Diversiteit in het onderwijs en praktijk Aanbevelingen voor onderwijs, praktijk en beroepsverenigingen
|
|
- Peter Claes
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Diversiteit in het onderwijs en praktijk Aanbevelingen voor onderwijs, praktijk en beroepsverenigingen Dit document betreft de aanbevelingen hoe aandacht voor (interculturele) diversiteit meer invulling kan krijgen in het onderwijs aan gedragswetenschappers. Deze aanbevelingen zijn geformuleerd naar aanleiding van een leernetwerkbijeenkomst die NIP en NVO op 28 november 2011 organiseerden in Utrecht op het NIP bureau. De bijeenkomst vond plaats in het kader van het project Intercultureel vakmanschap van pedagogen en psychologen 1. De leernetwerkbijeenkomst is voorbereid door de projectgroep onderwijs, bestaande uit vertegenwoordigers van NIP en NVO: Paulien Linnenbank, Hetty Verzaal, Jacqueline van Swet, Denis Koets en Diana Geraci. Een eerder georganiseerde leernetwerkbijeenkomst op 10 oktober 2011 kon geen doorgang vinden doordat er te weinig aanmeldingen waren. Met de leernetwerkbijeenkomst beoogde de projectgroep: 1. de discussie tussen vertegenwoordigers van onderwijs en praktijk te faciliteren waarom en hoe invulling van culturele diversiteit vorm te geven in het onderwijs aan gedragswetenschappers; 2. aanbevelingen richting beroepsverenigingen NIP, NVO; onderwijs- en praktijkinstellingen te formuleren over welke rol zij ieder en samen in een vervolg kunnen hebben in het realiseren van aandacht voor (culturele) diversiteit in het onderwijs aan gedragswetenschappers. Genodigden waren opleidingsdirecteuren en (hoofd)opleiders van de faculteiten psychologie en pedagogiek en van de relevante postmasteropleidingen. Daarnaast zijn een aantal vertegenwoordigers vanuit praktijkinstellingen en praktiserende gedragswetenschappers uitgenodigd. Er waren 45 deelnemers. De bijeenkomst werd voorgezeten door Olaf Stomp. Er waren vier presentaties: Jacqueline van Swet over aandacht voor diversiteit en internationalisering binnen de hbo Mirte de Vries over de opleiding GZ-psycholoog K&J Intercultureel bij RINO NH Trees Pels over de meetladder Diversiteit in het Onderwijs van de Kenniswerkplaats Tienplus; Moenja Bouaoud over vereiste interculturele vaardigheden in de praktijk. Na deze presentaties, gingen de aanwezigen uiteen in deelgroepen. 1 Dit project valt onder en wordt gefinancierd door het ZonMw programma Diversiteit in het Jeugdbeleid. Het doel van het de programmalijn Intercultureel Vakmanschap is het verstevigen en implementeren van interculturele competenties bij (aankomende) professionals. 1
2 Elke deelgroep ging aan het werk met de volgende vragen: Wat gaat er goed in de opleiding als het gaat om aandacht voor culturele diversiteit/intercultureel vakmanschap? Wat kan beter? (kan je het een plek geven in het continuüm van bachelor, master, postmaster, cursorisch) Hoe bereik je dat wat beter kan? Wat is daar voor nodig? Een volledig verslag van de presentaties en de deelgroepen is te lezen op de site van Aanbevelingen De aanwezigen waren het erover eens dat aansluiting bij de hedendaagse samenleving en beroepspraktijk vraagt om meer aandacht voor (interculturele) diversiteit in het onderwijs aan gedragswetenschappers, zowel in het initiële als in het postmasteronderwijs. Dit is geen opzienbarende conclusie, aangezien deze al door meerdere onderzoekers is gedaan (bronnen). De deelnemers aan de leernetwerkbijeenkomst hebben voorstellen gedaan hoe deze aandacht voor diversiteit in onderwijs gerealiseerd kan worden. 1. Opleidingsinstelling als motor Draagvlak, visie en leerdoelen De mate van draagvlak binnen het management van een opleiding(sinstelling) is essentieel om in het onderwijs invulling te geven aan (interculturele) diversiteit binnen het curriculum. Wanneer management deze noodzaak niet onderkent, er naar handelt en inhoud aan geeft, blijft het afhankelijk van de individuele docent of en in welke mate er aandacht wordt besteed aan (interculturele) diversiteit. Door gezamenlijk als management en docenten een visie te ontwikkelen op diversiteit, stimuleer je dat het belang van diversiteit gedragen wordt binnen de verschillende lagen van de opleiding. Door aandacht voor diversiteit te verwerken in het opleidingsplan, het kwaliteitskader en te vertalen in eindtermen, krijgt diversiteit een vaste plek binnen de opleiding aan gedragswetenschappers. Openbreken van traditionele cultuur binnen opleidingen Binnen de opleidingen bestaat een cultuurklimaat dat wordt gevoed en onderhouden door zittende docenten. Dit betreft geen aanklacht maar een constatering. De socialisatie van docenten binnen opleidingen is sterk gekoppeld aan de Westerse cultuur. De afspiegeling daarvan in veelal wit samengestelde teams is daarin herkenbaar. De Westerse oriëntatie in denken en doen is eveneens zichtbaar in het wetenschappelijk onderzoeksterrein. De paradigma en onderzoeksperspectieven, en daarmee de focus en oriëntatie van wetenschap in bredere zin, zijn van invloed op de keuze voor onderzoek, de resultante in literatuur, en inhoud van opleidingscurricula. Het openbreken van bestaande en ogenschijnlijk traditionele cultuur binnen opleidingen wordt noodzakelijk geacht om diversiteit in de volle breedte recht te kunnen doen in het belang van zowel cliënten als professionals binnen de huidige samenleving om in te kunnen spelen op maatschappelijke vraagstukken, en te anticiperen op waarneembare ontwikkelingen. Verander de focus van het beroep waartoe je opleidt op een breed cultureel palet waarin diversiteit de norm is. Diversiteit onder de studenten Relatief weinig studenten met een niet-westerse achtergrond kiezen voor een opleiding psychologie of pedagogiek. Investeer als opleiding in het diverser maken van de studentenpopulatie door bijvoorbeeld voorlichting te geven aan aankomende studenten om hen enthousiast te maken voor een sociaal beroep te kiezen. 2
