H4SK-H3. Willem de Zwijgerteam. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

Transcriptie

1 Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Willem de Zwijgerteam 28 February 2016 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet. Wikiwijs Maken is een onderdeel van Wikiwijsleermiddelenplein, hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, vergelijkt, maakt en deelt.

2 Inhoudsopgave paragraaf 3.1 Brandstoffen Oefening naamgeving alkanen Oefenen met isomerie Oefening naamgeving halogeenalkanen paragraaf 3.2 Hoe maak je benzine? Oefening naamgeving alkenen Oefening naamgeving alkadienen paragraaf 3.3 Hoe toon je alkenen aan? paragraaf 3.4 Hoe maak je biobrandstof? Oefening naamgeving alkanolen Toepassingsvraag 1 Toepassingsvraag 2 Over dit lesmateriaal Pagina 1

3 paragraaf 3.1 Brandstoffen Vraag 1. Vul de ontbrekende woorden in de onderstaande zinnen in: Bij een volledige verbranding van een koolwaterstof ontstaan en Bij een onvolledige verbranding van een koolwaterstof ontstaan en Bij een zeer onvolledige verbranding van een koolwaterstof ontstaan en Vraag 2. Geef de reactievergelijking voor de volledige verbranding van propaan. Vraag 3. Geef de reactievergelijking voor de onvolledige verbranding van butaan. Vraag 4. Waarom wordt de verbranding van benzine een stuk schoner als je zwavelverbindingen uit de benzine verwijderd? Bij de verbranding van zwavelverbindingen ontstaat. Dit product reageert in de atmosfeer met en verder tot. Dit veroorzaakt zure regen. Vraag 5. Bij de verbranding in een benzinemoter wordt de benodigde zuurstof uit de lucht gehaald. Daardoor komt er ook stikstof in de motor. In een hete motor reageren stikstof en zuurstof met elkaar. De namen van de producten die kunnen ontstaan bij de reactie tussen zuurstof en stikstof in Pagina 2

4 een hete motor zijn:, en vraag 6. Vul de ontbrekende woorden in de onderstaande zin in. De stikstofoxiden reageren met en tot. Dezed stof veroorzaakt zure regen. Vraag 7. Vul het ontbrekende woorden in de onderstaande zinnen in in. Een reactie is een reactie waarbij energie vrijkomt Een reactie is een reactie waarbij voortdurend energie nodig is Oefening naamgeving alkanen Vraag 8. Vraag 9. Vraag 10. Pagina 3

5 Vraag 11. Vraag 12. Geef de systematiche naam van de onderstaande verbinding. Oefenen met isomerie Vraag 13. Geef de systematische namen van de drie isomeren met de molecuulformule C5H12. I II III Vraag 14. Pagina 4

6 Hoeveel isomeren zijn er met de molecuulformule C6H14. antwoord: Oefening naamgeving halogeenalkanen Vraag 15. Vraag 16. Geef de systematsiche naam van de onderstaande verbinding. Vraag 17. Pagina 5

7 paragraaf 3.2 Hoe maak je benzine? Vraag 18. Welke van de onderstaande reacties is een kraakreactie? a. C2H4 + C3H6 --> C5H10 b. C7H16 --> C5H12 + C2H4 c. C6H12 ---> C4H10 + C2H2 d. C3H8 + C4H8 --> C7H16 Oefening naamgeving alkenen Vraag 19. Vraag 20. Vraag 21. Vraag 22. Pagina 6

