Advisory. Evaluatie Green Deal bodemas Vereniging Afvalbedrijven

Transcriptie

1 Advisory Evaluatie Green Deal bodemas Vereniging Afvalbedrijven

2 Table of Contents Section Overview Page 1 Reikwijdte en gebruik van het rapport 3 2 Managementsamenvatting 6 3 Introductie 11 4 Uitkomsten onderzoek Organisatie en proces Techniek en haalbaarheid Afzet en kosten 34 5 Bevindingen en knelpunten 37 6 Voorgestelde oplossingsrichtingen 43 Appendices 1 Terminologie 47 2 Indicatieve tijdslijn tot behalen doelstelling Suggesties voor aanscherpen formuleringen Green Deal 51

3 Section 1 Reikwijdte en gebruik van het rapport 3

4 Section 1 Reikwijdte en gebruik van het rapport Scope van het onderzoek en beoordeling volledigheid en kwaliteit van de informatie Onze scope Beperkt Uitgebreid Medewerking partijen Geen Goed Volledigheid informatie Beperkt Kwaliteit ontvangen informatie Uitgebreid Ons werk heeft zich gefocust op de voortgang van de AEC s in het bereiken van de doelstellingen in de Green Deal en mogelijke financiële, technische, juridische en/of beleidsmatige knelpunten. Daarvoor hebben we ons gebaseerd op de documentatie en informatie die door de AEC s is aangeleverd en verstrekt. Wij hebben zoals overeengekomen geen eigenstandig onderzoek uitgevoerd naar de technische of financiële haalbaarheid noch een analyse van de afzetmarkten. Onze werkzaamheden zijn afgerond op 23 december. De rapportage moet worden beoordeeld in het licht van de voornoemde reikwijdte. We hebben uitstekende medewerking van alle AEC s gehad door middel van de vragenlijst, die door elke AEC is ingevuld, en interviews waarin de AEC s op directie- of managementniveau waren vertegenwoordigd. Vervolgens hebben wij met elke AEC en relevante opwerker aanvullend (telefonisch) contact gehad ter beantwoording van uitstaande vragen. AEC s hebben door middel van de vragenlijst en verzonden documentatie inzicht verstrekt in de organisatie, strategie, technieken, toepassingen, en financiële consequenties van het realiseren van de Green Deal doelstellingen. Hoewel alle AEC s onderbouwd inzicht hebben verstrekt in de technische voortgang voor het realiseren van de Green Deal, hebben wij ervaren dat dat niet voor alle onderdelen van de vragenlijst gold. Dit geldt met name voor onderbouwing van de vragen naar organisatie en strategie en financiële gevolgen van het realiseren van de Green Deal. Ten aanzien van deze financiële gegevens hebben de meeste AEC s geen, of zeer beperkt, onderbouwde informatie verstrekt. Dit is bijvoorbeeld ingegeven door het feit dat dit niet mogelijk is indien AEC s nog geen definitieve keuze hadden gemaakt voor een opwerkingstechniek(en) of omdat de opwerkers van de AEC s eigen geheimhoudingsverklaringen hadden met hun afnemers. In dat geval zijn de inschatting van het financieel effect van de Green Deal door gebaseerd op de best guesses van de AEC s die onderling met elkaar zijn vergeleken. De kwaliteit van de verstrekte informatie door de AEC s, samen met de goede toegang en medewerking van de AEC s, heeft ons inzicht gegeven in met name de technische stand van zaken per AEC op dit moment en een begrip van de knelpunten die de AEC s ervaren in het realiseren van de Green Deal. Beperkt Goed 4

5 Section 1 Reikwijdte en gebruik van het rapport Belangrijke opmerkingen ten aanzien van reikwijdte van dit onderzoek en richtlijn voor het gebruik van het voorliggend rapport Dit rapport is een resultaat van een onderzoek naar de voortgang van het realiseren van de Green Deal doelstellingen door de AEC s en bedoeld als input voor: Discussie binnen de VA over de Green Deal ter voorbereiding op het gesprek met het Ministerie van Infrastructuur en Milieu (I&M) De evaluatie van de Green Deal met I&M Wij tekenen aan dat: Indien AEC s nog geen definitieve keuzes voor technische en/of toepassingskeuzes hebben gemaakt, dit ook leidt tot onzekerheden of bandbreedtes in de onderzoeksresultaten. Voor het onderzoek naar de technische aantoonbaarheid van opwerking is rekening gehouden met de, door de AEC s aangegeven, voorkeursroute. Alternatieve opwerkingsroutes zijn, indien relevant, benoemd. U heeft ons gevraagd de evaluatie uit te voeren met een auditgerelateerde methodiek. Dit houdt in dat wij resultaten enkel hebben meegenomen indien deze objectiveerbaar zijn onderbouwd door de AEC s. Waar AEC s deze onderbouwing nog niet hebben kunnen leveren, is dit in de rapportage aangegeven. De resultaten in het rapport geven de stand van zaken weer in de tweede helft van De ontwikkelingen en R&D bij de AEC s zijn volop in beweging, waardoor, indien het onderzoek over een jaar zou worden herhaald, het beeld en de mate van zekerheid waarmee de AEC s de Green Deal doelstellingen zullen realiseren, er anders kan uitzien. 5

6 Section 2 Managementsamenvatting 6

7 Section 2 Managementsamenvatting At a glance: Onderzoek en resultaten Vraagstelling De VA heeft gevraagd een onafhankelijke evaluatie van de Green Deal uit te voeren als onderbouwde input voor de tussentijdse evaluatie met I&M, en de volgende zaken te onderzoeken: 1. 1 Wat is de huidige stand van zaken van de AEC s op sectorniveau 22. Is het aantoonbaarheid dat de AEC s de Green Deal-doelstellingen voor 2017 en 2020 zullen realiseren 3. Wat zijn de mogelijke knelpunten die de AEC s ondervinden om de Green Deal-doelstellingen te realiseren 4. Mogelijke oplossingsrichtingen, die kunnen worden betrokken in de evaluatie met I&M Aanpak heeft per individuele AEC informatie ingewonnen door middel van een vragenlijst, documentatie en interviews, op het gebied van: Organisatie en proces Techniek en haalbaarheid Afzet en kosten Tevens zijn eventuele knelpunten en oplossingsrichtingen opgehaald. heeft hierbij een audit-gerelateerde methodiek gehanteerd. Dit houdt in dat enkel gegevens zijn meegenomen, die door de AEC s zijn onderbouwd door onderliggende documentatie. Deze informatie is vervolgens gebundeld en op sectorniveau gerapporteerd. Conclusies Op basis van onze analyse trekken wij de volgende conclusies: Alle partijen zetten zich aantoonbaar in om de Green Deal doelstellingen te realiseren Sommige partijen zijn verder in het realiseren van de doelstellingen dan anderen. Het verschil wordt vooral bepaald door de strategie die wordt gevolgd eerst realiseren, dan optimaliseren of eerst optimaliseren, dan realiseren De inspanning om de Green Deal te realiseren vergt echter aanzienlijke inspanning, die op leidt tot meerkosten in vergelijking met de huidige situatie, in een markt waarin de AEC s al fors onder druk staan. Op dit moment wordt de doelstelling van 50% in 2017 nog niet gehaald. Onze analyse wijst uit dat dit wel haalbaar is, indien in het komende jaar concrete investerings- en contracteringsbeslisisngen worden genomen door de AEC s Aanbevelingen 1. AEC's zullen zelf hard aan de slag moeten de komende 12 maanden om de deadline te halen. Pro-actieve monitoring is van belang, evenals kennis en informatie delen waar mogelijk en bundelen van belangen waar opportuun. 2. Bredere betrokkenheid van andere partijen in de waardeketen en I&M/RWS zijn noodzakelijk om gezamenlijk de marktacceptatie en condities te optimaliseren. 3. Nadere precisering van een aantal formuleringen uit de Green Deal zijn wenselijk om tot eenduidige definities te komen 7

