1.2. RASSENPROEF BLAD- EN KRULANDIJVIE HERFSTTEELT TYPES VOOR VERSNIJDERIJEN

Transcriptie

1 1.2. RASSENPROEF BLAD- EN KRULANDIJVIE HERFSTTEELT TYPES VOOR VERSNIJDERIJEN (In samenwerking met het ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, Administratie Beheer en Kwaliteit Landbouwproductie, Afdeling Voorlichting) DOEL De gebruikswaarde nagaan van andijvierassen voor verwerking door versnijderijen in de herfstteelt. Belangrijke aspecten zijn: - voldoende contrast in kleur en voldoende wit (kleurcontrast in mengeling: wit en groen); - hoog gemiddeld kropgewicht voor een hoog rendement per krop; - geen gebreken en zonder enige verontreiniging door ziekten, schot, smet, ; - een goede houdbaarheid; - weinig verkleuring na versnijden en bewaren; - versnijderijen zijn tevens geïnteresseerd in een grof gekruld type andijvie; - door sommige versnijderijen wordt er nogal wat blad weggesneden vooraleer er versneden wordt; Het aandeel bruikbare massa en het aandeel wit nadat het niet bruikbare deel weggesneden werd, is een belangrijk criterium. - rand op de buitenste bladeren wordt door de afnemers als minder erg ervaren. PROEFUITVOERING Design Gerandomiseerde blokkenproef Aantal objecten 20 Aantal parallellen 3 Aantal planten/plot 27 (3 x 9) Bodemtextuur fijn zand (BDB: 15) Gedraineerd/ geëgaliseerd ja / ja Voorgaande teelt Sla zomer 2005 Teeltsysteem gewenten Type beschutting geen Grondbewerkingen opploegen en spitfrezen Zaaidatum 22/07/2005 Zaaispecificaties 4 cm perspot Plantdatum 05/08/2005 Plantspecificaties 45 cm x 35 cm, 3 rijen per bed Plantmethode manueel Oogst 10/10/2005 Gewasbescherming (gegevens per are): 24/08/ g Rovral WG (iprodione) 27/09/ g Decis Micro (deltamethrin) Tabel: Analyseresultaten algemeen (Bodemkundige Dienst van België) Datum Staalname diepte N P K Mg Ca Na ph %C (cm) kg/ha mg/100 g droge grond 21/03/ ,6 6,7 2,1-68-

2 Tabel: Analyseresultaten N (PCG) Datum Staalname diepte NO3-N NH4-N P2O5 phwater (cm) kg/ha 28/07/ Tabel: Bemesting Datum Mineraal Soort mineraal Hoeveelheid Meststof Samenstelling meststof (%) kg/ha kg/ha N P2O5 K2O MgO 04/08/ N 0 04/08/ P 65,2 Tripelsuperfosfaat /08/ K 333 Patentkali PROEFVERLOOP Deze proef kon uitgeplant worden in gunstige omstandigheden. De dagen na het planten was het algemeen betrokken en viel er wat neerslag zodat de planten goed konden aanslaan. Veertien dagen na het planten was er een zeer zwaar onweer waardoor veel bladeren bedekt werden met aarde. De planten groeiden echter vlot door waardoor er enkel wat groeiremming was. Zodra het mogelijk was, werd er machinaal geschoffeld om te vermijden dat er korstvorming ontstond. Zeven dagen nadien is er dan nog eens geschoffeld onder droge omstandigheden. Deze proef heeft geen stikstof bemesting gekregen doordat er voldoende voorraad aanwezig was bij start. Tussen 19 en 26 september 2005 is er, afhankelijk van de noodzaak, gebroesd. Op 3 oktober 2005 zijn de kroppen afgedekt en op 10 oktober 2005 is er geoogst. Op 7 oktober 2005 was er een open dag op het centrum waardoor er niet kon gebroesd worden, nochtans was het op dat ogenblik nodig. Enkele dagen later werd randaantasting waargenomen, vooral op de krulandijvie. Bij oogst van de bladandijvie werden bij enkele rassen bladvergeling waargenomen veroorzaakt door mangaangebrek. Een van de tabellen in het verslag geeft enkele criteria weer die verscheidene verwerkers hanteren om de waarde van de aangeboden andijvie te bepalen. Inwendige gezondheid, groeipunt, roodverkleuring snijvlak zijn samen met de hoeveelheid bruikbaar deel heel belangrijke criteria. De hoeveelheid bruikbaar deel wordt gevormd door het deel wit, wat liefst zo groot mogelijk is, en de hoeveelheid bruikbaar groen. De rest wordt door sommige verwerkers, niet allemaal dus, als niet bruikbaar beschouwd. In dit niet bruikbare deel zitten dan de bladranden van de boven- en zijkant van de krop (5-10cm breed) samen met een groot deel van de broek. Op die manier is droogrand op de bladtoppen van de buitenste bladeren voor enkele verwerkers niet direct van groot belang en door de onderzijde weg te snijden worden de meest donkere bladeren samen met eventuele verontreiniging ook verwijderd. Bij rassen of loten waarvan de groene kleur niet echt zeer donker is dient er algemeen minder weggesneden te worden, een bleekgroen blad kan nog perfect gebruikt worden in de meeste mengelingen

