voor- en vroegschoolse educatie (WE). Financiering van het en vroegschoolse aanbod Het gaat in dit voorstel vooral over de plannen in de voorschoolse periode (peuterspeelzalen en kinderdagverblijven). De gemeente subsidieert namelijk alleen de uitvoering in de voorschoolse voorzieningen. De subsidiëring van basisscholen ten behoeve van het vroegschoolse WE-aanbod door de gemeente, is in opdracht van het kabinet, met ingang van het schooljaar helemaal komen te vervallen. Scholen ontvangen rechtstreeks middelen van het rijk om onderwijsachterstandenbeleid, o.a. vroegschools WEaanbod in de groepen 1 en 2 vorm te geven. Door met onze partners, o.a. in de Stuurgroep Dordtse Voorschool, afspraken te maken over het gebruik van gezamenlijke en door samenwerkingsafspraken te maken, voeren wij regie op het tot stand komen van een inhoudelijke doorgaande lijn peuters-kleuters. 2. Stand van zaken in het voorschoolse beleid in Dordrecht Dordrecht is één van de gemeenten in Nederland die sinds 1999 investeert in goede kwaliteit van het voorschoolse aanbod voor 2- en 3-jarige kinderen. Een goed georganiseerd voorschools aanbod biedt kinderen kansen die hun ontwikkeling ten goede komen. Pagina 1/7 Model brief actieve

2 In 2006 heeft de gemeenteraad het beleidskader "Samen investeren in vroeg beginnen, op weg naar de Dordtse Voorschool" vastgesteld. De gemeente gaf met deze notitie aan op welke manier de voorschoolse periode, qua inhoud, organisatie en huisvesting gerealiseerd zou moeten worden. verder In november 2008 hebben alle partners de Stuurgroep Dordtse Voorschool bestuurlijke afspraken gemaakt voor unieke samenwerking tussen basisscholen en peuterspeelzalen. Alle basisscholen hebben 1 een unieke met één peuterspeelzaal. Zij kunnen zo samen verder bouwen aan een inhoudelijke doorgaande ontwikkelingslijn. Deze unieke vormen een belangrijke basis voor het maken van afspraken over inhoudelijke aanpak en programma's, zorgaanpak en organisatie. Wat is er nog meer gebeurd? - peuterwerkvarianten 1, 2, 3 en 5 zijn ingevoerd Met varianten van peuterwerk zijn wij in staat een gespreid aanbod uit te laten voeren. In wijken met een hoog percentage doelgroepkinderen worden de intensieve VVE-varianten 1 en 2 uitgevoerd. Hierin komen kinderen vier dagdelen naar de speelzaal. In wijken met een lager percentage doelgroepkinderen wordt WE-variant 3 ingezet. Kinderen spelen dan op drie dagdelen. In de varianten 1, 2 en 3 is altijd sprake van de inzet van een WE-programma zoals Piramide, Kaleidoscoop of Puk en Ko. Peuterwerk variant 5, twee dagdelen spelen, wordt uitgevoerd in de zgn. "minder intensieve wijken". Ten slotte zijn de volgende maatregelen in de praktijk gebracht: - er is een dekkend voorschools aanbod, verspreid over peuterspeelzalen in alle wijken van de stad; - kinderdagverblijven zijn betrokken geraakt bij WE uitvoering; - er worden kwaliteitseisen aan uitvoerende organisaties gesteld; - wetenschappelijk bewezen effectieve WE-programma's worden ingezet; - ouderbetrokkenheid wordt gestimuleerd en uitgebreid; - ouderbijdragen zijn geen belemmering om deel te nemen aan peuterspeelzaalaanbod. Landelijk kenniscentrum WE, Sardes geeft in een advies over de aanpak van de doorgaande lijn 2 aan dat de resultaten van het WE-aanbod tot nu toe over de gehele breedte positief te noemen zijn. Sardes signaleert dat de komende jaren veel aandacht moet uitgaan naar inhoudelijke samenwerking in het realiseren van een doorgaande ontwikkelingslijn. Hieronder verstaan we o.a. afspraken tussen peuterspeelzaal en de onderbouw van de basisschool over methodekeuze en gezamenlijke deskundigheidsbevordering en afstemming over de informatie naar ouders toe. M.u.v. de Vereniging van Christelijk Onderwijs op Reformatorische Grondslag (VCORG). Bron: Sardes, implementatie van WE-programma's tussen 2004 en 2008" Pagina 2/7 Model brief actieve informatie

