Kennismontage Hitte en Klimaat in de Stad. Climate Proof Cities Vera Rovers

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Kennismontage Hitte en Klimaat in de Stad. Climate Proof Cities Vera Rovers"

Transcriptie

1 Kennismontage Hitte en Klimaat in de Stad Climate Proof Cities Vera Rovers

2 De kennismontage Hitte en Klimaat in de stad is een boekje over de stand van kennis op dit gebied is gemaakt door het Climate Proof Cities consortium in opdracht van de klimaatalliantie (de vier grote steden en het ministerie van Infrastructuur en Milieu) kun je downloaden van

3 Hitte in de stad: Wat is er aan de hand? Verandering in wereldgemiddelde oppervlakte temperatuur ( ) tov 1990 Ook de stijging van de temperatuur zit aan de bovenkant van eerdere projecties. Doorgetrokken lijn > observaties Stippellijnen > IPCC projecties Grijs vlak > onzekerheid rond projecties Source: International Scientific Congress 2009

4 Hitte in de stad: Wat is er aan de hand? De hittegolf van 2003 was 6-7x waarschijnlijker vanwege klimaatverandering

5 Hitte in de stad: Wat is er aan de hand? Volgens KNMI 06 scenarios stijgt gemiddelde zomertemperatuur rond 2050 met 0,9 tot 2,8 C In 2050 zullen gemiddeld 7 tot 15 tropische dagen voorkomen (max temp > 30 C). Nu zijn dat er 4.

6 Hitte in de stad: Wat is er aan de hand? Het stedelijk hitte-eiland effect door: Meer absorbtie straling gedurende de dag door stedelijk materiaal Opvang straling door muren Minder verdamping, lagere windsnelheid Meer opslag warmte in stedelijke materialen Door hoge gebouwen s nachts minder uitstraling Anthropogene warmte

7 Hitte in de stad: Wat is er aan de hand? Het stedelijk hitte-eiland effect in Nederland: Temperatuurverschil met omliggende platteland kan s nachts oplopen tot meer dan 7 C. Overdag 2 C. Hitte-eiland effect het grootst bij windstilte en onbewolkt weer. Geringe wind (<2 m/s) is al genoeg om stedelijk hitte-eiland effect grotendeels te laten verdwijnen

8 Hitte in de stad: Effecten Gezondheidsproblemen en oversterfte Thermisch comfort buiten (onaangenaam om te winkelen) Thermisch comfort binnen (slaapverstoring) Arbeidsproductiviteit Energieverbruik Luchtkwaliteit (zomersmog/ fijn stof ) Stadsecologie (groeiseizoen)

9 Hitte in de stad: Effecten Sterfte tijdens een hittegolf neemt toe met 12% (ca 40 extra doden per dag) Ouderen zijn kwetsbaar Relatie tussen gemiddelde dagtemperatuur ( C) en oversterfte in Nederland (Bron: Huynen et al., 2001) De toename in ziekenhuis opnames is minder uitgesproken dan de toename in sterfgevallen; maw mensen overlijden plotseling

10 Probleemanalyse: hittekaarten als instrument Oppervlakte temperaturen (TNO, 2011).

11 Probleemanalyse: hittekaarten als instrument Klimatopen kaart Den Haag (Slabbers et al, 2010).

12 Maatregelen Thema (paragraaf) Groen (4.2) Water (4.3) Gebouwen (4.4) Stedelijke structuur (4.5) Gedrag (4.6) Maatregelen Openbare ruimte: bossen, parken en tuinen Bomen Groene gevels Groene daken Oppervlakte water in openbare ruimte Verneveling, bijvoorbeeld via fonteinen Natte straten ( Uchimizu ) Natte daken Albedo verhoging gevels en daken (wit schilderen) Groene gevels en daken Passieve ventilatie Mechanische ventilatie (airco) Verdampingskoeling Thermische massa Bebouwingsstructuur t.b.v. ventilatie en schaduw Albedo verhoging gebouw- en grondoppervlak Hitteplan

13 Maatregelen: rol van parken Binnen park 1-6 C koeler dan stedelijke omgeving Voldoende boomschaduw van belang Koeltepluim 20m aan lijzijde (Saito, 2010) tot m (Slater, 2010), tot 1100m (Upmanis, 1998), afhankelijk structuur van park, ligging, windsnelheid. Droogte doet effect teniet!

14 Maatregelen: rol van bomen Directe effect beperkt: 0,5-1 C koeler Maar effect op thermisch comfort veel groter, vanwege verlaging stralingstemperatuur Daarom bomen ook belangrijk voor koelen van meest bezonde kanten van gebouwen.

15 Maatregelen: rol van groene gevels en daken Groene gevels: effect beschaduwing, koeling door evapotranspiratie, en ontstaan isolerende tussenlaag. Groene gevel: 0,2-1,2 C koeler op leefniveau, energiebesparing voor koeling 4-40% (Kikigawa, Genchi et al, 2006). Groene daken: dikke substraat laag, extra irrigatie meest effectief. Sedumdaken weinig effect. Op leefniveau is verkoelend effect van groene daken gering

16 Maatregelen: rol van water Water koelt (verdamping en absorbtie van warmte) Maar: s nachts geeft stilstaand water warmte af Stromend water voert de warmte af, dus koelt meer dan stiltstaand water Verneveling van water heeft het grootste koeleffect (3 C aan de lijzijde fontein, effect tot 35 m).

17 Maatregelen: gebouwen Passieve beheersing binnenklimaat Albedo van daken en gevels (reductie van benodigd koelvermogen tot 60% afhankelijk isolatiekwaliteit, dakconstructie en andere gebouwparameters) Grootschalige toepassing (ook in bestratingsmaterialen) zou het UHI kunnen beinvloeden. Thermische massa, isolatie. Seizoensgerichte beschaduwing: overstekken gedimensioneerd op hoogstaande zon

18 Maatregelen: stedelijke structuur Met een H/B verhouding van straatprofiel van 0,5 of lager wordt beste ventilatie verkregen (geeft menging straatlucht met grenslaag lucht boven stad). Hoge H/B verhoudingen geven wel veel beschaduwing, maar oncomfortabel in de winter met lage zonnestand. Hittegolf: oostenwind met lage windsnelheid. Winter: noordoostenwind. Orientatie van straten voor ventilatie in de zomer kan ongewenst zijn in de winter.