3 PROEFRESULTATEN Tabel: Gewas- en kropbeoordeling andijvie rassenproef herfstteelt Ras Uniformiteit Groeiwijze Kropvulling Krophoogte Rand Smet Aantasting mangaangebrek Oogstgemak Seance 6,5 8,0 a 8,1 a 6,5 bc 7,3 ab 7,8 a 5,7 c 8,0 Clarica 7,0 8,0 a 8,0 ab 7,0 abc 8,7 a 5,7 ab 8,2 ab 6,5 Elysee 6,5 6,7 a 6,5 abc 8,0 ab 8,7 a 5,2 ab 6,8 abc 7,5 Full Heart 7,0 6,7 a 7,5 abc 8,2 a 5,8 b 6,0 ab 7,3 ab 7,5 Kalinka 6,5 6,3 a 8,4 a 8,2 a 8,0 a 5,2 ab 7,0 abc 7,3 Lasco 6,7 6,2 a 5,7 c 8,3 a 8,5 a 5,8 ab 6,7 bc 7,7 Nuance 6,7 7,3 a 8,0 ab 5,8 c 8,7 a 6,0 ab 7,8 ab 7,5 Vodka 6,7 7,3 a 6,0 bc 7,0 abc 8,7 a 4,5 b 5,7 c 7,5 Brillantes 7,0 7,8 a 6,8 abc 6,2 c 8,8 a 6,3 ab 8,3 a 7,7 Gemiddelde 6,7 7,1 7,2 7,2 8,1 5,8 7,1 7,5 p-waarde 0,947 0,048 0,001 0,000 0,000 0,042 0,000 0,247 Legende 1= heterogeen vlak slecht hoog veel veel veel slecht 9= uniform opgericht goed laag geen geen geen goed

4 Tabel: Kropbeoordeling andijvie rassenproef herfstteelt Ras Kleur broek Graterigheid Grootte snijvlak Holle stammen Schot Houdbaarheid Gezondheid onderzijde Roodverkleuring inwendig Groeipunt gezondheid Breedte blad Breedte nerf Seance 8,0 a 7,7 7,7 a 9,0 9,0 6,3 7,7 a 8,0 9,0 7,8 ab 6,0 Clarica 7,3 ab 7,3 4,3 bc 8,3 9,0 4,3 4,7 b 9,0 9,0 8,2 a 6,7 Elysee 6,7 ab 7,0 5,3 bc 9,0 9,0 5,7 5,7 ab 9,0 9,0 7,7 abc 6,0 Full Heart 7,0 ab 6,0 5,7 bc 9,0 9,0 4,7 6,3 ab 9,0 9,0 6,5 cd 6,2 Kalinka 6,2 ab 7,8 5,7 bc 9,0 9,0 5,3 7,3 ab 9,0 9,0 8,0 a 6,5 Lasco 6,0 b 7,7 5,0 bc 9,0 9,0 4,0 7,0 ab 9,0 9,0 6,0 de 6,2 Nuance 7,0 ab 7,3 4,0 c 9,0 9,0 4,7 7,3 ab 9,0 9,0 8,2 a 6,7 Vodka 7,7 ab 7,3 4,7 bc 9,0 9,0 6,0 7,0 ab 9,0 9,0 5,2 e 5,7 Brillantes 7,0 ab 7,7 6,0 ab 9,0 9,0 5,7 7,3 ab 9,0 9,0 6,7 bcd 5,3 Gemiddelde 7,0 7,3 5,4 8,9 9,0 5,2 6,7 8,9 9,0 7,1 6,1 p-waarde 0,044 0,117 0,000 0,473 niet variabel 0,080 0,022 0,473 niet variabel 0,000 0,271 Legende 1= bleek open groot veel veel slecht ongezond veel bruin breed Breed 9= groen gesloten klein geen geen goed gezond geen gezond, geel-wit smal smal

