De Grote Kippertest 2016

Transcriptie

1 20 Kippertest juli 2016 Materieelkrant De Grote Kippertest 2016 Deze vijfassige bakwagens met een maximaal GVW tot 50 ton zijn in onze Kippertest onder de loep genomen: DAF CF 400 Construction 10x4 Veldhuizen / Maessen MAN TGS x4 BBLLL Spaansen Ginaf X CE 10x4/6 Beekmans Transport Scania G450 LB 10x4*6HSA De Bruyn bv Ginaf X CTSE 10x4/8 WestdijkVolvo FMX 10x4 Tridem X-High Iveco Trakker x4 Transpo Nuth Volvo FMX 10x4 Wide Spread MAN TGS x4 BBLHH WS Eiland Passen, meten en wegen bij negen zware vijfassers Vijfassige bakwagens met een maximaal GVW tot 50 ton zijn een typisch Nederlands fenomeen. Reden genoeg voor de nationale voertuigindustrie om hier eens lekker uit te pakken met asbijplaatsingen, verplaatsingen en zelfs geheel zelf ontwikkelde chassis. De industrie kan op uiteenlopende manieren passen en meten. Zoals vele wegen naar Rome leiden zijn er ook veel verschillende manieren om tot een 10x4 configuratie te komen. Voor ons reden genoeg om negen van die (gemodificeerde) kiepauto s met elkaar te vergelijken en aan de tand te voelen. Zoals gezegd is de som die tot 10x4 leidt heel verschillend te maken. De belangrijkste insteek is die van het inzetgebied. Een typische asfaltauto zoals de Scania heeft met bodemvrijheid niet zo veel op, maar de wendbaarheid is daar van groot belang. De Ginaf van Beekmans is met zijn grote wielen typisch een zware zandwagen die het terreinwerk niet schuwt, maar hij is wel minder wendbaar. In dat segment moeten we overigens ook de DAF van Veldhuizen zien, maar dan juist weer met een meesturend tandemstel. Met zijn grote wielen, een aangedreven laatste as en een grote bodemvrijheid is dit een verrassende deelnemer in deze test. De Westdijk Ginaf is met zijn hightechvering, het WS-tandemstel weer het andere uiterste binnen het thema met de DAF CF cabine. Hoe verschillend kunnen drie uiterlijk redelijk identieke trucks zijn! Wendbaar en licht! Ook de beide MAN s laten zien dat er binnen één merk meerdere inzetmogelijkheden zijn. De compacte en relatief lichte auto van Spaansen doet met zijn slechts 46 ton GVW in laadvermogen vrijwel niks onder voor sommige 50-tonners. Bovendien is deze MAN de meest compacte en wendbare van het stel met een draaicirkel van nog geen achttien Het laden met de shovel gebeurde door Mourik, waarvoor dank. meter over de wielen. De MAN van Eiland heeft bijna vier meter meer nodig voor het zelfde rondje. Voor wat betreft het nuttig laadvermogen is de Eiland auto overigens een lastige want het wisselsysteem van ruim 1600 kilo maakt deze auto relatief zwaar. Wel is dit een 50-tonner waardoor er netto een riant laadvermogen overblijft. De beide MAN-trucks gooien hoge ogen met de cabine met heel veel bewegings- en opbergruimte en een keurige afwerking, een garantie voor tevreden chauffeurs. Chauffeursvriend De Iveco is een heel bijzonder voertuig in dit gezelschap. Met zijn aangedreven vooras is de Trakker uniek en dat geldt ook voor de mogelijkheid om leeg met maar liefst drie gelifte assen te rijden. In het terrein blijken de beperkingen van dit concept, maar Transpo werkt er al ruim anderhalf jaar met veel plezier mee. Hoewel niet nieuw en minder verfijnd dan sommige andere concepten is de Trakker beslist een echte chauffeursauto. De truck rijdt erg direct en de aandrijflijn is bijzonder bij de les. Heel fijn rijden doen ook de beide Volvo s. Hier is het de cabine die wat ruimte tekort komt maar rijtechnisch staan deze twee Zweden op een bijzonder hoog niveau. De geavanceerde I-Shift met Offroad-mode en het Dynamic Steering systeem maken van de Volvo s echte chauffeursvrienden. Heel fijn is bijvoorbeeld dat het stuur na een bocht vanzelf terugkomt. Dat werkt echt goed en hoe verslavend dat is merken we eigenlijk pas als we vervolgens in een andere truck stappen. Onze conclusie Ons doel was niet om winnaars of verliezers aan te wijzen, maar om Kippertest organisator Iep van der Meer geeft de trucks de laatste aanwijzing voordat de groepsfoto wordt gemaakt. een vergelijking te maken van het aanbod. Daar zijn we in geslaagd en met de informatie die wij verzameld hebben is eenvoudig inzichtelijk te maken wat de ideale aslastverdeling is in combinatie met de wendbaarheid en de bodemvrijheid. Dat daarbij bij ieder merk een schier oneindige lijst met opties leverbaar is, doet daar niks aan af. Dit zijn de trucks die de merken ons aanreiken en dit zijn onze bevindingen. Opvallend is dat het lastig lijkt om de aslasten tussen de eerste beide assen goed te verdelen. De Terberg Volvo en de beide MAN-trucks komen daar het beste weg en het lijkt er op dat een hartafstand van 1800 mm hier de voorkeur verdient. Chauffeurservaringen Elders (pag. 26) hebben we een aantal chauffeurservaringen over de verschillende trucks opgenomen, en wat ons betreft zijn die verhalen misschien wel het belangrijkst. Zij zijn de mannen die er mee werken en hun mening staat altijd voorop. Mediapartners Dit artikel is tot gerealiseerd door de volgende mediapartners: Iep van der Meer en Tim de Jong (BigTruck), Roger van Nispen (BouwmachineWeb.com) en Pieter de Mos (Materieelkrant). Wij danken verder alle andere medewerkers die hand- en spandiensten hebben verleend. Noot: Helaas was de 10x4 versie van Mercedes-Benz niet op tijd in ons land voor de kippertest. Hij was wel net op tijd voor de TKD, waar hij als primeur te zien was op de kavel van Mercedes-Benz Trucks Nederland.