8 Oefening naamgeving alkadienen Vraag 23. Vraag 24. Pagina 7

9 paragraaf 3.3 Hoe toon je alkenen aan? Vraag 25. Je hebt in een reageerbuis een heldere kleurloze vloeistof. Het kan hexaan of hex-1-een zijn. Met behulp van welk reagens kun je bepalen of in de reageerbuis hexaan of hex-1-een zit? a. Je neemt de reageerbuis. Je voegt een beetje kalkwater toe en zet de reageerbuis in het donker (in een kast). Na korte tijd haal de reageerbuis uit de kast. Als in de reagerbuis hex-1-een zit, dan is nu een witte troebeling waarneembaar. b. Je neemt de reageerbuis. Je voegt een beetje broomwater toe en zet de reageerbuis in het donker (in een kast). Na korte tijd haal de reageerbuis uit de kast. Als in de reagerbuis hex-1-een zit, dan is na korte tijd het mengsel ontkleurt. c. Je neemt de reageerbuis. Je voegt een beetje kalkwater toe en zet de reageerbuis in het zonlicht. Als er hex-1-een in de reageerbuis zit, verschijnt er na korte tijd een witte troebeling. d. Je neemt de reageerbuis. Je voegt een beetje broomwater toe en zet de reageerbuis in het zonlicht.. Als in de reagerbuis hex-1-een zit, dan is na korte tijd het mengsel ontkleurt. Vraag 26. Als propaan reageert met chloor onder invloed van licht ontstaan er twee monochloorpropanen en HCl. Geef de systematsiche namen van de twee mogelijk monochloorpropanen. en Vraag 27. Als je propaan laat regeren met een overmaat chloor onder invloed van licht kunnen naast monochloorpropanen ook dichloorpropanen (en HCl) ontstaan. Hoeveel isomeren dichloorpropanen kunnen op deze wijze ontstaan? Antwoord: Vraag 28. Hoeveel reactieproducten kunnen er ontstaan als waterstofchloride reageert met but-2-een? a. 2 b. 4 c. 3 d. 1 Pagina 8

10 Vraag 29. Hoeveel isomeren monobroompentaan ontstaan als waterstofbromide reageert met pent-2-een? a. 4 b. 3 c. 2 d. 1 Vraag 30. Hoeveel isomeren zijn er met de molecuulformule C4H9Cl? Antwoord: Pagina 9

11 paragraaf 3.4 Hoe maak je biobrandstof? Vraag 31. Als glucose vergist, ontstaat er ethanol en koolstofdioxide. Geef een kloppende reactievergelijking van deze reactie. Oefening naamgeving alkanolen Vraag 32. vraag 33. Vraag 34. Vraag 35. Geef de sytematische naam van de onderstaande verbinding. Pagina 10

12 , Pagina 11

13 Toepassingsvraag 1 Opgave T 1.1 Havo-examen e tijdvak (aangepast) Bij het kraken van aardolie ontstaan onder andere stoffen met de formule C2H4 en C4H8. Er is maar één stof met de formule C2H4. Er zijn meerdere isomeren met de formule C4H8. Geef de structuurformules van drie isomeren met de molecuulformule C4H8. Opgave T 1.2 Wanneer men C2H4 onder de juiste omstandigheden met water laat reageren, ontstaat ethanol (C2H5 OH). Geef de structuurformules van etheen en van ethanol. Opgave T 1.3 Is de reactie van etheen met water een additiereactie? Geef een verklaring voor je antwoord. Opgave T 1.4 Op soortgelijke wijze kan uit één van de isomeren met molecuulformule C4H8 de stof butaan-1-ol C4H 9OH) worden gemaakt. Welke isomeer van C4H8 kan met water reageren onder vorming van butaan-1-ol? Pagina 12

14 Toepassingsvraag 2 Opgave 2.1 Havo-examen e tijdvak Propeen en chloor kunnen op verschillende manieren met elkaar reageren, afhankelijk van de omstandigheden waaronder de reactie wordt uitgevoerd. Als men propeengas en chloorgas met elkaar,mengt en door bestraling met licht met elkaar laat reageren, ontstaat onder andere een stof met molecuulformule C3H5Cl. 1. Geef de vergelijking van de reactie in molecuulformules. 2. Beredeneer tot welk type deze reactie behoort. Opgave 2.2 Geef de strctuurformule van de stoffen die aan de molecuulformule C3H5Cl voldoe. (geen ringstructuren geven). Opgave 2.3 In het reactiemengsel blijkt men slechts één stof te kunnen aantonen met de molecuulformule C3H5 Cl en wel het isomeer dat onder de allylchloride bekend staat. Om te weten te komen welke structuurformule men aan allylchloride moet toekennen, wordt verder onderzoek verricht. Allylchloride blijkt in het donker met chloor te reageren tot een trichloorpropaan. Met natronloog ontstaat hieruit glycerol (propaan-1,2,3-triol). 1. Tot welke reactietype behoort de vorming van trichloorpropaan uit allylchloride? 2. Geef de structuurformule en de systematische naam van dit trichloorpropaan. Opgave 2.4 Geef nu op grond van bovenstaande gegevens de structuurformule en de systematische naam van allylchlroide. Pagina 13