3 2. Docent als motor Momenteel lijkt het afhankelijk van de interesse, de bereidwilligheid en de competenties van de individuele docent of en in welke mate er invulling wordt gegeven aan (culturele) diversiteit in het onderwijs aan gedragswetenschappers. Deze bereidwillligheid is daarentegen wel te beïnvloeden door het beleid dat een opleidingsinstelling formuleert en hanteert. Idealiter formuleert het management in overleg met docenten een visie op diversiteit en verankert deze visie in een opleidingsplan, didactisch concept, leerdoelen en eindtermen. De docent krijgt hiermee richting en wordt gestimuleerd om het thema diversiteit in zijn onderwijs op te nemen. Vervolgens is het de taak van de docent om concreet invulling te geven aan diversiteit in het onderwijs. De meetladder en interculturele competenties vormen hiertoe handzame instrumenten. Meetladder diversiteit onderwijs De Kenniswerkplaats Tienplus ontwikkelde een waardevol instrument om docenten te ondersteunen in het invulling geven aan meer diversiteit in hun onderwijs. Deze meetladder formuleert een aantal belangrijke vragen die van belang zijn in het onderwijsveld. Wat moeten studenten leren om als professionals om te kunnen gaan met een diverse cliëntenpopulatie, te werken in divers samengestelde teams en hoe moet dat leerproces eruit zien? Welke eisen stelt professionele ondersteuning en begeleiding van gezinnen in een multi-etnische context aan het curriculum van pedagogische en sociaalagogische opleidingen? Welke communicatieve en didactische vaardigheden zijn nodig? Deze meetladder biedt aandachtspunten om het onderwijs te onderzoeken en verbeteren op diversiteitgevoeligheid. Daarbij is het belangrijk te weten dat het niet altijd noodzakelijk is om heel je onderwijsprogramma om te gooien om aandacht voor diversiteit te borgen. Met kleine elementen en ruimte voor reflectiemomenten kan in bestaand onderwijs aandacht voor diversiteit verweven worden. Zie hiervoor als inspirerend voorbeeld de pilot GZ-psycholoog Kinder en Jeugd Intercultureel aan de Rino Noord Holland. Interculturele competenties: kennis, attitude en vaardigheden Er zijn verschillende profielen met interculturele competenties in omloop. Genoemd zijn onder andere de competenties zoals geformuleerd door Sander Kramer (2004), van den Oudenhoven (), en door het Nji en Movisie (2010). Men is het er over eens dat deze competenties de docent houvast bieden in de inrichting van zijn onderwijs: wat wordt er van de toekomstige beroepsbeoefenaar gevraagd? Hoe kan ik daar mijn onderwijs op inrichten? Ook meerdere malen benadrukt is dat onderwijs aandacht dient te besteden aan de ontwikkeling van een diversiteitsensitieve attitude en zeker niet alleen aan kennis. Vooral die diversiteitsensitieve houding blijkt in de praktijk van essentieel belang te zijn. Het stimuleren van reflectie en het bespreken van interculturele casuïstiek lijkt daartoe een waardevol middel. (Noot: binnen het project Intercultureel vakmanschap NIP/NVO is een instrument ontwikkeld waarin interculturele casussen gepresenteerd worden waaraan reflectieve vragen zijn verbonden. Deze zijn te vinden op de site 3 Praktijkveld als motor Draagvlak, visie en doelen Ook voor praktijkinstellingen is het noodzakelijk om draagvlak te creëren om invulling te geven aan diversiteit binnen alle lagen van de organisatie. Met name managers spelen daarin een cruciale rol. Als zij verdere culturele emancipatie niet ondersteunen en actief uitdragen, wordt het niets. Dan kunnen professionals op de oude voet hun beroep uitoefenen. Dit vraagt om gezamenlijk gedragen en uitgewerkte visie op diversiteit. Het management dient te investeren in de scholing van personeel in interculturele vaardigheden en de diversiteit te benutten die er al is binnen de instelling. Aansluiting aanbod en vraag 3
4 Instellingen moeten zich niet alleen richten op makkelijke doelgroepen. Instellingen hebben de neiging om moeilijke cliënten groepen niet te (willen) bedienen vanwege het relatief lage economische rendement dat daarop te halen is. Problematiek bij niet westerse gezinnen met een lage sociaal economische statisch is dikwijls complex en vergt veel inzet en middelen, met een ongewis resultaat. In het tijdperk van meten is weten, en afrekenen is dat geen populaire cliëntengroep. Affiniteit creëren Binnen elke organisatie zijn er medewerkers die geen affiniteit hebben met het diversiteit en cultuursensitief werken. De belangstellende en gemotiveerde mensen zijn vaak uit zichzelf al actief en betrokken. De uitdaging is juist om de medewerkers die nog niet overtuigd zijn van de noodzaak tot cultuursenisitief werken te motiveren en stimuleren. Hoe dit te doen, vraagt nog om nadere uitwerking. Dialoog en delen van kennis en kunde tussen instellingen en onderwijs Er is in het praktijkveld en in veel opleidingen zeker wel aandacht voor (culturele) diversiteit. Ieder voor zich worstelt met dezelfde vragen. Versnipperd ontwikkelt ieder voor zich het een en ander. Meer afstemming en uitwisseling zou ten goede komen aan kwaliteit en kostenbesparing. Diversiteit in het personeelsbestand In veel praktijkinstellingen waar gedragswetenschappers werkzaam zijn zie je weinig diversiteit terug in het personeelsbestand. Er werken vooral veel blanke jonge vrouwen. Onderzoek als organisatie wat je kan doen om de organisatie diverser te maken en wat opbouwende manieren zijn om de bestaande diversiteit binnen de organisatie te waarderen en te benutten. 