Buiten. Liever een hakselaar dan een Ferrari! Doe de cumela test!! januari 2010 nr. 2. Voor scholieren over de mbo Vakopleiding groen, grond en infra

Transcriptie

1 Buiten januari 2010 nr. 2 Voor scholieren over de mbo Vakopleiding groen, grond en infra Doe de cumela test!! Liever een hakselaar dan een Ferrari!

2 Is dit wat voor jou? vast! In de cumelasector is werk voor jongeren zoals jij! Dat is kicken: op zo n enorme trekker van 180 pk rondrijden Onwijs gaaf toch, om zo secuur te werken met een computergestuurde zaaimachine. In de cumelasector werk je met grote en dure machines. En je werkt voor klanten. Het is verantwoordelijk werk, dat je vaak in je eentje moet doen. Dat vereist wel bepaalde eigenschappen. Ben jij geschikt voor de cumelasector? Speel het spel op pagina 8 en je weet het! Zelfstandig en verantwoordelijk Jongens en meisjes die in de cumelasector werken, zijn zelfstandige types die van aanpakken weten en nauwkeurig zijn. Ze vinden het prima om zelf verantwoordelijkheid te dragen en, als het moet, ook knopen door te hakken. Sociaal Toch zijn cumelajongeren geen individuele types: ze hebben lol met hun collega s als ze met z n allen koffie drinken. En het mooist is als team opereren: zo machtig, elke machine vult de ander aan en als het nodig is zetten de bestuurders er samen de schouders onder. Flexibel buitenmens Elke klus is anders. De omstandigheden veranderen vaak zonder dat je er iets aan kunt doen. Dat maakt dat je behoorlijk flexibel moet zijn. Het weer is immers altijd een onvoorspelbare factor. Buiten werken is heerlijk, maar je moet er wel tegen kunnen! Communicatief Tja, lopen dingen anders, dan kun je niet je kont tegen de krib gooien. Dan moet je praten: met je klant, met je baas, met je collega s, of met je ouders of je vriend(in): vertellen dat je later thuiskomt. Het hoort er nu eenmaal bij, bij het mooiste werk van de wereld! Wil je meer weten? Kijk op of vraag bij je decaan naar de mbo Vakopleiding groen, grond en infra. Cumela!?? Cumela is een nieuw woord voor loonwerk. CU in cumela betekent cultuurtechnische werken. Dat is grond-, weg- en waterbouw, of bijvoorbeeld onderhoud van sportvelden. ME staat voor mestdistributie. En LA voor landbouw en agrarisch loonwerk. Wat houdt dat allemaal in? je maakt iets concreets, iets blijvends. Van niets maak je iets, zegt Jan van der Salm (25) uit Rijswijk. Middenin een lege polder leggen we een sportveld aan. Ik ben erbij, vanaf het eerste overleg met de klant tot de feestelijke opening van het sportcomplex. Dat is mooi. De machine vermeerdert je kracht. De macht die je hebt over de machine, dat is iets heel bijzonders, zegt Dick Klop (DK), adviseur scholing bij Cumela Nederland. Ik vind het geweldig om een boom om te zagen. En dan de takken die krakend in de hakselaar verdwijnen, dat geluid, daar geniet ik van. Je vermeerdert je kracht met zo n machine. Dat is opwindend. Als mestrijder ben je verschrikkelijk belangrijk. Als het weer omslaat willen alle boeren dat je mest gaat rijden, ze bellen allemaal tegelijk en dan moet je zo een nacht doorhalen. (DK) De romantiek van de maïsoogst. De maïsoogst is het hoogtepunt van het jaar. Meestal werk je in je uppie, maar tijdens de maïsoogst werk je in een team. Een collega zit op de hakselaar, een machine met een enorme krokodillenbek. Met donderend geweld wordt de maïs de machine ingetrokken. Naast de hakselaar rijdt een trekker. De collega op de trekker moet de gehakselde maïs opvangen. Het is best lastig om precies de hakselaar te blijven volgen, want afhankelijk van het vocht in de bodem en de hoogte van de maïs gaat hij sneller of langzamer. De maïs wordt vervolgens in een voederkuil gestort. Een derde collega verdeelt de maïs goed, zodat een grote maïskoek ontstaat. (DK) 2 3

