VEILIGHEIDSRAPPORTAGE

Transcriptie

1 VEILIGHEIDSRAPPORTAGE Gemeente Dongeradeel

2 VOORWOORD Voor u ligt de veiligheidsrapportage Dongeradeel. Dit rapport vormt één van vier rapporten die gaan over de situatie met betrekking tot veiligheid en leefbaarheid in de vier noordoost Friese gemeenten Achtkarspelen, Dantumadeel, Dongeradeel en Kollumerland c.a.. In de rapportage staat de mening van de burgers in de gemeente centraal. Zij beantwoordden onder meer vragen over hoe veilig zij zich voelen, hoe vaak ze denken dat delicten voorkomen, hoe genomen maatregelen beoordeeld worden en welke tips gelden voor de gemeente op het gebied van veiligheid en woonplezier. De burgers die meegedaan hebben aan het onderzoek en de vragenlijst invulden en soms allerlei materiaal toevoegden, worden van harte bedankt. Zonder hun medewerking was het onderzoek niet mogelijk geweest. De antwoorden die de burgers geven op de gestelde vragen staan in dit rapport en de bijlagen hierbij. Materiaal dat niet verwerkt kan worden in het kader van deze rapportage wordt (geanonimiseerd) overgedragen aan de gemeente zodat deze hier haar voordeel mee kan doen. Tot slot past een woord van dank aan de leden van de stuurgroep die het totale onderzoek kritisch begeleid hebben. Het onderzoeksteam Jan Brinks Miranda Domenie Roy Ganesh Coen Vaarkamp Maarten de Vries

3

4 INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING...5 Leeswijzer...6 Aanwijzingen bij het lezen ONDERZOEKSOPZET EN -UITVOERING...7 Karakter van het onderzoek...7 De vragenlijst...7 Steekproef en respons...8 Representativiteit...9 Verschillen tussen dorpen en de rol van toeval VORMEN VAN VEILIGHEID Algemene veiligheid...11 Algemeen veiligheidsgevoel...11 Algemeen veiligheidsgevoel per dorp...12 Vermijden van onveilige situaties Openbare veiligheid...14 Angst om slachtoffer te worden van een calamiteit...14 Verandering angstgevoel in de afgelopen twee jaren Verkeersveiligheid...16 Verkeersovertredingen en -ongevallen...16 Onveilige verkeerssituaties in de eigen woonomgeving...17 Verandering in verkeersveiligheid in de afgelopen twee jaren...18 Maatregelen van gemeente en politie in de afgelopen twee jaren Brandveiligheid in huis...19 Brandpreventie...19 Vluchten bij brand CRIMINALITEIT EN OVERLAST Inbraak...21 Aantal geregistreerde inbraken...21 Inschatting van het aantal inbraken...22 Inschatting van het aantal inbraken per dorp...23 Maatregelen...25 Keurmerk Veilig Wonen Diefstal...26 Aantal geregistreerde diefstallen...27 Inschatting van het aantal diefstallen...28 Inschatting van het aantal diefstallen per dorp Geweldsdelicten en bedreiging...29 Aantal geregistreerde geweldsdelicten en bedreigingen...30 Inschatting van het aantal geweldsdelicten en bedreigingen...31 Inschatting van het aantal geweldsdelicten per dorp Vernieling en vandalisme...32 Aantal geregistreerde gevallen van vernieling en vandalisme...33 Inschatting van vernieling en vandalisme...34 Inschatting van vernieling en vandalisme per dorp...34

5 5 OVERLAST Aantal geregistreerde gevallen van overlast Overlast van horeca Overlast van jongeren...40 Overlast van jongeren in het algemeen...41 Groepen jongeren (12 18 en 18 30) Overlast van evenementen Andere vormen van overlast VEILIGHEIDSGEVOEL EN WOONPLEZIER...53 Veiligheidsgevoel en woonplezier algemeen...53 Veiligheidsgevoel en woonplezier naar dorp BEHEER OPENBARE RUIMTE Onderhoud openbaar groen Onderhoud openbare wegen Klachten beheer openbare ruimte Stads- en Dorpswachten ROL VAN DE BURGER...69 Zelf geconfronteerd met een gebeurtenis...69 Aangifte of melding...70 Eigen inzet voor veiligheid en leefbaarheid TOTAALOORDEEL VEILIGHEID EN WOONPLEZIER...73 Rapportcijfers voor veiligheid en woonplezier...73 Maatregelen en tips CONCLUSIE...77 Algemeen gevoel van veiligheid...77 Criminaliteit...78 Overlast horeca...78 Overlast groepen jongeren...79 Overlast evenementen...79 Andere vormen van overlast...79 Verandering in veiligheidsgevoel en woonplezier...80 Beheer openbare ruimte en dorpswachten...80 De eigen rol van de burger...80 BIJLAGEN Expertisecentrum Thorbecke Academie

6 5 1 INLEIDING De gemeente Dongeradeel heeft samen met drie andere gemeenten, te weten de gemeenten Achtkarspelen, Dantumadeel en Kollumerland c.a., opdracht gegeven aan de Thorbecke Academie, onderdeel van de Noordelijke Hogeschool Leeuwarden om een veiligheidsbelevingsonderzoek te houden onder inwoners van de gemeenten. Het gaat om een zogenaamde nulmeting. Met behulp van deze nulmeting kan een beeld worden gevormd van de veiligheidssituatie in Dongeradeel op dit moment (voorjaar 2003) en de beleving van veiligheid en leefbaarheid bij haar inwoners. Aan de hand van de informatie uit de nulmeting kunnen maatregelen worden genomen om de veiligheid en leefbaarheid te vergroten. De gegevens worden hiertoe gerapporteerd op het niveau van de dorpen in de gemeente. Hierdoor kan zichtbaar worden gemaakt welke eventuele knelpunten ervaren worden door de inwoners van de verschillende dorpen. Het onderzoek is uitgevoerd aan de hand van een schriftelijke vragenlijst. Deze vragenlijst is samengesteld onder leiding van een stuurgroep die voor het onderzoek in het leven geroepen is. Deze bestaat uit vertegenwoordigers van de deelnemende gemeenten en een vertegenwoordiger van Politie Fryslân. Aan de bijeenkomsten neemt ook het onderzoeksteam van de Noordelijke Hogeschool deel. De eigenlijke veiligheidsrapportage is gemaakt door drie stagiaires van de Thorbecke Academie. In de rapportage staat een aantal vragen centraal. - Hoe staat het met de objectieve veiligheid in de gemeente, gebaseerd op gegevens die geregistreerd worden door Politie Fryslân? - In welke mate beschouwen inwoners van de gemeente hun woonomgeving als veilig en plezierig om in te wonen? - In welke mate komt de veiligheidsbeleving overeen met de objectieve veiligheid? - Indien men de woonomgeving niet als veilig of ervaart, wat is hiervan de reden en welke plekken in de woonomgeving betreft het? - In welke mate is het gevoel van veiligheid en het woonplezier veranderd in de afgelopen twee jaren? - Welk oordeel heeft de inwoner over maatregelen die de gemeente of haar partnerorganisaties (waaronder Politie Fryslân) nemen met het oog op veiligheid en leefbaarheid en in hoeverre is de inwoner zelf actief op dit gebied? Dit rapport heeft dezelfde structuur als de drie voor de andere gemeenten. Hierdoor is het mogelijk om de rapporten naast elkaar te leggen en om waar dat wenselijk en haalbaar is problemen gezamenlijk aan te pakken.