4 Beroepsverenigingen als motor Aangezien de beroepsverenigingen het belangrijk vinden dat gedragswetenschappers het tot hun professionele verantwoordelijkheid rekenen dat cliënt(systemen) in een diversiteitsvriendelijke omgeving worden geholpen, dienen de beroepsverenigingen ook na afloop van dit project stil te staan bij hoe zij hiertoe kunnen bijdragen. Visie en beleid Ontwikkel als beroepsverenigingen zelf ook een visie, beleidsplan en beleidsdoelen op diversiteit. Hoe haal je als beroepsvereniging diversiteit binnen? Welke bijdragen kunnen NIP en NVO leveren om studenten met een niet westerse achtergrond te enthousiasmeren voor een studie in een van de gedragswetenschappen te kiezen? Oriënteer je als beroepsvereniging hoe dit in andere landen en bij andere beroepsverenigingen gebeurt. Benoem vanuit de beroepsverenigingen leden die zich als ambassadeur willen committeren aan diversiteit en de noodzaak hiertoe ook naar buiten verkondigen. Accreditatie en Herregistratie Het cursorisch en praktijkdeel van de herregistratieregelingen van NIP en NVO zouden verplichtende interculturele onderdelen moeten omvatten. De dialoog tussen opleiding en praktijk stimuleren en faciliteren Aanwezigen op de leernetwerkbijeenkomst gaven aan het te waarderen dat een dergelijke bijeenkomst werd georganiseerd. Men gaf aan interesse te hebben in vervolgbijeenkomsten. 4
5 Intervisie en supervisiebijeenkomsten faciliteren Verschillende malen werd het belang van intervisie en supervisie onderstreept voor de ontwikkeling van een diversiteitsensitieve houding bij (aankomende) gedragswetenschappers. De beroepsverenigingen kunnen (regionale) bijeenkomsten organiseren waarin diversiteitaspecten expliciet aandacht krijgen. (NB binnen het project intercultureel vakmanschap hebben leden van NIP en NVO een toolbox intervisie en supervisie ontwikkeld, evenals aanbevelingen voor het opleidingstraject tot supervisor. Deze zijn te raadplegen op Nederlandse en Vlaamse accreditatie orgaan (NVAO) Een kwaliteitsorgaan als De NVAO kan een belangrijke rol spelen in het borgen van diversiteit binnen de opleidingen. Momenteel is internationalisering genoemd als accreditatiekader. Wellicht is het mogelijk om dit te expliciteren: in hoeverre betekent internationalisering ook aandacht voor culturele diversiteit binnen Nederland zelf? Welke manieren zijn er voor NVAO om diversiteitsensitiviteit te borgen? Op welke manier komt invulling aan (culturele) diversiteit binnen de opleidingen terug in de visitatierapporten? Deze wegen dienen de beroepsverenigingen verder te verkennen. Ook kunnen zij de dialoog aangaan met de NVAO. Hoe verder met deze aanbevelingen? De aanbevelingen gericht op de beroepsverenigingen worden voorgelegd aan de besturen van NIP en NVO. ZonMw heeft middelen beschikbaar voor een implementatieimpuls. De besturen van NIP en NVO hebben besloten daar een beroep op te doen. NIP en NVO zullen een vervolg geven aan ons project. als er gelden beschikbaar komen uit deze verspreidings- en implementatieimpuls. We zullen dan in de periode 1 mei november 2012 gericht met een aantal aanbevelingen van de werkgroep onderwijs aan het werk gaan. Dit project wordt mogelijk gemaakt door 5
Verslag leernetwerkbijeenkomst Intercultureel vakmanschap: verbinding opleiding en praktijk
Verslag leernetwerkbijeenkomst Intercultureel vakmanschap: verbinding opleiding en praktijk 28 november 2011 van 14.00 uur tot 17.00 uur NIP, Nieuwekade 1-5 in Utrecht Plenair Dagvoorzitter Olaf Stomp
Nadere informatieIntercultureel vakmanschap in de stage
Handreiking C Intercultureel vakmanschap in de stage Handreiking voor hsao-opleidingen en stageverlenende instellingen in de jeugdzorg HBO-raad, oktober 2012 Project intercultureel vakmanschap in het hsao
Nadere informatieBeroepsontwikkeling & beroepsregistratie voor gedragswetenschappers 2017 NIP/NVO
Beroepsontwikkeling & beroepsregistratie voor gedragswetenschappers 2017 NIP/NVO Beroepsregistratie en herregistratie: Waarom? Doel van de Jeugdwet is dat kinderen en jongeren gezond en veilig opgroeien,
Nadere informatieCultureel management van hogescholen
Cultureel management van hogescholen Workshop Fontys Docentevent Yolanda te Poel Lector Diversiteit in de jeugdzorg Fontys Hogeschool Pedagagogiek Eindhoven 10 januari 2013 Dialoog: Wat is goed cultureel
Nadere informatieHandreiking bij het beoordelingskader voor het bijzonder kenmerk Kleinschalig en intensief onderwijs
Handreiking bij het beoordelingskader voor het bijzonder kenmerk Kleinschalig en intensief onderwijs 12 november 2012 Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 2 Handreiking voor specifieke invulling van de standaarden
Nadere informatieConcept Beoordelingskader voor het bijzondere kenmerk residentieel onderwijs
Concept Beoordelingskader voor het bijzondere kenmerk residentieel onderwijs 2 december 2008 Inhoud 1 Inleiding 3 2 Beoordelingskader 4 pagina 2 1 Inleiding Dit beoordelingskader bevat een aantal facetten
Nadere informatieInterculturele managementcompetenties
Handreiking Interculturele managementcompetenties Handreiking voor (opleidings)managers in het hsao HO-raad, oktober 2012 Project intercultureel vakmanschap in het hsao Deelproject van het ZonMw programma
Nadere informatieDe begeleidings- en beoordelingstrajecten zijn schriftelijk vastgelegd en te raadplegen door anderen. ILS en Radboud Docenten Academie.
