Het arbeidsreglement als middel om de flexibiliteit te garanderen

Transcriptie

1 Het arbeidsreglement als middel om de flexibiliteit te garanderen 20 oktober 2015 Het arbeidsreglement als middel om de flexibiliteit te garanderen - 22/10/2015 Jan Vanthournout Faculteit Rechtsgeleerdheid RE23 - Vakgroep Criminologie, Strafrecht en Sociaal Recht

2 Wat is flexibiliteit? eigenschap of situatie dat iets of iemand zich kan aanpassen aan de situatie als die verandert Flexibiliteit van: - de regels zelf - de situatie die door die regels wordt gecreëerd of beoogd, op volgende domeinen: Inzetbaarheid arbeidskracht Plaats Loon 2

3 Hoe flexibel is het arbeidsreglement? Alles is eindig behalve het arbeidsreglement. Bij gebrek aan consensus of quota in de overlegprocedure, blijft arbeidsreglement ongewijzigd. Geen doorwerking (zoals in artikel 23 cao-wet) - Tenzij op één of andere manier uitdrukkelijk geïncorporeerd Men moet een onderscheid maken tussen materieel en formeel arbeidsreglement. - Materieel : policies, dienstnota s, gebruiken, handboeken, Deze kunnen dan wel een juridische waarde hebben als toezegging, beding jegens derden, gebruik, maar zijn geen onderdeel van het arbeidsreglement - Formeel: alle schriftelijke documenten die tot stand gekomen zijn via de procedure (artikel Arbeidsreglementenwet) 3

4 Flexibiliteit op vlak van beschikbaarheid arbeidskrachten Intern Extern Kwantitatief Arbeidstijd Contract - detacheren, - Uitzendkrachten - Bepaalde duur - Kwalitatief Ius variandi - Wijziging contract Outsourcen - Werken met derden 4

5 Flexibiliteit op vlak van beschikbaarheid arbeidskrachten Intern Extern Kwantitatief Arbeidstijd Contract - detacheren, - Uitzendkrachten - Bepaalde duur - Kwalitatief Ius variandi - Wijziging contract Outsourcen - Werken met derden 5

6 Rol van arbeidsreglement bij arbeidstijden Verbod om te werken buiten werkroosters vermeld in arbeidsreglement (artikel 38bis Arbeidswet) Wettelijke uitzonderingen: - Zie artikel 38bis Arbeidswet zelf (onvoorziene noodzakelijkheid, ) - Zgn. Afwijkingsregister (controle document) voor deeltijdsen - Overmacht - Individuele afwijking (artikel 4 Arbeidsreglementenwet) Uitzonderlijk en in voordeel werknemer Quid voltijds variabelen / glijdende roosters? - Gedoogbeleid Dagroosters volstaan 6

7 Rol van arbeidsreglement bij arbeidstijden Nieuwe arbeidsregelingen of arbeidsregelingen nachtarbeid indien geen cao Toepassing 20bis Arbeidswet (kleine flexibiliteit) - Niet te combineren met glijdende roosters Annualisering arbeidstijd indien geen cao - Zowel voor referteperiode deeltijdse werknemers als voor toepassing Arbeidswet 7

8 Rol van arbeidsreglement bij arbeidstijden Tijdskrediet: - bij ontstentenis van cao, wordt in het arbeidsreglement gelijkwaardige regeling uitgewerkt. - Drempel, intrekken / wijzigen, begrip sleutelfunctie Rode draad: Arbeidsreglement wordt bij wet aangeduid als de te hanteren rechtsbron. Een aantal gevoelige onderwerpen, dienen bij bijzondere cao geregeld te worden. Bij ontstentenis van cao, neemt arbeidsreglement de rol over als juridisch vehikel. Noot: uitzondering op die regel = educatief verlof 8

9 Rode draad: Arbeidsreglement wordt bij wet aangeduid als de te hanteren rechtsbron. Een aantal gevoelige onderwerpen, dienen bij bijzondere cao geregeld te worden. Bij ontstentenis van cao, neemt arbeidsreglement de rol over als juridisch vehikel. Noot: uitzondering op die regel = educatief verlof 9

