Jaarverslag. handhaving. Jaarverslag handhaving bouw- en bestemmingsplanregelgeving Gemeente Barneveld, afdeling Ruimte, Bouwen en Wonen.

Transcriptie

1 Jaarverslag 2009 handhaving Jaarverslag handhaving bouw- en bestemmingsplanregelgeving Gemeente Barneveld, afdeling Ruimte, Bouwen en Wonen.

2 Inleiding De gemeente dient de naleving van de bouw- en bestemmingsplanregelgeving (Woningwet, Wro, Bouwbesluit, bouwverordening etc.) te handhaven op grond van haar wettelijke taak, waarbij onder meer het voorkomen van calamiteiten van groot belang is (veiligheid, gezondheid). Ook de kwaliteit van de leefomgeving is gebaat bij de handhaving van deze regelgeving. In het Coalitieakkoord (Eenheid in verscheidenheid) is bij het onderdeel Ruimte, Bouwen en Wonen aangegeven dat het handhavingsbeleid op een adequate wijze voortgezet wordt. In artikel 100c van de Woningwet is geregeld dat het college beleidsregels vaststelt ten aanzien van het toezicht op en de handhaving van de bouwregelgeving. Voorts dient het college jaarlijks bekend te maken op welke wijze in het komende jaar uitvoering zal worden gegeven aan het beleid (handhavingsprogramma). Tenslotte dient het college jaarlijks verslag uit te brengen aan de gemeenteraad over de wijze waarop in het voorgaande jaar uitvoering is gegeven aan het beleid en het programma (jaarverslag). Ook in de Wet ruimtelijke ordening is een vergelijkbare bepaling opgenomen ten aanzien van de bestemmingsplanregelgeving. Naar aanleiding van het voorgaande is in het najaar van 2007 de Nota handhaving ruimtelijke en bouwregelgeving gemeente Barneveld vastgesteld. In februari 2009 is het Programma handhaving ruimtelijke en bouwregelgeving 2009 vastgesteld. Uitgangspunt is dat over de uitvoering van het handhavingsprogramma van het vorige jaar (2009) uiterlijk op 1 april 2010 verslag wordt gedaan. Het thans voorliggende verslag heeft derhalve betrekking op het kalenderjaar 2009, en is een voortzetting van de al een aantal jaren bestaande afspraak (inmiddels een wettelijke taak) om jaarlijks aan de gemeenteraad verslag uit te brengen over de uitvoering van de voornoemde handhavingstaken. Cijfers uitvoering handhavingstaken 2009 Uit het jaarverslag over 2008 kan worden opgemaakt dat er op 1 januari 2009 in totaal 142 in procedure zijnde handhavingszaken geregistreerd waren bij de afdeling RBW. In 2009 zijn er 109 nieuwe meldingen van overtredingen (ambtshalve gerapporteerd of gemeld door een burger) in behandeling genomen. Deze 109 meldingen zijn allemaal in 2009 geregistreerd en in behandeling genomen. Van deze 109 nieuwe zaken (overtredingen) zijn er in 2009 al 55 opgelost. Een oplossing kan inhouden dat er is voldaan aan een formele dwangsomaanschrijving, maar ook dat men vrijwillig de overtreding heeft beëindigd. Ook kan het zijn dat een overtreding alsnog is gelegaliseerd, bijvoorbeeld door het achteraf verlenen van een vergunning. Tenslotte is in enkele gevallen afgezien van een handhavend optreden, bijvoorbeeld wanneer een handhavend optreden niet in redelijke verhouding zou staan tot het doel dat hiermee wordt beoogd (ondergeschikte zaken). Per 1 januari 2010 waren er nog 54 zaken in behandeling die in 2009 zijn gerapporteerd en in behandeling zijn genomen. Hier zijn diverse redenen voor, bijvoorbeeld een legaliseringstraject dat nog loopt, een beëindigingstermijn die nog loopt of een bezwaar- en beroepsprocedure die nog niet is afgerond. Ook is er in 2009 nog gewerkt aan handhavingszaken die al vóór 1 januari 2009 zijn gerapporteerd. In totaal zijn er in handhavingszaken op diverse manieren opgelost. Hiervoor is al aangegeven dat er 55 zaken zijn opgelost die na 1 januari 2009 zijn gerapporteerd (nieuwe zaken). Dit betekent dat er daarnaast in 2009 nog 73 zaken zijn opgelost die al vóór 1 januari 2009 zijn gerapporteerd (oude zaken).

