BIM? Bijzonder Irritant Modewoord Buitengewoon Intelligente Marketingtruc. Dik Spekkink

Transcriptie

1 Even voorstellen Dik Spekkink adviesbureau voor bouwprocesinnovatie BIM ImplementatieBIM in het architectenbureau Kwaliteitszorg Bouwprocesinnovatie ICT-beleid in de bouw Veiligheid & Gezondheid BIM Betrokkenheid bij BIM Beleidsnota s (BNA, BIR, Rgd, Uneto-VNI,...) Introductieworkshops BIM Cursus BIM manager Gecertificeerd BIM Quickscanner Begeleiding bedrijven bij implementatie IPC voor architecten: Collectief project BIM Standaardtaakbeschrijving voor 3D/BIM Ontwikkeling Met debimspecialist en Balance & Result BNA Klankbordgroep BIM BIM Expertnetwerk van NLingenieurs Wat is BIM? Bijzonder Irritant Modewoord Buitengewoon Intelligente Marketingtruc Een hype? Grootste innovatie in (100?) jaar als het gaat om samenwerken en communiceren in de bouw Bouwen is communiceren In de communicatie gaat veel fout opdrachtgever architect constructeur W-adviseur E-adviseur Eigenlijk een wonder dat er überhaupt iets goed gaat! aannemer E-installateur W-installateur Onderaann. 1 Aan weerskanten van ieder communicatielijntje staat wel ergens een computer... maar computerprogramma s verstaan elkaar niet! Mensen moeten nog steeds de vertaalslag maken Overige adv. overheid fabrikanten groothandel Onderaann. 2 Veel dubbel werk, grote kans op fouten Gebrekkige communicatie veroorzaakt 60% van de faalkosten in de bouw (1 à 3 miljard/jaar) 1

2 worden gerealiseerd door: leiden tot: worden getoetst met: hebben referenties met: D C B A 22,8 7,8 C A A' first floor C' Bovendien Definitie BIM ( Building ( Building Brains ) Weten wij wel altijd zeker wat de ander bedoelt? BIM is: het virtuele bouwwerk Verwachting: BIM lost dit voor een groot deel op Werken aan/met het BIM heet virtueel bouwen Definitie BIM is een digitaal van een bouwwerk, waarin alle relevante informatie betreffende zijn functionele en fysieke karakteristieken wordt opgeslagen, ontsloten en beheerd en dat ondersteunend is aan activiteiten en besluitvorming in de gehele levenscyclus van het bouwwerk Haalbaarheidsonderzoek Regelgeving Programma van Eisen Beheer & onderhoud 7,8 7,2 Ontwerp Visualisatie - Tekeningen - Berekeningen Bouwwerk Informatie Model Toekomstmuziek! (we staan nog helemaal aan het begin van deze ontwikkeling) Constructie - Tekeningen - Berekeningen Installaties -Tekeningen - Berekeningen Onderdeel/kern van het BIM is een 3D bouwwerk. Het BIM wordt gedeeld door meerdere belanghebbenden in het bouwproces. Betrokkenen werken daardoor met dezelfde informatie, die continu beschikbaar en altijd actueel is. Facility Management Simulaties - Klimaat - Daglicht, geluid - Brand / rookverspreiding - Energiegebruik Virtueel bouwen Technische specificaties Stand van zaken BIM Ca. 50% van BNA-architecten bezig met 3D/BIM Variërend van licentie in huis tot volledig 3D Constructeurs gaan snel Lopen voor op meeste architecten Grote bouwbedrijven al jaren actief met virtueel bouwen Grote bulk van aannemers volgt op grote afstand Bepaalde toeleveranciers zijn heel ver Koppeling CAD-CAM (bijv. Staalconstructies) Installatieadviseurs lopen wat achter Het was wel een installatieadviseur die dit jaar de wedstrijd Hoe slim is mijn BIM? won! (beurs Bouw & ICT)... maar: 2