7 6 Leeswijzer Het rapport bestaat naast dit inleidende hoofdstuk uit 9 verdere hoofdstukken. In het volgende hoofdstuk (2) wordt allereerst ingegaan op de opzet en uitvoering van het onderzoek. In hoofdstuk 3 wordt een beeld gegeven van veiligheid in algemene zin. Aan de orde komen het algemene veiligheidsgevoel, openbare veiligheid, verkeersveiligheid en brandveiligheid. In twee vervolghoofdstukken wordt het algemene gevoel van veiligheid verder uitgewerkt. In hoofdstuk 4 gebeurt dit aan de hand van het onderwerp criminaliteit. Hier spelen diverse delicten een rol zoals bijvoorbeeld inbraak, diefstal en vandalisme. Vervolgens wordt er in hoofdstuk 5 ingegaan op vormen van overlast. Hierbij wordt met name aandacht besteed aan overlast van horeca, groepen jongeren en evenementen. In hoofdstuk 6 staan de eventuele gevolgen van criminaliteit en overlast voor het gevoel van veiligheid en het woonplezier centraal. Er wordt aandacht besteed aan de vraag of beide zijn veranderd in de afgelopen twee jaren. In hoofdstuk 7 wordt ingegaan op het beheer van de openbare ruimte (openbaar groen en openbare wegen) en op stads- en dorpswachten. Hoofdstuk 8 bevat een weergave van de rol die de burger zelf speelt op het gebied van veiligheid en leefbaarheid. Het totaaloordeel dat de inwoners van de gemeente hebben over veiligheid en woonplezier staat centraal in hoofdstuk 9. Het rapport wordt besloten met een hoofdstuk (10) waarin de bevindingen in concluderende zin samengevat worden. Aanwijzingen bij het lezen De percentages in de tabellen tellen niet altijd op tot 100%. Soms komt dit door afronding en soms doordat respondenten meer dan één antwoord mochten aankruisen. Bij tabellen waarin de dorpen vermeld staan, gebeurt dit altijd op volgorde van postcode. In het rapport wordt kortheidshalve altijd gesproken van dorpen, ook als de stad Dokkum bedoeld wordt. Verder worden steeds alle dorpen, hoe klein ook, vermeld. Dit betekent dat verschillen in percentages soms niet leiden tot de constatering dat in een dorp iets anders gevonden wordt dan in andere dorpen. Het aantal respondenten uit een klein dorp is soms zo klein dat dergelijke constateringen niet verantwoord zijn. Expertisecentrum Thorbecke Academie

8 7 2 ONDERZOEKSOPZET EN -UITVOERING In dit hoofdstuk over de onderzoeksopzet en uitvoering wordt allereerst stilgestaan bij het karakter van het onderzoek. Vervolgens wordt aandacht besteed aan de gehanteerde vragenlijst. Het gaat om de inhoud van de lijst en de wijze waarop deze is uitgezet en ingenomen. In het verlengde hiervan wordt ingegaan op de respons op de vragenlijst en de mate waarin de gegevens representatief zijn voor de hele gemeente. Het hoofdstuk wordt afgesloten met een aantal opmerkingen over verschillen tussen dorpen en de rol van toeval. Karakter van het onderzoek Het onderzoek is opgezet als een monitoronderzoek. In dit geval is in het voorjaar van 2003 een steekproef van inwoners uit de gemeente benaderd met de vraag om een schriftelijke vragenlijst in te vullen. De afname van de lijst is te beschouwen als een nulmeting. Dit betekent dat, eventueel na enige actualisering, dezelfde vragenlijst over een aantal jaren nogmaals kan worden afgenomen. Zodoende kan worden vastgesteld of de veiligheids- en leefbaarheidsituatie in de gemeente veranderd is in de tussenliggende jaren. De vragenlijst De schriftelijke vragenlijst vormt de basis van het onderzoek. De lijst is mede ontwikkeld op grond van vragen die gesteld worden in het kader van de Politiemonitor. Verder hebben de deelnemende gemeenten in onderling overleg specifieke vragen toegevoegd. Dit leidt tot een vragenlijst met de volgende hoofdonderwerpen: - persoonskenmerken - beheer openbare ruimte - algemene veiligheid - vandalisme - overlast - verkeersveiligheid - inbraak - brandveiligheid thuis - diefstal - geweldsdelicten - openbare veiligheid - stads- en dorpswachten - eigen rol van de burger De volledige vragenlijst is opgenomen als bijlage 1.

9 8 De vragenlijsten zijn in de laatste week van april 2003 op huisadres verstuurd via de regionale post in de gemeenten Achtkarspelen, Dantumadeel, Dongeradeel en Kollumerland c.a.. Als iemand uit het huishouden op dat adres de vragenlijst heeft ingevuld dan is de lijst via de regionale post dan wel de TPG teruggestuurd aan de Thorbecke Academie. Gezien de opzet van de dataverzameling is het niet mogelijk om reminders te versturen aan die adressen waarvan geen vragenlijst retour werd ontvangen. De dataverzameling sloot op 15 juni Alle vragenlijsten die na die datum binnenkwamen, blijven buiten beschouwing. Steekproef en respons De steekproef van inwoners is gebaseerd op huishoudens (adressen) per dorp. Voor de grote en middelgrote dorpen (vanaf 835 huishoudens) is een steekproef van 40% van de huishoudens getrokken. In kleinere dorpen zijn zo mogelijk 335 vragenlijsten verzonden. Op deze manier kunnen over elk dorp statistisch verantwoorde uitspraken worden gedaan. Tabel 2.1: Respons per dorp aantal aantal verstuurde vra- huishoudengenlijsten aantal teruggestuurde vragenlijsten respons Dokkum % Aalsum % Wetsens % Metslawier % Jouswier % Oostrum % Ee % Engwierum % Anjum % Lioessens % Morra % Paesens/Moddergat % Oosternijkerk % Niawier % Wierum % Nes % Hantumhuizen % Ternaard % Hantumeruitburen % Hantum % Hiaure % Holwerd % Waaxens % Brantgum % Foudgum % Raard % Bornwird % Totaal % Expertisecentrum Thorbecke Academie