15 Pagina 14

16 Antwoorden Vraag 1. Vul de ontbrekende woorden in de onderstaande zinnen in: Bij een volledige verbranding van een koolwaterstof ontstaan en Bij een onvolledige verbranding van een koolwaterstof ontstaan en Bij een zeer onvolledige verbranding van een koolwaterstof ontstaan en Vul de ontbrekende woorden in de onderstaande zinnen in: Bij een volledige verbranding van een koolwaterstof ontstaan waterdamp (alternatieven: water, koolstofdioxide, kooldioxide) en koolstofdioxide (alternatieven: water, waterdamp, kooldioxide) Bij een onvolledige verbranding van een koolwaterstof ontstaan waterdamp (alternatieven: water, koolstofmonoxide, koolstofmono-oxide, waterdamp, koolmonoxide) en koolstofmonoxide (alternatieven: koolmono-oxide, water, waterdamp, stoom, koolstofmonoxide, koolmonoxide, koolstofmono-oxide) Bij een zeer onvolledige verbranding van een koolwaterstof ontstaan waterdamp (alternatieven: water, koolstof) en koolstof (alternatieven: water, waterdamp) Vraag 2. Geef de reactievergelijking voor de volledige verbranding van propaan. Het juiste antwoord is: C3H8 + 5 O2 ---> 3 CO2 + 4 H2O Hoe kom je aan een kloppende reactievergelijking? Bij een volledige verbranding (reactie met zuurstof) ontstaat CO2 en H2O. Geef eerste de formules van de stoffen voor en na de pijl. C3H8 + O2 ---> CO2+ H2O Voor het kloppend maken begin jealtijd met de atoomsoort die in het minst aantal stoffen voorkomt. C komt in twee stoffen voor H komt in twee stoffen voor O komt in drie stoffen voor. Het maakt nu niet uit of je begint met C of H. Als we beginnen met C, dan zet je een 3 voor CO2: Pagina 15

17 C3H8 + O2 ---> 3 CO2+ H2O Nu maak je het aantal H's kloppend door een 4 voor H2O te zetten: C3H8 + O2 ---> 3 CO2+ 4 H2O Nu heb je rechts 10 O-atomen en links 2 O-atomen, dus plaats je een 5 voor O2. C3H8 + 5 O2 ---> 3 CO2+ 4 H2O Nu heb je een kloppende reactievergelijking! Vraag 3. Geef de reactievergelijking voor de onvolledige verbranding van butaan. Het juiste antwoord is: 2 C4H O2 ---> 8 CO + 10 H2O Hoe kom je aan een kloppende reactievergelijking? Bij een onvolledige verbranding (reactie met zuurstof) ontstaat CO en H2O. Je geeft eerst de formules van de stoffen voor en na de pijl. C4H10 + O2 ---> CO+ H2O Voor het kloppend maken begin je altijd met de atoomsoort die in het minst aantal stoffen voorkomt. C komt in twee stoffen voor H komt in twee stoffen voor O komt in drie stoffen voor. Het maakt nu niet uit of je begint met C of H. Als we beginnen met H, dan zet je een 5 voor H2O: C4H10 + O2 ---> CO+ 5 H2O Nu maak je het aantal C's kloppend door een 4 voor CO te zetten: C4H10 + O2 ---> 4 CO+ 5 H2O Nu heb je rechts 9 O-atomen en links 2 O-atomen, dus plaats je een 4½ voor O2. C4H10 + 4½ O2 --> 4 CO + 5 H2O In een reactievergelijking laat je geen breuken staan, dus na vermenigvuldigen met 2 wordt de reactievergelijking: 2 C4H O2 ---> 8 CO+ 10 H2O Vraag 4. Pagina 16

