C e v o r A. Beroepsprofielen van bedienden Leertraject. Hulpboekhouder. tempera in opdracht van Cevora Augustus

Transcriptie

1 C e v o r A Beroepsprofielen van bedienden Leertraject Hulpboekhouder tempera in opdracht van Cevora Augustus 2008 Michel Albertijn Johan Desseyn

2 Inhoudstafel 1. Inleiding Schets van de kwalificatie Definitie Opdrachten per compententiecluster Situering van de kwalificatie De kwalificatie in detail Leeswijzer De kwalificatie hulpboekhouder : samenstellende competenties en onderliggend kennen, kunnen en zijn Reliëf in de kwalificatie Welk reliëf? Het leertraject Competenties nodig vor de aanwerving (0 maanden) Competenties die eerst aangeleerd worden (binnen de eerste twee maanden na aanwerving) Competenties die vervolgens aangeleerd worden (binnen de vier maanden na aanwerving) Competenties die vervolgens aangeleerd worden (binnen de zes maanden na aanwerving) Competenties die vervolgens aangeleerd woorden (tussen zes maanden en één jaar na aanwerving) Samenvatting: het leertraject Behoefte aan formele opleiding door externe verstrekker Bijlage : profiel van de geïnterviewden Respondenten telefonische bevraging Geconsulteerde experten Gesprekspartners face-to-face interviews voor ontwikkeling kwalificatieprofiel Gesprekspartners face-to-face interviews voor aanbrengen reliëf Beroepsprofielen van bedienden - Leertraject - Hulpboekhouder 1

3 1. Inleiding Een kwalificatieprofiel beschrijft een kwalificatie. Een kwalificatie is een afgerond (maatschappelijk relevant) en gevalideerd geheel van competenties. Kwalificatieprofielen beschrijven alle competenties en hun onderliggende kennen, kunnen en zijn, nodig om een beroep uit te oefenen op het niveau van een volleerde professional. Parallele studie naar het profiel van boekhouder. Dit rapport kadert in een ruimer onderzoek naar de noodzakelijke competenties voor boekhoudkundige bedienden. Parallel met dit rapport werkte Tempera daarom een analoog profiel uit voor de kwalificatie boekhouder. Het genoemde rapport vertoont dezelfde opbouw, met uitzondering van het hoofdstuk dat reliëf aanbrengt in het profiel. Dat laatste hoofdstuk is op vraag van Cevora enkel in het rapport voor hulpboekhouder opgenomen. De competenties van de hulpboekhouder. Dit onderzoek brengt de competenties voor hulpboekhouder in kaart. Het beschrijft het volledige repertorium aan kennis, kunde en zijn dat bedrijven verwachten van hun hulpboekhouders. Overstijgt de bedrijfsspecifieke invulling van functies. Kwalificaties, en niet functies, vormen het uitgangspunt voor het voorliggende profiel. Functies blijken immers te veel contextgevoelig. De invulling ervan verschilt van bedrijf tot bedrijf. Het is afhankelijk van de (sub)sector, de werkorganisatie, de verwachtingen van een specifieke werkgever, Ze vormen daardoor geen stabiele eenheid die in aanmerking komt voor een bedrijfsoverstijgend onderzoek. Kwalificaties daarentegen verwijzen naar consistente gehelen die de bedrijfsspecifieke settings overstijgen. Beschrijft de volleerde professional. Door zijn bedrijfs- en functieoverschrijdende ambitie bevat het kwalificatieprofiel de competenties nodig voor alle mogelijke specialisaties en vervolmakingsniveaus voor een hulpboekhouder. Het inventariseert de professionele competenties die een volleerde beroepsbeoefenaar beheerst. De man of vrouw die een volledige kwalificatie beheerst kan aan de slag in elke afgeleide functie. Reliëf in de kwalificatie. De beschrijving van de samenstellende competenties van de kwalificatie hulpboekhouder wordt aangevuld met een hoofdstuk dat reliëf aanbrengt in het geschetste profiel. Het hoofdstuk belicht eerst het leertraject van een hulpboekhouder. Vervolgens peilt het naar behoeftes aan formele opleidingen voor bepaalde competenties. Dit laatste hoofdstuk legt accenten, en moet Cevora toelaten keuzes te maken bij de organisatie en evaluatie van opleidingen. 2 Beroepsprofielen van bedienden - Leertraject - Hulpboekhouder

4 2. Schets van de kwalificatie 2.1. Definitie De hulpboekhouder boekt commerciële, financiële en diverse verrichtingen en houdt een klassement bij van de boekhoudkundige stukken. Hij of zij kan eenvoudige boekhoudkundige rapporten aanmaken en bereidt mee de jaarafsluiting voor. De hulpboekhouder staat in voor de facturatie, het debiteuren- en het crediteurenbeheer. In vele gevallen is de hulpboekhouder ook verantwoordelijk voor een deel van de loonadministratie en soms behoort ook de nacalculatie tot zijn of haar takenpakket. Beroepsprofielen van bedienden - Leertraject - Hulpboekhouder 3

5 2.2. Opdrachten per competentiecluster Competentieclusters Binnen een kwalificatieprofiel worden de competenties overzichtelijk gerangschikt in competentie groepen. Een groep bundelt alle kennen, kunnen en zijn binnen een inhoudelijk afgebakend beroepsdomein. Elk kwalificatieprofiel vertrekt van zeven verschillende competentiegroepen: Vaktechnische competenties: alle kennen, kunnen en zijn met betrekking tot de ontwikkeling, behandeling, uitvoering en verwerking van beroepseigen producten en beroepseigen activiteiten; Administratieve competenties: alle kennen, kunnen en zijn dat betrekking heeft op het correct verzamelen, registreren, klasseren en beheren van gegevens. Het kan zowel gaan om administratie verbonden aan het eigen werk als om administratie op bedrijfsniveau; Vaktechnische opdrachten. De hulpboekhouder boekt facturen en financiële verrichtingen. Hij of zij maakt bepaalde aangiftes aan en bereidt de afsluiting van boekperiodes voor. De hulpboek houder doet de facturatie, evenals het debiteuren- en crediteurenbeheer en de loonadministratie. In bepaalde gevallen is de hulpboekhouder ook verantwoordelijk voor de nacalculatie. Administratieve opdrachten. De hulpboekhouder doet de briefwisseling in verband met de boekhouding en houdt daar een klassement van bij. Ook het bijhouden van een boekhoudklassement is zijn of haar taak. Leidinggevende opdrachten. De hulpboekhouder heeft geen taken als leidinggevende. Sociaal-communicatieve opdrachten. De hulpboekhouder behandelt vertrouwelijke gegevens discreet en communiceert zowel met interne als externe contacten. Zijn of haar communicatie is gericht op het verlenen of bekomen van informatie en op het maken of afdwingen van afspraken. Leidinggevende competenties: alle kennen, kunnen en zijn dat betrekking heeft op het opleiden, begeleiden, motiveren en evalueren van medewerkers; Sociaal-communicatieve competenties: alle kennen, kunnen en zijn, noodzakelijk om mondeling en schriftelijk op een sociaal correcte manier te kunnen communiceren met medewerkers, klanten en andere externe contacten. Het betreft zowel taalkundige competenties als competenties met een meer psychologische dimensie; 4 Beroepsprofielen van bedienden - Leertraject - Hulpboekhouder

