Nr /50/A.38, MV Groningen, 21 december De door u gestelde vragen worden hierna - in cursief - herhaald en beantwoord.

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Nr /50/A.38, MV Groningen, 21 december De door u gestelde vragen worden hierna - in cursief - herhaald en beantwoord."

Transcriptie

1 Aan het lid van Provinciale Staten, de heer W. van der Ploeg Nr /50/A.38, MV Groningen, 21 december 2006 Behandeld door : L. Slangen Telefoonnummer : Antwoord op : brief van 2 november 2006 Onderwerp : kolencentrale en CO 2 Geachte heer Van der Ploeg, Wij hebben kennis genomen van de vragen die u ons schriftelijk heeft gesteld over de voornemens van NUON en RWE om in de Eemshaven elektriciteitscentrales te bouwen die, met verschillende technieken, gebruik maken van steenkolen voor het opwekken van de energie. De door u gestelde vragen worden hierna - in cursief - herhaald en beantwoord. Vooreerst willen wij u in het kort informeren over de stand van zaken van de procedures van de hiervoor gemelde voornemens. De besprekingen met NUON en het Duitse bedrijf RWE zijn zo ver gevorderd dat, in vervolg op de eerder dit jaar uitgebrachte startnotities, naar verwachting één dezer dagen de Milieueffectrapporten en de aanvragen om de milieuvergunningen voor de beide centrales zullen zijn ingediend. In deze documenten is concreet beschreven op welke wijze en met welke technieken en emissies de bedrijven de centrales zullen oprichten en in werking zullen hebben. De (vergunningen)procedures zullen aansluitend een aanvang nemen met de terinzagelegging van de gemelde stukken. Keuze kolentechnologie. 1. Bent u het met onze fractie eens dat vervuilende technieken bij grote energiecentrales vermeden moeten worden en dat voorkomen moet worden dat grote hoeveelheden CO 2 in de atmosfeer terecht komt? De discussies over dit onderwerp worden breed gevoerd. De industrie kent haar maatschappelijke en ecologische verantwoordelijkheid en mede ook vanuit deze grondgedachte gaan wij er van uit dat zij technieken kiest die de nieuwste inzichten volgt, gericht op zo laag mogelijke restemissies. Hierbij dient het systeem van verhandelbare emissierechten als prikkel. Door hoge omzettingsrendementen en de inzet van biomassa verlagen beide bedrijven de CO 2 -emissie. Hierbij wordt het verschil van lang-cyclische CO 2 ten opzichte van kort-cyclische CO 2 benut. 1

2 2. Klopt het dat kolenvergassing ten opzichte van poederkolentechnologie beter is voor het klimaat en milieu vanwege het hoge rendement en de mogelijkheid om de CO 2 af te vangen en vervolgens te gebruiken dan wel op te slaan? De in deze vraag besloten veronderstelling is te stellig. Steenkolen kunnen, met gebruikmaking van verschillende technieken worden aangewend voor elektriciteitsproductie. Beide typen centrales hebben een rendement van ca. 46 %. De technologieën van zowel NUON als RWE bieden in principe de mogelijkheid CO 2 -afvang er aan te koppelen. Beide centrales zullen moeten voldoen aan emissie-eisen voor SO 2, NO x en fijn stof en kunnen dat ook. 3. Bent u het eens met onze fractie dat een energiecentrale gebaseerd op ouderwetse poederkolentechnologie van R.W.E. in de Eemshaven vermeden moet worden omdat er anders gedurende een periode van 30 jaar minstens 11 miljoen ton CO 2 per jaar in de lucht wordt gestoten. In aansluiting op het antwoord van de vorige vraag, kunnen wij hier het volgende op antwoorden. De centrale van RWE zal worden ingericht met gebruikmaking van een moderne en bewezen poederkolentechnologie die intussen maximaal is uit- en doorontwikkeld. Bij de centrale van NUON is, ook vanwege de combinatie van diverse te benutten brandstoffen, sprake van innovatieve techniek, die overigens al ver ontwikkeld is in de centrale van dit concern in Buggenum (Limburg). Gelet op de koolstofinhoud van de brandstof(mix) en de vergelijkbare omzettingsrendementen valt te verwachten dat de CO 2 -uitstoot van beide centrales zullen liggen in de range gram / kwh. Overigens zal RWE bij een rendement van 46% ca. 9 miljoen ton CO 2 per jaar emitteren. Daarbij dient in acht te worden genomen dat tussen de initiatieven zoals nu door NUON en RWE in de vergunningaanvragen worden voorgelegd en de feitelijke inbedrijfstelling van de centrales nog een reeks van jaren zit. In de bouwtijd zullen de studies over de technische mogelijkheden en verfijningen ook met kracht en met inzet op een naar alle zijden verantwoorde bedrijfsvoering worden voortgezet. Het beeld dat nu, anno 2006/2007, gegeven kan worden is daarmee allerminst statisch. Daarbij willen wij overigens ook graag de indruk wegnemen dat moderne kolencentrales wat betreft de beïnvloeding van het klimaat slecht zijn. Een nieuwe centrale zal, zodra deze in bedrijf komt, snel een oude centrale verdringen. Energie is immers niet op te slaan. De basislast wordt in de praktijk verzorgd door de goedkoopste (en dat zijn over het algemeen de modernste, schoonste en meest rendabele) centrales. De piekbelasting wordt dan door de duurste (en dus oude) centrales verzorgd. Zowel NUON als RWE zullen voornamelijk de basislast voor elektriciteit verzorgen. 4. Welke mogelijkheden heeft de provincie of andere overheidsorganen om bedrijven te overtuigen, dan wel te dwingen om te kiezen voor de meest milieuvriendelijke optie en is het College bereid, gelet op de doelen van het gevoerde provinciale klimaatbeleid, die mogelijkheden ten volle te benutten? Gelet op de wet- en regelgeving zijn wij gehouden om bij het verlenen van milieuvergunningen de best toepasbare technieken voor te schrijven. Dat zullen wij bij de voorliggende initiatieven ook doen. Ons beleid richt zich niet op één technologie. Wij vinden, overigens met de Minister van Economische zaken, dat onder andere door NUON en RWE de best bestaande technieken worden toegepast. Het is aan de markt om een technologie te selecteren die op economische wijze het best tegemoet kan komen aan de wensen van een goedkope en betrouwbare energievoorziening onder strenge milieuvoorwaarden. Het Europese systeem voor emissiehandel past in deze visie. Het vigerende klimaatbeleid van de Provincie Groningen richt zich op een evenredige bijdrage aan de nationale verplichtingen die voortvloeien uit het Kyoto-protocol (emissieniveau ). Beide centrales zullen niet eerder dan in 2012 volledig in bedrijf komen. Voor de post-kyoto periode is nog geen beleid vastgesteld. Het valt echter te verwachten dat emissiehandel bij uitstek het instrument is dat zowel op nationale als op Europese schaal moet zorgen voor beperking van de CO 2 - uistoot van grote bedrijven. 2

