Visie op Schulddienstverlening Ede Wageningen 2016

Transcriptie

1 Visie op Schulddienstverlening Ede Wageningen 2016 Gemeente Ede Gemeente Wageningen 16 februari 2016

2 Inhoudsopgave 1. Visie op schulddienstverlening Ede Wageningen Aanleiding Visie Missie Maatschappelijke effecten Doelmatige aanpak Integrale benadering van Schulddienstverlening Aanpak van schuldenproblematiek Preventie en vroegsignalering Ondersteuning bij bestaande schulden Het bieden van nazorg Extra aandacht voor doelgroepen Bijlage 1. Actielijst

3 1. Visie op schulddienstverlening Ede Wageningen Aanleiding De gemeente Ede beschouwt schuldenproblematiek als een maatschappelijk probleem en onderkent daarom de noodzaak tot het bieden van ondersteuning aan inwoners met schulden. Conform de Wet gemeentelijke schuldhulpverlening (Wgs) stelt de Edese gemeenteraad elke vier jaar een plan vast dat richting geeft aan integrale schulddienstverlening en het voorkomen van schulden. Per 1 januari 2016 loopt de termijn voor de huidige Kadernotitie Schuldhulpverlening af. Dit visiedocument geeft de koers aan voor schulddienstverlening tot Visie De Edese visie op het sociaal domein 1 en de Edese visie op Werk Participatie en Inkomen 2 zetten in op maatschappelijke deelname: iedereen doet mee naar vermogen. Dit geldt ook voor inwoners met schuldproblematiek. Schulddienstverlening is voor iedereen toegankelijk. Ede zet in op de financiële verantwoordelijkheid van de inwoner en biedt ondersteuning op maat voor diegenen die dit nodig hebben. De Edese inwoners zijn primair zelf verantwoordelijk voor hun financiële situatie en het voorzien in de eigen behoeften. Er zijn echter inwoners die hierbij een steuntje in de rug nodig hebben. Voor deze inwoners biedt de gemeente Ede in samenwerking met maatschappelijke partners ondersteuning. Deze ondersteuning is in principe tijdelijk van aard, maar kan waar nodig een langduriger karakter hebben. Voor het opstellen van deze visie is samenwerking gezocht met de gemeente Wageningen. Dit is een logische stap omdat de kijk op schulddienstverlening van onze gemeenten van oudsher veel overeenkomsten vertoont. Dit visiedocument is dan ook het gezamenlijke product van de gemeenten Ede en Wageningen en zal worden uitgedragen als de Visie op Schulddienstverlening Ede Wageningen Missie Ede Wageningen maakt zich hard voor een sociale omgeving waarin geen enkele inwoner alleen staat in zijn schuldenproblematiek. Door het voorkomen, signaleren en tijdig aanpakken van schulden worden ook onze financieel kwetsbare inwoners in staat gesteld om in verbinding te staan met de samenleving en daar actief in mee te doen. We werken met de nadruk op eigen kracht en het doelmatig en doeltreffend inzetten van schulddienstverlening op maat Maatschappelijke effecten Ede Wageningen heeft de gezamenlijke visie meedoen naar vermogen vertaald in beoogde maatschappelijke effecten op het gebied van schulddienstverlening. Binnen alle beoogde maatschappelijke effecten ligt het drukken van maatschappelijke kosten besloten. De maatschappelijke effecten zijn niet volledig nieuw, binnen de gemeente Ede is namelijk geput uit de huidige Kadernotitie Schuldhulpverlening 3 en de notitie Minimabeleid 2015 en verder 4. Beoogd maatschappelijk effect Aanpak Toegang Het voorkomen van schuldproblematiek Preventie Geen drempel Het tijdig signaleren en aanpakken van schuldenproblematiek De inwoner waar mogelijk zelfredzaam maken Vroegsignalering Geen drempel Ondersteuning en nazorg Geen drempel De beoogde maatschappelijke effecten zijn gekoppeld aan drie typen aanpakken die, al dan niet in samenwerking met maatschappelijke partners, ingezet kunnen worden. Doelmatigheid staat hierbij voorop. 1 Het is Mensenwerk: Toegang en sturing in het sociaal domein, gemeente Ede, 9 oktober Visiedocument Cluster Werk, Participatie en Inkomen: Werken vanuit Vertrouwen, Verbinding en Eigen Kracht, gemeente Ede. mei Kadernotitie Schuldhulpverlening 2012 tot en met 2015, gemeente Ede, februari Minimabeleid 2015 en verder, gemeente Ede, 21 oktober