19 Maatregelen: disaster preparedness Nationaal hitteplan

20 Maatregelen: synergie mitigatie - adaptatie Verdampingskoeling van gebouw (minder koelbehoefte) Intensieve groene daken (isolatie effectmaar wintersituatie vraagt nog onderzoek) Isolatie: Minder koelbehoefte, minder verwarming Zonneboiler: effect vooral door vermindering warmte uitstoot via verbranding Verkeersmaatregelen vermindering antropogene warmteproductie, minder fossiele brandstofverbruik

21 Hitte en beleid Juridisch: regelgeving voor nieuwbouwwijken en herstructurering, behoud groen (materialen, groen) Economisch: financiele stimulansen voor groene daken of isolatie Communicatief: brochures, websites, hittesticker.

22 Climate Proof Cities

Doel: Bijeenbrengen van aanwezige kennis op het gebied van hitte in de stad die relevant is voor de uitvoeringspraktijk

Doel: Bijeenbrengen van aanwezige kennis op het gebied van hitte in de stad die relevant is voor de uitvoeringspraktijk Kennismontage Hitte en Klimaat in de Stad Sonja Döpp 14 april 2011, Arnhem in de Stad Doel: Bijeenbrengen van aanwezige kennis op het gebied van hitte in de stad die relevant is voor de uitvoeringspraktijk

Nadere informatie

Hitte in de stad - adaptatiemaatregelen

Hitte in de stad - adaptatiemaatregelen Hitte in de stad - adaptatiemaatregelen dr.ir. Marjolein Pijpers-van Esch 1 Thermisch comfort Belangrijkste klimaatvariabelen die het thermisch comfort beïnvloeden: Luchttemperatuur (Zonne)Straling Wind

Nadere informatie

Hitte in de stad. Klimaatverandering en gezondheid. Laura Kleerekoper en Sebas Veldhuisen Delft, 14-05-2009

Hitte in de stad. Klimaatverandering en gezondheid. Laura Kleerekoper en Sebas Veldhuisen Delft, 14-05-2009 Hitte in de stad Klimaatverandering en gezondheid Delft, 14-05-2009 2 Delft, 14-05-2009 Profiel BuildDesk 60 medewerkers; Gevestigd in Delft en Arnhem; Onderdeel van BuildDesk International, gevestigd

Nadere informatie

DE KLIMAATBESTENDIGE STAD: INRICHTING IN DE PRAKTIJK. Hittestress in de stad: Over urgentie, metingen en maatregelen

DE KLIMAATBESTENDIGE STAD: INRICHTING IN DE PRAKTIJK. Hittestress in de stad: Over urgentie, metingen en maatregelen DE KLIMAATBESTENDIGE STAD: INRICHTING IN DE PRAKTIJK Hittestress in de stad: Over urgentie, metingen en maatregelen Dr. Ir. Lisette Klok november 2015 1 HITTEGOLF 30 JUNI 5 JULI, 2015 2 TOUR DE FRANCE,

Nadere informatie

Maatregelen tegen stedelijke hitte. Toon van Harmelen (TNO)

Maatregelen tegen stedelijke hitte. Toon van Harmelen (TNO) Maatregelen tegen stedelijke hitte Toon van Harmelen (TNO) Oorzaken van het stedelijk hitte eiland effect verharding vs. water/vegetatie bebouwing en geometrie materiaalgebruik antropogene warmte broeikasgassen

Nadere informatie

Hitte-stress in de stad, tijd voor een nieuwe norm?

Hitte-stress in de stad, tijd voor een nieuwe norm? Hitte-stress in de stad, tijd voor een nieuwe norm? ir. Dimitri van der Werff 14 juni 2017 Bron:weeronline Vooruitzicht EM 1 Rol voor ingenieurs Op welke manier kunnen wij bijdragen om het hitte-eiland-effect

Nadere informatie

Microklimaat Rijnboog Arnhem

Microklimaat Rijnboog Arnhem Microklimaat Rijnboog Arnhem Januari 2013 BURO POELMANS REESINK LANDSCHAPSARCHITECTUUR Microklimaat Arnhem Rijnboog - januari 2013 Inhoud Hitte-eilanden in de stad 4 Gunstige invloed van het landschap

Nadere informatie

Hitte op sportvelden

Hitte op sportvelden Hitte op sportvelden Natalie Theeuwes Post Doc stadsklimaat Meteorologie en Luchtkwaliteit Met dank aan Bert Heusinkveld, Bert Holtslag, Reinder Ronda, Gert-Jan Steeneveld Gevolgen voor gezondheid Huidaandoeningen

Nadere informatie

HITTEKAART VLAANDEREN: HUIDIG EN TOEKOMSTIG KLIMAAT

HITTEKAART VLAANDEREN: HUIDIG EN TOEKOMSTIG KLIMAAT HITTEKAART VLAANDEREN: HUIDIG EN TOEKOMSTIG KLIMAAT Dirk Lauwaet (dirk.lauwaet@vito.be), Koen De Ridder, Hans Hooyberghs, Bino Maiheu, Filip Lefebre VITO Not for distribution 1 ACHTERGROND Hittestress

Nadere informatie

ONTWERPRICHTLIJNEN VOOR DE HITTEBESTENDIGE STAD. 25 juni 2018

ONTWERPRICHTLIJNEN VOOR DE HITTEBESTENDIGE STAD. 25 juni 2018 ONTWERPRICHTLIJNEN VOOR DE HITTEBESTENDIGE STAD 25 juni 2018 1 SESSIE OPZET Ontwerprichtlijnen, Laura Kleerekoper, HvA Ontwerpen met groen tegen hittestress, Wiebke Klemm, WUR Casus, Laurens van Miltenburg,

Nadere informatie

Wat betekent klimaatonderzoek voor de praktijk? Urgentie, impact en kosten van wel of niet inspelen op de klimaatverandering.

Wat betekent klimaatonderzoek voor de praktijk? Urgentie, impact en kosten van wel of niet inspelen op de klimaatverandering. Wat betekent klimaatonderzoek voor de praktijk? Urgentie, impact en kosten van wel of niet inspelen op de klimaatverandering Ronald Albers Het klimaat verandert Zeker is dat het klimaat verandert Hoe snel

Nadere informatie

Legendaeenheid. Toelichting op probleem Dit zijn de meest hittegevoelige. Opgave en moment Maatregelen. Actoren. Verbeteren van de huidige situatie.

