Oefenen is zorgen dat het resultaat geen toeval is.

Transcriptie

1 voor wie JA zegt tegen actief en inspirerend onderwijs Ga eens bij jezelf na wat dit voor jou zou kunnen betekenen Vergelijk daarna jouw beeld met dat van een buur. Overeenkomsten en verschillen? Dolf Janson Zo lesgeven dat alle leerlingen in elke les zelf ervaren dat zij daardoor iets leren. Oefenen is zorgen dat het resultaat geen toeval is. 1

2 opsluitregel rommelkamer lettervrek Zo lesgeven dat de leerlingen die behaalde opbrengst over een paar weken ook nog kunnen, weten en/of begrijpen vettig open sjwa [ǝ] Zo lesgeven dat je je daarbij baseert op formatieve evaluaties. 2

3 Formatieve evaluatie: - verkrijgen van een beeld van de stand van zaken op dit moment (peiling / observatie / gesprek) - niet beoordelend, maar informerend - met deze informatie ( data ) worden doelen en activiteiten in de periode daarna vastgesteld / aangepast - gericht op elk individu - vergelijking met zichzelf m.b.t. nagestreefde doelen - fungeert als het vaststellen van een veranderbare tussenstand, zowel voor leerling als leraar. Summatieve evaluatie: - verkrijgen van een totaalbeeld over een (vaak langere) periode - gericht op te behalen van (grotere) doelen / referentieniveau / ontwikkelingsperspectief - met als doel beoordeling en selectie - door vergelijken van leerlingen met elkaar - ook door vergelijken met een (landelijke of regionale) norm - ook voor vergelijken met andere groepen - fungeert als het vaststaande feiten Leerlingen en leraren met lef 3

4 In een goede school is niet de schoolleider de baas, maar de (kern)waarden en de missie 1. Het onderwijs wordt zodanig ingericht dat de leerlingen een ononderbroken ontwikkelingsproces kunnen doorlopen. Het wordt afgestemd op de voortgang in de ontwikkeling van de leerlingen. 2. Het onderwijs richt zich in elk geval op de emotionele en de verstandelijke ontwikkeling, en op het ontwikkelen van creativiteit, op het verwerven van noodzakelijke kennis en van sociale, culturele en lichamelijke vaardigheden. 4

5 drie groepen op basis van percentielscores Cito % 11 groepseffect op positie gemiddelde leerling onder gemiddeld gemiddeld boven gemiddeld prestatieniveau Reeks1 Reeks E D C B A onder gemiddeld gemiddeld boven gemiddeld A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y leerlingen 22 5

6 % % E D C B A E D C B A instructie-afhankelijk zijn nog niet toe aan deze doelen moeten juist meer oefenen moeten andere instructie instructie-gevoelig niet allemaal hetzelfde leerdoel hebben feedback en reflectie nodig instructie-onafhankelijk beheersen de basisdoelen al of bijna met passende doelen wel instructie nodig 6

7 drie groepen op basis van Cito vier groepen op basis van coachingbehoefte Geringe motivatie INSPIREREN Vergroot de motivatie Wek interesse Onderzoek reden verloren motivatie Stimuleer tot kortdurende activiteiten Benadruk positieve kwaliteiten Werk eraan om zowel motivatie als vaardigheden te vergroten Stel korte-termijndoelen Structureer het leerproces door opeenvolgende korte taken Houd nauw contact Volg de vorderingen Grote vaardigheid DELEGEREN Moedig aan tot durf te experimenteren en fouten te maken Bied uitdagingen aan maar regel niet te veel Houd de interesse vast Moedig aan anderen te coachen Werk aan het vergroten van de vaardigheden Bied perspectief op het effect als die vaardigheden beheerst worden Stel de mogelijkheden om te leren veilig Maak gebruik van feedback en reflectie Laat meer los als het vertrouwen in het resultaat groeit Grote motivatie drie groepen op basis van Cito vier groepen op basis van coachingbehoefte zes groepen op basis van analyse van de taak STUREN BANEN Geringe vaardigheid Dolf Janson - naar: Claxton, Chambers, Powell & Lucas (2011) The Learning Powered School 7