4 De situatie van de individuele inwoner (en diens gezin) dient als uitgangspunt voor het te volgen traject en er wordt maatwerk geboden. Dit vraagt om een integrale (sociaal domein brede) benadering. Binnen de drie aanpakken zijn diverse schulddienstverleningsinstrumenten voorhanden om inwoners optimaal te ondersteunen in het voorkomen, oplossen of stabiliseren van schuldproblematiek. 5 In dit visiedocument worden enkele handvatten gegeven voor de inzet van deze instrumenten. Schulddienstverlening is in Ede - Wageningen drempelloos georganiseerd. Alle inwoners, ongeacht de hoogte van het inkomen, kunnen zich melden met een hulpvraag op het gebied van schuldproblematiek. Afhankelijk van de hulpvraag zal voor een bepaalde aanpak, en aansluitend instrument, gekozen worden. Voor een viertal doelgroepen zal extra aandacht zijn, namelijk uitkeringsgerechtigden/bestaande klantenbestand schulddienstverlening, jongeren, ondernemers en inwoners met hoge zorgkosten. Uit landelijke onderzoeken is namelijk gebleken dat deze doelgroepen kwetsbaar zijn als het gaat om problematische schulden. Afbeelding 1 Weergave van de beschikbare instrumenten op het gebied van schulddienstverlening welke separaat, of in combinatie met elkaar, kunnen worden ingezet. (bron NVVK, 2015) De beschikbare schulddienstverleningsinstrumenten en de bijbehorende indicatoren voor effectiviteitsmeting worden nader uitgewerkt in beleidsregels en uitvoeringsrichtlijnen. Op grond hiervan kan sturing worden gegeven aan de uitvoering van schulddienstverlening en periodiek worden geëvalueerd of de beoogde maatschappelijke effecten daadwerkelijk worden gerealiseerd. 5 Afbeelding 1. 3

5 2. Doelmatige aanpak Ede Wageningen zet in op een doelmatige aanpak van schulden. Dit houdt in dat de situatie van de inwoner (en diens gezin) als uitgangspunt dient voor het te volgen traject en er maatwerk wordt geboden. Hierdoor zal elke inwoner zo effectief mogelijk geholpen worden, waardoor de maatschappelijke effecten ook daadwerkelijk nagestreefd worden. Het zo effectief mogelijk bieden van hulp geldt niet alleen voor het oplossen van financiële problemen maar voor alle leefgebieden waar de hulpvraag van de inwoner betrekking op heeft. Dit vraagt om een integrale, sociaal domein brede aanpak. Wanneer een inwoner zich meldt met een multidisciplinaire hulpvraag wordt direct gekeken welk facet van de hulpvraag prioriteit heeft, dit kan het stabiliseren van de financiële situatie zijn, maar ook zorg gerelateerde hulp. Om een en ander toe te lichten volgt hieronder een tweetal situatieschetsen waarin de beoogde doelmatige aanpak duidelijk naar voren komt. Situatie 1. Prioriteren in geval van onderliggende problematiek Het hebben van schulden is niet altijd een op zichzelf staand probleem. Er kan sprake zijn van onderliggende problematiek. Dit kan verslavingsproblematiek zijn, een ernstig verstoorde gezinssituatie, jeugdproblematiek of een psychische aandoening. In dit soort situaties kan niet altijd direct ingezet worden op het oplossen van de schuldproblematiek en het aanleren van financiële zelfredzaamheid. Deze aanpak zou niet passend zijn omdat de inwoner zich in bepaalde schrijnende situaties niet (volledig) kan richten op financieel herstel. In deze gevallen is een doelmatige aanpak van groot belang. In plaats van direct in te zetten op leerbaarheid en het oplossen van schulden wordt ingezet op stabilisatie van de financiële situatie. Hierbij wordt ervoor gezorgd dat betalingsachterstanden niet oplopen. Bijvoorbeeld door het instellen van duurzaam financiële dienstverlening. De inwoner gaat dan eerst aan de slag met de onderliggende problematiek. Op het moment dat de inwoner er klaar voor is zal de balans opnieuw opgemaakt worden. Indien mogelijk wordt dan alsnog ingezet op leren en loslaten. De kans dat de inwoner ook daadwerkelijk iets opsteekt en niet in oude patronen vervalt is nu groter. Situatie 