6 Bestuurlijk-organisatorische opdrachten. De bestuurlijkorganisatorische opdrachten van de hulpboekhouder situeren zich op het inrichtende en operationele vlak. De hulpboekhouder signaleert eventuele problemen en moeilijkheden en brengt verbeterideeën aan. Hij of zij maakt een persoonlijke planning op, en leeft afspraken na. Hij of zij blijft efficiënt functioneren in stressvolle situaties. Afhankelijk van de bedrijfsorganisatie en cultuur is de hulpboekhouder ook beschikbaar buiten de traditionele kantooruren en verlegt hij of zij snel de aandacht. Commerciële opdrachten. De hulpboekhouder is klantvriendelijk en resultaatgericht in zijn of haar communicatie met externen. Veiligheids-, gezondheids- en milieugerelateerde competenties. De hulpboekhouder is attent voor ergonomische aspecten verbonden aan zijn of haar bureauwerk. Hij of zij past als kantoorbediende de richtlijnen in verband met brandveiligheid en afvalsortering toe. Bestuurlijk-organisatorische competenties: alle kennen, kunnen en zijn dat te maken heeft met het werkbeheer: -op strategisch vlak: competenties die toelaten om beleidslijnen en strategieën uit te zetten en te realiseren; - op strategisch vlak: competenties die toelaten om beleidslijnen en strategieën uit te zetten en te realiseren; - op inrichtend vlak: competenties om de organisatie waarin de beroepsbeoefenaar werkt te ontwikkelen, in stand te houden en permanent te verbeteren; - op operationeel vlak: competenties nodig voor het efficiënt plannen, organiseren en controleren van de eigen werkorganisaties en die van de medewerkers. Commerciële competenties: alle kennen, kunnen en zijn dat erop gericht is om de organisatie op de markt te positioneren, de positie te bevestigen of te verstevigen; Veiligheids-, gezondheids- en milieugerelateerde competenties: alle kennen, kunnen en zijn nodig om de eigen veiligheid en gezondheid, die van medewerkers en die van de omgeving te verzekeren. Variabel van kwalificatie tot kwalificatie. Niet voor elke kwalificatie zijn alle competentiegroepen van toepassing. Het kan zijn dat voor de ene kwalificatie bijvoorbeeld slechts vier groepen worden ingevuld, terwijl een andere kwalificatie competenties heeft in alle groepen. Ook zullen er steeds groepen zijn die veel competenties bevatten en groepen met weinige competenties. Beroepsprofielen van bedienden - Leertraject - Hulpboekhouder 5

7 2.3. Situering van de kwalificatie Schematische voorstelling van de meest voorkomende variaties Onderstaande voorstelling synthetiseert de voornaamste relaties tussen de verschillende functies waarin kwalificatiehouders hulpboekhouder gevraagd worden en de variaties in bedrijfsgerelateerde kenmerken. Boekhoudkundig takenpakket is geen voltijdse taak Bepalende factoren : bedrijfsgrootte Kwalificatie hulpboekhouder + kwalificaties Voorbeelden : + algemene administratie + (telefonisch) onthaal Transversaal beroep. Hulpboekhouders werken in alle sectoren. Bovendien komen zowel in grote als in kleine ondernemingen medewerkers met het profiel hulpboekhouder voor. Variaties in functie-invullingen. De manier waarop en de mate waarin de kwalificatie wordt ingezet in diverse functies vertoont variatie. Hieronder volgt een bespreking van de meest voorkomende variaties. Voltijds of aangevuld met andere kwalificaties. Het takenpakket van een hulpboekhouder is in bepaalde gevallen niet omvangrijk genoeg om een voltijdse job te creëren. Met name in kleine bedrijven vormt het takenpakket van de hulpboekhouder zelden een voltijdse tijdsbesteding. In vele gevallen vullen ze hun takenpakket dan ook aan met opdrachten die op andere kwalificaties beroepen. Opdrachten waarmee het takenpakket van de hulpboekhouder in kleine bedrijven courant gecombineerd worden, zijn: - algemene administratie; - (telefonisch) onthaal; - aankoop; - marketing; - commerciële binnendienst (met inbegrip van evaluatie verkoop); - stockbeheer logistiek. Arbeidsdeling (opsplitsing over verschillende functies of functie-houders Bepalende factoren : bedrijfsgrootte sector (B2B, B2C, projectaanpak, ) Kwalificatie hulpboekhouder - bepaalde deel aspecten Voorbeelden : - facturatie - crediteurenbeheer - loonadministratie De hoger vermelde combinaties vertonen echter geen vast patroon. De ene keer wordt hulpboekhouder gecombineerd met algemene administratie, dan met aankoop, nog een andere keer met marketing en in een vierde bedrijf is de hulpboekhouder verantwoordelijk voor de drie bijkomende takenpakketten. Alle vaktechnische competenties of deelaspecten. In sommige be drijven vervallen bepaalde vaktechnische opdrachten van de hulpboekhouder. De specifieke arbeidsorganisatie leidt er tot het opsplitsen (en hergroeperen) van de verschillende opdrachten over verschillende functies. Het is ook mogelijk dat kwalificatiehouders die eenzelfde functie bekleden toch niet in dezelfde mate identieke competenties moeten aanspreken. In bedrijven met een grote boekhoudafdeling kan de arbeidsdeling zich zeer ver doorzetten. De onderstaande opdrachten van de hulpboekhouder zijn het meest gevoelig voor variaties in de arbeidsorganisatie: - crediteurenbeheer; - nacalculatie; - facturatie; - loonadministratie. 6 Beroepsprofielen van bedienden - Leertraject - Hulpboekhouder

8 Verschillende afbakeningen binnen de boekhoudkundige lijn. De functie-invulling van de hulpboekhouder is eveneens gekoppeld aan de verantwoordelijkheids afbakeningen ten aanzien van de andere functies in de boekhoudkundige lijn ((externe) boek houder, financieel directeur, directie). Het zijn met name de opdrachten die het meest beroep doen op de integriteit van de medewerker, die het vaakst elders in de boekhoudkundige lijn worden ondergebracht. Voorbeelden zijn: - uitvoeren van betalingen; - boeken van loonstaten. Invulling van flexibiliteit. De invulling die een bedrijf geeft aan het begrip flexibiliteit bepaalt mee het vereiste profiel voor de hulpboekhouder. Hoe kijkt het bedrijf aan tegen flexibiliteit? Betekent flexibiliteit dat je altijd beschikbaar moet zijn voor het werk? Of komt het erop aan lucide om te springen met uiteenlopende verzoeken? De verwachtingen die op dat vlak aan de hulpboekhouder gesteld worden, weerspiegelen voor een groot stuk de heersende bedrijfscultuur binnen de onderneming. Afbakening verantwoordelijkheden binnen de boekhoudkundige lijn Bepalende factoren : bedrijfscultuur vertrouwen Kwalificatie hulpboekhouder - bepaalde deel aspecten Voorbeelden : - uitvoeren betalingen - boeken van loonstaten Invulling van flexibiliteit Bepalende factoren : bedrijfscultuur Kwalificatie hulpboekhouder - bepaalde deel aspecten Voorbeelden : - flexibele beschikbaarheid - mentale flexibiliteit Beroepsprofielen van bedienden - Leertraject - Hulpboekhouder 7

