Veel plezier met de godsdienstensite van samsam. We staan open voor vragen, opmerkingen en/of suggesties:

Transcriptie

1 Godsdiensten op Docentenhandleiding Waarom? Daarom! Religie speelt in samenlevingen een belangrijke rol. Op steeds meer scholen zitten kinderen met verschillende godsdienstige achtergronden. Ook de ontwikkelingen in de wereld (van oorlog tot ontwikkelingssamenwerking) moeten steeds vaker in het licht van religie worden gezien. Ontwikkelingsprojecten kunnen pas succesvol zijn wanneer er aandacht wordt geschonken aan de plaatselijke geloofsovertuigingen. Het onderwijs in Nederland besteedt in toenemende mate aandacht aan levensbeschouwelijke opvattingen. Dit geldt zowel de openbare als de bijzondere scholen. Om de wereld in al haar complexiteit te kunnen bevatten is het nodig dat de leerlingen kennis maken met de grote wereldgodsdiensten. Doelstelling Het doel van de wereldgodsdienstensite van samsam is: kennis van leerlingen te vergroten ten aanzien van de hoofdpunten van deze godsdiensten kinderen vanuit respect en begrip naar elkaar en anderen te leren kijken leren over de overeenkomsten en de verschillen tussen de godsdiensten Door het werken met de werkbladen, de website en het algemeen werkblad komt u tegemoet aan kerndoel 38: de leerlingen leren hoofdzaken over geestelijke stromingen die in de Nederlandse multiculturele samenleving een belangrijke rol spelen, en ze leren respectvol om te gaan met verschillen in opvattingen van mensen. Over de website U vindt de godsdiensten op Bij elke godsdienst wordt in elk geval ingegaan op: Waar in de wereld vind je de godsdienst? Enkele leerstellingen. Waar vinden de ceremonies plaats? Wat is het belangrijkste verhaal? Wat zijn de belangrijkste feesten? En nog veel meer. Per godsdienst zijn er vijf speurvragen ontwikkeld die de leerlingen zelfstandig kunnen maken. Zij krijgen online feedback en als ze àlle speurvragen van de godsdiensten hebben gemaakt, kunnen ze het algemene werkblad maken. Het algemene werkblad behandelt en vergelijkt zeven godsdiensten. Dat kan online, maar u kunt de vragen ook printen. Op die manier heeft u goed zicht op wat uw leerlingen hebben geleerd. 1

2 algemeen Projectweek. Als u nog zoekt naar inhoud voor een projectweek, dan is het thema godsdiensten misschien wat voor uw school? Deel de kinderen in groepjes in en laat ze een of twee godsdiensten doornemen. Behalve de informatie op kunt u hen in de bibliotheek en op het internet naar aanvullende informatie laten zoeken. Maak gebruik van gebedshuizen bij u in de buurt (bezoek een kerk, moskee of de tempel) of neem contact op met een COS ( Zij kunnen u helpen met gastsprekers, leskisten en dergelijke. Kringgesprek Elke godsdienst leent zich voor een kringgesprek. Inventariseer de religieuze achtergrond van de leerlingen (of hun ouders, voorouders). Hoeveel geloven zijn er in de klas? Welke kennen zij nog meer? Zijn ze allemaal anders? Waar gaan de geloven over? Door een kringgesprek bereikt u twee doelen: gezamenlijk in kaart brengen welke achtergrond kinderen meebrengen en u kunt tevens het kennisniveau omtrent godsdiensten peilen. Werkstuk/spreekbeurt Laat u leerlingen een werkstuk/spreekbeurt maken bij één van de godsdiensten. Kijk onder extra bij de verschillende religies, voor een mooi eigen voorblad. Veel plezier met de godsdienstensite van samsam. We staan open voor vragen, opmerkingen en/of suggesties: samsam@ncdo.nl Algemene (onderwijs )sites over godsdienst beeldbank.schooltv.nl PO > levensbeschouwing godsdienst Een godsdienst. Wat is dat? Een multiculturele Schooltv serie over rituelen bij de levensmomenten: geboorte, volwassen worden, huwelijk en dood. Op deze site is te ontdekken hoe hindoeïsme, jodendom, christendom, islam en humanisme stilstaan bij deze belangrijke levensmomenten. Een site waar u alle belangrijke feestdagen van verschillende religies kunt vinden. kinderenwebhotel.be/godsdienst/godsdienst.htm. Een mooie site waar leerlingen ook veel kunnen vinden. library.thinkquest.org/28350/?tqskip1=1. Een website door kinderen gemaakt over de wereldgodsdiensten. Hieronder vindt u lessuggesties per godsdienst animisme islam boeddhisme jodendom christendom voodoo hindoeïsme 2

