Dialoog over het gemeenschappelijke in plaats van debat over tegenstellingen

Transcriptie

1 14 Mirjam Hilhorst (burgerinitiatief G1000 Amersfoort) Dialoog over het gemeenschappelijke in plaats van debat over tegenstellingen TEKST MARIKE VAN ZANTEN FOTOGRAFIE MIRJAM VAN DER LINDEN Voor de Amersfoortse Mirjam Hilhorst viel een omslag in haar eigen leven samen met het bewerkstelligen van een omslag in de lokale politiek door deelname aan burgerinitiatief G1000. In plaats van carrière maken, wil ik me nu vooral horizontaal ontwikkelen en verbinding maken met andere mensen. Niet ver van het huis van Mirjam Hilhorst ligt het Postzegelpark, zo genoemd vanwege het bescheiden formaat. De open plek in het Amersfoortse Leusderkwartier lag lange tijd braak, nadat een projectontwikkelaar de vervallen huizen had gesloopt en er door de crisis niets voor in de plaats kwam. Op initiatief van de wijkbewoners werd samen met twee bureaus voor stedenbouwkunde en architectuur een plan voor herinrichting gepresenteerd aan de verantwoordelijke wethouder en raadsleden en werd de aannemer bereid gevonden om het terrein vijf jaar lang te laten beheren door de bewoners. Nu is het een levendige ontmoetingsplaats voor de mensen uit de buurt, met zitjes, een speelveld, bloemen en een groentetuin, onderhouden door zo n dertig vrijwilligers. Kerk, kunstenaars, bedrijven en winkels: de hele buurt is betrokken bij het Postzegelpark en de evenementen die er regelmatig plaatsvinden. Van hoofd naar hart Het Postzegelpark is een mooi voorbeeld van een initiatief voor en door wijkbewoners. Op stadsniveau was Amersfoort dit voorjaar in de ban van een ander burgerinitiatief, de G1000. Een burgertop - qua idee