9 3. De kwalificatie in detail Beroepsspecifieke beschrijvingen Dé uitdaging bij het beschrijven van het nood zakelijke kennen, kunnen en zijn voor een bepaald beroep, is het bepalen van de geschikte mate van detail in de beschrijving. Te weinig detail leidt in een extreem geval tot één nietszeggende competentie: kan de werkgever tevreden houden om ontslag te vermijden, teveel detail leidt tot een oneindige reeks competenties die even absurd zijn: kan de wijsvinger gebruiken om te tikken, kan de middenvinger gebruiken om te tikken, kan de ringvinger gebruiken om te tikken, Een beroepsspecifieke beschrijving moet het opzet zijn. Maar ook de beperking beroeps specifiek is niet feilloos. Als een beroepsspecifieke beschrijving betekent dat het lezen van een individuele competentie toelaat om de kwalificatie waarvan ze deel uitmaakt feilloos te achterhalen, zijn beroepsspecifieke beschrijvingen ongetwijfeld te hoog gegrepen. Als ondergrens, in de zin dat het lezen van een individuele competentie minstens een aantal kwalificaties moet uitsluiten, is het criterium beroepsspecifiek zeker wel hanteerbaar Leeswijzer Competenties volgens vaste syntax. Elke individueel geformuleerde competentie volgt een vaste grammaticale opbouw. Deze zorgt ervoor dat de competenties herkenbaar en eenvoudig te interpreteren zijn. Kan: elke competentie wordt ingeleid door kan. Het woord maakt de activiteit die in de daaropvolgende infinitiefzin volgt tot een competentie. Het verwijst naar de bekwaamheid van de kwalificatiehouder om de verwachte opdrachten waarneembaar in de praktijk te brengen. Zonder deze werkwoordsvorm zou de omschrijving geen competentie definiëren maar enkel een taak. Middel: de infinitiefzin die volgt op kan, begint soms met een bijwoordelijke bepaling van middel. Dit is het geval als het middel om de taak uit te voeren essentieel is om de bedoelde competentie te beschrijven. Het middel is over het algemeen een concreet instrument dat gebruikt wordt om de taak uit te voeren. Onderwerp: het onderwerp van de infinitiefzin identificeert wat geproduceerd, bewerkt of verwerkt moet worden om de competentie te beheersen. Werkwoord: de infinitief beschrijft wat de kwalificatiehouder juist moet doen ten aanzien van het onderwerp. Het werkwoord verwijst naar een handeling van productie, bewerking of verwerking. Doel: de infinitiefzin wordt afgerond met een bijwoordelijke bepaling van doel. Deze beschrijft waarvoor iemand de genoemde handeling moet uitvoeren. Het versterkt het beroepsspecifieke karakter van de beschrijving, maar geeft vooral een aanwijzing van het niveau waarop iemand een handeling moet beheersen. Formuleren waarvoor iemand iets (het onderwerp) moet produceren, bewerken of verwerken (het werkwoord), zegt impliciet hoe goed de beroepsbeoefenaar deze competentie moet beheersen. Onderliggend kennen, kunnen en zijn. Bij elke competentie worden de voornaamste onderliggende componenten die nood zakelijk zijn om de competentie te beheersen, vermeld. Competenties kunnen steunen op zowel cognitieve, motorische als psycho sociale componenten. 8 Beroepsprofielen van bedienden - Leertraject - Hulpboekhouder

10 Kerncompetentie en aanvullende competenties. Hoewel in een volledige kwalificatie beschrijving alle competenties hun plaats hebben, is niet elk van hen even doorslaggevend voor de beroepsuitoefening. Daarom maakt een kwalificatieprofiel een onderscheid tussen kerncompetenties en aanvullende competenties. Kerncompetenties verwijzen naar het kennen, kunnen en zijn dat cruciaal is bij het realiseren van de kernopdrachten van een bepaald beroep. Kerncompetenties worden op een witte achtergrond weergegeven, aanvullende competenties op een grijze achtergrond. Onderverdeling in competentieclusters en deelkwalificaties. De competenties worden ingedeeld in competentieclusters en deelkwalificaties. De competentieclusters bundelen alle kennen, kunnen en zijn binnen een inhoudelijk afgebakend beroeps domein. Ze zijn tot op zekere hoogte het artefact van de methodiek voor het opstellen van het kwalificatieprofiel, maar zijn ook nuttig om snel wegwijs te raken in de grote hoeveelheid informatie. De deelkwalificaties vormen kleinere gehelen van competenties. Ze zijn steeds gekoppeld aan een deel van iemands takenpakket en zijn in geval van doorgedreven arbeidsdeling de meest voor de hand liggende eenheden om te transfereren tussen functies. Een bibliotheekidee Het groeperen van competenties in clusters en deelkwalificaties heeft enerzijds tot doel het geheel overzichtelijker te maken. Anderzijds gebeurt dit met oog op het creëren van een competentiebibliotheek, waarin competentie(s) (groepen) gestandaardiseerd beschreven worden. Volledige clusters, of deelkwalificaties, kunnen dan overgenomen worden in het kwalificatieprofiel waar ze van toepassing zijn. Zo kan een beter inzicht verkregen worden in de gemeenschappelijke competenties die kwalificaties delen. Beroepsprofielen van bedienden - Leertraject - Hulpboekhouder 9

11 3.2. De kwalificatie hulpboekhouder' : samenstellende competenties en onderliggend kennen, kunnen en zijn Competenties Vaktechnische competenties Onderliggend kennen, kunnen en zijn I BOEKEN 1. kan (inkomende en uitgaande) facturen, creditnota s en debetnota s en rekeningafschriften klaarmaken (sorteren per post (coderen) en boekperiode, nummeren, stempelen, dateren) 2. kan aan de hand van elektronisch boekhoudpakket (bvb. Navision, Cubic, ProAcc, ) (inkomende en uitgaande) facturen (ook investeringsfacturen), creditnota s en debetnota s boeken 3. kan aan de hand van elektronisch boekhoudpakket (bvb. Navision, Cubic, ProAcc, ) rekeningafschriften en kasboek boeken 4. kan aan de hand van elektronisch boekhoudpakket (bvb. Navision, Cubic, ProAcc, ) loonstaten boeken om ze sneller in te (kunnen) voeren in de (analytische) boekhouding om vorderingen te registreren (in de boekhouding) om financiële verrichtingen te registreren (in de boekhouding) om loonstaten te registreren (in de boekhouding) - kennis onderscheid tussen verschillende boekhoudkundige stukken (facturen, creditnota, debetnota) - kennis werkafspraken omtrent het voorbereiden van een boekhoudkundig document voor invoer (nummeren, stempelen, ordenen, ) - kennis (analytisch) rekeningstelsel en betreffende afspraken (bvb. vanaf wanneer wordt iets als investering geboekt) - kennis toepassing boekhoudpakket - kennis interpretatie boekhoudkundige stukken (naam leverancier, te betalen som, ) - werkafspraken voor het inboeken - gevoel voor cijfers - precisie, punctualiteit - kennis toepassing boekhoudpakket - kennis interpretatie boekhoudkundige stukken - werkafspraken voor het inboeken - kennis richtlijnen in verband met BTW-tarief - gevoel voor cijfers - precisie, punctualiteit - kennis toepassing boekhoudpakket - kennis interpretatie loonstaten - precisie, puntualiteit - werkafspraken voor het inboeken (wat op welke post?) 5. kan kasboek bijhouden om contante verrichtingen te registreren 6. kan kas controleren om na te gaan of het kastotaal overeenstemt met het kasboek - kennis contante inkomsten en uitgaven - bedrijfsinterne afspraken omtrent het bijhouden van het kasboek - geld tellen - kennis interpretatie kasboek 10 Beroepsprofielen van bedienden - Leertraject - Hulpboekhouder