18 Waarom wordt de verbranding van benzine een stuk schoner als je zwavelverbindingen uit de benzine verwijderd? Bij de verbranding van zwavelverbindingen ontstaat. Dit product reageert in de atmosfeer met en verder tot. Dit veroorzaakt zure regen. Waarom wordt de verbranding van benzine een stuk schoner als je zwavelverbindingen uit de benzine verwijderd? Bij de verbranding van zwavelverbindingen ontstaat zwaveldioxide. Dit product reageert in de atmosfeer met zuurstof (alternatieven: water, waterdamp) en water (alternatieven: zuurstof, waterdamp) verder tot zwavelzuur. Dit veroorzaakt zure regen. Vraag 5. Bij de verbranding in een benzinemoter wordt de benodigde zuurstof uit de lucht gehaald. Daardoor komt er ook stikstof in de motor. In een hete motor reageren stikstof en zuurstof met elkaar. De namen van de producten die kunnen ontstaan bij de reactie tussen zuurstof en stikstof in een hete motor zijn:, en Bij de verbranding in een benzinemoter wordt de benodigde zuurstof uit de lucht gehaald. Daardoor komt er ook stikstof in de motor. In een hete motor reageren stikstof en zuurstof met elkaar. De namen van de producten die kunnen ontstaan bij de reactie tussen zuurstof en stikstof in een hete motor zijn: stikstofmonoxide (alternatieven: distikstoftetraoxide, distikstoftetraoxide, stikstofdioxide), stikstofdioxide (alternatieven: stikstofmonoxide, distikstoftetraoxide, distikstoftetra-oxide) en distikstoftetra-oxide (alternatieven: distikstoftetraoxide, stikstofdioxide, stikstofmonoxide) vraag 6. Vul de ontbrekende woorden in de onderstaande zin in. De stikstofoxiden reageren met en tot Pagina 17

19 . Dezed stof veroorzaakt zure regen. Vul de ontbrekende woorden in de onderstaande zin in. De stikstofoxiden reageren met zuurstof (alternatieven: water) en water (alternatieven: zuurstof) tot salpeterzuur. Dezed stof veroorzaakt zure regen. Vraag 7. Vul het ontbrekende woorden in de onderstaande zinnen in in. Een reactie is een reactie waarbij energie vrijkomt Een reactie is een reactie waarbij voortdurend energie nodig is Vul het ontbrekende woorden in de onderstaande zinnen in in. Een exotherme reactie is een reactie waarbij energie vrijkomt Een endotherme reactie is een reactie waarbij voortdurend energie nodig is Vraag 8. xmethylhexaan (alternatieven: 3-methylhexaan) Pagina 18

20 Vraag 9. -trimethylhexaan (alternatieven: 2,3,5-trimethylhexaan) Vraag 10. Pagina 19

21 xdimethylheptaan (alternatieven: 4-ethyl-3,3-dimethylheptaan) Vraag 11. xethyl-2-methyl-5-propyloctaan (alternatieven: 4-ethyl-2-methyl-5-propyloctaan) Vraag 12. Pagina 20

22 Geef de systematiche naam van de onderstaande verbinding. Geef de systematiche naam van de onderstaande verbinding. xyzz (alternatieven: 5-ethyl-4-isopropyl-2-methylheptaan) Vraag 13. Geef de systematische namen van de drie isomeren met de molecuulformule C5H12. I II III Geef de systematische namen van de drie isomeren met de molecuulformule C5H12. I pentaan (alternatieven: n-pentaan, methylbutaan, dimethylpropaan) II methylbutaan (alternatieven: pentaan, n-pentaan, dimethylpropaan) III dimethylpropaan (alternatieven: methylbutaan, pentaan, n-pentaan) Pagina 21

23 Vraag 14. Hoeveel isomeren zijn er met de molecuulformule C6H14. antwoord: Hoeveel isomeren zijn er met de molecuulformule C6H14. antwoord: 5 Vraag 15. xdibroom-1-chloorbutaan (alternatieven: 2,3-dibroom-1-chloorbutaan) Vraag 16. Geef de systematsiche naam van de onderstaande verbinding. Pagina 22