8 Section 2 Managementsamenvatting Alle AEC s zetten zich op individuele niveau aantoonbaar in om de Green Deal te realiseren. Op basis van stand van zaken eind november 2014 worden de doelstellingen nog niet gehaald Organisatie en proces Heeft de Green Deal een positief effect op het realiseren van de Green Deal? Hoe organiseren de AEC s de realisatie van de doelstellingen? Vormen de Green Deal doelstellingen onderdeel van de strategie of meerjarenplan en hoe wordt er op gestuurd? Sturen en monitoren AEC s actief op de voortgang van de Green Deal en wordt er extern in de vorm van jaarverslagen of milieuverslagen gerapporteerd? 9/9 partijen geven een positief effect aan Eigen beheer: 3 partijen Juridisch vormgegeven samenwerking met opwerker: 2 partijen Contractuele uitbesteding: 4 partijen 6/9 partijen nemen het op in hun meerjarenplan Projectmatige aansturing: 4 partijen Onderdeel is van reguliere business: 1 partij Door middel van contracten: 4 partijen 4/5 partijen geven aan actief en regelmatig te monitoren en sturen op de voortgang 3/9 partijen rapporteren extern Techniek en haalbaarheid In hoeverre is de 50% doelstelling voor 2017 technisch haalbaar volgens AEC s en in welke mate hebben zij dit kunnen onderbouwen op basis van de huidige stand van zaken? In hoeverre is de 100% doelstelling voor 2020 technisch haalbaarheid volgens de AEC s en in hoeverre hebben zij dit kunnen onderbouwen op basis van de huidige stand van zaken? In hoeverre is de doelstelling om minimaal 75% van het non-ferro >6 mm terug te winnen haalbaar volgens AEC s en in hoeverre hebben de AEC s dit kunnen onderbouwen? Afzet en kosten 2017 doelstellingen zijn technisch haalbaar: 8/9 partijen De technische haalbaarheid 2017 kan op dit moment nog niet geheel onderbouwd worden 2020 doelstellingen zijn technisch haalbaar: 9/9 partijen De technische haalbaarheid 2020 kan op dit moment nog niet onderbouwd worden De non-ferro doelstelling worden behaald: 7/9 partijen 0/9 partijen kan aantonen de doelstelling te zullen halen Leidt de inzet van de AEC s op de kwaliteitsverbetering van de bodemassen tot de productie van een NVG-bouwstof of een VG-bouwstof in 2017 en 2020? Wat zijn de verwachte netto meerkosten door verduurzaming van de bodemas? VG-bouwstof NVG-bouwstof Focus 6 partijen 5 partijen Inzet 2017 volume 46% 54% Inzet 2020 volume 53% 47% 0-10 per ton ruwe bodemas 8

9 Section 2 Managementsamenvatting Belangrijkste knelpunt in het realiseren van de doelstellingen zijn de meerkosten en het effect daarvan op de concurrentiepositie van de AEC s Meerkosten leiden tot uitstellen van investeringen I II AEC s verwachten totale meerkosten van 0-20 mio voor de opwerking van bodemas volgens de Green Deal III Deze meerkosten leiden tot een risico voor verzwakking van de huidige concurrentiepositie IV Hierdoor onderzoeken veel AEC s nog verschillende opwerkingsroutes V of zullen in een zo minimaal mogelijke variant voldoen aan de Green Deal waardoor risico bestaat dat investeringen zo lang mogelijk worden uitgesteld Individuele aanpak van partijen versus prestaties van Green Deal op sectorniveau AEC s geven aan zich individueel verantwoordelijk te voelen voor het realiseren van de doelstellingen in de Green Deal. Hierbij ervaren ze geen zorgplicht voor het realiseren van de doelstellingen op sectorniveau. AEC s hanteren bij het realiseren van de Green Deal dan ook een individuele aanpak en kiezen er niet voor om expertise te delen om kosten te verlagen of een gezamenlijke aanpak of strategie te formuleren. De doelstellingen van de Green Deal zijn wel op sectorniveau ingericht. AEC s zien het als een risico dat indien ze individueel de doelstellingen halen, er alsnog collectieve bestraffing plaatsvindt wanneer de sectordoelstellingen niet behaald worden. Omdat de Green Deal tot meerkosten leidt, kiezen enkele AEC s ervoor om de formuleringen van de Green Deal strategisch te interpreteren Met name kwantitatieve formuleringen worden door AEC s kritisch tegen het licht gehouden, waarbij ze de Green Deal op een voor hen zo gunstig mogelijke manier uitleggen. De formuleringen die in de Green Deal laten ook ruimte voor verschillende interpretaties en zijn niet eenduidig. 9

