MONITOR WERKBELEVING DEFENSIE (TOTAAL) Q1 + Q Divisie Personeel & Organisatie Defensie (DPOD) Afdeling Trends, Onderzoek & Statistiek (TOS)

Transcriptie

1 MONITOR WERKBELEVING DEFENSIE (TOTAAL) Q1 + Q Divisie Personeel & Organisatie Defensie (DPOD) Afdeling Trends, Onderzoek & Statistiek (TOS) Documentnummer: TOS

2 VERANTWOORDING Divisie Personeel & Organisatie Defensie (DPOD) Afdeling Trends, Onderzoek & Statistiek (TOS) TOS stelt betrouwbare (ook strategische) kennis beschikbaar over het P&O-domein en over alle organisatorische en personele aspecten van de velden waarin Defensie opereert c.q. wil opereren. Deze kennis is een toegevoegde waarde voor de stakeholders; zij kunnen hiermee hun prestaties inzichtelijk maken en verbeteren, kansen onderkennen en hun besluitvorming beter ondersteunen. Hoofd afdeling Trends, Onderzoek & Statistiek Drs. D.C. Leben MMO Vragen over en/of suggesties ten aanzien van de monitor werkbeleving kunt u - bij voorkeur - stellen via DPOD.Onderzoek@mindef.nl of via het algemeen telefoonnummer van DPOD/TOS, Bezoekadres Kromhoutkazerne, Utrecht 2

3 INLEIDING INFORMATIE OVER DE MONITOR WERKBELEVING In dit rapport staan de resultaten van de voor het eerste halve jaar van 2016 (Q1 + Q2). De gegevens voor deze monitor worden verzameld door middel van doorlopende enquêtes bij een steekproef van het defensiepersoneel. Ieder half jaar verschijnt een rapportage met daarin de stand van zaken op het gebied van werkbeleving. De Monitor Werkbeleving heeft de volgende doelen: o communicatief doel richting politiek en media, hoe staat het er globaal voor met Defensie op het gebied van werkbeleving ; o het geven van een halfjaarlijkse stand van zaken inzake de werkbeleving bij Defensie (managementinformatie) op hoog (globaal) niveau en het regelmatig verzamelen van opinies van defensiemedewerkers over actuele thema's om daarmee als (deel)input te kunnen dienen voor te ontwikkelen of bij te stellen beleid; o het regelmatig verzamelen van opinies van defensiemedewerkers over actuele thema s als (deel)input voor te ontwikkelen of bij te stellen beleid. Het huidige rapport is gebaseerd op gegevens die verzameld zijn in januari t/m juni De vragenlijst is in deze periode door personen ingevuld, verdeeld over de verschillende defensieonderdelen. De dataverzameling voor de Monitor Werkbeleving is uitbesteed aan een civiel bureau: MWM2. 3

4 OPZET RAPPORTAGE OPZET EN BASIS VAN DE RAPPORTAGE o Er is een totaalrapport beschikbaar met resultaten voor de totale defensieorganisatie en daarnaast is voor ieder defensieonderdeel een afzonderlijk rapport (deelrapport) beschikbaar waarin de eigen resultaten vergeleken worden met het totaal. o De rapportage bevat grafieken met resultaten over Defensie in zijn geheel. Elk hoofdstuk begint met een samenvatting van de opvallendste resultaten van enerzijds de opgenomen grafieken en anderzijds over aanvullende analyses van onderliggende detailgegevens (verschillen tussen defensieonderdelen en vergelijking met de vorige periode). o De Monitor Werkbeleving is gebaseerd op het Werkstressoren-Energiebronnen (WEB/JD-R) model (zie bijlage). De hoofdstukindeling van het rapport is grotendeels ontleend aan de hoofdbestanddelen van het model (zie bijlage). Binnen elk hoofdstuk wordt vervolgens een aantal thema s behandeld. AANBIEDING EN TOEGANKELIJKHEID RAPPORTAGE De totaalrapportage wordt na afloop van ieder half jaar formeel aangeboden aan de CDS en de SG. De deelrapportages worden aangeboden aan de defensieonderdelen. Via intranet worden alle rapporten beschikbaar gesteld voor ieder defensieonderdeel en zijn tevens inzichtelijk voor iedere medewerker: Intranet TOS 1 VASTETHEMA S, MAATWERK EN AANVERWANTE RAPPORTAGES TOS Naast de set vaste thema s leent de Monitor Werkbeleving zich bij uitstek voor het opnemen van extra vragen wanneer daar vanwege de actualiteit behoefte aan is. Bij de rapportage wordt een afweging gemaakt welke resultaten relevant zijn voor de doelgroep. Sommige resultaten worden niet opgenomen in de, maar verschijnen in aanverwante rapportages van TOS. 1 personeel en organisatie defensie/organisatie/eenheden directies/regie integratie/tos/publicaties.aspx 4

5 INDELING RAPPORTAGE 1. UITKOMSTEN WERKBELEVING 06 Tevredenheid 10 Betrokkenheid 12 Motivatie 19 Loyaliteit 20 Solliciteren en verloopintentie BEVLOGENHEID EN WERKSTRESS 27 Bevlogenheid 29 Werkstress HULPBRONNEN 33 Steun collega s/samenwerking 35 Communicatie & inspraak 38 Loopbaanmogelijkheden 39 Waardering WERKSTRESSOREN 45 Veiligheid 47 Werkdruk 48 Onduidelijkheid over taak en rol 49 Arbeidsvoorwaarden 50 Toekomstverwachtingen LEIDERSCHAP 53 Visie leidinggevenden 55 BIJLAGEN 56 JD-R Model 57 Responsverantwoording 58 5