2. Inzetten op duurzame maatschappelijke activatie Omgekeerd kan het oplossen van schulden ook prioriteit hebben. Op het moment dat iemand werkeloos is en geen inkomsten heeft kunnen betalingsachterstanden in een snel tempo oplopen. Wanneer de inwoner zich meldt bij de gemeente wordt een persoon normaliter direct geplaatst op een re-integratietraject. Werk is namelijk de beste manier om mee te doen in de maatschappij en financieel zelfredzaam te zijn. Echter, wanneer een inwoner zich in een schrijnende schuldensituatie bevindt zal deze zich vaak niet volledig kunnen concentreren op het vinden of behouden van zijn werk. Een doelmatige aanpak houdt in dit geval in dat er eerst ingezet wordt op het stabiliseren van de financiële situatie. Bijvoorbeeld door het toekennen van een uitkering of het oplossen van de schuldproblematiek door het uitvoeren van een minnelijke schuldenregeling. Maar ook door het financieel zelfredzaam maken van de inwoner, bijvoorbeeld door budget coaching of hulp bij de thuisadministratie. Wanneer de financiële situatie in evenwicht is kan de inwoner zich volledig richten op het vinden van een baan. 3. Integrale benadering van Schulddienstverlening Om een doelmatige aanpak te borgen dient schulddienstverlening integraal ingestoken te worden. Met andere woorden, schulddienstverlening wordt een integraal onderdeel van de keten. 6 Een nauwe samenwerking tussen de afdeling schulddienstverlening en overige specialistische professionals en vakspecialistische afdelingen is hierbij van groot belang. Ede Wageningen richt schulddienstverlening in zo dicht mogelijk bij de inwoner Schulddienstverlening dient in de kop van het proces te worden geïmplementeerd, zo dicht mogelijk bij de inwoner. Bijvoorbeeld door een consulent schulddienstverlening te integreren in de sociaal teams of door wekelijks een schulddienstverleningsspreekuur in de wijk te organiseren. Indien een inwoner zich meldt met een (multidisciplinaire) hulpvraag moet het al dan niet aanwezig zijn van schuldproblematiek namelijk direct in de screening worden meegenomen. 6 Visiedocument Cluster Werk, Participatie en Inkomen: Werken vanuit Vertrouwen, Verbinding en Eigen Kracht, gemeente Ede. mei

6 Ede Wageningen zet in op een structurele samenwerking tussen de vakspecialistische afdelingen. Sparren, signaleren, doorverwijzen en terugkoppelen staan hierin centraal. Dit zorgt voor een eenduidige, doelmatige aanpak op alle leefgebieden, inclusief schulddienstverlening. De vakspecialistische afdelingen werken nauw samen en kunnen onderling relevante gegevens over de inwoner uitwisselen, hierbij wordt verantwoord omgegaan met privacygevoelige informatie. Indien er sprake is van multidisciplinaire problematiek heeft de inwoner één vast aanspreekpunt. 4. Aanpak van schuldenproblematiek 4.1. Preventie en vroegsignalering Schulddienstverlening kan worden onderscheiden in preventieve en curatieve schulddienstverlening. Deze laatste vorm wordt aangeboden als er schulden zijn. Ede - Wageningen staat voor voorkomen is beter dan genezen. Daarom maken preventieve schuldhulpverlening en vroegsignalering een belangrijk onderdeel uit van schulddienstverlening. In het nastreven van de beoogde maatschappelijke effecten zijn preventie en vroegsignalering effectieve instrumenten; niet alleen als hulpmiddel om financiële zelfredzaamheid te ontwikkelen maar ook als stimulans om inwoners te laten participeren in de maatschappij en om de maatschappelijke kosten als gevolg van (terugkerende) schuldproblematiek te drukken. Deze vormen van schulddienstverlening dienen daarom integraal ingestoken te worden. 