2 Materieelkrant juli 2016 Kippertest 21 Juiste verdeling aslast is essentieel Een belangrijk aspect bij de door ons bekeken 10x4 voertuigen is een juiste verdeling van de aslasten. Vijftig ton totaalgewicht is eenvoudig te realiseren, maar er voor zorgen dat iedere as goed wordt uitgenut tot het wettelijke maximale is een uitdaging. Gezien de steeds strengere controle op aslasten, zowel bij de toelating als bij het dagelijks gebruik voor ons reden om hier extra op te letten. Dat doen we met een unieke aslast weeginstallatie. Veldhuizen Wagenbouw stelde deze installatie ter beschikking voor onze test en daarmee hebben we toegang tot redelijk unieke data. Door de trucks te beladen, konden we per as exact zien of de maximale lasten gehaald werden zonder ze te overschrijden. Uiteraard is dat dan ook meteen aanleiding tot discussie. Natuurlijk is iedere truck zodanig te beladen dat het allemaal keurig past, maar wij laden zoveel mogelijk zoals dat in de praktijk gebeurt. Dat wil zeggen in rap tempo met een kleine aanwijzing van de chauffeur. Een opmerking van van Iets meer voorop werd toegestaan, maar meer ook niet. Een enorm voordeel is dat tegenwoordig, dat vrijwel alle trucks een aslastweegsysteem aan boord hebben. Daarmee kan de chauffeur tijdens het laden zelf de vinger aan de pols houden. Bij aankomst op de Hendrik groeve werden alle deelnemende trucks eerst leeg gewogen. Veldhuizen Wagenbouw verzorgde een handige mobiele aslast-weeginstallatie. Iedere beladen kipper werd as voor as gewogen. Een studie van de opstappen en oploophoeken maakt deel uit van de test. Limburgse gastvrijheid in de Hendrik groeve Plaats van handeling is de Hendrik, een groeve in Brunssum in Zuid-Limburg. Hier wordt een enorme berg residu uit de mijnen teruggestopt in de Limburgse bodem. Om daar ruimte voor te maken worden allerlei bruikbare ruwe bouwstoffen, zoals zand, grind en klei gedolven. Onze gastheer is plantmanager Pierre Swelsen, die ons namens aannemer Mourik verwelkomt in deze indrukwekkende omgeving. Mourik stelt niet alleen de locatie ter beschikking, het bedrijf is ook zo vriendelijk geweest om ons te laden, koffie aan te bieden en te wegen. Zonder al die Limburgse gastvrijheid was het ons niet gelukt, dank daarvoor! De mobiele weeginstallatie is eenvoudig op- en af te bouwen en ingeklapt net smal genoeg om als aanhanger over de weg te mogen.

3 22 Kippertest juli 2016 Materieelkrant Technische gegevens DAF CF Construction FAD 10x4 WSG (Veldhuizen) Vermogen pk/kw 396/291 Oploophoek voorzijde 28 graden Koppel (Nm) 1900 Bodemvrijheid (mm) 410 Transmissie 16 manueel Draaicirkel (m) 23,5 Achterasreductie Naafreductie Wielbasis (mm) Instaphoogtes in mm Chassisgewicht (kg) Onderste trede 610 Compleet gewicht (kg) tweede trede 1002 Inhoud opbouw (m 3 ) 22,8 Derde trede Merk opbouw Ruizeveld Cabinevloer 1440 Vering achterassen Blad Decibelmeting bij 50 km/h 65,1 Db(a) Totaal GVW (kg) Decibelmeting bij 80 km/h 69,4 Db(a) Asafstanden (mm) Toegelaten aslasten Aslasten op weegbrug DAF CF 400 Construction 10x4 De DAF 10x4 is de meest verrassende inschrijving voor onze 10x4 kippertest. DAF produceert zelf geen voertuigen in dit segment en tot nu toe waren DAF-klanten aangewezen op Ginaf-producten op basis van DAF-componenten. Veldhuizen Wagenbouw is de geestelijk vader van deze basic 10x4 Wide Spread. Basic, ja, want met zijn 291 kw (396 pk) MX11 krachtbron, de manuele 16-versnellingsbak en zijn mechanisch bestuurde en geveerde achteras is dit wel de meest eenvoudige van het stel. Veldhuizen bouwde de 10x4 WS op basis van een DAF FAD en dat is een 8x4 chassis. Door de montage van een luchtgeveerde 7,5-tons middenas en het mechanische widespread systeem komt deze DAF keurig aan een maximaal GVW van De DAF cabine is een gewaardeerde ruime werkplek. Veldhuizen bouwde deze 10x4 WS op basis van een DAF CF Construction 8x4 chassis. 50 ton. Veldhuizen ging voor de ontwikkeling van het stuursysteem niet over een nacht ijs. Soortgelijke stuursystemen rijden al een aantal jaren rond in ons land onder trucks van Iveco die in de praktijk uitstekend blijken te voldoen. Het systeem heeft wel zo zijn beperkingen. Zo is de middenas met zijn 17,5 inch wielen star uitgevoerd en beschikt de truck met zijn stalen veerpakketten niet over een waterpasstelling. Dat is een keuze. Wij zetten met deze 10x4 een voertuig neer met behoorlijke terreincapaciteiten, een grote bodemvrijheid en een hoog netto laadvermogen. Met de tussenas omhoog is er vrijwel geen wringing in de zandbanen en dat loopt uitstekend. Het enige punt van aandacht is dat de truck wel vlak moet staan om te kunnen kippen. Dat geldt natuurlijk voor iedere kipper, want ook die mooie systemen hebben hun beperkingen, aldus Pieter Veldhuizen. Indrukwekkend De DAF CF Construction oogt indrukwekkend en rijdt uitstekend. Wel is het duidelijk een concept wat nog niet zodanig is uitgerijpt als sommige andere voertuigen, maar het weggedrag is prima. Eigenlijk is het 'back to basics' met de handbak en de wat stuggere vering in deze DAF. De sturende achteras werkt bij alle snelheden, maar dat leidt niet tot een vaag stuurgevoel. De starre middelste as zal daar waarschijnlijk aan bijdragen. Op de weegbrug laat Veldhuizen zien het gelijk aan zijn kant te hebben. De DAF haalt keurig de toegestane aslasten, waarbij de voorste as zelfs iets te veel overnam van de tweede. Dat is bijzonder, want vaak is juist de uitnutting van die eerste as problematisch. De keuze voor de MX11 krachtbron met bijna 400 pk zou op zich voldoende moeten zijn maar in vergelijking met de andere deelnemers moet deze DAF er duidelijk wat harder aan trekken. Ook dat