Gezond heidsraad. Aan de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. installatie vaste Commissie Ethiek en recht. Onderwerp Uw kenmerk Ons kenmerk

Transcriptie

1 Gezond heidsraad Aan de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Onderwerp Uw kenmerk Ons kenmerk Bij lagen Datum installatie vaste Commissie Ethiek en recht U /RvH/jh/043-C :27 mei 2016 Geachte minister, Afgelopen najaar heb ik u geïnformeerd over nadere maatregelen die de Gezondheidsraad heeft genomen om oneigenlijke beïnvloeding door belangenverstrengeling te voorkomen (zie bijlage). Nieuw daarin is onder meer dat de raad bij de installatie van een adviescommissie een brief stuurt aan de opdrachtgevende bewindspersoon over de samenstelling van de commissie en de keuzes die daarbij zijn gemaakt. De installatie van de vaste Commissie Ethiek en recht is de eerste aanleiding om u een dergelijke brief te sturen. Het betreft een nieuwe commissie van deskundigen die gevraagd en ongevraagd zal adviseren over kwesties en ontwikkelingen op het gebied van de gezondheidszorg en volksgezondheid die vanuit ethisch en juridisch perspectief van belang zijn. Daarnaast zal zij waar nodig andere commissies van de Gezondheidsraad ondersteunen wanneer ethische ofjuridische vraagstukken aan de orde zijn. Deze commissie staat onder voorzitterschap van prof. dr. M.H.N. Schermer, hoogleraar filosofie van de geneeskunde en de maakbaarheid van de mens, Erasmus MC, Rotterdam Leden van de commissie zijn: mr. A.C. de Die, advocaat, Verlink & De Die advocaten, Amsterdam mr. dr. J.H.I-I.M Dorscheidt, universitair docent gezondheidsrecht, UMCG en Rijksuniversiteit Groningen prof. dr. G.A. de Hartogh, emeritus hoogleraar ethiek, Universiteit van Amsterdam prof. mr. A.C. Hendriks, hoogleraar gezondheidsrecht, Universiteit Leiden; gezondheidsjurist, KNMG, Utrecht prof. dr. K. Horstman, hoogleraar filosofie van de publieke gezondheid, Maastricht UMC+ prof. dr. C. Leget, hoogleraar zorgethiek; bijzonder hoogleraar in de ethiek van de palliatieve zorg, Universiteit voor Humanistiek, Utrecht B ez oe ka d re s Parnassusplein VX Den Haag re.v.hellemondt@gr.ni Telefoon Postbus BB Den Haag

2 Gezond heidsraad Onderwerp : installatie vaste Commissie Ethiek en recht Ons kenmerk : U /RvH/jh/043-C Pagina : 2 Datum :27 mei 2017 mr. dr. M.C. Ploem, universitair docent gezondheidsrecht, AMC, Amsterdam dr. G.J.M.W. van Thiel, universitair docent medische ethiek, UMC Utrecht prof. dr. MA. Verkerk, hoogleraar medische ethiek, UMCG, Groningen Verder treedt als waarnemer in deze commissie op: mr. J.B.F. Brouwers-Verstappen, VWS Ik heb er vertrouwen in dat deze commissie alle expertise verenigt die nodig is voor het adviseren over ethische en juridische vraagstukken op het terrein van de gezondheidszorg en de volksgezondheid. Bij de installatie hebben alle leden openheid gegeven over hun mogelijke belangen op dit terrein. Daaruit kwam naar voren dat: Het lid Hendriks werkzaam is bij de KNMG. Op het moment dat de commissie een onderwerp behandelt waarover de KNMG een standpunt heeft uitgebracht of in ontwikkeling heeft zal hij de voorzitter hiervan op de hoogte brengen, zodat kan worden besloten hoe hiermee om moeten worden gegaan; het lid Van Thiel een broer heeft die werkzaam is bijeen farmaceutisch bedrijf. Zij zal melden wanneer de commissie een onderwerp bespreekt dat op zijn werkterrein ligt, zodat kan worden bezien of zij kan deelnemen aan het adviesproces; het lid De Die advocaat is te Amsterdam. Wanneer De DIE betrokken is bijeen juridische procedure die betrekking heeft op een onderwerp waarover de commissie adviseert zal zij dit kenbaar maken, zodat kan worden besproken of zij gezien haar belangen deel kan nemen aan de beraadslaging. Hiermee zijn naar mijn mening goede voorwaarden geschapen voor een onafhankelijke, objectieve en evenwichtige advisering door deze commissie. De belangenverklaringen van de commissieleden zijn te vinden op de website van de raad ( Met vriendelijke groet, prof. dr.w.a. van GooI, voorzitter Bezoekadres re.v.heiiemondtgrni Telefoon