3 Animisme Het animisme is een natuurgodsdienst waarbij geesten en voorouderverering belangrijk zijn. Een animist gelooft in het bestaan van goede en kwade geesten, die kunnen zitten in bomen, dieren en/of gebruiksvoorwerpen. De geesten moeten te vriend worden gehouden door het brengen van offers, het uitvoeren van ceremonies en rituele dansen. Animisme doordrenkt het hele leven van de aanhangers ervan. Het komt op de hele wereld in vele variaties voor. 1. Speurvragen: Surf naar thema s animisme. wereldbeeld van animisten; wat het walhalla is, wat een sjamaan doet en enkele praktijkvoorbeelden bij Chinezen en indianen. 2. Maskers nodig: knutselmateriaal en internet voor u en uw leerlingen duur: 1 2 uur vorm: klassikaal en individueel voorbereiding: organiseren van de internet toegang per leerling en klaarleggen knutselmateriaal Surf met uw leerlingen naar Landen Mali cultuur. Lees de tekst onder Volken en Magie (incl. de drie links). Stel de volgende vragen: Welk beroep hebben de meeste Dogon? Akkerbouwers die vooral uien, tomaten, gierst en sorghum verbouwen. Welk geloof hebben ze? Sommige Dogon zijn christenen. Toch is de oude Afrikaanse natuurgodsdienst, het animisme, nooit helemaal verdwenen. Rituele dansen zijn belangrijk bij animisten. Dogon mannen en jongens dragen daarbij een masker. Welke maskers worden genoemd op de site? Jongens beelden Dogon meisjes uit met hun zwartleren helmmaskers vol witte kaurischelpen. Je ziet vaak een student met groen haar; een rover en dief met een rood kuifje; jongens met dierenmaskers die een slang of konijn verbeelden, politie dansers gewapend met stok en speer en de jager die het brutale publiek moeten tegenhouden. Tip: Bij de volgende bewegingsles kunt u natuurlijk dansen/ bewegingen laten bedenken per masker. Laat elke leerling één van de voorbeelden kiezen en een masker maken. 3

4 Boeddhisme Boeddhisten volgen de leer van Boeddha, wat de 'verlichte' betekent. Boeddhisten geloven dat iedereen na zijn dood opnieuw wordt geboren. Dit nieuwe leven is afhankelijk van je karma (optelsom van alle goede en kwade dingen die je in je vorige leven gedaan hebt). Boeddhisten streven naar een toestand van volmaakte vrede (nirvana). Boeddha leert dat men om het nirvana te bereiken het Achtvoudige Pad moet bewandelen: het juiste inzicht, juiste besluit, juiste woord, de juiste daad, het juiste leven, het juiste streven, het juiste denken en de juiste meditatie. 1. Speurvragen Surf naar thema s boeddhisme. wereldbeeld van boeddhisten, de tempel, de feesten en de manier waarop je innerlijke rust bereikt. 2. Groepsopdracht nodig: 4 keer 12 kaartjes met daarop de vier edele waarheden en de acht levensadviezen van Boeddha (zie onder) tijd: ongeveer een uur De vier edele waarheden: 1. het leven is vol lijden 2. lijden wordt veroorzaakt door hebzucht 3. er is een manier om het lijden te stoppen 4. door de middenweg te volgen stopt het lijden de acht levensadviezen: 1. juist begrip 5. juiste daden 2. juist denken 6. juiste inspanning 3. juist werk 7. juiste opmerkzaamheid 4. juiste woorden 8. juiste concentratie Deze waarheden en adviezen vindt u ook op de boeddhisme site onder leer dharma. Deel de klas in vier groepen en geef hen de kaartjes. 1. welke kaartjes horen bij de edele waarheden en welke bij de levensadviezen? 2. laat de leerlingen bij elk levensadvies een concreet voorbeeld bedenken met de groep waardoor je door het opvolgen van deze adviezen een beter mens zou worden. Aan het einde van de opdracht presenteren de groepen aan elkaar welke voorbeelden zij hebben gekozen en waarom. Tip: u kunt uw leerlingen de kaartjes ook zelf laten maken. Eventueel met plaatjes van de site. 4

