duurzaamheid, transparantie en connectiviteit

Transcriptie

1 PROJECTGEGEVENS SPECIAL PROJECT TNT Centre tekst nicole smolenaers FOTOGRAFIE JOOST BROUWERS Alexander van Berge opdrachtgever TNT Real Estate, Den Haag duboadviseur DGMR Raadgevende Ingenieurs bv, architect architectenbureau Paul de Ruiter, Arnhem Amsterdam constructeur Van Rossum Raadgevende Adviseurs, ontwikkelaar Triodos/OVG Green Offices bv, Rotterdam Amsterdam bouwpartner Boele & van Eesteren, Rijswijk LEED adviseur B en R Adviseurs voor Duurzaamheid, Amersfoort huurder locatie oppervlakte TNT Express (Corporate Head Office) Beukenhorst Zuid, Hoofddorp m 2 kantoorruimte m 2 ondergrondse garage bouwperiode april februari 2011 projectmanagement TNT Head Office bv/ TNT Real Estate bv adviseurs TNT Som, Oldenzaal Twynstra Gudde, Amersfoort kostenmanagement bbn adviseurs, Houten energiemanagement Schneider Electric Nederland, Haarlem installatieadviseur Deerns Nederland, Rijswijk binnenklimaat HC Groep, Purmerend e/w-installatie Kropman installatietechniek bv, Amstelveen adviseur akoestiek Level Acoustics, Eindhoven entreeoplossing binnenwanden betonwerken Boon Edam Nederland bv, Edam Bruynzeel Interfinish, Almere Hurks oosthoek Kemper bv, Tilburg omgevingconcept interieurarchitect vast meubilair Proven Workspace bv, Den Haag Ex Interiors, Nieuwegein Retera, Eindhoven gevelsysteem De Groot & Visser bv, Gorinchem Schüco Nederland bv, Mijdrecht Kingspan bv, Tiel duurzaamheid, transparantie en connectiviteit Op donderdag 29 september vindt in Hoofddorp de feestelijke opening plaats van een van de meest duurzame gebouwen van Europa: TNT Centre, het internationale hoofdkantoor van het beursgenoteerde bedrijf TNT Express nv. Architectenbureau Paul de Ruiter is verantwoordelijk voor het ontwerp van deze nieuwbouw. Een ontwerp dat zich kenmerkt door duurzaamheid, transparantie en connectiviteit. Door hoge duurzame ambities als uitgangspunt bij het ontwerpproces te nemen, heeft het gebouw de hoogste graad classificeringen op het gebied van duurzaamheid gehaald. Niet alleen is het gebouw volledig CO 2 neutraal, het nieuwe kantoor van TNT Express heeft volgens de GreenCalc meting meer dan duizend punten behaald, evenals het LEED Platinum niveau. Deze prestaties gelden voor zowel de ruwbouw als afbouw. Daarmee trekt dit project het begrip duurzaamheid verder door dan de meeste nieuwbouwprojecten. Bovendien bespaart het gebouw 60 procent meer energie ten opzichte van een traditioneel kantoorpand. In opdracht van TNT heeft Triodos/OVG Green Offices - twee ontwikkelaars die speciaal voor dit project een partnership zijn aangegaan - een plan ontwikkeld voor milieuvriendelijke en duurzame gebouwen met de hoogste scores in nationale en internationale milieuclassificatiesystemen. Het nieuwe pand is een voorbeeld van het duurzame beleid dat TNT Express voert dat er op is gericht de uitstoot van CO 2 in 2020 met 45 procent terug te hebben gebracht. Verder streeft het concern ernaar te beschikken over kantoren waar gebruikers zeer content mee zijn. Duurzaam ontwerpen vraagt immers om een integrale benadering en een ontwerpproces waarbij in de optiek van alle betrokken partijen de eindgebruikers van het gebouw centraal staan. Want de kracht van het ontwerp zit in de mate waarin ze antwoord kan geven op de werkelijke behoeften van de eindgebruikers, opdrachtgevers en hun omgeving. Dat kan alleen door goed te luisteren naar hun wensen en intensief samen te werken met alle experts om dit te realiseren. duurzame scores TNT heeft dus uiterst scherpe duurzaamheidambities neergezet, alsmede specifieke eisen omtrent connectiviteit, waaronder open vloeren, grote ruime trappen en verborgen liften. Alle criteria zijn door architectenbureau Paul de Ruiter in samenwerking met adviseurs DGMR, BenR, Van Rossum en Deerns vertaald in een te behalen LEED Platinum eis en een te behalen Greencalc+ van 1011 punten. nr