3 5. Is het College het met de GroenLinks fractie eens dat nieuwe elektriciteitscentrales geen gratis CO 2 emissierechten moeten krijgen, noch in Nederland noch in Duitsland en dat een (Europese) cultuur van gratis CO 2 emissierechten een aanslag betekent op het milieu en het klimaat van de komende decennia? 6. Als het College die mening deelt, wat heeft het College gedaan om die beweging van gratis CO2 rechten een halt toe te roepen? Als het College die mening niet deelt, vindt het College dan wellicht dat het met de klimaatproblematiek wel meevalt? Gelet op de sterke samenhang en doorloop van beide vragen geven wij één antwoord. De vragen suggereren dat emissierechten vrij of om niet (''gratis'') kunnen worden uitgegeven. Het is daarom goed de systematiek van de emissiehandel nog eens toe te lichten. De toewijzing van CO 2 -rechten is op zichzelf gratis. Als provincie hebben wij daar geen zeggenschap in. Het systeem van de CO 2 emissiehandel vloeit voort uit Europese regels. Emissiehandel moet vervolgens zijn werk doen en bedrijven de keuze te laten om hetzij maatregelen te nemen en minder uit te stoten, hetzij extra emissierechten te kopen waarmee elders emissies worden beperkt, welke vervolgens door de koper van de emissierechten worden benut. In vergunningen van bedrijven die meedoen aan de CO 2 -emissiehandel mogen geen CO 2 -emissie-eisen of eisen aan de energie-efficiency (meer) worden gesteld. In Nederland is de toewijzing van rechten voor de periode gebeurd in het Nationaal Allocatie Plan (Staatscourant 2004, 205). Voor onder andere ''nieuwkomers'' is hierbij een zekere hoeveelheid in reserve gehouden. Voor de tweede handelsperiode ( ) is een emissieruimte van 99,2 Mton CO 2 equivalenten voor alle broeikasgassen vastgesteld (Staatscourant 2006,100). Voor nieuwkomers is een reserve vastgesteld van 6 Mton per jaar. De nieuwkomers krijgen rechten voor 100% van hun emissie toegewezen op basis van de stand der techniek en op basis van de verwachte productie. De stand der techniek wordt vastgesteld op basis van de emissies van de energietechnisch beste commercieel opererende eenheid ter wereld. Dit kan worden afgeleid uit de actuele Benchmarking - wereldtop of op een ander vergelijkbare manier. CO 2 opslag 7. Wat is de stand van zaken ten aanzien van het opslaan van CO 2 in de diepe(re) ondergrond in Nederland? Welke organisaties en belanghebbenden zijn op dit moment actief met opslag van CO 2, onder wiens auspiciën vindt dat proces plaats en welke rol speelt de provincie daar bij? Er bestaat geen ervaring met ondergrondse CO 2 -opslag in Nederland. Wel wordt deze optie al geruime tijd genoemd in relatie tot het klimaatbeleid. Vanuit het ministerie Vrom is daarom geld beschikbaar voor een demonstratieproject voor ondergrondse CO 2 -opslag. Deze middelen komen uit de exploitatie van de kerncentrale Borssele. Wij opteren ook voor gebruikmaking van deze middelen ten behoeve van een CO 2 -pilot. Tot voor kort was een proefproject in voorbereiding voor CO 2 -opslag bij De Lier (Z-H). Dit project is inmiddels afgeblazen. Grote bevolkingsconcentraties in de nabijheid van de installaties maken CO 2 - opslag namelijk minder aantrekkelijk. Dit houdt verband met het gevaar van calamiteiten waarbij CO 2 op grote schaal zou kunnen vrijkomen boven de grond (op leefniveau). Het tweede initiatief betreft de Zero Emission Power Plant (ZEPP) in Drachten. Dit project is nog niet operationeel. De bedoeling is aan een verlaten gasveld aardgas te onttrekken en te gebruiken voor elektriciteitsproductie. De CO 2 die hierbij vrijkomt wordt teruggepompt in het gasveld. Ook dit project behoeft een subsidie voordat het kan worden uitgevoerd. Momenteel wordt het landelijk project AMESCO uitgevoerd, een Algemene MilieuEffect Studie CO 2 - opslag. Deze studie richt zich op de effecten van CO 2 in de ondergrond. Inhoudelijk is NAM leidend, bestuurlijk de Provincie Drenthe. De Provincie Groningen is hierbij betrokken en heeft zitting in de stuurgroep. Wij vinden het belangrijk te kunnen beschikken over de inzichten die voortkomen uit deze studie. 3

4 Daarnaast hebben de Milieufederatie Groningen en Energy Valley recentelijk het idee gelanceerd voor een breed platform dat naast technische en economische vragen een aantal meer strategische onderwerpen bespreekt. Binnen het project Costa Due wordt momenteel onderzocht of grote marktpartijen kunnen worden geïnteresseerd in het vormen van een consortium voor CO 2 -opslag in Groningse diepe watervoerende aardlagen: de zogenaamde aquifers. Op dit moment wordt een eerste aanzet gemaakt voor een tracé-studie ten behoeve van afvoer van CO 2 vanuit het Eemsdeltagebied, en vervolgens naar mogelijke CO 2- opslaglocaties toe. Waar mogelijk zal dat parallel lopen met gasleidingen. Wanneer het voornemen tot CO 2 -afvang bij NUON, RWE of andere bedrijven concreet in beeld komt, zullen wij hoge prioriteit geven aan de daarmee samenhangende te doorlopen procedures. 8. Op welke wijze wordt voor het NUON investeringsproject de opslag van CO 2 onderzocht en is de provincie daarbij betrokken? NUON en RWE zijn beide actief op dit onderwerp en studeren op de mogelijkheden. Zo is er op beide terreinen extra ruimte gedacht voor de CO 2- afvang. Op dit moment zijn er binnen de beide projecten nog geen middelen opgenomen voor de CO 2 -investeringen. In de NUON-centrale te Buggenum wordt nu een ''CO 2 - pilot" uitgevoerd waarvan de resultaten over ruim een jaar bekend zullen zijn. Deze uitkomsten zullen vervolgens worden betrokken bij het voorontwerp voor de toekomstige CO 2 -afvang. RWE neemt deel aan het Comtes 700-project in Gelsenkirchen, dat in 2009 moet leiden tot de bouw van een operationele centrale die in 2014 aan het net zou moeten leveren. In een dergelijke centrale wordt bij hoge temperatuur (700 graden Celsius) en hoog rendement verwacht (55 %). Tevens zal de CO 2 -uitstoot met een derde afnemen. 9. Kan het College aangeven welke opslaglocaties in de ondergrond van Groningen voor CO 2 in beeld zijn, welke keuzecriteria daarbij van belang zijn en welke locatiegerichte onderzoeken daarvoor nodig zijn? Nee, op dit moment is nog geen zicht op concrete locaties voor ondergrondse CO 2 -opslag in Groningen. De AMESCO-studie zal meer duidelijkheid moeten verschaffen over criteria. Onderzoek naar geschikte locaties zullen moeten worden verricht door de expert bij uitstek: het Nederlands Instituut voor Toegepaste Geodesie (TNO-NITG). 10.Welke investerings- en exploitatiekosten zijn er naar verwachting gemoeid met het afvangen,transporteren, opslaan en monitoren van CO 2 in de ondergrond en meer specifiek met betrekking tot het NUON project en kan GS aangeven wie naar verwachting die investeringskosten en de exploitatiekosten zal dragen? Naar verwachting zijn de kosten voor afvang, transport en ondergrondse opslag in de range euro / ton CO 2. Hiervan betreft 80-90% de kosten van afvang, en 10-20% de kosten voor transport en opslag. Overigens moet ook nog blijken hoe de kosten van CO 2 -afvang en -opslag zich gaan verhouden met CO2-prijs in de emissiehandel. Op dit moment is de CO2-prijs laag: ca. 10 euro / ton CO 2. Het effect van de meerkosten kan zeer wel bij de afnemer van elektriciteit (particulieren en bedrijven) terecht komen. Dit kan tot aanzienlijke prijsstijgingen leiden. 11. Is het College het met de GroenLinks fractie eens dat er voor de NUON centrale garanties dan wel bindende voorwaarden moeten komen die leiden tot het afvangen en opslaan van CO 2? In ons antwoord onder vraag 8 hebben wij al aangegeven dat NUON en RWE de mogelijkheden van afvang en opslag van CO 2 actief onderzoeken. Wanneer deze studies leiden tot realiseerbare oplossingen willen wij deze nadrukkelijk met de bedrijven gaan bespreken. De provincie kan CO 2 - afvang en -opslag nu niet dwingend opleggen middels bijvoorbeeld aan de vergunningen te verbinden voorschriften. 4

