Duiding Arbeidsmarktontwikkelingen juni 2016

Transcriptie

1 Duiding Arbeidsmarktontwikkelingen juni 2016

2 Inhoudsopgave Samenvatting 2 1. Ontwikkelingen 1e kwartaal Nederlandse economie groeit voor achtste kwartaal op rij Export groeit gestaag Aantal uitzenduren groeit al twee en een half jaar Aantal vacatures verder gestegen Minder verleende ontslagvergunningen Aantal faillissementen opnieuw gedaald Ontwikkeling van het aantal banen Ontwikkeling van de beroepsbevolking Minder nieuwe WW-uitkeringen Werkloosheid daalt licht Verwachtingen Producenten en consumenten positiever Groei economie en daling WW-uitkeringen in Colofon 15 Lijst van Boxen 1.1 Drie soorten cijfers duiden ontwikkelingen Duiding Arbeidsmarktontwikkelingen juni

3 Samenvatting Economische groei De Nederlandse economie is in het eerste kwartaal van 2016 met 0,5% gegroeid ten opzichte van het voorgaande kwartaal. In vergelijking met het 1 e kwartaal van 2015 was de omvang van de economie 1,4% groter. De groei in het eerste kwartaal wordt breed gedragen; consumptie, investeringen en uitvoer leveren een positieve bijdrage. De vertrouwensindicatoren over de economie zijn positief. Bedrijven met vertrouwen investeren vaker. Het vertrouwen van producenten is sinds ober 2014 positief. Het consumentenvertrouwen is na een afname in het begin van dit jaar in il weer positief: er zijn weer meer optimistische dan pessimistische consumenten. Arbeidsmarkt: meer vacatures en minder werklozen Op de arbeidsmarkt zijn er een aantal gunstige ontwikkelingen: het aantal uitzenduren neemt al sinds 2013 toe, en het aantal faillissementen en ontslagaanvragen blijft dalen. Het aantal vacatures is in het eerste kwartaal van 2016 verder gestegen. Het aantal banen voor werknemers is in het eerste kwartaal van 2016 met 80 duizend gestegen ten opzichte van het hetzelfde kwartaal vorig jaar. De werkloosheid is in een jaar tijd licht gedaald: van 7,0% van de beroepsbevolking in il 2015 naar 6,4% in il De arbeidsmarkt is nog steeds ruim te noemen: er zijn relatief veel werklozen vergeleken met het aantal vacatures. Verwachtingen voor economie en arbeidsmarkt Het CPB verwacht dat de economie in 2016 groeit met 1,8%. Naast het CPB verwachten ook de grote Nederlandse banken en De Nederlandsche Bank dat de economie verder blijft groeien. Ook voor de arbeidsmarkt zijn de verwachtingen positief: het werkloosheidspercentage daalt in De werkloosheidsdaling blijft, ondanks de gunstige economische ontwikkeling, beperkt omdat ook het aanbod van arbeid groeit. Duiding Arbeidsmarktontwikkelingen juni

4 1. Ontwikkelingen 1e kwartaal Nederlandse economie groeit voor achtste kwartaal op rij De omvang van de Nederlandse economie wordt gemeten met het Bruto Binnenlands Product (BBP). Het BBP kan worden onderverdeeld in vier categorieën: de consumptie van de huishoudens en de overheid, de investeringen van bedrijven en de export (minus de import). Figuur 1.1 laat de economische ontwikkeling zien. De economie groeit zowel ten opzichte van het voorgaande kwartaal (rode lijn) als ten opzichte van hetzelfde kwartaal in het voorgaande jaar (groene lijn). De Nederlandse economie is in het eerste kwartaal van 2016 opnieuw gegroeid ten opzichte van een kwartaal eerder. Volgens de eerste berekening, gebaseerd op nu beschikbare gegevens, komt de economische groei uit op 0,5 procent. Hiermee geeft CBS een eerste beeld van de stand van de Nederlandse economie. De groei in het eerste kwartaal wordt breed gedragen; consumptie, investeringen en uitvoer leveren een positieve bijdrage. Volgens de eerste berekening was de Nederlandse economie in het eerste kwartaal 1,4 procent groter dan in het eerste kwartaal van Deze groei is vooral te danken aan een hogere uitvoer en meer investeringen 1. Figuur 1.1 Nederlandse economische ontwikkeling per kwartaal (CBS) Groei BBP (per kwartaal ten opzichte van hetzelfde kwartaal van voorgaand jaar) Groei BBP (per kwartaal ten opzichte van voorgaand kwartaal; seizoensgecorrigeerd) 4% 3% 2% 1% 0% -1% -2% -3% -4% -5% -6% Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 De productie van de delfstoffenwinning kromp fors door de productiebeperkingen die begin 2015 zijn opgelegd. Daarentegen groeiden de bouwnijverheid en de zakelijke dienstverlening in het eerste kwartaal weer sterk. Binnen de zakelijke dienstverlening is vooral de productie van de uitzendbranche en adviesbureaus hoger. Ook de industrie produceerde meer dan een jaar eerder. Met name de productie van transportmiddelen groeide aanzienlijk. 1 CBS, Economie groeit gestaag door, 13 mei Duiding Arbeidsmarktontwikkelingen juni