12 Competenties Vaktechnische competenties Onderliggend kennen, kunnen en zijn 7. kan teveel aan contanten in de kas vaststellen en klaarmaken om mee naar de bank te gaan 8. kan aan de hand van eenvoudige, gerichte, en goed gedefinieerde controleprocedures (afpunten, controle BTW-nr. in aankoopdagboek, ) eigen (deel van de) boekhouding controleren 9. kan aan de hand van elektronisch boekhoudpakket (bvb. Navision, Cubic, ProAcc, ) en aan de hand van boekingen in diverse posten dagboek fouten in (eigen (deel van de)) boekhouding verbeteren om te vermijden dat er teveel geld in de kas zit om fouten (tikfouten bij invoer, op verkeerde post geboekt, fout BTWtarief) te ontdekken om fouten recht te zetten en sluitende boekhouding te verzekeren - bedrijfsinterne afspraken omtrent bedrag in kas - bedrijfsinterne afspraken rond het klaarmaken van contanten om ze naar de bank te doen - kennis toepassingen boekhoudpakket (afpunten rekeningen, ) - kennis werkafspraken omtrent gebruik rekeningposten, BTWtarieven, - gevoel voor grootordes - gevoel voor cijfers - goed geheugen voor cijfers - kennis toepassingen boekhoudpakket - kennis werkwijze voor fouten recht te zetten in dagboek diversen (inzicht debet-credit) II RAPPORTEN EN AANGIFTES AANMAKEN 1. kan aan de hand van elektronisch boekhoudpakket (bvb. Navision, Cubic, ProAcc, ) BTW-aangiftes aanmaken 2. kan aan de hand van elektronisch boekhoudpakket (bvb. Navision, Cubic, ProAcc, ) Intrastataangiftes aanmaken om te voldoen aan aangifteplicht BTW om te voldoen aan intracommunautaire aangifteplicht (in- en uitvoer van goederen) - kennis toepassing boekhoudpakket - kennis toepassing boekhoudpakket 3. kan boekhoudkundige/statistische gegevens over het bedrijf aanleveren om vragen vanuit FOD Economie te beantwoorden - kennis bronnen van boekhoudkundige en bedrijfseigen kerncijfers - kennis courante toepassingen elektronische rekenbladen III VOORBEREIDEN JAARAFSLUITING 1. kan listing aanmaken om alle openstaande (inkomende en uitgaande) facturen in kaart te brengen op het einde van het boekjaar - kennis toepassing boekhoudpakket Beroepsprofielen van bedienden - Leertraject - Hulpboekhouder 11

13 Competenties Vaktechnische competenties Onderliggend kennen, kunnen en zijn 2. kan aan de hand van gegevens inventaris overzicht van de stock opmaken om correcte waardebepaling en controle bij afsluiten boekjaar toe te laten - kennis courante toepassingen tekstverwerkingsprogramma - kennis courante toepassingen elektronische rekenbladen - kennis toepassing software stockbeheer IV FACTURATIE 1. kan aan de hand van een bestelbon of bevestigde offerte (en eventuele betalingsbewijzen) uitgaande facturen, creditnota s en debetnota s opstellen en controleren om (terug)betaling voor diensten en producten te vorderen - kennis interpretatie van bestelbonnen, bevestigde offertes, facturen, creditnota s, debetnota s - kennis prijzen producten en diensten - kennis tekstverwerkingssoftware en elektronische rekenbladen - kennis werkafspraken in verband met BTW-tarief - gevoel voor grootordes (om rekenfouten te ontdekken) V KLANTENBEHEER (DEBITEURENBEHEER-BOEKHOUDKUNDIG LUIK) 1. kan klantenlistings aanmaken om overzicht te krijgen van openstaande facturen - kennis toepassing boekhoudpakket 2. kan klantenfiches aanmaken en up-to-date houden 3. kan aan de hand van de bedrijfsinterne afspraken de voorgeschreven procedure(s) (telefonische en schriftelijke rappels, overleg met zaakvoering, aangetekend schrijven, ) kiezen om efficiënte klantencontacten te bevorderen om klanten tot betaling te doen overgaan en winstderving te vermijden - kennis toepassing boekhoudpakket - attent zijn voor veranderingen status klanten - kennis bedrijfsinterne afspraken - kennis van de status van klanten - kennis interpretatie bewijsstukken betaling VI LEVERANCIERSBEHEER (CREDITEURENBEHEER) 1. kan leverancierslistings aanmaken om overzicht te krijgen van openstaande facturen - kennis toepassing boekhoudpakket 2. kan leveranciersfiches aanmaken en up-to-date houden om efficiënte leverancierscontacten te bevorderen - kennis toepassing boekhoudpakket - attent zijn voor veranderingen status leverancier 12 Beroepsprofielen van bedienden - Leertraject - Hulpboekhouder