2 tekst nicole smolenaers Voor wat betreft het interieur is Ex Interiors uit Nieuwegein boven zichzelf uitgestegen. Uit interviews die Odette Ex als voorbereiding met medewerkers van TNT Centre heeft gehouden, bleek intern al een enorm draagvlak voor duurzaamheid te bestaan. Haar ontwerpproces markeert de ontwikkeling van een nieuwe visie op het interieur. Duurzaamheid vraagt om creativiteit, innovativiteit, dematerialisering, doorzettingsvermogen en inzet van alle betrokken partijen. Alleen daarmee is dit nieuwe hoofdkantoor veruit het best scorende gebouw van Nederland geworden. De ambities zijn vertaald in een milieu-index, waarin materiaalgebruik, energiegebruik, watergebruik en mobiliteit worden meegewogen. Zo kan elk project of iedere ingreep objectief worden beoordeeld. Volgens de Green- Calc+ methode moet een topduurzaam gebouw een milieu-index van minimaal 1000 punten hebben. Dit is ruim anderhalf keer beter dan tot nu toe behaalde scores in Nederland. Het TNT Centre in Hoofddorp, dat geheel volgens planning in februari is opgeleverd, voldoet tevens aan de hoogste score van LEED, Platinum. Om dit te bereiken moet het gebouw onder meer energieneutraal zijn, efficiënt omgaan met watergebruik en een gunstige ligging hebben. inspirerende omgeving Het transparant en duurzaam TNT Centre maakt dan ook deel uit van een inspirerende omgeving en is gevestigd op het meest duurzame full service kantorenpark van Nederland, Beukenhorst-Zuid. Op het eerste gezicht valt vooral de minimalistische vorm en zilverkleurige aluminiumgevel van het gebouw op. Het ontwerp is gebaseerd op twee langwerpige parallelle kantoorvolumes met elk zes verdiepingen. Aan de westzijde zijn de drie onderste verdiepingen van de twee structuren met elkaar verbonden door trapsgewijze terrassen, terwijl de bovenste drie verdiepingen gekoppeld zijn via loopbruggen. Deze verbindingen vormen tevens ontmoetingsplekken voor de gebruikers van het gebouw. Aan de oostzijde ligt het pand aan de Taurusavenue die wordt geflankeerd door een klein kanaal. De verbinding tussen beide volumes ontstaat aan deze kant door een derde zwevend kantoorvolume, waardoor een atrium gecreëerd wordt. Dit atrium is door zijn oriëntatie in het bouwvolume zodanig ontworpen dat de inval van daglicht optimaal is. De centrale locatie in het gebouw biedt mooi uitzicht op de historische Geniedijk (werelderfgoedlijst van Unesco) en is mede daardoor eveneens een geweldige ontmoetingsplaats voor de circa 600 medewerkers van het bedrijf. Het atrium en de entree zijn sterk met elkaar verbonden, de liften zijn verborgen waardoor de gebruikers gestimuleerd worden de trap te nemen en via de terrassen in het atrium naar de verdiepingen te gaan om elkaar te ontmoeten en samen te werken, dat is connectiviteit. Daarnaast moet een gebouw primair een prettige werkplek zijn voor de mensen die er in werken. Alleen als er een is balans tussen energiebesparing en een gezonde werkplek mag je spreken van een duurzaam gebouw, aldus de architect. nr

3 FOTOGRAFIE JOOST BROUWERS Duizenden bezoekers......en één energieopwekkende draaideur die ze duurzaam toegang geeft De druk om energie te besparen neemt toe. Toch gebeurt het nog veel te vaak, dat het geld letterlijk de voordeur uit vliegt. Wanneer heeft u voor het laatst kritisch naar uw gebouwentrees gekeken? Onze handbediende en automatische draaideuren en intelligente schuifdeuren bieden u en uw klanten een bijzonder aangename en tochtvrije entree, waarbij u ook nog eens flink op uw energierekening kunt besparen. En bij uw receptionistes kunt u niet meer stuk! technische maatregelen Maar natuurlijk is ook een behoorlijk aantal technische maatregelen nodig voor het bouwen van een groen kantoor. In de