5 Box 1.1 Drie soorten cijfers duiden ontwikkelingen Ontwikkelingen in economie en banen worden door het Centraal Bureau voor de Statistiek op drie manieren weergegeven. Elk cijfer heeft zijn eigen kracht en de verschillende cijfers worden in de media door elkaar heen gebruikt: Kwartaal-op-kwartaal cijfer. Dit cijfer geeft gecorrigeerd voor het seizoen de ontwikkelingen weer ten opzichte van het voorgaande kwartaal. Voordeel van het kwartaal-op-kwartaal cijfer is dat het snel de ontwikkelingen in beeld brengt. Nadeel is dat voor de seizoenscorrectie een model gebruikt wordt, dat altijd een benadering van de werkelijkheid is. Jaar-op-jaar cijfer. Het jaar-op-jaar cijfer geeft de ontwikkeling weer ten opzichte van hetzelfde kwartaal één jaar eerder. Voordeel hiervan is dat het de ontwikkeling in het afgelopen jaar samenvat zonder dat een modelmatige correctie voor het seizoenseffect gebruikt wordt. Nadeel is dat ontwikkelingen met vertraging zichtbaar worden. Gemiddeld jaarcijfer. Het voordeel is dat het cijfer de informatie over een geheel kalenderjaar samenvat. Ter illustratie geven we hier de drie cijfers voor van de economische groei: Groe i kwa rta a l- op- kwa rta a l ja a r- op- ja a r ge midde ld ja a rc ijfe r 1e kwartaal ,5% 0,6% 2e kwartaal ,9% 0,2% 3e kwartaal ,0% 0,2% 4e kwartaal ,6% 0,3% Ge he e l % 1e kwartaal ,4% 0,5% In deze notitie willen we vooral aansluiten bij de meest recente ontwikkelingen en bespreken we hier vooral het kwartaalop-kwartaal cijfer en het jaar-op-jaar cijfer. De belangrijkste seinen, die bepalend zijn voor de stand van de Nederlandse economie, staan op groen. Het conjunctuurbeeld volgens de Conjunctuurklok van CBS is in mei 2016 een fractie gunstiger dan in il. De meeste indicatoren in de Conjunctuurklok presteren beter dan hun langjarige trend Export groeit gestaag, import groeit harder dan export Ongeveer een derde deel van het BBP wordt met de export verdiend. Daarmee is de (open) Nederlandse economie sterk afhankelijk van de ontwikkelingen in de wereldeconomie. De uitvoer groeide in het eerste kwartaal van 2016 net zo hard als in het vierde kwartaal van Wel groeide de uitvoer van Nederlands product het afgelopen kwartaal minder sterk dan de wederuitvoer (de uitvoer van eerder ingevoerde producten). Nederlandse bedrijven exporteerden beduidend meer transportmiddelen dan een jaar eerder. De export van gas, machines en apparaten kromp daarentegen. Nederland voerde naast goederen ook meer diensten uit. De invoer van goederen en diensten groeide ook dit kwartaal harder dan de uitvoer. Nederland voerde bijvoorbeeld meer elektrotechnische machines en aardolieproducten in. Het saldo van in- en uitvoer droeg daardoor negatief bij aan de groei 3. Het volume van de goederenexport was in maart 2,8 procent groter dan in maart 2015, meldt CBS. De stijging is groter dan in de voorgaande maand. Het importvolume was in maart 0,6 procent kleiner dan een jaar eerder. 4 2 CBS, Economisch beeld verbetert iets, 13 mei CBS, Economie groeit gestaag door, 13 mei CBS, Export groeit gestaag. 13 mei Duiding Arbeidsmarktontwikkelingen juni