3 Gezondheids raad Aan de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Onderwerp : Nadere maatregelen om oneigenlijke beïnvloeding door belangenverstrengeling Uw kenmerk te voorkomen Ons kenmerk : /WAvG/JA/mjv n Datum 14 oktober Geachte minister, In mijn brief van 22 juni jongstleden heb ik u aangekondigd dat de Gezondheidsraad zich opnieuw zou bezinnen op de balans tussen wetenschappelijke expertise en belangen en dat dit zou kunnen leiden tot een herijking van de rol van commissielid. adviseur en geraadpieegde deskundige. Dit naar aanleiding van de discussie die was ontstaan over de belangen van professor Meijer bij de advisering over het bevolkingsonderzoek naar baarmoederhalskanker uit U heeft toegezegd de Tweede Kamer na de zomer te informeren over de consequenties in de Organisatie van de Gezondheidsraad, waarbij u de wens heeft uitgesproken dat de positie van adviseur meer op afstand zou komen te staan. In deze brief zet ik uiteen welke nadere maatregelen de Gezondheidsraad heeft genomen om oneigenlijke beïnvloeding door belangenverstrengeling te voorkomen. Code ter voorkoming van oneigenlijke beïnvloeding door belangenverstrengeling Bij zijn advisering maakt de Gezondheidsraad gebruik van topexperts. Deze mensen leveren geregeld ook hun expertise aan andere instanties, zoals patiëntenorganisaties, overheden of het bedrijfsleven. Publiek-private samenwerking tussen overheid, industrie en wetenschap is een realiteit; de overheid stimuleert deze ook. Daarbij zijn strikte procedures nodig om oneigenlijke beïnvloeding te voorkomen en de onafiankelijkheid van de advisering te waarborgen. Hiertoe weegt de raad altijd bewust af of er een belangenconflict kan ontstaan, aan de hand van de uitgangspunten en de belangenverklaring uit de Code ter voorkoming van oneigenlijke bei 7vloeding door belangenverstrengeling, opgesteld in Daarnaast worden conceptadviezen opgesteld door deskundigen op verschillende wetenschapsgebieden en worden deze in zogeheten Bezoekadres m.kerkhofgr.ni

4 Gezond heidsraad Onderwerp : Nadere maatregelen om oneigenlijke beïnvloeding door belangenverstrengeling te voorkomen Ons kenmerk : /WAvG/JA/mjv Pagina : 2 Datum :14 oktober 2015 beraadsgroepen getoetst door andere deskundigen. Ook dat draagt bij aan een evenwichtig en onafhankelijk advies. Naar aanleiding van de recente bezinning op de werkwijze past de raad zijn de procedures aan. Bij de beslissing over de rol die deskundigen kunnen spelen bij de totstandkoming van het advies zal meer maatwerk gehanteerd worden, waarbij de huidige adviseursrol verdwijnt. Verder vergroten we de transparantie over de belangen van de commissieleden. Daarnaast heeft de raad het initiatief genomen om met de opstellers van de Code leerervaringen uit te wisselen. Vergroten van maatwerk De beoordeling of een deskundige kan deelnemen aan het commissieproces, al dan niet onder voorwaarden, wordt sterker dan nu het geval is een kwestie van maatwerk. Daarbij is het in de Code gehanteerde principe van proportionaliteit leidend. Bij de beslissing over deelname aan een commissie gelden de volgende uitgangspunten. Deskundigen die persoonlijk financieel gewin kunnen hebben bij de uitkomst van een advies, kunnen geen rol spelen in de totstandkoming van dat advies. Dat is nu al het geval, en dit verandert niet. Een deskundige die geen persoonlijk financieel belang heeft, maar wel een ander, scherp af te bakenen belang, kan lid worden van de commissie met de beperking dat hij buiten de beraadslaging wordt gehouden bij het onderwerp waarop zijn belang betrekking heeft. Hierbij kan het bijvoorbeeld gaan om iemand die een onderzoeksbelang heeft, die deel uitmaakt van een onderzoeksinstituut met een belang of die als adviseur optreedt voor een bedrijf. Een deskundige die een (niet persoonlijk financieel) belang heeft dat niet scherp af te bakenen is, wordt geen lid van de commissie. Wel kan zo iemand geraadpleegd worden door de commissie. Dat kan bijvoorbeeld gebeuren in de vorm van een hoorzitting, een interview of deelname aan een of meer vergaderingen op uitnodiging van de commissie. Deskundigen die werken bij een dienstonderdeel van een ministerie (ambtenaren) kunnen geen lid worden van de commissie. De Kaderwet adviescolleges staat daaraan in de weg. Wel kunnen zij, net als de vorige categorie deskundigen, geraadpleegd worden via een hoorzitting, interview of deelname aan een of meer vergaderingen op uitnodiging van de commissie. 1 De code is opgesteld door de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen. de Koninklijke Nederlandsche Maatschappij tot bevordering der Geneeskunst. de Gezondheidsraad, het Centraal BegeleidingsOrgaan. het Nederlands Huisartsen Genootschap en de Orde van Medisch Specialisten. De tekst van de code is te vinden op de website van de Gezondheidsraad. onder Taak & werkwijze - Onafhankelijkheid. Bezoekad res rn.kerkhof@gr.nl