is een keuze natuurlijk want Veldhuizen bouwt met het zelfde gemak een 460- of 510 pk model met As-Tronic. Alles bij elkaar laat Veldhuizen Wagenbouw met deze DAF CF Construction 10x4 zien dat het allemaal niet zo gecompliceerd hoeft te zijn. Met deze DAF biedt Veldhuizen een betaalbaar en efficiënt alternatief voor dit segment met bijzonder lage onderhoudskosten. De relatief eenvoudige techniek heeft zijn beperkingen maar brengt ook minder kosten met zich mee. Bijkomend voordeel is dat alles eenvoudig terug is te bouwen voor een tweede- of derde leven in een ander deel van de wereld. Een grote bodemvrijheid, mede dankzij de hoge wielen. Iveco Trakker x4 De Iveco Trakker van Transpo uit Nuth is zonder meer het meest merkwaardige voertuig van deze test. Als basis voor deze 10x4 diende een af-fabriek 4x4. Dat verklaart ook de hoge stand van de cabine en de grote oploophoek. Van huis uit is dit namelijk een echt terreinvoertuig. Bij ST-Truck in Italië zijn er aan het verlengde 4x4 chassis de nodige luchtgeveerde assen toegevoegd. Hierdoor ontstond de unieke 10x4 met een aangedreven vooras en een aangedreven vierde as. Deze Iveco rijdt al wat langer rond en dat is te zien. Toch blijft het in de basis een uniek voertuig, dat we heel graag bij onze test hebben. Het concept is namelijk niet alleen uniek, het is ook heel slim bedacht. Een groot voordeel is dat deze truck op de weg slechts één aangedreven as heeft. Hoewel de tussenbak wel degelijk meedraait, leidt dat toch tot een lager brandstofverbruik. Leeg rijden met deze Iveco scheelt ook in bandenslijtage. Alleen assen één en vier hoeven op straat te staan, de rest hangt dan hoog en droog in de lucht. Aangezien een kipper vijftig procent van zijn tijd leeg rijdt, scheelt ook dat heel wat aan rolweerstand en slijtage. De Trakker is de enige in deze test met een aangedreven vooras. De Iveco Trakker is in deze configuratie goed voor een maximaal GVW van 50 ton en dat betekent netto 30,5 ton laadvermogen. Dat is erg veel en dat komt voor een deel door het ontbreken van een hulpframe. Deze keuze vraagt echter wel om een concessie. Als chauffeur moet je namelijk wat extra handelingen verrichten om veilig te kunnen kippen. Toch kan de Trakker zich zelfs met een hulpframe prima meten met de concurrentie. Op de weegbrug blijkt met name as twee wat te weinig mee te krijgen, terwijl as één overbelast wordt. Dat lijkt ons relatief eenvoudig te verhelpen door de luchtvering van as twee wat bij te regelen. De overige aslasten zijn keurig in lijn met de gewichten die op het kenteken staan. Rijden met deze Iveco is voor de ware chauffeur een klein feestje. De 331 kw (450 pk) sterke krachtbron laat zich nadrukkelijk horen, maar voor een deel komt dat door de grote ruiten achter in de cabine. De 2200 Nm trekkracht is al vanaf 1000 omwentelingen voorhanden en dat merk je ook. Ook de versnellingsbak doet zijn werk prima in combinatie met deze krachtige FPT krachtbron. De compacte Euro 6 demperunit past keurig tussen assen 2 en 3. Technische gegevens Iveco Trakker 450 E6 Vermogen pk/kw 450/331 Oploophoek voorzijde 38,2 graden Koppel (Nm) Nm Bodemvrijheid (mm) 343 Transmissie 16AS2630TO AS-Tronic Draaicirkel (m) 23,5 Achterasreductie 4,23:1 naafreductie Wielbasis (mm) Instaphoogtes in mm Chassisgewicht (kg) Onderste trede 490 Compleet gewicht (kg) Tweede trede 890 Inhoud opbouw (m 3 ) 28,3 Derde trede 1200 Merk opbouw Gijsbertsen Cabinevloer 1520 Vering achterassen Lucht Decibelmeting bij 50 km/h 68 Db(a) Totaal GVW (kg) Decibelmeting bij 80 km/h 68 Db(a) Oploophoek voorzijde 38,2 graden Bodemvrijheid (mm) 343 Draaicirkel (m) 23,5 Asafstanden (mm) Een unieke 10x4 met zijn aangedreven vooras en maar liefst drie liftassen. Deze Iveco Trakker rijdt al anderhalf jaar tot volle tevredenheid in de praktijk. De Trakker is niet de meest terreinvaardige van het stel, maar hij doet goed mee. Toegelaten aslasten Aslasten op weegbrug

4 Materieelkrant juli 2016 Kippertest 23 Technische gegevens GINAF X CE 10x4/6 (Beekmans) Vermogen pk/kw 462/340 Oploophoek voorzijde 18 graden Koppel (Nm) 2300 Bodemvrijheid (mm) 280 Transmissie ZF 16AS2630TO (AS-Tronic) Draaicirkel (m) 25 Achterasreductie 4,88:1 (naafreductie) Wielbasis (mm) Instaphoogtes in mm Chassisgewicht (kg) Onderste trede 550 Compleet gewicht (kg) Tweede trede 830 Inhoud opbouw (m 3 ) 25 Derde trede 1100 Merk opbouw AJK Cabinevloer 1420 Vering achterassen Blad Decibelmeting bij 50 km/h 65,5 Db(a) Totaal GVW (kg) Decibelmeting bij 80 km/h 68 Db(a) Met uitsluitend stalen vering een stabiele basis voor deze basic Ginaf. Asafstanden (mm) Toegelaten aslasten Aslasten op weegbrug Ginaf X CE 10x4/6 De Ginaf van Beekmans is met zijn hoge wielen een bijzonder indrukwekkende verschijning. Ginaf laat met deze bladgeveerde truck met zijn starre tandemstel zien dat het ook in staat is een relatief eenvoudige truck neer te zetten met hoge terreincapaciteiten. Zonder wide-spread levert deze Ginaf een ton aan maximaal GVW in, maar die 1000 kilo wordt bespaard op het eigen gewicht van de truck. Het netto laadvermogen is dan ook hoger dan dat van de andere Ginaf in deze test. Beekmans wilde duidelijk een no-nonsense Ginaf truck met optimale bodemvrijheid, een laag eigen gewicht en zo weinig mogelijk Sturen doet de auto precies en licht en voor een deel komt dat door het grote stuurwiel. Minpuntjes zijn er echter ook. Zo wordt de Iveco geplaagd door wat sponzig aanvoelende remmen en een weinig krachtige motorrem. De snelste Deze stoere Italiaan uit de Ferraristallen blijkt in de praktijk met zijn zware lading de meest vlotte in het verkeer. Van alle negen trucks is de Iveco het eerst op