6 1. UITKOMSTEN WERKBELEVING. 6

7 UITKOMSTEN WERKBELEVING (1/3) TEVREDENHEID NAGENOEG GELIJK GEBLEVEN T.O.V. VORIGE PERIODE 76% van de medewerkers is tevreden over het werken bij zijn* afdeling of eenheid (vorige periode 75%). Daarnaast geeft 64% van de medewerkers aan tevreden te zijn over het werken bij zijn defensieonderdeel (vorige periode 67%). Burgerpersoneel (72%) is tevredener over het werken bij zijn defensieonderdeel dan militairen (FPS fase 1, 2 en BBT 59% en fase 3 46%). Militairen FPS fase 1, 2 en BBT zijn minder tevreden met betrekking tot afdeling/eenheid dan militairen FPS fase 3 en burgerpersoneel (71% t.o.v. 79%). De tevredenheid binnen het CLAS (56%) ligt lager in vergelijking met het CLSK en het CZSK (beide 71%). BETROKKENHEID AFFECTIEVE BETROKKENHEID ONGEWIJZIGD T.O.V. VORIGE PERIODE De affectieve betrokkenheid** is in vergelijking met het tweede half jaar van 2015 hetzelfde gebleven. Het aantal medewerkers dat trots is op Defensie is licht gedaald (57% naar 55%). De scores voor affectieve betrokkenheid liggen gemiddeld hoger voor de OPCO s dan bij de overige drie defensieonderdelen. Het CLSK springt er als geheel positief uit en het CDC en de DMO springen er negatief tussen uit. Over het algemeen ervaren militairen een hogere mate van affectieve betrokkenheid bij hun defensieonderdeel dan burgerpersoneel. Militairen bij de KMAR (67%) zijn het minst positief over Het militaire beroep is een belangrijk deel van wie ik ben vergeleken met overige onderdelen (78%). Militairen bij de BS, het CDC en het CLAS scoren het hoogst. Militairen bij het CZSK scoren opvallend laag op Ik vind het militaire beroep te leuk om er mee te stoppen (46% t.o.v. 62%). Een relatief groter deel van de BS, het CDC en het CLAS vindt het militaire beroep te leuk om er mee te stoppen. Opmerkelijk is dat 48% van de militairen van de KMAR weer militair zou worden als zij opnieuw voor de keuze zouden staan (t.o.v. 67% defensietotaal). Dit is aanzienlijk lager dan de overige defensieonderdelen. * Daar waar in dit rapport staat hij dan wel zij dient tevens te worden gelezen zij dan wel haar. **Affectieve betrokkenheid verwijst naar een gevoel van verbondenheid met de organisatie en het verlangen bij de organisatie te horen. 7

8 UITKOMSTEN WERKBELEVING (2/3) MOTIVATIE STABIEL BEELD 66% van de medewerkers is op dit moment gemotiveerd om het werk te doen (8% niet). Bij de top-3 van meest motiverende aspecten van de baan worden, op volgorde van meest genoemd, (werk)sfeer, werkinhoud en baan- & inkomstenzekerheid het vaakst gekozen. Dit beeld is gelijk aan de vorige periode. Werksfeer wordt door van alle medewerkers gekozen als één van de drie meest motiverende factoren. Baan- en inkomstenzekerheid wordt iets minder vaak in de top-3 opgenomen dan de vorige periode. Van de defensieonderdelen heeft de BS de hoogste motivatie (82%). Militairen FPS fase 1, 2 en BBT zijn gemiddeld minder gemotiveerd in vergelijking met hun collega s (57%). LOYALITEIT NAGENOEG GELIJK T.O.V. VORIGE PERIODE De loyaliteit van de medewerkers wordt gemeten op basis van drie stellingen: 71% neemt het op voor Defensie als mensen van buiten de organisatie kritiek uiten. Dit is vergelijkbaar met de vorige periode. De BS verdedigt Defensie vaker dan overige defensieonderdelen bij kritiek (89%). 73% spreekt positief over Defensie tegenover mensen van buiten de organisatie. Ook dit is vergelijkbaar met de vorige periode. Tevens spreekt de BS positiever over Defensie dan overige defensieonderdelen (91%). Daanaast springt burgerpersoneel er positief uit. 67% geeft aan graag zo lang mogelijk bij Defensie te willen blijven werken. Daarnaast geven medewerkers van het CZSK dit minder vaak (56%) aan dan het CDC en het CLSK (respectievelijk 76% en 71%). Onder burgerpersoneel (76%) is de wens om zo lang mogelijk bij Defensie te blijven werken (significant) sterker aanwezig dan onder militairen (69% FPS fase 3 en 56% FPS fase 1, 2 en BBT). Ruim de helft van de militairen FPS fase 1, 2 en BBT wilt dus zo lang mogelijk bij Defensie blijven. 8