10 9 In de gemeente Dongeradeel zijn in totaal 5795 vragenlijsten verstuurd. Het aantal teruggestuurde vragenlijsten bedraagt Dit betekent een respons van 33%. Dit percentage mag verwacht worden voor onderzoek met een schriftelijke vragenlijst. Het is zelfs hoger dan de 25% die in doorsnee wordt gehaald. In tabel 2.1 op de vorige bladzijde staat per dorp weergegeven hoeveel huishoudens er zijn in de gemeente Dongeradeel, hoeveel vragenlijsten er zijn verstuurd en hoe groot de respons is (percentage teruggestuurde vragenlijsten). Uit tabel 2.1 blijkt dat de respons per dorp in de meeste gevallen in dezelfde orde van grootte ligt. Alleen in Nes en Morra ligt het percentage laag met 24% en 26%. In Wetsens en Jouswier is het percentage vrij hoog met 48% en 50%. Omdat het in beide gevallen om kleinere dorpen met weinig respondenten gaat zal dit het totaalbeeld naar verwachting niet verstoren. De gehanteerde procedure voor het trekken van de steekproef leidt er toe dat niet elk dorp op voorhand evenredig vertegenwoordigd is. Voor uitspraken over dorpen afzonderlijk speelt dit geen rol. Om evenwichtige uitspraken over de hele gemeente te kunnen doen is elk dorp bij de analyse gewogen naar het aantal daadwerkelijk aanwezige huishoudens. Zo telt elk dorp toch naar evenredig mee. Representativiteit Voor de teruggestuurde vragenlijsten is nagegaan of deze representatief zijn voor de gemeente Dongeradeel. Hiertoe is nagegaan of de samenstelling van de steekproef overeenkomt met de samenstelling van de hele bevolking. Hierbij is gekeken naar de verhouding tussen mannen en vrouwen, de samenstelling naar type huishouden en de leeftijd van de respondenten. In de steekproef zijn mannen oververtegenwoordigd in vergelijking met de werkelijke verhouding tussen mannen en vrouwen. Voor leeftijd geldt dat er naar verhouding iets meer jongeren onder de 36 jaar zijn dan verwacht mocht worden. Bij de groep jongeren onder de 36 worden trouwens in de steekproef naar verhouding de meer vrouwen dan verwacht gevonden. Wat het type huishouden betreft zijn meerpersoonshuishoudens zonder kinderen sterker vertegenwoordigd verwacht mocht worden terwijl eenpersoonshuishoudens minder sterk vertegenwoordigd zijn. Met name de oververtegenwoordiging van mannen in de steekproef leidt er mogelijk toe dat gevoelens van onveiligheid iets lager worden ingeschat. Al met al zijn de afwijkingen in leeftijd en huishoudtype niet van dien aard dat hierdoor markante afwijkingen ontstaan in het totaalbeeld. Meer gedetailleerde gegevens over de representativiteit staan in bijlage 2.

11 10 Verschillen tussen dorpen en de rol van toeval De resultaten van het veiligheidsbelevingsonderzoek zijn gebaseerd op steekproeven van huishoudens per dorp. Dit betekent dat toeval een rol speelt. De gepresenteerde percentages kunnen in werkelijkheid (als alle inwoners zouden meedoen aan het onderzoek) wat hoger of lager uitvallen. Bij de analyse van verschillen tussen bijvoorbeeld dorpen wordt hiermee rekening gehouden. Afhankelijk van de grootte van een dorp moet een percentage soms behoorlijk afwijken van de doorsnee om tot een verschil te besluiten. Dit is zeker het geval bij de kleinere dorpen. De in het rapport en het tabellenboek gepresenteerde tabellen bevatten percentages die meestal per dorp van elkaar afwijken. Pas als de afwijking zo groot is dat deze de toevalsmarge overschrijdt, wordt melding gemaakt van een verschil. In alle andere gevallen berusten afwijkingen zeer waarschijnlijk op toeval. Expertisecentrum Thorbecke Academie

12 VORMEN VAN VEILIGHEID Veiligheid kan vanuit verschillende gezichtspunten bekeken worden. In dit hoofdstuk wordt veiligheid bekeken vanuit een algemeen gezichtspunt. Daarnaast wordt ingegaan op de meer specifieke gezichtspunten openbare veiligheid, verkeersveiligheid en brandveiligheid in huis. Bij openbare veiligheid gaat het om: vervoer, opslag en verwerking van gevaarlijke stoffen en brandveiligheid (buitenshuis) in de woonomgeving. Algemene veiligheid Onder algemene veiligheid wordt verstaan in hoeverre de respondenten zich in algemene zin veilig of onveilig voelen. Er wordt (nog) niet ingegaan op een specifieke bedreiging van de veiligheid of een specifieke vorm van overlast. Over veiligheid in algemene zin zijn zeven vragen gesteld. Deze gaan in op of de ondervraagden zich wel eens onveilig voelen, wanneer zij zich onveilig voelen en welke maatregelen worden genomen om onveilige situaties te vermijden. Algemeen veiligheidsgevoel Op de vraag of men zich in algemene zin wel eens onveilig voelt, antwoordt drie op de tien respondenten (29%) met ja. De rest van de respondenten zegt nee en voelt zich dus in algemene zin veilig. Als er onderscheid gemaakt wordt naar het tijdstip van de dag (zie tabel 3.1) dan blijkt dat bijna een kwart van de respondenten zich overdag wel eens onveilig voelt (24%). Wel eens wil zeggen dat men zich zelden, soms of vaak onveilig zegt te voelen. In de avond en met name s nachts stijgt dit tot boven de helft (respectievelijk 51% en 53%). Tabel 3.1: Percentage dat zich onveilig voelt in woonomgeving naar tijdstip overdag s avonds s nachts nooit zelden soms vaak 76% 16% 7% 2% 49% 24% 23% 4% 47% 24% 25% 4% Het percentage respondenten dat zich vaak onveilig voelt is voor elk tijdstip trouwens gering. Niettemin wordt in de rest van het hoofdstuk, tenzij anders vermeld, steeds uitgegaan van het percentage respondenten dat zich vaak onveilig voelt. Dit percentage wordt normaalgesproken ook gehanteerd in de Politiemonitor.

13 12 Vrouwen voelen zich in grotere getale wel eens onveiliger dan mannen. Dit geldt zowel in algemene zin als voor de verschillende tijdstippen op de dag. Verder voelen met name jongere respondenten tot 36 jaar zich in grotere getale wel eens onveiliger dan oudere respondenten. s Avonds zijn het vooral jongeren tot 26 jaar die zich onveilig voelen, s nachts jongeren tot 36 jaar. Ouderen boven de 65 jaar voelen zich in Dongeradeel over het algemeen het veiligst. Algemeen veiligheidsgevoel per dorp In tabel 3.2 op de volgende bladzijde wordt per dorp in de gemeente Dongeradeel weergegeven hoe groot het percentage respondenten is dat aangeeft zich in het algemeen wel eens onveilig te voelen. Deze vraag kon alleen met ja of nee beantwoord worden. Hoewel in de tabel soms grote verschillen in percentages voorkomen zijn er toch geen noemenswaardige verschillen. Dit heeft vooral te maken met het soms kleine aantal respondenten per dorp. Voor tijden op de dag zijn er geen opmerkelijke verschillen tussen de dorpen. Als men zich onveilig voelt, is tevens gevraagd waar dit het geval is. Een overzicht per dorp is te vinden in bijlage 3. De vraag waarom men zich op die plaats onveilig voelt, levert drie veel voorkomende antwoorden op: aanwezigheid van hangjongeren, te harden rijden met auto s/scooters en weinig verlichting op straat. Zie verder bijlage 4. Vermijden van onveilige situaties Over wat respondenten doen als ze zich niet veilig voelen of een bedreiging van de veiligheid voor mogelijk houden, zijn drie vragen gesteld. Het gaat om: - mijden van onveilige plekken; - s avonds of s nachts niet open doen; - kinderen thuis houden. Uit tabel 3.3 op de volgende bladzijde blijkt dat omtrent een kwart van de respondenten rekening houdt met een potentieel bedreigende situatie door deze zelf te vermijden (percentage soms en vaak zijn samengenomen). Als het gaat om kinderen dan is er vaker sprake van vermijding (kinderen thuis houden). Vier op de tien respondenten die kinderen heeft, geeft aan kinderen soms of vaak thuis te houden. Vrouwelijke respondenten houden in grotere getale rekening met onveilige situaties dan mannelijke. Ze mijden vaker onveilige plekken, doen 's avonds en 's nachts vaker niet open en houden in grotere getale hun kinderen thuis. Respondenten onder de 55 mijden vaker onveilige plekken dan 55 plussers, terwijl 65 plussers vaker s avonds en s nachts niet open doen. Expertisecentrum Thorbecke Academie

