ManSafe voor daken Valbeveiligingssystemen voor dakonderhoud

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "ManSafe voor daken Valbeveiligingssystemen voor dakonderhoud"

Transcriptie

1 Toepassingenbrochure ManSafe voor daken Valbeveiligingssystemen voor dakonderhoud Constant Force anker Vrijstaand Constant Force anker WalkSafe VersiRail

2 Inleiding Vallen van hoogte is tegenwoordig de voornaamste doodsoorzaak en een van de belangrijkste oorzaken van ernstig letsel op het werk. Voor ondernemingen met werknemers die snel en effectief op hoogte werk moeten uitvoeren was valbeveiliging altijd al een belangrijke kwestie. En het wordt steeds belangrijker nu regelgevende instanties een steeds strengere wetgeving opstellen omtrent: van de werknemers Bent u verantwoordelijk? Dat zou best wel eens kunnen. Volgens de gezondheids- en veiligheidswetgeving zijn al deze mensen plichthoudend, dat wil zeggen verantwoordelijk voor het verzorgen van voldoende valbeveiliging en mogelijk aansprakelijk voor een ongeval. Ontwerper/Architect Gezondheids- en veiligheidsmanager Facilitaire diensten CDM coördinator Hoofdaannemers/ onderaannemer Gebouweigenaar/ beheerder Wat u moet doen Het officiële advies aan verantwoordelijken kan als volgt worden samengevat: de werknemers niet aan onnodig risico worden blootgesteld nemen, maak dan gebruik van een valbeveiligingssysteem om de gevolgen van een val tot het minimum te beperken Latchways plc wereldwijd toonaangevend in valbeveiliging 2

3 ManSafe voor daken Waar is valbeveiliging vereist? Voorbeelden van valbeveiliging op daken 1 Toegang tot het dak: Toegang via ladders en luiken 2 Dakranden: Toegang voor het reinigen van goten, controleren van lekkages, inspecties en onderhoud van de rest van het dak 3 Apparatuur op het dak: Airconditioning apparatuur, satellietschotels en zonnepanelen dienen regelmatig te worden geïnspecteerd 4 Loopbruggen: Loopbruggen moeten van een valbeveiligingssysteem worden voorzien 5 Dakramen: Valbeveiliging vereist voor reiniging en onderhoud Alle daken vereisen een vorm van toegang voor: 3

4 ManSafe voor daken Wat zegt de wet-/en regelgeving? Een groot deel van de voorschriften in de Arbowet 98, het Arbobesluit en de Arboregelgeving komt voort uit de verplichtingen die de Europese Unie stelt. In relatie tot het onderwerp vallen van hoogte is de EU- richtlijn voor tijdelijke mobiele bouwplaatsen (92/57/EEC) van kracht. Arbowet 1998 Arbobesluit Arboregeling Arbobesluit Valgevaar is één van de meest besproken onderwerpen in de bouw. In het Arbobesluit krijgt valpreventie aandacht. Voorzieningen tegen valgevaar, routes van en naar de werkplek en enige andere specifieke onderwerpen uit het bouwproces (die een directe relatie hebben met het onderwerp) komen hierin aan de orde. Wanneer moet de werkplek worden beveiligd? is dan 2,5 meter. waardoor de gevolgen van de val ernstiger worden, zoals het werken boven water en de aanwezigheid van verkeer, dienen er eveneens maatregelen onder de 2,5 meter genomen te worden. Maatregelen Arbowet 1999 Arbobeleidsregels De Arbowet 99 gaat ervan uit dat verbetering van de arbeidsomstandigheden een vast onderdeel moet zijn van de bedrijfsvoering. De wet is op werkgever en werknemer van toepassing. Uitgangspunt van de Arbowet is het voorkomen van risico s door: 1. Het probleem bij de bron aan te pakken. 2. Wanneer dat niet mogelijk is, moet de oplossing worden gezocht in een collectieve maatregel (gericht op alle betrokken werknemers). 3. Als het gevaar daarmee niet weg is, mag er worden gekeken naar andere individuele maatregelen zoals het verstrekken van persoonlijke beschermingsmiddelen. 4. Het verstrekken van persoonlijke beschermingsmiddelen. Bij het kiezen van maatregelen om valgevaar terug te dringen, dient een vaste volgorde in aanpak te worden gehanteerd. Uitgangspunt is dat de maatregelen, die fundamenteel de veiligheid bevorderen, het eerst worden ingezet: door technische/organisatorische maatregelen. voorrang op maatregelen gericht op individuele bescherming. 5