5 12.Kan het College aangeven wanneer CO 2- opslag gerealiseerd kan zijn en hoe zich dat verhoudt met het tijdpad voor het opstarten van de NUON centrale? Gaat het College haar volle gewicht in de schaal leggen om er voor te zorgen dat een en ander parallel gaat lopen? Nee, wij kunnen nu niet aangeven wanneer de CO 2 -opslag is gerealiseerd. Zoals bovenstaand aangegeven willen wij de mogelijkheden van CO 2 -afvang tot en met CO 2 -opslag met de bedrijven en andere betrokkenen onderzoeken. Wanneer dit uiteindelijk een haalbare zaak blijkt zullen we ons ook maximaal inspannen de realisering ervan mogelijk te maken. Bovenstaande antwoorden zijn naar de inzichten van dit moment gegeven. Wij vertrouwen er op daarmee afdoende op uw vragen te zijn ingegaan. Hoogachtend, Gedeputeerde Staten van de provincie Groningen:, voorzitter., secretaris. 5

De Europese lidstaten in het kader van de Lissabon-afspraken de EU tot de meest innovatieve economie ter wereld willen maken;

De Europese lidstaten in het kader van de Lissabon-afspraken de EU tot de meest innovatieve economie ter wereld willen maken; INTENTIEVERKLARING CO 2 AFVANG, TRANSPORT en OPSLAG Partijen 1. De Minister van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer, vertegenwoordigd door de heer ir. J. van der Vlist, Secretaris-Generaal

Nadere informatie

RWE Power. CCS Werbeagentur 10/07. Energiecentrale Eemshaven. RWE Power AG Essen Keulen (Duitsland) I Dertien vragen

RWE Power. CCS Werbeagentur 10/07. Energiecentrale Eemshaven. RWE Power AG Essen Keulen (Duitsland) I  Dertien vragen RWE Power RWE Power AG Essen Keulen (Duitsland) I www.rwe.com CCS Werbeagentur 10/07 Dertien vragen Een nieuwe elektriciteitscentrale op kolen en biomassa in Eemshaven RWE bouwt van 2008 tot 2013 een elektriciteitscentrale

Nadere informatie

Pro-Actieve Acceptatie CO 2 -afvang en opslag in Drachten

Pro-Actieve Acceptatie CO 2 -afvang en opslag in Drachten Pro-Actieve Acceptatie CO 2 -afvang en opslag in Drachten Ynke Feenstra (ECN) feenstra@ecn.nl www.createacceptance.net 1 Deze presentatie CO 2 -afvang en opslag in Drachten Wat Waar Waarom Wanneer Wie?

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2016 2017 32 813 Kabinetsaanpak Klimaatbeleid op weg naar 2020 Nr. 133 BRIEF VAN DE MINISTER VAN ECONOMISCHE ZAKEN EN STAATSSECRETARIS VAN INFRASTRUCTUUR

Nadere informatie

Wat zijn voor Nederland de argumenten voor en tegen CO2-afvang en -opslag (CCS*)?

Wat zijn voor Nederland de argumenten voor en tegen CO2-afvang en -opslag (CCS*)? Nederland de argumenten en CO2-afvang Nederland de argumenten en CO2-afvang Nederland de argumenten en CO2-afvang Nederland de argumenten en CO2-afvang Nederland de argumenten en CO2-afvang Nederland de

Nadere informatie

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG > Retouradres Postbus 20901 2500 EX Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Plesmanweg 1-6 2597 JG Den Haag Postbus 20901 2500 EX Den Haag T 070-456

Nadere informatie

Geachte Voorzitter, Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer Interne postcode 650 der Staten Generaal Postbus EA DEN HAAG

Geachte Voorzitter, Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer Interne postcode 650 der Staten Generaal Postbus EA DEN HAAG Directoraat-Generaal Milieubeheer Directie Klimaatverandering en Industrie Project Schoon en Zuinig Rijnstraat 8 Postbus 20951 2500 EZ Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer Interne postcode 650

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG > Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag Postadres Postbus 20401

Nadere informatie

: Nota van Beantwoording inspraak- en overlegreacties voorontwerp bestemmingsplan Leidingtracés NAM, gemeente De Wolden

: Nota van Beantwoording inspraak- en overlegreacties voorontwerp bestemmingsplan Leidingtracés NAM, gemeente De Wolden Memo Aan : Gemeente De Wolden, dhr. B. Bonkestoter Van : D. Mereboer, F. Baarslag Datum : 4 januari 2011 Kopie : Nederlandse Aardolie Maatschappij, mevr. J. Hadderingh Onze referentie : 9V9529/M002/DMB/Ensc

Nadere informatie

a DEC /49/A.31, OMB/PB Adema E.F. (050)

a DEC /49/A.31, OMB/PB Adema E.F. (050) ^^^ groningen bezoekadres: postadres: Martinikerkhof 12 Postbus 610 9700 AP Groningen Ministerie van ELI t.a.v. Minister M.J.M. Verhagen Postbus 20.101 2500 EC DEN HAAG algemeen telefoonnr:. 050 316 49

Nadere informatie

FOSSIELE BRANDSTOFFEN

FOSSIELE BRANDSTOFFEN FOSSIELE BRANDSTOFFEN De toekomst van fossiele energiebronnen W.J. Lenstra Inleiding Fossiele energiebronnen hebben sinds het begin van de industriele revolutie een doorslaggevende rol gespeeld in onze

Nadere informatie

Emissiehandel in Europa

Emissiehandel in Europa Emissiehandel in Europa Emissiehandel (EU ETS) is een marktinstrument waarmee de EU uitstoot van broeikasgassen wil verminderen en zo haar klimaatdoelstelling wil behalen. Er zijn twee emissiehandelssystemen:

Nadere informatie

Biomassa. Pilaar in de energietransitie. Uitgangspunt voor de biobased economie

Biomassa. Pilaar in de energietransitie. Uitgangspunt voor de biobased economie Biomassa Pilaar in de energietransitie en Uitgangspunt voor de biobased economie Klimaatverandering: onze uitdaging Onze opdracht om er snel en écht iets aan te gaan doen Overeenstemming: er moet wat gebeuren!