6 Figuur 1.2 Ontwikkeling uitvoer goederen en diensten per kwartaal opzichte van een jaar geleden (CBS) 15% 10% 5% 0% -5% -10% -15% Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q Aantal uitzenduren groeit al twee en een half jaar Een belangrijke arbeidsmarktindicator is het verloop van het aantal uitzenduren. Dit aantal groeit nu onafgebroken vanaf november 2013 (figuur 1.3). Dat blijkt uit de cijfers van de Algemene Bond van Uitzendondernemingen (ABU) 5 goed voor 60% van de uitzendmarkt. Figuur 1.3 Ontwikkeling van het aantal uitzenduren volgens de ABU per verslagperiode tot en met il 2016 (ten opzichte van een geheel jaar eerder) 30% 20% 10% 0% -10% -20% -30% -40% ABU, Marktontwikkelingen Periode , 17 mei Duiding Arbeidsmarktontwikkelingen juni

7 1.4. Aantal vacatures verder gestegen Het aantal vacatures is een belangrijke indicator voor de kansen van werkzoekenden. Het CBS meet de totale vacaturemarkt in Nederland, niet alleen op peilmomenten (openstaande vacatures) maar ook over een bepaalde periode (ontstane vacatures): Het aantal openstaande vacatures: Na correctie voor seizoenseffecten) zijn er in het eerste kwartaal van duizend openstaande vacatures. Dit is het elfde kwartaal op rij dat er een stijging is van het aantal vacatures. Het aantal vacatures dat in een kwartaal ontstaat (figuur 1.4): Het aantal ontstane vacatures is ten opzichte van het vorige kwartaal met 16 duizend gestegen tot 239 duizend. Ten opzichte van het eerste kwartaal in 2015 zijn de ontstane vacatures toegenomen met 26 duizend. 6 Figuur 1.4 Aantal ontstane vacatures (na correctie voor seizoenseffecten) per kwartaal, eerste kwartaal 1997 eerste kwartaal 2016 (CBS) X Al met al staat de vacaturemarkt er beter voor dan de afgelopen jaren. Meer vacatures duidt op meer dynamiek op de arbeidsmarkt en betekent meer kansen voor werkzoekenden. De vacature-indicator van het CBS geeft de richting aan, waarin de vacatures zich naar de verwachting van de ondernemers zullen ontwikkelen. In il 2016 bereikt deze indicator de hoogste stand sinds maart Ook andere bronnen duiden op gunstige ontwikkelingen op de vacaturemarkt. Jobfeed publiceerde onlangs een overzicht van gepubliceerde online-vacatures in het eerste kwartaal van Het aantal online vacatures is in met 22,3% gestegen ten opzichte van hetzelfde kwartaal in Ondanks deze gunstige cijfers, is het aantal vacatures nog steeds aanzienlijk lager dan in en Minder verleende ontslagvergunningen De betere economische omstandigheden zijn zichtbaar in de neerwaartse trend in het aantal verleende ontslagvergunningen (figuur 1.5). Er werden door UWV in de eerste vier maanden van ontslagvergunningen verleend, 28 procent minder dan vorig jaar. De meeste ontslagvergunningen (81%) werden verleend vanwege bedrijfseconomische redenen. 8 Bij minder afzet van een bedrijf is er ook minder behoefte aan personeel. Een inkrimping van het personeelsbestand gaat gewoonlijk eerst via afbouw van tijdelijke contracten en door vrijwillig vertrek. Neemt de afzet bij een bedrijf echter scherp af en wordt er niet snel een verbetering van de marktomstandigheden verwacht, dan moet een werkgever soms overgaan tot gedwongen ontslag. Zelfstandigen die moeten stoppen of tijdelijke contracten die niet worden verlengd, komen niet tot uiting in ontslagcijfers. 6 CBS, Werkgelegenheid neemt iets af, 13 mei Jobfeed, De Nederlandse vacaturemarkt in Q1 2016, 20 il UWV, Nieuwsflits Arbeidsmarkt il 2016, 19 mei Duiding Arbeidsmarktontwikkelingen juni