9 UITKOMSTEN WERKBELEVING (3/3) SOLLICITEREN/VERLOOPINTENTIE VERTREKREDENEN TOP-3 LICHT GEWIJZIGD Afgelopen half jaar heeft 14% gesolliciteerd buiten Defensie (vorige periode 12%). 15% zoekt momenteel een baan buiten Defensie (vorige periode 14%). Onder de groep militairen FPS fase 1, 2 en BBT ligt de sollicitatiefrequentie, net als bij de vorige periode, aanzienlijk hoger dan bij militairen in FPS fase 3 en burgerpersoneel. Van de militairen FPS fase 1, 2 en BBT heeft respectievelijk 24% en 28% afgelopen jaar gesolliciteerd buiten Defensie/momenteel op zoek naar een baan buiten Defensie. De top-3 van mogelijke redenen om Defensie te verlaten is licht gewijzigd ten opzichte van het voorgaande halve jaar. De belangrijkste reden is reorganisaties van de medewerkers noemt deze in zijn top-3. Daarop volgen interessante mogelijkheden buiten Defensie (39%) en gebrek aan loopbaan-/ontwikkelingsmogelijkheden (36%). Dit betekent dat reorganisaties en ontwikkelingsmogelijkheden belangrijker zijn geworden ten opzichte van vorige periode. Hierop volgen (nog steeds) reistijd-/afstand, de wijze waarop de organisatie wordt bestuurd en het functietoewijzingssysteem. Verder worden arbeidsvoorwaarden minder vaak genoemd als mogelijke vertrekredenen (22%). Als naar de individuele defensieonderdelen wordt gekeken, valt op dat bij de DMO reorganisaties vaker als voornaamste argument wordt gebruikt (51%) dan bij overige onderdelen. Bij de BS, het CZSK en de KMAR zijn reorganisaties minder vaak een argument om Defensie te verlaten (respectievelijk 27%, 36% en 31%). Het burgerpersoneel (53%) noemt regorganisaties vaker als aanleiding om Defensie te verlaten dan de groep militairen FPS fase 1,2 en BBT (32%) en militairen FPS fase 3 (38%). Dit is gelijk aan de vorige periode. 58% van de militairen heeft geen vertrouwen in het functie toewijzingsproces (gelijk aan vorige periode). Bij de KMAR is het vertrouwen, net als vorige periode, het laagst (68% geen vertrouwen). De meerderheid van de militairen FPS fase 1, 2 en BBT wil, na afloop van het huidige contract, militair blijven (45%). Dit beeld is ongewijzigd ten opzichte van het laatste halfjaar van

10 TEVREDENHEID Tevreden over werken bij afdeling/eenheid 26% 14% 8% 10 Helemaal mee eens Eens Neutraal Oneens Helemaal mee oneens Q: Alles overwegende ben ik als medewerker tevreden over het werken bij mijn afdeling/eenheid Tevreden over werken bij het defensieonderdeel 17% 48% 23% 10 Helemaal mee eens Eens Neutraal Oneens Helemaal mee oneens Q: Alles overwegende ben ik als medewerker tevreden over het werken bij het defensieonderdeel 10

11 TEVREDENHEID NAAR CONTRACTVORM Tevreden over werken bij afdeling/eenheid Tevreden over werken bij het defensieonderdeel Burgerpersoneel 49% 13% 7% Burgerpersoneel 24% 48% 21% 6% FPS 3 & BOT 29% 13% 7% FPS 3 & BOT 17% 47% 24% FPS 1, 2 & BBT 21% 17% FPS 1, 2 & BBT 11% 48% 25% 15% 10 Helemaal mee eens Eens Neutraal Oneens Helemaal mee oneens 10 Helemaal mee eens Eens Neutraal Oneens Helemaal mee oneens Q: Alles overwegende ben ik als medewerker tevreden over het werken bij mijn afdeling/eenheid Q: Alles overwegende ben ik als medewerker tevreden over het werken bij het defensieonderdeel 11

12 BETROKKENHEID (AFFECTIEF*) Affectieve betrokkenheid % 13% 14% 33% 32% 37% 51% 55% 49% Tegenover mijn kennissen laat ik blijken dat ik mijn defensieonderdeel een goede organisatie vind om voor te werken Ik ben er trots op te kunnen vertellen dat ik bij mijn defensieonderdeel hoor Ik ben blij dat ik voor mijn defensieonderdeel heb gekozen en niet voor een andere organisatie (Helemaal) eens Neutraal (Helemaal) oneens *Affectieve betrokkenheid verwijst naar een gevoel van verbondenheid met de organisatie en het verlangen bij de organisatie te horen. In de digitale vragenlijst wordt het defensieonderdeel specifiek genoemd in plaats van "mijn defensieonderdeel". 12

13 BETROKKENHEID (AFFECTIEF) NAAR CONTRACTVORM 10 9 Tegenover mijn kennissen laat ik blijken dat ik mijn defensieonderdeel een goede organisatie vind om voor te werken 19% 19% 31% 12% 38% 51% 51% FPS 1, 2 & BBT FPS 3 Burgerpersoneel (Helemaal) eens neutraal (Helemaal) oneens 13

14 BETROKKENHEID (AFFECTIEF) NAAR CONTRACTVORM 10 9 Ik ben er trots op te kunnen vertellen dat ik bij mijn defensieonderdeel hoor 14% 16% 28% 29% 58% 55% FPS 1, 2 & BBT FPS 3 Burgerpersoneel (Helemaal) eens neutraal (Helemaal) oneens 14

15 BETROKKENHEID (AFFECTIEF) NAAR CONTRACTVORM 10 9 Ik ben blij dat ik voor mijn defensieonderdeel heb gekozen en niet voor een andere organisatie 18% 14% 11% 31% 52% 56% 51% 38% FPS 1, 2 & BBT FPS 3 Burgerpersoneel (Helemaal) eens neutraal (Helemaal) oneens 15

16 BETROKKENHEID (CONTINUÏTEIT*) Continuïteitsbetrokkenheid % 46% 18% 16% 23% 48% 24% 66% Ik heb het gevoel dat ik te weinig andere opties heb om nu ontslag te overwegen Als ik niet al zoveel van mezelf in deze organisatie had gestopt, zou ik misschien overwegen ergens anders te gaan werken Er zou te veel in mijn leven verstoord worden als ik nu ontslag zou nemen (Helemaal) eens Neutraal (Helemaal) oneens *Continuïteitsbetrokkenheid betreft een gevoel van betrokkenheid bij Defensie op grond van de nadelen die men voorziet bij het verlaten van de organisatie. 16