24 Geef de systematsiche naam van de onderstaande verbinding. xchloor-4-ethyl-45-difluor-5-methyloctaan (alternatieven: 3-chloor-4-ethyl-4,5-difluor-5- methyloctaan) Vraag 17. xchloor-4-fluor-233-trimethylheptaan (alternatieven: 6-chloor-4-fluor-2,3,3- trimethylheptaan) Pagina 23

25 Vraag 18. Welke van de onderstaande reacties is een kraakreactie? 1. C2H4 + C3H6 --> C5H10 Bij een kraken worden grote moleculen omgezet in kleinere moleculen. Als een alkaan wordt gekraakt, ontstaat en een mengsel van alkanen en onverzadigde verbindingen (bijv. alkenen). 2. C7H16 --> C5H12 + C2H4 3. C6H12 ---> C4H10 + C2H2 Bij een kraken worden grote moleculen omgezet in kleinere moleculen. Als een alkaan wordt gekraakt, ontstaat en een mengsel van alkanen en onverzadigde verbindingen (bijvoorbeeld alkenen). C2H2 is alkyn (heeft een drievoudige binding tussen de C-atomen. C4H10 is een alkeen 4. C3H8 + C4H8 --> C7H16 Bij een kraken worden grote moleculen omgezet in kleinere moleculen. Als een alkaan wordt gekraakt, ontstaat en een mengsel van alkanen en onverzadigde verbindingen (bijv. alkenen). Deze reactie is het omgekeerde van een kraakreactie. Vraag 19. pent-2-een Vraag 20. Pagina 24

26 xdimethylhex-3-een (alternatieven: 2,3-dimethylhex-3-een) Vraag 21. xisopropylhept-3-een (alternatieven: 4-isopropylhept-3-een) Vraag 22. Pagina 25

27 xethyl-47-dimethyloct-1-een (alternatieven: 6-ethyl-4,7-dimethyloct-1-een) Vraag 23. Pagina 26

28 xdimethylhexa-13-dieen (alternatieven: 5,5-dimethylhexa-1,3-dieen) Vraag 24. xdiethylhepta24dieen (alternatieven: 4,5-diethtyl-hepta2,4-dieen) Vraag 25. Je hebt in een reageerbuis een heldere kleurloze vloeistof. Het kan hexaan of hex-1-een zijn. Met behulp van welk reagens kun je bepalen of in de reageerbuis hexaan of hex-1-een zit? 1. Je neemt de reageerbuis. Je voegt een beetje kalkwater toe en zet de reageerbuis in het donker (in een kast). Na korte tijd haal de reageerbuis uit de kast. Als in de reagerbuis hex-1-een zit, dan is nu een witte troebeling waarneembaar. Kalkwater is een reagens op koolstofdioxide! Pagina 27