Legendaeenheid. Toelichting op probleem Dit zijn de meest hittegevoelige. Opgave en moment Maatregelen. Actoren. Verbeteren van de huidige situatie. LEGENDA BIJ HITTE-ATTENTIE KAART VAN ARNHEM Met: toelictiting op legenda-eenheid en eventueel het achterliggende probleem opgave voor de eenheid (gebied) en moment waarop maatregelen genomen dienen te

Nadere informatie

Koelte in de zomer. Een blinde vlek in ons klimaatbeleid. Een inventarisatie van de bekendheid van de koeltebehoefte bij gemeenten

Koelte in de zomer. Een blinde vlek in ons klimaatbeleid. Een inventarisatie van de bekendheid van de koeltebehoefte bij gemeenten Koelte in de zomer Een blinde vlek in ons klimaatbeleid Een inventarisatie van de bekendheid van de koeltebehoefte bij gemeenten Context onderzoek De toenemende koeltebehoefte blijkt bij veel gemeenten

Nadere informatie

Projecten Klimaat en Hittestress. Hittestress in Rotterdam. Stand van zaken Mei Project 1 Hitte stress. Ambitie Rotterdam

Projecten Klimaat en Hittestress. Hittestress in Rotterdam. Stand van zaken Mei Project 1 Hitte stress. Ambitie Rotterdam Hittestress in Rotterdam Projecten Klimaat en Hittestress Stand van zaken Mei 2010 Lissy Nijhuis & Erica Koning, Gemeente Rotterdam Heleen Mees, Universiteit van Utrecht A. Kennis voor Klimaat project

Nadere informatie

Introductie 4/25/2013. Impacts of climate change on the indoor environmental and energy performance of buildings Klimaatadaptatiemaatregelen op

Introductie 4/25/2013. Impacts of climate change on the indoor environmental and energy performance of buildings Klimaatadaptatiemaatregelen op 4/25/2013 Kennisconferentie Deltaprogramma 2013 Impacts of climate change on the indoor environmental and energy performance of buildings op Part of Climate Proof Cities consortium of the gebouwniveau:

Nadere informatie

Stadsklimaat - en hoe we het kunnen veranderen

Stadsklimaat - en hoe we het kunnen veranderen Sanda Lenzholzer Wageningen University Het weer in de stad, ISBN 9789462080959. Stadsklimaat - en hoe we het kunnen veranderen Bent u ook eens op een plein weggewaaid of heeft u in uw stadswoning s zomers

Nadere informatie

KNMI 06 klimaatscenario s

KNMI 06 klimaatscenario s KNMI 06 klimaatscenario s Hoe verandert ons klimaat? J. Bessembinder e.v.a. Opzet presentatie Wat is klimaat(verandering)? Het broeikaseffect Waargenomen klimaatverandering Klimaatscenario s Mogelijke

Nadere informatie

1E SCHOOL. duurzaam gerenoveerd

1E SCHOOL. duurzaam gerenoveerd 1E SCHOOL duurzaam gerenoveerd DUURZAAM RENOVEREN investeren in MEERVOUDIGE OPBRENGST INHOUD PRESENTATIE 1 Niet duurzame school 2 Duurzaam bouwen & leven 3 Duurzame energie, kleinschalig opgewekt 4 Passief

Nadere informatie

DE VOORDELEN VAN VERGROENEN

DE VOORDELEN VAN VERGROENEN DE VOORDELEN VAN VERGROENEN Groen draagt bij aan klimaatbestendig inrichten Laura Kleerekoper 5 april 2017 1 WAAROM GROEN? BATEN VAN GROEN GROENADVIEZEN 2 WAAROM GROEN? 10-15 C verlaging van de gevoelstemp.

Nadere informatie

Klimaatverandering. Opzet presentatie

Klimaatverandering. Opzet presentatie Klimaatverandering Mondiaal en in Nederland J. Bessembinder e.v.a. Opzet presentatie Wat is klimaat(verandering)? Het broeikaseffect Waargenomen klimaatverandering Wat verwachten we wereldwijd/in Europa

Nadere informatie

KNMI 06 klimaatscenario s

KNMI 06 klimaatscenario s KNMI 06 klimaatscenario s Stof tot nadenken? Opzet presentatie Klimaatverandering en het (versterkte) broeikaseffect Waargenomen klimaatverandering De nieuwe KNMI-klimaatscenario s Mogelijke effecten 1

Nadere informatie

Dossier: Hitte. Wibio wibio.be

Dossier: Hitte. Wibio wibio.be Dossier: Hitte Zwoele temperaturen en zonovergoten stranden, daar hebben we altijd van gedroomd in ons koude, natte landje. Maar die droom krijgt steeds vaker een deuk: zelfs in de lage landen komen hittedagen

Nadere informatie

Klimaatverandering. Opzet presentatie

Klimaatverandering. Opzet presentatie Klimaatverandering Wat kunnen we in de toekomst verwachten? J. Bessembinder e.v.a. Opzet presentatie Wat is klimaat(verandering)? Het broeikaseffect Waargenomen klimaatverandering Wat verwachten we wereldwijd/in

Nadere informatie

Klimaatverandering. Opzet presentatie

Klimaatverandering. Opzet presentatie Klimaatverandering Welke extremen kunnen we in de toekomst verwachten? J. Bessembinder e.v.a. Opzet presentatie Wat is klimaat(verandering)? Het broeikaseffect Waargenomen klimaatverandering Klimaatscenario

Nadere informatie

Koelen zonder airco? Cool!

Koelen zonder airco? Cool! Koelen zonder airco? Cool! Luk Vandaele en Luc François, WTCB Iedereen snakt wel naar de zon en s zomers verdragen we wel wat hogere temperaturen, maar dan toch liever niet binnenskamers. In werkomstandigheden,

Nadere informatie

Maatregelen selecteren voor een klimaatbestendige wijk

Maatregelen selecteren voor een klimaatbestendige wijk DE KLIMAATBESTENDIGE STAD: INRICHTING IN DE PRAKTIJK Maatregelen selecteren voor een klimaatbestendige wijk Hoe doe je dat? Ir. Laura Kleerekoper november 2015 1 KIEZEN TUSSEN MAATREGELEN 2 KIEZEN TUSSEN

Nadere informatie

Prof. Dr. H.A.M. (Hein) Daanen. Warm Aanbevolen. Defensie en Veiligheid. Faculteit Bewegingswetenschappen, VU Amsterdam