5 Kwaliteitsproducten Latchways richt zich primair op het leveren van valbeveiligingsproducten voor alle industriële, constructie- en onderhoudstoepassingen. De systemen zijn o.a. geïnstalleerd in stadions, winkels, op hoogspanningsmasten, in industriële complexen en vooraanstaande locaties zoals het Eden Project, Pier 6 op Gatwick Airport, Hongkong Airport en Grand Central Station in New York. Latchways heeft nauw samengewerkt met de voornaamste fabrikanten van dakbedekkingssystemen om een complete reeks valbeveiligingssystemen voor alle soorten daksystemen en dakontwerpen te ontwikkelen. Constant Force Innovatie in valbeveiliging Latchways heeft het wetenschappelijke principe van Constant Force toegepast op de valbeveiligingsindustrie en biedt een eenvoudig te installeren, betrouwbare en betaalbare oplossing voor het veilig werken op daken. De principes van valbeveiliging zijn gebaseerd op effectieve belastingbeheersing. Het systeem moet de valkracht van personen kunnen opvangen en de energie hiervan kunnen absorberen. Van oudsher werd dit bereikt door het bevestigen van het systeem aan de constructie van het gebouw, waarbij het ankerpunt de belasting moest absorberen. Dit veroorzaakte per definitie problemen voor ontwerpers en installateurs omdat de locatie van het systeem werd bepaald door de constructieonderdelen van het gebouw. Het installeren van het systeem was tijdrovend omdat het systeem zowel boven als beneden moest worden bevestigd. Een dergelijke installatiemethode kan problemen veroorzaken met garanties, lekkage en koudebrugvorming. Het Constant Force anker van Latchways hoeft niet aan de structuur van het gebouw te worden bevestigd en kan daarom veel gemakkelijker worden geïnstalleerd (zie pagina 8 en 9). Door gebruik van de Constant Force technologie wordt de belasting die ontstaat tijdens het vallen door het volledige systeem geabsorbeerd, zoals afgebeeld in onderstaande grafiek. Prestatie van het Constant Force anker in vergelijking met star anker Valkracht (kn) Belasting geabsorbeerd door star anker Belasting geabsorbeerd door Constant Force anker 6

6 ManSafe voor daken Wetgeving en materieelnormen Naast evaluatie door onze eigen experts worden Latchways producten onafhankelijk getest en geverifieerd. De producten voldoen aan of overtreffen alle betreffende veiligheidsnormen. De belangrijkste Europese normen zijn: geleiders. Starre ankerlijn. met geleiders. Flexibele ankerlijn. voorkomen van het vallen van hoogte. Systemen voor positionering van het werk. Valbescherming met intrekmechanisme. Volledig lichaamsharnas. Valbeschermingssystemen. Verankeringssystemen. De belangrijkste norm is EN 795, die altijd door Latchways wordt toegepast. Technologische ontwikkelingen betekenen dat de aard van de verankeringsmiddelen is veranderd. Daarom voert Latchways volledige daksysteemtesten uit (6 m x 6 m) om de installatie ter plekke na te bootsen. Dit is een minimumvereiste bij oplossingen die op het dak worden gemonteerd. De Constant Force systemen worden aanbevolen en zijn goedgekeurd voor gebruik door de meeste fabrikanten van daksystemen. Informatie over het installeren van de systemen op alle type daken is te vinden in de ManSafe bestekschrijvers handleiding van Latchways die op verzoek verkrijgbaar is of beschikbaar is op 7

