Kiezen of delen? Perspectieven voor ondernemers in de eerstelijnszorg

Transcriptie

1 Kiezen of delen? Perspectieven voor ondernemers in de eerstelijnszorg Geïntegreerde eerstelijnszorg in wijken biedt een zeer kansrijke toekomst. Bent u klaar voor die toekomst?

2 Welke rol wilt u spelen? Verzekeraars die (thuis)verzorging en -verpleging inkopen bij een partij die de hele zorgketen organiseert die toekomst is heel dichtbij. Zowel voor thuiszorgorganisaties als voor verpleeg- en verzorgingshuizen. Zit uw organisatie dan aan tafel met verzekeraars? En bent u voor de gemeente een interessante aanbieder van integrale zorg of maken zij liever afspraken met de concurrentie? Kortom: bent u klaar voor de toekomst? De veranderingen gaan snel! Al in 2010 gaan verzekeraars integrale zorg inkopen voor onder meer diabetes- en COPD-patiënten. Alles wijst erop dat een geïntegreerde ketenaanpak in de eerstelijnszorg (thuis) de toekomst heeft. Voor u als zorgondernemer betekent het een kwestie van kiezen of delen. Positie kiezen De politiek wil het, de maatschappij wil het en cliënten willen het: betere, minder versnipperde thuiszorg, als onderdeel van een samenhangend geheel van eerstelijnszorg. De veranderingsrichting is duidelijk. Ook is het evident dat er de komende jaren in de eerstelijnszorg grote kansen liggen voor zorgondernemers. Heel overzichtelijk zijn de komende veranderingen echter nog niet. De spelregels worden nog ontworpen, en het is niet zeker of ze aan onze voorwaarden zullen voldoen. Maar wie het spel niet speelt, staat buitenspel. Zorgondernemers die een rol van betekenis willen (blijven) spelen in de zorg thuis, moeten snel positie kiezen. Er is veel te winnen: een markt met toekomst, nieuwe partners, nieuwe financiers en nieuwe klanten. Hier gaat het naar toe Eenvoudige, lichte zorg komt straks meer voor eigen rekening van de cliënt, die zich daar al dan niet voor bijverzekert. Zelfmanagement met ondersteuning van mantelzorgers wordt belangrijker. Cliënten willen gewoon samenhangende ondersteuning, met raad en daad, bij wat hen overkomt. Gemeenten sturen op een samenhangend aanbod van welzijn, preventie en zorg. De wijkbenadering staat centraal. Verzekeraars kopen complexe, chronische zorg in als ketenzorg. Daarbij is een doelgerichte samenwerking tussen partijen en beroepsgroepen vereist. Cliënten benutten meerdere, op elkaar aansluitende, financieringsbronnen (AWBZ, Zvw, Wmo, eigen middelen). Verpleging wordt minder vanuit de AWBZ, meer vanuit de Zvw gefinancierd. Een goede aansluiting van deze financieringsbronnen, ook met de Wmo, is van groot belang. Hoe benut u uw troeven? U heeft de ervaring, de expertise en de middelen in huis voor hoogwaardige zorgverlening thuis. Uw organisatie is als geen andere thuis achter de voordeuren van cliënten in uw regio. En als aanbieder van integrale zorg bent u bij uitstek een specialist in preventie, signalering, verpleging & verzorging, palliatieve zorg, mantelzorgondersteuning, dagopvang en respijtzorg. Met deze integrale benadering van de cliënt kunt u de verbinding tussen de verschillende ketens vormen. Hoe wilt u al deze troeven benutten in het nieuwe speelveld dat ontstaat?