Prof. Dr. H.A.M. (Hein) Daanen. Warm Aanbevolen. Defensie en Veiligheid. Faculteit Bewegingswetenschappen, VU Amsterdam Prof. Dr. H.A.M. (Hein) Daanen Warm Aanbevolen Defensie en Veiligheid Faculteit Bewegingswetenschappen, VU Amsterdam Overzicht TNO Thermoregulatie Warmtebalans Problemen met kou en hitte Normen 2 TNO is

Nadere informatie

PV-PANELEN REDUCEREN HET URBAN HEAT ISLAND EFFECT

PV-PANELEN REDUCEREN HET URBAN HEAT ISLAND EFFECT MASTER THESIS: PV-PANELEN REDUCEREN HET URBAN HEAT ISLAND EFFECT Bron: Deerns MSc. BUILDING TECHNOLOGY P5 PRESENTATIE 2 FEBRUARI 2017 DELFT SJOERD KEETELS 4002652 ONDERZOEKSVRAAG HOE KUNNEN PV-PANELEN

Nadere informatie

Klimaatverandering Wat kunnen we verwachten?

Klimaatverandering Wat kunnen we verwachten? Klimaatverandering Wat kunnen we verwachten? Yorick de Wijs (KNMI) Veenendaal - 09 05 2019 Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut 1 Klimaatverandering Oorzaken en risico s wereldwijd Trends en

Nadere informatie

RISICOSIGNALERING Hitte

RISICOSIGNALERING Hitte RISICOSIGNALERING Hitte Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut INLEIDING Hitte De temperatuur volgt een jaarlijkse cyclus die samenhangt met de zonnestand. Deze jaarlijkse cyclus is duidelijk zichtbaar

Nadere informatie

BANANEN LANGS DE NOORDZEE antwoordblad

BANANEN LANGS DE NOORDZEE antwoordblad Opdracht 1 In het filmpje ging het over klimaatverandering. Bedenk samen drie voordelen en drie nadelen van klimaatverandering. Schrijf op: Voordelen 1. bijvoorbeeld warmere zomers in Nederland 2. bijvoorbeeld

Nadere informatie

Groene daken en groene gevels: aandachtspunten voor het gebouw

Groene daken en groene gevels: aandachtspunten voor het gebouw Groene daken en groene gevels: aandachtspunten voor het gebouw Ine Knoops Arch. en Ing. Bouwkunde Onderzoeker WTCB ine.knoops@bbri.be 02/655 77 11 1 Inhoud van de presentatie 1. Groene daken Beschrijving

Nadere informatie

Hittestresstest. Sobolt. Gemeente Venray. energy intelligence

Hittestresstest. Sobolt. Gemeente Venray. energy intelligence Hittestresstest Gemeente Venray Sobolt energy intelligence Met dit rapport krijgt u inzage in de opwarming in de bebouwde omgeving van de Gemeente Venray. Het zogeheten hitte-eilandeffect ligt ten grondslag

Nadere informatie

Klimaat, -verandering en -scenario s

Klimaat, -verandering en -scenario s Klimaat, -verandering en -scenario s Janette Bessembinder et al. Opzet presentatie Wat is klimaat en klimaatverandering Waargenomen veranderingen Klimaatscenario s Klimaatdienstverlening 1 Wat is klimaat?

Nadere informatie

KIES VOOR DE NATUUR OP JE DAK

KIES VOOR DE NATUUR OP JE DAK Groendaksystemen KIES VOOR DE NATUUR OP JE DAK Groendaken zorgen voor een gezondere en aangenamere leefomgeving! Algemeen We onderscheiden twee soorten groendaken : Extensieve groendaken Vegetatiedaken

Nadere informatie

Wat is comfort? Thermisch comfort. Binnenluchtkwaliteit. Akoestisch comfort

Wat is comfort? Thermisch comfort. Binnenluchtkwaliteit. Akoestisch comfort 1 Wat is comfort? Thermisch comfort Binnenluchtkwaliteit Akoestisch comfort Visueel comfort 2 Thermisch comfort hangt af van vele factoren Thermisch comfort is een relatief begrip, Het is o.m. afhankelijk

Nadere informatie

Bergpolder Zuid, Rotterdam

Bergpolder Zuid, Rotterdam Climate Proof Cities klassieke benadering 2 De theorie klimaatverandering effecten kwetsbaarheid aanpassingsmaatregelen implementatie bijvoorbeeld: 1000 bomen plan groene daken subsidie bouwvoorschriften

Nadere informatie

Thema 3: Klimaat en water

Thema 3: Klimaat en water Thema 3: Klimaat en water Opwarming van de steden en de mogelijkheden van gras Karen Huijsmans Sweco Praktijk van waterberging op sportparken Jan Coppens Smits 25 september 2018 ConGRAS 1 inhoud Karen

Nadere informatie

KLIMAATADAPTATIE IN DE STAD. Proeftuinen Den Haag en Arnhem

KLIMAATADAPTATIE IN DE STAD. Proeftuinen Den Haag en Arnhem KLIMAATADAPTATIE IN DE STAD Proeftuinen Den Haag en Arnhem BOSCH SLABBERS Klimaatadaptatie in de stad Proeftuinen Den Haag en Arnhem Opdrachtgever Ministerie van VROM In samenwerking met Gemeenten Den

Nadere informatie

Aardrijkskunde samenvatting H2: Klimaat: is een beschrijving van het gemiddelde weer over een periode van 30 jaar.

Aardrijkskunde samenvatting H2: Klimaat: is een beschrijving van het gemiddelde weer over een periode van 30 jaar. Samenvatting door S. 1016 woorden 28 februari 2016 6,2 47 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde BuiteNLand Aardrijkskunde samenvatting H2: Nadeel tropische klimaten: het vocht, en de insecten/ziektes.