3 een dag uit de stage van Joy Boschker (18) is tweedejaars Vakopleiding groen, grond en infra aan het aoc in Doetinchem. Sinds september loopt ze stage bij Baks loonbedrijf en grondverzet in Borculo. Mag ik me even voorstellen? Ik ben Joy en ik vind het rijden op machines het mooiste wat er is. Op mijn stageadres kan ik me helemaal uitleven! Ook het schoonmaken van de machines is een onderdeel van mijn werk. Het hoort erbij, zeg ik altijd maar! Dit is mijn favoriet, de John Deere Als het even kan, ben ik op deze trekker te vinden. Mijn dag begint altijd om acht uur. We beginnen met koffie en mijn baas André Baks (rechts) neemt met ons de planning door. Gelukkig ben ik net achttien geworden en mag ik nu op de graafmachine oefenen. Ik denk dat ik me na deze opleiding ga specialiseren in het werken met de graafmachine. Om half drie s middags hebben we koffiepauze. We hebben altijd veel lol met elkaar. Gelukkig wel, want ik vind het belangrijk dat ik goed met mijn collega 's en de boeren kan opschieten. Tijdens mijn opleiding en stage wordt goed gelet op onze veiligheid. Dat moet ook wel, want we werken met gevaarlijke machines. Van half september tot half oktober hebben we de maïs van het land gehaald met een maïshakselaar. Dat vond ik erg leuk om te doen! In de winter zijn we minder op het land te vinden en vaker in de werkplaats. Hier ben ik een stuk ijzer aan het doorzagen. Alleen die bril vind ik nogal stom! Op deze tractor rijd ik eigenlijk nooit, het is ook zo n enorm ding. Ik heb net vastgezeten, maar gelukkig kon ik hem met hulp van André weer uit de modder krijgen. Ik hoop dat je nu een idee hebt van wat het werk in de cumelasector inhoudt. Het is soms best zwaar, maar toch kan ik het iedereen aanraden. Elke dag is weer anders! 4 5

4 De opleiding Op de Vakopleiding groen, grond en infra leer je werken met machines. In het begin werk je met trekkers, minigravers en de wat eenvoudiger machines. Op niveau 3 kies je voor een specialisatie in agrarisch/groen werk of cultuurtechniek. Cultuurtechniek varieert van grondverzet tot aanleg en onderhoud van sportvelden of natuurterreinen. Je leert dus graaf- en grondverzetmachines, maar ook machines voor sportveldonderhoud, door en door kennen en bedienen. Kies je voor agrarisch/ groen werk, dan leer je werken met machines zoals maaidorsers, maïshakselaars en aardappel- en bietenrooiers. Je kunt je ook specialiseren in het repareren en het verrichten van technisch onderhoud. Vakken Je krijgt vakken als Basisveiligheid VCA. Daarnaast krijg je algemene theoretische vakken: Nederlands, maatschappijleer en meestal Engels en wiskunde. Verder krijg je techniek, onderhoud van machines en meten en uitzetten. Je leert dus heel veel verschillende dingen! Praktijkdeel Tijdens het praktijkgedeelte leer je hoe het er op de werkvloer aan toe gaat. Je zult merken dat je ook wel eens met een schop in de hand moet werken! Soms beslaat het praktijkdeel een aantal weken achter elkaar, soms het hele jaar door een dag in de week. Niveau 3 en 4 Op niveau 3 en 4 leer je dagelijkse werkzaamheden te organiseren. Op niveau 4 houd je je bezig met management, werkplanning en kostenberekeningen. Je kunt dan straks een compleet cumelabedrijf runnen! Toelatingseisen Je hoeft geen agrarische achtergrond te hebben voor deze opleiding. En je hoeft ook geen jongen te zijn! Meisjes zijn nauwkeurig en kunnen juist goed werken met de knopjes en displays in de machines. Met een diploma vmbo basisberoepsgericht kun je de opleiding beginnen op niveau 2. Na twee jaar kun je door naar niveau 3. Met een diploma vmbo kaderberoepsgericht of hoger kun je ook meteen naar niveau 3. Dan duurt de opleiding drie jaar. BOL of BBL Je kunt kiezen voor meer theoretische scholing in je opleiding (BOL) of juist voor meer praktijkervaring (BBL). Voor je eindniveau maakt dat niets uit. Meer weten? Wil