kruissnelheid. In het terrein heeft de wat merkwaardige configuratie uiteraard enkele nadelen. Achteruit rijdend is de Iveco in het zand al snel uitgespeeld met zijn niet aangedreven laatste as. Toch is het originele concept een overweging waard. Voor wie een groot laadvermogen, een laag brandstofverbruik en dito bandenslijtage belangrijke argumenten vindt, is dit een mooi alternatief. Deze indrukwekkende Ginaf heeft met 25 meter de grootste draaicirkel. Technische gegevens GINAF X CTSE 10x4/8 (Westdijk) Vermogen pk/kw 462/340 Oploophoek voorzijde 21 graden Koppel (Nm) 2300 Bodemvrijheid (mm) 280 Transmissie ZF 12AS2330TO (AS-Tronic) Draaicirkel (m) 22,5 Achterasreductie 4,49:1 (Naafreductie) Wielbasis (mm) 7500 Instaphoogtes in mm Chassisgewicht (kg) Onderste trede 470 Compleet gewicht (kg) tweede trede 750 Inhoud opbouw (m 3 ) 28 Derde trede 1020 Merk opbouw Hyva Cabinevloer 1340 Vering middenas Hydropneumatisch Geluidmeting Vering achterassen Hydropneumatisch Decibelmeting bij 50 km/h 65,1 Db(a) Totaal GVW (kg) Decibelmeting bij 80 km/h 69,4 Db(a) Oploophoek voorzijde 21 graden Bodemvrijheid (mm) 280 Draaicirkel (m) 22,5 Asafstanden (mm) De bekende DAF cabine siert de beide Ginaf trucks. ingewikkelde systemen aan boord. Dat resulteerde in de truck zoals die hier staat naast de duidelijk meer geavanceerde Westdijk auto, die ook aan de test deelnam. Met name de keuze voor een star aangedreven tandemstel is opmerkelijk, maar volgens Beekmans wegen de voordelen op tegen de nadelen. Minder onderhoud en reparaties aan de truck gaven de doorslag. Als we ooit eens een stoepje bij een klant moeten herstellen wegens het wringen dan doen we dat graag, maar dit werkt prima zo. Eigenlijk best leuk, zo n nuchtere kijk op de zaak. Een nadeel van de grote wielen in combinatie met het starre tandemstel is de draaicirkel. Die is met 25 meter verreweg het grootst van alle deelnemers en daarmee haalt Ginaf maar net de wettelijke eis. De aslastverdeling van deze bladgeveerde auto met zijn luchtgeveerde middelste as lijkt wat minder te zijn dan die van de hydropneumatisch geveerde Ginaf. Met name de laatste as wordt overbeladen, hoewel het maximale gewicht nog niet bereikt is. Hier lijkt een wide-spread tandemstel dan toch de voorkeur te verdienen. Dat scheelt namelijk twee ton per as op kenteken en dat geeft precies de marge die nodig blijkt. Natuurlijk kan een goed geïnstrueerde shovelmachinist ook veel doen, maar om dat in de normale workflow steeds maar uit te moeten leggen..? Stabiel De Ginaf is uitgerust met dezelfde aandrijflijn als de Westdijk truck en ook deze Euro 6 is voorzien van de compacte en gedeelde demper die bij de MX13 motor hoort. Het roetfilter staat achter de cabine en de katalysator zelf is ondergebracht tussen as één en twee. De truck is voorzien van dezelfde comfortabele DAF CF cabine als zijn stalgenoot en daar is niks mis mee. Rijden doet de zwaarbeladen Ginaf eigenlijk verrassend comfortabel, ondanks de stalen vering. De koersstabiliteit is erg goed en de truck reageert voorbeeldig. De geautomatiseerde ZF AS-Tronic met zijn 16 gangen schakelt als het mes door de spreekwoordelijke boter. We kunnen ons voorstellen dat deze Ginaf vrienden maakt onder de kipperchauffeurs. Ginaf X CTSE 10x4/8 De groene Ginaf van Westdijk is met zijn 25,8 kuub grote opbouw en de fraaie verdeling van alle assen onder de totale lengte, een fraai staaltje Ginaf-techniek. Dat is overigens niet alleen visueel het geval, ook technisch is dit een hoogwaardige kipper. Ginaf pakt met deze vijfasser uit met het hele hydropneumatische boekje aan opties. Met zijn hydropneumatische HPVS-veersysteem met waterpasregeling en blokkeerbare achterasbesturing vormt deze X6 een hightech staaltje techniek. De Ginaf maakt gebruik van de MX13 krachtbron van Paccar met 340 kw (460 pk) in combinatie met de geautomatiseerde 12-gangs AS-Tronic versnellingsbak. Met ruim 13 ton is het truck overigens wel iets aan de forse kant qua gewicht. Opgebouwd met de fraaie Hyva kipper weegt de Ginaf kilo. Dat betekent net geen 30 ton netto laadvermogen. Rijden doet deze Ginaf als op de spreekwoordelijke rails. De onderhuidse techniek doet zijn werk zodanig soepel dat we geen moment het idee hebben met vijftig ton onderweg te zijn. De DAF CF-cabine is een riante werkplek en het zicht rondom is uitstekend. Als chauffeur op deze Ginaf is er geen reden tot klagen. De decibellen blijven keurig binnen de perken en alles laat zich eenvoudig en licht bedienen. Het weggedrag is prettig en de besturing is precies maar gaat wel relatief zwaar. Zeker in vergelijking met sommige andere trucks in deze test vragen de Ginaf-trucks om spierballen. Comfortabel is het veergedrag. Deze Ginaf heeft vrijwel geen last van korte rillen of drempels. Keurige aslastverdeling Op de weegbrug blijkt Ginaf de aslasten keurig onder controle te hebben. Hoewel de belading niet maximaal was, is goed te zien dat de verdeling uitstekend is. Opvallend is ook bij deze Ginaf dat de voorste as zijn deel goed meekrijgt. De machinist had bij het beladen wel de vraag meegekregen om bij alle trucks iets meer voorop te leggen. In de praktijk gebeurt dat ook, maar in dit geval bleek dat zelfs al iets teveel te zijn. Dat bewijst des te meer dat deze Ginaf uitstekend is uitgerekend met het oog op de aslasten. Stabiel kippen dankzij de automatische waterpasregeling van Ginaf. Met zijn widespread aangedreven tandemstel en HPVS vering een kenmerkende Ginaf truck. De cabine is ruim maar wel wat gedateerd. Toegelaten aslasten Aslasten op weegbrug De relatief lage bouw zorgt voor een prima instap. De Ginaf X CTSE 10x4/8 is een high-tech voertuig.

