Veilig en gezond werken met landbouwmachines

Transcriptie

1 Veilig en gezond werken met landbouwmachines Resultaten expertmeeting 27 november 2013

2 Hoe kunnen leveranciers en gebruikers er samen voor zorgen dat er alleen landbouwmachines op de markt komen waarmee veilig en gezond kan worden gewerkt? En wat is daarbij de rol van de Inspectie SZW? Het antwoord op die vragen stond centraal van de expertmeeting die de Inspectie SZW organiseerde op woensdag 27 november Europa stelt veiligheids- en gezondheidseisen aan producten die op de Europese markt komen. Deze producten mogen geen gevaar opleveren voor onder meer de veiligheid en gezondheid van werknemers en consumenten. De lidstaten zijn verplicht toezicht te houden op juiste toepassing van de Europese richtlijnen. In Nederland houdt de Inspectie SZW het markttoezicht op een aantal productgroepen voor professioneel gebruik. Ze voert op basis van gerichte risicoanalyses controles uit, dus daar waar de grootste risico s en de grootste effecten te verwachten zijn. Landbouwmachines zijn risicovolle producten. De essentiële veiligheids- en gezondheidseisen voor (landbouw)machines staan vermeld in de Europese richtlijn 2006/42/EG, ook wel machinerichtlijn genoemd. De inspectie wil dat werknemers in Nederland erop kunnen vertrouwen dat de landbouwmachines die zij gebruiken goed zijn. Samen verkennen De Inspectie SZW ziet dat fabrikanten, importeurs en handelaren niet altijd weten aan welke wettelijke eisen zij moeten voldoen. Brancheorganisaties van deze bedrijven kunnen ervoor zorgen dat hun leden worden geïnformeerd over hun minimale verplichtingen. De inspectie werkt verder aan een risicoanalyse voor markttoezicht. Daarbij maakt ze graag gebruik van de kennis en ervaring van de marktpartijen, van gebruikers en leveranciers. Bij inspecties is de fase van dialoog voorbij, maar in de fase ervoor is het de uitdaging om samen te verkennen waar nieuwe vormen van toezicht wenselijk zijn. Een veilige werkplek zou het uitgangspunt van de werkgever moeten zijn, niet het voldoen aan wet- en regelgeving. Kennisgebrek en andere knelpunten Het gebrek aan kennis van de wet- en regelgeving herkennen de deelnemers. Ze zien dat er zowel aan de kant van leveranciers als gebruikers nog het nodig te doen is. Veel machineproducenten hebben kennis van de wet- en regelgeving, maar het toepassen ervan in de praktijk blijft aandacht vragen. Vooral als lokale constructiebedrijven maatwerkproducten voor de landbouw maken kan het mis gaan. Deze bedrijven hebben te weinig kennis in huis om de arbeidsrisico s van hun Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Inspectie SZW Gezond en veilig werken met landbouwmachines 2

3 product juist te kunnen inschatten. Daarnaast komt het nogal eens voor dat gebruikers na de aanschaf aanpassingen doen aan de machine; ook hieraan kleven risico s. Het demonteren van onhandige beschermkappen is een bekend voorbeeld. Voor trekkers geldt dat ook de combinatie met het werktuig erachter van belang is. Is er een goede trekhaak voldoende en worden de juiste beremmingen gebruikt? Kortom, de adviesrol van de leverancier is van groot belang. Hij moet weten hoe een agrariër de machine wil gebruiken om de juiste producten aan te kunnen bieden. Een ander knelpunt is dat gebruikersinstructies vaak niet of niet goed gelezen worden. Daarbij komt dat machines ook gebruikt worden door tijdelijke krachten, die vaak minder ervaren zijn in het gebruik ervan. Bij de bollenteelt bijvoorbeeld worden nog steeds machines gebruikt die niet voldoen aan de Europese richtlijnen. Resultaten expertsessie Alle machines in Europa moeten voldoen aan de Europese machinerichtlijn. Deze 86 pagina s tellende richtlijn kent veel bepalingen. Hieronder staan de onderwerpen die volgens de deelnemers van de expertsessie extra aandacht verdienen. De fabrikanten en/of leveranciers: testen hun machines in alle denkbare voorkomende gebruikssituaties; hebben alle risico s beoordeeld en nemen op basis hiervan passende maatregelen; maken gebruikers bewust van de arbeidsrisico s van hun product en geven goede en volledige gebruikersinstructies; maken ergonomisch ontworpen producten, die comfortabel zijn en bedieningsgemak bieden. Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Inspectie SZW Gezond en veilig werken met landbouwmachines 3

4 De afnemers: formuleren hun gebruikseisen en wensen nauwkeurig en kopen de juiste machines in; geven duidelijke werkinstructies aan hun personeel; houden toezicht op het juist gebruik van de machine; zorgen voor een goede staat van onderhoud van hun machines; zien erop toe dat werknemers niet te lang werken met de machines. De inspectie: is zichtbaar voor de landbouwsector, bijvoorbeeld door aanwezig te zijn op belangrijke landbouwbeurzen; geeft voorlichting over de Europese veiligheids- en gezondheidseisen aan machines. Het is een utopie dat bietenrooiers niet meer vastlopen, maar ik denk dat we met bijvoorbeeld sensortechniek deze machines wel veiliger kunnen maken. Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Inspectie SZW Gezond en veilig werken met landbouwmachines 4

5 Meer informatie Colofon Dit document is een kort verslag van de resultaten van een expertsessie die de Inspectie SZW in 2013 organiseerde voor marktpartijen van landbouw - machines. Projectleider Markttoezicht drs. Ineke Lemmen ilemmen@inspectieszw.nl Aan deze tekst kunnen geen rechten worden ontleend. De Inspectie SZW maakt deel uit van het ministerie van Sociale zaken en Werkgelegenheid Inspectie SZW Postbus AV Utrecht december 2013