10 Section 2 Managementsamenvatting Het realiseren van de doelstelling is echter binnen bereik indien op korte termijn concrete investeringsbeslissingen worden genomen. Dit vraagt concrete actie van de AEC s en betrokkenheid van alle partijen in de keten Hoewel op basis van de huidige stand van zaken de doelstelling 2017 nog niet wordt gerealiseerd, ligt het wel binnen bereik. Indien in de komende 9 tot 12 maanden concrete investerings- en contracteringsbeslissingen worden genomen, kan de doelstelling voor 2017 worden gerealiseerd. Hierin is verlagen van de meerkosten cruciaal. Er is een aantal zaken die de AEC s hiervoor zelf kunnen oppakken. Maar de ondersteuning van I&M en de samenwerking met andere partijen in de keten is hierbij noodzakelijk om de Green Deal te realiseren op een win-win manier: het realiseren van de verduurzamingsdoelstellingen van zowel AEC s als I&M/RWS, zonder negatieve consequenties voor de AEC s. Pro-actieve aanpak van en samenwerking tussen AEC s AEC s zullen de komende periode hard aan de slag moeten AEC's zullen zelf hard aan de slag moeten de komende 12 maanden om de deadline te halen. Daarbij is het van belang om pro-actief de voortgang te monitoren, evenals het delen van kennis en informatie. AEC s kunnen de krachten bundelen om gezamenlijk gunstiger marktomstandigheden voor de toepassing van schone bodemassen te creëren. Gezamenlijk optreden naar overheidsinstanties als naar de markt is aan te raden. Daarbij moet worden gedacht aan het pro-actief en onafhankelijk onderbouwen van de duurzaamheid van de toepassing van de schone producten uit bodemas. De uitkomsten daarvan kunnen als input dienen voor gezamenlijke communicatie richting opwerkers, afnemers en verwerkers. De onafhankelijke onderbouwing is ook benodigd om de producten uit bodemas te kunnen betrekken in de beoordeling van aanbestedingen voor infrastructurele werken. Actie en commitment van alle partijen in de keten I&M en RWS kunnen eveneens een belangrijke rol vervullen in het realiseren van de Green Deal. Om de meerkosten en de verhoogde exposure van AEC s te beperken, moet worden gedacht aan concrete acties om: 1. Marktacceptatie te creëren of te stimuleren 2. Opwerkingskosten te beperken of te optimaliseren 3. Om de concurrentiepositie te behouden of te verbeteren. De AEC s zijn ook van andere partijen in de keten afhankelijk. In aanvulling op I&M en RWS zien wij ook een rol weggelegd voor partijen als opwerkers, afnemers en overheidsinstanties zoals gemeenten en provincies, die ook optreden als opdrachtgever voor infrastructurele werken. Hiervoor moet worden beoordeeld op welke manier deze partijen worden betrokken of benaderd: vanuit de AEC s gezamenlijk of bijvoorbeeld als een partij in de Green Deal. Verduidelijken Green Deal formuleringen De huidige Green Deal laat op verschillende plaatsen nog ruimte voor interpretatie. Dit bemoeilijkt de monitoring op de voortgang en leidt tot onnodige discussies tussen partijen. Wij bevelen aan om deze formuleringen, die in de rapportage zijn uitgewerkt, in samenspraak met I&M te verduidelijken. Hiernaast moet bekeken worden of de sectorale verwoording nog aansluit van de individuele aanpak van de AEC s 10

11 Section 3 Introductie 11

12 Section 3 Introductie Onafhankelijke evaluatie van de Green Deal als onderbouwde input voor de tussentijdse evaluatie met I&M Bij het verbrandingsproces ontstaan circa 2 Mton ruwe bodemas. Na terugwinning van metalen resteert circa 1,8 Mton aan bodemas wat voornamelijk nuttig wordt toegepast als IBC-bouwstof in de GWWsector. Op initiatief van de AEC s verenigd in de afdeling Energie uit afval van de Vereniging Afvalbedrijven (VA) is op 7 maart 2012 de Green Deal verduurzaming nuttige toepassing AEC-bodemas gesloten tussen de VA en de Rijkoverheid (hierna I&M). Kern van de Green Deal is dat de AEC s zich hebben verbonden om de kwaliteit van de bodemassen zodanig te verbeteren dat uiterlijk 1 januari 2017 minstens 50% van de bodemassen nuttig wordt toegepast als bouwstof buiten de IBCtoepassing en in % van de bodemassen. In de Green Deal is overeengekomen dat de VA en I&M uiterlijk 1 december 2014, halverwege de looptijd, de uitvoering en werking van de Green Deal evalueren. Evaluatiemoment Evaluatie Green Deal 01/12/2014 In de voorgaande periode heeft de VA een tweetal interne rapportages opgesteld om de voortgang te monitoren. Dit leidt tot een positief beeld voor het realiseren van de doelstelling in 2017 en een wisselender beeld voor het bereiken van de doelstelling voor Daarbij is de perceptie dat iedere AEC het bereiken van de doelstellingen naar eigen inzicht inricht. Deze twee VA-rapportages zijn gebaseerd op presentaties en niet gevalideerde informatie van AEC s. U acht het van belang meer zekerheid te verkrijgen over de informatie die door de AEC s wordt verstrekt. Daarmee wordt u in staat gesteld in de evaluatie met I&M onderbouwd, gevalideerd en aantoonbaar inzicht te bieden in de inspanningen, bereikte resultaten, verwachtingen, en ervaren knelpunten van de AEC s. De VA heeft opdracht verleend om een onafhankelijke evaluatie uit te voeren naar de voortgang van de Green Deal dat dient als input voor het gesprek met I&M en voor discussie binnen de VA over de Green Deal. Green Deal Green Deal verduurzaming nuttige toepassing AECbodemas tussen VA en de Rijksoverheid 07/03/2012 Doelstellingen 01/01/2017 Doelstellingen 01/01/2020 1) min 50% toepassing van bodemas buiten IBCtoepassingen 2) >75% terugwinning van non-ferro uit de fractie > 6mm 1) min 100% toepassing van bodemas buiten IBC-toepassingen 2) >75% terugwinning van non-ferro uit de fractie > 6mm 12

13 Section 3 Introductie Het onderzoek gaat uit van de AEC s en richt zich op de stand van zaken, de haalbaarheid van de Green Deal-doelstellingen en de mogelijke knelpunten De onafhankelijke externe evaluatie door richt zich op de inspanningen van de AEC s in het kader van de Green Deal en resulteert in één rapportage met daarin: A. Een onderbouwde, aantoonbare en gevalideerde uitspraak over de stand van zaken tot op heden van de AEC s in het bereiken van de doelstellingen van de Green Deal. B. Een onderbouwde en reële uitspraak of de AEC s de Green Dealdoelstellingen voor 2017 en 2020 zullen behalen, gegeven de huidige resultaten en te verwachten resultaten op basis van de inspanningen van de AEC s. C. Het benoemen van mogelijke knelpunten (financieel, technisch, markt, juridisch) en belemmeringen om de Green Dealdoelstellingen te realiseren en wie de meest aangewezen partij is om deze knelpunten op te pakken. Reikwijdte van de evaluatie: De focus van de evaluatie ligt op de verplichtingen en prestaties van de AEC s in het kader van de Green Deal Opwerkers worden betrokken voor zover toegestaan en noodzakelijk geacht door AEC s. Onderzoek wordt gebaseerd op de documentatie en informatie die de AEC s aanleveren. verricht geen eigenstandig technisch, financieel, of marktonderzoek. De uitkomsten worden in aansluiting op de insteek van de Green Deal weergegeven op sectorniveau. Er wordt geen inzicht gegeven in de individuele prestaties en vorderingen van de AEC s Ministerie van I&M Input/restafval Verbranding (AEC s) Opwerking Toepassers Opdrachtgevers Gemeenten Bedrijven Exporterende partijen 9 partijen met 12 installaties (hierna AEC s) Partijen die met AEC s samenwerken Te betrekken partijen in de evaluatie* * Enkele partijen die gesproken zijn binnen de opwerking, vervullen ook een rol van toepasser. o.a. Bouw- en infrabedrijven, en asfalt- en betonproducenten o.a. RWS, provincies en gemeenten Private opdrachtgevers 13