17 BETROKKENHEID (T.A.V. MILITAIRE BEROEP*) Betrokkenheid militairen % 78% Het militaire beroep is een belangrijk deel van wie ik ben 17% 15% 21% 18% 62% 67% Ik vind het militaire beroep te leuk om er mee te stoppen Als ik het over mocht doen dan zou ik weer militair worden (Helemaal) eens Neutraal (Helemaal) oneens * Vragen over betrokkenheid met het militaire beroep zijn alleen gesteld aan militairen. 17

18 BETROKKENHEID (MILITAIRE BEROEP*) NAAR CONTRACTVORM Ik vind het militaire beroep te leuk om er mee te stoppen % 21% 24% 19% 64% FPS 1, 2 & BBT FPS 3 (Helemaal) eens neutraal (Helemaal) oneens * Vragen over betrokkenheid met het militaire beroep zijn alleen gesteld aan militairen 18

19 MOTIVATIE 10 9 Ik ben op dit moment gemotiveerd om mijn werk te doen 13% 17% Motiverende aspecten (satifiers) (Werk)sfeer 23% 18% Werkinhoud 19% 16% 12% 53% Baan & inkomstenzekerheid 14% 9% 11% 66% Uitdaging 11% 11% 68% 39% 28% Defensie Helemaal mee oneens Oneens Neutraal Eens Helemaal mee eens Werk-privé balans Bijdrage vrede & veiligheid Kameraadschap Persoonlijke groei Goede verdiensten Avontuur Opleidingsmogelijkheden 11% 7% 7% 7% 8% 7% 7% 7% 6% 88% 91% 94% 79% 82% 10 1e keuze 2e keuze 3e keuze niet genoemd De figuur geeft aan hoe vaak een bepaald aspect als 1e, 2e of 3e keuze is genoemd. Enkel het opgeven van een 1e keuze was verplicht. 19

20 LOYALITEIT % 7% 71% 73% Ik verdedig Defensie als mensen van buiten deze organisatie kritiek uiten Loyaliteit Ik spreek positief over Defensie tegenover mensen van buiten deze organisatie 13% 21% 67% Op dit moment wil ik graag zo lang mogelijk bij Defensie blijven (Helemaal) eens Neutraal (Helemaal) oneens 20

21 LOYALITEIT NAAR CONTRACTVORM Op dit moment wil ik graag zo lang mogelijk bij Defensie blijven % 6% 23% 18% 22% 21% 76% 69% 56% FPS 1, 2 & BBT FPS 3 Burgerpersoneel (Helemaal) eens neutraal (Helemaal) oneens 21

22 SOLLICITEREN (ALGEMEEN) Gesolliciteerd buiten Defensie Op zoek naar baan buiten Defensie 14% 15% 86% 85% Ja Nee Ja Nee Q: Heeft u het afgelopen jaar gesolliciteerd naar een baan buiten Defensie? Q: Ik zoek op dit moment naar een baan buiten Defensie 22

23 SOLLICITEREN (ALGEMEEN) NAAR CONTRACTVORM Gesolliciteerd buiten Defensie Op zoek naar een baan buiten Defensie % 92% 91% 72% 91% 93% 24% 8% 9% FPS 1, 2 & BBT FPS 3 Burgerpersoneel 28% 9% 7% FPS 1, 2 & BBT FPS 3 Burgerpersoneel Ja Nee Ja Nee 23

24 SOLLICITEREN (VERTREKREDENEN)* Vertrekredenen Interessante mogelijkheden buiten Defensie 15% 12% 12% 61% Reorganisaties 15% 14% 11% Gebrek aan ontwikkelingsmogelijkheden 16% 13% 8% 64% Functietoewijzingssysteem 9% 71% Reistijd/-afstand 11% 11% 68% Wijze waarop de organisatie wordt bestuurd Arbeidsvoorwaarden bij Defensie 6% 7% 9% 78% Aansluiting werkniveau bij mijn capaciteiten 6% 6% 7% Steun van de organisatie 8% 8% Uitzendingen 93% 10 1e keuze 2e keuze 3e keuze geen antwoord * De figuur geeft aan hoe vaak een bepaald aspect als 1e, 2e of 3e keuze is genoemd. Enkel het opgeven van een 1e keuze was verplicht. 24

25 SOLLICITEREN (VERTREKREDENEN) Op zoek naar andere functie binnen Defensie - burgers Ja Nee 10 9 Vertrouwen in functie toewijzingsproces - militairen 58% 11% Ik heb vertrouwen in het functie toewijzingsproces (Helemaal) oneens Neutraal (Helemaal) eens 25

26 SOLLICITEREN (VERLOOPINTENTIE) Ik zal vertrekken bij Defensie als ik een andere baan kan krijgen Plannen na afloop huidige contract - militairen FPS 1, 2, BBT % 51% 22% 45% 34% 15% Ik zal vertrekken bij Defensie als ik een andere baan kan krijgen Militair blijven 25% 3% 1% Burgermedewerker bij Defensie (Helemaal) oneens Neutraal (Helemaal) eens Dagopleiding Werken buiten Defensie Ik heb andere plannen Weet ik nog niet 26