Rapportageformat Instrument Keurmerk HAN ILS en samenwerkingsscholen Versie VO, oktober 2014 Standaard 1. De samenwerkingsschool in relatie tot de kwaliteit van de leerwerkomgeving van de lerende Deze
Nadere informatieKwaliteitskader intercultureel vakmanschap in het hsao
Handreiking Kwaliteitskader intercultureel vakmanschap in het hsao handreiking voor (opleidings)managers en docenten HBO-raad, oktober 2012 Project intercultureel vakmanschap in het hsao Deelproject van
Nadere informatiePedagogisch beleid in Brede School de Waterlelie, Prinsenhof te Leidschendam
Pedagogisch beleid in Brede School de Waterlelie, Prinsenhof te Leidschendam Inleiding: ATB de Springplank, een algemeen toegankelijke basisschool en Vlietkinderen, maatwerk in kinderopvang, beiden gehuisvest
Nadere informatieBijzonder kenmerk Kleinschalig en intensief onderwijs
Bijzonder kenmerk Kleinschalig en intensief onderwijs 4 november 2011 Inhoud 1 Inleiding 3 2 Beoordelingskader 4 3 Procedure 6 pagina 2 1 Inleiding Instellingsbesturen kunnen voor opleidingen met kleinschalig,
Nadere informatie2. Relevantie Blijkt uit de keuze voor de literatuur de relevantie van de ontwikkeling van kennis van het beroepsveld?
Bijlage 1 (Opleidings)literatuur Bij de waardering van in het kader van de accreditatie te beoordelen - door de opleiding voorgeschreven -literatuur worden de volgende criteria gehanteerd: 1. Variatie
Nadere informatiePiter Jelles Strategisch Perspectief
Piter Jelles Strategisch Perspectief Strategisch Perspectief Inhoudsopgave Vooraf 05 Piter Jelles Onze missie 07 Onze ambities 07 Kernthema s Verbinden 09 Verbeteren 15 Vernieuwen 19 Ten slotte 23 02 03
Nadere informatieBeschrijving van competenties als hulpmiddel bij het beoordelen en accrediteren van onderwijskwaliteit
Beschrijving van competenties als hulpmiddel bij het beoordelen en accrediteren van onderwijskwaliteit Toelichting Het is de kerntaak van een accreditatie-instituut om de kwaliteit van een te beoordelen
Nadere informatieWINDESHEIM IN ZWOLLE: UNIEKE MASTER VOOR HET BEROEPS- ONDERWIJS. Inspirators voor de toekomst
WINDESHEIM IN ZWOLLE: UNIEKE MASTER VOOR HET BEROEPS- ONDERWIJS 90 Tweedegraads docenten en hbo-bachelors met een pedagogisch-didactisch getuigschrift die lesgeven in een beroepsgericht vak, kunnen bij
Nadere informatiePostmaster opleiding diagnostiek en behandeling (SG)LVB
Postmaster opleiding diagnostiek en behandeling (SG)LVB Hoe behandel je mensen met een lichte verstandelijke beperking en ernstige gedrags- en psychiatrische problemen? In deze opleiding ontdek je hoe
Nadere informatieHet onderwijsprogramma van de opleidingen Pedagogiek mei 2013
Bijlage 7: Het onderwijsprogramma van de opleidingen Pedagogiek mei 2013 Visie opleidingen Pedagogiek Hogeschool van Amsterdam Wij dragen als gemeenschap en daarom ieder van ons als individu, gezamenlijk
Nadere informatiePost-hbo cursus Loopbaanbegeleiding
Post-hbo cursus Loopbaanbegeleiding Actuele ontwikkelingen zoals flexibilisering van arbeid, de noodzaak tot het vergroten van de in- en externe mobiliteit van de werknemer, maar ook wetswijzigingen zorgen
Nadere informatieONZE AGENDA OPLEIDEN IN ROTTERDAM VOOR DE WERELD VAN MORGEN STRATEGISCHE AGENDA
ONZE AGENDA OPLEIDEN IN ROTTERDAM VOOR DE WERELD VAN MORGEN STRATEGISCHE AGENDA VOORWOORD Hoe leiden we elke student op tot de professional voor de wereld van morgen? Met de blik op 2025 daagt die vraag
Nadere informatieAlgemene voorwaarden cultuurcoördinator
1 Algemene voorwaarden cultuurcoördinator Opleidingsniveau & denkniveau HBO denk- & werkniveau Opleiding; (Master) opleiding Richtlijn uren coördinatie; 40 uur Randvoorwaarden; Open en transparante communicatie
Nadere informatieNetwerkbijeenkomst Richtlijnen Jeugdzorg
Netwerkbijeenkomst Richtlijnen Jeugdzorg Karlijn Stals Utrecht 29 september 2014 Welke richtlijnen zijn ontwikkeld? Wat zijn bevindingen vanuit proefinvoeringen? Wat betekenen de richtlijnen voor de organisatie?
Nadere informatieDoelen Praktijkonderzoek Hogeschool de Kempel
Doelen Praktijkonderzoek Hogeschool de Kempel Auteurs: Sara Diederen Rianne van Kemenade Jeannette Geldens i.s.m. management initiële opleiding (MOI) / jaarcoördinatoren 1 Inleiding Dit document is bedoeld
Nadere informatieBijlage I. Ervaren regeldruk rond kwaliteitszorg in het hoger onderwijs
Bijlage I Ervaren regeldruk rond kwaliteitszorg in het hoger onderwijs Uit het onderzoek naar de ervaren regeldruk rondom kwaliteitszorg komt naar voren dat regeldruk niet zozeer in specifieke regels zit,
Nadere informatieOpleiding consulent seksuele gezondheid NVVS
Opleiding consulent seksuele gezondheid NVVS Als consulent seksuele gezondheid bied je laagdrempelige seksuologische hulp en ondersteun je collega s in het omgaan met vragen van patiënten of cliënten op
Nadere informatieVerslag werkveld bijeenkomst TBK bij FME
Verslag werkveld bijeenkomst TBK bij FME 23-januari 2014 Aanwezigen: Ronde 1 W. Jouwsma I. Kaufman P.J. van der Klift M.J.A. van Loenhout A.S. Bos H. van Ommeren P. Grootenboer D.J. Verheijden Ronde 2
Nadere informatieBox 2: Vaststellen beginsituatie Handelingsgericht werken op PABO s en lerarenopleidingen VO
Kees Dijkstra (Windesheim), Els de Jong (Hogeschool Utrecht) en Elle van Meurs (Fontys OSO). 31 mei 2012 Box 2: Vaststellen beginsituatie Handelingsgericht werken op PABO s en lerarenopleidingen VO Doel
Nadere informatieImam / islamitisch geestelijk werker
Imam / islamitisch geestelijk werker Rimke van der Veer Rasit Bal 10 april 2008 1 Inhoudsopgave 1.Wat ging er aan vooraf 2.Intentieverklaring 3.Projectgroep en stuurgroep 4.Resultaten 2006 / Speerpunten
Nadere informatieDoel. Context VSNU UFO/INDELINGSINSTRUMENT FUNCTIEFAMILIE ONDERWIJS- & ONDERZOEKSONDERSTEUNING VAARDIGHEIDSDOCENT VERSIE 3 APRIL 2017