nieuwbouw zijn verscheidene duurzame technieken toegepast. Enkele voorbeelden zijn de slimme zonwering bestaande uit innovatieve lamellen voor daglichtsturing in het gebouw, de zonnepanelen waarmee de natuurlijke (zonne)energie wordt omgezet in duurzame elektriciteit en de intelligente verlichting die lichtvervuiling voorkomt en energiezuinig is dankzij de daglichtschakeling en aanwezigheidsdetectie. De goed isolerende gebouwschil en optimale gebouworiëntatie komen de warmtewering ten goede, evenals de natuurlijke ventilatie. Verder zijn betonnen vloerplaten gebruikt die vervaardigd zijn uit gerecycled puin en granulaat. Vanwege de lange overspanning zijn ruimten gegenereerd die vrij ingedeeld kunnen worden. De installatie van een bio warmte/krachtkoppeling (wkk) voorziet het gehele pand van 100 procent duurzame energie die opgewekt wordt uit kadavers en bioline. Warmtepompen met warmte/koudeopslag in de aardbodem (wko) maken hergebruik van energie mogelijk. De overtollige warmte wordt afgevoerd naar nabij gelegen gebouwen en gaat zodoende niet verloren. communicatieve waarde Naast duurzaamheid staat voor TNT Express de communicatieve waarde van het gebouw voorop. Het hoofdkantoor is een transparant en inspirerend gebouw. Een inspirerend gebouw leidt tot goede relaties tussen de medewerkers onderling en tussen de medewerkers en klanten. Minstens zo opmerkelijk is het feit dat alle doelstellingen bereikt zijn zonder de gebruikelijke opvallende eco esthetiek, maar in een moderne, bescheiden vormentaal. TNT Real Estate heeft een innovatief contract gesloten met Triodos/OVG Green Offices, dat naast ontwikkelaar tien jaar eigenaar van het gebouw blijft. Dit om de gestelde duurzaamheiddoelstellingen te kunnen garanderen. In het contract zijn vaste prijzen voor water, licht, verwarming en koeling opgenomen. Hierdoor wordt het consortium en ook de gebruiker gestimuleerd om over de looptijd van het huurcontract het energieverbruik te reduceren. Een van de maatregelen van het consortium is daarom dat zij zich gedraagt als een Energy Service Company (Esco) ten opzichte van de huurder.« nr

4 SPECIAL PROJECT TNT Centre TNT kantoor Hoofddorp duurzaamste kantoorinterieur van nederland leed certificering platinum greencalc punten groenfinanciering Architect: Ex Interiors, Nieuwegein Ontwikkeld door: OVG/Triodos Fotograaf: Palladium, Keulen (D) Een interieur in balans Een interieur dat wérkt, is meer dan alleen mooi. De omgeving waarin we dagelijks presteren is van wezenlijke invloed op ons gemoed en welbevinden. En dus óók op ons doen en laten. Mensen reageren op de ruimte waarin zij zich bevinden: ze ervaren de juiste balans tussen duurzame materialen, efficiency en comfort, functionaliteit en beleving. een zeer indrukwekkend en enerverend project Retera Interieurwerken heeft de (kantoorscheidende) binnenwanden geleverd en het vaste meubilair. Het bedrijf combineert vakmanschap en expertise zodanig, dat inrichting en producten naadloos op elkaar afgestemd worden. Met als gevolg dat klanten, werknemers en bezoekers zich in een uitnodigende ambiance perfect op hun gemak voelen. Maatwerk dat professionaliteit verraadt. Dankzij de nieuwste machines en de beste mensen is aan vrijwel elke vraag te voldoen. Zelfs aan de hoge criteria van TNT Centre. Nadat Retera een principe-opdracht had ontvangen zijn de interieurontwerpers, samen met diverse andere uitvoerende partijen en adviseurs, op zoek gegaan naar het juiste materiaal en detaillering van de te leveren producten. Beide certificeringen - GreenCalc en LEED - stellen immers eisen aan de samenstelling van de toegepaste materialen: emissiewaardes; ten behoeve van een optimaal werkklimaat mochten toegepaste lakken/lijmen et cetera niet meer uitdampen in de definitieve gebruikssituatie. Diverse conventionele (bouw)materialen