7 Ede Wageningen zet actief in op preventie Het doel hiervan is voorkomen dat inwoners in een (problematische) schuldensituatie terecht komen. De focus ligt op het outreachend voorkomen van nieuwe gevallen binnen de risicogroepen jeugd, ondernemers en mensen met hoge zorgkosten. In samenwerking met maatschappelijke partners die zich dicht bij de inwoner/ondernemer bevinden zal Ede Wageningen proactief inzetten op voorlichting over het voorkomen van schulden. Tot deze partners kunnen bijvoorbeeld scholen, werkgevers, wijkwerkers, zorgverzekeraars, zorginstellingen en ondernemersverenigingen worden gerekend. Ook is het effectief huisbezoeken af te leggen wanneer een schrijnende casus zich aandient. Ede Wageningen zet actief in op vroegsignalering Hoe eerder een inwoner zich meldt bij schulddienstverlening, hoe lager de maatschappelijke kosten zijn, en hoe makkelijker de oplossing. Echter, de inwoner meldt zich vaak in een (veel te) laat stadium: schaamte en de kop in het zand steken zijn hier de belangrijkste redenen voor. Ede Wageningen zet daarom actief in op de doorontwikkeling van vroegsignalering. Zodra helder is dat iemand de maandelijkse verplichtingen niet nakomt, zeker in de basisvoorzieningen, dan is dit een belangrijk signaal voor financiële problemen. Het oppakken van díe signalen; dat heet vroegsignalering. Er wordt ingezet op vroegtijdige onderkenning, opsporing en behandeling van schuldproblematiek binnen de risicogroepen. Dit vraagt om een solide samenwerkingsstructuur met de vakspecialistische afdelingen, maar ook met maatschappelijke partners, om armoede te signaleren en te doorbreken. Dit kunnen zorgverzekeraars, woningbouwcoöperaties of nutsbedrijven zijn. Wanneer bij een maatschappelijke partner de betalingsachterstand oploopt zal deze dit doorgeven aan de gemeente. De gemeente benadert de inwoner proactief en draagt waar mogelijk bij aan het oplossen van de problematiek. De samenwerking met maatschappelijke partners kan worden opgenomen in convenanten. Tevens kan ingezet worden op gegevensuitwisseling met deurwaarderskantoren, dit zal in samenwerking met de afdeling Vorderingen opgepakt kunnen worden. Geïnvesteerd zou kunnen worden in de ICT- en automatiseringsaspecten van vroegsignalering om dit instrument zo effectief mogelijk te implementeren in de integrale schulddienstverlening. Bescherming van privacygevoelige informatie wordt hierbij in acht genomen. 7 Leidraad Vroegsignalering, Bureau EV, Asessor en NVVK,

7 4.2. Ondersteuning bij bestaande schulden Ede - Wageningen zet actief in op het stimuleren van financiële zelfredzaamheid van haar inwoners. Wanneer inwoners worden ondersteund in het ontwikkelen van hun financiële vaardigheden zullen zij minder snel opnieuw een beroep doen op ondersteuning vanuit de gemeente. Zij hebben immers geleerd hoe ze hun financiën op een verantwoorde manier zelf op orde kunnen houden. Recidive in schulddienstverleningsproblematiek wordt op deze manier teruggebracht. Dit leidt tot inperking van maatschappelijke kosten door een adequate inzet van de beschikbare middelen en heeft een positief effect op de werklast van de schulddienstverleningsconsulenten. De inwoners van Ede en Wageningen zijn zelf verantwoordelijk voor hun financiële situatie. Werken is de beste manier om zelf te voorzien in de kosten van het bestaan. Inwoners houden zelfstandig het overzicht over hun financiën en indien nodig roepen zij de hulp in van het sociale netwerk voor het beheren van de financiële administratie. Er doen zich echter situaties voor waarin inwoners tijdelijk of langdurig niet in staat zijn de financiële situatie zelfstandig op de rit te houden en waarbij het sociale netwerk ontbreekt. In deze gevallen biedt Ede - Wageningen in samenwerking met maatschappelijke partners 8 een vangnet, dat voor wie dat kan werkt als een springplank. Financiële ondersteuning is in principe tijdelijk van aard, maar kan waar nodig een langduriger karakter hebben. De aard van de ondersteuning hangt af van diverse factoren zoals: De motivatie van de inwoner om de schuldensituatie aan te pakken; De capaciteiten van de inwoner en diens financiële leerbaarheid; De oorzaak en integraliteit van de schuldproblematiek. Ede Wageningen biedt schulddienstverlening op maat Bovenstaande factoren vragen om een persoonlijke benadering van een