Nadere informatie

PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen

PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen The following full text is a publisher's version. For additional information about this publication click this link. http://hdl.handle.net/2066/197964

Nadere informatie

Gebouwen Duurzaam Koelen

Gebouwen Duurzaam Koelen WTCB Gebouwen Duurzaam Koelen Luk Vandaele WTCB - Innovatie en Ontwikkeling Energieforum CeDuBo 6 oktober 2005 De Nayer Instituut, Jan De Nayerlaan 5, 2860 Sint-Katelijne-Waver, Tel : +32 (0)15/31.69.44,

Nadere informatie

Maatregelen selecteren voor een klimaatbestendige wijk

Maatregelen selecteren voor een klimaatbestendige wijk DE KLIMAATBESTENDIGE STAD: INRICHTING IN DE PRAKTIJK Maatregelen selecteren voor een klimaatbestendige wijk Hoe doe je dat? Ir. Laura Kleerekoper 25 november 2015 1 KIEZEN TUSSEN MAATREGELEN 2 KIEZEN TUSSEN

Nadere informatie

Inleiding Samenvatting Resultaat bewonersonderzoek

Inleiding Samenvatting Resultaat bewonersonderzoek Samenvatting Resultaten onderzoeken Hitte in de stad in de provincie Utrecht NMU project: Thermo-meters werken aan verkoeling in de stad Projectpartners: Milieucentrum Utrecht, IVN Bewoners meten en bestrijden

Nadere informatie

In 10 stappen een Active House

In 10 stappen een Active House In 10 stappen een Active House Wat is een Active House? Een Active House is een woning waar de mens centraal staat en elementen als energie, milieu en comfort in balans zijn. Dit resulteert in een gezonde,

Nadere informatie

Energieverspilling is zinloos

Energieverspilling is zinloos Aan de slag in de Bestaande Bouw Energieverspilling is zinloos in het verleden en daarna samengesteld door: Martin Liebregts Haico van Nunen Donderdag 13 september 2007 Milieu - Aandacht in de tijd 2/31

Nadere informatie

Blootstelling aan hitte bij zelfstandig wonende ouderen

Blootstelling aan hitte bij zelfstandig wonende ouderen Met subsidie van Blootstelling aan hitte bij zelfstandig wonende ouderen GGD Gelderland-Midden Joris van Loenhout Moniek Zuurbier GGD Groningen Amanda le Grand Frans Duijm Universiteit Utrecht Gerard Hoek

Nadere informatie

Klimaat in de 21 e eeuw

Klimaat in de 21 e eeuw Klimaat in de 21 e eeuw Hoe verandert ons klimaat? J. Bessembinder e.v.a. Opzet presentatie Wat is klimaat(verandering)? Waargenomen klimaatverandering Wat verwachten we wereldwijd en voor Nederland Mogelijke

Nadere informatie

Passief Bouwen: waarom en hoe?

Passief Bouwen: waarom en hoe? Passief Bouwen: waarom en hoe? Ontwerpen en bouwen vanuit een visie ir. H.J.J. (Harm) Valk senior adviseur Energie & Duurzaamheid Passief Bouwen Kenmerken o hoogwaardige thermische schil o goed comfort

Nadere informatie

WelWonen Energie uit eigen bodem. Eindeloos... Ing E A J Weenink 0499-486310 www.betonson.com

WelWonen Energie uit eigen bodem. Eindeloos... Ing E A J Weenink 0499-486310 www.betonson.com WelWonen Energie uit eigen bodem. Eindeloos... Ing E A J Weenink 0499-486310 www.betonson.com WelWonen Ontwikkeld door Betonson Trends en ontwikkelingen: Energy Performance of Buildings Directive (EPBD)

Nadere informatie

Deze presentatie bestaat uit drie delen: 1) Achtergrond 2) Hitteoverlast bij zelfstandig wonende ouderen 3) Hitteoverlast in zorginstellingen

Deze presentatie bestaat uit drie delen: 1) Achtergrond 2) Hitteoverlast bij zelfstandig wonende ouderen 3) Hitteoverlast in zorginstellingen 21-8-2015 Deze presentatie bestaat uit drie delen: 1) Achtergrond 2) Hitteoverlast bij zelfstandig wonende ouderen 3) Hitteoverlast in zorginstellingen Achtergrond 2 Hitte en gezondheid Verwachte stijging

Nadere informatie

Energie Label C behalen met duurzaam klimatiseren voor Kantoren. Door Willem van Dijk

Energie Label C behalen met duurzaam klimatiseren voor Kantoren. Door Willem van Dijk Energie Label C behalen met duurzaam klimatiseren voor Kantoren Door Willem van Dijk Even Voorstellen Willem van Dijk Technisch Commercieel Adviseur 30 jaar praktijk ervaring op het gebied van: Koeltechniek

Nadere informatie

PROJECT SMARTROOF 2.0

PROJECT SMARTROOF 2.0 1 Dr. ir. Gijsbert Cirkel Amsterdam, 8 sept. 2017 PROJECT SMARTROOF 2.0 VOOR EEN KOEL HOOFD EN DROGE VOETEN 2 Marineterrein Amsterdam GRONDLEGGERS Project SMARTROOF 2.0 3 Klimaatverandering: meer extreme

Nadere informatie

Ervaringen gedeeld: wonen in een PCM huis

Ervaringen gedeeld: wonen in een PCM huis Ervaringen gedeeld: wonen in een PCM huis Ervaringen gedeeld: wonen in een PCM huis Ervaringen gedeeld: wonen in een PCM huis Hoe ervaart iemand het wonen met PCM in de vloer? Wat zijn de ervaringen in

Nadere informatie

SEC. Bouwen zonder gas! Door Heating Solutions International en Smart Energy Concept 2018

SEC. Bouwen zonder gas! Door Heating Solutions International en Smart Energy Concept 2018 Bouwen zonder gas! Door Heating Solutions International en Smart Energy Concept 2018 Onze focus Creëren van comfort 100% duurzaam Samenwerken in de keten Wat is comfort? Ja / nee? Ja / nee? Ja / nee? Wat

Nadere informatie

7,5. Samenvatting door Anne 867 woorden 12 april keer beoordeeld. Aardrijkskunde. paragraaf 2. klimaten wereldwijd.