14 13 Tabel 3.2: Voelt zich wel eens onveilig naar dorp (% ja) Dokkum Centrum Dokkum Noord Dokkum Zuid Aalsum Wetsens Metslawier Jouswier Oostrum Ee Engwierum Anjum Lioessens Morra Peasens Oosternijkerk Niawier Wierum Moddergat Nes Hantumhuizen Ternaard Hantumeruitburen Hantum Hiaure Holwerd Waaxens Brantgum Foudgum Raard Bornwird 32% 28% 23% 50% 24% 42% 25% 22% 22% 18% 40% 21% 28% 15% 16% 21% 18% 36% 30% 25% 13% 25% 21% 17% 33% 30% 34% 25% Tabel 3.3: Vermijdt zaken omdat men iets onveilig vindt mijden van onveilige plekken s avonds of s nachts niet open doen kind(eren) thuis houden vanwege onveilige omgeving soms vaak 25% 4% 16% 6% 33% 7%

15 Openbare veiligheid Bij openbare veiligheid gaat het in dit hoofdstuk vooral om angst voor mogelijke calamiteiten. Het gaat om het vervoer, de opslag en/of de verwerking van gevaarlijke stoffen dan wel brandgevaarlijke situaties in de woonomgeving. Vormen van overlast en inbreuken op de openbare orde worden behandeld in de hoofdstukken 4 en 5. Om in kaart te brengen hoe de ondervraagden denken over mogelijke calamiteiten zijn er twee vragen gesteld. Er wordt nagegaan of de ondervraagden bang zijn dat zij zelf of een van hun gezinsleden slachtoffer wordt van een calamiteit. Verder is gevraagd of de woonomgeving het in de afgelopen twee jaren meer of minder veilig is geworden wat mogelijke calamiteiten betreft. Angst om slachtoffer te worden van een calamiteit Een minderheid van de respondenten is bang dat hen of hun gezinsleden iets overkomt als gevolg van een calamiteit. Deze minderheid bedraagt in doorsnee echter wel omtrent één op de zeven ondervraagden, zoals te zien valt in figuur % 40% % genoemd 30% 20% 14% 14% 14% 9% 10% 0% vervoer gevaarlijke stoffen opslag gevaarlijke stoffen bedrijven met gevaarlijke stoffen brandgevaarlijke situatie buiten huis Soort calamiteit Figuur 3.1: Percentage dat bang is dat hen of hun gezinsleden iets overkomt In tabel 3.4 staat per dorp weergegeven welk percentage van de respondenten aangeeft wel eens bang te zijn dat hij of zij dan wel een van de fa- Expertisecentrum Thorbecke Academie

16 15 milieleden slachtoffer wordt van een calamiteit. Er bestaan verschillen tussen dorpen. Tabel 3.4: Percentage dat wel eens bang is slachtoffer te worden van een calamiteit naar dorp Dokkum Centrum Dokkum Noord Dokkum Zuid Aalsum Wetsens Metslawier Jouswier Oostrum Ee Engwierum Anjum Lioessens Morra Peasens Oosternijkerk Niawier Wierum Moddergat Nes Hantumhuizen Ternaard Hantumeruitburen Hantum Hiaure Holwerd Waaxens Brantgum Foudgum Raard Bornwird vervoer gevaarlijke stoffen opslag gevaarlijke stoffen bedrijven met gevaarlijke stoffen brandgevaarlijke situatie buiten huis 8% 11% 13% 14% 13% 19% 19% 12% 9% 20% 22% 17% 17% 8% 8% 8% 9% 9% 18% 5% 10% 4% 7% 20% 20% 8% 17% 17% 13% 11% 9% 7% 19% 8% 14% 23% 18% 5% 10% 10% 19% 8% 10% 4% 8% 9% 9% 9% 9% 7% 4% 7% 11% 4% 12% 4% 8% 4% 16% 12% 12% 7% 14% 11% 7% 10% 10% 10% 17% 8% 11% 8% 3% 14% 24% 14% 13% 33% 9% 16% 14% 23% 9% 9% 13% 13% 25% 7% 8% 4% 11% 17% 50% 17% 25% 4% 4% 13% 18% 9% 18% 18% 4% 7% 7% 10% 10% Bij de opslag van gevaarlijke stoffen vallen Ternaard en Waaxens en in mindere mate Dokkum Noord en Dokkum Zuid op. Hier bestaat bij meer respondenten angst voor deze calamiteit dan in de andere dorpen. Angst om slachtoffer te worden van een calamiteit bij de verwerking van gevaarlij-

17 % genoemd 16 ke stoffen komt vaker voor in Dokkum Zuid, Dokkum Noord en Engwierum dan in de andere dorpen van de gemeente Dongeradeel. Verandering angstgevoel in de afgelopen twee jaren Het merendeel van de respondenten vindt dat de angst om slachtoffer te worden van een calamiteit gelijk is gebleven in de afgelopen twee jaren (figuur 3.2). Een minderheid (een op de tien respondenten) vindt dat het minder veilig is geworden wat mogelijke calamiteiten betreft. 100% 88% 75% 50% 25% 9% 3% 0% minder veilig gelijk gebleven veiliger Openbare veiligheid Figuur 3.2: Verandering openbare veiligheid in de afgelopen twee jaren 3.3 Verkeersveiligheid Met verkeersveiligheid wordt in deze rapportage gedoeld op hoe veilig respondenten zich in hun eigen woonomgeving voelen in het verkeer. Het gaat om de volgende zaken: - Verkeersovertredingen, -ongevallen en verkeersgedrag; - Onveilige verkeerssituaties in de woonomgeving; - De verandering van verkeersveiligheid in de afgelopen twee jaren; - Het oordeel over de in de afgelopen twee jaren door de gemeente of politie genomen maatregelen. Verkeersovertredingen en -ongevallen In figuur 3.3 staat weergegeven hoeveel procent van de respondenten aangeeft dat een gebeurtenis in het verkeer vaak voorkomt in hun woonomgeving. Vier op de tien respondenten vindt dat er vaak te hard wordt gereden. Verder vindt een op de vier respondenten dat er vaak roekeloos wordt gereden. Fout parkeren en agressief weggedrag worden door minder Expertisecentrum Thorbecke Academie

18 % 'vaak' 17 respondenten (een op de zes) genoemd. Weinig respondenten vinden dat in zijn of haar leefomgeving vaak een aanrijding plaats vindt. 75% 50% 41% 23% 25% 13% 11% 1% 0% foutparkeren agressief weggedrag roekeloos rijden aanrijdingen te snel rijden Gebeurtenissen in het verkeer Figuur 3.3: Als vaak voorkomend genoemde gebeurtenissen in het verkeer Er bestaan verschillen tussen dorpen. In Dokkum Centrum Wierum en Ternaard vinden meer respondenten dan in andere dorpen dat er vaak fout geparkeerd wordt. Respondenten in Brantgum, Raard en Bornwird vinden in grotere getale dat er vaak aanrijdingen voorkomen. In Brantgum wordt ook ingeschat dat agressief weggedrag vaker voorkomt. In Wierum vinden tenslotte meer respondenten dan in andere dorpen dat er vaak te snel en roekeloos wordt gereden (zie bijlage 5). Onveilige verkeerssituaties in de eigen woonomgeving De respondenten hebben zelf aangegeven welke plekken in de eigen omgeving verkeersonveilig zijn. De meest genoemde plekken, per dorp, zijn: Dokkum centrum: Woudweg en Kobbe Dokkum Noord: Hantummerweg Dokkum Zuid: van Tuinenlaan en Parklaan Metslawier: B. Bekkerstrjitte Ee: Humaldawei met name de kruispunten en oversteekplaatsen. Engwierum: Mounebuorren en Dodingawei Morra: Bulenwei en kruispunt Oosternijkerk: Ald-tun/ Grunwei en de Buorren Hantum: Smidstraat Brantgum: Ids Wiersmastraat en Roosterweg