3 Toekomstbeelden Tips voor zorgondernemers U wilt weloverwogen beslissingen kunnen nemen en uw ambities waarmaken. Een eenduidig advies om dat te realiseren, bestaat er helaas niet. Elke situatie is nu eenmaal anders. Toch zijn er wel tips te geven waarmee u, als zorgondernemer, uw voordeel kunt doen. Gemeenten en verzekeraars bepalen mede de toekomst van de ouderenzorg. Onderhoud goede relaties met deze partijen. Huisartsen zijn belangrijke leveranciers én afnemers van eerstelijnszorg. Zoek samenwerking met huisartsen en andere invloedrijke partijen, zoals gezondheidscentra. Het is van belang medewerkers tijdig te betrekken bij de veranderingen. Faciliteer medewerkers in het zelfstandig vervullen van professionele samenwerking waarbij er ruime aandacht is voor de zorgrelatie. Het ontwikkelen en realiseren van nieuwe zorgdiensten is geen sinecure. Benut de kennis en ervaring van professionals bij het ontwikkelen en verbeteren van zorgconcepten. Sommige samenwerkingsvormen kunnen juridische problemen opleveren, bijvoorbeeld op het gebied van mededingingsrecht. Kies een passende samenwerkingsvorm en maak heldere juridische afspraken over samenwerking in de keten. Niet kiezen is geen keuze. Maak keuzes als ondernemer wat betreft doelgroepen, financieringsbronnen en samenwerkingspartners. Bereid de organisatie waar nodig voor op ketensamenwerking.

4 Uw opties Er zijn grofweg twee keuzes mogelijk voor zorgondernemers. U kiest voor een rol als spin in het web voor de integrale keten van eerstelijnszorg óf u kiest voor een meer uitvoerende rol, waarbij de aansturing van bepaalde ketens in handen is van een andere partij. Welke keuze u ook maakt, u vervult een onmisbare rol ten opzichte van uw ketenpartners. Zorgondernemers die hun strategische opties in beschouwing nemen, komen onvermijdelijk ook uit op de eerstelijnszorg als kansrijk perspectief. Wie dat perspectief als ontwikkelingsrichting kiest, zal zijn organisatie en het productaanbod aan moeten passen. Dat is noodzakelijk om binnen de nieuwe spelregels die nu in de maak zijn, ketenzorg te coördineren en/of schakels binnen de zorgketen te realiseren. Ook wie niet voor een leidende rol in de eerstelijnszorg kiest, krijgt ermee te maken. Het (intramurale) tweedelijnszorgaanbod moet immers aansluiten op de (on)mogelijkheden van de nieuwe eerstelijnszorg. In beweging Anticiperend op de ontwikkelingen bereiden diverse zorgaanbieders zich al voor op integrale eerstelijnszorg. Niet alleen (thuis)zorgorganisaties komen in beweging, ook andere, concurrerende, partijen, zoals samenwerkingsverbanden van huisartsen timmeren aan de weg. De markt is immers vrij toegankelijk voor alle aanbieders. Welke partij kan straks de hele keten goed overzien, effectief beheren en coördineren en (dus) onderhandelen met ziektekostenverzekeraars en gemeenten? (Thuis)zorgorganisaties die niet achter de feiten aan willen lopen, richten zich nu al op hun perspectieven in de eerstelijnszorg en de organisatie ervan over pakweg drie jaar. Een traditionele thuiszorgorganisatie kan zich binnen enkele jaren omvormen tot een maatschappelijk ondernemer die onder meer zorg en diensten samenbrengt voor individuele klanten, de wijkverpleegkundige coördinatie van wijkzorgteams voor zijn rekening neemt en wijkverpleegkundigen detacheert in eerstelijnsgezondheidscentra. Vrij naar Zorg in de Toekomst Toekomst in de Zorg, ActiZ Visienota Eerstelijn Wijkverpleegkundige spil Vrijwel alle partijen zien in de toekomstige eerstelijnszorg een belangrijke functie weggelegd voor de wijkverpleegkundige, die met een zorginhoudelijke en organisatorische coördinatiefunctie kan bijdragen aan kwalitatief betere zorg, zonder dat de kosten ervan hoger worden. Ook de 12 regionale thuiszorgorganisaties die zich hebben verzameld rond het initiatief wijkverplegingindeeerstelijn.nu zien de wijkverpleging graag terug, in een nieuwe rol. Zij pleiten voor*: een betere lokale herkenbaarheid van de wijkverpleegkundige; een sterkere relatie tussen cliënt en wijkverpleegkundige; professionele zorg thuis over domeingrenzen heen; een sterkere regionale infrastructuur zoals transfer- en meldpunten; herwaardering van verpleging thuis tot méér dan medisch-technische handelingen. * Zorg thuis; ongedeeld en samenhangend. Een wenkend perspectief ; René van het Erve (maart 2009).