Nadere informatie

Kansen voor benutting LNG-koude in de Eemshaven Verslag workshop 18-11-2009. Energy Delta Convention Groningen

Kansen voor benutting LNG-koude in de Eemshaven Verslag workshop 18-11-2009. Energy Delta Convention Groningen Kansen voor benutting LNG-koude in de Eemshaven Verslag workshop 18-11-2009 Energy Delta Convention Groningen Delft, december 2009 Opgesteld door A. (Ab) de Buck 1 November 2009 3.067.1 Kansen voor benutting

Nadere informatie

Bio energiecentrales Eindhoven

Bio energiecentrales Eindhoven Bio energiecentrales Eindhoven Frans Kastelijn Projectmanager Gemeente Eindhoven Maart 2009 Inhoudsopgave 1. Duurzame energie op lokaal niveau 2 Activiteiten op lokaal niveau 3. Bio energiecentrales in

Nadere informatie

Rol van WKK in een toekomstige Nederlandse energievoorziening:

Rol van WKK in een toekomstige Nederlandse energievoorziening: Rol van WKK in een toekomstige Nederlandse energievoorziening: Betaalbaar & betrouwbaar? Robert Harmsen ECN Beleidsstudies COGEN Symposium Zeist 22 oktober 2004 Een blik naar de toekomst (1) Four Futures

Nadere informatie

Het Europese Emissiehandel systeem ( ETS) Speerpunt van het Europese klimaatbeleid Impact op de Europese Staalsector

Het Europese Emissiehandel systeem ( ETS) Speerpunt van het Europese klimaatbeleid Impact op de Europese Staalsector Het Europese Emissiehandel systeem ( ETS) Speerpunt van het Europese klimaatbeleid Impact op de Europese Staalsector R. Mortier Opwarming is een natuurlijk verschijnsel Probleem : evenwicht is verstoord

Nadere informatie

EEN NIEUWE AMBITIE IN ENERGIE

EEN NIEUWE AMBITIE IN ENERGIE EEN NIEUWE AMBITIE IN ENERGIE Een nieuwe ambitie in energie Verschuiving focus Noordwest-Europese markt naar regio Zuid-Holland Van elektriciteitsproductie naar energie Regionale binding MPP3 in nauwe

Nadere informatie

Emissiehandel in Europa

Emissiehandel in Europa Emissiehandel in Europa Emissiehandel (EU ETS) is een marktinstrument waarmee de EU uitstoot van broeikasgassen wil verminderen en zo haar klimaatdoelstelling wil behalen. Er zijn twee emissiehandelssystemen:

Nadere informatie

Elektrische auto stoot evenveel CO 2 uit als gewone auto

Elektrische auto stoot evenveel CO 2 uit als gewone auto Elektrische auto stoot evenveel CO 2 uit als gewone auto Bron 1: Elektrische auto s zijn duur en helpen vooralsnog niets. Zet liever in op zuinige auto s, zegt Guus Kroes. 1. De elektrische auto is in

Nadere informatie

Windenergie op zee discussiebijeenkomst Kivi. Annemiek Verrips

Windenergie op zee discussiebijeenkomst Kivi. Annemiek Verrips Windenergie op zee discussiebijeenkomst Kivi Annemiek Verrips 2 Discussie windenergie op Zee Kivi Stelling in MKBA Windenergie op Zee Duurzame energiesubsidies windenergie hebben geen effect op CO2- uitstoot

Nadere informatie

Onderzoek kosten actualisatie BEES B Pieter Kroon/Wouter Wetzels; ECN Beleidsstudies

Onderzoek kosten actualisatie BEES B Pieter Kroon/Wouter Wetzels; ECN Beleidsstudies Onderzoek kosten actualisatie BEES B Pieter Kroon/Wouter Wetzels; ECN Beleidsstudies Ten behoeve van doelgroepen overleg VROM maart 2008 www.ecn.nl Inhoud 1. Nederlandse situatie 2. Positie BEES B ten

Nadere informatie

H-vision Blauwe waterstof voor een groene toekomst Alice Krekt, programmadirecteur Deltalinqs Cimate Program

H-vision Blauwe waterstof voor een groene toekomst Alice Krekt, programmadirecteur Deltalinqs Cimate Program H-vision Blauwe waterstof voor een groene toekomst Alice Krekt, programmadirecteur Deltalinqs Cimate Program 13-12-2018 Steven Lak voorzitter Om 2030 ambitie van broeikasgas emissiereductie te behalen

Nadere informatie

ADVIES VOOR DE M.E.R.-BEOORDELING OVER DE PRODUCTIE VAN PRIMAIR ALUMINIUM BIJ ALUMINIUM DELFZIJL 28 MEI 2001 INHOUDSOPGAVE

ADVIES VOOR DE M.E.R.-BEOORDELING OVER DE PRODUCTIE VAN PRIMAIR ALUMINIUM BIJ ALUMINIUM DELFZIJL 28 MEI 2001 INHOUDSOPGAVE ADVIES VOOR DE M.E.R.-BEOORDELING OVER DE PRODUCTIE VAN PRIMAIR ALUMINIUM BIJ ALUMINIUM DELFZIJL 28 MEI 2001 INHOUDSOPGAVE 1. INLEIDING...1 2. ADVIES VAN DE COMMISSIE OVER DE M.E.R.-BEOORDELING...2 2.1

Nadere informatie

Antwoord. van Gedeputeerde Staten op vragen van A.H.K. van Viegen (Partij voor de Dieren) (d.d. 7 maart 2008) Nummer 2152

Antwoord. van Gedeputeerde Staten op vragen van A.H.K. van Viegen (Partij voor de Dieren) (d.d. 7 maart 2008) Nummer 2152 van Gedeputeerde Staten op vragen van A.H.K. van Viegen (Partij voor de Dieren) (d.d. 7 maart 2008) Nummer 2152 Onderwerp Bouw kolencentrale Maasvlakte Aan de leden van Provinciale Staten Toelichting vragensteller

Nadere informatie

Wie betaalt de rekening van de energietransitie?

Wie betaalt de rekening van de energietransitie? Wie betaalt de rekening van de energietransitie? Symposium KVGN 17 november 2016 Ron Wit Ron.Wit@eneco.com Overzicht presentatie 1. Ontwikkeling broeikasgassen in Nederland 2. Ontwikkeling integrale kosten

Nadere informatie

Les Kernenergie. Werkblad

Les Kernenergie. Werkblad LESSENSERIE ENERGIETRANSITIE Les Kernenergie Werkblad Les Kernenergie Werkblad Wat is kernenergie? Het Griekse woord atomos betekent ondeelbaar. Het woord atoom is hiervan afgeleid. Ooit dachten wetenschappers

Nadere informatie

Gegevens stroometikettering 2004

Gegevens stroometikettering 2004 CE CE Oplossingen voor Oplossingen voor milieu, economie milieu, economie en technologie en technologie Oude Delft 180 Oude Delft 180 2611 HH Delft tel: 015 2 150 150 fax: fax: 015 015 2 150 150 151 151

Nadere informatie

DIEP IN DE ONDERGROND HERMAN DAMVELD LEZING BIBLIOTHEEK ASSEN

DIEP IN DE ONDERGROND HERMAN DAMVELD LEZING BIBLIOTHEEK ASSEN DIEP IN DE ONDERGROND HERMAN DAMVELD LEZING 19-4-2016 BIBLIOTHEEK ASSEN Over mezelf Zelfstandig onderzoeker en publicist. Sinds 1976 studeer ik op (kern)energie, radioactief afval, aardgas. Veel artikel