2 Interview Kantelen 15

3 16 Ik wil niet wijzen naar politici en kritiek leveren op wat die allemaal niet goed doen, maar actief en betrokken meedenken. geïnspireerd door de eerdere G1000 in België - waarop bijna 500 inwoners van Amersfoort samen met werkgevers en lokale politici bespraken wat zij belangrijk vinden voor hun stad. Een dialoog over droom én daad, want de tien ideeën waarop het meest is gestemd, worden in kleinere groepen uitgewerkt tot concrete voorstellen. De eerste editie van de G1000Amersfoort werd in 2014 gehouden. Mirjam Hilhorst (38), zelfstandig communicatieprofessional en moeder van Fleur (6) en Mees (4), gaf zich destijds meteen op als deelnemer. Het idee om één dag van mijn tijd aan mijn stad te geven, sprak me direct aan, vertelt ze aan de robuuste keukentafel in haar jarendertighuis. Ik wil graag iets bijdragen aan de omgeving waarin ik woon. Zelf verantwoordelijkheid nemen als burger. Niet wijzen naar politici en kritiek leveren op wat die allemaal niet goed doen, maar actief en betrokken meedenken. De G1000 staat voor dialoog, uitgaan van het gemeenschappelijke. Terwijl in de politiek vaak het debat en tegenstellingen centraal staan. In een debat zie je de standpunten vaak verharden en stoppen mensen met nadenken, in een dialoog gaat het om verbinding en werk je samen aan creatieve oplossingen. Door de methodiek van de G1000 ga je van je hoofd naar je hart. Dwarsdoorsnede Burgerparticipatie als aanvulling op de lokale politiek: een kanteling van het democratisch proces naar een volksvertegenwoordiging in de ruimste zin van het woord. Ook in haar eigen leven maakte Hilhorst een kanteling mee. Van huis uit planoloog hield ze zich voor de Dienst Vastgoed Defensie West bezig met de (her)inrichting van kazerneterreinen, maar haar passie voor vormgeving en schrijven deed zich steeds sterker voelen. Uiteindelijk sprong ze in het diepe en begon ze haar eigen communicatiebureau, PRacht PRaat. De geboorte van dochter Fleur droeg bij aan die ommekeer. Langzaamaan werd duidelijk dat Fleur een verstandelijke beperking heeft en licht autistisch is, al ontbreekt een definitieve diagnose nog steeds. Er volgde een lange zoektocht naar de juiste zorg en begeleiding. Inmiddels zit Fleur op een school voor speciaal onderwijs. Door Fleur ben ik op een andere manier in het leven komen te staan, aldus Hilhorst. Ik ben meer in het hier en nu gaan leven en durf me meer te laten leiden door de dingen die op mijn pad komen, ook in mijn werk. Je moet als ouder van een kind met een verstandelijke beperking ook intensief achter alle voorzieningen aan. Daardoor leer je zelf verantwoordelijkheid nemen. Al die lijntjes komen samen in haar betrokkenheid bij de G1000Amersfoort. De eerste keer gaf haar veel energie en inspiratie. Bij de tweede editie, afgelopen voorjaar, was ze niet langer deelnemer, maar een van de initiatiefnemers. Je ontmoet tijdens de G1000 in korte tijd veel verschillende mensen. In het dagelijks leven praat je vaak vooral met je familie of vrienden en niet met mensen die anders denken en zijn. Op de school van Mees hier in Amersfoort-Zuid bijvoorbeeld staan vooral blanke, hoogopgeleide ouders bij het schoolplein. Bij de G1000 ga je in gesprek met een dwarsdoorsnede van de Amersfoorters. Happy Amersfoort Academy Zo n bijeenkomst zorgt voor bijzondere ontmoetingen, zegt Hilhorst. Zo voelde ik verbondenheid met een man die zorgen uitte over de zorg voor zijn moeder van negentig jaar. Net zoals ik me zorgen maak over de in Nederland steeds verder uitgeklede zorg voor kinderen zoals mijn dochter. Een andere drijfveer voor haar is het leveren van een actieve bijdrage aan een

4 Interview Kantelen 17 mooie toekomst voor haar kinderen. Duurzaamheid is dan ook een thema dat haar na aan het hart ligt, net als veel andere Amersfoorters. In beide edities van de G1000 vormde het een belangrijk onderwerp, in 2016 zelfs het vaakst genoemd, gevolgd door het nemen van initiatief, veiligheid en verbinding. Een van de ideeën was bijvoorbeeld de vorming van een Happy Amersfoort Academy, als ontmoetingsplek voor Amersfoorters met vernieuwende ideeën voor een duurzame en blije stad. Veel mensen spraken ook hun behoefte uit voor meer kleinschaligheid en onderling contact, aldus Hilhorst. Daarin zie je de tijdsgeest terug. In onze individualistische maatschappij zijn we vaak gehaast en op onszelf gericht. Boodschappen kun je online bestellen, dus in een winkel kom je niet altijd meer en veel buurthuizen zijn de afgelopen jaren wegbezuinigd. Dat leidt tot eenzaamheid, vooral bij oudere mensen. Het leidde tijdens de G1000 tot ideeën als het organiseren van festivals of bijeenkomsten voor oud en nieuw in de wijk, het herbestemmen van het lege v&d-pand in de stad voor collectieve voorzieningen en het opzetten van verbindingsapps en een buddysysteem. Huiverige politici De komende tijd worden de voorstellen geconcretiseerd in de werkplaatsen en daarna officieel gepresenteerd aan de gemeenteraad. Hoe open staat die voor burgerparticipatie? Wat hebben het college van b&w en de gemeenteraad van Amersfoort bijvoorbeeld gedaan met de voorstellen van de G1000 uit 2014? Niet veel, antwoordt Hilhorst. Er waren toen net verkiezingen geweest, dus misschien was er door dat krachtenveld te weinig aandacht voor de resultaten. Maar ook in andere steden blijkt de politiek zich vaak terughoudend op te stellen. Soms is er zelfs sprake van weerstand: We zoeken de burger zelf wel op. Maar de G1000 wil als initiatief náást de politiek bestaan en niet in plaats van. Veel politici zijn ook huiverig om zelf deel te nemen aan de G1000. Hilhorst: Ze zijn misschien bang dat ze worden verleid tot uitspraken of beloften die ze niet kunnen