8 wat is gericht op doen en ervaren? wat is gericht op voorstellen van het doen? wat is gericht op het gebruik van modellen? wat is gericht op het gebruik van formules? wat is gericht op het verwoorden? wat is gericht op het mentaal handelen? drie groepen op basis van Cito vier groepen op basis van coachingbehoefte zes groepen op basis van analyse van de taak n groepen op basis van de match tussen onderwijsbehoeften en doelen mij aanmoedigt fouten te durven maken maakt dat ik volhoud, ook als het moeilijk lijkt feedback geeft op werkwijze en inzet mij stimuleert samen te werken met een maatje mij korte taken geeft, maar vaker op een dag mij niet voorzegt, maar zelf laat denken taalvaardigheid/woordenschat helpt vergroten systematisch werken ondersteunt Uitgangspunt: leerlingen verschillen in voorkennis talenten leermogelijkheden manieren van denken interesses leerstrategie zelfbeeld thuiscultuur soc.ec.factoren 8

9 Je ziet het pas als je het doorhebt ` JC 4 3 Integreren Toepassen Vieren Delen Generaliseren Evalueren Bewijzen Oriënteren Ontdekken Verwonderen Problematiseren Oefenen Systematisch onderzoeken of waarnemen 1 2 Wat je voor de toepassing moet kunnen en weten geeft richting aan de vorm en inhoud van het oefenen. Voorbeelden: begrijpend lezen en spelling fasen die je als leraar volgt: 1. Activeer voorkennis. 2. Benoem essentie(s). 3. Laat proberen en observeer zelf. 4. Laat kort oefenen /uitproberen en begeleid daarbij. 5. Blik met hen terug en geef feedback (geen oordeel). onderwerp activiteit van de leerlingen: 1. ddu: Herken ik het probleem? Wat weet ik er al / nog van? 2. Ontdekken: wat is er voor mij te leren? 3. Begrijp ik die essentie? Hoe kunnen we elkaar helpen? 4. Nagaan of het werkt en verwoorden in duo. 5. Herken ik wat ik kan / weet? Snap ik wat ik nog moet oefenen en hoe dat zou kunnen? doel ddu: denken (alleen) delen (samen in duo) uitwisselen (met ander duo of in hele groep) 9

10 Waarover gaat deze opdracht? Wat wil ik daarna (beter/anders) kunnen / weten / begrijpen? Wanneer ben ik tevreden? Hoe ga ik het aanpakken? Welk hulpmiddel gebruik ik? Met wie werk ik samen? Wanneer (en waar) werk ik hieraan? Een eigen doel van de leerlingen geeft richting aan hun denken en handelen bakent af wat buiten de orde valt geeft een beeld van de gewenste situatie stelt hen in staat zelf te evalueren bepaalt wat passende werkvormen zijn is voorwaarde voor autonoom gedrag. Ik herken (=kan horen) of er een sjwa in een woord voorkomt. Ik kan uitleggen hoe ik woorden kan onderscheiden waarin ik [lǝk] hoor, maar waarin ik lijk moet schrijven en woorden waarin ik [luk] hoor en luk moet schrijven. Ik kan ten minste tien voorbeelden van zulke woorden noemen. Ik weet waar ik het eerste getal op de lgl moet zetten als ik moet aftrekken en kan uitleggen waarom daar. Ik gebruik bij het uitrekenen van aftreksommen <100 op de lgl zo groot mogelijke sprongen Ik kan binnen 2 seconden het antwoord noemen van elk van deze vijf tafelsommen (die ik nu nog niet uit mijn hoofd ken) 10

11 Kwalificaties als mooi beter veel Werkwoorden als proberen oefenen leren Waarom niet? door eendimensionale werkjes (goed/fout) kant- en klare werkbladen volgen van de methode sterk voorgestructureerde opdrachten nadruk op antwoorden aanbieden van oplossing i.p.v. probleem afwijzen van eigen oplossingen elke instructie is directe instructie afhankelijk gedrag belonen Ze Want kunnen ze kunnen niet niet zelfstandig werken. Ik ga ze Ik ga ze daarom steeds even steeds even controleren. controleren.. 11