Nadere informatie

Emissiehandel: Commissie geeft groen licht voor nog eens 8 plannen zodat de handel zoals gepland van start kan gaan

Emissiehandel: Commissie geeft groen licht voor nog eens 8 plannen zodat de handel zoals gepland van start kan gaan IP/04/1250 Brussel, 20 oktober 2004 Emissiehandel: Commissie geeft groen licht voor nog eens 8 plannen zodat de handel zoals gepland van start kan gaan De Europese Commissie gaat akkoord met een tweede

Nadere informatie

Bio-energiecentrales Eindhoven

Bio-energiecentrales Eindhoven Bio-energiecentrales Eindhoven Frans Kastelijn Programmamanager Energie Gemeente Eindhoven December 2014 Inhoudsopgave 1. Algemeen 2. Duurzame energie en activiteiten op lokaal niveau 3. Bio-energie centrales

Nadere informatie

Achtergrond en doel presentatie

Achtergrond en doel presentatie Achtergrond en doel presentatie Achtergrond Uitnodiging van de raad; Nuon heeft reeds wind turbines in de Hoofdplaatpolder; Nuon ziet mogelijkheden voor het op termijn vervanging van de huidige turbines

Nadere informatie

Stichting Reclame Code T.a.v. Reclame Code Commissie Postbus 75684 1070 AR Amsterdam. Betreft: Klacht Greenpeace tegen reclame-uitingen van NUON

Stichting Reclame Code T.a.v. Reclame Code Commissie Postbus 75684 1070 AR Amsterdam. Betreft: Klacht Greenpeace tegen reclame-uitingen van NUON Stichting Reclame Code T.a.v. Reclame Code Commissie Postbus 75684 1070 AR Amsterdam Betreft: Klacht Greenpeace tegen reclame-uitingen van NUON Amsterdam, 21 augustus 2007 Geachte leden van de Reclame

Nadere informatie

Energie voor morgen, vandaag bij GTI

Energie voor morgen, vandaag bij GTI Energie voor morgen, vandaag bij GTI Jet-Net docentendag 5 juni 2008 GTI. SMART & INVOLVED GTI is in 2009 van naam veranderd: GTI heet nu Cofely SLIMME ENERGIENETWERKEN, NU EN MORGEN 2008 2010 Centrale

Nadere informatie

Bijlage E: samenvatting convenanten energie efficiency

Bijlage E: samenvatting convenanten energie efficiency Bijlage E: samenvatting convenanten energie efficiency 1. Het Convenant Benchmarking energie efficiency Op 6 juli 1999 sloot de Nederlandse overheid met de industrie het Convenant Benchmarking energieefficiency.

Nadere informatie

Nieuwe elektriciteitscentrale op de Maasvlakte. Schone, betrouwbare en betaalbare energie uit kolen en biomassa. Benelux

Nieuwe elektriciteitscentrale op de Maasvlakte. Schone, betrouwbare en betaalbare energie uit kolen en biomassa. Benelux Nieuwe elektriciteitscentrale op de Maasvlakte Schone, betrouwbare en betaalbare energie uit kolen en biomassa Benelux Elektriciteit: behoefte en productie Nederland heeft steeds meer elektriciteit nodig.

Nadere informatie

Power to gas onderdeel van de energietransitie

Power to gas onderdeel van de energietransitie Power to gas onderdeel van de energietransitie 10 oktober 2013 K.G. Wiersma Gasunie: gasinfrastructuur & gastransport 1 Gastransportnet in Nederland en Noord-Duitsland Volume ~125 mrd m 3 aardgas p/j Lengte

Nadere informatie

Grootschalige introductie van micro wkk systemen. Harm Jeeninga ECN Beleidsstudies

Grootschalige introductie van micro wkk systemen. Harm Jeeninga ECN Beleidsstudies Grootschalige introductie van micro wkk systemen Harm Jeeninga ECN Beleidsstudies jeeninga@ecn.nl Micro wkk een controversieel onderwerp? De discussie rondom het nut van micro wkk wordt niet altijd niet

Nadere informatie

Theorie emissiehandel. & de EU ETH. Edwin Woerdman. - Universitair hoofddocent Rechtseconomie - Co-directeur Groningen Centre of Energy Law (GCEL)

Theorie emissiehandel. & de EU ETH. Edwin Woerdman. - Universitair hoofddocent Rechtseconomie - Co-directeur Groningen Centre of Energy Law (GCEL) 12 mei 2017 Theorie emissiehandel & de EU ETH Edwin Woerdman - Universitair hoofddocent Rechtseconomie - Co-directeur Groningen Centre of Energy Law (GCEL) Emissiehandel wereldwijd Cap-and-trade (effectief

Nadere informatie

Workshop J De kracht van een klimaatfonds. 05 april 2011

Workshop J De kracht van een klimaatfonds. 05 april 2011 Workshop J De kracht van een klimaatfonds 05 april 2011 Presentatie Ad Phernambucq Zeeuws Klimaatfonds: Klimaatneutraal met Zeeuwse Projecten Nationaal Energie- en klimaatbeleid Doelstelling: Duurzame

Nadere informatie

Het Vlaams energie- en klimaatbeleid

Het Vlaams energie- en klimaatbeleid Het Vlaams energie- en klimaatbeleid (focus industrie / stoom) Zwijnaarde - Stoomtechniekdag Energik 8 mei 2019 Inhoud Vooraf Europees kader inzake klimaat Vlaams/Belgische energie- en klimaatbeleidsplanning:

Nadere informatie

Visie elektriciteitscentrale en biomassa in de toekomst

Visie elektriciteitscentrale en biomassa in de toekomst Visie elektriciteitscentrale en biomassa in de toekomst André Zeijseink (KEMA) Biomassa Meestook Symposium, Amsterdam, 27 mei 2010 Inleiding KEMA in t kort Belangrijke energie-drivers Rol van kolen in

Nadere informatie

Aan de fractie van Nijmegen Nu Korte Nieuwstraat 6, 6511 PP Nijmegen. 14 november Geachte fractie,

Aan de fractie van Nijmegen Nu Korte Nieuwstraat 6, 6511 PP Nijmegen. 14 november Geachte fractie, Aan de fractie van Nijmegen Nu Korte Nieuwstraat 6, 6511 PP Nijmegen Korte Nieuwstraat 6 6511 PP Nijmegen Telefoon (024) 329 90 00 Telefax (024) 329 29 81 E-mail gemeente@nijmegen.nl Postadres Postbus

Nadere informatie

NEW BUSINESS. Guy Konings

NEW BUSINESS. Guy Konings 2015 Guy Konings Stedin is verantwoordelijk voor transport van gas en elektriciteit in West Nederland Onze missie: Altijd energie voor onze klanten, vandaag en morgen. Simpel, betaalbaar en duurzaam KERNGETALLEN

Nadere informatie

Effecten en kosten van een kolenexit versus schone kolencentrales Bezinningsgroep energie 28 juni 2016

Effecten en kosten van een kolenexit versus schone kolencentrales Bezinningsgroep energie 28 juni 2016 Effecten en kosten van een kolenexit versus schone kolencentrales Bezinningsgroep energie 28 juni 2016 Ron.wit@eneco.com Overzicht presentatie 1. Ontwikkeling aandeel kolenstroom in Nederland 2. Effecten