7,5. Samenvatting door Anne 867 woorden 12 april keer beoordeeld. Aardrijkskunde. paragraaf 2. klimaten wereldwijd. Samenvatting door Anne 867 woorden 12 april 2017 7,5 15 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde BuiteNLand paragraaf 2 klimaten wereldwijd breedteligging: de afstand van een plaats tot de evenaar in

Nadere informatie

De KNMI 14 klimaatscenario s Ontwikkelingen De scenario s Voorbeelden

De KNMI 14 klimaatscenario s Ontwikkelingen De scenario s Voorbeelden De KNMI 14 klimaatscenario s Ontwikkelingen De scenario s Voorbeelden Bart van den Hurk KNMI 2006 2009 2011 2014 KNMI 06 8 jaar verder IPCC 2007 en 2013 IPCC, 2007 IPCC, 2013 IPCC 2007 en 2013 IPCC, 2007

Nadere informatie

Impactproject ontwikkeling instrument hittestress voor steden en dorpen in het landelijk gebied

Impactproject ontwikkeling instrument hittestress voor steden en dorpen in het landelijk gebied Impactproject ontwikkeling instrument hittestress voor steden en dorpen in het landelijk gebied Inleiding Volgens de klimaatscenario s van het KNMI neemt het aantal periodes met hitte in de komende decennia

Nadere informatie

Klimaateffectschetsboek West-en Oost-Vlaanderen NATHALIE ERBOUT ZWEVEGEM, 5 DECEMBER 2014

Klimaateffectschetsboek West-en Oost-Vlaanderen NATHALIE ERBOUT ZWEVEGEM, 5 DECEMBER 2014 Klimaateffectschetsboek West-en Oost-Vlaanderen NATHALIE ERBOUT ZWEVEGEM, 5 DECEMBER 2014 Klimaateffectschetsboek Scheldemondraad: Actieplan Grensoverschrijdende klimaatbeleid, 11 september 2009 Interregproject

Nadere informatie

Kennisagenda NKWK- KBS. Groeidocument versie 0.1

Kennisagenda NKWK- KBS. Groeidocument versie 0.1 Kennisagenda NKWK- KBS Groeidocument versie 0.1 November 2015 Voorwoord Dit is de eerste versie (versie 0.1) van het Groeidocument van de Kennisagenda NKWK- KBS. Dit document is een eerste aanzet voor

Nadere informatie

Klimaatbestendig NL. Een flexibele adaptieve strategie voor het stedelijk gebied. Ruimteconferentie 19 april 2011 Leendert van Bree

Klimaatbestendig NL. Een flexibele adaptieve strategie voor het stedelijk gebied. Ruimteconferentie 19 april 2011 Leendert van Bree Klimaatbestendig NL Een flexibele adaptieve strategie voor het stedelijk gebied 1 Inhoud Context Klimaateffecten Adaptatieopties Strategie / actoren 2 Context algemeen 3 Context Nederland - een zich aanpassende

Nadere informatie

Bodem & Klimaat. Op weg naar een klimaatbestendig bodembeheer

Bodem & Klimaat. Op weg naar een klimaatbestendig bodembeheer Bodem & Klimaat Op weg naar een klimaatbestendig bodembeheer Jaartemperaturen en warmterecords in De Bilt sinds het begin van de metingen in 1706 Klimaatverandering KNMI scenarios Zomerse dagen Co de Naam

Nadere informatie

Modelleren van turbulente warmte en vocht stromingen in de atmosfeer met behulp van warmtebeelden van het aardoppervlak.

Modelleren van turbulente warmte en vocht stromingen in de atmosfeer met behulp van warmtebeelden van het aardoppervlak. Modelleren van turbulente warmte en vocht stromingen in de atmosfeer met behulp van warmtebeelden van het aardoppervlak Wim Timmermans Modelleren van stroming in de lucht: wat Dit gaat over: Het vinden

Nadere informatie

Duurzaamheid en hete lucht verwarming??

Duurzaamheid en hete lucht verwarming?? Duurzaamheid en hete lucht verwarming?? Hete Lucht verwarming 05-09-2018 20:00-22:00 Duurzaam Heiloo Pieter Jan Duineveld Balgweg 4 1764 KB Breezand Werkzaam bij Installatie bedrijf WILMS Den Helder Wilms

Nadere informatie

Tussentijdse bevindingen klimaatadaptatie in stedelijk gebied. Beleidssamenvatting voortgangsrapportage Climate Proof Cities 2013

Tussentijdse bevindingen klimaatadaptatie in stedelijk gebied. Beleidssamenvatting voortgangsrapportage Climate Proof Cities 2013 Tussentijdse bevindingen klimaatadaptatie in stedelijk gebied Beleidssamenvatting voortgangsrapportage Climate Proof Cities 2013 Klimaat en stad Als gevolg van de mondiale opwarming kunnen hete zomers

Nadere informatie

K I N J O Y K I N R O O I. 14 februari 2013

K I N J O Y K I N R O O I. 14 februari 2013 K I N J O Y K I N R O O I 14 februari 2013 I N D E X 1. LOCATIE 1.1 ligging projectgebied 1.2 locatie 1.3 bestaande situatie 1.5 ligging waterwoningen 2. EILAND 2.1 eiland 3. WATERWONING 3.1 situatie

Nadere informatie

Nieuwe wegen in comfort van kantoorgebouwen. Door: ir. E.N. t Hooft

Nieuwe wegen in comfort van kantoorgebouwen. Door: ir. E.N. t Hooft Nieuwe wegen in comfort van kantoorgebouwen Door: ir. E.N. t Hooft 1 INHOUD PRESENTATIE Inleiding Binnenmilieu Thermisch comfort Beoordelingsmethoden Consequenties ATG-methode Conclusie 2 FASEN IN BOUWPROCES

Nadere informatie

Its time for Greenovation C2F. Crystal Climate Floor CRYSTAL CLIMATE FLOOR EEN KLIMAATVLOER MET EEN SLIMME THERMISCHE ACCU. www.oc-autarkis.

Its time for Greenovation C2F. Crystal Climate Floor CRYSTAL CLIMATE FLOOR EEN KLIMAATVLOER MET EEN SLIMME THERMISCHE ACCU. www.oc-autarkis. Its time for Greenovation C2F Crystal Climate Floor CRYSTAL CLIMATE FLOOR EEN KLIMAATVLOER MET EEN SLIMME THERMISCHE ACCU www.oc-autarkis.nl Inhoudsopgave Een unieke vloer met een thermische accu De werking

Nadere informatie

Concept Ecovision. Il sole come partner. Concept Ecovision. schermature solari Colt

Concept Ecovision. Il sole come partner. Concept Ecovision. schermature solari Colt Il sole come partner Concept Ecovision schermature solari Colt Concept Ecovision Verantwoord ondernemen, zorgvuldig omgaan met natuurlijke hulpbronnen en gebruik maken Energie besparen: een visie Energie

Nadere informatie

Klimaatverandering en het weer in de stad. Sanda Lenzholzer, Assistant Professor, DIpl. Ing. MA (AA) PhD, Landscape Architecture group

Klimaatverandering en het weer in de stad. Sanda Lenzholzer, Assistant Professor, DIpl. Ing. MA (AA) PhD, Landscape Architecture group Klimaatverandering en het weer in de stad Inhoud Wat is klimaatverandering? Wat is eigenlijk stadsklimaat en hoe beleven we dat? Maar hoe komt dat stadsklimaat tot stand? Hoe kunnen we stadsklimaat dan

Nadere informatie

Klimaatadaptatie. Programmaplan duurzame en gezonde stad

Klimaatadaptatie. Programmaplan duurzame en gezonde stad Klimaatadaptatie Programmaplan duurzame en gezonde stad Inhoud Ons klimaat verandert Wat betekent het voor Nederland? De uitdagingen voor onze regio Wat doen we al in Helmond en waar dragen we aan bij?