3 Enkele cijfers In 2008 zaten er en 3-jarige kinderen op een peuterspeelzaal 3. In januari 2009 zijn er 20 WE-samenwerkingsverbanden tussen peuterspeelzalen en basisscholen met in totaal 48 WE-groepen (variant 2 en 3). Daarnaast zijn er 62 (variant 5). Op 56 locaties in de stad wordt peuterspeelzaalwerk uitgevoerd en het merendeel van deze locaties bevindt zich in of zeer nabij de basisschool. In de kinderopvang werden en 3-jarige kinderen 4 opgevangen. Dit aantal is de afgelopen jaren ten gevolge van het werkgelegenheidsbeleid van het kabinet sterk gestegen. Doelgroep WE Wij hebben ervoor gekozen om naast kinderen met een taalachterstand en kinderen van inburgeraars ook kinderen met een indicatie van het Disciplinaire Team 0-4 jaar van Opmaat, op te nemen in de Doelgroep WE in de kinderopvang Cliënten van de Sociale Dienst Drechtsteden, re-integreerders op de arbeidsmarkt en inburgeraars zijn afhankelijk van goede kinderopvang. Over het algemeen maken hun kinderen deel uit van de Omdat niet alle kinderen naar de peuterspeelzaal gaan, maar ook gebruik maken van het kinderdagverblijf, is het van belang dat ook een doorgaande ontwikkelingslijn van kinderdagverblijf naar basisschool wordt gerealiseerd. Kinderdagverblijven zijn daarmee ook een belangrijke vindplaats voor WE doelgroep-kinderen. Het ligt voor de hand het proces van afspraken maken over vergaande samenwerking tussen basisscholen en peuterspeelzaalorganisaties, te laten volgen door een proces waarin ook de kinderdagverblijven aansluiten bij deze samenwerking. In het verlengde hiervan zijn wij een verkenning gestart naar de wenselijkheid van Brede Scholen. 3. Landelijke ontwikkelingen Harmonisatie en regelgeving peuterspeelzaalwerk en kinderopvang en Het kabinet streeft naar een geharmoniseerd en sluitend stelsel van peuterspeelzalen en kinderdagverblijven én op termijn naar één pedagogische basisvoorziening voor kinderen van 0-12 jaar. In dit sluitende geharmoniseerde systeem zijn geen financiële drempels die ouders ervan kunnen weerhouden om hun kind aan te melden voor WE. Harmonisering biedt hiermee ook de mogelijkheid om de bestaande tweedeling in voorzieningen te doorbreken en daardoor integratie van kinderen te bevorderen. De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) vindt de aangekondigde harmonisatie een goede opmaat voor de pedagogische basisvoorziening. Bron: Sardes, Advies "Plan van aanpak Doorgaande Lijn WE Dordrecht vanaf 2009" Bron: gemeente Dordrecht, cijfers kinderopvang. Dordtse WE-doelgroepdefinitie: 2- en 3 jarige kinderen van ouders met een lage tot zeer lage opleiding, kinderen van inburgeraars en kinderen met een indicatie van het Multidisciplinaire team 0-4 jaar Pagina 3/7 brief actieve informatie