7 Constant Force anker: Systeemontwerp 40 meter Typische dakindeling voor een perimetersysteem met de verschillende systeemonderdelen. De ankers mogen niet verder dan 10 meter van elkaar zijn geïnstalleerd. Ontwerpers moeten ervoor zorgen dat toegang tot alle delen van het dak mogelijk is zonder aanpassing van persoonlijke beveiligingsmiddelen. Latchways biedt u een systeemontwerp op maat dat voldoet aan uw projecteisen. E A B B C C C C C Dakluik NOK D B B 20 meter spec@latchways.com voor meer informatie. D C C C C C D WalkSafe systeem A. Eindanker B. Verstelbaar anker C. Tussenanker D. Hoekanker E. Eindanker Systeemonderdelen De volgende onderdelen van het systeem stellen werknemers in staat handenvrij te werken. Latchways onderdelen worden uit roestvrij staal van marinekwaliteit vervaardigd en apart genummerd zodat ze volledig traceerbaar zijn. Er is jaarlijkse inspectie en onderhoud vereist. Transfasteners De gebruiker, die een harnasgordel draagt met een energie absorberende veiligheidslijn, is continu aan het systeem vastgehaakt door middel van een Transfastener die draait en op deze manier de tussenliggende kabelsteunen kan passeren. ClimbLatch-systeem nodig, in plaats van een Transfastener. Spanschroef De spanschroef fungeert als kabelafsluiter en zorgt voor het aanspannen van het systeem. De integrale indicatorschijf draait vrij zodra de juiste spanning is bereikt. Gaffelverbinding De gaffelverbindingspin fungeert als een kabelafsluiter op het tegenovergestelde einde van het systeem van de spanschroef. Hoekklem van 90 Deze uit één stuk vervaardigde hoekklem kan aan een tussenanker worden bevestigd en voorziet in een hoekverandering van Verstelbare klem Deze klem wordt aan een tussenanker vastgemaakt en voorziet in een als op het verticale vlak. D-ring en hanger De D-ring en hanger vormen een tussenliggende kabelsteun. De kabel wordt door de hanger gevoerd, zodat de Transfastener langs de hele lengte van het systeem kan verschuiven zonder los te koppelen. 10

8 ManSafe voor daken WalkSafe systeem In de meeste gevallen is het niet praktisch om toegang tot een dak te voorkomen. Daarom is de ideale oplossing een vlak antislip oppervlak dat bescherming biedt tegen alle mogelijke risico s op vallen. WalkSafe zorgt voor een afgebakende route voor het zich verplaatsen van werknemers op plekken met valgevaar. WalkSafe wordt vervaardigd van gerecycled PVC-U, heeft een antislip oppervlak en is bevestigd aan het dak. Wanneer daken potentieel druk belopen worden omdat er vaak toegang nodig is in verband met onderhoud, inspectie van het materieel, controle van de luchtkwaliteit, schoonmaken van dakramen e.d. verdeelt WalkSafe de belasting evenredig over het dak zodat slijtage van het daksysteem zelf verminderd wordt. WalkSafe is geschikt voor alle grote daksystemen: staande felsverbinding, samengesteld, ter plaatse gemonteerd, verdekte bevestiging en enkellaags membraan. Op maat vervaardigde WalkSafe oplossingen voor cementen, leien en bitumen dakbedekkingen zijn op aanvraag beschikbaar. Belangrijkste voordelen (met BBA-certificaat) daksystemen doorstaan 11

9 WalkSafe: Systeemindeling De richting van de WalkSafe vloerdelen binnen het systeem wordt beschreven als breedterichting (WalkSafe ligt dwars op het dakprofiel) of lengterichting (WalkSafe ligt parallel aan het dakprofiel). Het systeem kan op vier manieren worden gelegd om hoeken en wijzigingen in de richting op te nemen: Als T-deel, lengterichting op breedterichting of omgekeerd, of als hoekdeel ofwel naar het uiteinde van een in de breedterichting gelegd deel of de zijkant van een in de lengterichting gelegd deel. 12