10 Rol arbeidreglement bij externe flexibiliteit Intern Extern Kwantitatief Arbeidstijd Contract - detacheren, - Uitzendkrachten - Bepaalde duur - Kwalitatief Ius variandi - Wijziging contract Outsourcen - Werken met derden 10

11 Arbeidsreglement en externen Arbeidsreglement is enkel bindend voor werknemers van de werkgever Maar: - Artikel 9 Wet Welzijn op het Werk: informatieverplichting jegens werknemers van derden. - Artikel 19 Uitzendarbeidswet Regels uit arbeidsreglement opleggen kan uiting van instructierecht zijn, en kan dus element zijn dat wijst op: - Verboden terbeschikkingstelling (cf. artikel 31 Uitzendarbeidswet) - Schijnzelfstandigheid (cf. Arbeidsrelatiewet) Is echter m.i. geen algemene regel, sommige bepalingen kunnen immers vanuit hun aard ook kaderen in een arbeidsrelatie met niet-werknemers. 11

12 Externe flexibiliteit: einde arbeidsovereenkomst Impact arbeidsreglement op einde arbeidsovereenkomst - Vermelding opzegtermijnen - Wet : overeenkomst tot vervroegd pensioen, dat kadert in een arbeidsreglement meegedeeld vóór 9 oktober 2014 (sic). 12

13 Arbeidsreglement en ius variandi Intern Extern Kwantitatief Arbeidstijd Contract - detacheren, - Uitzendkrachten - Bepaalde duur - Kwalitatief Ius variandi - Wijziging contract Outsourcen - Werken met derden 13

14 Arbeidsreglement en ius variandi Arbeidsreglement staat lager in de hiërarchie van de rechtsbronnen dat de geschreven arbeidsovereenkomst, maar hoger dan de mondelinge overeenkomst of gebruik (artikel 51 cao-wet) Ongedaan maken of wijzigen van een toezegging is steeds mogelijk via hogere rechtsbron. - Geen opt-out voor werknemer Quid individuele afwijkingen (artikel 4 arbeidsreglementenwet)? Quid artikel 25 Arbeidsovereenkomstenwet. - Speelt m.i. ook t.a.v. arbeidsreglement (lagere rechtsbron vermag niet wat in de hogere rechtsbron verboden is) Contractuele versus institutionele visie op het arbeidsreglement - Of onbedoeld contractueel gemààkt. 14

15 Flexibiliteit in loon In aantal gevallen wijst de wet het arbeidsreglement aan als de enige rechtsbron die mag gebruikt worden - Vb. uurroosters, alternatieve telling maaltijdcheques, groepsverzekering met eigen bijdrage Toezeggingen in arbeidsreglement zijn dus ook onderworpen aan wijzigingsprocedure ervan. Cafetariaplannen: mits respect voor hiërarchie rechtsbronnen en gebruik juiste rechtsbron. 15

16 Flexibiliteit en plaats tewerkstelling Huisarbeid en telewerken - Commentaar bij artikel 7 cao nr Vermelden van uren waarin de onderneming toegankelijk voor nietsedentaire werknemers is (bij analogie toe te passen op telewerkers?) Wijzigingsbeding t.a.v. plaats tewerkstelling (zie ius variandi) 16

17 Slotbedenkingen Flexibiliteit lijkt haaks te staan op het arbeidsreglement (en arbeidsrecht), dat immers beoogt de werknemer te beschermen tegen de dwang zich te moeten aanpassen. Flexibiliteit heeft altijd een transactie-moment. - Wijzigingsprocedure arbeidsreglement, cao, contract. - Arbeidsreglement kan, net als elke andere rechtsbron, flexibel aangewend worden mits respect voor het transactie-moment. - Arbeidsreglement als terugvalbasis bij ontstentenis van. Bij dat overleg evenwichtsoefening tussen - gerechtvaardigde vraag tot bescherming werknemers - Economische context van ondernemingen 17 Geen deregulering, doch aanpassen en meegroeien met de context.