5 24 Kippertest juli 2016 Materieelkrant Technische gegevens MAN x4 BBLL (Spaansen) Vermogen pk/kw 440/324 Oploophoek voorzijde 17 graden Basis voor deze MAN is Koppel (Nm) Bodemvrijheid (mm) een af-fabriek 8x4. Transmissie MAN Tipmatic (ZF AS-Tronic) Draaicirkel (m) 17,89 Achterasreductie Naafreductie Wielbasis (mm) Instaphoogtes in mm Chassisgewicht (kg) Onderste trede 470 Compleet gewicht (kg) Tweede trede 850 Inhoud opbouw (m 3 ) 20,3 Derde trede 1160 Merk opbouw Spaansen Cabinevloer 1480 Vering achterassen Lucht Decibelmeting bij 50 km/h 63,5 Db(a) Totaal GVW (kg) Decibelmeting bij 80 km/h 64,2 b(a) De voorste twee assen zijn paraboolgeveerd, de laatste drie assen luchtgeveerd. Asafstanden (mm) Toegelaten aslasten Aslasten op weegbrug De meest compacte en wendbare 10x4 van het hele stel. MAN TGS x4 BBLLL De MAN in de kleuren van Spaansen is zonder meer de meest compacte 10x4 van het hele stel. Dat wordt ook meteen bewezen met de kleinste draaicirkel. Met nog geen achttien meter tussen de stoepranden lijkt dit eåωåωen ideale asfaltauto voor krap bemeten binnensteden. Bovendien is deze MAN niet alleen compact, hij is ook relatief licht. Het GVW bedraagt slechts 46 ton en daarmee is het de lichtste in deze test, maar door het lage eigen gewicht haalt deze MAN toch een hoog netto laadvermogen van 31,5 ton. Op de weegbrug blijkt dat deze MAN wat voorzichtig beladen te zijn. Voor de verdeling van de lading is dat geen punt. De aslast-weeginstallatie toont aan dat deze MAN, hoewel bij lange na niet maximaal beladen, toch al een overbelaste derde en vierde as heeft. De voorste twee assen zijn paraboolgeveerd, de laatste drie assen zijn luchtgeveerd. Opvallend is dat de laatste as lang niet zijn belasting haalt en dat er ook voorop nog ruime reserves zijn. Dit moet met een juiste afstelling van de luchtvering te verbeteren zijn. Deze MAN 10x4 van Spaansen is compleet gebouwd in de fabriek van MAN in Wenen, (voorheen ÖAF), waar onder andere ook de 8x8 en zwaar transporttrekkers gebouwd worden. De meesturende 9-tons sleepas op deze MAN voldoet op het asfalt uitstekend, maar in het zand wat minder. Vooral achteruit rijdend zorgt de niet aangedreven as voor veel weerstand. Deze MAN in de fraaie Spaansen kleuren is dan ook een typische asfaltkipper met een hoog laadvermogen en een opvallend kleine draaicirkel. Compacte bouw Anders dan de MAN van de firma Eiland maakt deze kipper gebruik van de gedeelde uitlaatdemper van MAN. Door het roetfilter achter de cabine te plaatsen is de kast van de katalysator erg compact. Deze past dus tussen as een en twee aan de rechterzijde. Hierdoor blijft er verderop ruimte voor brandstoftanks en kon het hele voertuig compact gebouwd worden. Ook voor deze MAN geldt dat de cabine opvallend ruim en comfortabel is. Het weggedrag is ook in deze uitvoering erg voorspelbaar, comfortabel en stil en ook deze MAN bewijst waarom dit merk zo n groot marktaandeel heeft in het kippertransport in ons land. Met de producten uit München, die door WVT worden omgebouwd voor onze nationale specifieke eisen en wensen, heeft dit merk alles in huis voor dit segment. Deze 10x4 van Spaansen is compleet gebouwd in de fabriek van MAN in Wenen. MAN TGS x4 BBLHH WS De MAN van Eiland is voorzien van een wisselsysteem met een Vossebelt kipper. Het totaalgewicht met opbouw is dus dat van een truckchassis met afzetsysteem. Inclusief de kipperlaadbak weegt deze MAN kilo op de weegbrug en dat is zeker voor een truck met afzetsysteem én laadbak keurig. Het maximale GVW van 50 ton voor deze MAN laat een keurig netto laadvermogen van ruim 30 ton over. De MAN is voorzien van een luchtgeveerde 10-tons middenas en een hydropneumatisch geveerd wide-spread tandemstel. Op de weegbrug blijkt dat de MAN vijf ton te weinig aan boord heeft, maar voor de verdeling van de lading maakt dat niet uit. Het blijkt dat deze vijfasser de lading keurig verdeelt over de assen, waarbij er gewoon vlak geladen kan worden. Rechte assen De MAN is door Wierda Voertuig Techniek omgebouwd op basis van een af-fabriek 8x4 chassis. Door toevoeging van de 10-tons middelste luchtgeveerde as en het hydropneumatisch geveerd tandemstel met wide-spread besturing, ontstond deze imposante vijfasser. De relatief compacte MAN-uitlaatdemper past keurig tussen as twee en drie aan de linkerzijde waardoor de laadbak dicht tegen de cabine aan gebouwd kon worden. Opvallend is dat deze originele 8x4 toch is uitgerust met rechte voorassen en een hoog geplaatste cabine. Dat is voor de bodemvrijheid wel fijn, maar de verplichte onderrijbeveiliging maakt de oprijhoek kleiner dan de bedoeling was. Bij deze MAN maakt dat echter niet uit door de montage van het DiN-bord voor de sneeuwploeg. Ruime cabine De MAN-cabine is zonder twijfel de ruimste van alle kippers in deze test. Je komt als chauffeur niks tekort. Er is veel leefruimte aan boord en er past zelfs een rustbank achter de stoelen. Ook is er volop ruimte voor werkschoenen, laarzen of een natte werkjas. Tegenover al die ruimte staat wel dat de instap Laag gebouwd, met een afzetsysteem, deze MAN van F. Eiland. De MAN trucks hebben zonder twijfel de ruimste en comfortabelste cabine. een treetje hoger is dan bij de meeste concullega s in deze test. Rijden doet deze MAN bijzonder comfortabel. MAN-chauffeurs roemen het comfort en de rust in