14 Section 3 Introductie Middels procesmatige, technische en financiële vragen wordt een breed, gedragen en gevalideerd inzicht gekregen in de status van de Green Deal en worden knelpunten geïdentificeerd Evaluatie criteria De onderzoeksvragen zijn, in samenspraak met de VA, gecategoriseerd in een aantal evaluatiecriteria: 1. Proces 2. Techniek 3. Financieel 4. Knelpunten Op basis van deze criteria en de onderzoeksvragen van de VA is de schriftelijke uitvraag aan de AEC s opgezet. Proces Hoe zorgen de AEC s ervoor dat de doelstellingen behaald worden en hoe wordt dit vervolgens gemonitord? Hoe en met welke partijen wordt samengewerkt? Hoe effectief is de aanpak van de Green Deal als middel voor de verduurzaming van bodemas? Techniek Welke technieken voor bodemas opwerking worden onderzocht en toegepast? In welke techniek zijn investeringen gedaan en op basis van welke beslissingscriteria zijn deze keuzes gemaakt? Wat is de omvang en kwaliteit van de bodemas? Zijn kwaliteitsverbeteringen aantoonbaar technisch haalbaar? Technisch Procesmatig! Beleid en regelgeving Financieel Knelpunten Wat zijn mogelijke procesmatige, technische, en financiële knelpunten? Financieel Op welke afzetmarkten richten de AEC s zich? Wat is de opnamecapaciteit van deze markten en waarmee concurreert bodemas? Wat zijn het verwachte netto effect op de kostprijs per ton ruwe bodemas en de integrale kostprijs van de AEC s? Wat is de invloed van de Green Deal op de concurrentiepositie van de Nederlandse AEC s? 14

15 Section 3 Introductie Kern aanpak: analyse van brondocumentatie van de AEC s, interviews, en hoor en wederhoor om bevindingen aan te scherpen en te valideren (1/2) Fase 1 Voorbereiding Opstellen evaluatiecriteria en vragenlijst met VA 2 Uitvraag Vragenronde AEC s en gegevens verzamelen 3 Interviews Interviews ter aanscherping van bevindingen Timing 20 juli - 19 augustus 20 augustus - 7 oktober 29 september - 12 november Acties Opstellen van evaluatiecriteria voor de Green Deal bodemas Opstellen van een vragenlijst voor vragenronde bij AEC s, incl. benodigde (bron-)documentatie ter ondersteuning vragenlijst Kick-off meeting met VA: bespreking evaluatiecriteria en vragenlijst incl. op te vragen documentatie Validatie van vragenlijst door VA bij I&M Aanpassing evaluatiecriteria en vragenlijst op basis van input VA Uitkomsten Evaluatiecriteria ter beoordeling van de stand van zaken en toekomst van de Green Deal Bodemas Vragenlijst voor interviews met AEC s incl. op te vragen documentatie Uitnodiging voor deelname aan vragenronde via VA Opstellen geheimhoudingsverklaringen Ontvangen ingevulde vragenlijst en documentatie Informatieverwerking, en analyse Opstellen rapportage van eerste bevindingen Afstemming met VA Afstemming met AEC s over inhoud en datum aanleveren informatie Rapportage van eerste bevindingen o.b.v. uitvraag en vervolgvragen Lijst van te interviewen partijen Interviews plannen en voorbereiden Interviews met AEC's (9 partijen) + gespreksverslag + goedkeuring Interviews met opwerkers Interview met I&M + gespreksverslag + goedkeuring Continue afstemming van voortgang met VA Gevalideerde informatie door en goedgekeurde gespreksverslagen uit interviews (vertrouwelijk opgenomen in dossier ) 15

16 Section 3 Introductie Kern aanpak: analyse van brondocumentatie van de AEC s, interviews, en hoor en wederhoor om bevindingen aan te scherpen en te valideren (2/2) Fase 4 Interviews hoor en wederhoor (2) Extra validatie 5 Rapportage Interne en externe rapportage Timing 10 november 20 november 17 november medio december Acties Analyse aanvullingen en mark-ups op concept verslagen Analyse ontbrekende documentatie Telefonisch contact met elke AEC voor verkrijgen: o Aanvullende informatie voor opstellen sluitende massabalans en 2020 o Verkrijgen aanvullende onderbouwing voor toepassing bodemas buiten IBC, die nog niet was toegestuurd o afstemming over de categorie mate van zekerheid waarin de toepassing wordt ingedeeld Uitkomsten Overeengekomen massabalans Afstemming over mate van zekerheid op basis van documentatie Analyse deliverables fase 2-4 Bevindingen en eerste conclusies voor rapportage Opstellen rapportage Bespreking concept-rapportage met projectgroep VA Aanpassing rapportage Opstellen presentatie Bespreking concept-rapportage in de Afdeling Energie uit Afval VA Aanpassing rapportage Rapportage over stand van zaken van de Green Deal Bodemas 16

17 Section 4 Uitkomsten onderzoek 17

18 Section 4.1 Organisatie en proces 18

19 Section 4.1 Organisatie en proces Alle partijen geven aan dat de Green Deal leidt tot een versnelling van de verduurzaming van bodemassen en spannen zich aantoonbaar in voor het realiseren daarvan Invloed van de Green Deal op de verduurzaming van bodemassen Aantal partijen Zonder Green Deal wordt verduurzaming niet gerealiseerd 8 Door Green Deal wordt verduurzaming versneld gerealiseerd Green Deal heeft geen invloed op realisatie verduurzaming Zonder uitzondering geven de AEC s aan dat de Green Deal leidt tot een versnelling van de verduurzaming van de minerale fractie van de bodemassen. Ook zonder de Green Deal hebben de AEC s in de afgelopen periode geïnvesteerd in de kwaliteitsverbetering van de bodemassen. Dit is echter gericht op de terugwinning van metalen uit de bodemas, ingegeven door de financiële voordelen. Op basis van eerdere onderzoeken naar de kwaliteitsverbetering van de minerale fractie waaruit volgde dat dit tot kostenverhoging zou leiden, èn het feit dat goedkopere toepassing onder IBC mogelijk was, is de verduurzaming van de bodemassen niet eerder van de grond gekomen. 9 Totaal Met de ondertekening van de Green Deal spannen de AEC s zich in voor het verbeteren van de kwaliteit van de bodemassen. Voor AEC s bestaat de motivatie voor het investeren èn het realiseren van de Green Deal doelstellingen uit: De verwachting dat op lange termijn de kwaliteitsverbetering van de bodemassen een positieve business case oplevert. Het behalen van de doelstellingen sluit aan bij de visie en strategie van AEC s om van afval grondstoffen en energie te maken. Het realiseren van de Green Deal maakt dit tastbaar naar aandeelhouders, klanten en overige stakeholders. De AEC s zien het als een reëel risico dat indien de Green Deal niet gehaald wordt, de overheid besluit een koppeling te leggen met het importeren van afval. Indien het niet realiseren van de Green Deal leidt tot een importverbod of -heffing, is dit een directe bedreiging voor de continuïteit van de AEC s wat een grotere impact heeft dan de mogelijke extra kosten voor opwerking van de bodemas. Het voorkomen van het risico dat als de IBC-categorie daadwerkelijk wordt afgeschaft, de AEC s geen afzetmogelijkheid hebben en de bodemassen moeten storten. Een aantal AEC s en hun samenwerkingspartners ziet potentie om ontwikkelde technieken in Nederland en op termijn in (West-) Europa te vermarkten. 19