3 Stand van zaken BIM Vooral nog intern little BIM Heel verstandig! Vooral nog 3D leren Koppelingen met andere software nog gering Samenwerking op basis van 3D/BIM komt nu langzaam op gang BIG BIM Essentie van BIM 3D is slechts één van de mogelijke representaties van info uit de database Van 2D plaatje naar 3D, 4D, 5D... xd database met aan alle getekende elementen info over bijvoorbeeld: materiaal, elementeigenschappen, kosten, besteksartikelen, planning,... Jullie kunnen toch wel BIMmen? implementatie van BIM is tegenwoordig vooral ook verwachtingen management (afrekenen met te hoog gespannen verwachtingen)... vragen opdrachtgevers Geen afstemmingsproblemen Geen faalkosten Geen meerwerk Mijn beheer en onderhoud is ook meteen geregeld! Wij kunnen BIMmen! Afrekenen met beeldvorming... zeggen de directies van bedrijven Met BIM werken alle ontwerpteamleden tegelijkertijd online - in hetzelfde Want wij hebben (dure) Revit licenties Een paar tekenaars zijn op les geweest We hebben meegedaan aan de BIMcaseweek Die 3D len zien er indrukwekkend Onrealistische uit verwachtingen bij mensen die er geen verstand van hebben! Werkelijkheid: ontwerpteamleden werken Werkelijkheid: ontwerpteamleden werken (meestal) in eigen aspectlen, die periodiek worden gesynchroniseerd 3

4 worden gerealiseerd door: leiden tot: worden getoetst met: hebben referenties met: D C B A 22,8 7,8 C A A' first floor C' Werken met aspectlen Werken met aspectlen Bouwkundig Bouwkundig Constructie Constructie Geïntegreerd Geïntegreerd Installatie Installatie Werken met aspectlen Afrekenen met beeldvorming Bouwkundig Constructie Het BIM gaat de hele levenscyclus van het gebouw mee Geïntegreerd Installatie Regelgeving Haalbaarheidsonderzoek 7,8 7,2 Ontwerp - Tekeningen - Berekeningen Visualisatie Afrekenen met beeldvorming Programma van Eisen Beheer & onderhoud Bouwwerk Building Information Informatie Model (ontwerp) Model Building Assembly Model (uitvoering) Building Operation Model (exploitatie) Constructie - Tekeningen - Berekeningen Wordt het dít of BIM BAM BOM? Facility Management Virtueel bouwen Installaties -Tekeningen - Berekeningen Simulaties - Klimaat - Daglicht, geluid - Brand / rookverspreiding - Energiegebruik Sterk afhankelijk van bouworganisatie- of contractvorm Technische specificaties Om te BIMmen moet je allemaal met dezelfde programmatuur werken Ook als iedereen met Revit werkt, moet je heel Ook als iedereen met Revit werkt, moet je heel strakke afspraken maken Je sluit heel goede programma s (en bedrijven die weloverwogen andere keuzen maken) uit Data die je wílt uitwisselen, zijn (redelijk) goed via IFC uit te wisselen 4

5 IFC: van gesloten naar open uitwisseling ArchiCad Dé open uitwisselingsstandaard voor 3D objectinformatie: IFC open standaarden Revit Structure gesloten systemen : uitwisseling software- gebonden open systemen : uitwisseling systeem- onafhankelijk DSS Snelle meerwaarde Moraal: Wees realistisch in de verwachtingen Veel dingen kunnen we nog niet, tegelijkertijd kunnen we ook al veel wel!... en laten we daar ons voordeel mee doen Betrokkenen krijgen veel meer inzicht (inclusief opdrachtgever/gebruiker) Opdrachtgever wordt (soms) volwaardig teamlid Hoeveelheden uit het Real time toetsing van het ontwerp aan het PvE Vinger aan de financiële pols door gekoppelde begrotingen 5

6 Ondersteuning gebruikersoverleg Stukslijsten Ook handig voor facility management! Auditorium Alle tekeningen zijn altijd consistent! Clash control BIM vraagt in projecten: Geïntegreerd ontwerpen Voordelen optimaal als alle relevante disciplines van meet af aan samenwerken Deelontwerpen van verschillende participanten moeten gelijke pas houden Een greep uit Consequenties voor de opzet van projecten Transparant werken en bereidheid tot delen van (digitale) informatie Ontwerpen wordt steeds minder een black box 6