Vaardigheidsdocent Doel Ontwikkelen en verzorgen van buiten de kaders van de wetenschappelijke onderwijsonderdelen maar binnen de kaders van het beleid van de instelling, faculteit, opleidingsinstituut,
Nadere informatieCompetenties van de klinisch psycholoog. Ger Keijsers
Competenties van de klinisch psycholoog Ger Keijsers Onderwerpen 1. achtergrond 2. CanMEDS 3. competenties KP 4. themakaarten 5. waterscheiding 6. implementatie Achtergrond competentiegericht opleiden
Nadere informatieRegistratiereglement BOKA. April 2010
Registratiereglement BOKA April 2010 2 Registratiereglement 2010 Het lidmaatschap van de BOKA is een uiting van deelname aan een beroepsvereniging. Cliënten kunnen hun klachten indienen over de betrokken
Nadere informatie2. WERKWIJZE IN SUPERVISIE
SUPERVISIEGIDS 1. INLEIDING Supervisie is een praktijkgebonden leermethode. In kleine groepen wordt onder begeleiding van een supervisor gewerkt aan persoonlijke leerdoelen die voortkomen uit de werkervaringen
Nadere informatieActieplan Professionalisering Jeugdzorg: de resultaten
Actieplan Professionalisering : de resultaten Professionele jeugdzorg met uitstekend opgeleide hulpverleners, een overzichtelijke beroepenstructuur, versterking van de beroepsregistratie, doordachte beroepsethiek
Nadere informatieGetting Started. Competentie gericht opleiden in de BIG opleidingen
Getting Started Competentie gericht opleiden in de BIG opleidingen De BIG-opleidingen worden competentiegericht vormgegeven. Met het competentiegericht opleiden hebben de opleidingen een duidelijker inhoudelijk
Nadere informatieFeedback conceptvisie KUNST & CULTUUR
Feedback conceptvisie KUNST & CULTUUR Reactieformulier Curriculum.nu visie Negen ontwikkelteams, leraren en schoolleiders werken aan de actualisatie van het curriculum voor alle leerlingen in het primair
Nadere informatieFORMULIER STRATEGISCHE THEMA S OPLEIDING [NAAM]: INSTITUUT: (G)OC: INSTITUUTSDIRECTEUR: DATUM:
FORMULIER STRATEGISCHE THEMA S OPLEIDING [NAAM]: INSTITUUT: (G)OC: INSTITUUTSDIRECTEUR: DATUM: De (G)OC heeft als formele wettelijke vastgelegde taak het adviseren over de OER en het jaarlijks beoordelen
Nadere informatieEindverslag stage jaar 1
Eindverslag stage jaar 1 In de stagegids jaar 1 kun je alle achtergrondinformatie over de stage vinden. In de bijlage van de stagegids staat ook een overzicht (tabel) met alle documenten die van belang
Nadere informatieMaatschappelijke vorming
toelichting Hoe kan de school de leerling helpen om zich te ontwikkelen tot een actieve, verantwoordelijke en sociale burger? Een belangrijke taak van de school is om leerlingen voor te bereiden op hun
Nadere informatieProfessionele verantwoordelijkheid, bekwaamheid en bevoegdheid
Professionele verantwoordelijkheid, bekwaamheid en bevoegdheid De verschillende termen nader toegelicht De Nederlandse vereniging van pedagogen en onderwijskundigen (NVO) stimuleert en borgt de vakbekwaamheid
Nadere informatieDe sectie Mediation heeft ervoor gekozen om in 2016 in navolging van het beleid van het NIP te kiezen voor de navolgende speerpunten:
Jaarplan 2016 Sectie Mediation NIP Algemeen Mediation heeft zijn basis binnen de sociale wetenschappen door een lange onderzoekstraditie naar conflictprocessen en de hiervoor bruikbare interventiestrategieën.
Nadere informatieEen taakgericht beroepsbeeld van de leraar
Een taakgericht beroepsbeeld van de leraar Leerkracht-expertise beschrijven aan de hand van Entrustable Professional Activities Maarten Lamé, PO Raad Lotte Henrichs, Universiteit Utrecht, Onderwijsadvies
Nadere informatieModulaire opleiding systeemtherapie
Modulaire opleiding systeemtherapie Als systeemtherapeut bekijk je mensen in hun context en maak je de naasten van een cliënt onderdeel van de behandeling. In deze opleiding leg je hiervoor de theoretische
Nadere informatieWerkopdracht vijfde ontwikkelsessie. Opbrengsten ontwikkelsessie 5. Wat zijn bouwstenen?
Werkopdracht vijfde ontwikkelsessie Wat hebben onze leerlingen nodig om uit te groeien tot volwassenen die bijdragen aan de samenleving, economisch zelfstandig zijn én met zelfvertrouwen in het leven staan?
Nadere informatiePost-hbo opleiding forensische psychiatrie
Post-hbo opleiding forensische psychiatrie Werken in de forensische psychiatrie vraagt om specifieke kennis, vaardigheden en een bijbehorende attitude. Die doe je op in deze opleiding. Je leert cliënten
Nadere informatieCompetentieprofiel praktijkopleider verpleegkundig specialist
Competentieprofiel praktijkopleider verpleegkundig specialist vastgesteld door het CSV op 17 november 2014 I Werkbegeleiding II Toetsing en beoordeling III Coördinatie en organisatie Begeleidt de vios
Nadere informatieDe droomprofessional Vakmanschap in een nieuw jasje
De droomprofessional Vakmanschap in een nieuw jasje Vakmanschap is meesterschap Edwin Luttik (senior beleidsadviseur Sociaal Werk Nederland) Wie is Sociaal Werk Nederland? Brancheorganisatie voor sociaal
Nadere informatieProfiel. Manager Zorg LVB. 22 juli Opdrachtgever Tragel Zorg
Profiel Manager Zorg LVB 22 juli 2016 Opdrachtgever Tragel Zorg Voor meer informatie over de functie Lidewij Geertsma, adviseur Leeuwendaal Telefoon (070) 414 27 00 06-29004723 Voor sollicitatie www.leeuwendaal.nl
Nadere informatieManagement van Diversiteit in de Jeugdzorg Werkmodel
Management van Diversiteit in de Jeugdzorg Werkmodel Renée de Reuver Universiteit van Tilburg Murat Can Kompas zorg en welzijn Ab van de Wakker het PON Mate van Interculturalisatie Monocultureel Laagste
Nadere informatieBeoordeling werkplekleren jaar 2 DEELTIJD
Beoordeling werkplekleren jaar 2 DEELTIJD eindbeoordeling WPL-2 Hogeschool van Amsterdam Onderwijs en Opvoeding tweedegraads lerarenopleidingen datum: 2 april 2015 naam student: Peter Lakeman studentnr.