20 Section 4.1 Organisatie en proces De AEC s hanteren allemaal een eigen individuele aanpak om de Green Deal te realiseren, waarbij op verschillende manier wordt samengewerkt met externe opwerkers Organisatorische aanpak voor behalen van de doelstellingen Aantal partijen On-site Off-site Strategische uitbestedingskeuzes Eigendom bodemas In eigen beheer Juridisch vormgegeven Contractuele uitbesteding samenwerkingsverband 4 Bodemas overgedragen 4 9 Totaal Er wordt in verschillende vormen met externe opwerkers samengewerkt Het merendeel van de AEC s werken met externe opwerkers samen voor het realiseren van de doelstellingen, waarbij de afhankelijkheid en de juridische vorm van samenwerking verschilt. We constateren dat de partijen die een juridisch vormgegeven samenwerkingsverband aangaan of zullen aangaan, de meest gedetailleerde onderbouwing hebben aangeleverd, waarin de samenwerkingspartner een belangrijke rol speelt. De AEC s, die de opwerking uitbesteden, beschikken zelf over minder inhoudelijke kennis en gegevens. Dit wordt ook ingegeven door het feit dat in deze vorm idealiter de doelstellingen contractueel overeen zijn gekomen. Wij tekenen aan dat dit geen directe indicatie geeft van de mate waarin deze partijen de doelstellingen realiseren. Er is een tweedeling zichtbaar in de keuze voor opwerking on-site met behoud van eigendom versus of off-site opwerking en overdracht van de bodemas De AEC s die ervoor kiezen om de opwerking in eigen beheer te houden of binnen een samenwerkingsverband uit te voeren, kiezen er, op één enkele AEC na*, voor om de opwerking op eigen locatie uit te voeren en daarmee zelf eigenaar van de bodemas te blijven. Daarentegen kiezen alle AEC s die die de opwerking contractueel uitbesteden er voor om het eigendom van de bodemas over te dragen en om de opwerking off-site te doen. Deze AEC s geven aan dat zij de opwerking van de bodemas niet als core-business zien, en gebruik maken van de kennis en schaalgrootte effecten van externe opwerkers. * De enkele partij die op dit moment eigendom blijft van het bodemas en het off-site gaat opwerken is voornemens binnen afzienbare tijd de opwerking on-site te gaan doen. 20

21 Section 4.1 Organisatie en proces Het commitment van de AEC s aan de Green Deal blijkt uit het feit dat het is opgenomen in strategie of meerjarenplan, waarbij verschillende sturingsvormen worden gehanteerd voor de realisatie Vormen de Green Deal doelstellingen onderdeel van de strategie of het meerjarenplan Aantal partijen Aantal partijen Welke sturingsvormen hanteren AEC s intern voor de realisatie van de Green Deal Ja Projectmatige aansturing 1 Lijnsturing 2 Nee 3* Sturing op basis van contract * Green Deal doelstelling (nog) niet opgenomen in contract ** Green Deal doelstelling opgenomen in contract 1** 9 Totaal Totaal Bij het merendeel van de AEC s is het realiseren van de Green Deal opgenomen in hun strategie en/of hun meerjarenplan Het feit of de Green Deal doelstellingen zijn opgenomen in de bedrijfsstrategieën en/of de meerjarenplannen van de AEC s is een indicatie van het commitment van de AEC s in de organisatie en op directieniveau. Zeven van de negen AEC s geven aan dat de Green Deal doelstellingen onderdeel vormen van de strategie en/of meerjarenplan, de overige niet. AEC s hanteren verschillende sturingsvormen om de Green Deal te realiseren Een aantal AEC s heeft de realisatie van de doelstellingen als een apart project gedefinieerd, waarin de doelstelling, de aanpak, beoordelingscriteria, middelen, en organisatie zijn vastgelegd. Eén AEC hanteert een lijnsturing, waarbij de Green Deal onderdeel vormt van de reguliere business. De AEC s die de opwerking uitbesteden, sturen op basis van een contract. In drie van de vier huidige contracten zijn de doelstellingen van de Green Deal niet opgenomen. Deze partijen geven allen aan dat zij met hun externe opwerker in gesprek zijn over het opnemen van de Green Deal in het contract. Gedurende het onderzoek heeft één van deze partijen een contract ondertekend waarin volgens opgave - het behalen van de doelstelling wel expliciet is vermeld. 21

22 Section 4.1 Organisatie en proces De mate van monitoring en sturing op de voortgang van de Green Deal vindt het meest gestructureerd plaats bij een projectmatige aanpak Sturen en monitoren AEC s actief op de voortgang op de Green Deal doelstellingen? Aantal partijen Wordt extern op de voortgang op de Green Deal doelstellingen gerapporteerd? Aantal partijen Ja 3 5 Nee 6 9 Totaal Ja Nee Totaal 9 De mate van sturing op de voortgang van de Green Deal vindt meer gestructureerd plaats bij een projectmatige aanpak We zien dat de AEC s die een projectsturing hanteren voor het realiseren van de Green Deal aantoonbaar actiever monitoren en sturen op de voortgang. Deze partijen hebben onder meer voortgangsrapportages overlegd en hebben daarnaast ook over de vragen over de technische haalbaarheid het meest uitgebreid gedocumenteerd, beantwoord. Tot de AEC s die geen aantoonbare actieve monitoring uitvoeren, bevinden zich voornamelijk de partijen die de opwerking extern gecontracteerd hebben. Zij geven aan dat de doelstellingen wel onderdeel vormen van voortgangs-besprekingen, maar hebben hierover geen documentatie overlegd. Wij tekenen aan dat een hoge mate van sturing betekent niet per definitie dat deze partijen het verst zijn in het realiseren van de doelstellingen. Daarvoor is de strategie die partijen hanteren in het bereiken van de Green Deal meer bepalend: gedurende het proces zoveel mogelijk optimaliseren versus het in ieder geval realiseren van de Green Deal op een zo robuust mogelijke manier. Een beperkt aantal AEC s verwijst naar de Green Deal in hun jaarverslag dan wel milieu/duurzaamheidsverslag De meerderheid van de AEC s vermeldt niet in hun jaarverslag dan wel milieu/duurzaamheidsverslag dat zij zich committeren aan de Green Deal. Hierdoor blijft het behalen van de Green Deal een interne doelstelling en kunnen deze AEC s niet gecorrigeerd of gecontroleerd worden door externe stakeholders. Een aantal AEC s verwijst naar het VA reststoffen jaarverslag als vorm van externe verslaglegging. In dit verslag wordt echter niet gerapporteerd op de voortgang van de Green Deal. 22