je meer weten over de opleiding? Kijk op of bekijk de website van een aoc bij jou in de buurt. Je vindt de informatie over de Vakopleiding groen, grond en infra onder de button Mighty Machines. Jongeren in de cumela sector Liever een maïshakselaar dan een Ferrari Leon van de Vendel (24) werkt met zijn vader en twee broers in het familiebedrijf Kasteel Meeuwen bv in Meeuwen, een loon- en transportbedrijf. Samen met zijn vader en broers begeleidt hij veel leerlingen tijdens hun stage. Leon haalde zijn havo en deed daarna de loonwerkopleiding. Hij koos vervolgens voor bedrijfskunde en nu is hij bezig zijn ondernemersdiploma te halen. Welke jongeren zijn geschikt voor de cumelasector? Je hebt geen agrarische achtergrond nodig om in de Wil je meer weten? Kijk dan op cumelasector te werken. Ik vind het vooral belangrijk dat jongeren veel interesse hebben en leergierig zijn. Wie kan beter een andere opleiding kiezen? De jongens die denken dat ze de hele dag op een grote trekker van 200 pk mogen rijden. En die denken dat ze s avonds en in het weekeinde altijd vrij zijn. Want dat is in de praktijk nu eenmaal niet zo... Wat vind je zelf het mooist aan het vak? Die machines en de mensen er omheen. Ik heb echt een mooi beroep, de machines zijn imposant en het is geweldig om daarop te rijden. Met zulke snelheden, met zulke breedtes... Sommige mensen vinden auto s mooi, nou, ik heb liever een maïshakselaar dan een Ferrari. Ik vind het ook mooi dat de sector verandert. Je moet steeds meer kennis hebben van de machines, de meeste zijn computergestuurd of GPSgestuurd. 6 7

5 doe de Hoe cumela ben jij? 1 Wat zou jij doen in verschillende situaties? Kies welk antwoord het best bij jou past. Tel het aantal punten op en kijk op of je een echt cumelamens bent! Het antwoord vind je ook op de achterpagina. Het is een maandagochtend in het voorjaar. Vandaag ga je gras maaien: lekker met je kop in de zon en de geur van vers gemaaid gras in je neus. Die eerste keer van het jaar dat er weer gras wordt gemaaid, is altijd een mijlpaal. Je hebt je er op verheugd, na al die weken grond rijden. Maar als je op het werk komt, zegt je baas dat je toch nog een week moet grond rijden: het is te nat om gras te maaien. Wat doe je? a] Je valt uit tegen je baas en je loopt mokkend weg. (1 punt) b] Je baalt, je hebt er de hele dag de pest in. Maar je zegt niks. Je gaat gewoon aan het werk en na een dag is het over. (3 punten) c] Je baalt ontzettend, je haalt diep adem en zegt tegen je baas: Jammer, ik had het zo graag gedaan. En je gaat aan het werk. (5 punten) 2 3 Je krijgt opdracht om een diep gat te graven. Daarin moet een put komen. Je krijgt een tekening mee, waarop alle kabels en leidingen die in de grond liggen zijn aangegeven. Precies waar jij moet graven, ligt volgens de tekening een kabel. Ter plekke maak je proefsleuven, maar de kabel die op de tekening staat, komt niet tevoorschijn. Wat doe je? a] Je begint niet met graven, maar je belt je baas en vraagt wat je moet doen. (4 punten) b] Je begint weer van voren af aan. Je controleert alles nog eens: Zit ik op de goede plek? Heb ik iets gemist? (5 punten) c] Je denkt: er staat vast een fout op die tekening en begint het gat te graven. (1 punt) Je bent ergens op het land sloten aan het maaien. Niks en niemand in de buurt. Dan is er ineens een ernstige storingsmelding op het display. Je moet direct stoppen. Je belt je baas, maar die is onbereikbaar. Wat doe je? a] Je wacht tot de baas weer bereikbaar is. (2 punten) b] Je zoekt contact met je collega s en vraagt hen wat je moet doen. (4 punten) c] Je belt zelf met de dealer, hoewel je daarvoor geen toestemming hebt van de baas, en vraagt of ze de storing komen verhelpen. (6 punten) Het is maandagochtend. Je hebt een geweldig weekeinde gehad en meldt je met een duffe kop op de