4 De wetswijziging die voor de harmonisatie nodig is, wenst het kabinet te laten ingaan per 1 augustus Om de doelen die het kabinet stelt te realiseren zijn maatregelen nodig die later in dit voorstel worden toegelicht. Doorgaande lijn Het kabinet vraagt aan gemeenten om zich in te spannen voor een kwalitatief goed voorschools aanbod en de regie te nemen in het realiseren van een doorgaande lijn van voorschool naar basisschool. Het kabinet geeft aan dat de aansluiting van peuterspeelzalen en kinderdagverblijven op de basisscholen verbeterd moet worden. De ontwikkeling en uitwerking van deze doorgaande lijn is onderwerp van gesprek op bestuurlijk niveau in de Stuurgroep Dordtse Voorschool. Gemeente, besturen van het primair onderwijs, peuterspeelzaalwerk en kinderdagverblijforganisaties wisselen hier van gedachte over gezamenlijke doelstellingen, financiering en aanpak van de voor- én vroegschoolse educatie. Wij treden hierin op als regievoerder van het in de stad en proberen in gezamenlijkheid met partners doelstellingen te realiseren. Huisvesting Huisvesting van voor- en vroegschoolse partners onder één dak, kan de ontwikkeling naar een doorgaande ontwikkelingslijn in positieve zin beïnvloeden. De realisering hiervan maakt onderdeel uit van het Integraal Huisvestingsplan Primair Onderwijs. 100% Het kabinet vraagt aan gemeenten om zich de komende jaren in te spannen voor een dekkend WE-aanbod met een bereik van 100% doelgroepkinderen in Voor het ontwikkelen van talenten van kinderen is de Nederlandse taal essentieel. Daarom wil het kabinet dat in 2011 alle kinderen met een risico op een taalachterstand deelnemen aan een Het kabinet vraagt ook gemeentelijke inspanning voor een kwalitatief goed WEaanbod waarin o.a. sprake is van ouderbetrokkenheid, professionalisering van leidsters en onderbouwleerkrachten, intensieve toeleiding en laagdrempeligheid. Het kabinet hecht aan variëteit in het aanbod. De vraag van ouders zal leidend zijn en de hoogte van de ouderbijdragen mag geen drempel opwerpen. Wij hebben, op uitnodiging van het kabinet, de prestatieafspraken gemaakt in het kader van het Grote Stedenbeleid, herzien. De doelstelling 80% WE doelgroepbereik in december 2009, is omgezet in de doelstelling om in % doelgroepbereik te realiseren. De VNG heeft kritisch op de haalbaarheid van deze doelstelling gereageerd. Wij spannen ons samen met partners in om de 100% bereikdoelstelling zo goed als mogelijk te realiseren. Pedagogische basisvoorziening / Brede School Het kabinet streeft naar kwalitatief goede opvang voor alle kinderen in Nederland in zowel peuterspeelzalen als kinderopvanginstellingen. De organisaties en kinderdagverblijven in Dordrecht zien over de hele breedte het belang in van samenwerking met basisschoolscholen. Zij willen samenwerken aan Pagina 4/7 brief actieve informatie

5 één doorgaande lijn 0-12 jaar. De VNG gebruikt hiervoor de term "pedagogische basisvoorziening". Gemeente en partners verkennen op dit moment, als logisch vervolg op de samenwerking tussen peuterspeelzalen en basisscholen, de mogelijkheden van pedagogische basisvoorzieningen in de vorm van "Brede scholen". Wij hebben u hierover januari geïnformeerd 6. In en om die pedagogische basisvoorzieningen werken gemeente en partners samen met instellingen zoals de bibliotheek, De Stromen Opmaat-groep en de GGD. 4. Dordtse acties n.a.v. de gewijzigde prestatieafspraken voorschoolse educatie en het Grote Stedenbeleid Wij hebben de afgelopen periode al voor een groot deel op bovengenoemde kabinetsplannen geanticipeerd. Eerder in dit voorstel hebben wij aangegeven dat wij de GSB-afspraken hebben herzien. Daar staat ook een verhoging van de Brede Doeluitkering