19 % genoemd 18 Raard: van Kleffensweg Bornwird: Bornwirderhoek Een volledig overzicht wordt weergegeven in bijlage 6. Zie bijlage 7 waarom deze plekken door de respondenten als onveilig wordt beschouwd. Verandering in verkeersveiligheid in de afgelopen twee jaren Iets minder dan een op de drie respondenten geeft aan dat het verkeer in de eigen woonomgeving minder veilig is geworden in de afgelopen twee jaren (zie figuur 3.4). Met name in Engwierum, Moddergat, Hantumhuizen, Ternaard, Brantgum en Raard vinden meer respondenten (omtrent 45%) dat de verkeersveiligheid minder is geworden in vergelijking met de andere dorpen in de gemeente (tussen een kwart en een derde). Zie bijlage 8 voor een overzicht. 100% 75% 65% 50% 29% 25% 6% 0% minder veilig gelijk gebleven veiliger Verkeersveiligheid Figuur 3.4: Verandering verkeersveiligheid in de afgelopen twee jaren Jongeren tot 26 jaar zijn meer verdeeld over de ontwikkeling van de verkeersveiligheid de afgelopen twee jaren dan anderen: 36% vindt het minder veilig geworden, maar ook 13% vindt het veiliger. Tevens valt op dat gehuwden en samenwonenden vaker vinden dat de verkeersveiligheid achteruit is gegaan dan alleenstaanden (met of zonder kinderen). Maatregelen van gemeente en politie in de afgelopen twee jaren De respondenten hebben voor een deel (43%) tevens aangegeven welke maatregelen van gemeente en politie in de afgelopen twee jaren een positieve dan wel negatieve bijdrage hebben geleverd aan de verkeersveiligheid in de eigen woonomgeving. Maatregelen die de verkeersveiligheid positief hebben beïnvloed worden door 21% van de respondenten ge- Expertisecentrum Thorbecke Academie

20 19 noemd, terwijl 22% een maatregel noemt die de verkeersveiligheid in hun ogen negatief heeft beïnvloed. De meest genoemde positieve maatregelen voor de hele gemeente Dongeradeel zijn de invoering van 30km zones en rotondes. Als negatieve maatregel wordt het plaatsten van drempels nogal eens genoemd. De 30km zone wordt zowel in positieve als in negatieve zin als maatregel genoemd. De 30km zone verlaagt de snelheid in woongebieden. Dit is de positieve kant. De 30km zone wordt ook als negatief beoordeeld: niet iedereen houdt zich aan de snelheid en er wordt slecht gecontroleerd. In het dorp Wierum wordt specifiek het plaatsen van betonnen bloembakken in de straat zowel in positieve als negatieve zin genoemd. De meest genoemde maatregelen, zowel positief als negatief beoordeelde, worden per dorp, weergegeven in bijlage Brandveiligheid in huis Over brandveiligheid in huis werden aan de respondenten vragen voorgelegd over twee onderwerpen. Het gaat om vragen over wat de ondervraagden doen aan brandpreventie (aanwezigheid van rookmelders en blusmiddelen). Verder is gevraagd of de respondenten weten hoe ze in geval van nood hun woning veilig kunnen verlaten. Brandpreventie Bijna de helft (48%) van de respondenten in de gemeente Dongeradeel zegt één of meer rookmelders in huis te hebben. Er is een opmerkelijk verschil tussen de dorpen. In Nes ligt het bezit van één of meer rookmelders beduidend lager (een kwart) dan in de andere dorpen (zie bijlage 10). Bijna drie op de vier respondenten zegt niet te beschikken over brandblusmiddelen (zie figuur 3.5). Als men wel beschikt over een brandblusmiddel dan is dit veelal een brandblusser (twee op de tien respondenten). Andere middelen worden bijna niet genoemd. Vluchten bij brand Er is ook gekeken of de respondenten in geval van nood hun huis veilig weet te verlaten. Een kleine groep van 6% zegt dit niet te weten de rest weet dit ongeveer (45%) of precies (49%).

21 % genoemd % 74% 75% 50% 25% 20% 2% 0% nee brandblusser branddeken Aanwezigheid brandblusmiddelen Figuur 3.5: Aanwezigheid brandblusmiddelen Expertisecentrum Thorbecke Academie

22 21 4 CRIMINALITEIT EN OVERLAST In dit hoofdstuk staat het onderwerp criminaliteit centraal. Er wordt ingegaan op de volgende soorten delicten: inbraak, diefstal, geweldsdelicten en bedreiging en tenslotte op vernieling en vandalisme. Voor elk van de delictgroepen wordt eerst een overzicht gegeven hoe vaak een delict in het eerste halfjaar van 2003 (januari tot en met juni) geregistreerd werd door Politie Fryslân. Het totaal aantal incidenten per delictgroep wordt teruggebracht naar een verhoudingsgetal gebaseerd op het aantal huishoudens. Dit gebeurt om een vergelijking tussen dorpen mogelijk te maken. Vervolgens wordt weergegeven hoe vaak een delict voorkomt in de ogen van respondenten. 4.1 Inbraak In deze paragraaf wordt onder inbraak verstaan: inbraak in woningen, bergingen/garages/schuren, winkels, bedrijven en kantoren, scholen en auto s. Ook poging tot inbraak wordt gerekend tot inbraken. Aantal geregistreerde inbraken Het aantal geregistreerde inbraken van 1 januari 2003 tot 1 juli 2003 staat weergegeven in tabel 4.1. De meest geregistreerde delicten zijn inbraken in auto s, op enige afstand gevolgd door inbraken in woningen. Per 500 huishoudens blijkt Foudgum (mede gezien het kleine aantal inwoners) het meest geplaagd door inbraken.

23 22 Tabel 4.1: Aantal inbraken uit winkels, bedrijven en kantoren, scholen en woningen naar dorp woning school bedrijf of winkel auto totaal kantoor per 500 Dokkum ,0 Aalsum Wetsens Metslawier ,7 Jouswier Oostrum Ee 2 2,8 Engwierum 1 2,2 Anjum Lioessens Morra Paesens Oosternijkerk 1 1 3,0 Niawier 1 3,4 Wierum Moddergat Nes Hantumhuizen Ternaard 1 1,0 Hantumeruitburen Hantum Hiaure Holwerd ,8 Waaxens Brantgum Foudgum 3 60,0 Raard Bornwird Totaal ,5 Inschatting van het aantal inbraken Hoe vaak de respondenten denken dat een vorm van inbraak voorkomt (percentage vaak ) staat weergegeven in figuur 4.1. Het beeld loopt niet synchroon met dat van de door de politie geregistreerde delicten. De door de respondenten meest genoemde delicten zijn: inbraken in auto s en in winkels. Pas daarna komt inbraak in woningen. Het aantal geregistreerde inbraken door de politie laat voor woningen en winkels een omgekeerd beeld zien. Inbraken in scholen of bergingen, garages en schuren worden nauwelijks genoemd. De laatste twee werden trouwens ook nauwelijks geregistreerd. Expertisecentrum Thorbecke Academie

24 23 Over inbraken in kantoor of bedrijf werd geen vraag gesteld in de vragenlijst. Mogelijk speelt dit een rol bij de hoge inschatting van het aantal inbraken in winkels. 50% 40% % 'vaak' 30% 20% 10% 1% 1% 1% 4% 6% inbraak woningen scholen bergingen/garages/schuren winkels (poging tot) inbraak autos Figuur 4.1: Als vaak voorkomend genoemde vormen van inbraak Inschatting van het aantal inbraken per dorp Als de inschatting van de respondenten per dorp wordt vergeleken (tabel 4.2) dan blijkt met name Oosternijkerk en Engwierum een relatief groot percentage respondenten te kennen dat vindt dat inbraken in winkels vaak voorkomt in hun omgeving. In Ee komt volgens de respondenten (één op de negen) inbraak in auto s vaak voor. Bij het aantal geregistreerde inbraken neemt Dokkum deze koppositie in. Voor de andere vormen van inbraak komen geen noemenswaardige verschillen tussen de dorpen voor.