27 2. BEVLOGENHEID EN WERKSTRESS. 27

28 BEVLOGENHEID EN WERKSTRESS BEVLOGENHEID ONGEWIJZGD T.O.V. DE VORIGE PERIODE 76% geeft aan regelmatig of vaker enthousiast te zijn over zijn baan (vorige periode 77%). Van de groep militairen FPS fase 1, 2 BBT is een kleiner gedeelte (68%) regelmatig of vaker enthousiast in vergelijking met de groep militairen FPS fase 3 (82%) en burgerpersoneel (). 77% geeft aan regelmatig of vaker volhardend te zijn (vorige periode 79%). Militairen FPS fase 3 geven in hogere mate aan volhardend te zijn (83%). Medewerkers van de BS en de KMAR springen eruit wat betreft volharding. WERKSTRESS ONGEWIJZIGD T.O.V. DE VORIGE PERIODE In totaal is 32% af en toe of vaker cynisch (vorige periode ). Onder de groep militairen FPS fase 1, 2 en BBT is vaker sprake van cynisme (41%) dan bij militairen FPS fase 3 (31%) en burgerpersoneel (23%). In vergelijking met vorige periode is dit een verdere stijging voor militairen FPS fase 1, 2 en BBT. Bij het CLAS ligt het percentage medewerkers dat af en toe of vaker cynisch is met 37% boven het gemiddelde en bij het CDC met 32% ver onder het gemiddelde. Het percentage dat af en toe of vaker mentale uitputting ervaart is bij Defensie 18% (vorige periode 17%). 28

29 BEVLOGENHEID* Enthousiasme Volharding 24% 76% 23% 77% 10 Nooit - Af en toe Regelmatig - Altijd 10 Nooit - Af en toe Regelmatig - Altijd *Bevlogenheid is een term die aangeeft hoe enthousiast en volhardend medewerkers zijn om hun werk uit te voeren. Beide begrippen zijn gemeten aan de hand van 5 vragen op een 7-puntsschaal (0 = nooit / 6 = altijd)". Bovenstaande figuren dienen als globale indicatie en moeten met enige voorzichtigheid geïnterpreteerd worden. Het is wenselijk dat medewerkers regelmatig of vaker enthousiast en volhardend zijn. 29

30 BEVLOGENHEID NAAR CONTRACTVORM Enthousiasme Volharding Burgerpersoneel Burgerpersoneel 25% 75% FPS 3 & BOT 18% 82% FPS 3 & BOT 17% 83% FPS 1, 2 & BBT 32% 68% FPS 1, 2 & BBT 26% 74% Nooit - Af en toe Regelmatig - Altijd Nooit - Af en toe Regelmatig - Altijd 30

31 WERKSTRESS* Cynisme Mentale uitputting 68% 32% 82% 18% Nooit - Af en toe Regelmatig - Altijd Nooit - Af en toe Regelmatig - Altijd *Werkstress heeft betrekking op cynisme en mentale uitputting. Beide begrippen zijn gemeten aan de hand van 4 vragen op een 7-puntsschaal (0 = nooit / 6 = altijd)". Bovenstaande figuren dienen als globale indicatie en moeten met enige voorzichtigheid geïnterpreteerd worden. Het is wenselijk dat medewerkers sporadisch tot nooit cynisch en mentaal uitgeput zijn. 31

32 WERKSTRESS NAAR CONTRACTVORM Cynisme Mentale uitputting Burgerpersoneel 77% 23% Burgerpersoneel FPS 3 & BOT 69% 31% FPS 3 & BOT 84% 16% FPS 1, 2 & BBT 59% 41% FPS 1, 2 & BBT 82% 18% Nooit - Af en toe Regelmatig - Altijd Nooit - Af en toe Regelmatig - Altijd 32

33 3. HULPBRONNEN. 33

34 HULPBRONNEN STEUN VANCOLLEGA S/SAMENWERKING LICHTE VERBETERING T.O.V. DE VORIGE PERIODE 45% van de medewerkers van Defensie vindt dat er bij de eigen afdeling/eenheid onvoldoende mensen zijn om het werk te kunnen doen (stijging t.o.v. vorige periode met 1%). Burgerpersoneel is positiever over de capaciteit dan militairen. 78% van de medewerkers is (nog steeds) tevreden over de werksfeer. Medewerkers van de BS zijn het meest tevreden over de werksfeer (95%). Daarnaast is 81% tevreden over de samenwerking en de aanwezige kennis en ervaring (77%). COMMUNICATIE & INSPRAAK LICHTE VERBETERING T.O.V. DE VORIGE PERIODE 68% van de medewerkers geeft aan voldoende informatie te krijgen om het werk goed te kunnen doen (vorige periode 65%). Twee op drie (67%) geeft aan voldoende te worden geinformeerd over wat zijn leidinggevende met de afdeling/eenheid wil bereiken (t.o.v. 63% vorige periode). Militairen FPS fase 3 zijn over het algemeen tevredener over communicatie & inspraak dan hun collega s. LOOPBAANMOGELIJKHEDEN ONGEWIJZIGD T.O.V. DE VORIGE PERIODE In totaal ziet voldoende kansen om de loopbaan binnen Defensie voort te zetten (vorige periode: 41%). De groep militairen FPS fase 3 (48%) en burgerpersoneel (46%) zien, net als vorige periode, meer kansen dan de groep militairen FPS fase 1, 2 en BTT (25%). Medewerkers van het CLAS zien de minste kansen (47% ziet niet voldoende kansen). Militairen hebben in het afgelopen halfjaar vaker afspraken kunnen maken over hun ontwikkeldoelstellingen (24% t.o.v. 19%). Onder burgers binnen de DMO is er minder behoefte aan loopbaanadvies in vergelijking met andere defensieonderdelen (32% t.o.v. 56%). WAARDERING LICHTE STIJGING WAARDERING DOOR LEIDINGGEVENDEN 81% ervaart waardering van collega s voor het werk (vorige periode 82%). 72% ervaart waardering van de direct leidinggevende. Dit is een significante stijging t.o.v. vorige periode (69%). Militairen FPS fase 3 (85%) ervaren meer waardering van collega s voor het werk dan militairen FPS fase 1, 2 en BBT () en burgerpersoneel (77%). Ook ervaren militairen FPS fase 3 meer waardering van leidinggevenden dan burgerpersoneel (76% t.o.v. 69%). 34