5 18 Met de G1000 hopen we wel degelijk invloed op de politiek te kunnen uitoefenen. waarmaken. Maar als politicus moet je er juíst bij willen zijn. Op de G1000 hoor je immers wat de burger bezighoudt en kun je samen eigenaar worden van de oplossing voor problemen in de stad. De huiver om burgers daadwerkelijk invloed te geven op het beleid van de stad doet denken aan de klassieke inspraakavonden voor bewoners over bouw- en infrastructurele projecten in hun stad, beaamt Hilhorst. Ik ben zelf ook opgeleid als old skool planoloog. In die visie worden plannen voor de ruimtelijke ordening alleen voor de vorm voorgelegd aan de naïeve burger. Inspraak is daar iets heel anders dan invloed. Toch hopen we met de G1000 uiteindelijk wel degelijk invloed op de politiek te kunnen uitoefenen. Buurtweter en Samensfoort De Amersfoortse burgers zelf zijn wél actief aan de slag gegaan met de voorstellen uit Zo is de Buurtweter in het leven geroepen: een verbinder die veel weet van de buurt en buurtgenoten met elkaar in contact brengt. Een ander voorstel kreeg de titel Samensfoort mee en beoogde de opzet van een website voor en door inwoners van Amersfoort, met een pagina per wijk. Die bleek buiten de G1000 om al door een groep inwoners te zijn opgezet, alleen kenden maar weinig mensen het bestaan ervan, aldus Hilhorst. Ook het delen en verbinden van nieuwe en bestaande initiatieven is een belangrijke functie van de G1000. Zelf stapte ze in de werkgroep die zich voor heeft genomen om in elke wijk van Amersfoort zo n bijeenkomst voor elkaar te krijgen. Inmiddels is dat in twee wijken gelukt (met circa 100 deelnemers) en staat er een derde bijeenkomst op stapel. Op stadsniveau is alweer een derde editie gepland, voor Voor Hilhorst is het ook deels haar werk geworden. Ze houdt zich inmiddels bezoldigd bezig met werving, begeleiding, training en communicatie voor de coöperatie G1000, een netwerk van zzp ers dat de organisatie van lokale bijeenkomsten ondersteunt. Onze droom is dat elke gemeente van Nederland elke twee jaar zijn eigen burgertop krijgt. Dat kunnen we niet realiseren met alleen vrijwilligers. Sneeuwbaleffect De G1000-beweging wil een sneeuwbaleffect creëren, de inwoners in steeds meer gemeenten warm maken om hun vrije zaterdag aan de stad te geven. Het mag echter geen instituut worden, zegt Hilhorst. Soms willen gemeenten zelf een G1000 opzetten, maar het moet een initiatief voor en door burgers blijven. Een tweede droom is dat het deelnemersbestand een getrouwe afspiegeling vormt van de bevolkingssamenstelling. Bij de eerste editie in Amersfoort waren jongeren ondervertegenwoordigd, bij de tweede editie gold dat juist weer voor de groep van jaar. Daar moeten we dus de volgende keer aan werken. Wel was de groep tweetalige inwoners van Amersfoort goed vertegenwoordigd, dat was mooi om te zien. En de mensen die het Postzegelpark bij elkaar droomden? Die kwamen als inspirator vertellen over hun burgerinitiatief op de tweede G1000-bijeenkomst van de Amersfoortse wijk Kruiskamp om kennis en ervaring te ruilen. Net als bij échte postzegels.