de cabine en een proefrit bewijst meteen dat ze gelijk hebben. De cabine biedt een veilig zicht rondom, alleen zijn de spiegelhuizen onnodig groot. Wat eenvoudiger spiegels, zoals Volvo die levert, scheelt in het directe zicht. Bovendien zijn die goedkoper te vervangen als het mis gaat. Het MAN-dashboard ziet er keurig en verzorgd uit en is eenvoudig te doorgronden, de MAN laat zich eenvoudig bedienen. Lage bouwwijze zorgt voor stabiliteit en eenvoudig instappen. Keurig opstapje om even mee te kunnen kijken tijdens het laden. Wide-spread gestuurd, hydraulische vering en een triple opstelling. MAN heeft met dit soort WVT aanpassingen een behoorlijk marktaandeel in ons land. Technische gegevens MAN TGS x4 BBLHH WS (Eiland) Type: TGS x4 BBLHH WS Oploophoek voorzijde 21,6 graden Vermogen pk/kw 480/353 Bodemvrijheid (mm) Koppel (Nm) 2300 Draaicirkel (m) 21,68 Transmissie MAN TipMatic Achterasreductie Naafreductie Instaphoogtes in mm Wielbasis (mm) Onderste trede 440 Chassisgewicht (kg) Tweede trede 730 Compleet gewicht (kg) (afzetsysteem incl kipperbak) Derde trede 1040 Inhoud opbouw (m 3 ) Cabinevloer 1360 Merk opbouw Vossebelt Geluidmeting Vering middenas Lucht Decibelmeting bij 50 km/h 63,5 Db(a) Vering achterassen Hydropneumatisch Decibelmeting bij 80 km/h 64,2 Db(a) Totaal GVW (kg) Asafstanden (mm) Toegelaten aslasten Aslasten op weegbrug

6 Materieelkrant juli 2016 Kippertest 25 Technische gegevens Volvo FMX 10x4 Tridem G2 X-High (geel) Vermogen pk/kw 460/338 Oploophoek voorzijde 13 graden Koppel (Nm) Bodemvrijheid (mm) 255 Transmissie I-Shift 12 bak (offroad software) Draaicirkel (m) 20,1 Achterasreductie 1:1,09 enkele reductie Wielbasis (mm) Instaphoogtes in mm Chassisgewicht (kg) Onderste trede 480 Compleet gewicht (kg) Tweede trede 870 Inhoud opbouw (m3) 23,1 Derde trede Merk opbouw Hyva Cabinevloer 1280 Vering voorassen Blad Vering middenas Lucht Geluidmeting Vering achterassen Lucht Decibelmeting bij 50 km/h 62,8 Db(a) Totaal GVW (kg) Decibelmeting bij 80 km/h 67,3 Db(a) Asafstanden (mm) Toegelaten aslasten Aslasten op weegbrug Aslastindicatie op het Volvodashboard. 'Basic' spiegels, eenvoudig te vervangen. Volvo FMX 10x4 Tridem X-High De gele Volvo FMX met het triplestel en de sleepas is een af-fabriek oplossing van dit merk. De 50 ton GVW van zijn widespread broertje haalt hij niet, maar met 47 ton is het een mooi alternatief. Deze Volvo heeft paraboolvering op de voorassen, terwijl de rest luchtgeveerd is. De 8-tons naloopas is elektrischhydraulisch gestuurd. Deze Volvo is, zoals hij hier staat, goed voor 47 ton totaalgewicht en na het laden blijkt dat hij daar net een tonnetje onder zit. Dat was dus een hele aardige inschatting. De aslastweging leert ons echter ook, dat met name de voorste as ruim twee ton tekort komt. De 10-tons vooras wordt slechts belast met 7710 kilo en daar laat deze Volvo dus wat liggen. As twee neemt met 9425 kg behoorlijk wat meer voor zijn rekening, maar ook hier is nog wat over. Het kan dan ook niet anders, dan dat er verderop iets fout gaat. As drie, de voorste van het triplestel, blijkt een ton overbeladen te zijn en as vier zelfs 2 ton. De sleepas daarentegen heeft ruim 1,5 ton marge. Hier blijkt maar eens, hoe lastig het kan zijn om tot een juiste aslastverdeling te komen. Natuurlijk kan de machinist van de wiellader rekening houden met de wijze van beladen, maar uiteindelijk moet de truck zelf de lasten goed verdelen. Deze Volvo blijkt daarin niet de beste. Geavanceerde I-Shift Rijden met de FMX is een waar genoegen. Net als de witte widespread FMX in deze test is ook deze Volvo uitgerust met de geavanceerde I-Shift met offroad software. Deze snel schakelende bak met al zijn extra opties is één van de fijnste voor dit soort werk. Zo is vooruitrijdend de achteruit al in te schakelen, waardoor heel snel gewerkt kan De FMX met naloopas is een af-fabriek oplossing van Volvo. worden. Ook de jumpstart mogelijkheid om even snel uit een gat weg te rijden werkt fijn. Het laat zien dat Volvo heel veel tijd gestoken heeft in de optimalisatie van de I-Shift. En de optielijst wordt nog langer want, hoewel niet op de testauto s, inmiddels zijn ook de kruipversnellingen en de Dual Clutch mode leverbaar voor zwaar werk. De FMX heeft stalen bumpers en koplampbeschermers. De laag gebouwde luchtgeveerde truck is een typische asfaltauto. Ook erg fijn is het Volvo Dynamic Steering systeem. Daarbij wordt de hydrauliek van de stuurpomp permanent elektronisch bijgeregeld met duizenden pulsjes per minuut. Dit resulteert in een bijzonder precies en prettig stuurgedrag, waarbij de truck zich zwaar beladen met een pink laat sturen. 