10 ManSafe voor daken WalkSafe: Bevestigingsinformatie De eenvoud van het WalkSafe systeem maakt snelle en eenvoudige installatie mogelijk. De 3 meter lange panelen hoeven slechts aan de bovenkant van het daksysteem bevestigd te worden. Meestal doorboren de bevestigingen niet het dak. Breedterichtingsysteem op daksysteem met staande felsverbinding Lengterichtingsysteem op samengesteld dak Bevestigingsinformatie Bevestigingsmethode: Staande felsverbinding klemmen Bevestigingsmethode: Borgbeugels Breedterichtingsysteem op ter plekke gemonteerd dak Lengterichtingsysteem op enkellaags membraandak Lengterichtingsysteem op dak met verdekte bevestiging Bevestigingsmethode: Borgbeugels Bevestigingsmethode: panelen worden aan elkaar verbonden met beugelsluitingen Bevestigingsmethode: Verdekte bevestigingsklemmen 13

11 WalkSafe: Hellend daksysteem De flexibiliteit in het ontwerp van WalkSafe betekent dat het systeem gebruikt kan worden als vlakke loopbrug voor toegang tot alle hellingsvlakken. Treden op dak met staande felsverbinding Gaat het om een vlakke loopbrug, dan is het belangrijk dat de juiste hoek van het dak wordt opgegeven, omdat de nivelleersteunen op maat worden gemaakt voor elke opdracht. Dwars liggende WalkSafe-systemen maken gebruik van andere onderdelen dan de trapsystemen. U dient daarom zorgvuldig aan te geven tot welk dakdeel de toegang nodig is. Dwarssysteem met verdekte bevestiging Vereiste hellingshoek Vereiste hellingshoek 14

12 ManSafe voor daken WalkSafe: Systeemonderdelen Lengterichtingsysteem voor samengesteld dak Borgbeugel Breedterichtingsysteem voor daksysteem met staande felsverbinding Staande felsverbinding klem Borgbeugel Trapsysteem voor samengesteld dak Zelftappende schroef Dwarsliggend breedterichtingsysteem voor dak met staande felsverbinding Steunrail Borgbeugel Lengterichtingsysteem voor enkellaags membraandak Beugelsluiting 15

13 VersiRail-systeem Indien u wilt voorkomen dat werknemers aan valgevaar worden blootgesteld, biedt de VersiRail u een esthetisch verantwoorde collectieve beschermingsoplossing voor vlakke oppervlakken met waarbij boren in of doorboren van het dak niet nodig is, of als vaste versie die permanent aan het dak bevestigd kan worden. Zowel de vrijstaande als de vaste oplossingen zijn verkrijgbaar in drie stijlen: recht, gebogen of schuin, en in drie vormen van afwerking: onbehandeld, gepolijst of met poedercoating in een RAL-kleur. Een vrijstaande VersiRail kan ook geleverd worden in een opvouwbare versie. Wanneer het systeem niet in gebruik is, kan het opgevouwen worden. Het ligt dan plat op het dak. Een hekwerk moet altijd zo worden ontworpen dat het minimaal 1,1 m hoog. Het vaste VersiRail-systeem heeft staanders die verkrijgbaar zijn in verschillende hoogtes (van mm), zodat het geschikt is voor balustrades van verschillende hoogte. Voor extra veiligheid wordt VersiRail met knierails geleverd. Extra knierails kunnen naar wens geleverd worden. Belangrijkste voordelen en EN plat daksysteem uw specifieke eisen (300, 500, 700, 900, 1000 en 1100 mm) VersiRail: Vrijstaand rechtop VersiRail: Vast rechtop 16

14 ManSafe voor daken VersiRail: Systeemopties Rechte staanders Dit eenvoudige ontwerp past uitstekend bij de strakke lijnen en contouren van een gebouw. Het systeem met rechte staanders is vooral geschikt voor bescherming bij toegangspunten tot het dak en langs loopbruggen. 74 mm 1150 mm Systeem met rechte staanders met: 1) Voet montageplaat 2) Muur-montageplaat 100 mm 1310 mm 3) Z-vormige montageplaat 4) Opstand-montageplaat mm 600 mm 185 mm Gebogen staanders Naast de belangrijkste functie, d.w.z. collectieve bescherming, kan het systeem met gebogen staanders op het ontwerp van een gebouw aansluiten. Bovendien houdt deze oplossing mensen verder weg van de dakrand en biedt dus meer veiligheid. 440 mm 1150 mm 645 mm 172 mm 185 mm 1310 mm 600 mm 254 mm 100 mm Systeem met gebogen staanders met: 1) Voet montageplaat 2) Muur-montageplaat 3) Z-vormige montageplaat 4) Opstand-montageplaat