bouwplaats van een nieuwbouwwijk. Vorige week ben je druk geweest met het graven van een hele rij gaten waarin bomen worden geplant. Een secuur werkje. Nu komt de opzichter bij je. Die is toch al niet helemaal jouw type. Hij zegt dat die boomgaten toch 50 centimeter dichter bij elkaar moeten komen. Wat doe je? a] Je denkt: het zal mij verder worst wezen, je gaat alles opnieuw doen. (3 punten) b] Je zegt tegen de opzichter: Ja, dat zal lekker wezen, ik heb niks verkeerd gedaan! Je doet het zelf maar. (1 punt) c] Je vraagt je af hoe die fout heeft kunnen ontstaan en overlegt daarover met de opzichter. Je gaat alles opnieuw graven, maar je meldt ook meteen op de zaak wat er is gebeurd. Dit akkefietje kost tenslotte flink wat extra werk. (4 punten) Als kraanmachinist ben je één met je machine. Je hebt mooi werk, je geniet ervan. Je collega heeft een smeriger klusje, hij moet voorsteken voor de proefsleuven. Het is modderig, regenachtig en koud en hij kan best wat hulp gebruiken. Op een gegeven moment kun jij niet verder. Wat doe je? a] Je bent niet voor niets kraanmachinist, jij hebt doorgeleerd. Ieder zijn vak! Je wacht rustig tot je collega zo ver is dat jij weer verder kunt. (2 punten) b] Je rommelt wat met papieren, je vult wat in, je zucht... Als het te lang duurt, klim je uit je cabine en je pakt een schop. Je laat je collega niks merken van je tegenzin. (4 punten) c] Je stapt je kraan uit en je gaat je collega helpen. Een klus doe je samen. (5 punten) Er is veel verkeer, het is druk, het is vrijdagmiddag en je rijdt op een gloednieuwe trekker van 180 pk dwars door je eigen dorp. Je voelt je machtig met zo n machine onder je kont! Je vrienden staan op het dorpsplein en je wéét dat ze naar je kijken. Wat doe je? a] Je vindt het eigenlijk te druk op straat om vol gas te geven. Maar dan zie je een gaatje in het verkeer. Je maakt de afweging: je vindt dat het kan en je geeft toch even lekker vol gas. (2 punten) b] Je geeft éven een dot gas, je wilt je vrienden laten horen en zien dat die 180 pk er echt in zit... (1 punt) c] Je realiseert je dat het erg druk is op de weg, met veel fietsers overal. Je concentreert je op het verkeer en ziet in je ooghoek dat je vrienden zo ook wel door hebben op wat voor een machtige machine jij rijdt. (4 punten) Tel je punten op en kijk snel op pagina 12!

6 in groen, grond en infra Nick van Aalten (18) is eerstejaars student Vakopleiding groen, grond en infra aan het Groenhorst College in Barneveld. Loopt stage bij Loonbedrijf Arts in Stevensbeek. Waarom deze opleiding? Ik ben begonnen met een opleiding autotechniek, maar dat beviel toch niet. Dus ben ik gestopt en een jaartje gaan werken als loonwerker. Daar werd ik in de praktijk opgeleid, maar ik had natuurlijk geen papieren. Dus uiteindelijk ben ik verstandig geworden en terug naar school gegaan! Ik wil ooit voor mezelf beginnen in dit werk, dus ik heb die papieren en die kennis gewoon nodig. Hoe ziet zo n schooldag eruit? De eerste twee uur krijg je maatschappijleer, Nederlands de verplichte vakken. Daarna twee uur technische theorie en de laatste vier uur zijn we in de werkplaats of we rijden met de machines van school. Daarbij gaat het vooral over veilig werken. Je rijdt natuurlijk met grote machines, dat blijft altijd opletten. Zo n grote zaai- of oogstmachine kan heel veel schade aanrichten. En straks dus een eigen bedrijf? Dat gaat nog wel even duren denk ik, en het zal nog best moeilijk zijn. Dan moet ik dat laatste jaar echt weer in de boeken en dat ben ik niet meer gewend! Maar het lijkt me mooi om een eigen bedrijf uit de grond te stampen. Ik vind de zelfrijdende oogstmachines het mooist - dat zijn de allergrootste. Dat is wel een miljoeneninvestering, dus het zal de eerste jaren hard werken en weinig verdienen zijn. Bart Klouwers (19) is tweedejaars