25 24 Tabel 4.2: Genoemde vormen van inbraak per dorp (%vaak) Dokkum Centrum Dokkum Noord Dokkum Zuid Aalsum Wetsens Metslawier Jouswier Oostrum Ee Engwierum Anjum Lioessens Morra Peasens Oosternijkerk Niawier Wierum Moddergat Nes Hantumhuizen Ternaard Hantumeruitburen Hantum Hiaure Holwerd Waaxens Brantgum Foudgum Raard Bornwird bergingen/ garages/ woningen schuren scholen winkels autos 1% 2% 1% 3% 8% 5% 2% 1% 1% 4% 1% 8% 1% 1% 1% 1% 8% 11% 10% 1% 3% 1% 1% 6% 8% 3% 1% 11% 6% 6% 2% 3% 1% 1% 3% 7% 3% 1% 1% 8% Bij de mogelijkheid om andere vormen van inbraak te noemen, is door de respondenten die hier gebruik van maakten (5%) gevarieerd geantwoord. Er is niet een veel voorkomende antwoord gegeven door de respondenten. Expertisecentrum Thorbecke Academie

26 25 Maatregelen Op de vraag aan respondenten of ze zelf maatregelen getroffen hebben om (poging tot) inbraak in de eigen woning of garage/berging/schuur te voorkomen heeft een grote meerderheid ja geantwoord (84%). Het gaat om verschillende maatregelen zoals te zien valt in figuur 4.2. De meest genoemde maatregelen liggen op het gebied van hang- en sluitwerk en het aanbrengen van buitenverlichting (meer dan de helft). Iets meer dan een kwart van de respondenten geeft extra binnenverlichting aan als maatregel. De andere maatregelen worden door een op de zes of minder respondenten genoemd. 100% 75% 66% % genoemd 53% 50% 26% 25% 7% 13% 0% hang- en sluitwerk verlichting buiten verlichting binnen alarm hond Maatregelen Figuur 4.2: Getroffen maatregelen tegen inbraak Er bestaan verschillen tussen dorpen zoals te zien valt in bijlage 11. Een groter deel van de respondenten in Dokkum Zuid, Metslawier, Oosternijkerk en Hantumhuizen dan in andere dorpen geeft aan verlichting buiten te hebben aangebracht. Bijna drie kwart van de respondenten in Dokkum Zuid heeft hang en sluitwerk aangebracht. Keurmerk Veilig Wonen In de vragenlijst is ook aandacht besteed aan het Keurmerk Veilig Wonen. Eén op de vijf respondenten zegt dat hun woning aan dit keurmerk voldoet. De verschillende redenen (zie figuur 4.3) waarom de woning niet aan dit keurmerk voldoet worden door ongeveer evenveel (een op de tien) respondenten genoemd.

27 weet niet wat dat is ben het van plan niet nodig in de buurt nee te duur helpt toch niets 26 Hoewel bijna één op de vijf respondenten aangeeft dat de woning aan het keurmerk voldoet blijkt dat slechts 0,8% van het aantal huishoudens geregistreerd staat bij het Politie Keurmerk Veilig Wonen (PKVW- gegevens tot 1 december 2003). Mogelijk maken respondenten dus hun eigen inschatting maar laten dit niet registreren. 50% 40% % genoemd 30% 20% 10% 13% 7% 9% 12% 11% 8% 0% weet niet hoe ik er aan moet komen Redenen geen keurmerk Figuur 4.3: Redenen voor niet voldoen aan het Keurmerk Veilig Wonen 4.2 Diefstal Bij eenvoudige diefstal speelt braak (met geweld toegang verkrijgen) zoals dat het geval is bij inbraak geen rol. Het gaat om het stelen van dingen waar gemakkelijk bij te komen is, zoals: op straat, uit winkels, uit tuinen, uit auto s en uit huizen die niet zijn afgesloten. Verder gaat het om diefstal van (brom-)fietsen en motorvoertuigen. Expertisecentrum Thorbecke Academie

28 27 Aantal geregistreerde diefstallen Het aantal door de politie geregistreerde diefstallen van 1 januari 2003 tot 1 juli 2003 is laag in vergelijking tot het aantal inbraken. Het aantal staat weergegeven in tabel 4.3. De verreweg meest geregistreerde vorm van diefstal is die van (brom-)fietsen. Uit de tabel blijkt een aantal verschillen tussen de dorpen. Met name in Aalsum, Foudgum en Bornwird komen per 500 huishoudens veel inbraken voor in vergelijking met de andere dorpen. Dit komt mede door de kleine aantallen in de tabel. Tabel 4.3: Aantal diefstallen uit winkels, bedrijven en kantoren, scholen en woningen naar dorp woningen winkel bedrijven /kantoren scholen (brom) fietsen totaal per 500 Dokkum ,8 Aalsum ,5 Wetsens Metslawier 1 1,6 Jouswier Oostrum Ee Engwierum 1 2,2 Anjum Lioessens Morra Paesens 1 5,0 Oosternijkerk 3 Niawier Wierum Moddergat Nes 1 3,0 Hantumhuizen 1 6,3 Ternaard 1 2 3,1 Hantumeruitburen Hantum Hiaure Holwerd 1 0,7 Waaxens Brantgum Foudgum 1 20,0 Raard Bornwird 2 25,6 Totaal ,5 Diefstal uit woningen omvat ook diefstal uit bergingen, schuren en dergelijke.