15 VersiRail: Systeemopties Schuine staanders systeem esthetisch aangenamer maakt en er bovendien voor zorgt dat het minder goed zichtbaar is vanaf de grond. Het resultaat is een betere integratie van VersiRail in het ontwerp van het gebouw. 315 mm 172 mm 1150 mm 1310 mm 185 mm 600 mm 100 mm Systeem met schuine staanders met: 1) Horizontale montageplaat 2) Muur-montageplaat 3) Z-vormige montageplaat 4) Opstand-montageplaat Vrijstaand opvouwbaar Wanneer deze vorm van collectieve bescherming niet in gebruik is, liggen de opvouwbare staanders plat op het dak en zijn ze onzichtbaar vanaf de grond. Zo wordt veiligheid gecombineerd met bouwkundige esthetiek. Verkrijgbaar met rechte, gebogen of schuine staanders. 75 mm 1150 mm 1310 mm mm 0 m 172 mm 185 mm 600 mm 254 mm m 18

16 ManSafe voor daken VersiRail: Systeemonderdelen Accessoires VersiRail is buitengewoon flexibel in het gebruik door de modulaire, gemakkelijk te bevestigen onderdelen. Hierdoor zijn vele verschillende configuraties mogelijk. Hoeken Als het hekwerk van richting moet hoekdeel geleverd worden, of kunnen er Koppelstukken Er zijn T-verbindingen, hoekdelen en verbindingsdelen verkrijgbaar om allerlei systeemindelingen mogelijk te maken. Afsluitbochten In situaties waar VersiRail moet eindigen en niet direct op een deel van het gebouw kan worden bevestigd, kan een afsluitbocht de oplossing vormen. Ditzelfde onderdeel kan in de lengte van een systeem ingevoegd worden om een veilig in-/uitgangspunt te markeren. Toegangshek Op punten waar VersiRail toegang tot een gevarenzone voorkomt, zoals een dakraam of luik, maar er wel toegang nodig kan zijn voor onderhoud, biedt een toegangshek geschoold personeel gecontroleerde toegang. Schoprand Op daken of oppervlakken waar er geen opstand is bij de dakrand (of een opstand lager dan 100 mm), kan een schoprand aan de onderkant van de VersiRail worden bevestigd. Extra contragewichten Waar zich een afsluitbocht, hoek of speciaal toegangspunt bevindt in een systeem, kunnen extra gewichten nodig zijn om de stabiliteit te vergroten. Bevestigingsopties Er zijn verschillende klemmen verkrijgbaar om het systeem aan een vlak dakoppervlak of een opstand te bevestigen met ofwel M10 of M12 bouten. Deze bevestigingen dienen, indien mogelijk, chemisch te worden verzegeld. Het is uitermate belangrijk de geschiktheid van het materiaal waarop de vaste VersiRail wordt geïnstalleerd, te controleren. Horizontale montageplaat (200, 250 of 300 mm hoog) Muur-montageplaat (open optie beschikbaar) Z-vormige montageplaat Opstand-montageplaat 19

17 ManSafe, WalkSafe, VersiRail en Constant Force zijn geregistreerde handelsmerken van Latchways plc Latchways plc, Hopton Park, Devizes, Wiltshire, SN10 2JP, Engeland Tel: +44 (0) Fax: +44 (0) Website: 7B-V1-10/11

HANDBOEK VOOR INSTALLATEURS

HANDBOEK VOOR INSTALLATEURS HANDBOEK VOOR INSTALLATEURS Handboek voor de installatie van VELUX dakvensters handboek voor de verwerkers van VELUX daglichtsystemen Voorwoord Inhoud Dit handboek is bedoeld voor de verwerkers van VELUX

Nadere informatie

Aan de slag met de RI&E. Een stap-voorstap handleiding voor ondernemers die geen risico willen lopen