8 il i il i il i il i il i il i il i il i il Figuur 1.5 Aantal verleende ontslagvergunningen per maand door UWV, t/m il 2016 (UWV) Aantal faillissementen opnieuw gedaald Het aantal uitgesproken faillissementen piekte in mei Daarna is er sprake van een dalende trend, die aanhoudt tot de laatste maanden van Vanaf maart 2016 daalt het aantal faillissementen weer. 9 Figuur 1.6 Aantal faillissementen bij bedrijven en instellingen per maand, 3 maands voortschrijdend gemiddelde, t/m il 2016 (CBS) In il 2016 zijn de meeste faillissementen opnieuw uitgesproken in de handel. De handel is de bedrijfstak met het grootste aantal bedrijven. 9 CBS, Opnieuw minder faillissementen, 10 mei 2016 Duiding Arbeidsmarktontwikkelingen juni

9 1.7. Ontwikkeling van het aantal banen Het aantal banen van werknemers is in ten opzichte van het eerste kwartaal van 2015 met 80 duizend gestegen. In totaal zijn er nu 7,8 miljoen banen van werknemers. 10 Figuur 1.7 Ontwikkeling van het aantal werknemersbanen per kwartaal (ten opzichte van hetzelfde kwartaal voorgaand jaar) (CBS) X Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Op bedrijfstakniveau zijn er duidelijke verschillen in de banenontwikkeling voor werknemers (tabel 1.1): In de zorg en welzijn (-18 duizend) is sprake van de grootste banenkrimp. Een sterke banengroei zien we in de zakelijke dienstverlening (+65 duizend) en handel, vervoer en horeca (+34 duizend). Tabel 1.1 Ontwikkeling van het aantal banen van werknemers per sector, 2016 ten opzichte van 2015 (CBS) Bedrijfstak (SBI 2008) Banen werknemers x e kwartaal 2015 Het aantal banen van zelfstandigen is sinds het eerste kwartaal van 2015 met 13 duizend gestegen. Er zijn nu ruim 2,1 miljoen banen van zelfstandigen, oftewel een op de vijf banen is van een zelfstandige Ontwikkeling van de beroepsbevolking 1e kwartaal 2016 Groei Alle economische activiteiten Gezondheids- en welzijnszorg Financiële dienstverlening Openbaar bestuur en overheidsdiensten Bouwnijverheid Nijverheid (geen bouw) en energie Verhuur en handel van onroerend goed Onderwijs Landbouw, bosbouw en visserij Cultuur, recreatie, overige diensten Informatie en communicatie Handel, vervoer en horeca Zakelijke dienstverlening In de voorgaande paragraaf hebben we de vraag naar arbeid door werkgevers bekeken. In deze paragraaf komt het aanbod van arbeid door werknemers aan bod: de beroepsbevolking. In figuur 8 wordt de ontwikkeling van de beroepsbevolking per kwartaal getoond. 10 CBS, Werkgelegenheid neemt iets af, 13 mei Duiding Arbeidsmarktontwikkelingen juni