Nadere informatie

feiten& weetjes energiecentrale REC Alles wat je zou moeten weten... Hoe Hoe eigenlijk? zit het eigenlijk? De REC maakt van uw afval duurzame energie

feiten& weetjes energiecentrale REC Alles wat je zou moeten weten... Hoe Hoe eigenlijk? zit het eigenlijk? De REC maakt van uw afval duurzame energie Alles wat je zou moeten weten... feiten& weetjes zit het energiecentrale REC De REC maakt van uw afval duurzame energie Omrin is koploper in het scheiden van huishoudelijk afval. Ons doel? Zo veel mogelijk

Nadere informatie

Afvang, transport en opslag van CO 2 (CCS) 1. Wat is CCS? ECN-facts. -afvang. Methoden van CO 2. Bronnen van CO 2. Afvang van CO 2

Afvang, transport en opslag van CO 2 (CCS) 1. Wat is CCS? ECN-facts. -afvang. Methoden van CO 2. Bronnen van CO 2. Afvang van CO 2 Afvang, transport en opslag van (CCS) ECN-facts Methoden van -afvang Afvang van is een bekende technologie in verschillende industriële processen, bijvoorbeeld in de kunstmestindustrie, waterstofproductie

Nadere informatie

Circulair Congres TKI-BBE Ronald Zwart, Platform Bio-Energie 08 mei 2019

Circulair Congres TKI-BBE Ronald Zwart, Platform Bio-Energie 08 mei 2019 De Toekomst van Bio-energie Circulair Congres TKI-BBE Ronald Zwart, Platform Bio-Energie 08 mei 2019 De Toekomst van Bio-energie Bio-energie is vandaag de belangrijkste bron van hernieuwbare energie in

Nadere informatie

Corus in IJmuiden TRUST. Corus bouwt aan moderne energievoorziening voor de toekomst

Corus in IJmuiden TRUST. Corus bouwt aan moderne energievoorziening voor de toekomst Corus in IJmuiden TRUST Corus bouwt aan moderne energievoorziening voor de toekomst TRUST Tata Power - corus - Tata Steel Corus in IJmuiden is van plan de komende jaren een nieuwe warmtekrachtcentrale

Nadere informatie

Statenvoorstel. Subsidieverlening TNO - Open Innovatie Centrum Well technology en Warmte

Statenvoorstel. Subsidieverlening TNO - Open Innovatie Centrum Well technology en Warmte Statenvoorstel Vergadering Februari 2019 Nummer 7172 Vergaderdatum GS: 22 januari 2019 Portefeuillehouder: Weber, JF Uiterlijke beslistermijn: 20 februari 2019 Documentnummer: PZH-2019-677710616 Onderwerp

Nadere informatie

Transport in 2050 binnen strenge CO2 grenzen

Transport in 2050 binnen strenge CO2 grenzen Transport in 2050 binnen strenge CO2 grenzen KIVI, 13-10-2016 EnergyNL2050 Bert van Wee TUDelft 1 Transport algemene kemerken Sterk afhankelijk van fossiele brandstoffen / brandstoffen met hoge dichtheid

Nadere informatie

: Nederlandse elektriciteitscentrales en onconventioneel gas

: Nederlandse elektriciteitscentrales en onconventioneel gas 30109151-Consulting 10-2303, rev.2 8-Feb-11 HKo/JMW Notitie aan van Betreft : AER/Den Haag : KEMA Nederland : Nederlandse elektriciteitscentrales en onconventioneel gas 1 INLEIDING De AER gaat een advies

Nadere informatie

CO2-voetafdruk van beleggingen

CO2-voetafdruk van beleggingen CO2-voetafdruk van beleggingen Waarom meet ACTIAM de CO 2 -voetafdruk van haar beleggingen? Klimaatverandering is één van de grootste uitdagingen van de komende decennia. Daarom steunt ACTIAM het klimaatakkoord

Nadere informatie

Les De productie van elektriciteit

Les De productie van elektriciteit LESSENSERIE ENERGIETRANSITIE Les De productie van elektriciteit Werkblad Doe de stekker in het stopcontact en je hebt licht, geluid, beeld, beweging... Allemaal dankzij elektriciteit. Maar waar komt dat

Nadere informatie

BIJLAGE Samenvatting klimaatbeleid industrie buurlanden

BIJLAGE Samenvatting klimaatbeleid industrie buurlanden BIJLAGE Samenvatting klimaatbeleid industrie buurlanden 1 2 INLEIDING Deze nota bevat een synthese van maatregelen uit het klimaatbeleid ten aanzien van de industrie in onze buurlanden. Maatregelen naar

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG > Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag Postadres Postbus 20401

Nadere informatie

Duurzame biomassa. Een goede stap op weg naar een groene toekomst.

Duurzame biomassa. Een goede stap op weg naar een groene toekomst. Duurzame biomassa Een goede stap op weg naar een groene toekomst. Nuon Postbus 4190 9 DC Amsterdam, NL Spaklerweg 0 1096 BA Amsterdam, NL Tel: 0900-0808 www.nuon.nl Oktober 01 Het groene alternatief Biomassa

Nadere informatie

CO2-uitstoot Nederlandse deelnemers EU ETS

CO2-uitstoot Nederlandse deelnemers EU ETS Indicator 4 september 2017 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De 450 Nederlandse bedrijven

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2007 2008 31 362 Voorstel van wet van het lid Duyvendak tot wijziging van de Wet belastingen op milieugrondslag in verband met het beperken van de emissies

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG > Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag Postadres Postbus 20401

Nadere informatie

Rotterdam CCUS Project Porthos: transport en opslag van CO2

Rotterdam CCUS Project Porthos: transport en opslag van CO2 Rotterdam CCUS Project Porthos: transport en opslag van CO2 Klimaatdoelstellingen in Nederland Nederland heeft duidelijke klimaatdoelstellingen: in 2030 moet de uitstoot van broeikasgassen met 49% zijn

Nadere informatie

INTERNATIONALE OVEREENKOMSTEN

INTERNATIONALE OVEREENKOMSTEN L 207/1 II (Niet-wetgevingshandelingen) INTERNATIONALE OVEREENKOMSTEN BESLUIT (EU) 2015/1339 VAN DE RAAD van 13 juli 2015 betreffende de sluiting, namens de Europese Unie, van de wijziging van Doha van

Nadere informatie

Klever Boor- en Perstechniek BV Postbus 72 3410 CB Lopik

Klever Boor- en Perstechniek BV Postbus 72 3410 CB Lopik Klever Boor- en Perstechniek BV Postbus 72 3410 CB Lopik Bezoekadres: Batuwseweg 43 3411 KX Lopikerkapel Tel: 0348-554986 Fax: 0348-550611 E-mail: info@kleverbv.nl CO₂ Footprint 2014 Inhoud 1 Inleiding...