5 Christendom Het christendom is de religie gebaseerd op het leven van Jezus van Nazareth zoals beschreven in het Nieuwe Testament. Centraal staan: Zijn prediking, kruisdood en verrijzenis. Het christendom is een monotheïstische godsdienst; christenen geloven in één God, die bestaat uit God de Vader, God de Zoon en God de Heilige Geest: de heilige Drie eenheid. Christenen geloven dat Jezus de zoon van God is en de Messias, die voorspeld en aangekondigd werd in het Oude Testament. 1. Speurvragen. Surf naar thema s christendom. wereldbeeld van christenen; over de betekenis van de doop, de 10 geboden, belangrijke feestdagen en de voorbeeldfunctie van Jezus. 2. Groepsgesprek nodig: toegang voor u en uw leerklingen tot school tv op internet duur: min vorm: klassikaal voorbereiding: lees vooraf deze opdracht Kijk samen naar het filmpje over godsdiensten. > PO > levensbeschouwing > godsdienst > Een godsdienst. Wat is dat? Stel na afloop de volgende vragen: 1. Hakim legt uit hoe een godsdienst ontstaat. Wat zegt hij? Mensen willen altijd weten waarom ze hier op aarde zijn. En waarom er dieren zijn en planten. En er zijn al eeuwen mensen die geloven dat er één of meer goden zijn die dit allemaal hebben gemaakt. Ze geloven dat hun leven een bedoeling heeft, dat je niet zomaar dood gaat, maar dat er nog meer is dan dit leven.nou, de mensen die dat geloven hebben meestal samen een groep gevormd en zo'n groep noemen we een geloof, godsdienst of religie. 2. Welke andere wereldgodsdiensten zag je allemaal? Het hindoeïsme, het katholicisme en het protestantisme, jodendom en islam. 3. Wat gebeurt er met je na de dood, volgens de hindoes? Men komt terug op aarde, soms als een ander wezen: reïncarnatie. 4. Wat gebeurt er volgens jouw geloof na de dood? Maak hierover een opstel/tekening. 5

6 Hindoeisme Het hindoeïsme is een van s werelds oudste en invloedrijkste godsdiensten. Het is een erg gevarieerd geloof. In verschillende landen, regio s en dorpen komt men verschillende manieren van beoefening en geloof tegen. Omstreeks 600 v. Chr. strekte het hindoeïsme zich uit van India naar Sri Lanka, Cambodja, Maleisië, Indonesië en de Filippijnen. Later werd het in het grootste gedeelte van Oost Azië overschaduwd door het boeddhisme en de islam. 1 Speurvragen Surf naar thema s hindoeïsme. wereldbeeld van hindoes; over geluk, hoe je je gedraagt in de tempel, wensen bij de bruiloft en over het olifantenhoofd van Ganesh. 2. Een fantastisch verhaal of kopieën van de opdracht duur: 1 2 uur vorm: klassikaal en zelfstandig voorbereiding: evt. het verhaal van internet printen en kopieren. Eén kopie per leerling Uw leerlingen maken kennis met enkele belangrijke figuren in het hindoeïsme. Zij spelen een rol in de Ramayana. Voor de hindoes is de Ramayana een heel belangrijk verhaal. Ga naar Print en kopieer dit verhaal voor uw leerlingen. Laat de opdracht maken die onder aan de tekst staat. Laat leerlingen elkaars verhaal lezen en beoordelen. Lees daarna samen het officiële einde van deze episode van de Ramayana: groups.msn.com/vriendenvanbaliverhalen/ramayana.msnw. 6

7 Islam Het woord islam komt uit het Arabisch en betekent: overgave aan Allah en vrede aangaan. Mohammed heeft de basis gelegd voor de islam. Voor die tijd geloofden veel mensen in het Midden Oosten in verschillende goden. Mohammed (570 na chr) is de boodschapper van god, Allah. Hij legde de boodschappen vast in de Koran. Binnen de islam bestaan verschillende stromingen. De grootste groepen zijn de Soennieten en de Sjiieten. De islam is de snelst groeiende godsdienst op de wereld. 1. Speurvragen: Surf naar thema s islam. D.m.v. vijf speurvragen komen leerlingen meer te weten over de inhoud van de islam, de geschiedenis, de feesten en de belangrijkste verhalen. 2. De hemelreis van Mohammed duur: 30 minuten vorm: klassikaal Een van de belangrijkste en populairste verhalen uit de islam is De hemelreis van Mohammed. Lees het verhaal voor. Bespreek met de klas de volgende vragen: 1. Wie wist er eigenlijk dat Jezus en Mohammed elkaar kenden? 2. Wat is een profeet 3. Waarom is Jeruzalem zo n belangrijke stad? 4. Laat de kaart zien van Israël en wijs Jeruzalem aan. Laat uw leerlingen zelf een mooi verhaal te schrijven over een figuur uit de islam. De volgende websites kunnen hen inspireren: In de paragraaf Hoe verhoudt de islam zich tot het christendom en het jodendom? staat een mooi stuk over de basis van islam, jodendom en christendom. Op kennisnet.nl vindt u een lesbrief over de Ramadan. Op vindt u een link naar kind. Daar vindt u verschillende teksten uit de koran vertaald voor kinderen. Aanbevolen boeken: Wij vertellen je het mooiste verhaal Auteurs Farouk Achour & Senad Alić Uitgeverij Bulaaq 2004; ISBN Ramadan moebarak Auteur Aicha Teu Uitgeverij Bulaaq 2004; ISBN De hemelreis van Mohammed de engel kwam bij hem staan toen Mohammed in Mekka lag te slapen voor de moskee. De engel heette Jibrail. Hij pakte Mohammed bij zijn arm en wees op een wit rijdier dat voor de poort van de moskee stond. Het dier, Buraak, had vleugels aan zijn hoeven, waarmee het zich voortbewoog. De engel zette Mohammed op de rug van het dier en zo vloog Buraak samen met Mohammed en Jibrail naar Jeruzalem. Op de berg van de tempel stopte Jibrail. Daar, op het plein boven op de heuvel, zaten Mozes, Jesaja, Jezus en nog vele andere profeten. Na met hen gebeden te hebben, klom Mohammed met behulp van een ladder, een meraj, naar de zeven hemelen. In de zevende en hoogste hemel zag hij Allah. Daarna keerde Mohammed terug naar Mekka. Dit verhaal heeft ervoor gezorgd dat voor moslims Jeruzalem, na Mekka en Medina, ook een heilige stad is. Op de plek waar Mohammed naar de zevende hemel ging, werd later een prachtig gebouw neergezet: de Al aqsa moskee. 7