5 Onderwerp : Nadere maatregelen om oneigenlijke beïnvloeding door Pagina : 3 Datum :14 oktober 2015 daarbij zijn gemaakt. Deze brief wordt gepubliceerd op de website van de raad vergezeld door de buiten de beraadsiaging moeten blijven. Invullen en tussentijdse aanpassing van de Openheid over belangen is een cruciaal onderdeel van de procedures om oneigenlijke beïnvloeding tegen te gaan. Daarom moeten deskundigen die een bijdrage leveren aan de advisering door de wordt aangegeven wie als deskundigen zijn geraadpleegd. Vertegenwoordigers van de opdrachtgevende ministeries zijn aan de commissie toegevoegd Ons kenmerk : /WAvG/JA/rnjv belangenverstrengeling te voorkomen Nieuwe commissies worden vanaf 1 november 2015 volgens deze uitgangspunten samengesteld. Gezondheidsraad een belangenverklaring invullen. Op grond daarvan beslist de voorzitter van de Gezondheidsraad zelf, maar wordt ook actief gedeeld met collega-commissieleden en met de buitenwereld. De procedures op dit gebied worden verder uitgebreid en aangescherpt. Nieuw is bijvoorbeeld dat de raad bij de installatie van een adviescommissie een brief stuurt aan belangenverklaringen van de commissieleden. Verder zullen de belangenverklaringen nadrukkelijker dan nu liet geval is, worden besproken in de commissievergaderingen. Bij de start onderwerp op iedere vergaderagenda vast terug, zodat actualisering van de verklaringen meer aandacht krijgt en nagegaan kan worden of er onderwerpen op de agenda staan waarbij leden belangenverklaringen wordt vereenvoudigd met behulp van digitale verwerking. In het advies van liet adviesproces bespreekt de commissie alle verklaringen integraal. Verder keert liet de opdrachtgevende bewindspersoon over de samenstelling van de commissie en de keuzes die Presidiurncomrnissie. 2 De belangenverklaring is niet alleen bedoeld voor de (leiding van) de raad welke rol een deskundige kan spelen bij een advies, eventueel na raadpleging van de Versterken van de transparantie Gezond heidsraad rn.kerkhof@gr.nl Bezoekadres voorzitter van de Gezondheidsraad met betrekking tot de algemene strategie en het totale functioneren van de raad. voorzitters van de vaste commissies zitting. De Presidiumcommissie treedt op als klankbord en denktank voor de 2 In de Presidiumcommissie hebben naast de leiding van de raad de vicevoorzitters van de beraadsgroepen en de vertegenwoordigers van (serni)overheidsorganisaties die betrokken zijn bij het adviesonderwerp (zoals de SER, de IGZ, het RIVM of het CBR) kunnen als waarnemer advies, maar leveren feitelijke informatie en toelichting op de adviesvragen aan. Ook optreden. Deze rol verandert niet. als waarnemer. Zij hebben geen zeggenschap en dragen geen verantwoordelijkheid voor het

6 Tot slot onaflankelijkheid een onderwerp is dat steeds in beweging is. Daarom moet de Code een levend Postbus De Gezondheidsraad heeft een evenwichtige en betrouwbare advisering hoog in het vaandel staan. Ons kenmerk Onderwerp Pagina Datum 14 oktober 2015 : /WAvG/JA/mjv Nadere maatregelen om oneigenlijke beïnvloeding door belangenverstrengeling te voorkomen Bewaking van de onaflankelijkheid vraagt niet alleen strikte procedures om oneigenlijke beïnvloeding te voorkomen, maar ook voortdurende alertheid en open discussie. De genomen maatregelen dragen daaraan bij. Ik ga er dan ook van uit dat ze zullen zorgen voor een blijvend vertrouwen in de adviezen van de raad. Tegelijk realiseert de raad zich dat het waarborgen van zijn instrument zijn en zal de raad zijn procedures op het terrein van belangen regelmatig tegen het Bezoekad res voorzitter licht houden. Gezondheidsraad VX Den Haag Parnassusplein 5 www. g r. ni 2500 BB Den Haag