tegenover. Hieronder beschrijven wij de maatregelen die genomen worden om de doelen te realiseren. Deze maatregelen worden deels gefinancierd door de tranche Brede doeluitkering 2008 en deels door eerder beschikbaar gestelde Rijksmiddelen. Wat doen wij om de gewenste situatie in 2012 te bereiken? Dordtse Felicitatiedienst De "Dordtse Felicitatiedienst" (DFD) is vanaf november 2008 geïntroduceerd om de werving en toeleiding naar de voorschool te intensiveren. huisbezoeken met een cadeautje voor de 2-jarige peuter en een DVD over de voorschool, informeert en stimuleert de DFD ouders tot deelname aan voorschoolse programma's in de peuterspeelzaal of in het kinderdagverblijf. Ook kunnen ouders worden toegeleid naar educatieve activiteiten voor volwassenen zoals inburgeringcursussen. Jaarlijks bezoekt de DFD circa 850 ouders thuis. Het werkgebied van de DFD bestaat vooral uit wijken waar relatief veel doelgroepkinderen wonen. De DFD bezoekt ook ouders die op het consultatiebureau aangeven in aanmerking te willen komen voor een huisbezoek. De DFD is onderdeel van de Stromen Opmaatgroep die ook de consultatiebureaus uitvoert. Wij verwachten dat deze combinatie binnen dezelfde organisatie positief uitwerkt op zowel werving en toeleiding als op vroegsignalering. Op termijn zal de registratie integraal deel uit gaan maken van het Elektronisch Kind Dossier. naar draagkracht Wij hebben in nauw overleg met de uitvoerende organisaties een ouderbijdragentabel vastgesteld op basis van het inkomensniveau van de ouders. Zij betalen naar draagkracht, waarbij de sterkste schouders de zwaarste lasten dragen. In de Dordtse praktijk betekent dit dat minder draagkrachtige ouders voor een uur peuterspeelzaal minder betalen dan wat zij voor kinderopvang zouden betalen. Hierdoor is de financiële drempel voor ouders met een laag inkomen geminimaliseerd dan wel weggenomen. Startnotitie "Verkenning ontwikkeling Brede Scholen", november Pagina 5/7 brief actieve informatie

6 Onder een bepaald inkomensniveau is het mogelijk om zonder ouderbijdrage te betalen gebruik te maken van het peuterspeelzaalaanbod. Dit geldt voor alle peuterwerkvarianten. WE in Kinderdagverblijven In één kinderdagverblijf is vanaf 2007 ervaring opgedaan met een WE- De evaluatie van deze pilot heeft het fundament voor de Dordtse kwaliteitseisen WE in kinderdagverblijven gelegd. Wij hebben in 2008 oriënterende gesprekken gevoerd met organisaties die o.a. de opvang van doelgroepkinderen verzorgen. Deze organisaties onderschrijven het belang van het invoeren van WE- programma's in kinderdagverblijven. In 2009 gaan vijf kinderdagverblijven WE invoeren. Wij willen de kinderdagverblijven bij de invoering ondersteunen door bijvoorbeeld deskundigheidsbevordering en de aanschaf van materiaal te faciliteren. Ook brengen wij in 2009 de gemeentelijke kwaliteitsregels peuterspeelzaalwerk alvast in overeenstemming met de kwaliteitsregels die wij de WEkinderdagverblijven gaan opleggen. Bezetting en kwaliteit van peuterspeelzaalleidsters Ten gevolge van de Harmonisering zullen in alle peutergroepen en op alle dagdelen twee gekwalificeerde peuterspeelzaalleidsters moeten worden ingezet. Dit heeft gevolgen voor de bezetting van de huidige varianten 2, 3 en 5. Nu worden op enkele dagdelen nog groepshulpen ingezet. Voor de uitvoering van de wettelijke kwaliteitsregels voor peuterspeelzaalwerk wordt vanaf 2010 een structurele storting in het Gemeentefonds gedaan. Met