23 Section 4.2 Techniek en haalbaarheid 23

24 Section 4.2 Techniek en haalbaarheid AEC s volgen twee strategieën om de Green Deal te realiseren: of volledig nat of zoveel mogelijk droog. Droge opwerkers hebben vaak een back up plan De keuze die AEC s maken in reinigingstechnieken Voor de opwerking van de minerale fractie kan er op hoofdlijnen worden gekozen tussen natte en droge technieken. Bij de droge scheidingstechnieken worden verschillende fracties bodemas geproduceerd, waarna voor iedere afzonderlijke fractie een oplossing tot opwerking gevonden wordt. Bij de natte reinigingstechnieken wordt bodemas met water in suspensie gebracht en vervolgens gefractioneerd. De slibfractie wordt gestort, waarmee een groot deel van de zware metalen en zouten wordt afgevoerd. AEC s optimaliseren de gekozen opwerkingstechniek langs drie assen. De economische as wordt veelal genoemd als de crux in het realiseren van de doelstellingen Technisch is volledig voor natte technieken of voor zoveel mogelijk gebruik maken van droge technieken Secundaire bouwstof die wordt toegepast in een VGbouwstof* Milieuhygiënisch Economisch Routes Uitvoering Product Natte techniek Zoveel mogelijk droge techniek aangevuld met natte technieken Integraal wassen volledige fractie Scheiden in fracties en elk van deze fracties specifiek opwerken. Fracties die droog niet afdoende opgewerkt worden kunnen alsnog worden gewassen Vrij toepasbare NVG AEC s hebben backup plannen voor realisatie van de Green Deal De AEC s die een droge techniek hanteren hebben veelal een backup plan opgesteld, voor het geval er niet binnen de termijn van de Green Deal een optimale oplossing gevonden kan worden voor de opwerking van de minerale fractie. De backup plannen dienen er voor zorgen dat de doelstellingen, zoals vermeld in de Green Deal, alsnog behaald kunnen worden. Doordat deze oplossingen echter niet optimaal zijn, zullen hier hogere kosten tegenover staan. Dit zijn echter tijdelijke plannen, in afwachting van een optimalere oplossing. * Mogelijk wordt er met deze techniek in de toekomst ook een vrij toepasbare NVG geproduceerd. Dit is echter op dit moment nog niet aantoonbaar. 24

25 Section 4.2 Techniek en haalbaarheid De gekozen strategie is meest bepalend voor de voortgang van de AEC s. De keuze voor nat gaat uit van optimalisatie na implementatie. De keuze voor droog gaat uit van optimalisatie voor implementatie Motivatie voor zoveel mogelijk gebruik van droge reinigingstechnieken Motivatie voor volledig gebruik van natte reinigingstechnieken - Gaat uit van optimalisatie voor implementatie - - Gaat uit van optimalisatie na implementatie - De AEC s die deze keuze maken, motiveren deze keuze als volgt: 1. omdat niet alle fracties volledig gewassen dienen te worden zijn de opwerkingskosten lager; 2. het stelt hen beter in staat de metaalfractie af te scheiden; 3. de inschatting is dat de afzetkosten van de secundaire grondstof beter zullen zijn dan de afzettarieven voor NVG-bouwstof; 4. bij droge reinigingstechnieken zijn er minder tot geen negatieve bijproducten (o.a. slib-residu), die moeten worden gestort met bijbehorende kosten; 5. de inzet van droge reinigingstechnieken stellen minder eisen aan de locatie, zoals het kunnen lozen van waswater in het geval van een natte techniek De inzet van droge reinigingstechnieken leidt tot een opgewerkte bodemas, die veelal nog niet voldoen aan de waardes van een vrije toepasbare bouwstof. Dit ontstaat door de toepassing in het uiteindelijke product zelf. Dit betekent dat de juiste toepassingsmethode gevonden moet worden, alvorens deze kan worden geïmplementeerd, zodat er geen risico ontstaat dat de toepassing alsnog binnen IBC valt. Alle AEC s stellen dat een natte reinigingstechniek de enige methode is om het bodemas dusdanig te verduurzamen dat het na reiniging volledig vrij toepasbaar is buiten de IBC-categorie. Daarnaast is het scheiden van het bodemas in verschillende fracties van grootte niet benodigd en kan het volledige volume bodemas (inclusief de ferro s en non-ferros) door middel van deze techniek opgewerkt worden. De AEC s die natte technieken (willen) gaan toepassen geven aan dat het betere mogelijkheden geeft tot het terugwinnen van non-ferro metalen, omdat deze materialen beter herkenbaar zijn. Partijen zien het wassen van bodemas als een robuuste techniek om de gehele fractie te laten voldoen aan de normstelling van het Bbk binnen de termijn van de Green Deal, waarbij er ruimte is om wisselende parameters in de bodemas te ondervangen. Door deze robuustheid wordt de kans dat het opgewerkte bodemas niet aan de eisen van de toepassing voldoet geminimaliseerd. Dit betekent dat er naderhand nog kostenoptimalisaties doorgevoerd kunnen worden. Enkele AEC s geven aan niet voor een natte techniek te kiezen, mede omdat zij niet de mogelijkheid hebben om het waswater te lozen, wat in een relatief hoge kostenpost resulteert. 25

26 Section 4.2 Techniek en haalbaarheid Natte techniek leidt in eerste instantie tot een NVG-bouwstof, droge techniek leidt tot een secundaire bouwstof die wordt toegepast in een VGproduct De natte techniek leidt tot een NVG-bouwstof, de droge techniek leidt veelal tot een secundaire grondstof die in een VG-product wordt toegepast. Niet vormgegeven bouwstof Alle partijen geven aan dat het produceren van schoon bodemas als eindproduct (waarbij het volledig vrij toepasbaar is buiten de IBCcategorie als niet vormgegeven bouwstof) een natte reinigingstechniek vereist. Vormgegeven bouwstof Met een droge reinigingstechniek wordt een secundaire bouwstof geproduceerd dat nog niet vrij toepasbaar is buiten de IBC-categorie ( licht IBC ). Bij toepassing in VG-product (o.a. betonwaren), wordt gebruik gemaakt van de bindende eigenschappen van bodemas. Het VG-product loogt niet meer uit en is hiermee vrij toepasbaar. Enkele AEC s zijn nog bezig met proeven die moeten aantonen dat: er geen uitloging is bij de toepassing; en er geen uitloging is bij recycling van de toepassing (het tweede leven) Enkele AEC s hebben wel al testresultaten laten zien dat de toepassing van hun secundaire grondstof in betonwaren leidt tot een product dat volledig voldoet aan de eisen van de Bbk. De AEC s hebben hier al veel R&D tijd en geld aan besteed. In een enkel geval heeft dit ook geleidt tot investeringen. Weergave van de toepassingen op basis van het Bbk Legenda: IBC NVG bouwstof Vrij toepasbaar Bbk VG bouwstof Licht IBC Categorie beschreven in het Bbk Categorie niet beschreven in het Bbk 26