5 Tabel: Oogstresultaten andijvie rassenproef herfstteelt Ras Kropgewicht in kg / 100 stuks Bruikbaarheid ongebleekte krop Bruikbaarheid gebleekte krop Te kleine Vreemde % Wegval ongebleekt gebleekt kroppen planten % niet bruikbare % bruikbaar % niet bruikbare % bruikbaar % wit massa* groen massa* groen % wit Seance 89,6 88,7 ab 0,0 b 14,8 1,2 38,7 a 41,1 20,2 ab 38,0 25,4 36,6 a Clarica 97,7 101,6 a 4,9 a 2,5 0,0 45,3 a 40,2 14,5 ab 42,1 27,5 30,4 ab Elysee 74,6 72,1 b 0,0 b 8,6 0,0 44,1 a 34,4 21,5 a 40,0 28,8 31,1 ab Full Heart 79,2 82,7 b 3,7 ab 4,9 0,0 41,3 a 46,3 12,4 ab 41,5 33,2 25,2 b Kalinka 80,9 81,4 b 0,0 b 0,0 1,2 41,7 a 46,3 12,0 ab 40,8 27,6 31,6 ab Lasco 75,6 79,3 b 0,0 b 3,7 1,2 47,3 a 41,4 11,3 ab 42,3 32,0 25,7 b Nuance 85,3 88,7 ab 0,0 b 4,9 0,0 38,3 a 45,8 16,0 ab 38,6 29,7 31,7 ab Vodka 79,9 80,1 b 0,0 b 6,2 0,0 42,7 a 46,2 11,1 ab 41,5 34,1 24,4 b Brillantes 84,9 80,2 b 1,2 ab 4,9 0,0 47,5 a 43,4 9,0 b 42,4 28,3 29,3 ab Gemiddelde 83,1 83,9 1,1 5,6 0,4 43,0 42,8 14,2 40,8 29,6 29,6 p-waarde 0,096 0,001 0,005 0,385 0,649 0,030 0,242 0,017 0,788 0,162 0,001 Legende 1= 9= *100% = gewicht voor versnijden

6 Tabel: Gewas- en kropbeoordeling grove krulandijvie rassenproef herfstteelt Ras Uniformiteit Groeiwijze Kropvulling Krophoogte Rand Smet Oogstgemak Galia 6,7 5,8 d 7,0 abc 9,0 a 2,3 d 4,8 bc 7,2 Marconi 5,3 6,0 d 6,2 abc 6,3 ab 4,0 bcd 7,3 ab 8,0 Perceval 6,3 7,3 abc 7,2 ab 5,8 b 6,7 a 7,0 abc 8,2 Jolie 6,3 8,2 a 7,5 ab 4,8 b 6,5 ab 7,7 ab 7,5 Monos 7,2 6,7 bcd 7,8 abc 5,3 b 5,0 abc 4,2 c 7,7 Carlos 7,5 6,2 cd 7,3 ab 4,7 b 2,3 d 7,8 a 6,8 Kentucky 6,2 6,3 bcd 8,0 a 6,5 ab 3,0 cd 5,8 abc 7,2 Milady 8,0 8,2 a 7,0 abc 5,3 b 6,0 ab 6,2 abc 7,8 Salad King 8,5 6,3 bcd 5,0 c 5,0 b 7,3 a 7,5 ab 7,5 Starly 6,2 7,5 ab 5,7 bc 5,3 b 6,7 a 6,2 abc 8,2 Myrna 7,0 8,5 a 6,8 abc 5,3 b 6,0 ab 7,2 ab 7,3 Gemiddelde 6,8 7,0 6,9 6,2 5,1 6,5 7,6 p-waarde 0,140 0,000 0,002 0,004 0,000 0,002 0,473 Legende 1= heterogeen vlak slecht hoog veel veel slecht 9= uniform opgericht goed laag geen geen goed