8 Jodendom Het jodendom is gegroeid uit de ideeën en gedachten van vele profeten. Eén van de grootste leiders van het jodendom is Mozes geweest. Voor de joden is er maar één God: hij heeft de wereld geschapen. Alleen deze God mag men aanbidden. Joden geloven dat er een Messias komt: hij zal het Koninkrijk Gods op aarde brengen. Dan zal een tijdperk van vrede en geluk aanbreken voor alle mensen. 1. Speurvragen Surf naar thema s jodendom. Op entreepagina vinden uw leerlingen dit icoontje: [icoontje toevoegen] D.m.v. vijf speurvragen komen ze meer te weten over de geschiedenis, het geloof, de heilige plaatsen en boeken en de feesten van het jodendom. 2. Muziekles nodig: muziek en tekst van Hava Nagila duur: 30 minuten vorm: klassikaal Hava Nagila is waarschijnlijk een van de meest bekende joodse liederen. Als u de muziek en tekst op school niet heeft, hoeft dat geen probleem te zijn. Op internet kunt u op verschillende sites de muziek beluisteren en downloaden. U kunt ook een CD bestellen met verschillende joodse liedjes: Kinderkoor de Vuurpijl zingt 17 liedjes over Jezus en Israël. Bestellen bij of bellen naar: Hava nagila (3x), venishmecha Hava naranena, (3x) venishmecha Uru achim (3 x) belev sameach Hava Nagila = laten we samenkomen venismecha = en gelukkig zijn hava neranena = laten we zingen Uru achim = wordt wakker broeders belev sameach = met een gelukkig hart. Links over jodendom: jodendom.startpagina.nl De site van het Joods Historisch museum. Kinderen kunnen daar online de tentoonstelling In Mokum staat een huis bekijken. 8

9 Voodoo Oorspronkelijk is het voodoo geloof (vodun) in West Afrika ontstaan. Daar heeft zich in de loop der eeuwen een religie ontwikkeld, waarin geloof in een schepper, bijgestaan door goden en godinnen, voorouders en geesten, fundamenteel is. In de 18 e eeuw is voodoo met de negerslaven naar de Nieuwe Wereld verhuisd. Zij brachten voodoo naar landen als Cuba, Haïti, Brazilië, het Caribische gebied en Suriname. 1. Speurvragen: Surf naar thema s voodoo. wereldbeeld van voodoo aanhangers; over priesters, over Haïti, over de bijzondere kracht van tweelingen en het avontuur van Ogoun. 2. Trommels maken nodig: knutselmateriaal (zie url hieronder) duur: 1 2 uur vorm: klassikaal en individueel voorbereiding: verzamelen en klaarleggen materiaal. Voodoo priesters gebruiken tijdens ceremonies allerlei voorwerpen om in contact te komen met geesten, bijvoorbeeld trommels. Ceremonies die op de site genoemd worden zijn: ter ere van de krijgsgod Koku, voor een goede oogst, bij overlijden, om de gunsten van geesten te winnen. Laat uw leerlingen een trommel maken die goed laat zien voor welke ceremonie hun trommel gebruikt wordt. Op members.home.nl/knutsel3/muziek2 vindt u tips voor het maken van trommels. In de komende muziekles kunt u leerlingen uitdagen een passend ritme voor hun trommel ceremonie te bedenken. Meer info over voodoo op landen Benin cultuur. 9