schuldensituatie. Afhankelijk van de individuele situatie van de inwoner zal besloten worden welk schulddienstverleningsinstrument ingezet zal worden en of er een maatschappelijke partner of vakinhoudelijke specialist ingeschakeld wordt. Indien er sprake is van schuldproblematiek wordt de financiële situatie zo snel mogelijk samen met de inwoner in kaart gebracht. Een passende setting hiervoor zou een Workshop Schulddienstverlening kunnen zijn. Tijdens deze workshop kan gemonitord worden in welke mate de inwoner gemotiveerd is zijn schuldensituatie aan te pakken en of de inwoner financieel leerbaar is. Op basis hiervan kan een passende aanpak vormgegeven worden. Deze aanpak bestaat uit het stabiliseren of oplossen of van de schuldensituatie enerzijds en het bieden van een leertraject, inzet van duurzame financiële ondersteuning of bewindvoering anderzijds. De inwoner wordt bijgestaan in het stabiliseren en/of oplossen van de financiële problemen (curatieve aanpak). Door het bieden van maatwerk moet het mogelijk worden om, wanneer er sprake is van een relatief lage schuld leenbijstand te verstrekken waarbij direct met een passende afbetalingsregeling gestart wordt. Hiermee kunnen schulden bij derden afbetaald worden. Op deze manier wordt voorkomen dat er een intensief schuldentraject opgestart moet worden. Wanneer de er sprake is van een hoger schuldbedrag wordt ondersteuning geboden via een minnelijke schuldregeling. In dit traject wordt er een betalingsregeling met schuldeisers getroffen. Enkel wanneer een minnelijke schuldregeling absoluut niet mogelijk is, omdat schuldeisers hier niet voor openstaan, wordt de inwoner geholpen met het aanvragen van wettelijke schuldsanering op grond van de Wet schuldsanering natuurlijke personen (WSNP). Parallel aan het ondersteuningstraject worden inwoners, waar mogelijk, op weg geholpen om financieel zelfredzaam te worden (preventieve aanpak). Hierbij wordt de individuele situatie van de inwoner in acht genomen. Enkel in het geval van de kwetsbare inwoners wordt voor duurzame ondersteuning gekozen. Centraal staat leren en loslaten. Wanneer een inwoner leerbaar is zal passende ondersteuning geboden worden om de inwoner (weer) financieel zelfredzaam te maken. Hiervoor kan bijvoorbeeld een schuldhulpmaatje ingezet worden om te helpen met het betalen van rekeningen en het bijhouden van de financiële thuisadministratie. Een andere mogelijkheid is het inzetten van een budgetcoach, deze begeleidt 8 Onder andere vrijwilligersorganisaties, woningbouwcoöperaties, zorgverzekeraars werkgevers, scholen etc. 6

8 de inwoner naar een gezond financieel huishouden. Wanneer blijkt dat een inwoner met een uitkering op grond van de Participatiewet op korte termijn niet leerbaar is, dan kan deze in aanmerking komen voor duurzame financiële dienstverlening. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn wanneer er andere problemen spelen die eerst aangepakt moeten worden. Duurzame financiële dienstverlening houdt in dat de financiële verplichtingen van de inwoner voor een langere periode overgenomen worden door de gemeente. Hierbij valt te denken aan het betalen van de huur en de zorgverzekeringspremie. De mogelijkheid bestaat om duurzame financiële dienstverlening als verplichting aan een inwoner op te leggen. Dit kan gezien worden als een preventief instrument om het ontstaan of oplopen van betalingsachterstanden in de toekomst te voorkomen. Wanneer een inwoner duurzaam kwetsbaar is, bijvoorbeeld doordat deze persoon lijdt aan een verstandelijke beperking, kan er tevens voor gekozen worden een aanvraag in te dienen bij de rechtbank voor het instellen van beschermingsbewind. De bewindvoerder beheert de inkomsten en uitgaven van de inwoner en zorgt dat, als deze aanwezig zijn schulden worden afgelost. Ede Wageningen zet in op een nauwe samenwerking met vrijwilligersorganisaties Vrijwilligers kunnen ingezet worden voor morele en praktische steun als aanvulling op de professionele