5 De visie van ActiZ De kracht van (thuis)zorgorganisaties is de jarenlange ervaring met directe, nabije en integrale zorg. Voor kwetsbare ouderen en chronisch zieken komt het aan op een zo effectief mogelijke inrichting van die zorgen dienstverlening. Een naadloze aansluiting tussen AWBZ, Zvw en Wmo is daarvoor noodzakelijk. Om in de (eerstelijns)zorg keuzemogelijkheden in prijs en kwaliteit te realiseren, moeten zowel cliënten als zorgaanbieders vrije toegang hebben tot de markt. ActiZ zet in op een realistisch en effectief samenspel met de andere actoren in de eerstelijnszorg. Met als doel: optimale resultaten voor klant en maatschappij. Pleidooi van ActiZ In de visie van ActiZ op de toekomst van de eerstelijnszorg moet er aan een aantal voorwaarden voldaan worden om de door alle partijen gewenste veranderingen succesvol te realiseren. In dat verband pleit ActiZ voor: één samenhangend kader en een realistische bekostiging voor (wijk)verpleging thuis in plaats van de huidige versnippering over AWBZ en Zvw; profilering van wijkteams met voldoende deskundigheid, geen knip tussen verpleging en verzorging; versterking van de preventiekracht van de thuiszorg; juridisch heldere en bedrijfsmatig realistische samenwerkingsvormen in de keten; samenwerking tussen zorgorganisaties, zorgverzekeraars en gemeenten; gezamenlijke investeringen in een op wijkniveau samenhangende keten van welzijn-wonen-preventie-zorg; benutting van slimme technologie die ondersteunend is aan de zorg en de organisatie ervan; een directe betaalrelatie tussen klant en aanbieder, niet uitsluitend in pgb-vorm; adequate regeling en financiering van acute zorg (beschikbaarheid care); wegnemen financiële drempels zodat integratie van multidisciplinaire tweedelijns-expertise in de eerstelijnszorg mogelijk is. Meer weten? Actuele informatie en inspirerende voorbeelden zijn te vinden op het ledengedeelte van Heeft u vragen? Mail uw vraag naar info@actiz.nl. Tekst: Jan Beesems, Groenekan Eindredactie: ActiZ, organisatie van zorgondernemers Illustratie: Ytje@unit, Amsterdam Vormgeving: Cascade visuele communicatie, Amsterdam Druk: Libertas, Bunnik Publicatienummer: ActiZ, Oudlaan 4, 3515 GA Utrecht Team cliënt, kwaliteit en innovatie (030) , info@actiz.nl PUBLICATIEDATUM: JUNI 2009 ActiZ 2009 Het is leden van ActiZ toegestaan (delen van) de uitgave te verveelvoudigen, op te slaan (in een gegevensbestand), of openbaar te maken, in welke vorm of op welke wijze dan ook. Zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van ActiZ, is het derden niet toegestaan (delen van) de uitgave te verveelvoudigen, op te slaan (in een gegevensbestand), te wijzigen of openbaar te maken, in welke vorm of op welke wijze dan ook. Deze uitgave is met grote zorgvuldigheid en met gebruikmaking van de meest actuele gegevens tot stand gekomen. Het is evenwel niet geheel uitgesloten dat de informatie in deze uitgave onjuistheden en/of onvolkomenheden bevat. ActiZ aanvaardt geen aansprakelijkheid voor directe of indirecte schade ontstaan door eventuele onjuistheden en/of onvolkomenheden. Aan de inhoud van deze uitgave kunnen geen rechten worden ontleend.