Aan de slag met de RI&E. Een stap-voorstap handleiding voor ondernemers die geen risico willen lopen Aan de slag met de RI&E Een stap-voorstap handleiding voor ondernemers die geen risico willen lopen EEN RI&E Een RI&E? Als ondernemer wil ik graag geld verdienen, maar ik wil later geen werknemers tegen

Nadere informatie

Aan de slag met de RI&E. Een stap-voorstap handleiding voor ondernemers die geen risico willen lopen

Aan de slag met de RI&E. Een stap-voorstap handleiding voor ondernemers die geen risico willen lopen Aan de slag met de RI&E Een stap-voorstap handleiding voor ondernemers die geen risico willen lopen EEN RI&E Een RI&E? ALS ONDERNEMER WIL IK GRAAG GELD VERDIENEN, MAAR IK WIL LATER GEEN WERKNEMERS TEGEN

Nadere informatie

Vluchten op rolletjes

Vluchten op rolletjes Vluchten op rolletjes een verkenning naar de mogelijkheden van roltrappen in vluchtroutes als gelijkwaardige oplossing Rijswijk, Mei 2007 Status: vastgesteld in LNB van de NVBR, 3 mei 2007 opdrachtgever:

Nadere informatie

meest gestelde vragen over CE-markering De Gier Stam &

meest gestelde vragen over CE-markering De Gier Stam & meest gestelde vragen over CE-markering De Gier Stam & De 10 meest gestelde vragen over CE-markering De Gier Stam & Colofon De Gier Stam & Advocaten Lucasbolwerk 6 Postbus 815 3500 AV UTRECHT t: (030)

Nadere informatie

Hoe? Zo! Bring Your Own Device (BYOD)

Hoe? Zo! Bring Your Own Device (BYOD) Hoe? Zo! Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 2 Wat is BYOD? 4 3 Hoe kun je BYOD zinvol inzetten? 7 4 Wat zijn de consequenties van de invoering van BYOD? 10 5 Hoe werkt BYOD voor medewerkers? 14 6 Hoe kan ik BYOD

Nadere informatie

Werken aan toegankelijkheid

Werken aan toegankelijkheid Werken aan toegankelijkheid Handreiking toegankelijkheidsbeleid met praktische adviezen voor gemeenten Auteurs: Nienke Blijham Judith van Lier Monique Vernoy (redactie) 1 Colofon 2011 Vilans Niets uit

Nadere informatie

Werken op hoogte Ir. Christl BOLLE Adviseur AD Humanisering van de arbeid Afdeling Promotie van de arbeid Directie van de Modelwerkplaats

Werken op hoogte Ir. Christl BOLLE Adviseur AD Humanisering van de arbeid Afdeling Promotie van de arbeid Directie van de Modelwerkplaats Werken op hoogte Ir. Christl BOLLE Adviseur AD Humanisering van de arbeid Afdeling Promotie van de arbeid Directie van de Modelwerkplaats 03/10/2012 1 Inhoud 1. Overzicht wetgeving 2. Werken van op ladders

Nadere informatie

Gids met optimale richtlijnen voor hoogwerkers. Voorkomen van letsel doordat personen op het platform worden ingesloten of ingeklemd

Gids met optimale richtlijnen voor hoogwerkers. Voorkomen van letsel doordat personen op het platform worden ingesloten of ingeklemd Gids met optimale richtlijnen voor hoogwerkers Voorkomen van letsel doordat personen op het platform worden ingesloten of ingeklemd Strategisch forum voor Construction Plant Safety Group Ref. IPAF NLT1

Nadere informatie

Zelfstandigen en de Arbowet

Zelfstandigen en de Arbowet Zelfstandigen en de Arbowet De Inspectie SZW werkt samen aan eerlijk, gezond en veilig werk en bestaanszekerheid voor iedereen Zelfstandigen en de Arbowet Deze brochure vertelt u meer over de belangrijkste

Nadere informatie

Arbeidsrisico s bij de behandeling van containers

Arbeidsrisico s bij de behandeling van containers De Arbeidsinspectie maakt deel uit van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Arbeidsrisico s bij de behandeling van containers Postbus 11563 2502 AN Den Haag www.arbeidsinspectie.nl Bestelnummer

Nadere informatie

Vernieuwd overzicht van en-normen voor handschoenen. www.ansell.eu

Vernieuwd overzicht van en-normen voor handschoenen. www.ansell.eu Vernieuwd overzicht van en-normen voor handschoenen 3 meer aandacht voor gezondheid en veiligheid De Europese Akte beperkt zich niet alleen tot het wegwerken van handelsbarrières, maar streeft in heel

Nadere informatie

Wat is een Arbocatalogus?