3 Per 1 januari 2010 was er een werkvoorraad van 123 zaken in behandeling. De werkvoorraad is in de periode van 1 januari 2009 tot 1 januari 2010 derhalve met 19 zaken afgenomen. In het kader van het Lean-proces (ingevoerd in 2008 en verder uitgewerkt in 2009) is besloten om een onderscheid te maken tussen actieve zaken (waaraan daadwerkelijk gewerkt kan worden) en niet-actieve zaken. Een zaak wordt alleen beschouwd als onderhanden werk (OHW) als deze actief is. Een niet-actieve zaak is weliswaar (nog) niet opgelost (de overtreding bestaat nog), maar maakt geen deel uit van het OHW, er hoeft immers geen tijd in gestoken te worden door de handhavingsjuristen. Een voorbeeld van zo n zaak is een overtreding die alsnog gelegaliseerd kan worden door een bestemmingswijziging. Zolang de bestemmingsplanprocedure loopt is de overtreding weliswaar niet opgelost, maar ligt de handhavingsprocedure stil. Op het moment dat het legaliseringstraject afgerond is, wordt de zaak als opgelost geregistreerd. Werkvoorraad per Aantal nieuwe meldingen Aantal nieuwe zaken opgelost 55 Aantal oude zaken opgelost 73 Totaal aantal opgeloste zaken 128 Werkvoorraad per Niet opgelost, maar buiten OHW 25 Werkvoorraad actief per Als gekeken wordt naar de actieve zaken, dus de zaken waarin de handhavingsprocedure daadwerkelijk loopt, dan is de werkvoorraad in 2009 afgenomen van 142 naar 98 zaken. Ontwikkelingen bedrijfsvoering 2009 Afname werkvoorraad In 2007 nam de werkvoorraad nog toe met 26 zaken. In 2008 en 2009 is de werkvoorraad sterk gedaald. Dit is onder meer het gevolg van het Lean-proces (ontwikkeld in samenwerking met de firma Lean Ent) waarmee op 1 mei 2008 is gestart. Verder is er ook extra prioriteit toegekend aan het afhandelen van de oudere zaken. De verwachting is dat de werkvoorraad in 2010 nog enigszins zal dalen of zal stabiliseren. In het kader van het in 2007 vastgestelde handhavingsbeleid wordt uitgegaan van circa 100 nieuwe rapportages van overtredingen per jaar. Op dit aantal is de toezichtsen handhavingsformatie afgestemd. Met een lopende werkvoorraad van circa 100 zaken bedraagt de gemiddelde doorlooptijd op dit moment circa 25 weken, hetgeen ook het streven was bij de start van het Lean-traject. Medio 2008, in de periode dat met Lean werd gestart, bedroeg de gemiddelde doorlooptijd op zijn piek circa 34 weken. Er bestaat op dit moment een goede balans tussen het aantal overtredingen dat wordt gerapporteerd, de formatie die beschikbaar is voor het behandelen van deze zaken en de doorlooptijd. Personeelsontwikkelingen In 2009 is de formatie binnen het handhavingsteam op peil gebleven en hebben er geen personeelsmutaties plaatsgevonden.