ondersteunende hulp. Wanneer een vrijwilliger gekoppeld worden aan een inwoner kan de inwoner gedurende de looptijd van het traject en zelfs erna terugvallen op deze vrijwilliger. Dit zal een positief effect hebben op de duurzame zelfredzaamheid van de inwoner en de kans op recidive sterk verminderen. Ook kan er een vrijwilliger ingezet worden om de inwoner gedurende het WSNP traject te ondersteunen. Ede Wageningen zet in op stabilisatie bij fraude- en boeteschulden Ook voor inwoners met fraudevorderingen of CJIB boetes maakt Ede - Wageningen schulddienstverlening toegankelijk. Sinds kort mogen gemeenten meewerken aan een minnelijke schuldregeling als de fraudevordering tijdelijk wordt opgeschort of als gedurende de schuldregeling gedeeltelijke afbetaling plaatsvindt en na afloop van de regeling het resterende bedrag van de vordering wordt betaald. Ook het CJIB is over het algemeen bereid de incasso van openstaande vorderingen tijdelijk stop te zetten indien de minnelijke schuldregeling wordt uitgevoerd door een NVVK lid. 1 De reguliere schulden kunnen in deze gevallen dus direct aangepakt worden middels de uitvoering van een minnelijke regeling, mits de reguliere schuldeisers hieraan meewerken. Op het moment dat de financiële situatie van de inwoner gezond is zal overgegaan worden tot het voldoen van fraude- en boeteschulden. Tussentijds zal ingezet worden op het ontwikkelen van de financiële leerbaarheid van de inwoner, bijvoorbeeld door de inzet van schuldhulpmaatjes of budgetcoaching Het bieden van nazorg Ede Wageningen zet actief in op nazorg Waar de ondersteunende aanpak de bestaande schulden stabiliseert of oplost zorgen nazorg activiteiten ervoor dat terugval, recidive of een chronische problematiek voorkomen wordt. Hier komt het cyclische karakter van integrale schulddienstverlening naar voren. Goede ondersteuning en nazorg hebben als zodanig weer een preventieve werking. In het kader van nazorg kunnen vrijwilligersorganisaties ingeschakeld worden. Tevens kan er voor gekozen worden budgetbeheer na het stabiliseren of oplossen van de schulden langer door te zetten. Ook simpele acties zoals nabellen of nazorggesprekken zijn effectief gebleken. 5. Extra aandacht voor specifieke doelgroepen Zoals eerder aangegeven is schulddienstverlening in Ede - Wageningen drempelloos georganiseerd. Alle inwoners, ongeacht de hoogte van het inkomen, kunnen zich melden met een hulpvraag op het gebied van schuldproblematiek. Afhankelijk van de problematiek wordt er een traject gestart om de schuldensituatie te voorkomen, op te lossen of te stabiliseren. Het kan ook voorkomen dat de inwoner zich niet zelf meldt met een hulpvraag; omdat er (nog) geen schuldenproblematiek bestaat of omdat deze problematiek niet door de inwoner onderkend wordt. In deze gevallen zal Ede - Wageningen outreachend te werk gaan. Het is hierbij van belang dat op het juiste moment met de inwoner in contact getreden wordt. Daarbij moet een benaderingswijze gekozen worden die aansluit bij de inwoner. 7

9 Ede Wageningen onderscheidt vier doelgroepen waar extra aandacht aan besteed zal worden. Uitkeringsgerechtigden/bestaande klantenbestand schulddienstverlening extra ondersteuning in het ontwikkelen van eigen verantwoordelijkheid In tegenstelling tot de landelijke cijfers ligt het aantal uitkeringsgerechtigden met schulden in Ede Wageningen laag. 9 Het feit dat aan deze inwoners preventief duurzame financiële dienstverlening (het maandelijks ingehouden op de uitkering ten behoeve van de vaste lasten) wordt geboden zou hier aan kunnen bijdragen. Onderzocht dient te worden in hoeverre deze doelgroep de financiële huishouding weer in eigen hand kan gaan nemen. Waar mogelijk zal ingezet worden op het stimuleren van zelfredzaamheid onder uitkeringsgerechtigden. Dit geldt ook voor inwoners die al vele jaren onder beschermingsbewind staan en hier bijzondere bijstand voor ontvangen. Wanneer blijkt dat deze inwoners zelf in staat zijn hun financiën te