Wat is een Arbocatalogus? Wat is een Arbocatalogus? Wat is een Arbocatalogus? Uitgave: Stichting van de Arbeid Juni 2007 Colofon De in 1945 opgerichte Stichting van de Arbeid is een (privaatrechtelijk) landelijk overlegorgaan van

Nadere informatie

Voorstel van wet tot het geven aan gemeenten van de verantwoordelijkheid voor schuldhulpverlening (Wet gemeentelijke schuldhulpverlening)

Voorstel van wet tot het geven aan gemeenten van de verantwoordelijkheid voor schuldhulpverlening (Wet gemeentelijke schuldhulpverlening) Voorstel van wet tot het geven aan gemeenten van de verantwoordelijkheid voor schuldhulpverlening (Wet gemeentelijke schuldhulpverlening) Allen, die deze zullen zien of horen lezen, saluut! doen te weten:

Nadere informatie

Leren vernieuwen. Zo! Open standaarden en open source software in het mbo. Hoe? Open standaarden en open source software in het mbo, Hoe? Zo!

Leren vernieuwen. Zo! Open standaarden en open source software in het mbo. Hoe? Open standaarden en open source software in het mbo, Hoe? Zo! Leren vernieuwen Hoe? Zo! Open standaarden en open source software in het mbo A Hoe? 1 Waarom een boekje over open standaarden en open source software in het mbo? 3 2 Wat zijn open standaarden, en waarom

Nadere informatie

BHV SVP! Ontruiming en Niet Zelfredzamen: Verkokerd Beleid. R.P. Wevers, 8ste leergang MCDM

BHV SVP! Ontruiming en Niet Zelfredzamen: Verkokerd Beleid. R.P. Wevers, 8ste leergang MCDM BHV SVP! Ontruiming en Niet Zelfredzamen: Verkokerd Beleid. R.P. Wevers, 8ste leergang MCDM Samenvatting Met regelmaat duiken er in de Nederlandse media berichten op, die doen vermoeden dat de voorbereiding

Nadere informatie

De Verordening Gedragscode (VGC) in het kort voor de AA-Accountant. Internetversie

De Verordening Gedragscode (VGC) in het kort voor de AA-Accountant. Internetversie De Verordening Gedragscode (VGC) in het kort voor de AA-Accountant Internetversie De Verordening Gedragscode (VGC) in het kort voor de AA-Accountant Internetversie 2007 NOvAA Niets uit deze uitgave mag

Nadere informatie

Stabulletin. De bouw wordt. Jack Liemburg: Tailormade is de toekomst JAARGANG 29 NUMMER 02 SEPTEMBER 2014

Stabulletin. De bouw wordt. Jack Liemburg: Tailormade is de toekomst JAARGANG 29 NUMMER 02 SEPTEMBER 2014 Stabulletin JAARGANG 29 NUMMER 02 SEPTEMBER 2014 Jack Liemburg: Tailormade is de toekomst Monika Chao-Duivis, directeur van het Instituut voor Bouwrecht: De bouw wordt steeds meer een kennisindustrie VOORWOORD

Nadere informatie

Professionalisering van besturen in het primair onderwijs

Professionalisering van besturen in het primair onderwijs Professionalisering van besturen in het primair onderwijs 2 - Professionalisering van besturen in het primair onderwijs Professionalisering van besturen in het primair onderwijs Verslag van de commissie

Nadere informatie

De markt als toezichthouder. private kwaliteitsborging in de bouw

De markt als toezichthouder. private kwaliteitsborging in de bouw De markt als toezichthouder private kwaliteitsborging in de bouw De markt als toezichthouder private kwaliteitsborging in de bouw Onderzoek van Stichting Bouwkwaliteit in opdracht van het Ministerie van

Nadere informatie

Uitbesteding, van strategie tot organisatorische werkelijkheid

Uitbesteding, van strategie tot organisatorische werkelijkheid Uitbesteding, van strategie tot organisatorische werkelijkheid F3010 1 Uitbesteding, van strategie tot organisatorische werkelijkheid Drs. J. de Bruijn Ontleend aan het boek Uitbesteding, Samsom bv, 1999.