'Charly de hamster' bewees het al in een filmpje, maar het is echt waar. Verder veert de Volvo FMX fijn en het is mooi stil in de auto. Het enige minpunt van de Volvo cabine is dat het wat krap is allemaal. De instap is echter laag en dat is een groot voordeel, maar waar het gaat om opberg- en leefruimte schiet de FMX cabine echt wat te kort. Volvo FMX 10x4 Wide Spread Ooit hadden we in Nederland naast Ginaf nog een merk dat zware terreinvoertuigen bouwde: Terberg. Een merk dat op basis van Volvo-componenten unieke meerassers bouwde, die volledig aansloten op onze nationale wetgeving. Met de witte Volvo in deze test met zijn wide-spread tandemstel en zijn hydropneumatische vering, lijkt Terberg een beetje terug te zijn. Deze stoere kipper werd namelijk bij dat merk ontwikkeld voor de Nederlandse markt. Het enige wat ontbreekt is het beertje in de grille! Terberg staat nog steeds voor een stuk ervaring en vakmanschap en De witte FMX is door Terberg aangepast en heeft hydropneumatische vering en een WS-tandemstel. De gedeelde compacte uitlaatunits laten veel ruimte voor andere componenten. dat merk je aan deze hele kipper. De 50-tonner is voorzien van enkele reductie en dat is bijzonder in dit segment. Het zorgt voor wat minder bodemvrijheid, maar ook voor een lager verbruik. In tegenstelling tot naafreductie staan hier namelijk geen grote trommels met tandwielen in de olie mee te klotsen in de wielnaven. Hydropneumatisch De FMX is voorzien van de tweedelige Volvo Euro 6 demper, waarbij het roetfilter achter de cabine staat. Dat ziet er stoer uit, maar het spaart ook ruimte aan het chassis en daar was het om begonnen. De Volvo is voorzien van twee paraboolgeveerde voorassen en daar achter drie hydropneumatisch geveerde assen. Technische gegevens Volvo FMX 10x4 Wide Spread (wit) Vermogen pk/kw 460/338 Oploophoek voorzijde 15,4 graden Koppel (Nm) Bodemvrijheid (mm) 255 Transmissie I-Shift 12 bak (offroad software) Draaicirkel (m) 22 Achterasreductie 1:1,09 enkele reductie Wielbasis (mm) Instaphoogtes in mm Chassisgewicht (kg) Onderste trede 520 Compleet gewicht (kg) Tweede trede 920 Inhoud opbouw (m3) 25,3 Derde trede Merk opbouw Ruizeveld Cabinevloer 1330 Vering middenas hydropneumatisch Geluidmeting Vering achterassen hydropneumatisch Decibelmeting bij 50 km/h 62,8 Db(a) Totaal GVW (kg) Decibelmeting bij 80 km/h 67,3 Db(a) Asafstanden (mm) Dat heeft als voordeel dat er een waterpasregeling aangebracht kan worden voor veilig kippen. De aslasten worden keurig verdeeld, hoewel as vier wat te veel voor zijn kiezen krijgt. De Volvo brengt krap 48 ton op de schaal en de resterende 2 ton zouden volledig voorop moeten voor een optimale verdeling. Jumpstart Rijden doet de Volvo echt voorbeeldig en een aparte vermelding krijgt de Volvo I-Shift. Met zijn speciale software voor offroad werkt dat echt heel fijn, vooral in het zand. Vooruit rijdend kan de achteruit al gekozen worden. Zodra de truck stilstaat wordt de achteruit dan meteen actief en dat werkt super. Een hele mooie optie is ook de jumpstart. In de Power mode volstaat het vasthouden van het '+'-knopje op de pook aan de stoel. De Volvo FMX cabine is de minst ruime van het stel. Eenvoudig de voet vol op het gas, de rem lossen en de zwaar beladen kipper springt vooruit. Heel bijzonder is dat de steekassen hier tegen blijken te kunnen, zo stelden wij proefondervindelijk herhaaldelijk vast. Wat ons betreft is deze FMX met Terberg-invloeden een beer van een auto. En dat beertje? Wij zouden het er gewoon bij leveren als wij Volvo waren. Zowel op de weg als in het terrein een erg fijn sturende truck, deze Volvo FMX. Toegelaten aslasten Aslasten op weegbrug Volvo Dynamic Steering voegt echt wat toe.

7 26 Kippertest juli 2016 Materieelkrant Technische gegevens Scania G450 LB10x4*6HSA Vermogen pk/kw 450/331 Oploophoek voorzijde 18 graden Koppel (Nm) 2350 Bodemvrijheid (mm) 245 Transmissie GRS905R Opticruise R4100D Retarder Draaicirkel (m) 23,5 Achterasreductie RB662+R660 enkele reductie Wielbasis (mm) Instaphoogtes in mm Chassisgewicht (kg) Onderste trede 230 Compleet gewicht (kg) Tweede trede 540 Inhoud opbouw (m 3 ) 26 Derde trede 890 Merk opbouw Vako Cabinevloer 1480 Vering middenas Lucht Geluidmeting Vering achterassen Lucht Decibelmeting bij 50 km/h 67,5 Db(a) Totaal GVW (kg) Decibelmeting bij 80 km/h 68,5 Db(a) Laag gebouwd en volledig af-fabriek, deze Scania. Asafstanden (mm) Toegelaten aslasten Aslasten op weegbrug Scania G450 LB 10x4*6HSA Scania doet het verrassend goed in het segment van de 10x4 trucks. Sterker nog, in de categorie meerassers was het Zweedse merk vorig jaar naar eigen zeggen marktleider. De truck die wij onder handen namen is een echte af-fabriek oplossing, die met name aftrek vindt bij de typische asfaltvervoerders in ons land. De Scania is uitgevoerd met de net wat ruimere CP19 cabine en dat voegt echt iets toe. Onder dit model levert Scania namelijk ook nog een korte cabine. Deze langere uitvoering is beter geschikt voor wat grotere chauffeurs en bovendien ontstaat er extra opberg- en zelfs slaapruimte. Danny van Loo GINAF Maico v.d. Nieuwenhuijze GINAF Mark Teeuwen VOLVO Imre Lorinc MAN Marta de Boer en Michael Jansen De truck die firma G. de Bruijn ter beschikking stelde voor onze test heeft namelijk zelfs een neerklapbaar bed om even op uit te rusten. De R-dagcabine biedt veel comfort en ruimte, zelfs voor een rustbank. DAF Pieter Veldhuizen MAN John Bosman IVECO Victor Gonzalez VOLVO Wil Jochems SCANIA Johan Akkermans en Mark v.d. Dungen Lage bouw Kenmerkend aan de Scania G450 is de lage bouw van het voertuig. Dat kan ook in het asfalt, want bodemvrijheid is daar eigenlijk geen thema. Dit specialisme blijkt ook uit de sleepasconstructie want, zoals we al eerder constateerden, dat is niet optimaal in het zand. Overigens meldt Scania dat rechte voorassen en daarmee een wat hogere bouw wel degelijk tot de opties behoren. De Scania is, afgezien van de paraboolvering op de vooras, volledig luchtgeveerd en dat merk je. Op de weg is dit echt een fijne reisgezel, die eerder doet denken aan een touringcar dan aan een kipper. 