Nadere informatie

Masterclass Klimaatbestendige Stad Klimaatbestendige gebiedsontwikkeling Bauke de Vries,

Masterclass Klimaatbestendige Stad Klimaatbestendige gebiedsontwikkeling Bauke de Vries, Masterclass Klimaatbestendige Stad Klimaatbestendige gebiedsontwikkeling Bauke de Vries, 28-09-2017 Opbouw 1. Context KNMI scenario s kosten en risico s 2. Effecten hittestress, droogtestress, wateroverlast

Nadere informatie

De 10 meest gestelde vragen over aardgasvrij wonen

De 10 meest gestelde vragen over aardgasvrij wonen De 10 meest gestelde vragen over aardgasvrij wonen 1. Waarom gaan we van het aardgas af? 2 2. Wanneer moet mijn woning aardgasvrij zijn? 2 3. Wat is de rol van de gemeente? 3 4. Hoe kan ik mijn woning

Nadere informatie

KLIMAATGARANT. Bewonershandleiding. Woningen met EnergiePrestatieVergoeding

KLIMAATGARANT. Bewonershandleiding. Woningen met EnergiePrestatieVergoeding KLIMAATGARANT Bewonershandleiding Woningen met EnergiePrestatieVergoeding 2018 Bewonershandleiding Woningen met EnergiePrestatieVergoeding Inhoud Introductie 3 Wat is de EPV? 4 Wat is de Energiebundel?

Nadere informatie

Klimaatverandering. Opzet presentatie

Klimaatverandering. Opzet presentatie Klimaatverandering Wat kunnen we in Nederland verwachten? J. Bessembinder e.v.a. Opzet presentatie Wat is klimaat(verandering) en het broeikaseffect? Waargenomen klimaatverandering KNMI 06 klimaatscenario

Nadere informatie

Anna Schoemakers Klimaat voor Ruimte

Anna Schoemakers Klimaat voor Ruimte Workshop: De klimaatrobuuste stad Voorzitter: Prof. dr.ir. C. Zevenbergen (Chris), Dura Vermeer/UNESCO IHE Sprekers en presentaties: Drs. A.J. Schoemakers (Anna) Projectbegeleider Klimaat voor Ruimte,

Nadere informatie

ZONOVERGOTEN VLAANDEREN KLIMAAT EN PUBLIEKE RUIMTE

ZONOVERGOTEN VLAANDEREN KLIMAAT EN PUBLIEKE RUIMTE ZONOVERGOTEN VLAANDEREN KLIMAAT EN PUBLIEKE RUIMTE GRIET VERSTRAETEN BARBARA LEGIEST KLIMAATVERANDERING IN VLAANDEREN - Toename temperatuur - Drogere zomers - Hevige onweders - Nattere winters - Stijging

Nadere informatie

Beplantingstypen en klimaatbestendigheid

Beplantingstypen en klimaatbestendigheid Beplantingstypen en klimaatbestendigheid Onderdeel van onderwijsmodule Functies van stedelijk groen Ontwikkeld door Praktijkonderzoek Plant en Omgeving en Alterra Jelle Hiemstra Opzet Inleiding Juiste

Nadere informatie

NUL-OP- DE-METER. FidesWonen maakt uw huis weer als nieuw Comfortabel & duurzaam

NUL-OP- DE-METER. FidesWonen maakt uw huis weer als nieuw Comfortabel & duurzaam NUL-OP- DE-METER FidesWonen maakt uw huis weer als nieuw Comfortabel & duurzaam IEDEREEN OP GOEREE-OVERFLAKKEE VERDIENT EEN VEILIG, COMFORTABEL, DUURZAAM EN BETAALBAAR HUIS. Dat geldt natuurlijk ook voor

Nadere informatie

GHOR. Checklist maatregelen en adviezen bij hitte

GHOR. Checklist maatregelen en adviezen bij hitte Checklist maatregelen en adviezen bij hitte GHOR Nu de warme dagen van de zomer er weer gaan aankomen, is het verstandig om als organisator voorbereid te zijn op de mogelijke gevolgen van hitte op medewerkers,

Nadere informatie

RISICOSIGNALERING Extreme kou

RISICOSIGNALERING Extreme kou RISICOSIGNALERING Extreme kou Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut INLEIDING Extreme kou De temperatuur volgt een jaarlijkse cyclus die samenhangt met de zonnestand. Deze jaarlijkse cyclus is

Nadere informatie

Ventilatie en verwarming: de sleutel tot een optimaal stalklimaat

Ventilatie en verwarming: de sleutel tot een optimaal stalklimaat Ventilatie en verwarming: de sleutel tot een optimaal stalklimaat Proefbedrijf Pluimveehouderij Sofie Cardinaels 1-22/11/2017 Ventilatie en verwarming: de sleutel tot een optimaal stalklimaat Klimaatinstellingen

Nadere informatie

Na leren van paragraaf 5.1 kun je

Na leren van paragraaf 5.1 kun je Oefentoets Hieronder zie je leerdoelen en toetsopdrachten Kruis de leerdoelen aan als je denkt dat je ze beheerst. Maak de toetsopdrachten om na te gaan of dit inderdaad zo is. Na leren van paragraaf 5.

Nadere informatie

Vooruit met energie! 11 energiebesparende maatregelen met voorbeelden.

Vooruit met energie! 11 energiebesparende maatregelen met voorbeelden. Vooruit met energie! 11 energiebesparende maatregelen met voorbeelden www.maakgoudaduurzaam.nl spouwmuur isolatie De groenste energie is energie die je niet gebruikt! Een spouwmuur bestaat uit twee muurdelen

Nadere informatie

Welke adaptieve maatregelen verminderen hittestress?

Welke adaptieve maatregelen verminderen hittestress? Het Milieu Dossier accepteert artikelen die de voortgang in beleid, onderzoek en maatschappelijke respons documenteren. Bijdragen worden beoordeeld door een redactieteam. Welke adaptieve maatregelen verminderen

Nadere informatie

Het klimaat verandert, wat nu?