29 2. Je neemt de reageerbuis. Je voegt een beetje broomwater toe en zet de reageerbuis in het donker (in een kast). Na korte tijd haal de reageerbuis uit de kast. Als in de reagerbuis hex-1-een zit, dan is na korte tijd het mengsel ontkleurt. 1-hex-1-een reageert met broomwater {Br2(aq)} tot 1,2-dibroomhexaan. De kleur van het broom (geel/bruin) is dan verdwenen. 3. Je neemt de reageerbuis. Je voegt een beetje kalkwater toe en zet de reageerbuis in het zonlicht. Als er hex-1-een in de reageerbuis zit, verschijnt er na korte tijd een witte troebeling. Kalkwater is een reagens op koolstofdioxide! 4. Je neemt de reageerbuis. Je voegt een beetje broomwater toe en zet de reageerbuis in het zonlicht.. Als in de reagerbuis hex-1-een zit, dan is na korte tijd het mengsel ontkleurt. Als je de reageerbuis met broomwater in het zonlicht zet. Treedt bij zowel een alkeen als een alkaan een substitutiereactie op. Bij een alkaan ontstaan een monobroomalkaan en HBr en bij een alkeen ontstaat naast een dibroomalkaan ook een monobroomalkeen en HBr. Er is zowel additie als substitutie mogelijk) Om het onderscheid tussen hexaan en hex-1-een te krijgen, moet je broomwater toevoegen en de reageerbuis in het donker zetten. \Na korte tijd is het menbgsel met de alkeen verkleurd! Vraag 26. Als propaan reageert met chloor onder invloed van licht ontstaan er twee monochloorpropanen en HCl. Geef de systematsiche namen van de twee mogelijk monochloorpropanen. en Als propaan reageert met chloor onder invloed van licht ontstaan er twee monochloorpropanen en HCl. Geef de systematsiche namen van de twee mogelijk monochloorpropanen. xchloorpropaan (alternatieven: 2-chloorpropaan, 1-chloorpropaan) en ychloorpropaan (alternatieven: 1-chloorpropaan, 2-chloorpropaan) Vraag 27. Als je propaan laat regeren met een overmaat chloor onder invloed van licht kunnen naast monochloorpropanen ook dichloorpropanen (en HCl) ontstaan. Hoeveel isomeren dichloorpropanen kunnen op deze wijze ontstaan? Antwoord: Pagina 28

30 Als je propaan laat regeren met een overmaat chloor onder invloed van licht kunnen naast monochloorpropanen ook dichloorpropanen (en HCl) ontstaan. Hoeveel isomeren dichloorpropanen kunnen op deze wijze ontstaan? Antwoord: 4 Vraag 28. Hoeveel reactieproducten kunnen er ontstaan als waterstofchloride reageert met but-2-een? 1. 2 Als HCL addeert aan but-2-een ontstaat alleen 2-chloorbutaan 2. 4 Als HCL addeert aan but-2-een ontstaat alleen 2-chloorbutaan 3. 3 Als HCL addeert aan but-2-een ontstaat alleen 2-chloorbutaan 4. 1 Als HCL addeert aan but-2-een ontstaat alleen 2-chloorbutaan Vraag 29. Hoeveel isomeren monobroompentaan ontstaan als waterstofbromide reageert met pent-2-een? 1. 4 Als HBr addeert, ontstaan 2-broompentaan en 3-broompentaan Als HBr addeert, ontstaan 2-broompentaan en 3-broompentaan Als HBr addeert, ontstaan 2-broompentaan en 3-broompentaan. Vraag 30. Hoeveel isomeren zijn er met de molecuulformule C4H9Cl? Antwoord: Hoeveel isomeren zijn er met de molecuulformule C4H9Cl? Antwoord: 3 Pagina 29

31 Vraag 31. Als glucose vergist, ontstaat er ethanol en koolstofdioxide. Geef een kloppende reactievergelijking van deze reactie. Het juiste antwoord is: C6H12O6 ---> 2 C2H6O + 2 CO2 Hoe kom je aan deze vergelijking? * Schrijf eerst de molecuulformules van de stoffen voor en de na de pijl. C6H12O6 ---> C2H6O + CO2 * Je begint het kloppend maken met de atoomsoort die in het minste aantal stoffen voorkomt. Hier C in 3 verbindingen, H in 2 verbindingen en O in drie verbindingen. We beginnen met het H's kloppend maken. links van de pijl 12 H en rechts 6. We zetten een 2 voor ethanol. C6H12O6 ---> 2 C2H6O + CO2 * links 6 C-atomen en rechts 4 in 2 moleculen ethanol. we zetten een 2 voor CO2. Let op: het aantal moleculen ethanol veranderen we niet meer, want dan zouden we het aantal moleculen glucose ook weer moeten wijzigen. Via het kloppend maken van het aantal H's zitten die nu 'gekoppeld'! * Nu links en rechts van de pijl 6 atomen O. De reactievergelijking is kloppend! Vraag 32. pentaan-3-ol Pagina 30

32 vraag 33. xdimethylheptaan-4-ol (alternatieven: 3,5-dimethylheptaan-4-ol) Vraag 34. xbroombutaan-2-ol (alternatieven: 4-broombutaan-2-ol) Vraag 35. Pagina 31