Nadere informatieProfessionele Masters. Uitgangspunten verdere uitbouw aanbod professionele masters
Professionele Masters Uitgangspunten verdere uitbouw aanbod professionele masters Professionele Masters Uitgangspunten verdere uitbouw aanbod professionele masters Inhoud 5 Voorwoord 7 Inleiding 8 Professionele
Nadere informatieVisiedocument Expertisenetwerk Kinder- en Jeugdpsychiatrie (EKJP)
Visiedocument Expertisenetwerk Kinder- en Jeugdpsychiatrie (EKJP) I/ Inleiding Het aantal kinderen en jongeren met ernstige psychische problemen is goed bekend. Zowel in Nederland als in andere landen
Nadere informatieModel CONVENANT Orthopedagoog-Generalist. Voor zelfstandig gevestigde NVO Orthopedagogen-Generalist in opleiding
Model CONVENANT Orthopedagoog-Generalist Voor zelfstandig gevestigde NVO Orthopedagogen-Generalist in opleiding NVO maart 2018 0. Definities 0.1. Convenant: Gestandaardiseerde samenwerkingsovereenkomst
Nadere informatieAccreditatie supervisorencursus Versie Toetsingscriteria supervisorencursus
Accreditatie supervisorencursus Versie 22-02-2016 Een belangrijke voorwaarde voor inschrijving in het NVP-supervisorenregister is het met succes afgerond hebben van een supervisieopleiding (geaccrediteerd
Nadere informatieOVERZICHT INHOUD TRAINING
OVERZICHT INHOUD TRAINING Ouderschap Blijft BIJEENKOMST 1 Kennismaking en informatie over Ouderschap Blijft BIJEENKOMST 2 Motiverende gespreksvoering BIJEENKOMST 3 Oplossingsgericht werken BIJEENKOMST
Nadere informatieme nse nkennis Competentiegericht opleiden in de BIG opleidingen Getting started
me nse nkennis Competentiegericht opleiden in de BIG opleidingen Getting started Inhoud Competentiegericht opleiden 3 Doel van praktijktoetsen 4 Wijze van evalueren en beoordelen 4 Rollen 5 Getting started
Nadere informatieVerlengingsregeling opneming in het Supervisorenbestand NVO Orthopedagoog-Generalist
Verlengingsregeling opneming in het Supervisorenbestand NVO Orthopedagoog- Uitgangspunt van deze verlengingsregeling is het borgen van het niveau van de vakbekwaamheid en de deskundigheid op het terrein
Nadere informatiePR V1. Beroepscompetentie- profiel RBCZ therapeuten
PR 180724 V1 Beroepscompetentie- profiel Afgeleid van de niveaubepaling NLQF, niveau 6 heeft RBCZ kerncompetenties benoemd voor de complementair/alternatief therapeut. Als uitgangspunt zijn de algemene
Nadere informatieVerlengingsregeling opneming in het Supervisorenbestand NVO Orthopedagoog-Generalist
Verlengingsregeling opneming in het Supervisorenbestand NVO Orthopedagoog- Uitgangspunt van deze verlengingsregeling is het borgen van het niveau van de vakbekwaamheid en de deskundigheid op het terrein
Nadere informatieINDIVIDUELE PROFILERING
INDIVIDUELE PROFILERING EN ACTUELE THEMA S IN DE MEDISCHE VERVOLGOPLEIDING Op weg naar de specialist van de toekomst Inhoudsopgave 2 1. Inleiding 4 1.1 Gezondheidszorg in verandering 4 1.2 Vakoverstijgende
Nadere informatieFUWA-VO Voorbeeldfunctie docent LD Type 1
FUWA-VO Voorbeeldfunctie docent LD Type 1 Functie-informatie Functienaam Docent LD Type 1 Salarisschaal 12 Functiebeschrijving Context De werkzaamheden worden uitgevoerd binnen een instelling voor voortgezet
Nadere informatieCongres VELOV Elementen voor de toespraak van Pascal Smet Vlaams minister van Onderwijs, Jeugd, Gelijke Kansen en Brussel Mechelen, 26 maart 2014
Congres VELOV Elementen voor de toespraak van Pascal Smet Vlaams minister van Onderwijs, Jeugd, Gelijke Kansen en Brussel Mechelen, 26 maart 2014 Nieuwe ontwikkelingen en impulsen op sociaal, cultureel,
Nadere informatiePost-BIG opleiding seksuologie
Post-BIG opleiding seksuologie Goede seksuologische hulpverlening doet recht aan het hele complex van lichamelijke, psychische en sociale facetten van seksualiteit. Je maakt je deze kennis en kunde op
Nadere informatiePostmaster opleiding diagnostiek en behandeling (SG)LVB
mensenkennis Ik vond het een meerwaarde om binnen te kijken in een andere keuken. Het is inhoudelijk een sterke opleiding, mede door de goede organisatie en begeleiding. Postmaster opleiding diagnostiek
Nadere informatieAdvies onderzoeksfase Lef L up! Samenvatting
Advies onderzoeksfase Lef L up! Samenvatting Achtergrond Aansluitend op de strategische doelstelling van Noorderlink 'Mobiliteit tussen Noorderlink organisaties bevorderen' gaan we de kracht van het netwerk
Nadere informatieBegeleiding van actieonderzoek in de beroepspraktijk Ontwikkeling van een leeromgeving voor MA docenten
Begeleiding van actieonderzoek in de beroepspraktijk Ontwikkeling van een leeromgeving voor MA docenten Famke van Lieshout Jacqueline van Swet Petra Swennenhuis Complexe vraagstukken in de beroepspraktijk
Nadere informatieResultaten enquête Ondersteuning SKJ geregistreerde gedragswetenschappers. Project van NVO en NIP
Resultaten enquête Ondersteuning SKJ geregistreerde gedragswetenschappers Project van NVO en NIP Inleiding Beroepsverenigingen NVO en NIP zijn samen een project gestart om SKJ geregistreerde psychologen
Nadere informatiePraktijkopleidingsplaats pt verkort
Praktijkopleidingsplaats pt verkort Inleiding De verkorte opleiding tot psychotherapeut is een opleiding die voortbouwt op de opleiding tot gz-psycholoog. De uren (psychotherapeutische) behandeling die
Nadere informatieWerkopdracht vierde ontwikkelsessie
Werkopdracht vierde ontwikkelsessie Wat hebben onze leerlingen nodig om uit te groeien tot volwassenen die bijdragen aan de samenleving, economisch zelfstandig zijn én met zelfvertrouwen in het leven staan?