Nadere informatie

Ontwerpregeling mep-subsidiebedragen voor afvalverbrandingsinstallaties

Ontwerpregeling mep-subsidiebedragen voor afvalverbrandingsinstallaties Regeling van de Minister van Economische Zaken van., nr..., houdende wijziging van de Regeling subsidiebedragen milieukwaliteit elektriciteitsproductie 2006 (periode 1 juli tot en met 31 december) en de

Nadere informatie

Klimaatbeleid na Kyoto

Klimaatbeleid na Kyoto Klimaatbeleid na Kyoto Martin Scheepers ECN Beleidsstudies Euroforum CO 2 -Reductie Scheveningen, 27 september 2006 www.ecn.nl Inhoud 1. Wat is nodig voor effectief klimaatbeleid? 2. Wat is er veranderd

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2009 2010 31 362 Voorstel van wet van het lid Vendrik tot wijziging van de Wet belastingen op milieugrondslag in verband met het beperken van de emissies

Nadere informatie

Diepe geothermie Nationaal Onderzoek Programma Geothermie (NOPG) Waarom geothermie en waarom het NOPG?

Diepe geothermie Nationaal Onderzoek Programma Geothermie (NOPG) Waarom geothermie en waarom het NOPG? Diepe geothermie Nationaal Onderzoek Programma Geothermie (NOPG) Breed inzetbare goedkope duurzame energie Waarom geothermie en waarom het NOPG? In geothermie worden meerdere toepassingen onderscheiden

Nadere informatie

Datum 19 maart 2018 Betreft Uitslag van de derde tender windenergie op zee voor kavels I en II van het windenergiegebied Hollandse kust (zuid)

Datum 19 maart 2018 Betreft Uitslag van de derde tender windenergie op zee voor kavels I en II van het windenergiegebied Hollandse kust (zuid) > Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Directoraat-generaal Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag Postadres

Nadere informatie

Antwoord. van Gedeputeerde Staten op vragen van. R. Klumpes (GroenLinks) (d.d. 29 februari 2016) Nummer Onderwerp Warmterotonde Zuid-Holland

Antwoord. van Gedeputeerde Staten op vragen van. R. Klumpes (GroenLinks) (d.d. 29 februari 2016) Nummer Onderwerp Warmterotonde Zuid-Holland van Gedeputeerde Staten op vragen van R. Klumpes (GroenLinks) (d.d. 29 februari 2016) Nummer 3148 Onderwerp Warmterotonde Zuid-Holland Aan de leden van Provinciale Staten Toelichting vragensteller 25 November

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2013 2014 33 883 Wijziging van de Wet milieubeheer (verbetering kostenvereveningssysteem in titel 15.13) Nr. 4 ADVIES AFDELING ADVISERING RAAD VAN STATE

Nadere informatie

Energie, technologie en milieuproblemen: Europees onderzoek schetst somber wereldbeeld in 2030

Energie, technologie en milieuproblemen: Europees onderzoek schetst somber wereldbeeld in 2030 IP/3/661 Brussel, 12 mei 23 Energie, technologie en milieuproblemen: Europees onderzoek schetst somber wereldbeeld in 23 In 23 zal het wereldenergieverbruik verdubbeld zijn; fossiele brandstoffen, voornamelijk

Nadere informatie

100% groene energie. uit eigen land

100% groene energie. uit eigen land 100% groene energie uit eigen land Sepa green wil Nederland op een verantwoorde en transparante wijze van energie voorzien. Dit doen wij door gebruik te maken van duurzame energieopwekking van Nederlandse

Nadere informatie

Kernenergie & Brandstofmix Effecten vier kernenergiescenario s uit EZ s Energierapport 2008 Ad Seebregts, ECN Beleidsstudies

Kernenergie & Brandstofmix Effecten vier kernenergiescenario s uit EZ s Energierapport 2008 Ad Seebregts, ECN Beleidsstudies Kernenergie & Brandstofmix Effecten vier kernenergiescenario s uit EZ s Energierapport 2008 Ad Seebregts, ECN Beleidsstudies 2 (Nieuw) kern in de media diverse stakeholders Rapport Kernenergie & Brandstofmix

Nadere informatie

Helmonds Energieconvenant

Helmonds Energieconvenant Helmonds Energieconvenant Helmondse bedrijven slaan de handen ineen voor een duurzame en betrouwbare energievoorziening. Waarom een energieconvenant? Energie is de drijvende kracht Energie is de drijvende

Nadere informatie

Uw kenmerk Ons kenmerk Datum verzoek 2 april 2010

Uw kenmerk Ons kenmerk Datum verzoek 2 april 2010 Aan het College van burgemeester en wethouders van de gemeente Asten Afdeling Ruimtelijk Ordening T.a.v. de heer S. Olschewsky Postbus 290 5720 AG Asten Uw kenmerk Ons kenmerk Datum 100486-002-verzoek

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal Vergaderjaar 009 010 31 09 Schoon en zuinig Nr. 11 BRIEF VAN DE MINISTERS VAN ECONOMISCHE ZAKEN EN VAN VOLKSHUISVESTING, RUIMTELIJKE ORDENING EN MILIEUBEHEER Aan de Voorzitter

Nadere informatie

CO2-uitstoot Nederlandse deelnemers EU ETS

CO2-uitstoot Nederlandse deelnemers EU ETS Indicator 4 september 2018 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De circa 435 Nederlandse bedrijven

Nadere informatie

Statenvoorstel. Verhoging subsidieplafond en wijziging van de Subsidieregeling groen 2016, paragrafen 2.4 en 2.10

Statenvoorstel. Verhoging subsidieplafond en wijziging van de Subsidieregeling groen 2016, paragrafen 2.4 en 2.10 Statenvoorstel Vergaderdatum GS: 21 november 2017 Portefeuillehouder: Weber, JF Uiterlijke beslistermijn: 31 december 2017 Behandeld ambtenaar : A.P.J. van der Sluis E-mailadres: apj.vander.sluis@pzh.nl

Nadere informatie

Transitie naar een duurzame elektriciteitsvoorziening en de rol van biomassa. Ir. Harry A. Droog

Transitie naar een duurzame elektriciteitsvoorziening en de rol van biomassa. Ir. Harry A. Droog Transitie naar een duurzame elektriciteitsvoorziening en de rol van biomassa Ir. Harry A. Droog Voorzitter Platform Duurzame Electriciteitsvoorziening Biomassa meestook symposium, 27 mei 2010, Amsterdam

Nadere informatie

Een Community-based Virtual Power Plant in Zonnedorp Loenen

Een Community-based Virtual Power Plant in Zonnedorp Loenen Een Community-based Virtual Power Plant in Zonnedorp Loenen In opdracht van Stichting DURF-avond 23 April 2019 2 Wie zijn wij? André Zeijseink René van Egmond Astrid van Sprang Stefan Nellen Jasper Kroondijk

Nadere informatie

Naam en telefoon. Mundel van Wezenbeek Afdeling. Portefeuillehouder

Naam en telefoon. Mundel van Wezenbeek Afdeling. Portefeuillehouder Onderwerp Verduurzamen van energie inkoop Datum 20 december 2016 Naam en telefoon Mundel van Wezenbeek Afdeling SLWE Portefeuillehouder Wobine Buijs Wat adviseer je te besluiten? 1. Het voornemen uit te

Nadere informatie

Winning van aardgas in blok E18 van het Nederlandse deel van het continentaal plat, vanaf satellietplatform E18-A

Winning van aardgas in blok E18 van het Nederlandse deel van het continentaal plat, vanaf satellietplatform E18-A Winning van aardgas in blok E18 van het Nederlandse deel van het continentaal plat, vanaf satellietplatform E18-A Advies voor richtlijnen voor het milieueffectrapport 15 mei 2008 / rapportnummer 2068-29