33 Geef de sytematische naam van de onderstaande verbinding., Geef de sytematische naam van de onderstaande verbinding. xethylhexaan-2 (alternatieven: 3-ethylhexaan-2,5-diol), Opgave T 1.1 Havo-examen e tijdvak (aangepast) Bij het kraken van aardolie ontstaan onder andere stoffen met de formule C2H4 en C4H8. Er is maar één stof met de formule C2H4. Er zijn meerdere isomeren met de formule C4H8. Geef de structuurformules van drie isomeren met de molecuulformule C4H8. Voorbeeldenvan goede antwoorden: Pagina 32

34 Opgave T 1.2 Wanneer men C2H4 onder de juiste omstandigheden met water laat reageren, ontstaat ethanol (C2H5 OH). Geef de structuurformules van etheen en van ethanol. Voorbeelden van goede antwoorden: Opgave T 1.3 Is de reactie van etheen met water een additiereactie? Geef een verklaring voor je antwoord. De reactie van water met etheen is een additiereactie. Uit twee stoffen ontstaat 1 nieuwe stof. Opgave T 1.4 Op soortgelijke wijze kan uit één van de isomeren met molecuulformule C4H8 de stof butaan-1-ol C4H 9OH) worden gemaakt. Welke isomeer van C4H8 kan met water reageren onder vorming van butaan-1-ol? Het juiste antwoord is: but-1-een. Als water addeert aan but-1-een dan kunnen zowel butaan-1-ol als butaan-2-ol ontstaan.. Als water addeert aan but-2-een dan kan alleen butaan-2-ol ontstaan.. Als water addeert aan methylpropeen dan kunnen zowel 2-methylbutaan-2-ol als 2-methylbutaan-1- ol ontstaan.. Zie hieronder: Pagina 33

35 Opgave 2.1 Havo-examen e tijdvak Propeen en chloor kunnen op verschillende manieren met elkaar reageren, afhankelijk van de omstandigheden waaronder de reactie wordt uitgevoerd. Als men propeengas en chloorgas met elkaar,mengt en door bestraling met licht met elkaar laat reageren, ontstaat onder andere een stof met molecuulformule C3H5Cl. 1. Geef de vergelijking van de reactie in molecuulformules. 2. Beredeneer tot welk type deze reactie behoort Er wordt een H-atoom vervangen door een chlooratoom, dus is het een substitutiereactie. Opgave 2.2 Geef de strctuurformule van de stoffen die aan de molecuulformule C3H5Cl voldoe. (geen ringstructuren geven). Opgave 2.3 In het reactiemengsel blijkt men slechts één stof te kunnen aantonen met de molecuulformule C3H5 Cl en wel het isomeer dat onder de allylchloride bekend staat. Om te weten te komen welke Pagina 34

36 structuurformule men aan allylchloride moet toekennen, wordt verder onderzoek verricht. Allylchloride blijkt in het donker met chloor te reageren tot een trichloorpropaan. Met natronloog ontstaat hieruit glycerol (propaan-1,2,3-triol). 1. Tot welke reactietype behoort de vorming van trichloorpropaan uit allylchloride? 2. Geef de structuurformule en de systematische naam van dit trichloorpropaan. 1. Dit is een additiereactie (uit twee stoffen ontstaat 1 nieuwe stof) 2. de systematische naam is: 1,2,3-trichloorpropaan Opgave 2.4 Geef nu op grond van bovenstaande gegevens de structuurformule en de systematische naam van allylchlroide. Het juiste antwoord is 3-chloorprop-1-een Pagina 35

37 Pagina 36

38 Over dit lesmateriaal Colofon Auteur Willem de Zwijgerteam Laatst gewijzigd 28 February 2016 om 21:00 Licentie Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om: het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden. Meer informatie over de CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Aanvullende informatie over dit lesmateriaal Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar: Leerniveau HAVO 4; Leerinhoud en doelen Scheikunde; Eindgebruiker leerling/student Moeilijkheidsgraad gemiddeld Studiebelasting 0 uur en 50 minuten Pagina 37