7 Op weg naar geïntegreerd werken Nu: Op weg naar geïntegreerd werken Straks: architect ontwerp (traditioneel of 3D) output bouwer(s) productie gebouw architect Dynamisch BIM (al dan niet via aspectlen) bouwer(s) productie gebouw adviseurs output adviseurs Bron: Kern architecten Bron: Kern architecten Op weg naar geïntegreerd werken BIM vraagt in projecten: Later: bouwer(s) Tekenen zoals er wordt gebouwd Vroegtijdig betrekken uitvoeringsdeskundigheid Uitvoerende partijen hebben andere view op het 3D : Virtueel bouwen architect Dynamisch BIM (al dan niet via aspectlen) CAM productie gebouw Architect meet netto oppervlak adviseurs Bron: Kern architecten Aannemer wil bruto oppervlak weten Voorbeeld Voorbeeld Constructeur: stabiliteitswand over 3 verdiepingen (één object) Aannemer: ik bouw m in drie keer (3 objecten) Voor de bouwer zijn het minstens drie verschillende objecten! 7

8 Integral Project Delivery Praktijkervaringen Mogelijkheid beïnvloeden kosten/kwaliteit Kosten van ontwerpwijzigingen Inspanning / effect BIM ontwerpproces Kosten van Ontwerpwijzigingen BIM proces Traditionele ontwerpproces VO DO TO PV UO / DV EXPL Praktijkervaringen Praktijkervaringen Meer werk in vroege fasen Verdient zich later terug Grenzen tussen ontwerpfasen vervagen / vallen weg Standaardbeschrijvingen db i van output t per fase kloppen niet meer Traditionele honorariumverdeling past niet Ontwikkeling STB voor 3D-BIM (2011) Protocol opstellen! IPDP Goede procesafspraken noodzakelijk Hoe organiseren we het leringsproces? Wat willen we met het BIM, welke analyses willen we mogelijk maken? Hoe benoemen we de objecten? Wie is eigenaar van welke objecten? Wie moet wanneer welke informatie leveren? Hoe wisselen we informatie uit, in welk formaat? Hoe en wanneer breng je elkaar op de hoogte van wijzigingen? Wanneer noem je een VO en VO (enzovoort)? Hoe nemen we de opdrachtgever mee in het proces? Wie moet wanneer wat tekenen? Hoe benoemen we de objecten? Zonder goede afspraken 8

9 Hoe benoemen we de objecten? Voorbeeld Architect en constructeur in één Strenge afspraken over benoemen van objecten en hun eigenschappen Mét goede afspraken Bron: CAE Nederland BIM-functies en -analyses Project X Wat willen we met het BIM? (bron: Senaati, Finland) Voorbeeld Architect Architectonisch/bouwk. Constructeur Constructief Installatieadviseur ArchiCAD Revit Structure DDS Installatietechnische len participanten aspectlen integrat ie Gecombineerd Via IFC Uitvoerings Participanten, rollen en BIMfuncties in één oogopslag Over te nemen in BIM-protocol Verplichte analyses Ruimtelijk Toetsing aan PvE Clash control Hoeveelheden uit Kostenraming Energiegebruik Wenselijke analyses, niet noodzakelijk Life cycle kosten Brandveiligheid compart. Verlichting Veiligheid Onderhoudbaarheid Niet noodzakelijke analyses Inkoopanalyse Verhuuranalyse Facility Management Onderhoud Akoestiek Binnenklimaat Uitvoeringsplanning Impact op verschillende terreinen Impact van BIM op de bureauorganisatie Beleid Cultuur Organisatie Competenties Techniek 9