35 STEUN VAN COLLEGA'S/SAMENWERKING Steun van collega's/samenwerking % 8% 11% 14% 12% 81% 78% 77% Bij mijn afdeling/eenheid werken wij goed samen om het werk gedaan te krijgen De werksfeer binnen mijn afdeling/eenheid is goed Bij mijn afdeling/eenheid is voldoende kennis en ervaring aanwezig om het werk te kunnen doen (Helemaal) eens Neutraal (Helemaal) oneens 45% 15% Bij mijn afdeling/eenheid zijn voldoende mensen om het werk te kunnen doen 35

36 STEUN VAN COLLEGA'S/SAMENWERKING NAAR CONTRACTVORM 10 9 Bij mijn afdeling/eenheid werken wij goed samen om het werk gedaan te krijgen 9% 7% 9% 9% 13% 82% 83% 78% FPS 1, 2 & BBT FPS 3 Burgerpersoneel (Helemaal) eens neutraal (Helemaal) oneens 36

37 STEUN VAN COLLEGA'S/SAMENWERKING NAAR CONTRACTVORM De werksfeer binnen mijn afdeling/eenheid is goed % 6% 7% 11% 14% 16% 73% 83% 79% FPS 1, 2 & BBT FPS 3 Burgerpersoneel (Helemaal) eens neutraal (Helemaal) oneens 37

38 COMMUNICATIE EN INSPRAAK Communicatie en inspraak % 16% 12% 18% 17% 68% 67% Ik krijg voldoende informatie om mijn werk goed te kunnen doen Ik word voldoende geinformeerd over wat mijn leidinggevende met mijn afdeling/eenheid wil bereiken 14% 74% Bij mijn afdeling/eenheid bepaal ik samen met mijn leidinggevende hoe ik mijn werk doe (Helemaal) eens Neutraal (Helemaal) oneens 38

39 LOOPBAANMOGELIJKHEDEN* Ik zie binnen Defensie voldoende kansen en mogelijkheden om mijn loopbaan voort te zetten % 26% Defensie (Helemaal) oneens Neutraal (Helemaal) eens 10 9 Ik zie binnen Defensie voldoende kansen en mogelijkheden om mijn loopbaan voort te zetten 53% 21% 25% 27% 21% 25% 33% 48% 46% FPS 1, 2 & BBT FPS 3 Burgerpersoneel (Helemaal) eens neutraal (Helemaal) oneens * Deze vraag over loopbaanmogelijkheden zijn zowel gesteld aan militairen als burgerpersoneel. 39

40 LOOPBAANMOGELIJKHEDEN MILITAIREN* 10 Loopbaanmogelijkheden militairen 9 45% 33% 22% 59% 33% 7% 44% 33% 24% Mijn loopbaanbegeleider geeft Mijn loopbaanbegeleider geeft mij bruikbare adviezen over de mij bruikbare adviezen over de Ik heb met mijn loopbaanbegeleider heldere loopbaanmogelijkheden binnen Defensie loopbaanmogelijkheden buiten Defensie afspraken kunnen maken over mijn ontwikkelingsdoelstellingen (Helemaal) eens Neutraal (Helemaal) oneens * Bovenstaande vragen zijn alleen gesteld aan militairen. 40

41 LOOPBAANMOGELIJKHEDEN BURGERS* % 27% 56% Ik heb behoefte aan iemand die adviezen kan geven ten aanzien van mijn loopbaan en persoonlijke ontwikkeling Loopbaanmogelijkheden burgerpersoneel 28% 33% Afspraken met mijn leidinggevende over mijn loopbaan en persoonlijke ontwikkeling zijn vastgelegd in een persoonlijk ontwikkelplan (POP) 11% 37% 52% Mijn leidinggevende komt afspraken over mijn loopbaan en persoonlijke ontwikkeling na (Helemaal) eens Neutraal (Helemaal) oneens * Bovenstaande vragen zijn alleen gesteld aan burgerpersoneel. 41

42 WAARDERING Waardering % 14% 81% Ik krijg waardering voor mijn werk van mijn collega's 11% 17% 72% Ik krijg waardering voor mijn werk van mijn leidinggevende (Helemaal) eens Neutraal (Helemaal) oneens 42

43 WAARDERING NAAR CONTRACTVORM Ik krijg waardering voor mijn werk van mijn collega's % 4% 5% 11% 13% 18% 85% 77% FPS 1, 2 & BBT FPS 3 Burgerpersoneel (Helemaal) eens neutraal (Helemaal) oneens 43

44 WAARDERING NAAR CONTRACTVORM Ik krijg waardering voor mijn werk van mijn leidinggevende % 12% 17% 15% 19% 71% 76% 69% FPS 1, 2 & BBT FPS 3 Burgerpersoneel (Helemaal) eens neutraal (Helemaal) oneens 44