27 Section 4.2 Techniek en haalbaarheid Methodiek voor beoordeling in welke mate de AEC s de technische haalbaarheid van de doelstellingen 2017 en 2020 hebben aangetoond (1/2) Categorisering van de onderbouwing van de technische haalbaarheid van opwerking van bodemassen De AEC s hebben op verzoek een massabalans aangeleverd waarin staat hoeveel van hun bodemas zij verwachten te gaan afzetten binnen en buiten IBC (in 2017 en 2020). Om te bepalen in hoeverre de massabalans en de uitspraken over technische haalbaarheid aangetoond kunnen worden, is naar onderbouwing in de vorm van brondocumentatie gevraagd. Deze brondocumentatie bestaat onder andere uit testresultaten, investeringsbeslissingen, onderzoeksrapporten en/of voortgangsrapportages. Wij hebben de aangeleverde documenten en de in de gesprekken verstrekte informatie beoordeeld en, in afstemming met de AEC s, de technische haalbaarheid onderverdeeld in vier categorieën. Een aantal AEC s onderzoekt nog meerdere oplossingsrichtingen. In de navolgende pagina s zijn wij uitgegaan van de voorkeursroute zoals aangegeven door de AEC s. De categorieën lopen van categorie 1, waarin de AEC nog niet kan kunnen onderbouwen hoe zij hun bodemas buiten IBC kunnen afzetten, tot categorie 4, waarin de bodemassen al aantoonbaar worden opgewerkt en regulier afgezet worden buiten de IBC-categorie. Categorie 4 biedt de meeste zekerheid dat het technisch haalbaar is om de bodemassen vrij toe te passen, buiten IBC. Categorie 1 biedt de minste zekerheid. Toelichtend voorbeeld: indien testen (positief) zijn uitgevoerd voor een beperkt deel van de fractie < 2 mm, is de gehele fractie < 2 mm, waar deze techniek voor wordt ingezet, in categorie 2 ingedeeld. Categorie Categorie 1 Categorie 2 Categorie 3 Categorie 4 Toelichting Bodemassen kunnen nog niet aantoonbaar worden opgewerkt voor toepassing buiten IBC: partijen hebben resultaten nog niet onderbouwd of nog geen positieve resultaten geboekt. Bodemassen kunnen aantoonbaar worden opgewerkt en toegepast buiten IBC op basis van pilots of productietesten Bodemassen kunnen aantoonbaar worden opgewerkt en toegepast buiten IBC op basis van grootschalige proeven of positieve investeringsbeslissingen Bodemassen worden nu al aantoonbaar opgewerkt en op reguliere basis toegepast buiten IBC 27

28 Section 4.2 Techniek en haalbaarheid Methodiek voor beoordeling in welke mate de AEC s de technische haalbaarheid van de doelstellingen 2017 en 2020 hebben aangetoond (2/2) Weergave van de opwerking van ruwe bodemas Ruwe bodemas Terugwinning metalen Minerale fractie Opwerken minerale fractie Toe te passen bodemas Vormgegeven bouwstof Niet-vormgegeven bouwstof IBC-bouwstof Onverbrand Vocht Ferro Non-ferro Te storten slib Toelichting van de gehanteerde aanpak om weer te geven of de doelstellingen 2017 en 2020 technisch haalbaar zijn In de figuur is aangeven hoe wij, in overleg met de AEC s de massabalans per AEC hebben opgebouwd, om de volumes te bepalen die binnen IBC of buiten IBC worden afgezet. Op basis daarvan kan, in combinatie met de indeling van het volume bodemassen dat naar verwachting buiten IBC wordt afgezet, weergegeven worden of de doelstellingen 2017 en 2020 technisch haalbaar zijn. De ruwe bodemas die opgewerkt dient te worden, is de bodemas die uit de verbrandingsinstallatie komt. In deze bodemas kan nog een aandeel onverbrande stoffen aanwezig zijn, die verwijderd worden uit de bodemas en veelal weer retour naar de AEC gaan. Daarnaast kan er door het tijdelijk opslaan van bodemas vochtverlies plaatsvinden. Bij de opwerking van de ruwe bodemas worden metalen verwijderd. Deze metalen bestaan uit ferro metalen, non-ferro metalen en RVS. Na deze stappen resteert de minerale fractie, dat na opwerking kan worden toegepast. Bij een natte opwerkingstechniek ontstaat ook een te storten slibresidu. In de opbouw van de massabalans zijn wij uitgegaan van de door deze AEC s opgegeven slibresidu. Daarmee kan voor het beoordelen van de haalbaarheid van de Green Deal doelstellingen uitgegaan worden van de hoeveelheden toe te passen bodemas. Deze bodemassen kunnen op dit moment worden toegepast als vormgegeven bouwstof, niet-vormgegeven bouwstof en als IBC-bouwstof. Hiervan valt de IBC-bouwstof in ieder geval niet binnen de doelstelling van de Green Deal. 28

29 Section 4.2 Techniek en haalbaarheid Massabalans op hoofdlijnen: De doelstellingen met betrekking tot terugwinning van de minerale fractie heeft betrekking op ca. 90% van de ruwe bodemas Massabalans ruwe bodemas in 2017 en 2020* Aandeel bodemas 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% % 2% % 2% 85% 84% Metalen** Vocht en onverbrand Bewerkte minerale fractie De doelstellingen voor de minerale fractie hebben betrekking op ca. 90% van het ruwe bodemas Op sectorniveau wordt er ca. 8% aan metalen teruggewonnen. Deze metalen hebben een positieve marktwaarde en hierdoor zien AEC s dat er een business case is voor de terugwinning van de ferro/non-ferro. Op basis hiervan wordt verwacht dat, ondanks dat er op moment nog geen eenduidige meetmethode bestaat voor het meten van de teruggewonnen non-ferro, de sector grotendeels aan de doelstelling van 75% terugwinning van non-ferro groter dan 6 mm in 2017 kan voldoen. Nadat de metalen zijn verwijderd blijft er een minerale fractie over. Deze minerale fractie is ca. 90% van de initiële ruwe bodemas. De minerale fractie moet vervolgens opgewerkt worden zodat in % en in % buiten IBC toegepast kan worden. In de figuur zijn de door de AEC s opgegeven hoeveelheden slibresidu opgenomen, die ontstaan na de opwerking van de bodemassen. 20% 10% 0% 5% % 2020 Slibfractie * Hieronder vallen RVS, ferro en non-ferro metalen ** De massabalans zoals weergegeven is gebaseerd op opgaves door en afstemming met de individuele AEC s 29