10 De totale bevolking van 15 tot 75 jaar, 12,7 miljoen mensen, kan worden onderverdeeld in de beroepsbevolking en de niet-beroepsbevolking. Zeven op de tien 15- tot 75-jarigen behoren tot de beroepsbevolking. In het eerste kwartaal van 2016 ging het om 8,9 miljoen personen. Het overige deel, ruim 3,8 miljoen personen, behoort niet tot de beroepsbevolking. In het eerste kwartaal van 2016 was de beroepsbevolking 7 duizend personen kleiner dan in het eerste kwartaal van Figuur 1.8 Ontwikkeling van de beroepsbevolking per kwartaal (ten opzichte van hetzelfde kwartaal voorgaand jaar) X Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Meer werkenden dan een jaar geleden In het eerste kwartaal van 2016 behoorde bijna twee derde van de bevolking van 15 tot 75 jaar tot de werkzame beroepsbevolking. Dit komt overeen met bijna 8,3 miljoen personen. In vergelijking met het eerste kwartaal van 2015 nam het aantal werkenden toe met 52 duizend personen. 12 In de eerste vier maanden van 2016 is de werkende beroepsbevolking met 64 duizend toegenomen Minder nieuwe WW-uitkeringen Arbeidsvraag (paragraaf 1.7) en het arbeidsaanbod (paragraaf 1.9) bepalen het aantal lopende WWuitkeringen. Meer vraag naar arbeid betekent meer kansen op de arbeidsmarkt en daarmee wordt het aantal WW-uitkeringen gedrukt. Meer aanbod van arbeid, bijvoorbeeld door herintredende huisvrouwen, betekent dat er meer mensen in dezelfde vijver van banen vissen, waardoor het aantal WW-uitkeringen kan oplopen. Momenteel wordt de ontwikkeling van het aantal WW-uitkeringen echter sterk beïnvloed door beleidsveranderingen. De in 2015 ingevoerde Wet werk en zekerheid (Wwz) heeft een structureel verhogend effect op het aantal WW-uitkeringen. Dit komt enerzijds doordat mensen die gaan werken een aanvulling uit de WW kunnen behouden en anderzijds doordat het recht op een uitkering pas beëindigd wordt in de uitkeringsadministratie nadat gebleken is dat de opgegeven inkomsten overeen komen met de inkomstenopgave van de werkgever in de Polisadministratie CBS, Beroepsbevolking, 19 mei CBS, Werkzame beroepsbevolking: voltijd, 19 mei CBS, Werkloosheid daalt licht, 19 mei UWV, UWV Kennisverslag , 9 mei Duiding Arbeidsmarktontwikkelingen juni

11 Figuur 1.9 Aantal WW-uitkeringen; uari il 2016 (UWV) Enkele belangrijke ontwikkelingen in de WW uit de landelijke Nieuwsflits van il 2016 zijn 15 : Het aantal lopende WW-uitkeringen is eind il % hoger dan een jaar geleden. Bij jongeren tot 27 jaar neemt het aantal uitkeringen het aantal lopende WW-uitkeringen in een jaar tijd met 32% toe. In die periode is een forse toename van het aantal uitkeringen vanuit het grootwinkelbedrijf te zien: een stijging van 62,5%. Het faillissement van V&D en een aantal andere grote winkelketens is daar debet aan. Het aantal nieuwe WW-uitkeringen is in de eerste vier maanden van % lager dan in dezelfde periode van Het aantal nieuwe uitkeringen vanuit de sector zorg en welzijn is met een kwart gedaald Werkloosheid daalt licht De werkloosheid is de afgelopen drie maanden licht gedaald, behalve onder jonge mannen. Met gemiddeld duizend werklozen per maand minder kwam de werkloosheid in il uit op 572 duizend. Dat is 6,4 procent van de beroepsbevolking tegen 6,5 procent in uari. In il vorig jaar was dit nog 7,0 procent. 16 Figuur 1.10 Werkloze beroepsbevolking (na correctie voor seizoenseffecten) t/m il 2016, maandcijfers (CBS) X UWV, Nieuwsflits il 2016, 19 mei CBS, Werkloosheid daalt licht, 19 mei Duiding Arbeidsmarktontwikkelingen juni

12 De kloof tussen het niet-benutte aanbod van arbeid (werkloosheid) en de openstaande vraag naar arbeid (openstaande vacatures) is weergegeven in figuur Het aantal werklozen is veel hoger dan het aantal openstaande vacatures. Naast dit kwantitatieve verschil zijn er ook kwalitatieve discrepanties: er is bijvoorbeeld veel vraag naar ICT-personeel, terwijl de meeste werkzoekenden daar niet of onvoldoende voor gekwalificeerd zijn. De werkloosheid loopt terug. Tegelijkertijd loopt het aantal vacatures op. In het eerste kwartaal van 2016 is het verschil tussen aantal werklozen en het aantal vacatures kleiner dan een jaar geleden. Echter de arbeidsmarkt blijft ruim : werkgevers hebben bij de vervulling van vacatures meestal de keuze uit vele kandidaten. Figuur 1.11 X Werkloze beroepsbevolking en openstaande vacatures (oorspronkelijke cijfers; kwartaalgemiddelden) Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Vacatures (CBS) Werkloze beroepsbevolking internationaal Duiding Arbeidsmarktontwikkelingen juni