beheren, zullen zij hierin gestimuleerd en ondersteund worden. Jongeren extra inzet op preventieve voorlichtingsbijeenkomsten Schuldproblematiek onder jongeren neemt steeds verder toe. In de huidige samenleving wordt van jongeren verwacht dat zij op steeds jongere leeftijd verantwoordelijkheid nemen bij financiële beslissingen. Daarbij komt dat jongeren in onze consumptiemaatschappij een steeds belangrijkere doelgroep vormen. Het is daarom van belang dat jongeren tijdig worden voorgelicht over het omgaan met geld en het voorkomen van schulden. Ingezet wordt op een actieve en passende benadering van deze doelgroep, bijvoorbeeld door het houden van spreekuren en het geven van voorlichting op basis- en middelbare scholen. Maar ook door schuldhulpverleningsconsulenten gewoon rond te laten lopen op de scholen zodat zij een laagdrempelig aanspreekpunt kunnen vormen. Hiervoor kunnen verbindingen gelegd worden met onderwijsinstellingen. Inwoners met hoge zorgkosten extra inzet op vroegsignalering door samenwerking Voor steeds meer inwoners zijn hoge zorgkosten een oorzaak van betalingsachterstanden. 10 Hoge vaste lasten en hoge zorgkosten als belangrijkste redenen voor betalingsachterstanden, zijn een indicatie dat een grens is bereikt wat betreft de financiële mogelijkheden. Het Nibud roept bedrijven, de overheid en maatschappelijke organisaties op om hun verantwoordelijkheid daarin te nemen. Ede Wageningen onderkent deze noodzaak en zoekt samenwerking met maatschappelijke partners om inwoners waar mogelijk te behoeden voor schuldproblematiek ontstaan door hoge zorgkosten. Tevens wordt ingezet op het bieden van individueel maatwerk in geval van betalingsachterstanden bij zorgaanbieders. Ondernemers extra inzet op vindbaarheid/vroegsignalering door samenwerking Toegankelijke schulddienstverlening is ook voor zelfstandigen van groot belang. Er rust een groot taboe op bespreekbaar maken dat het niet goed gaat met hun bedrijf. 11 Daarom zal ingezet worden op informatieverstrekking bij de natuurlijke vindplaatsen voor ondernemers, zoals bijvoorbeeld ondernemersverenigingen. Tevens wordt ingezet op het ontwikkelen van samenwerkingsverbanden tussen schulddienstverlening, relevante vakspecialistische domeinen en externe partijen. 9 De eindjes aan elkaar knopen: cruciale vragen bij financiële problemen in de wijk, VNG en Platform 31, Geldzaken in de Praktijk 2015, Nibud en Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting, Werkwijzer Dienstverlening voor zelfstandigen met schulden inrichten, Divosa mei

10 6. Bijlage 1. Actielijst De implementatie van de Visie op schulddienstverlening Ede-Wageningen 2016 zal worden uitgevoerd door het cluster Werk, Particpatie en Inkomen. De onderdelen die ondere andere nader uitgewerkt moeten worden zijn hieronder kort beschreven. Ze zijn onderverdeeld in de diverse vormen van aanpak. Acties naar aanleiding van de nieuwe visie Aanhalen en vormgeven van samenwerkingsverbanden met maatschappelijke partners Verkennen mogelijkheden tot het inrichten van een workshop schulddienstverlening Verkennen mogelijkheden implementatie schulddienstverlening in de sociaal teams Samenwerkingsverbanden met vrijwilligersorganisaties versterken Het aanbod van doelmatig maatwerk op het gebied van schulddienstverlening verder uitdiepen Opzetten van een nazorgtraject schulddienstverlening Preventie Vroegsignalering Ondersteuning Voorbeeld X X X X X X X X X X X X X X - scholen - ondernemersverenigingen - woningbouwcoöperaties - nutsbedrijven - zorgverzekeraars verkennen mogelijkheden rondom een Workshop in kaart brengen financiële situatie - verkennen mogelijkheden rondom een spreekuur schulddienstverlening in de wijk - verkennen inzet consulenten in sociaal teams verkennen inzet vrijwilligers bij: - de Workshop - nazorgtrajecten - instellen van verplichte inzet van duurzame financiële dienstverlening - mogelijkheid tot het bieden van leenbijstand voor relatief kleine schulden vormgeven van nazorgtrajecten 9