12 geen directe aandacht leraar taak is bekend zonder te storen niet afgeleid impulsen onder controle taak op tijd af moeten betrokken doelgericht gaan voor resultaat intensief doorzetten aanspreekbaar voor anderen willen Een manier van lesgeven waarbij de leraar niet doet wat de leerlingen moeten doen. zelfstandig Voelen Ervaren Herkennen Vatten Manipuleren Communiceren Verwerken Interpreteren Redeneren Onderscheiden Evalueren Creatief denken 12

13 2 x 2 = = 4 3 x 3 = = 9 4 x 4 = = 16 Hij heeft WiFi Gaat dit ook zo bij 25 x 25? De titel van deze cartoon is draadloos. Wat maakt dat je deze cartoon grappig vindt. Bedenk met je maatje ook twee voorbeelden, waarin op eenzelfde manier humor ontstaat: door te spelen met woorden. Geef ze vorm via een tekening of foto. Probeer deze voorbeelden uit op andere mensen: gaan ze erdoor lachen? leren is - neurale verbindingen maken en versterken - verbinden met voorkennis - nadenken en reflecteren - eigen wiel uitvinden Leren leidt tot aanvullen meer weten/kunnen/begrijpen veranderen wat je al wist/kon/begreep/vond aanpassen vervangen wat je al dacht te weten/kunnen/begrijpen loslaten en iets anders daarvoor in de plaats krijgen. Bedenk van elk een voorbeeld uit je praktijk. 13

14 Formeel leren Informeel leren doel afspreken: opbrengst is eenduidig gesloten taak criteria afspreken eigen invulling opbrengst mogelijk/nodig (half) open taak open uitnodigende vragen onderzoeksmatige opdrachten interessante inhoud nieuwsgierigmakende start keuzemogelijkheden die ertoe doen oplossingsmogelijkheden op verschillende handelingsniveaus uitdagende vormen integratie vakken uitblijven van oordeel feedback i.p.v. oordeel of beloning interesse en meeleven ruimte in plaats en tijd verantwoordelijk mogen zijn heldere criteria vooraf samenwerkend leren & samenlerend werken functionele oefening en toepassing lagere orde hogere orde 14

15 Les Vlinders Variant 1 Wanneer zijn vlinders actief? Wat eten vlinders? Hoe eten vlinders? Wat is een vlinder voordat hij vlinder is? Noem eens drie soorten vlinders. Les Vlinders Variant 2 Welke relatie zie je tussen de lichaamsbouw van de vlinder en zijn manier van voortbewegen? Wat moet er aan een vlinder veranderen om ouder te kunnen worden dan nu (=maximaal een jaar)? Sommige vlinders zijn beschermd vanwege hun zeldzaamheid. Welke gevolgen zal het uitsterven van alle vlinders op de aarde hebben? (Wat zou er op aarde veranderen?) Beschrijf een vlinderparadijs en maak ook een ontwerptekening/maquette. Het antwoord is rups ; verzin tenminste 5 zinvolle vragen bij dit antwoord. Korte termijn alleen geheugen feiten voordoen nadoen geïsoleerd het moet af Langere termijn herkennen en begrijpen verbanden zien denken en verwoorden toepassen niet door meten en summatief evalueren taken i.p.v. leren antwoorden i.p.v. manier van oplossen risicomijdend gedrag bevorderen wel door uitdagen en zelf laten denken / uitproberen leerstof betekenisvol maken formatieve evaluatie benutten beoogd leerproces vorm en inhoud van lessen laten bepalen weektaak gelijke taken af hebben klassikale lessen vast rooster elke leraar doet alles passief maken beoordelen fouten verbeteren periodetaak (variabel) passende taken doel/criteria bereikt hebben workshops behoefte/keuze variabel rooster talenten leraren benutten actief leren feedback geven reflecteren op inzet en aanpak 15

16 If you make a change and it feels comfortable, you haven t made a change. 16