Nadere informatieEen verkenning van de toeleiding van vluchtelingen naar de reguliere zorg Praktijkervaringen uit 5 gemeenten
Een verkenning van de toeleiding van vluchtelingen naar de reguliere zorg Praktijkervaringen uit 5 gemeenten Maud Eimers en Erick Vloeberghs 2 Een verkenning van de toeleiding van vluchtelingen naar de
Nadere informatieAchtergrondinformatie. Man 2.0. Programma ter bevordering van emancipatie en participatie van sociaal geïsoleerde mannen
Achtergrondinformatie Man 2.0 Programma ter bevordering van emancipatie en participatie van sociaal geïsoleerde mannen April 2010 1 Inleiding Het is het Oranje Fonds gebleken dat veel maatschappelijke
Nadere informatieCursus Coördinator Cultuureducatie Onderbouw V.O
Cursus Coördinator Cultuureducatie Onderbouw V.O. 2012-2013 CultuurlinC, marktplaats cultuureducatie Roosendaal biedt de cursus Coördinator Cultuureducatie Onderbouw Voortgezet Onderwijs aan. Aanleiding
Nadere informatieProfiel. Opleidingsmanager Social Work. 15 juni Opdrachtgever Hogeschool van Amsterdam Faculteit Maatschappij en Recht
Profiel Opleidingsmanager Social Work 15 juni 2017 Opdrachtgever Hogeschool van Amsterdam Faculteit Maatschappij en Recht Voor meer informatie over de functie Jeannette van der Vorm, adviseur Leeuwendaal
Nadere informatiePost-hbo opleiding bemoeizorg
Post-hbo opleiding bemoeizorg Als je werkt in de bemoeizorg heb je bijzondere competenties nodig om verwarde mensen in zorgwekkende situaties te verleiden tot zorg. In deze opleiding leer je contact maken
Nadere informatieCertified Public Manager Program (CPM) voor Senior Public Controllers
Certified Public Manager Program (CPM) voor Senior Public Controllers The European professional practice qualification for public service leaders Inschrijving vóór 1 juli 2016 = 10% korting op inschrijvingskosten
Nadere informatieHoe kan Hogeschool Utrecht social media inzetten om een duurzame relatie op te bouwen met haar (oud) studenten?
Hoe kan Hogeschool Utrecht social media inzetten om een duurzame relatie op te bouwen met haar (oud) studenten? Deadline: 27 juni 2010 Prijzengeld: 5000,- Battle Type: (Zie voor meer informatie over de
Nadere informatieFormat voor het plan van aanpak voor het aanvragen van een ster
Format voor het plan van aanpak voor het aanvragen van een ster Uitwerking Domein Gezondheidszorg Hogeschool Utrecht Honoursforum GZ Onderwerp / thema: Naam student: Studentnummer: Opleiding: Studiejaar
Nadere informatieStudiehandleiding. Opleiding: hbo-masteropleiding Islamitische Geestelijke Verzorging
Studiehandleiding Opleiding: hbo-masteropleiding Islamitische Geestelijke Verzorging Naam onderwijseenheid: Capita selecta: Maatschappelijke activering en gezinsbegeleiding Code onderwijseenheid: HBOMIGV20151MA
Nadere informatieKlinisch Psycholoog. specialistische opleiding 2015-2019. Leidseplein 5 1017 PR Amsterdam T (020) 625 08 03 F (020) 625 59 79
Klinisch Psycholoog specialistische opleiding 2015-2019 Leidseplein 5 1017 PR Amsterdam T (020) 625 08 03 F (020) 625 59 79 E info@rino.nl W www.rino.nl Inhoudsopgave 1. INLEIDING... 2 2. DOELSTELLING...