13 2. Verwachtingen Producenten en consumenten positiever Cruciaal voor de economie is het vertrouwen van consumenten en producten. Optimistische consumenten doen meer en hogere uitgaven en bedrijven die vertrouwen hebben gaan vaker over tot investeringen. Het vertrouwen wordt door het CBS maandelijks bijgehouden. Deze vertrouwensindicatoren geven een eerste indruk in welke richting de economie zich naar verwachting gaat ontwikkelen. De economische ontwikkelingen zelf zijn de bepalende factor voor de arbeidsmarktontwikkelingen. Het vertrouwen van de ondernemers in de industrie is in il toegenomen en bereikte het hoogste niveau in vijf jaar. Ondernemers waren positiever over hun orderportefeuille en hun voorraadpositie. In mei bleef het producentenvertrouwen positief. Sinds ober 2014 hebben positief gestemde ondernemers de overhand. 17 Het vertrouwen van consumenten nam in il toe. Daarvoor was het vier maanden op rij afgenomen. Ook in mei bleven de consumenten onveranderd positief. Het oordeel over het economisch klimaat verbeterde een fractie, de koopbereid bleef gelijk. 18 Zowel het producenten- als het consumentenvertrouwen liggen boven hun langjarig gemiddelde. 19 NEVI geeft iedere eerste werkdag van de maand de Purchasing Managers Index (PMI, inkoopmanagersindex) voor Nederland uit. Deze index geeft een beeld van de Nederlandse industrie, maar óók van de gehele Nederlandse economie. Een waarde van meer dan 50,0 duidt op een toename van de bedrijfsactiviteiten ten opzichte van voorgaande maand. In Nederland vullen ongeveer 300 inkoopmanagers de maandelijkse enquête in. De NEVI PMI in mei 2016 kwam uit op een waarde van 52,7. Dit wijst op een duidelijke verbetering van de algemene bedrijfsomstandigheden. Bovendien zien de inkoopmanagers een aanzienlijke groei van de werkgelegenheid in mei, de grootste in vijf maanden. 20 Figuur 2.1 Vertrouwen in de Nederlandse economie t/m mei 2016 van consumenten (links) en van producenten (rechts) (CBS) C onsumentenvertrouwen P roducentenvertrouwen Toelichting: - Als het cijfer boven de nullijn ligt, zijn de optimisten in de meerderheid - Als het cijfer onder de nullijn ligt, zijn de pessimisten in de meerderheid - Bijvoorbeeld 30% van de consumenten is optimistisch en 70% pessimistisch: vertrouwen is -40% (30%-70%) CBS, Producenten industrie aanhoudend positief, 30 mei CBS, Consumenten onveranderd positief, 23 mei CBS, Economisch beeld verbetert iets, 13 mei NEVI, Aanzienlijke groei werkgelegenheid, 1 juni Duiding Arbeidsmarktontwikkelingen juni