4 Afname aantal meldingen In het najaar van 2007 is de Nota handhaving ruimtelijke en bouwregelgeving gemeente Barneveld vastgesteld. In deze nota is de keuze gemaakt om een aantal categorieën overtredingen actief te handhaven (en dus ook te rapporteren), en om enkele categorieën overtredingen passief te handhaven (niet actief opsporen). Dit zou moeten leiden tot minder meldingen door bouwtoezicht. Dat dit inderdaad het geval is blijkt uit het feit dat er in 2007 nog 151 overtredingen werden gerapporteerd, in en in Op dit moment wordt uitgegaan van circa 100 meldingen per jaar, hetgeen ook voor 2010 de doelstelling is. Uitvoering Programma handhaving ruimtelijke en bouwregelgeving 2009 Toezicht en juridische handhaving conform prioriteiten In de Nota handhaving ruimtelijke en bouwregelgeving is een onderscheid gemaakt tussen overtredingen waartegen actief wordt opgetreden en overtredingen waarop slechts een vorm van passief toezicht wordt uitgeoefend. Dit betekent onder meer dat bouwtoezicht bepaalde overtredingen niet meer actief rapporteert. Voor een nadere verduidelijking van het onderscheid tussen actief en passief toezicht wordt verwezen naar de voornoemde beleidsnota. Zoals aangegeven in het handhavingsprogramma is in 2008 voor het eerst daadwerkelijk gewerkt conform deze prioriteitskeuzes. Dit heeft tot gevolg gehad dat er in 2008 minder overtredingen zijn gerapporteerd dan in 2007 (119 versus 151), en dat er in 2009 minder overtredingen zijn gerapporteerd dan in 2008 (109 versus 119), maar dat de gemiddelde zwaarte van de opgepakte overtredingen is toegenomen. Bij de uitvoering is erop toegezien dat overtredingen conform het vastgestelde handhavingsbeleid worden afgehandeld. Tenslotte kan in dit kader worden opgemerkt dat de doelstelling uit het afdelingsplan 2009 van de afdeling RBW, het (bij voldoende rapportages door BWT) oppakken van circa 100 nieuwe handhavingszaken, gehaald is (er zijn in nieuwe zaken opgepakt). Controle tijdens de bouw In de Nota handhaving ruimtelijke en bouwregelgeving is aangegeven welke controles tijdens de bouw in 2007 werden uitgevoerd. In het handhavingsprogramma voor 2008 is al het streven uitgesproken om ook de uitvoering van kleinere bouwplannen te controleren (bijvoorbeeld het uitbreiden van woningen) en om de frequentie van de controles te verhogen. In 2007 is hiervoor extra formatie beschikbaar gesteld. Deze formatie is echter pas in september 2008 volledig ingevuld, waardoor pas vanaf het najaar van 2008 aan de voornoemde doelstellingen wordt voldaan. In 2009 is het controleren tijdens de bouw van kleinere bouwplannen ongewijzigd voortgezet. Handhaving bewoning noodwoningen In het buitengebied wordt een aantal noodwoningen (bakhuisjes, verbouwde schuren etc.) in strijd met het bestemmingsplan bewoond. Ten tijde van de totstandkoming van het bestemmingsplan Buitengebied 2000 (eind jaren negentig) zijn deze gevallen in kaart gebracht, en uiteindelijk is een groot deel van deze woonsituaties positief bestemd. De reden voor het positief bestemmen was vooral gelegen in het feit dat de bewoning in ieder geval al vanaf vóór 1 januari 1988 onafgebroken voortduurde. Uiteindelijk bleef er een groep van circa 40 tot 50 noodwoningen over die destijds niet is gelegaliseerd. In die periode (vanaf eind jaren negentig) zijn de bewoners van deze noodwoningen geïnformeerd over het feit dat de gemeente zich het recht voorbehield om handhavend op te treden. In het handhavingsprogramma voor 2009 is aangegeven dat beleid zou worden ontwikkeld ten aanzien van de illegale bewoning van noodwoningen, waarbij het uitgangspunt zou zijn dat de bewoners onder een aantal voorwaarden in aanmerking zouden kunnen komen voor een persoonsgebonden gedoogbeschikking. Dit beleid is in april 2009 vastgesteld, en vervolgens is een start gemaakt met de uitvoering.