14 Competenties Vaktechnische competenties Onderliggend kennen, kunnen en zijn 3. kan aan de hand van de bestelbon (de bevestigde offerte), de leveringsbon (het inklaringsdocument) en eventuele betalingsoverzichten inkomende facturen (creditnota s en debetnota s) controleren 4. kan inkomende facturen (creditnota s en debetnota s) controleren 5. kan aan de hand van het overzicht van de prestaties per leverancier erelonen en commissies aanmaken 6. kan aan de hand van een betalingsprogramma (bvb. Isabel, ) betalingsopdrachten geven om na te gaan of aangerekende kosten overeenstemmen met bestelde en geleverde prestaties of producten (inhoudelijke controle) om na te gaan of ze voldoen aan de vormvereisten (formele controle) om belastingsadministratie te informeren over de door de leverancier ontvangen commissies en erelonen om openstaande facturen te vereffenen - kennis interpretatie facturen, creditnota, debetnota, bestelbon/ bevestigde offerte, leveringsbon, inklaringsdocumenten, - zin voor grootordes - snel relevante details opmerken in boekhoudkundige stukken - kennis vormvereisten facturen, creditnota s, debetnota s - snel relevante details opmerken in boekhoudkundige stukken - kennis werkafspraken (voor wie moet fiche opgesteld worden?) - kennis toepassing betalingsprogramma - kennis openstaande facturen - kennis interpretatie van een factuur VII LOONADMINISTRATIE 1. kan als centraal aanspreekpunt voor personeel (bedienden en arbeiders), zaakvoering en sociaal secretariaat fungeren 2. kan prestaties/aanwezigheden (bvb. prikkaarten), verlof aanvragen, opgenomen vakantiedagen, ziektebriefjes, afwezigheden, tankkaarten, samenbrengen 3. kan aan de hand van een vergelijking met het zelf aangeleverde overzicht van geleverde en te betalen prestaties loonbrieven en loonstaten controleren om vlotte communicatie over personeelskwesties ((informatie) vragen, antwoorden, klachten, ed.) te garanderen om vergelijking te maken tussen gefactureerd bedrag en resultaat nacalculatie om na te gaan of ze correct zijn - luisterbereidheid - zin voor synthese en eenvoud - vakterminologie - kennis prijzen producten en diensten - kennis reële kosten producten en diensten - kennis interpretatie loonbrief en loonstaat VIII NACALCULATIE 1. kan reële kosten per gefactureerde opdracht/bestelling becijferen om vergelijking te maken tussen gefactureerd bedrag en resultaat nacalculatie - kennis prijzen producten en diensten - kennis reële kosten producten en diensten Beroepsprofielen van bedienden - Leertraject - Hulpboekhouder 13

15 IX BRIEFWISSELING Competenties Administratieve competenties Onderliggend kennen, kunnen en zijn 1. kan s (bvb. briefwisseling met klanten, leveranciers, belastingsadministratie, ) verwerken (opstellen, beantwoorden, versturen, doorsturen en ontvangen) 2. kan briefwisseling met betrekking tot de boekhouding (bvb. briefwisseling met klanten, leveranciers, belastingsadministratie, ) verwerken (opstellen, beantwoorden, versturen, doorsturen en ontvangen) 3. kan aan de hand van een klassement in en uitgaande post in verband met de boekhouding (brieven administratie, rappels) systematisch verzamelen, ordenen ( ) en bewaren (zowel op papier als digitaal) - om interne en externe communicatie te voeren in het domein van de boekhouding (bevestiging saldi opvragen bij banken, leveranciers, gegevens van andere afdelingen van het bedrijf, ) - om elektronische aangiftes te kunnen uitvoeren (BTW-aangiftes) - om externe communicatie te voeren in het domein van de boekhouding (verkeerde facturen met een toelichting omtrent de fout opnieuw naar de afzender sturen, betalingsherinnering verzenden, ) - om specifieke brieven snel terug te vinden - om verloop van een communicatie te kunnen aantonen en reconstrueren - kennis toepassing client - kennis werkafspraken in verband met behandeling s - kennis werkafspraken in verband met behandeling briefwisseling - zin voor orde - zin voor systematiek X BOEKHOUDKUNDIG KLASSEMENT 1. kan aan de hand van een klassement boekhoudkundige stukken (facturen, leveringsbonnen, rekeningafschriften, BTW-listings, ) systematisch verzamelen, ordenen (eventueel matchen, (anti)chronologisch schikken), en bewaren (zowel op papier als digitaal) om specifieke boekhoudkundige stukken snel terug te vinden - kennis elektronisch gegevensbeheer - zin voor systematiek - zin voor orde - kennis onderscheid tussen verschillende boekhoudkundige stukken (facturen, creditnota, debetnota) 14 Beroepsprofielen van bedienden - Leertraject - Hulpboekhouder

16 Competenties Administratieve Sociaalcommunicatieve competenties Onderliggend kennen, competenties kunnen en zijn 1. kan vertrouwelijke gegevens discreet behandelen 2. kan telefonisch, in face to face gesprekken, schriftelijk (per brief en mail) met interne en externe contacten (directe collega s, andere afdelingen, klanten, leveranciers, banken, verzekeraars, ) op een taalniveau dat het imago van het bedrijf niet schaadt communiceren om te vermijden dat gevoelige informatie beschikbaar is voor personen of organisaties waarvoor ze niet bestemd is - om verduidelijkingen en informatie over te brengen of te bekomen (wie is verantwoordelijk voor welke factuur?) - om afspraken te maken (correctie factuur vragen, ) - om afspraken af te dwingen (klanten openstaande facturen doen betalen, ) - discretie - deontologische code - vakterminologie - gesprekstechnieken - vreemde talen - inlevingsvermogen, diplomatie - resultaatgerichtheid - assertiviteit - kalmte - sociale intelligentie - diplomatie Beroepsprofielen van bedienden - Leertraject - Hulpboekhouder 15

17 Competenties 1. kan problemen en moeilijkheden in verband met het eigen werk (stroeve informatiedoorstroming tussen afdelingen, met externe boekhouder, te hoge werkdruk, onduidelijke verwachtingen, ) signaleren 2. kan verbeterideeën in verband met het eigen werk aanbrengen 3. kan persoonlijke planning opmaken 4. kan afspraken met interne en externe contacten (planning, ad hoc afspraken, ) naleven 5. kan buiten de traditionele kantooruren voor het werk beschikbaar zijn Bestuurlijk-organisatorische competenties om desefficiënties in de werking van de boekhoudafdeling te optimaliseren om desefficiënties in de boekhoudafdeling te optimaliseren om het eigen werk te organiseren in functie van (reglementair vastgelegde) deadlines (bv. BTW-aangifte) - om vlotte informatiedoorstroming te garanderen (tussen afdelingen, naar klanten toe, ) - om gezamelijke opdrachten te volbrengen (afsluiten boekjaar, ) om in drukke periodes het vele werk tijdig af te krijgen Onderliggend kennen, kunnen en zijn - attent zijn voor desefficiënties - commerciële ingesteldheid - resultaatgerichtheid - assertiviteit - attent zijn voor desefficiënties - commerciële ingesteldheid - resultaatgerichtheid - assertiviteit - zin voor initiatief - kennis moeilijkheidsgraad en tijdsintensiteit van de taken - bedrijfskennis (kennis doelen en beschikbare middelen) - kennis time-management - zelfstandigheid/autonomie - gevoel voor teamwork (rekening houden met tijdsbesteding van anderen) - time-management - discipline - gevoel voor teamwork - nauwgezetheid, discipline - (organisatorische) flexibiliteit 6. kan tijdelijk onder hoge werkdruk en in stresserende situaties werken om te vermijden dat in drukke periodes de kwaliteit van het geleverde werk daalt - stressbestendigheid 7. kan de aandacht snel van focus wisselen om uiteenlopende taken snel en efficiënt met elkaar af te wisselen - mentale flexibiliteit 8. kan boekhoudkundige moeilijkheden en problemen aan de boekhouder voorleggen om een oplossing te vinden voor de moeilijkheid - vakterminologie 16 Beroepsprofielen van bedienden - Leertraject - Hulpboekhouder