student Landbouwmechanisatie op het Clusius College in Hoorn (niveau 3). Loopt stage bij agrarisch loonbedrijf M. Konijn BV in St. Maartensvlotbrug. Waarom deze opleiding? Mijn ouders hadden een veeteeltbedrijf, daar kwamen ook altijd al loonwerkers. Ik ben er dus mee opgegroeid en ik vond het mooi werk. Dat hoor je wel vaak, dat het in de familie zit. Hoewel bij ons in de klas ook een paar jongens uit Volendam zitten, hun ouders doen iets heel anders! Dat vonden wij wel mysterieus. Wat is het mooie van dit werk? Dat je zoveel verschillende dingen kunt doen. Ik zit nu bij een bedrijf dat vooral agrarisch werk doet, maar ik heb ook al aannemerij gedaan. Grond bouwrijp maken, graafwerk voor leidingen Dat is heel precies en technisch werk; als je leidingen moet leggen met een verloop van 10 centimeter over 100 meter, dan moet het 100 meter verderop natuurlijk nog wel precies op elkaar aansluiten! Leer je dit werk niet vooral in de praktijk? Een groot deel natuurlijk wel, maar de theorie is ook heel belangrijk en die leer je op school. We hebben in Nederland zoveel verschillende grondsoorten die allemaal een eigen aanpak nodig hebben, dat kun je nooit allemaal tijdens een paar stages leren. En speciale werkzaamheden, het egaliseren van grond bijvoorbeeld, dat leer je ook echt niet in 10 minuten rijden

7 En? Hoe cumela ben jij?uitslag van het spel op pagina 8. Van 29 tot 23 punten: Jij bent een echt cumelamens! Je bent flexibel, nauwkeurig en toont verantwoordelijkheidsgevoel. Ook als het soms flink tegenzit en je baalt, kun je overleggen met anderen. Je hebt geen 9 tot 5 mentaliteit. Je bent goed in staat om zelfstandig te werken en knopen door te hakken. Maar je vindt het ook leuk om in een team te werken. Van 22 tot 15 punten: Jij zou prima je weg vinden in de cumelasector! Je neemt nog niet altijd de beste beslissingen, maar je voelt je wel verantwoordelijk. Je hebt nog wat moeite flexibel te reageren op onverwachte situaties en tegenvallers, maar dat leer je vanzelf in de praktijk. Je hebt de juiste mentaliteit! Van 14 tot 8 punten: Werken in de cumelasector past niet bij jou. Je mist het verantwoordelijkheidsgevoel voor het werken met dure machines. Je bent niet flexibel genoeg: jij doet het liefst alles op eigen houtje en op jouw manier. Maar in de cumelasector is het belangrijk dat je ook kunt overleggen en samenwerken met anderen... DOEN! win een ipod! In ruil voor vijf minuten vragen beantwoorden, maak je kans op een unieke cumela-ervaring én een ipod... Ga naar en meld je aan voor het wie-kent-cumela-onderzoek. Nieuwsgierig? Wil je meer weten over de mogelijkheden van leren en werken in de cumelasector, kijk dan op nl en bij de aoc s (agrarische opleidingscentra) in jouw regio. Je kunt ook kijken op de nieuwe website nl, die dit schooljaar van start is gegaan. Wil je antwoord op een vraag, stuur dan een mail naar kiezenvoordecumelasector@ cumela.nl. Colofon Dit mini-magazine voor scholieren is gemaakt door EDG (Gerry van der Lit), in opdracht van het Cumela-convenant en wordt door EDG verspreid onder decanen en scholen. Meer jongeren zouden de weg moeten vinden naar de Vakopleiding groen, grond en infra. Daarom is een convenant gesloten waarin alle organisaties samenwerken die te maken hebben met de opleidingen voor beroepen in de cumelasector. Door deze samenwerking hebben ze zich verplicht te zorgen voor goede en aansprekende opleidingen die aansluiten bij de vraag uit de praktijk. Deelnemers convenant: Alle AOC s, Ontwikkelcentrum, Aequor, Fundeon, Kenteq, IPC Groene Ruimte en PTC+, CUMELA Nederland, Vakvereniging Het Zwarte Corps, FNV Bondgenoten, CNV Bedrijvenbond. De foto s bij de interviews zijn gemaakt door Martin Mooij, Ruud Voest, Marc van der Kort, Van Assendelft Fotografie. De overige foto s zijn geleverd door CUMELA Nederland.