29 tuinen bergingen/garages/schuren scholen winkels openbare gebouwen autos woningen fietsen- of brommerdiefstal auto- of motordiefstal 28 Inschatting van het aantal diefstallen In figuur 4.4 staat welke vormen van diefstal de afgelopen twee jaar volgens de respondenten vaak zijn voorgekomen in de woonomgeving. Er komen drie vormen volgens respondenten relatief vaak. Dit zijn diefstal uit winkels, diefstal van fietsen of brommers en diefstal uit auto s. Andere vormen van diefstal worden minder vaak genoemd. Dit beeld is niet goed te vergelijken met de door de politie geregistreerde gevallen van diefstal. Het is zeer wel denkbaar dat diefstal uit (of vanaf) auto s door de respondenten niet wordt onderscheiden van diefstal uit (of vanaf) auto s door middel van braak. Bij de door de politie geregistreerde delicten is er dan sprake van inbraak (zie paragraaf 4.1). Er werden geen gevallen van diefstal uit winkels door de politie geregistreerd in het eerste half jaar van De inschatting van de respondenten zit er op dit punt mogelijk naast, of misschien speelt hier de aangiftebereidheid in relatie tot de waarde van het gestolen goed een rol. Andere vormen van diefstal dan de vormen die vermeld werden in de vragenlijst, worden nauwelijks (2%) genoemd door de respondenten. 50% 40% % 'vaak' 30% 20% 10% 10% 1% 2% 5% 1% 6% 1% Diefstal Figuur 4.4: Als vaak voorkomend genoemde vormen van diefstal Expertisecentrum Thorbecke Academie

30 29 Inschatting van het aantal diefstallen per dorp De inschatting van het vaak voorkomen van de verschillende vormen van diefstal per dorp (zie tabel 4.4) is meestal niet groter dan enkele procenten. In Dokkum Centrum en Noord noemen meer respondenten diefstal uit winkels dan in andere dorpen en in Dokkum Centrum zeggen meer respondenten dat (brom-)fietsdiefstal vaak voorkomt in vergelijking met andere dorpen. Andere verschillen vallen, gezien het soms kleine aantal respondenten, binnen toevalsgrenzen. Tabel 4.4: Als vaak voorkomend genoemde vormen van diefstal naar dorp Dokkum Centrum Dokkum Noord Dokkum Zuid Aalsum Wetsens Metslawier Jouswier Oostrum Ee Engwierum Anjum Lioessens Morra Peasens Oosternijkerk Niawier Wierum Moddergat Nes Hantumhuizen Ternaard Hantumeruitburen Hantum Hiaure Holwerd Waaxens Brantgum Foudgum Raard Bornwird bergingen/ fietsen- of auto- of garages/ openbare brommer motordiefstal tuinen schuren scholen winkels gebouwen autos woningen diefstal 2% 0% 0% 12% 2% 6% 1% 9% 2% 14% 5% 2% 2% 2% 1% 1% 1% 7% 1% 1% 1% 5% 1% 8% 1% 1% 2% 1% 1% 3% 5% 1% 2% 9% 4% 7% 1% 1% 1% 1% 11% 3% 3% 4% 1% 1% 4% 3% 2% 6% 4% 4% 2% 4% 2% 2% 2% 6% 2% 2% 2% 3% 3% 1% 1% 3% 3% 1% 2% 13% 13% 5% 1% 6% 6% 1% 7% 4% 9% 4.3 Geweldsdelicten en bedreiging Onder geweldsdelicten en bedreiging worden verstaan: bedreiging, zedendelicten (schennis der openbare eerbaarheid, verkrachting, aanranding en

31 30 misbruik), lastig vallen, moorden, mishandeling, vechtpartijen en berovingen. Aantal geregistreerde geweldsdelicten en bedreigingen Het aantal geweldsdelicten dat in de periode van 1 januari 2003 tot 1 juli 2003 door de politie werd geregistreerd staan per dorp vermeld in tabel 4.5. Het meest komen bedreigingen of beledigingen dan wel mishandeling in verhouding tot het aantal huishoudens voor in Hantumeruitburen en Hantumhuizen. Voor de andere dorpen bestaan geen noemenswaardige verschillen. Tabel 4.5: Aantal geweldsdelicten en bedreigingen naar dorp belediging/ bedreiging zedendelict moord mishandeling totaal per 500 Dokkum ,2 Aalsum Wetsens Metslawier 1 1,6 Jouswier Oostrum Ee 1 1 2,8 Engwierum 1 2,2 Anjum 3 1 4,8 Lioessens 1 3,4 Morra Paesens 1 5,0 Oosternijkerk Niawier Wierum Moddergat Nes Hantumhuizen ,8 Ternaard 1 1,0 Hantumeruitburen 1 23,8 Hantum Hiaure Holwerd 1 1 1,4 Waaxens Brantgum Foudgum Raard Bornwird Totaal ,1 Expertisecentrum Thorbecke Academie

32 31 Inschatting van het aantal geweldsdelicten en bedreigingen In tegenstelling tot de eerdere delicten konden de respondenten bij geweldsdelicten en bedreiging alleen aangeven of een delict wel of niet in hun woonomgeving voorkwam in de afgelopen twee jaren. Relatief vaak genoemde vormen van geweldsdelicten en bedreiging (tussen eenderde en de helft van de ondervraagden) zijn, blijkens figuur 4.5: lastig vallen en bedreiging of intimidatie. De andere vormen worden door omtrent een vijfde van de respondenten genoemd. Als er vanuit wordt gegaan dat mishandeling en vechtpartijen in de registratie van de Politie Fryslân beide onder de noemer mishandeling valt, dan komt hetgeen de respondenten inschatten niet overeen met hetgeen geregistreerd. Hierbij moet worden opgemerkt dat lastig vallen meestal niet leidt tot een aangifte. 75% % genoemd 50% 46% 35% 25% 20% 20% 23% 26% 0% bedreiging/intimidatie mishandeling aanranding/verkarachting vechtpartijen lastig vallen berovingen Geweldsdelicten Figuur 4.5: Als vaak voorkomend genoemde vormen van geweldsdelicten Inschatting van het aantal geweldsdelicten per dorp De inschatting van het aantal geweldsdelicten door de respondenten per dorp komt vrij goed overeen met de door de politie geregistreerde delicten. Tussen de dorpen zijn nauwelijks verschillen te ontdekken. Alleen wat lastig vallen en vechtpartijen betreft neemt Dokkum Centrum een licht afwijkende postie in. Respondenten in Dokkum Centrum geven in grotere getale aan dat beide vormen van geweldsdelicten vaker voorkomen.

33 32 Tabel 4.6: Als vaak voorkomend genoemde vormen van geweldsdelicten naar dorp Dokkum Centrum Dokkum Noord Dokkum Zuid Aalsum Wetsens Metslawier Jouswier Oostrum Ee Engwierum Anjum Lioessens Morra Peasens Oosternijkerk Niawier Wierum Moddergat Nes Hantumhuizen Ternaard Hantumeruitburen Hantum Hiaure Holwerd Waaxens Brantgum Foudgum Raard Bornwird bedreiging/ intimidatie aanranding/ verkrachting lastig vallen mishandeling vechtpartijen berovingen 38% 19% 48% 21% 26% 26% 42% 28% 51% 28% 25% 28% 30% 24% 46% 20% 19% 27% 31% 38% 46% 8% 15% 31% 33% 11% 33% 11% 11% 25% 14% 35% 14% 18% 23% 20% 20% 38% 29% 50% 33% 17% 33% 28% 17% 38% 17% 25% 26% 24% 14% 30% 11% 10% 14% 30% 21% 32% 15% 18% 19% 24% 9% 28% 13% 13% 15% 32% 32% 24% 16% 28% 28% 21% 24% 24% 14% 17% 24% 26% 14% 34% 13% 14% 21% 29% 10% 25% 12% 12% 15% 26% 9% 22% 7% 7% 4% 14% 7% 17% 14% 10% 10% 28% 8% 39% 6% 8% 11% 29% 19% 57% 19% 24% 14% 34% 23% 47% 19% 23% 32% 25% 13% 25% 13% 25% 38% 23% 7% 28% 12% 14% 23% 29% 29% 29% 14% 29% 9% 30% 8% 13% 19% 33% 17% 33% 17% 17% 17% 20% 28% 40% 16% 12% 24% 45% 27% 45% 18% 27% 36% 23% 12% 31% 8% 23% 15% 18% 18% 4.4 Vernieling en vandalisme Onder vernieling en vandalisme wordt een aantal vormen van agressie verstaan dat gericht is tegen zaken in plaats van personen. Hierbij gaat het om bekladden van zaken, vernielen en beschadigen van auto s, straatmeubilair (banken, straatverlichting, speelplaatsen, telefooncellen, bushokjes, Expertisecentrum Thorbecke Academie