18 Competenties Commerciële competenties Onderliggend kennen, kunnen en zijn 1. kan klantvriendelijk en resultaatgericht communiceren om vlotte en effectieve communicatie met externen (o.a. klanten, leveranciers, banken, verzekeraars, ) te bevorderen - kennis principes van klantgerichtheid - kennis principes van resultaatgerichtheid - schriftelijke, mondelinge en nonverbale communicatievaardigheden Competenties Veiligheids-, gezondheids-, en milieugerelateerde competenties Onderliggend kennen, kunnen en zijn XI ERGONOMIE VOOR ZITTEND BEELDSCHERMBEDIENDE 1. kan problemen en moeilijkheden (te hoge werkdruk, onduidelijk of te hoge verwachtingen, stoelen zijn versleten, ) signaleren 2. kan verbeterideeën (aankoop nieuwe stoelen, ) aanbrengen 3. kan ergonomische en gezondheidsadviezen opvolgen om de eigen gezondheid (en (eventueel) die van anderen) niet te schaden om de eigen gezondheid (en (eventueel) die van anderen) niet te schaden om gezondheidsrisico s die verband houden met het werk van zittend beeldschermbediende te beperken - attent zijn voor desefficiënties - commerciële ingesteldheid - resultaatgerichtheid - kennis bestaande situatie - kennis ergonomische richtlijnen - kennis ergonomische richtlijnen XII BRANDVEILIGHEID VOOR KANTOORBEDIENDE 1. kan de brandveiligheidsvoorschriften toepassen om in geval van brand het gebouw veilig te kunnen verlaten - kennis brandveiligheidsvoorschriften XIII AFVALSORTERING VOOR KANTOORBEDIENDE 1. kan kantoorafval (papier, inktpatronen, ) scheiden en sorteren om gescheiden afvalophaling mogelijk te maken - afvalsorteervoorschriften Beroepsprofielen van bedienden - Leertraject - Hulpboekhouder 17

19 4. Relief in de kwalificatie 4.1. Welk reliëf? Chronologisch leertraject voor een beginnend medewerker. Punt 4.2. brengt het leertraject van een beginnende hulpboekhouder in kaart. Het beschrijft de instapdrempel voor een persoon zonder specifieke beroepservaring en detailleert de daarop volgende leerstadia voor een voltijdse medewerker. Volgende vragen krijgen een antwoord: - welke competenties zijn noodzakelijk om kans te maken op een aanwerving? - welke competenties dient de beginnende hulpboekhouder als eerste onder de knie te krijgen? - hoe verloopt het verdere leerproces? Leertraject op basis van inschatting werkgevers. Het vertrekpunt zijn de huidige verwachtingen van werkgevers die hulpboekhouders aanwerven en tewerkstellen. De studie stelt dus géén ideaalbeeld voorop. Het chronologisch leertraject beschrijft de realistische inschatting die in de praktijk gehanteerd wordt. Het onderzoek registreert het leertraject van een startende onervaren hulpboekhouder die zich op heden bij bedrijven aandient. Behoefte aan formele opleiding door externe verstrekker. Punt 4.3. beschrijft de mogelijkheden en behoeftes aan formele opleidingen voor bepaalde competenties. Werkgevers werd gevraagd voor welke competenties ze een formele opleiding door een externe verstrekker wenselijk vonden. Enkel competenties die hulpboekhouders volgens de respondenten na aanwerving aanleren, kwamen in aanmerking. De werkgevers konden een onderscheid maken tussen een bedrijfspecifieke opleiding op maat of bedrijfsoverschrijdende vormingen die gezamenlijk georganiseerd worden voor meerdere bedrijven Het leertraject Competenties nodig voor de aanwerving (0 maanden) Betekenisvolle aanwervingsdrempel. Bij aanwerving moeten reeds 20 van de 48 competenties beheerst zijn. Met 42 procent van de competenties als aanwervingsvoorwaarde geldt voor kandidaat-hulpboekhouder dus een niet te verwaarlozen drempel. Mediaanwaarde als criterium Om te bepalen wanneer een hulpboekhouder een competentie moet beheersen, wordt van de inschatting van de verschillende geïnterviewde werkgevers (zie bijlage 5.3.) de mediaan genomen. Daarmee geldt de middelste waarde als criterium voor het bepalen van het leermoment. Een mediaan van twee maanden zegt bijvoorbeeld dat minstens de helft van de geïnterviewden deze competentie situeert als aangeleerd na hoogstens twee maanden. De mediaan wordt boven het rekenkundig gemiddelde verkozen, omdat hij minder afhankelijk is van extreme scores. 18 Beroepsprofielen van bedienden - Leertraject - Hulpboekhouder

20 Tabel 1 : Competenties die beheerst moeten zijn bij aanwerving Categorie Competentie Aantal maanden na aanwerving I. BOEKEN 1. kan (inkomende en uitgaande) facturen, creditnota s en debetnota s en rekeningafschriften klaarmaken (sorteren per post (coderen) en boekperiode, nummeren, stempelen, dateren) om ze sneller in te (kunnen) voeren in de (analytische) boekhouding 2. kan aan de hand van elektronisch boekhoudpakket (bvb. Navision, Cubic, ProAcc, ) (inkomende en uitgaande) facturen (ook investeringsfacturen), creditnota s en debetnota s boeken om vorderingen te registreren (in de boekhouding) 3. kan aan de hand van elektronisch boekhoudpakket (bvb. Navision, Cubic, ProAcc, ) rekeningafschriften en kasboek boeken om financiële verrichtingen te registreren (in de boekhouding) 5. kan kasboek bijhouden om contante verrichtingen te registreren 6 kan kas controleren om na te gaan of het kastotaal overeenstemt met het kasboek 8. kan aan de hand van eenvoudige, gerichte, en goed gedefinieerde controleprocedures (afpunten, controle BTWnr. in aankoopdagboek, ) eigen (deel van de) boekhouding controleren om fouten (tikfouten bij invoer, op verkeerde post geboekt, fout BTW-tarief) te ontdekken IV. FACTURATIE 1. kan aan de hand van een bestelbon of bevestigde offerte (en eventuele betalingsbewijzen) uitgaande facturen, creditnota s en debetnota s opstellen en controleren om (terug)betaling voor diensten en producten te vorderen 0 0 VI. LEVERANCIERSBEHEER (CREDITEURENBEHEER) 1. kan leverancierslistings aanmaken om overzicht te krijgen van openstaande facturen 2. kan leveranciersfiches aanmaken en up-to-date houden om efficiënte leverancierscontacten te bevorderen 3. kan aan de hand van de bestelbon (de bevestigde offerte), de leveringsbon (, het inklarings document) en eventuele betalings overzichten inkomende facturen (creditnota s en debetnota s) controleren om na te gaan of aangerekende kosten overeenstemmen met bestelde en geleverde prestaties of producten (inhoudelijke controle) 4. kan inkomende facturen (creditnota s en debetnota s) controleren om na te gaan of ze voldoen aan de vormvereisten (formele controle) 0 Beroepsprofielen van bedienden - Leertraject - Hulpboekhouder 19