5 In 22 gevallen was op voorhand duidelijk dat de bewoners voldeden aan de gestelde voorwaarden, en is de gedoogbeschikking verleend. Om uiteenlopende redenen zijn tegen deze gedoogbesluiten een aantal bezwaarschriften ingediend, maar deze zijn inmiddels afgehandeld. In 24 gevallen is aan de bewoners van de noodwoningen een brief gestuurd waarin werd aangegeven dat men onder voorwaarden in aanmerking zou kunnen komen voor een gedoogbeschikking, maar dat men zich in dat kader dient in te schrijven in het GBA en dient aan te tonen dat men al vanaf vóór 1 januari 2009 (dus voor de inwerkingtreding van beleid inzake de noodwoningen) ter plaatse woonachtig was. Tot op heden hebben slechts 2 bewoners de moeite genomen om dit aan te tonen. In 22 gevallen is tot nu toe niets van de overtreders vernomen. Op korte termijn zal er nog een herinneringsbrief gestuurd worden, en zullen de daarna resterende gevallen in 2010 geïnventariseerd worden door bouw- en woningtoezicht. Hiermee kan worden bepaald in welke gevallen er nog daadwerkelijk sprake is van bewoning. Indien uit de inventarisatie blijkt dat er nog altijd situaties zijn waarin de noodwoning bewoond wordt terwijl er geen gedoogbeschikking is aangevraagd, zullen wij ons in de tweede helft van 2010 beraden op eventuele verdere handhavingsacties. Bouwbesluit bestaande woningen In de programma s voor 2008 en 2009 is aangegeven dat met de extra formatie welke bij bouwtoezicht beschikbaar is gekomen, onder meer extra aandacht zou worden gegeven aan situaties waarbij in ernstige mate wordt afgeweken van de (bouwtechnische) voorschriften uit het Bouwbesluit welke gelden voor bestaande woningen. De inzet zou in dit kader beperkt blijven tot de aanpak van excessen, situaties waarbij sprake is van een zeer onveilige, ongezonde of onhygiënische woonsituatie. Van dergelijke gevallen dient de gemeente kennis te nemen, en zonodig tot concrete handhavingsmaatregelen over te gaan. Ten aanzien van de bestaande woningvoorraad heeft een dergelijke situatie zich in 2009 echter niet voorgedaan. Door het ministerie van VROM is in 2009 een Inspectiesignaal afgegeven ten aanzien van de problematiek die is te verwachten bij woningen en woongebouwen met houten platte daken welke zijn gebouwd vóór Dit signaal is opgesteld naar aanleiding van de branden die zich hebben voorgedaan in Zaandam en Hoofddorp. Daar zijn complete woningblokken binnen korte tijd afgebrand. Alle bouwwerken in Nederland dienen minimaal te voldoen aan de technische eisen zoals deze zijn opgesteld in het Bouwbesluit De in het bouwbesluit geëiste WBDBO (weerstand tegen branddoorslag en brandoverslag) van 20 minuten is opgesteld om een snelle verspreiding van brand te voorkomen. De woningen in Zaandam en Hoofddorp voldeden niet aan deze eis. Het ministerie van VROM heeft in het Inspectiesignaal gewezen op de toezichtstaak en regietaak van gemeenten. Ten aanzien van het toezicht is binnen de gemeente Barneveld in 2009 door bouw- en woningtoezicht onderzoek gedaan naar woningen en woongebouwen waar deze problematiek zich kan voordoen. Op basis van archiefgegevens is een groep complexen geselecteerd. Deze gebouwen zijn ter plaatse geïnspecteerd en er is geconstateerd dat deze voor wat betreft dakaansluitingen voldoen aan het Bouwbesluit bestaande bouw met betrekking tot brandoverslag. Daarnaast is naar voren gekomen dat de grote verhuurders als Woningstichting Barneveld en Mooiland Vitalis renovaties op stapel hebben staan waarin onder meer de brandveiligheid op een hoger plan worden getild (meer dan de eisen van bestaande bouw). Men is op de hoogte van het Inspectiesignaal en nemen hun verantwoordelijkheid serieus. De toezichtstaak van de gemeente is daarmee afdoende uitgevoerd.

6 Het ministerie van VROM heeft in het Inspectiesignaal verder als suggestie meegegeven dat woningen gebouwd vóór 1980 die zijn voorzien van hellende daken ook een probleem zouden kunnen vormen met betrekking tot brandoverslag (zij het in mindere mate). De verantwoordelijkheid om te voldoen aan het Bouwbesluit bestaande bouw ligt in principe bij de (woning)eigenaren. We hebben echter aan onze regietaak, zoals deze wordt beschreven door het VROM, invulling gegeven door een brief richting de woningeigenaren te sturen. Voorts is er over de problematiek gecommuniceerd door middel van een persbericht. Jongerenketen Enige tijd geleden is de Nota naar verantwoord ketengebruik opgesteld, op grond waarvan jongerenketen onder strikte voorwaarden (tijdelijk) gedoogd kunnen worden. Er is