Het klimaat verandert, wat nu? Het klimaat verandert, wat nu? Lesley De Cruz, Rozemien De Troch Koninklijk Meteorologisch Instituut De Limburgse Klimaattop, 18 september 2017 De Cruz et al. (KMI) Klimaatverandering 20170918 1 / 23 1

Nadere informatie

Addicool. Leo Suiker directeur

Addicool. Leo Suiker directeur Addicool. Leo Suiker directeur Voorwoord. Addicool heeft zich door haar jarenlange ervaring en expertise ontwikkeld tot marktleider op het gebied van custom made luchtbehandelings kasten. En omdat we veel

Nadere informatie

Gefeliciteerd met uw vernieuwde woning!

Gefeliciteerd met uw vernieuwde woning! Gefeliciteerd met uw vernieuwde woning! Verbeteringen aan uw woning Condens aan de buitenkant: Gefeliciteerd met uw vernieuwde woning! De verbeteringen die we hebben doorgevoerd verschillen per woning,

Nadere informatie

Renovatie kantoorgebouw CIT-Blaton

Renovatie kantoorgebouw CIT-Blaton Renovatie kantoorgebouw CIT-Blaton Alain Bossaer 14 maart 2007 A 2 M Waarom passief bouwen? Bron: Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) 2 A 2 M 1 3 A 2 M 4 A 2 M 2 Een passief gebouw Duitse

Nadere informatie

Wonen in De Bron. Comfortabel en energiezuinig wonen 2 december 2009 Renate van Paassen Willem Bastein

Wonen in De Bron. Comfortabel en energiezuinig wonen 2 december 2009 Renate van Paassen Willem Bastein Wonen in De Bron Comfortabel en energiezuinig wonen 2 december 2009 Renate van Paassen Willem Bastein Onderwerpen Introductie Installaties in uw woning Warmte- en koudeopslag Warmtepomp Ventilatie VENDU

Nadere informatie

RENEWABLE COOLING: Wat weten we? Halen we de doelen voor 2020?

RENEWABLE COOLING: Wat weten we? Halen we de doelen voor 2020? RENEWABLE COOLING: Wat weten we? Halen we de doelen voor 2020? Week van de Koude, 8 december 2009 Doelen: Schoon en Zuinig in 2020 2% energiebesparing per jaar (verdubbeling) 30% reductie broeikasgassen

Nadere informatie

Project Klimaat en Landbouw Noord Nederland. 12 februari Peter Prins. Projectleider K & L

Project Klimaat en Landbouw Noord Nederland. 12 februari Peter Prins. Projectleider K & L Project Klimaat en Landbouw Noord Nederland 12 februari 21 Peter Prins Projectleider K & L Opzet presentatie Waarom dit initiatief? Fasering Werkwijze Tussentijdse resultaten Voorlopige conclusies Klimaatverandering

Nadere informatie

Notitie Duurzame energie per kern in de gemeente Utrechtse Heuvelrug

Notitie Duurzame energie per kern in de gemeente Utrechtse Heuvelrug Notitie Duurzame energie per kern in de gemeente Utrechtse Heuvelrug CONCEPT Omgevingsdienst regio Utrecht Mei 2015 opgesteld door Erwin Mikkers Duurzame energie per Kern in gemeente Utrechtse Heuvelrug

Nadere informatie

DE KLIMAATBESTENDIGE STAD: INRICHTING IN DE PRAKTIJK. Hitte en ruimtelijke adaptatie. Lisette Klok 5 april 2017

DE KLIMAATBESTENDIGE STAD: INRICHTING IN DE PRAKTIJK. Hitte en ruimtelijke adaptatie. Lisette Klok 5 april 2017 DE KLIMAATBESTENDIGE STAD: INRICHTING IN DE PRAKTIJK Hitte en ruimtelijke adaptatie Lisette Klok 5 april 2017 HITTE OP CLIMATESCAN? 2 HITTE OP RUIMTELIJKEADAPTATIE.NL 3 WATEROVERLAST OP RUIMTELIJKEADAPTATIE.NL

Nadere informatie

Wonen in Pijnacker. Comfortabel en duurzaam wonen

Wonen in Pijnacker. Comfortabel en duurzaam wonen Wonen in Pijnacker Comfortabel en duurzaam wonen Toelichting op het klimaatsysteem in de woningen aan de Emmastraat 3 t/m 21 (oneven), Stationsstraat 54 t/m 62a Faunalaan 1 t/m 35 (oneven) Bosmuiszoom

Nadere informatie

klimaatverandering en zeespiegelstijging Klimaatverandering en klimaatscenario s Achtergronden Prof Dr Bart van den Hurk

klimaatverandering en zeespiegelstijging Klimaatverandering en klimaatscenario s Achtergronden Prof Dr Bart van den Hurk Achtergronden Klimaatverandering en klimaatscenario s Prof Dr Bart van den Hurk Watis 06 hetmondiale klimaatprobleem? Klimaatverandering is van alle tijden Natuurlijke invloeden: Interne schommelingen

Nadere informatie

Duurzaam renoveren op Aruba Een onderzoek naar de mogelijkheden van passieve koelmethoden voor de bestaande bouw op Aruba

Duurzaam renoveren op Aruba Een onderzoek naar de mogelijkheden van passieve koelmethoden voor de bestaande bouw op Aruba .SUS. Duurzaam renoveren op Aruba Een onderzoek naar de mogelijkheden van passieve koelmethoden voor de bestaande bouw op Aruba 06-2014 1 "Samenvatting" In de scriptie 'Duurzaam renoveren op Aruba' wordt

Nadere informatie

Inhoud van de presentatie

Inhoud van de presentatie Inhoud Inhoud van de presentatie Duurzaam bouwen met staal Concepten voor energiebesparend bouwen met lichtgewicht constructies Toepassing PCM in vloeren, wanden en plafonds Energieconcept Wilo in Zaandam

Nadere informatie

MaxXfan Klimaatsontwikkelingen van de afgelopen decennia

MaxXfan Klimaatsontwikkelingen van de afgelopen decennia Klimaatsontwikkelingen van de afgelopen decennia Geschreven door: Raymond van Benthem In opdracht van: Inleiding De jaren 1990, 1999 en 2000 voeren de lijst aan van warme jaren sinds 1901. Direct daarna

Nadere informatie