21 Categorie Competentie Aantal maanden na aanwerving IX. BRIEFWISSELING 2. kan briefwisseling met betrekking tot de boekhouding (bvb. briefwisseling met klanten, leveranciers, belastingsadministratie, ) verwerken (opstellen, beantwoorden, versturen, doorsturen en ontvangen) om externe communicatie te voeren in het domein van de boekhouding (verkeerde facturen met een toelichting omtrent de fout opnieuw naar de afzender sturen, betalingsherinnering verzenden, ) 3. kan aan de hand van een klassement in en uitgaande post in verband met de boekhouding (brieven administratie, rappels) systematisch verzamelen, ordenen ( ) en bewaren (zowel op papier als digitaal) om specifieke brieven snel terug te vinden, om verloop van een communicatie te kunnen aantonen en reconstrueren 0 X. BOEKHOUDKUNDIG KLASSEMENT 1. kan aan de hand van een klassement boekhoudkundige stukken (facturen, leveringsbonnen, rekeningafschriften, BTW-listings, ) systematisch verzamelen, ordenen (eventueel matchen, (anti)chronologisch schikken), en bewaren (zowel op papier als digitaal) om specifieke boekhoudkundige stukken snel terug te vinden 0 XI. SOCIAALCOMMUNICATIEVE COMPETENTIES 1. kan vertrouwelijke gegevens discreet behandelen om te vermijden dat gevoelige informatie beschikbaar is voor personen of organisaties waarvoor ze niet bestemd is 0 XII. BESTUURLIJK- ORGANISATORISCHE COMPETENTIES 5. kan buiten de traditionele kantooruren voor het werk beschikbaar zijn om in drukke periodes het vele werk tijdig af te krijgen 6. kan tijdelijk onder hoge werkdruk en in stresserende situaties werken om te vermijden dat in drukke periodes de kwaliteit van het geleverde werk daalt 0 XIII. COMMERCIËLE COMPETENTIES 1. kan klantvriendelijk en resultaatgericht communiceren om vlotte en effectieve communicatie met externen (o.a. klanten, leveranciers, banken, verzekeraars, ) te bevorderen 0 XIV. ERGONOMIE VOOR ZITTEND BEELDSCHERMBEDIENDE XVI. AFVALSORTERING VOOR KANTOORBEDIENDE 2. kan verbeterideeën (aankoop nieuwe stoelen, ) aanbrengen om de eigen gezondheid(en (eventueel die van anderen) niet te schaden 1. kan kantoorafval (papier, inktpatronen, ) scheiden en sorteren om gescheiden afvalophaling mogelijk te maken Beroepsprofielen van bedienden - Leertraject - Hulpboekhouder

22 Competenties die eerst aangeleerd worden (binnen de eerste twee maanden na aanwerving) Na twee weken een eerste leerdrempel. Tussen de aanwerving en het einde van de tweede week tewerkstelling, moet de beginnende hulpboekhouder drie extra competenties aanleren. Na twee weken ligt de totale competentiedrempel daarmee op 23 van de 48 vaardigheden. Dat betekent dat een beginnend hulpboekhouder na twee weken voltijdse werkervaring bijna de helft 48 procent - van de competenties van een volleerde hulpboekhouder onder de knie moet hebben. Leerdrempels blijven zich in eerste weken snel opvolgen. Van een beginnend hulpboekhouder wordt verwacht dat hij in de twee maanden tewerkstelling snel nieuwe competenties oppikt. Bedrijven leggen de lat immers niet alleen na twee weken, maar ook na een maand, vijf weken, anderhalve maand, Telkens zijn er nieuwe competenties waarvan verwacht wordt dat de beginnende hulpboekhouder ze onder de knie heeft. Na twee maanden voltijdse tewerkstelling moet de startende beroepsbeoefenaar al 32 van de 48 competenties, of 67 procent van de kwalificatie, op zak hebben. Tabel 2 : Competenties die eerst aangeleerd worden (binnen de eerste twee maanden na aanwerving) Categorie Competentie Aantal maanden na aanwerving I. BOEKEN 7. kan teveel aan contanten in de kas vaststellen en klaarmaken om mee naar de bank te gaan om te vermijden dat er teveel geld in de kas zit 0,5 V. KLANTENBEHEER (DEBITEURENBEHEER- BOEKHOUDKUNDIG LUIK) 1. kan klantenlistings aanmaken om overzicht te krijgen van openstaande facturen 0,5 VI. LEVERANCIERSBEHEER (CREDITEURENBEHEER) 6. kan aan de hand van een betalingsprogramma (bvb. Isabel, ) betalingsopdrachten geven om openstaande facturen te vereffenen 0,5 V. KLANTENBEHEER (DEBITEURENBEHEER- BOEKHOUDKUNDIG LUIK) XIV. ERGONOMIE VOOR ZITTEND BEELDSCHERMBEDIENDE 2. kan klantenfiches aanmaken en up-to-date houden om efficiënte klantencontacten te bevorderen 3. kan aan de hand van de bedrijfsinterne afspraken de voorgeschreven procedure(s) (telefonische en schriftelijke rappels, overleg met zaakvoering, aangetekend schrijven, ) kiezen om klanten tot betaling te doen overgaan en winstderving te vermijden 1. kan problemen en moeilijkheden (te hoge werkdruk, onduidelijke of te hoge verwachtingen, stoelen zijn versleten, ) signaleren om de eigen gezondheid (en (eventueel) die van anderen) niet te schaden 1 1 Beroepsprofielen van bedienden - Leertraject - Hulpboekhouder 21

23 Categorie Competentie Aantal maanden na aanwerving III. VOORBEREIDEN JAARAFSLUITING 1. kan listing aanmaken om alle openstaande (inkomende en uitgaande) facturen in kaart te brengen op het einde van het boekjaar 1,25 I. BOEKEN 9. kan aan de hand van elektronisch boekhoudpakket (bvb. Navision, Cubic, ProAcc, ) en aan de hand van boekingen in diverse posten dagboek fouten in (eigen (deel van de)) boekhouding verbeteren om fouten recht te zetten en sluitende boekhouding te verzekeren 1,5 XI. SOCIAALCOMMUNICATIEVE COMPETENTIES 2. kan telefonisch, in face-to-face gesprekken, schriftelijk (per brief en mail) met interne en externe contacten (directe collega s, andere afdelingen, klanten, leveranciers, banken, verzekeraars, ) op een taalniveau dat het imago van het bedrijf niet schaadt communiceren om verduidelijkingen en informatie over te brengen of te bekomen (wie is verantwoordelijk voor welke factuur?), om afspraken te maken (correctie factuur vragen, ), om afspraken af te dwingen (klanten openstaande facturen doen betalen, ) 1,5 XIV. ERGONOMIE VOOR ZITTEND BEELDSCHERMBEDIENDE 3. kan ergonomische en gezondheidsadviezen opvolgen om gezondheidsrisico s die verband houden met het werk van zittend beeldschermbediende te beperken 1,5 XII. BESTUURLIJK- ORGANISATORISCHE COMPETENTIES 4. kan afspraken met interne en externe contacten (planning, ad hoc afspraken, ) naleven om vlotte informatiedoorstroming te garanderen (tussen afdelingen, naar klanten toe, ), om gezamelijke opdrachten te volbrengen (afsluiten boekjaar, ) 1,625 XII. BESTUURLIJK- ORGANISATORISCHE COMPETENTIES 7. kan de aandacht snel van focus wisselen om uiteenlopende taken snel en efficiënt met elkaar af te wisselen 2 22 Beroepsprofielen van bedienden - Leertraject - Hulpboekhouder