afgesproken dat indien een keet uiteindelijk niet in aanmerking komt voor een gedoogtoestemming, er uiteindelijk een handhavingstraject zal volgen. De afdeling RBW zou het handhavingstraject uitvoeren. In het handhavingsprogramma voor het afgelopen jaar was aangegeven dat voor zover zich een dergelijke situatie in 2009 zou voordoen, het handhavingstraject door RBW ook in dat jaar opgestart zou worden. Uiteindelijk kon er in 11 gevallen geen gedoogtoestemming verleend worden, en volgde er een handhavingstraject. In 9 gevallen is de keet inmiddels verwijderd, in 1 geval is er tegen het dwangsombesluit een bezwaarschrift ingediend dat binnenkort wordt afgehandeld en in 1 situatie zal er op korte termijn een dwangsomaanschrijving verzonden worden. Overige handhavingstaken (betrokkenheid brandweer) In 2009 heeft de brandweer op basis van de wet- en regelgeving in het Bouwbesluit, de bouwverordening, het Gebruiksbesluit en de Brandbeveiligingsverordening de volgende controles uitgevoerd: Controle/toezicht op de naleving van brandveiligheidsvoorwaarden in verleende bouw- en milieuvergunningen: 258 stuks. Controle/toezicht op de naleving van brandveilig gebruik, vastgelegd in gebruiksvergunningen en gebruiksmeldingen: 152 stuks. Controle/toezicht op de naleving van gebruiksvoorwaarden, vastgelegd in APV-vergunningen en in tijdelijke gebruiksvergunningen op basis van de Brandbeveiligingsverordening: 22 stuks. Daarnaast hebben in 2009 de volgende specifieke controleactiviteiten plaatsgevonden: Controles op brandveilig gebruik van jeugdketen: 15 stuks Pilot (integrale) controles huisvesting buitenlandse seizoensarbeiders: 10 stuks (vervolg in 2010) Pilot (integrale) controles horecavestigingen in de gemeente op basis van een steekproef van 12 bedrijven: 6 stuks in 2009 (vervolg in 2010 met nogmaals 6 stuks). De in de pilots geboekte resultaten worden opgenomen in de (integrale) Handhavingsbeleidsnota die bij de afdelingen RBW/Milieu en Brandweer in voorbereiding is. Ten slotte heeft de brandweer zich in 2009 gericht op beleidsontwikkeling en vaststelling inzake de terugdringing van de loze automatische brandmeldingen. Dit is handen en voeten gegeven door het opstellen (en vaststellen) van een beleidsnota, voorlichting en communicatie, bepalen en bekend maken van de prestatie-eisen per brandmeldinstallatie en het doen laten uitgaan van vooraankondigingen dwangsommen was een voorbereidingsjaar; in 2010 hopen we de gekozen doelstelling (50% minder loze meldingen van veelplegers = brandmeldinstallaties die meer dan 5 loze meldingen per jaar genereren) te bereiken.

7 Ontwikkelingen handhavingsjaar 2010 In 2010 zal de uitvoering van het beleid zoals dat is vastgelegd in de Nota handhaving ruimtelijke en bouwregelgeving worden voortgezet. Tegelijkertijd met het verslag over het jaar 2009 wordt een handhavingsprogramma voor 2010 vastgesteld, dat ter kennisneming aan de gemeenteraad zal worden voorgelegd. De voor de uitvoering van de handhavingstaken benodigde formatie is op dit moment volledig op peil. Vanaf september 2009 volgen twee van de handhavingsjuristen een aanvullende vakgerichte opleiding welke medio 2010 zal worden afgerond. In 2010 zal de integrale handhavingsbeleidsnota van de afdelingen RBW, Milieu en Brandweer tot stand komen, deze nota is ambtelijk reeds in voorbereiding. De komende Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo) bepaalt dat gemeenten over een dergelijk handhavingsbeleid moeten beschikken en dat de handhavingsorganisatie aan een aantal (kwaliteits)eisen dient te voldoen. De nota is reeds enige tijd ambtelijk in voorbereiding, waarna het traject van bestuurlijke besluitvorming zal worden doorlopen. De inwerkingtreding van de Wabo wordt op dit moment nog voorzien op 1 juli Tenslotte is voor 2010 voorzien dat de afdelingen RBW en Milieu worden samengevoegd tot een nieuwe afdeling leefomgeving. Het traject om tot deze samenvoeging te komen loopt op dit moment nog, definitieve besluitvorming dient nog plaats te vinden. In deze nieuwe afdeling wordt een groot aantal handhavingstaken geïntegreerd, waardoor een betere afstemming tussen de verschillende handhavingssporen mogelijk zal zijn. Ook zal er in 2010 wellicht meer duidelijkheid komen over de vorming van de zogenaamde Regionale Uitvoerings Diensten (RUD s). Deze ontwikkeling kan op termijn gevolgen hebben voor de gemeentelijke handhavingsorganisatie. M. van der Voet Coördinator Handhaving, bezwaar en beroep Afdeling Ruimte, Bouwen en Wonen Gemeente Barneveld Februari 2010.