Nadere informatie

Camera s in het publieke domein. Privacynormen voor het cameratoezicht op de openbare orde INHOUD. A.H.C.M. Smeets

Camera s in het publieke domein. Privacynormen voor het cameratoezicht op de openbare orde INHOUD. A.H.C.M. Smeets ACHTERGRONDSTUDIES EN VERKENNINGEN 28 A.H.C.M. Smeets Camera s in het publieke domein INHOUD Privacynormen voor het cameratoezicht op de openbare orde A.H.C.M. Smeets Camera s in het publieke domein INHOUD

Nadere informatie

Leidraad zorgvuldig adviseren over vermogensopbouw. De klant centraal bij financieel dienstverleners

Leidraad zorgvuldig adviseren over vermogensopbouw. De klant centraal bij financieel dienstverleners Leidraad zorgvuldig adviseren over vermogensopbouw De klant centraal bij financieel dienstverleners Autoriteit Financiële Markten De AFM bevordert eerlijke en transparante financiële markten. Wij zijn

Nadere informatie

HET GEBRUIK VAN ALGEMENE VOORWAARDEN

HET GEBRUIK VAN ALGEMENE VOORWAARDEN HET GEBRUIK VAN ALGEMENE VOORWAARDEN Inleiding 2 1. Wat zijn algemene voorwaarden? 3 2. Eisen voor toepasselijkheid 4 3. Uitzonderingen 6 3.1 Grote ondernemingen 6 3.2 Wederpartij gebruikt (nagenoeg) dezelfde

Nadere informatie

Samen beter aan de slag

Samen beter aan de slag Samen beter aan de slag De Nieuwe Arbowet Arbonieuwestijl.nl samen beter aan de slag 1 Inhoudsopgave Nieuwe Arbowet 3 Verantwoordelijkheidsverdeling overheid en werkgevers/werknemers 5 Wijzigingen in de

Nadere informatie

Graafschade voorkomen aan kabels en leidingen

Graafschade voorkomen aan kabels en leidingen Bouwprocesmanagement Graafschade voorkomen aan kabels en leidingen Richtlijn zorgvuldig graafproces P u b l i c a t i e 2 5 0 CROW is het nationale kennisplatform voor infra structuur, verkeer, vervoer

Nadere informatie

ARBOcatalogusthema: Geluid op de werkplek

ARBOcatalogusthema: Geluid op de werkplek PRAKTISCH ARBOBELEID IN DE GRAFIMEDIA 4 ARBOcatalogusthema: Geluid op de werkplek Uitgave van: Werkgroep Arbeid & Gezondheid Grafimedia, versie 4 Auteurs: Koen Gruitrooij en Peter Tegel, Dienstencentrum

Nadere informatie

SpelregelS veldvoetbal

SpelregelS veldvoetbal SpelregelS veldvoetbal uitgave juli 2011 knvb.nl Spelregels veldvoetbal Nederlandse uitgave Laws of the Game 2011-2012 Uitgave juli 2011 Opmerkingen bij de spelregels Opmerkingen bij de spelregels Aanpassingen

Nadere informatie

Innovatie. meteffect. Adviescommissie Bibliotheekinnovatie

Innovatie. meteffect. Adviescommissie Bibliotheekinnovatie Innovatie meteffect Adviescommissie Bibliotheekinnovatie Innovatie meteffect Adviescommissie Bibliotheekinnovatie Inhoud 4 Samenvatting 6 1 Inleiding 12 2 Programmalijnen 13 13 14 14 14 15 15 Programmalijn

Nadere informatie