7 Tabel: Kropbeoordeling grove krulandijvie rassenproef herfstteelt Ras Kleur broek Graterigheid Grootte snijvlak Holle stammen Schot Houdbaarheid Gezondheid onderzijde Roodverkleuring inwendig Groeipunt gezondheid Breedte nerf Galia 6,0 a 6,3 ab 7,7 a 9,0 a 9,0 1,3 d 2,3 b 8,3 9,0 8,5 a Marconi 8,3 a 5,7 ab 7,0 ab 9,0 a 9,0 2,0 cd 7,0 a 9,0 9,0 7,7 ab Perceval 8,0 a 6,3 ab 7,0 ab 9,0 a 9,0 2,7 bcd 6,0 ab 9,0 9,0 7,5 ab Jolie 8,3 a 6,0 ab 6,3 abc 9,0 a 9,0 2,3 cd 6,3 ab 9,0 9,0 6,5 bcd Monos 7,7 a 7,3 a 7,3 ab 9,0 a 9,0 3,0 bcd 3,0 ab 9,0 9,0 7,2 ab Carlos 7,3 a 6,7 a 6,3 abc 9,0 a 9,0 2,0 cd 6,0 ab 9,0 9,0 5,0 cd Kentucky 6,0 a 6,0 ab 6,3 abc 8,7 a 9,0 1,3 d 4,3 ab 8,3 9,0 7,2 ab Milady 6,3 a 6,7 a 5,7 abc 8,0 ab 9,0 4,0 abc 5,7 ab 9,0 9,0 6,0 bc Salad King 6,3 a 4,7 b 4,3 c 4,7 c 9,0 3,0 bcd 6,0 ab 9,0 9,0 4,8 d Starly 6,7 a 7,0 a 6,0 abc 6,3 bc 9,0 4,7 ab 6,0 ab 8,3 9,0 6,7 bc Myrna 7,0 a 6,3 ab 5,0 bc 5,0 c 9,0 5,3 a 7,3 a 9,0 9,0 6,7 bc Gemiddelde 7,1 6,3 6,3 7,9 9,0 2,9 5,5 8,8 9,0 6,7 p-waarde 0,012 0,011 0,002 0,000 niet variabel 0,000 0,016 0,631 niet variabel 0,000 Legende 1= bleek open groot veel veel slecht ongezond veel bruin breed 9= groen gesloten klein geen geen goed gezond geen gezond, geel-wit smal

8 Tabel: Oogstresultaten Ras Kropgewicht in kg /100 stuks Bruikbaarheid ongebleekte krop Bruikbaarheid gebleekte kroppen % Te kleine % Vreemde % Wegval ongebleekt gebleekt kroppen planten % niet bruikbare % bruikbaar % niet bruikbare % bruikbaar % wit* massa* groen* massa* groen* % wit* Galia 31,0 b 26,0 c 0,0 0,0 0,0 43,5 41,6 14,9 36,4 b 37,6 a 26,1 Marconi 34,9 b 39,2 bc 0,0 0,0 0,0 46,9 38,7 14,4 43,0 ab 33,2 ab 23,8 Perceval 54,4 ab 57,2 ab 0,0 0,0 0,0 43,3 36,0 20,8 41,8 ab 28,3 ab 29,9 Jolie 62,0 ab 63,9 ab 0,0 0,0 0,0 48,5 32,9 18,6 47,0 ab 23,2 b 29,7 Monos 45,0 ab 45,9 abc 0,0 0,0 0,0 48,1 33,1 18,9 49,1 a 25,8 ab 25,2 Carlos 58,3 ab 57,8 ab 0,0 0,0 0,0 46,8 35,7 17,5 49,4 a 24,4 b 26,2 Kentucky 55,3 ab 51,7 abc 0,0 0,0 0,0 44,5 34,8 20,7 45,2 ab 25,5 b 29,3 Milady 61,6 ab 59,9 ab 0,0 0,0 0,0 45,7 33,8 20,5 39,0 a 27,2 ab 33,8 Salad King 75,7 a 73,7 a 0,0 0,0 0,0 48,9 43,1 8,0 46,6 ab 35,0 ab 18,4 Starly 53,8 ab 50,6 abc 0,0 0,0 0,0 49,2 41,9 8,9 45,2 ab 26,9 ab 28,0 Myrna 71,6 a 66,4 ab 0,0 0,0 0,0 47,1 37,6 15,3 44,2 ab 31,9 ab 23,9 Gemiddelde 54,9 53,8 0,0 0,0 0,0 46,6 37,2 16,2 44,3 29,0 26,8 p-waarde 0,005 0,000 niet variabel niet variabel niet variabel 0,932 0,480 0,278 0,013 0,004 0,150 *100% = gewicht voor versnijden