45 4. WERKSTRESSOREN. 45

46 WERKSTRESSOREN (1/2) VEILIGHEID NAGENOEG STABIEL BEELD 56% van het personeel vindt dat binnen het eigen defensieonderdeel veiligheid voldoende aandacht krijgt (vorige periode 53%). Militairen (52% FPS fase 1, 2 en BTT en 54% FPS fase 3) is deze mening minder vaak toegedaan dan burgerpersoneel (63%). Binnen de onderdelen CLSK (65%) en CZSK (68%) zijn de medewerkers (nog steeds) het meest van mening dat veiligheid voldoende aandacht krijgt. Dit ligt binnen het CLAS het laagst (48%). WERKDRUK VERBETERING T.O.V. VORIGE PERIODE 28% van de medewerkers ervaart de werkdruk als (veel) te hoog. Dit is een daling van 2% t.o.v. vorige periode. 64% vindt de werkdruk passend (significant meer dan vorige periode: 59%). 9% ervaart de werkdruk als te laag (11% vorige periode). Militairen FPS fase 3 ervaren een hogere werkdruk dan hun collega s: 33% vindt deze (veel) te hoog. ONDUIDELIJKHEID OVER TAAK EN ROL GEEN WIJZIGINGEN ROND ONDUIDELIJKHEID OVER TAAK EN ROL T.O.V. DE VORIGE PERIODE 52% heeft geen behoefte aan meer duidelijkheid over wie waarvoor verantwoordelijk is bij zijn afdeling/eenheid (gelijk aan vorige periode). Het aantal medewerkers dat meer behoefte heeft aan duidelijkheid hierover is gedaald ten opzichte van vorige periode (23% t.o.v. 27%). Onder burgerpersoneel bestaat de grootste behoefte aan duidelijkheid over verantwoordelijkheden. Daarnaast geeft 57% aan geen behoefte te hebben aan meer duidelijkheid over wat er in het werk van hem wordt verwacht (vorige periode 54%). Onder militairen FPS fase 1, 2 en BBT is deze behoefte groter dan militairen FPS fase 3. Op de vraag of men voldoende opgeleid is voor de huidige functie antwoordt 78% bevestigend (77% vorige periode). Deze mening is sterker voor medewerkers van de BS en het CDC. Daarnaast geven militairen FPS fase 1, 2 en BBT (68%) minder vaak aan voldoende opgeleid te zijn dan burgerpersoneel (86%) en militairen FPS fase 3 (). 46

47 WERKSTRESSOREN (2/2) ARBEIDSVOORWAARDEN LICHTE STIJGING TEVREDENHEID T.A.V. HET SALARIS T.O.V. DE VORIGE PERIODE 32% van de medewerkers is tevreden over zijn salaris (29% vorige periode). Daarentegen is 44% ontevreden over zijn salaris (was 49%). Daarmee zijn defensiemedewerkers (significant) tevredener over het salaris ten opzichte van vorige periode. Deze ontevredenheid is (significant) sterker onder militairen (54% onder militairen FPS fase 1,2 en BTT en 48% onder militairen fase 3) dan onder burgerpersoneel (28%). Over het algemeen zijn de OPCO s minder tevreden over het salaris. Het CLAS is het minst tevreden () en de BS het tevredenst (56%). TOEKOMSTVERWACHTINGEN ONGEWIJZIGD BEELD T.A.V. DE TOEKOMST T.O.V. DE VORIGE PERIODE 41% van het personeel maakt zich zorgen over zijn toekomst bij Defensie (vorige periode 43%). Daarnaast geeft aan dat voor hen geen toekomst meer is weggelegd bij Defensie ( vorige periode). Militairen FPS fase 1,2 en BBT maken zich (significant) meer zorgen over hun toekomst bij Defensie () dan burgerpersoneel of militairen FPS fase 3. Binnen de BS heeft men de meeste vertrouwen in de persoonlijke toekomst binnen Defensie (). Bij het CLAS ligt het met 34% het laagst. 47

48 VEILIGHEID* Veiligheid % 23% 56% Binnen mijn Defensieonderdeel krijgt veiligheid voldoende aandacht (Helemaal) eens Neutraal (Helemaal) oneens * Het betreft de mening van defensiemedewerkers over aandacht voor veiligheid binnen het eigen defensieonderdeel. In de digitale vragenlijst wordt het defensieonderdeel specifiek genoemd in plaats van "mijn defensieonderdeel. 48

49 WERKDRUK 10 9 Werkdruk 64% 23% 4% 7% 2% Veel te hoog Te hoog Passend Te laag Veel te laag Defensie 49

50 ONDUIDELIJKHEID OVER TAAK EN ROL* Onduidelijkheid over taak en rol Opleiding % 57% % 11% 25% 24% 78% 23% 18% Ik heb behoefte aan meer duidelijkheid over wie waarvoor verantwoordelijk is bij mijn afdeling/eenheid Ik heb behoefte aan meer duidelijkheid over wat er in mijn werk van mij wordt verwacht (Helemaal) eens Neutraal (Helemaal) oneens Ik ben voldoende opgeleid voor mijn huidige functie (Helemaal) eens Neutraal (Helemaal) oneens *Een behoefte aan meer duidelijkheid kan worden gezien als indicatie voor onduidelijkheid en is derhalve met rood weergegeven. 50

51 ARBEIDSVOORWAARDEN Arbeidsvoorwaarden % 24% 32% Ik ben tevreden over mijn salaris (Helemaal) eens Neutraal (Helemaal) oneens 51

52 TOEKOMSTVERWACHTINGEN Toekomstverwachtingen 7% 42% 41% Ik heb vertrouwen in mijn toekomst bij Defensie Ik maak me zorgen over mijn toekomst bij Defensie Een toekomst bij Defensie is voor mij niet meer weggelegd Weet niet 52