30 Section 4.2 Techniek en haalbaarheid Technische haalbaarheid van de doelstelling tot 50% verduurzaming en nuttige toepassing van bodemassen in 2017 Technische haalbaarheid volgens vragenlijst (ingevuld door AEC s) 8 8 Aantal AEC s Mate waarin technische haalbaarheid is aangetoond door AEC s (excl. slibresidue) Bewerkte minerale fractie (kton) IBCbouwstof Haalbaar 425 Categorie Categorie 2 Categorie 3 Toenemende mate van zekerheid 1 Niet haalbaar Categorie 4 Totaal Bijna alle AEC s geven aan dat het technisch haalbaar is om in % van de bodemas nuttig toe te passen buiten IBC Op een hebben de AEC s in de vragenlijst aangegeven dat zij het technisch haalbaar achten om 50% van de bodemas nuttig toe te passen buiten IBC. Slechts eén AEC stelt deze doelstelling niet geheel te kunnen realiseren met de oog op de ontwikkelingen. Daarbij tekenen wij aan dat aan de hand van de nader aangeleverde onderbouwing duidelijk is geworden, dat er nog één installatie de doelstelling voor 2017 niet verwacht te behalen. op basis van de huidige stand van zaken kan de technische haalbaarheid daarvan slechts voor een beperkt deel daadwerkelijk aangetoond worden In de (gekleurde) categorieën zijn de hoeveelheden bodemas opgenomen waarvan de AEC s voornemens zijn om deze in 2017 buiten IBC af te zetten op basis van de voorkeursroute. Een deel van de bodemas zal in 2017 nog worden afgezet binnen IBC (witte kolom). Veel AEC s zijn bezig met kleinschalige proeven. Als er is opgegeven dat de AEC s voor bepaalde technologieën kiezen, maar de technologische haalbaarheid enkel nog met kleine proeven is aangetoond, komt deze hoeveelheid bodemas in categorie 2 terecht. In categorie 3 hebben grootschalige proeven aangetoond dat de bodemas opgewerkt kan worden tot buiten IBC, deels als een NVG bouwstof en deels als secundaire grondstof voor toepassing in een VG-bouwstof. Categorie 4 bevat enkel de hoeveelheid bodemas die nu reeds en dus ook in 2017 afgezet zullen worden als secundaire grondstof voor toepassing in een VG-bouwstof. 30

31 Section 4.2 Techniek en haalbaarheid Technische haalbaarheid van de doelstelling tot 100% verduurzaming en nuttige toepassing van bodemassen in 2020 Technische haalbaarheid volgens vragenlijst (ingevuld door AEC s) Aantal AEC s Mate waarin technische haalbaarheid is aangetoond door AEC s (excl. slibresidue) Bewerkte minerale fractie (kton) Haalbaar Toenemende mate van zekerheid 0 Niet haalbaar Categorie 1 Categorie 2 Categorie 3 Categorie 4 Totaal Alle AEC s geven aan in de vragenlijst dat in 2020 de doelstelling van 100% buiten IBC wel wordt gehaald De AEC die voor 2017 had aangegeven nog niet de doelstelling van 50% te behalen, verwacht wel de 2020 doelstelling te kunnen halen, al geeft één partij aan hier nog over te twijfelen. Door de huidige optimalisatieslagen die nog gemaakt moeten worden is het realiseren van de doestelling voor 2017 nog te ambitieus, zij verwachten wel voldoende tijd te hebben om de 2020 doelstelling te kunnen realiseren. Ondanks het toegenomen vertrouwen dat de doelstelling technisch haalbaar is, is er voornamelijk een groei te zien in categorie 1 technisch nog niet aangetoond Op dit moment is het niet met zekerheid vast te stellen of de 2020 doestelling gehaald kan worden. Alle AEC s geven aan dat ze het volledige volume aan bodemas buiten IBC zullen afzetten (wat ook de vereiste is van de Green Deal) maar hierbij ontbreekt veelal de onderbouwing. Het merendeel van de bodemas waarvan in 2017 verwacht wordt door de AEC s dat deze zal worden afgezet binnen IBC is in de prognose van 2020 in categorie 1 terecht gekomen. De volumes van de andere categorieën zijn nauwelijks veranderd. Wij tekenen aan dat de grafiek een pessimistisch beeld geeft, omdat er enkele partijen op dit moment in onderhandelingen zijn met opwerkers of omdat de testresultaten van de (pilot)proeven ten tijd van het onderzoek nog niet beschikbaar zijn. Hierdoor kan de mate van zekerheid tot technische haalbaarheid van de 100% doelstelling positiever uitvallen de komende termijn. 31

32 Section 4.2 Techniek en haalbaarheid De huidige technische zekerheid op het realiseren van de Green Deal doelstellingen is op basis van de stand van zaken eind november 2014 beperkt. Tegelijkertijd zijn de AEC s volop bezig om 2017 te realiseren Huidige categorisering van de mate van zekerheid waarin de De zekerheid voor het realiseren van de Green Deal is beperkt AEC s kunnen aantonen dat de bewerkte minerale fractie De onderbouwing van de technische haalbaarheid is nog beperkt. Dit technisch kan worden opgewerkt tot buiten IBC kwaliteit beperkt ook de mate van zekerheid die gegeven kan worden op het 100% 1.664* 1.649* behalen van de doelstellingen uit de Green Deal. Deze beperking geldt voor zowel de doelstelling van 100% opwerking in 2020 als de 90% IBC-bouwstof doelstelling van 50% opwerking in % De 50% doelstelling van 2017 bevindt zich deels in de minst 80% aangetoonde categorie namelijk categorie 1. Dit betekent dat als deze 46% Categorie 1 doelstelling gehaald moet worden, de gehele hoeveelheid bodemas waar 70% nu enkel kleinschalige dan wel grootschalige pilots mee worden gedaan geheel buiten IBC afgezet moet kunnen worden. Bovendien is het, om 60% 26% de doelstelling te realiseren op sectorniveau, benodigd dat ook een klein deel (2%) van categorie 1 technisch nog niet aangetoond binnen 50% 50% afzienbare tijd succesvol kan worden opgewerkt. De stappen die nog gemaakt moeten worden om naar categorie 4 te komen zullen nog veel tijd, inspanning, en geld van de AEC s vergen. 40% 28% Categorie 2 Technische haalbaarheid houdt niet per definitie in dat de 28% 30% doelstellingen gerealiseerd gaan worden. Alle investeringsbeslissingen moeten positief uitvallen om de 2017 doelstelling te halen. +6%** 20% Er moet wel opgemerkt worden dat de technische zekerheid is 20% Categorie 3 14% vastgesteld op basis van de op dit moment beschikbare informatie. Een 10% groot aantal AEC s is nog bezig zijn met het optimaliseren van de technieken en/of zijn nog bezig om investerings-of 6% 6% Categorie 4 0% contracteringsbeslissingen te maken. Indien dezelfde evaluatie op een later tijdstip nogmaals wordt uitgevoerd, verwachten wij dat de mate van zekerheid significant hoger zal zijn. * Het verschil in totale bodemas komt door een verschil in geproduceerde slib (slib is niet opgenomen in deze grafiek) ** Dit verschil is een verschil in gerapporteerde volume door AEC s en geen verschil in beoordeling van technische haalbaarheid 32