10 Beleidsaspecten Impact BIM op de business Niet zomaar een volgende stap in de automatisering BIM gaat de core business ingrijpend veranderen BIM is uiterst strategische tool Regisseur van het ontwerpen bouwproces kan zich niet permitteren om niet met BIM bezig te zijn BIM verandert je business vraagt dus om beslissingen en betrokkenheid op directieniveau Toepassing 3D/BIM katalyseert de ontwikkeling naar meer D&B-contracten Meer vaste samenwerkingsverbanden Andere business len nodig Selectie van ontwerpteams i.p.v. individuele adviseurs Andere klanten (die meerwaarde van je werk zien en voelen) Integral Project Delivery Cultuuraspecten BIM vergt andere manier van denken Fundamenteel andere manier van denken en doen Objectgeoriënteerd Vloekgarantie : allerlei dingen lijken niet te kunnen Nieuwe werkwijzen, nieuwe bureaustandaarden Transparant werken en informatie delen Integraal en geïntegreerd Life Cycle denken Van tekenen naar leren met intelligente objecten Van plaatje naar database Aan ieder object hangt extra informatie Geometrie is slechts één van de mogelijke representaties Hergebruik van data in verschillende applicaties Organisatieaspecten Organisatieaspecten Nieuwe functies/rollen nodig BIM manager (beheer BIM in projecten) Modelleur Grenzen tussen functies vervagen Waar eindigt het ontwerpen en begint het leren? Real time ontwerpevaluatie Middenkader moet mee in denken werkwijze Grote bottleneck in veel bedrijven Dit kunnen we met ons oude CAD-pakket toch veel beter! Skypen is bijna een must! Interactief werken (in teamverband) Enorme versnelling van het teamproces (je bent al snel de bottleneck) Real time ontwerpevaluatie Enorme toename van (interne en externe) informatie waar je liefst direct iets van moet vinden 10

11 Geïntegreerd volgens American Institute of Architects traditioneel Gefragmenteerd, samenstelling op basis van wanneer nodig en het minimaal noodzakelijke, sterk hiërarchisch, controle Lineair, gescheiden, kennis inschakelen op het moment dat het nodig is, afgeschermde informatie en kennis Individueel beheerst en geminimaliseerd Individueel, minimale inspanning voor maximale beloning, gebaseerd op initiële investeringskosten team proces risico beloning communicatie geïntegreerd Geïntegreerd, samenstelling vroeg in het proces op basis van wat nodig is in het project, open, gericht op samenwerking Gelijktijdig en multi-level, vroege inzet van kennis en expertise, gedeelde informatie, gemeenschappelijk belang en vertrouwen Collectief beheerst en gedeeld Beloning gekoppeld aan teamsucces, gebaseerd op toegevoegde waarde Paper based, 2D, analoog Digitaal, virtueel, BIM: 3D, 4D, 5D Individueel, suboptimalisatie, alloceren en verdelen van risico s, afbakenen contracten Bevorderen en ondersteunen van multidisciplinaire samenwerking, delen van risico s Competenties Tekenen wordt moeilijker Door koppeling van informatie aan het Nieuwe vaardigheden / competenties Tekenen is niet langer het trekken van lijnen, maar het manipuleren van 3D objecten 3D leren Integraal ontwerpen Life Cycle denken Beheer en management van het BIM Workflowmanagement Samenwerken via project websites Techniek Hoe te implementeren? Kennis van softwarepakket(ten) 3D leren Koppelen verschillende 3D leringspakketten Koppeling met andere software (begroten, simulaties, berekeningen, enz. Uitwisselingsstandaarden Gebruik van BIM-server Versie- en revisiebeheer Gebruik en beheer van projectwebs / Document Management Systeem Intern beginnen ( little BIM ) 3D leren Lastig genoeg... Andere denken werkwijze eigen maken Snelle voordelen ontdekken / verkennen Moet voor het eigen werk voordelen opleveren In tweede instantie: inzetten op samenwerking ( BIG BIM ) Zorg dat je de hele organisatie meeneemt Rode draad implementatieplannen BIM werkgroep / kerngroep Architect, projectleider, tekenaar Softwarekeuze Proefproject(en) Keuze implementatiemethode Olievlek of in één keer (of in twee keer) Uitrollen 3D leren in hele bureau Uitbouwen naar meerdere toepassingen intern ( little bim ) 3D/BIM ondersteunde samenwerking met ketenpartners ( BIG BIM ) Voorbeeld: Inno Concept Bouwen Ketenintegratie BVR Groep met vaste partners 11

12 Tot slot Het gaat razendsnel... Werken met 3D/BIM is nog een proces van vallen en opstaan wordt vaak nog wat mooier voorgesteld dan het in werkelijkheid is Positieve ervaringen overheersen Werken met BIM wordt absoluut onze toekomst Er is geen weg terug!... zorg dat u bijblijft! 12