34 33 verkeersborden etc), openbaar groen, particuliere of openbare gebouwen en het aanbrengen van graffiti. Aantal geregistreerde gevallen van vernieling en vandalisme In de periode van 1 januari 2003 tot 1 juli 2003 wordt een aantal vormen van vernieling en vandalisme geconstateerd. De meest voorkomende vorm is vernieling van andere objecten en auto s. Ook vandalisme wordt relatief vaak geregistreerd. Onder andere objecten worden zaken als openbaar groen en straatmeubilair verstaan. Ook het vernielen van auto s wordt relatief vaak geregistreerd. Tabel 4.7: Aantal gevallen van vernieling en vandalisme naar dorp auto openbaar gebouw ander object vandalisme totaal per 500 Dokkum ,5 Aalsum Wetsens Metslawier ,5 Jouswier Oostrum 1 7,4 Ee 1 1 2,8 Engwierum ,2 Anjum 1 2 3,6 Lioessens 1 1 6,8 Morra Paesens 1 5,0 Oosternijkerk Niawier Wierum Moddergat Nes Hantumhuizen Ternaard ,2 Hantumeruitburen Hantum Hiaure Holwerd 1 1 1,4 Waaxens Brantgum Foudgum 5 100,0 Raard Bornwird Totaal ,4 In twee plaatsen wordt in verhouding tot het aantal huishoudens vaker dan in andere een vorm van vernieling of vandalisme geregistreerd. Dit zijn Foudgum waar relatief veel vandalisme werd geregistreerd en Dokkum

35 34 waar relatief veel vernielingen van andere objecten en auto s zijn opgetekend. Inschatting van vernieling en vandalisme In figuur 4.6 is te zien welke vormen van vernieling en vandalisme door de respondenten als vaak voorkomend worden ingeschat in hun woonomgeving. Ook hier neemt vernieling van andere objecten, te weten vernieling van openbaar groen en straatmeubilair, een belangrijke plaats in. Het gaat om drie op de tien respondenten. Andere vormen van vernieling en vandalisme worden door minder respondenten als vaak voorkomend genoemd. Naast de in de vragenlijst genoemde vormen van vandalisme noemen de respondenten (11%) uit eigen beweging een aantal vormen van vandalisme. Een veel voorkomend antwoord is het vernielen van tuinen en diefstal uit tuinen. 50% 40% % 'vaak' 30% 20% 16% 13% 10% 9% 8% 4% autos openbaar groen graffiti straatmeubilair particuliere/openbare gebouwen Vandalisme Figuur 4.6: Als vaak voorkomend genoemde vormen van vandalisme Inschatting van vernieling en vandalisme per dorp In de ogen van de respondenten bestaan er verschillen tussen dorpen op het gebied van vernieling en vandalisme (zie tabel 4.8). De respondenten uit Metslawier in grotere getale dan respondenten uit andere dorpen aan dat vernieling van straatmeubilair en particuliere/openbare gebouwen vaak voorkomen. De respondenten in Dokkum Centrum vinden in grotere getale dat alle vormen van vernieling en vandalisme vaak voorkomt dan de doorsnee van de gemeente. Hier speelt het relatief grote aantal respondenten in Expertisecentrum Thorbecke Academie

36 35 Dokkum Centrum een rol. Tussen de andere dorpen zijn de verschillen minder uitgesproken. Tabel 4.8: Als vaak voorkomend genoemde vormen van vandalisme naar dorp Dokkum Centrum Dokkum Noord Dokkum Zuid Aalsum Wetsens Metslawier Jouswier Oostrum Ee Engwierum Anjum Lioessens Morra Peasens Oosternijkerk Niawier Wierum Moddergat Nes Hantumhuizen Ternaard Hantumeruitburen Hantum Hiaure Holwerd Waaxens Brantgum Foudgum Raard Bornwird particuliere/ straatmeubilair openbaar openbare autos groen gebouwen graffiti 12% 21% 18% 12% 6% 2% 5% 8% 3% 5% 6% 7% 6% 1% 3% 23% 8% 20% 20% 10% 10% 30% 13% 14% 2% 20% 8% 4% 8% 13% 20% 14% 6% 3% 7% 4% 4% 1% 4% 21% 7% 7% 4% 8% 3% 3% 7% 9% 1% 4% 4% 4% 4% 6% 9% 4% 3% 13% 13% 3% 3% 18% 3% 4% 7% 7% 5% 1% 13% 2% 9% 9% 2% 3% 6% 3% 2% 4% 4% 9%

37

38 37 5 OVERLAST Overlast is een ruim begrip. Het gaat om allerlei zaken waarvan mensen hinder ondervinden in hun dagelijkse leven. In dit onderzoek wordt speciale aandacht gegeven aan overlast van horecagelegenheden, groepen jongeren en evenementen. Voor deze vormen van overlast wordt gevraagd of ze in de directe leefomgeving voorkomen maar ook waar ze voorkomen en waaruit de overlast bestaat. Over andere vormen van overlast zoals rommel op straat is minder uitvoerig gevraagd. 5.1 Aantal geregistreerde gevallen van overlast De door de Politie Fryslân geregistreerde gevallen van overlast, in de periode van 1 januari 2003 tot 1 juli 2003, hebben voor het overgrote deel betrekking op overlast van jeugd (zie tabel 5.1). De tweede plaats wordt ingenomen door overlast van buren en de derde door overige vormen van overlast. Onder de categorie overig vallen zaken als evenementen, illegale zenders en verkeerslawaai. Verder vormen van overlast, waaronder overlast van horeca, werden beduidend minder vaak geregistreerd. Het aantal geregistreerde gevallen van overlast ten opzichte van het aantal huishoudens verschilt sterk tussen de dorpen. Vooral in Lioessens en Metslawier is het aantal geregistreerde voorvallen relatief groot in vergelijking met de andere dorpen. Dit geldt, zij het in mindere mate ook voor Dokkum.

39 38 Tabel 5.1: Aantal gevallen van overlast naar dorp buren horeca overig vuurwerk jeugd totaal per 500 Dokkum ,0 Aalsum Wetsens Metslawier ,7 Jouswier Oostrum 1 7,4 Ee 1 1,4 Engwierum 1 2,2 Anjum ,8 Lioessens ,0 Morra Paesens Oosternijkerk 1 1,5 Niawier 1 3,4 Wierum Moddergat Nes Hantumhuizen Ternaard 4 4,2 Hantumeruitburen Hantum 1 3,5 Hiaure Holwerd 6 2 5,6 Waaxens Brantgum Foudgum Raard Bornwird Totaal ,0 5.2 Overlast van horeca Iets minder dan een tweederde deel van de respondenten (63%) zegt nooit overlast te ondervinden van horeca. Het deel van de respondenten dat hier vaak overlast ondervindt bedraagt 5%. De rest ondervindt zelden of soms overlast. Als men overlast ondervindt dan gaat dit in veel gevallen om geluidsoverlast van komende en gaande bezoekers, zoals blijkt uit tabel 5.2. Ook wordt samenscholing bij de horecagelegenheid relatief vaak genoemd. Expertisecentrum Thorbecke Academie