53 5. LEIDERSCHAP. 53

54 LEIDERSCHAP VISIE LEIDINGGEVENDEN ONGEWIJZIGD BEELD T.A.V. LEIDINGGEVENDEN T.O.V. DE VORIGE PERIODE. Het Expertisecentrum Leidinggeven Defensie (ECLD) heeft de visie leidinggevenden herzien en uitgedragen binnen Defensie. Het motto is: Zijn. Doen. Leren. Dát is leidinggeven, nu en in de toekomst. Trends, onderzoek & statistiek (TOS) heeft in samenwerking met het ECLD een vragenlijst ontwikkeld waarmee inzicht wordt gegeven hoe defensiepersoneel denkt over hun (direct) leidinggevenden. Er zijn vijftien stellingen zijn opgenomen in de Monitor Werkbeleving. Op basis van regressieanalyse is bepaald welke stellingen het bepalendst zijn voor de overallwaardering van de direct leidinggevende. Op de volgende sheet zijn de 3 meeste bepalende stellingen weergegeven: Mijn direct leidinggevende geeft leiding door het goede voorbeeld te geven. [ZIJN] Mijn direct leidinggevende heeft de benodigde bekwaamheid en ervaring om zijn werk te kunnen doen. [DOEN] Mijn direct leidinggevende ontwikkelt teamgevoel en teamgeest onder de medewerkers. [LEREN] 71% van de medewerkers van Defensie is over het algemeen tevreden over het functioneren van zijn leidinggevende (net als vorige periode). Burgerpersoneel is in het algemeen minder tevreden in vergelijking met militairen (65% t.o.v. respectievelijk 73%). Op de stelling Mijn direct leidinggevende geeft leiding door het goede voorbeeld te geven antwoordt 62% bevestigend. Dit geldt voor een kleiner deel van het CDC (56%). van de medewerkers geeft aan dat zijn leidinggevende de benodigde bekwaamheid en ervaring bezit om zijn werk te kunnen doen. Dit geldt in mindere mate voor burgerpersoneel (64%). Ruim de helft van de medewerkers vindt dat zijn leidinggevende teamgevoel en teamgeest ontwikkelt. Voor de DMO ligt dit iets lager (47%). Ook voor burgerpersoneel (t.o.v. militairen) ligt dit lager (48% t.o.v. 58%). 54

55 VISIE LEIDINGGEVENDEN* Visie leidinggevenden % 13% 12% 17% 17% 71% Over het algemeen ben ik tevreden over het functioneren van mijn direct leidinggevende. 25% 62% Mijn direct leidinggevende geeft leiding door het goede voorbeeld te geven. 18% Mijn direct leidinggevende heeft de benodigde bekwaamheid en ervaring om zijn/haar werk te kunnen doen. 28% 55% Mijn direct leidinggevende ontwikkelt teamgevoel en teamgeest onder de medewerkers. (Helemaal) eens Neutraal (Helemaal) oneens * De figuur geeft aan de drie stellingen weer die het meest bepalend zijn voor de overall waardering van de direct leidinggevenden (eerste kolom). 55

56 BIJLAGEN. 56

57 ONDERLIGGEND MODEL MONITOR WERKBELEVING DEFENSIE (JD-R MODEL) JD-R MODEL De monitor werkbeleving is gebaseerd op het werkstressoren-energiebronnen (web/jd-r) model. de hoofdstukindeling van het rapport is ontleend aan de hoofdbestanddelen van het model. binnen elk hoofdstuk worden vervolgens een aantal thema s behandeld. 3. HULPBRONNEN 2. BEVLOGENHEID 5. LEIDERSCHAP 8. Steun collega s/samenwerking 9. Communicatie & inspraak 10. Loopbaanmogelijkheden 11. waardering 6. Bevlogenheid 1. UITKOMSTEN 17. Visie leidinggevenden 4. WERKSTRESSOREN 12. Veiligheid 13. Werkdruk 14. Onduidelijkheid taak en rol 15. Arbeidsvoorwaarden 16. Toekomstverwachtingen 2. WERKSTRESS 7. Werkstress 1. Tevredenheid 2. Betrokkenheid 3. Motivatie 4. Loyaliteit 5. Solliciteren/verloopintentie 57

58 RESPONSVERANTWOORDING RESPONS PER MAAND De monitor werkbeleving wordt maandelijks per post uitgestuurd naar de diverse defensieonderdelen. Via een verkorte link kan men de vragenlijst online invullen. Er wordt na 1 à 2 weken een reminder per mail uitgestuurd. Uitgestuurd Gemiddeld Jan Feb Mrt Apr Mei Jun de Bestuursstaf het de Defensie Materieel Organisatie het Commando Landstrijdkrachten het Commando Luchtstrijdkrachten het Commando Zeestrijdkrachten de Koninklijke Marechaussee Totaal Completes Gemiddeld Jan Feb Mrt Apr Mei Jun de Bestuursstaf het de Defensie Materieel Organisatie het Commando Landstrijdkrachten het Commando Luchtstrijdkrachten het Commando Zeestrijdkrachten de Koninklijke Marechaussee Totaal Uitgestuurd Gemiddeld Jan Feb Mrt Apr Mei Jun burgerpersoneel FPS Fase 1/FPS Fase 2/BBT FPS Fase Totaal Completes Gemiddeld Jan Feb Mrt Apr Mei Jun burgerpersoneel FPS Fase 1/FPS Fase 2/BBT FPS Fase Totaal Responsrate Gemiddeld Jan Feb Mrt Apr Mei Jun burgerpersoneel 31% 27% 35% 31% 31% 33% FPS Fase 1/FPS Fase 2/BBT 15% 11% 16% 16% 16% 15% 16% FPS Fase 3 35% 33% 36% 34% 38% 41% Totaal 28% 23% 29% 28% 27% 28% Responsrate Gemiddeld Jan Feb Mrt Apr Mei Jun de Bestuursstaf 34% 23% 35% 34% 42% het 31% 27% 36% 33% 32% de Defensie Materieel Organisatie 33% 42% 37% 31% 39% 18% het Commando Landstrijdkrachten 23% 19% 23% 25% 27% 22% 24% het Commando Luchtstrijdkrachten 32% 29% 31% 34% 32% 36% het Commando Zeestrijdkrachten 27% 23% 21% 23% 21% 55% de Koninklijke Marechaussee 23% 23% 21% 21% 26% 24% Totaal 28% 23% 29% 28% 27% 28% 58