Nadere informatieToekomstwijzer Sectie Geestelijke Gezondheidszorg (GGZ) SPS-NIP
Toekomstwijzer Sectie Geestelijke Gezondheidszorg (GGZ) 2019-2020 SPS-NIP 1 Toekomstwijzer: de weg naar GZ-psycholoog Waarom een GZ-psycholoog worden? De titel van psycholoog is niet wettelijk beschermd,
Nadere informatieRaamplan Artsopleiding 2009
Raamplan Artsopleiding 2009 Prof. dr. Roland Laan UMC St Radboud Nijmegen Onderwerpen - Historie en Doel - Student wordt Arts; wordt Specialist - Rollen en competenties - Kennis, vaardigheden en attitudes
Nadere informatieStrategisch HRM in het voortgezet onderwijs. Peter Leisink
Strategisch HRM in het voortgezet onderwijs Peter Leisink Opzet van deze leergang Introductie Strategisch HRM in het voortgezet onderwijs: inhoudelijke verkenning Programma en docenten leergang strategisch
Nadere informatieCompetenties van leerkrachten in scholen met een katholiek geïnspireerd opvoedingsproject
Competenties van leerkrachten in scholen met een katholiek geïnspireerd opvoedingsproject Deze lijst is het onderzoekresultaat van een PWO-traject binnen de lerarenopleidingen van de KAHO Sint-Lieven,
Nadere informatieKenniswerkplaats Tienplus
Workshop Jeugd in Onderzoek Kenniswerkplaats Tienplus Laagdrempelige ondersteuning van ouders met tieners in Amsterdam http://www.kenniswerkplaats-tienplus.nl Triple P divers Marjolijn Distelbrink Verwey-Jonker
Nadere informatieMaster s Open Day 3 oktober 2018
Master s Open Day 3 oktober 2018 Welkom bij deze voorlichting over het hbo premasterprogramma Youth, Education and Society (YES) 17:30-18:15 zaal Ruppert 0.02 Introductie hbo premasterprogramma YES Voorbereiding
Nadere informatieAWTJF: In dialoog naar een sterker opvoedklimaat, effectieve preventie en doelmatige zorg voor jeugd. ZonMw site-visit 9 april 2018
AWTJF: In dialoog naar een sterker opvoedklimaat, effectieve preventie en doelmatige zorg voor jeugd ZonMw site-visit 9 april 2018 AWTJF Samen puzzelen over prangende regionale vraagstukken Samen deze
Nadere informatieCompetentieprofiel van de opleider CHVG
Competentieprofiel van de opleider CHVG Competentieprofiel van de opleider per competentiegebied 0. Competentiegebied: handelen als expert De opleider beantwoordt aan het competentieprofiel van de betreffende
Nadere informatieOnderzoek naar gebruik, waardering, impact en behoefte aan LOB onder scholieren en studenten.
Onderzoek naar gebruik, waardering, impact en behoefte aan LOB onder scholieren en studenten. 1. Samenvatting Scholieren willen LOB! Dat is goed want loopbaanoriëntatie en begeleiding (LOB) is belangrijk.
Nadere informatieDocententeam ontwikkelt zich als leergemeenschap
Docententeam ontwikkelt zich als leergemeenschap Actie onderzoek naar invloedrijke factoren en interventies Voorstellen Voorzitter: Prof. dr. Elly de Bruijn Lector Beroepsonderwijs Faculteit Educatie Hogeschool
Nadere informatieEvaluatie Curriculum Onderzoek in de opleiding
Evaluatie Curriculum Onderzoek in de opleiding Helmond, 16 juni 2016 Puck Lamers Master Onderwijswetenschappen Radboud Universiteit Nijmegen drs. Monique van der Heijden dr. Jeannette Geldens Kempelonderzoekscentrum
Nadere informatieAlle competenties moeten met voldoende zijn beoordeeld
BEOORDELINGSFORMULIER / Artistieke Praktijk II jaar 4 Blad 1 Toetscode: Datum: Handtekening student: Beoordelaar 1: Handtekening beoordelaar 1: Beoordelaar 2: Handtekening beoordelaar 2: Extern deskundige:
Nadere informatieLoopbaanoriëntatie en begeleiding voor decanen en mentoren
Loopbaanoriëntatie en begeleiding voor decanen en mentoren Loopbaanoriëntatie staat in het voortgezet onderwijs volop in de belangstelling. De VO raad ziet loopbaanoriëntatie en -begeleiding (LOB) als
Nadere informatieDe curriculum van de masteropleiding PM MBO kan op verschillende niveau s bekeken worden:
Marco Snoek over de masteropleiding en de rollen van de LD Docenten De curriculum van de masteropleiding PM MBO kan op verschillende niveau s bekeken worden: Het intended curriculum : welke doelen worden
Nadere informatieDisclosure belangen spreker
Disclosure belangen spreker (potentiële) Belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële) vergoeding Aandeelhouder
Nadere informatieHet abc van een leerlijn taalvaardigheid. Prof. Dr. Herbert De Vriese Guido Cajot, Wim De Beuckelaer, Mit Leuridan
Het abc van een leerlijn taalvaardigheid Prof. Dr. Herbert De Vriese Guido Cajot, Wim De Beuckelaer, Mit Leuridan 1. Het abc van een leerlijn taalvaardigheid 2. Een praktijkvoorbeeld uit de opleiding wijsbegeerte
Nadere informatieIn gesprek over de inhoud van het onderwijs van de toekomst
In gesprek over de inhoud van het onderwijs van de toekomst Leraar Schoolleider Bestuurder Doe mee en praat mee! Antwoord of reactie op deze vraag? Dé landelijke dialoog over ons onderwijs en de toekomst.
Nadere informatieVISIE OP ONDERWIJS. Associate degrees voltijd
VISIE OP ONDERWIJS Associate degrees voltijd Voor u ligt de Visie op Onderwijs voor de Associate degree-opleidingen. Deze visie is tot stand gekomen met de partners in het mbo en het hbo in de regio. In
Nadere informatieBeleid en implementatie aanpak ouderenmishandeling.
Beleid en implementatie aanpak ouderenmishandeling. 1. Sociaal beleid in breder verband Ontwikkelen beleid: een complex proces Het ontwikkelen en implementeren van beleid voor preventie en aanpak van grensoverschrijdend
Nadere informatie- Artikel 14: inhoud van aanvraag: aanvrager Uitwerking artikel 14: inhoud van de aanvraag... 3
Beleidsregels accreditatie herregistratie Vastgesteld door de Accreditatiecommissie herregistratie van de Federatie van Gezondheidszorgpsychologen en Psychotherapeuten (FGzPt) op 17 mei 2017. Datum inwerkingtreding:
Nadere informatieAdvies en plan van aanpak om leren rondom patiëntveiligheid te borgen in het medisch en verpleegkundig onderwijs oktober 2011
N A A R E E N D O O R L O P E N D E L E E R L I J N PAT I Ë N T V E I L I G H E I D Advies en plan van aanpak om leren rondom patiëntveiligheid te borgen in het medisch en verpleegkundig onderwijs oktober
Nadere informatieFase 2 Project Beroepenstructuur. Jeugdzorg. Stappenplan Januari december 2008
Fase 2 Project Beroepenstructuur Jeugdzorg Stappenplan Januari december 2008 5 maart 2008 1 Conceptprofiel stap 1 Het maken van eerste conceptprofiel op basis van documentanalyse en interviews. Uitgangspunt
Nadere informatie