9 RASBESPREKING Breedbladandijvie Séance (Enza): Standaardras voor de verse markt in de zomerteelt. Goede kropvulling. Vrij hoge krop. Een beetje randgevoelig maar sterk tegen smet. Zeer gevoelig voor mangaangebrek. Mooie gezonde broek met een klein snijvlak. Goede houdbaarheid. Redelijk hoog stukgewicht. Groot bruikbaar aandeel met veel wit, vooral na bleking maar ook als er niet gebleekt werd. Clarica (Clause): Opgericht type met redelijk lage kroppen die goed gevuld waren. Sterk tegen rand en gevoelig voor smet. Vertoonde geen mangaangebrek. Minder gezonde onderzijde. Smalle bladeren. Hoog stukgewicht, zeker na bleking. Kleinere hoeveelheid bruikbare andijvie. Redelijk groot aandeel wit. Elysee (Clause): Lage kroppen met een matige vulling. Sterk tegen rand maar gevoelig voor smet. Vertoonde wat mangaangebrek. Groot aandeel wit wanneer er niet gebleekt werd. Full Heart (Tozer): Zeer lage maar goed gevulde kroppen. Gevoelig voor rand en smet. Vertoonde weinig mangaangebrek. Heeft brede bladeren. Weinig wit na bleking. Kalinka (Clause): Lage maar zeer gevulde kroppen met smalle bladeren. Sterk tegen rand maar gevoelig voor smet. Vertoonde weinig mangaangebrek. Bleekte na afdekken snel en had een redelijk groot aandeel wit na bleking. Lasco (Rijk Zwaan): Lage en weinig gevulde kroppen met brede bladeren. Sterk tegen rand en gevoelig voor smet. Vertoonde redelijk wat mangaangebrek. Bleke broek. Weinig wit na bleking. Nuance (Enza): Standaardras voor de verse markt in de herfst. Zeer hoge en gevulde kroppen met smalle maar lange bladeren. Sterk tegen rand maar gevoelig voor smet. Vertoonde zeer weinig mangaangebrek. Groot snijvlak. Redelijk groot aandeel wit na bleking. Vodka (Clause): Redelijk lage en minder goed gevulde kroppen met zeer brede bladeren. Sterk tegen rand maar zeer smetgevoelig. Vertoonde veel mangaangebrek. Weinig wit na bleking. Brillantes (S&G): Zeer hoge en minder goed gevulde kroppen. Sterk tegen rand en gevoelig voor smet. Vertoonde geen mangaangebrek. Moeilijk af te dekken omwille van het grote volume. Veel niet bruikbare massa (bij verwerking met Duncan is het statistisch verschillend). Redelijk groot aandeel wit na bleking. BESLUIT ANDIJVIE Kalinka (Clause) is de meest geschikte breedbladandijvie om gebleekt te worden met de gevraagde eigenschappen van de versnijderijen. Verder voldoen Clarica (Clause) en Nuance (Enza). Seance (Enza) geeft ook goede resultaten maar voldoet minder omwille van de gevoeligheid voor mangaan gebrek