ingang van 2010 en mogelijk eerder zullen op alle groepen per dagdeel twee gekwalificeerde leidsters worden ingezet. bii WE Uit onderzoek blijkt dat de resultaten van WE beter worden naarmate ouders meer betrokken zijn bij de ontwikkeling en de activiteiten van hun kinderen. Zij kunnen thuis doorgaan met wat in de speelzaal of in het dagverblijf is aangeboden. In 2009 breidt het aantal ouderbetrokkenheid projecten bij WE sterk uit. Op circa 15 starten nieuwe cursorische activiteiten voor ouders. Peuterspeelzaalorganisaties werken hierbij samen met de provinciale ondersteuner Expertisecentrum voor jeugd, samenleving en opvoeding het Da Vinci college en De Stromen Opmaat-groep. Er is voor ouders ruimte en aandacht voor het uitwisselen van ervaringen, het informeren naar de gang van zaken in de WE-peutergroepen en het opdoen van kennis over betrokkenheid en opvoeding. Visieontwikkeling en communicatie met partners en uitvoerders Wij hechten eraan om inhoudelijke en organisatorische verkenningen in nauw overleg met partners en uitvoerders te doen. Dit kan op tal van manieren en in verschillende vormen. Naast het structurele overleg, zoals in de Stuurgroep Dordtse Voorschool, zoeken wij ook naar andere communicatiekanalen. De inwerkingtreding van de Wet harmonisering voorschoolse voorzieningen wordt voorzien per 1 augustus Pagina 6/7 Model brief actieve informatie

7 De "Dag van de doorgaande lijn" die wij, ter informatie en om onze waardering aan de uitvoerders uit te spreken, op 19 november 2008 organiseerden viel bij alle 260 deelnemers in goede aarde. In 2009 organiseren wij opnieuw een "Dag van...". Deze "Dag van..." vullen wij opnieuw samen met partners in. Ter voorbereiding wordt, net zoals in 2008, een film geproduceerd. Bij de voorbereiding hiervan worden samenwerkingspartners betrokken. Faciliterend instrumentarium Naast bovengenoemde acties besteden wij de extra middelen ook aan andere voorwaardelijke zaken. In 2009 worden peuterspeelzaal- en kinderdagverblijfleidsters en onderbouweerkrachten getraind in het gebruik van het overdrachtformulier peuters-kleuters. Stichting de Meeuw, een Rotterdamse ondersteuningsorganisatie, begeleidt dit traject en betrekt hierin ook de aanpassing van het overdrachtformulier. Verder faciliteren wij een peuterspeelzaalorganisatie die in 2009 een "vliegende keep/peuterleidster" aanstelt om op zeer korte termijn te interveniëren bij calamiteiten in de peuterspeelzaal. 5. Financiële samenvatting Zoals eerder vermeld in dit raadsvoorstel ontvangt onze gemeente via de brede doeluitkering Sociaal, Integratie en Veiligheid (Grotestedenbeleid tranche 2008) een extra geoormerkt bedrag van voor maatregelen inzake het vergroten van het en het verhogen van de kwaliteit c.q. toegankelijkheid van voorschoolse educatie in peuterspeelzalen en kinderdagverblijven. In dit kader besteden zij deze extra middelen in 2009 als volgt: Implementatie van WE bij 5 kinderdagverblijven ,00 Inzet van gekwalificeerde ,00 Stimulans van ouderbetrokkenheid bij WE ,00 Organisatie van "Dag ,00 Implementatie van faciliterend instrumentarium voor TOTALE UITGAVEN Nb: De overige in het raadsvoorstel genoemde maatregelen kunnen gefinancierd worden uit de eerder door Rijk beschikbaar gestelde middelen. Wij vertrouwen er op u hiermee voldoende te hebben geïnformeerd. Het college van Burgemeester en Wethouders de wnd. secretaris de burgemeester 7 Pagina 7/7 Model brief actieve informatie