14 Werkgelegenheidsverwachtingen van werkgevers zijn positief Werkgevers worden door verschillende onderzoeksbureaus gevraagd naar hun werkgelegenheidsverwachtingen. Het betreft dan geen modelmatige prognose zoals bij de UWV Arbeidsmarktprognose of de economische verwachtingen van het CPB, maar er wordt bij de respondent om een indruk gevraagd. Volgens de cijfers van het Manpower Employment Outlook Survey (MEOS) zijn de Nederlandse werkgevers optimistisch over de groei van de werkgelegenheid in het tweede kwartaal van Het werkgelegenheidscijfer komt uit op +4, waarmee het cijfer voor het vijfde kwartaal op rij positief is. Met name werkgevers in de financiële en zakelijke dienstverlening zijn optimistisch. 21 Het CBS peilt ook het sentiment onder ondernemers. De stemming van Nederlandse ondernemers is aan het begin van het tweede kwartaal onveranderd positief. In een aantal sectoren, zoals in de informatie en communicatie en horeca, verbeterde het sentiment. In andere sectoren, zoals de detailhandel, daalde het vertrouwen. Ondernemers verwachten een uitbreiding van de werkgelegenheid Groei economie en daling WW-uitkeringen in 2016 De economische bureaus van drie grote Nederlandse banken, De Nederlandsche Bank en het CPB verwachten voor 2016 voortzetting van de groei van de economie. De instituten verwachten voor 2016 een groei van circa 2% (tabel 2.1). Ook is men eensgezind over de werkloosheidsontwikkeling. In 2016 daalt het werkloosheidspercentage verder. Leidend voor de planning van de overheid is de economische prognose van het Centraal Planbureau (CPB). Volgens de juniraming 2016 van het CPB groeit het BBP in Nederland met 1,8% dit jaar en 2,1% volgend jaar. De werkloosheid neemt af van 6,9% in 2015 naar 6,4% in 2016 en 6,2% in Tabel 2.1 Economische groei en werkloosheidspercentage volgens CPB, DNB en de grote Nederlandse banken Economische groei Bron ABN Amro 1,70% 6,50% Economische ramingen, 20 mei 2016 CPB 1,80% 6,40% Juniraming 2016, 3 juni 2016 Rabobank 2,00% 6,25% Economisch Kwartaalbericht, 3 maart 2016 ING 2,30% 6,30% Ramingen Nederlandse economie, 24 februari 2016 DNB 1,70% 6,90% Economische ontwikkelingen en vooruitzichten, december 2015 *) gemiddeld jaarcijfer Werkloosheidspercentage Verwachte arbeidsmarktontwikkelingen 2016 UWV De UWV Arbeidsmarktprognose geeft een beeld van de verwachte ontwikkeling van de vraag naar arbeid door werkgevers en het aanbod van arbeid vanuit de beroepsbevolking in 2016 en De belangrijkste uitkomsten zijn: De Nederlandse economie is stabiel en groeit gestaag verder (1,8% 2016; 2% in 2017). Het aantal banen neemt in twee jaar toe met en het aantal ontstane vacatures ligt jaarlijks rond de 870 duizend (866 duizend in 2016 en 871 duizend in 2017). De arbeidsmarkt verandert: vrouwen stoppen minder vaak met werken, de aow-leeftijd neemt toe, ouderen werken langer door en jaarlijks neemt het aantal zelfstandigen toe. Mede door de veranderende arbeidsmarkt is het aantal ontstane vacatures niet meer zo hoog als in de jaren voor de economische crisis. De banengroei zit in de marktsector. Er is voor het eerst sinds jaren weer banengroei in de bouw (9.000 in 2016 en in 2017). Ook in andere sectoren zoals groot- en detailhandel, horeca, specialistische zakelijke diensten en ict is er banengroei. De grootste toename van het aantal banen is er bij de uitzendbedrijven (46 duizend 2016 en 40 duizend in 2017). Het aantal banen in de financiële dienstverlening daalt structureel. 21 Manpower, Manpower Employment Outlook Survey Netherlands Q2/2016, 8 maart In dit onderzoek wordt wereldwijd aan werkgevers slechts één vraag gesteld: Hoe denkt u dat de totale werkgelegenheid op uw locatie gedurende de drie maanden zal veranderen ten opzichte van dit kwartaal? De verkregen resultaten worden uitgesplitst naar landen, sectoren en regio s. Het werkgelegenheidscijfer van Manpower geeft het percentage werkgevers weer dat verwacht dat het totaal aantal werknemers binnen de onderneming volgend kwartaal zal toenemen, minus het percentage werkgevers dat juist een afname van het aantal werknemers verwacht. 22 CBS, Ondernemers positief gestemd en verwachten meer banen, 17 mei CPB, Juniraming 2016, 3 juni UWV, UWV Arbeidsmarktprognose , 31 mei Duiding Arbeidsmarktontwikkelingen juni

15 Het aantal WW-uitkeringen daalt in twee jaar tijd met 59 duizend naar 387 duizend eind Ondanks de verwachte afname blijft het aantal WW-uitkeringen op een hoog niveau, mede doordat de nieuwe Wet werk en zekerheid een structureel verhogend effect heeft op het aantal WW-uitkeringen. Ondanks de gunstige vooruitzichten hebben sommige groepen, zoals oudere werklozen, het nog steeds moeilijk op de arbeidsmarkt. Duiding Arbeidsmarktontwikkelingen juni

16 Colofon Uitgave UWV Afdeling Arbeidsmarktinformatie en -advies Postadres Postbus HG Amsterdam Inlichtingen Tel: Redactie Feike Reitsma Disclaimer Alles uit deze uitgave mag worden overgenomen, echter uitsluitend met bronvermelding. UWV 2016 Duiding Arbeidsmarktontwikkelingen juni

17 Einde rapport Duiding Arbeidsmarktontwikkelingen juni