10 Krulandijvie Galia (Limagrain - Vilmorin): Très fine maraîchère type. Zeer vlakke groeiwijze met lage kroppen. Zeer gevoelig voor rand en smet. Vormde een ongezonde onderzijde met een groot snijvlak. Smalle nerven en slecht houdbaar. Zeer laag stukgewicht (vooral door grote randaantasting). Marconi (Rijk Zwaan): Fine maraîchère type (fijne krul). Minder uniforme gewasstand. Redelijk hoge kroppen met een matige kropvulling. Krulandijvie met smalle nerven. Gevoelig voor rand en sterk tegen smet. Niet goed houdbaar. Gezonde onderzijde. Laag stukgewicht. Perceval (Rijk Zwaan): Redelijk opgerichte groeiwijze met hoge krop en goede kropvulling. Redelijk sterk tegen rand en smet. Minder goed houdbaar. Fijne en stevige bladkrul. Smalle nerven en redelijk gezonde onderzijde. Redelijk laag stukgewicht. Indien werd gebleekt groot aandeel bruikbaar product en veel wit. Jolie (S&G): Zeer opgerichte groeiwijze en vormt hoge kroppen. Mooie krul, stevig blad en redelijk brede nerven. Redelijk sterk tegen rand en sterk tegen smet. Minder goed houdbaar. Redelijk gezonde onderzijde. Redelijk laag stukgewicht. Was gemakkelijk te bleken. Monos (Bejo): Vlak groeiend type. Vormde hoge maar goed gevulde kroppen. Compact type met smalle nerven en stevige bladeren. Was redelijk gevoelig voor rand en zeer gevoelig voor smet. Mooi gesloten broek. Minder goed houdbaar. Redelijk laag tot laag stukgewicht. Groot aandeel niet bruikbaar. Carlos (Bejo): Redelijk fijn type andijvie. Vlak groeiend type andijvie met hoge en gevulde kroppen. Grove krul en brede nerven. Was zeer randgevoelig maar sterk tegen smet. Niet goed houdbaar. Redelijk laag stukgewicht. Groot deel niet bruikbaar. Kentucky (Clause): Vlak groeiend type andijvie met redelijk hoge kroppen en een zeer goede kropvulling. Smalle nerven. Was zeer randgevoelig, wat gevoelig voor mangaangebrek maar sterk tegen smet. Niet goed houdbaar. Redelijk laag stukgewicht. Veel wit na bleking. Milady (Clause): Had een zeer opgerichte groeiwijze en vormde hoge kroppen met een goede kropvulling. Redelijk brede nerven maar fijne krul. Was redelijk sterk tegen rand en smet. Redelijk goede houdbaarheid. Redelijk laag stukgewicht. Groot aandeel bruikbaar en veel wit. Salad King (Tozer): Vlak groeiend type met lange bladeren en zeer grove bladkrul. Zeer slechte kropvulling. Vormde hoge kroppen, zeer brede nerven en was in deze proef sterk tegen rand en smet. Had een zeer groot snijvlak en was zeer graterig. Vertoonde veel holle snijvlakken. Minder goed houdbaar. Hoog stukgewicht. Klein aandeel bruikbaar product en zeer weinig wit. Starly (Clause): Opgericht type andijvie met hoge kroppen met een minder goede kropvulling. Redelijk brede nerven. Was sterk tegen rand en redelijk sterk tegen smet. Vertoonde holle snijvlakken. Mooie gesloten broek. Redelijk goed houdbaar. Redelijk laag stukgewicht. Groot deel niet bruikbaar, indien niet gebleekt ook zeer weinig wit. Myrna (Enza): Vormde zeer opgerichte en hoge kroppen met een redelijk goede vulling. Redelijk brede nerven en redelijk fijne krul. Was redelijk sterk tegen smet en rand. Vertoonde veel holle snijvlakken en het snijvlak was groot. Goede houdbaarheid. Redelijk hoog stukgewicht, vooral ongebleekt. BESLUIT KRULANDIJVIE De beste resultaten zijn met Milady (Clause) bekomen. Perceval (Rijk Zwaan), Jolie (S&G), Monos (Bejo) en Myrna (Enza) scoren redelijk. Galia (Limagrain - Vilmorin) is een très fine maraîchère type en Marconi (Rijk Zwaan) een fine maraîchère type. Deze types zijn niet erg gewenst bij de versnijderijen vanwege minder oogstzeker en bijgevolg ook duurder. Salad King (Tozer) is helemaal ongeschikt vanwege zijn te gerekte bladeren met te veel nerven