Nadere informatie

Warmte Koude Opslag. Stappenplan WKO. Diep onder Drenthe

Warmte Koude Opslag. Stappenplan WKO. Diep onder Drenthe Warmte Koude Opslag Stappenplan WKO Diep onder Drenthe Klimaatbestendig Drenthe Klimaatveranderingen van vele eeuwen zijn nog steeds zichtbaar in het Drentse landschap. Voorbeelden hiervan zijn de Hondsrug

Nadere informatie

Aan de raad. Status: ter besluitvorming

Aan de raad. Status: ter besluitvorming No. 290486-1 Onderwerp Vervolg actualisatie bestemmingsplan landelijk gebied 2004. Advies raadscommissie [ ] Emmeloord, 13 januari 2015. Aan de raad. Status: ter besluitvorming Voorgesteld besluit Het

Nadere informatie

EnergyNL2050, een serie van 4 bijeenkomsten, Korte uitleg over de bijeenkomsten. KIVI-E/USI energynl2050 UvU 13 /10/16

EnergyNL2050, een serie van 4 bijeenkomsten, Korte uitleg over de bijeenkomsten. KIVI-E/USI energynl2050 UvU 13 /10/16 EnergyNL2050, een serie van 4 bijeenkomsten, 2016-2017 Korte uitleg over de bijeenkomsten KIVI-E/USI energynl2050 UvU 13 /10/16 EnergyNL2050, een serie van 4 bijeenkomsten, 2016-2017 (1) Organisatie: KIVI

Nadere informatie

Groep 8 - Les 3 Restproducten

Groep 8 - Les 3 Restproducten Leerkrachtinformatie Groep 8 - Les 3 Restproducten Lesduur: 20 minuten (zelfstandig) DOEL De leerlingen weten wat restproducten zijn en welke restproducten horen bij verschillende manieren van energie

Nadere informatie

Duurzame energie zonder Turteltaks is perfect mogelijk

Duurzame energie zonder Turteltaks is perfect mogelijk Duurzame energie zonder Turteltaks is perfect mogelijk Kim De Witte & Tom De Meester Studiedienst PVDA 1 Problemen met biomassacentrales...2 1.1 Economisch... 2 1.2 Ecologisch... 2 1.3 Fijn stof... 2 2

Nadere informatie

(ONTWERP) VERGUNNING VOOR GRONDWATERONTTREKKING OP GROND VAN DE WATERWET

(ONTWERP) VERGUNNING VOOR GRONDWATERONTTREKKING OP GROND VAN DE WATERWET (ONTWERP) VERGUNNING VOOR GRONDWATERONTTREKKING OP GROND VAN DE WATERWET verleend aan Telecom Service Leek B.V. De activiteit water in de bodem brengen of eraan te onttrekken Locatie: De Hoogte 1 leek

Nadere informatie

Van Kyoto via Den Haag naar Groningen

Van Kyoto via Den Haag naar Groningen Van Kyoto via Den Haag naar Groningen Beschrijving van de CO 2 emissie en overige broeikasgassen in de Provincie Groningen en de CO 2 effecten van de potentieelstudie 9 september 2003 Opgesteld door: KNN

Nadere informatie

Turteltaks kan 1,8 miljard euro lager als we biomassa vervangen door zon- en windenergie

Turteltaks kan 1,8 miljard euro lager als we biomassa vervangen door zon- en windenergie Turteltaks kan 1,8 miljard euro lager als we biomassa vervangen door zon- en windenergie Kim De Witte & Tom De Meester Studiedienst PVDA 1 Problemen met biomassacentrales... 2 1.1 Economisch... 2 1.2 Ecologisch...

Nadere informatie

Emissies, emissierechten, hernieuwbare bronnen en vermeden emissies

Emissies, emissierechten, hernieuwbare bronnen en vermeden emissies Emissies, emissierechten, hernieuwbare bronnen en vermeden emissies Door Harry Kloosterman en Joop Boesjes (Stichting E.I.C.) Deel 1 (Basis informatie) Emissies: Nederland heeft als lidstaat van de Europese

Nadere informatie

Duurzame energie in balans

Duurzame energie in balans Duurzame energie in balans Duurzame energie produceren en leveren binnen Colruyt Group I. Globale energievraag staat onder druk II. Bewuste keuze van Colruyt Group III. Wat doet WE- Power? I. Globale energievraag

Nadere informatie

S A U S R R A O E. Naar lagere lokale emissies in de stadsregio Arnhem Nijmegen

S A U S R R A O E. Naar lagere lokale emissies in de stadsregio Arnhem Nijmegen S R L G S A H R R U T Y O U A E E D R A F O R A S Naar lagere lokale emissies in de stadsregio Arnhem Nijmegen Eolus Naar lagere lokale emissies in de stadsregio Arnhem Nijmegen Het programma Eolus beantwoordt

Nadere informatie

Broeikasgasemissies in Nederland,

Broeikasgasemissies in Nederland, Indicator 19 mei 2009 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De totale uitstoot van broeikasgassen

Nadere informatie

Provinciale Staten van Overijssel

Provinciale Staten van Overijssel www.prv-overijssel.nl Provinciale Staten van Overijssel Postadres Provincie Overijssel Postbus 10078 8000 GB Zwolle Telefoon 038 425 25 25 Telefax 038 425 75 02 Uw kenmerk Uw brief Ons kenmerk Datum EMT/2005/1830

Nadere informatie

Verslag debat "Welke nieuwe elektriciteitscentrale(s) in Nederland?"

Verslag debat Welke nieuwe elektriciteitscentrale(s) in Nederland? CE Oplossingen voor milieu, economie en technologie Oude Delft 180 2611 HH Delft 2611 HH Delft tel: 015 2 150 150 tel: 015 150 150 fax: 015 2 150 151 fax: e-mail: 015 2 ce@ce.nl 150 151 website: e-mail:

Nadere informatie

Passen duurzame ontwikkelingen binnen het vergunningenbeleid anno 2008

Passen duurzame ontwikkelingen binnen het vergunningenbeleid anno 2008 Symposium Vink Sion Passen duurzame ontwikkelingen binnen het vergunningenbeleid anno 2008 Beetgum, 24 januari 2008 Douwe Faber Directeur E kwadraat advies Inhoudsopgave E kwadraat advies Vergunningen

Nadere informatie

ONTWERP OMGEVINGSVERGUNNING

ONTWERP OMGEVINGSVERGUNNING ONTWERP OMGEVINGSVERGUNNING verleend aan: Salt voor: solid soda dosering activiteiten: milieuneutraal veranderen (fase 1) locatie: Oosterhorn 4, Farmsum kenmerk bevoegd gezag: GR-VERG-2018-000460 kenmerk

Nadere informatie

Energietransitie bij Mobiliteit

Energietransitie bij Mobiliteit Energietransitie bij Mobiliteit Aanpak openbaar vervoer in Zuid-Holland Jan Ploeger Presentatie voor Inspiratiedag KPVV 15 oktober 2015 In Zuid-Holland is pas 2,2 % van het energieverbruik duurzaam. Nationale

Nadere informatie

Provinciale Staten van Overijssel

Provinciale Staten van Overijssel www.overijssel.nl Provinciale Staten van Overijssel Postadres Provincie Overijssel Postbus 10078 8000 GB Zwolle Telefoon 038 499 88 99 Telefax 038 425 75 01 Uw kenmerk Uw brief Ons kenmerk 2007/0008103

Nadere informatie