24 Competenties die vervolgens aangeleerd worden (binnen de vier maanden na aanwerving) Leertempo daalt in maanden 3 en 4. Eens de kaap van twee maanden tewerkstelling gerond, daalt het leertempo voor de beginnende hulpboekhouder. In de komende weken volgen de leerdrempels zich weliswaar nog steeds snel op, maar het aantal bijkomende competenties dat verwacht wordt, daalt. In totaal moet de beginnende hulpboekhouder in maanden drie en vier slechts zes extra competenties aanleren. Na vier maanden beheerst hij 38 van de 48 competenties, goed voor 79 procent van het totale profiel. Tabel 3: Competenties die vervolgens aangeleerd worden (binnen de vier maanden na aanwerving) Categorie Competentie Aantal maanden na aanwerving XII. BESTUURLIJK- ORGANISATORISCHE COMPETENTIES 1. kan problemen en moeilijkheden in verband met het eigen werk (stroeve informatiedoorstroming tussen afdelingen, met externe boekhouder, te hoge werkdruk, onduidelijke verwachtingen, ) signaleren om desefficiënties in de werking van de boekhoudafdeling te optimaliseren 2,5 IX. BRIEFWISSELING 1. kan s (bvb. briefwisseling met klanten, leveranciers, belastingsadministratie, ) verwerken (opstellen, beantwoorden, versturen, doorsturen en ontvangen) om interne en externe communicatie te voeren in het domein van de boekhouding (bevestiging saldi opvragen bij banken, leveranciers, gegevens van andere afdelingen van het bedrijf, ), om elektronische aangiftes te kunnen uitvoeren (BTW-aangiftes) 3 XII. BESTUURLIJK- ORGANISATORISCHE COMPETENTIES 3. kan persoonlijke planning opmaken om het eigen werk te organiseren in functie van (reglementair vastgelegde) deadlines (bv. BTW-aangifte) 3 XV. BRANDVEILIGHEID VOOR KANTOORBEDIENDE 1. kan de brandveiligheidsvoorschriften toepassen om in geval van brand het gebouw veilig te kunnen verlaten 3,125 I. BOEKEN 4. kan aan de hand van elektronisch boekhoudpakket (bvb. Navision, Cubic, ProAcc, ) loonstaten boeken om loonstaten te registreren (in de boekhouding) 3,5 XII. BESTUURLIJK- ORGANISATORISCHE COMPETENTIES 8. kan boekhoudkundige moeilijkheden en problemen aan de boekhouder voorleggen om een oplossing te vinden voor de moeilijkheid 4 Beroepsprofielen van bedienden - Leertraject - Hulpboekhouder 23

25 Competenties die vervolgens aangeleerd worden (binnen de zes maanden na aanwerving) Minder leerdrempels en minder aan te leren competenties in maanden 5 en 6. In de vijfde en zesde maand tewerkstelling daalt het aantal leerdrempels. Voor één competentie ligt de lat na vier en een halve maand tewerkstelling, voor drie andere competenties ligt de lat na zes maanden tewerkstelling. In totaal verwerft de beginnende beroepsbeoefenaar in maanden vijf en zes dus nog vier extra competenties. Na een half jaar tewerkstelling resulteert dat in 42 verworven competenties. De beginnende hulpboekhouder heeft daarmee 88 procent van het profiel onder de knie. Tabel 4 : Competenties die vervolgens aangeleerd worden (binnen de zes maanden na aanwerving) Categorie Competentie Aantal maanden na aanwerving XII. BESTUURLIJK- ORGANISATORISCHE COMPETENTIES 2. kan verbeterideeën in verband met het eigen werk aanbrengen om desefficiënties in de boekhoudafdeling te optimaliseren 4,5 II. RAPPORTEN EN AANGIFTES AANMAKEN 2. kan aan de hand van elektronisch boekhoudpakket (bvb. Navision, Cubic, ProAcc, ) Intrastat-aangiftes aanmaken om te voldoen aan intracommunautaire aangifteplicht (in- en uitvoer van goederen) 6 VI. LEVERANCIERSBEHEER (CREDITEURENBEHEER) 5. kan aan de hand van het overzicht van de prestaties per leverancier erelonen en commissies aanmaken om belastingsadministratie te informeren over de door de leverancier ontvangen commissies en erelonen. 6 VIII. NACALCULATIE 1. kan reële kosten per gefactureerde opdracht/bestelling becijferen om vergelijking te maken tussen gefactureerd bedrag en resultaat nacalculatie 6 24 Beroepsprofielen van bedienden - Leertraject - Hulpboekhouder

26 Competenties die vervolgens aangeleerd worden (tussen zes maanden en één jaar na aanwerving) Vervolmaking van maand zeven tot maand twaalf. In het tweede semester van de tewerkstelling vervolmaakt de beginnende hulpboekhouder zich. De zes overgebleven competenties van de kwalificatie verwerft hij in de tweede jaarhelft. Na één jaar beheerst hij alle 48 competenties van het profiel. Toch betekent dat niet dat het leertraject af is na een jaar tewerkstelling. Tot het leertraject moet immers ook het verfijnen en perfectioneren van reeds beheerste competenties gerekend worden. Dat proces van vervolmaking kan zich verder spreiden over de loopbaan van de hulpboekhouder. Tabel 5 : Competenties die vervolgens aangeleerd worden (tussen zes maanden en één jaar na aanwerving) Categorie Competentie Aantal maanden na aanwerving VII. LOONADMINISTRATIE 1. kan prestaties/aanwezigheden (bvb. prikkaarten), verlof aanvragen, opgenomen vakantiedagen, ziektebriefjes, afwezigheden, tankkaarten, samenbrengen om het sociaal secretariaat een overzicht te geven van de geleverde en te betalen prestaties 6,5 III. VOORBEREIDEN JAARAFSLUITING 2. kan aan de hand van gegevens inventaris overzicht van de stock opmaken om correcte waardebepaling en controle bij afsluiten boekjaar toe te laten 7,5 II. RAPPORTEN EN AANGIFTES AANMAKEN 1. kan aan de hand van elektronisch boekhoudpakket (bvb. Navision, Cubic, ProAcc, ) BTW-aangiftes aanmaken om te voldoen aan aangifteplicht BTW 9 II. RAPPORTEN EN AANGIFTES AANMAKEN 3. kan boekhoudkundige/statis tische gegevens over het bedrijf aanleveren om vragen vanuit FOD Economie te beantwoorden 12 VII. LOONADMINISTRATIE 1. kan als centraal aanspreekpunt voor personeel (bedienden en arbeiders), zaak voering en sociaal secretariaat fungeren om vlotte communicatie over personeels kwesties ((informatie)vragen, antwoorden, klachten, ed.) te garanderen 3. kan aan de hand van een vergelijking met het zelf aangeleverde overzicht van geleverde en te betalen prestaties loonbrieven en loonstaten controleren om na te gaan of ze correct zijn 12 Beroepsprofielen van bedienden - Leertraject - Hulpboekhouder 25