47 tonner De Scania is in deze uitvoering goed voor een GVW van 47 ton. Dat haalt deze truck met twee 10-tons Truckchauffeurs zijn begrijpelijk het meest te spreken over hun eigen merk. Daarom vroegen we ze tijdens de kippertest om eens in de truck van een collega te rijden en daarvan verslag te doen. Leuk én leerzaam. Wat ons betreft zijn die verhalen het meest belangrijk. Zij zijn de mannen die er mee werken en hun mening staat altijd voorop. Ook haalden we er een chauffeur van buiten bij om commentaar te geven: Danny van Loo, die in het dagelijks leven een MAN 4x4 berijdt bij Leenaerts Born. Dit zijn de opgetekende commentaren: Danny over de Scania: Ik ben onder de indruk, vooral van de versnellingsbak en motor. Hij rijdt soepel en deed wat ik wou. Ook de vering is goed en ik zou zo vlug geen minpunten weten. Danny over de Ginaf: Deze Ginaf stuurt zwaar en ik vind de automaat de minste van de hier gereden trucks. Pluspunt is het kunnen rechtzetten van de truck bij het kiepen. Danny over rijden in de MAN: De automaat is zeer verbeterd. Het is een mooie degelijke truck, zeer terreinwaardig. Ook een buitenstaander is MAN-chauffeur Jean-Marie Smeets. Hij pakte eveneens een Volvo: Ben er positief over. Ik heb zelf een tandemstel en hier draai je heel gemakkelijk mee (hij doelt op de wide-spread). Deze Volvo heeft weinig dode hoek en het zelfcorrigerende stuur rijdt lekker, maar is zeker wennen. Een typische asfaltauto, deze Scania met zijn sleepas. voorassen, twee 9,5-tons aangedreven assen en de 8-tons gestuurde sleepas. De weegbrug laat zien dat het nog niet meevalt om dat allemaal goed uit te nutten. Hoewel we in totaal slechts 46 ton wegen is de eerste as een halve ton te zwaar. As twee komt net aan de 7,5 ton, maar de rest is gewoon keurig. Een kwestie van dat tweede asje nog eens goed afstellen lijkt ons, dan komt het helemaal goed met de Scania. MAN- en DAF-rijder Michael Jansen stapte in de Ginaf: Enorm verschil met de vorige versie wat betreft de motor en automaat. De motorrem is geweldig: gas loslaten, rollen, geen rem nodig. Achteruit de helling op was de tractie OK. Alle functies binnen handbereik maakt hem gebruiksvriendelijk en hij rijdt lekker soepel. Je voelt bij het sturen goed wat je doet. MAN-rijder John Bosman klom in de DAF: De DAF heeft de lichtste motor van de trucks in deze test waardoor hij op hellingen niet goed doortrekt. Hij is wat spartaans, handgeschakeld en stuurt zwaar, waarbij de tussenas niet meestuurt. Teveel knopjes overal. De spiegels zijn erg goed, bieden veel overzicht, vooral op rotondes. MAN-rijdster Martha de Boer over Iveco: Ik vind de cabine knus aanvoelen met z n lage ramen. Wel zijn de knopjes ver weg en viel het sturen me met 5,5 slag wat tegen. De motorrem doet weinig en is handbediend. Rempedaal voelt zompig. Genoeg bergruimte en zowaar twee bekerhouders en twee flessenhouders. Martha de Boer stapte ook in de Ginaf: Je zit meer in deze truck lager waardoor de cabine ruimer lijkt. Wat weinig opbergruimte en het dashboard zit wat ver weg. Minder dode hoek zou prettig zijn met al die spijlen en spiegels. Sturen gaat fijn, minder slagen en de motorrem werkt prettig. Onze eigen Tim de Jong van BigTruck stapte in de Ginaf: Een goed doordachte truck. Op rotondes geen enkele probleem met de draaicirkel. De cabine is echt een DAF, een CF die zit als een XF. Het infodisplay toont keurig de aslasten aan de chauffeur. Het zicht rondom is erg goed vanuit de Scania en zoals gezegd is er voldoende ruimte. De Opticruise versnellingsbak is goed bij de les en vooral de retarder werkt erg fijn en is nauwkeurig te doseren. Een klein tikje op het rempedaal is voldoende om de gewenste daalsnelheid in te stellen, de techniek doet de rest. In de stevige afdalingen in Zuid-Limburg geeft dat een heel veilig gevoel als je met vijftig ton een dorpje in rijdt. De Scania op de aslast-weeginstallatie. Wat ze van elkaars truck vinden Nieuwsgierig naar Volvo s Dynamic Steering De meest concrete reacties van chauffeurs kregen we op Volvo s Dynamic Steering. Dat lichte sturen (want geholpen door een elektromotortje) wilden ze in meerderheid wel even uitproberen. Scania-rijder Johan Akkerman probeerde een Volvo met Dynamic Steering: Een prettige auto. Het lichte sturen moet wennen, het is comfortabel, maar ik zie het voordeel nog niet. Hij schakelt vlot. Minder koppel en meer toeren nodig. Goed zicht in de spiegels. De elektronica bevalt goed, zo gaat de handrem er automatisch af als je wegrijdt. Iveco-manager George Simons was eveneens nieuwsgierig naar de Volvo: Die Dynamic Steering rijdt fijn, maar je gaat snel oversturen. Hij is gevoelig op de rem en ik mis af en toe voldoende koppel. Hij schakelt teveel. Scania-rijder Mark van Dungen over beide Volvo s: Content over gestuurde aanloopassen. Heeft wel minder cabineruimte dan ik gewend ben. Stuurt licht en draait kort. De retarder loopt nog iets door waardoor ik een beetje moest bijremmen. Hij veert goed. Tot slot Danny over de Volvo met wide-spread: Het schakelen gaat goed, maar niet zo goed als ik dacht te horen. Hij rijdt lekker in de ECO-stand. Het sturen gaat licht en dat is wennen. Als chauffeur heb je een goed overzicht en is er geen dode hoek. Draaicirkel en vering zijn OK.