voldoen hier niet aan. herkomst grondstoffen; de verwerkte grondstoffen mochten vanwege vervuiling door overmatig transport zich niet verder dan 800 kilometer van de bouwlocatie bevinden. vernieuwbaarheid/vervangbaarheid; hoe lang duurt het voordat grondstoffen weer beschikbaar zijn. duurzaam gewonnen; ten behoeve van dit project heeft Retera zich officieel FSC laten certificeren, zodat de handelsketen van duurzaam gewonnen hout niet doorbroken kan worden. overmatig gebruik van materiaal; hoe meer materiaal toegepast wordt, hoe lastiger het is de gestelde eisen te halen. aangepaste productieprocessen Voor diverse materialen heeft de interieurontwerper uit Eindhoven leveranciers moeten zoeken die hun productieproces aan wilden passen om zodoende te voldoen aan bovenstaande eisen. Om na te gaan of deze materialen toegepast konden worden, zijn deze vooraf door het NIBE getoetst. Daarnaast diende Retera uiteraard te voldoen aan het esthetisch wensenplaatje van de opdrachtgever en ontwerpende partij, alsmede aan de technische eisen (integratie installaties, akoestische absorptie en isolatie). Kortom, een opdracht met een keur aan voorwaarden, hetgeen betekende dat er een zeer intensieve voorbereidingsfase geweest is. Maar het resultaat mag er dan ook wezen! Retera kijkt terug op een even indrukwekkend als enerverend project dat zij met trots toevoegt aan haar referentielijst.«aandacht voor akoestische kwaliteit Het concept duurzaamheid stelt hoge eisen aan de akoestische oplossingen in het nieuwe hoofdkantoor van TNT. Duurzaamheid vraagt niet alleen om een integraal milieubewuste ontwerp, maar ook om een (akoestische) kwaliteit die hoger ligt dan het gemiddelde. Over het algemeen resulteert een toename in de gevraagde kwaliteit echter ook in een toename van het materiaalgebruik. De uitdaging van Level Acoustics was om de balans tussen deze twee duurzaamheden te optimaliseren. In het geval van TNT Centre is gekozen voor een zeer open werkomgeving, waarbij een centraal atrium de open kantoren met elkaar verbindt. Extra aandacht is besteed aan het beheersen van de akoestische kwaliteit van het atrium en aan de geluidoverdracht tussen het atrium en de kantoren. Op de borstweringen in het atrium zijn duurzame, zeer goed geluidabsorberende materialen toegepast zoals katoenpleister en houtwolcement op basis van minerale wol. Hierdoor is de nagalmtijd gereduceerd tot minder dan twee seconden. Daarnaast zorgt een slimme indeling van open en gesloten werkplekken langs het atrium voor afscherming van het geluid naar de verdiepingen. De open werkplekken op de verdiepingen worden afgewisseld met gesloten vergaderruimten en concentratiewerkplekken. In gesloten ruimten is zowel ruimteakoestiek als geluidisolatie van belang. De scheidingswanden zijn speciaal voor dit project ontwikkeld door de akoestisch adviseur in samenwerking met de interieurarchitect en interieurbouwers. Door toepassing van nieuwe duurzaam geproduceerde materialen als vlasschevenplaat, OSB en houtwolcement is aan het hoge duurzaamheidambitieniveau en de hoge akoestische eisen voldaan. De houtwolcementplaten vervullen hierbij soms een dubbele functie, zowel geluidabsorberend als geluidisolerend. Hierdoor kon extra specifiek geluidabsorptie materiaal uitgespaard worden. Aan de hand van laboratorium- en praktijkmetingen met betrekking tot de geluidisolatie is de wandopbouw geoptimaliseerd.«in nauwe samenwerking met interieurarchitect en opdrachtgever heeft Retera Interieurwerken het interieur van het TNT kantoor in Hoofddorp tot in het kleinste detail uitgevoerd. Retera Interieurwerken bv Postbus JD Eindhoven t Level Acoustics De Rondom AP Eindhoven t Creativiteit in interieurwerken De Run LL, Veldhoven T: F: info@retera.nl nr

5 SPECIAL PROJECT TNT CENTRE FOTOGRAFIE Alexander van Berge duurzame maatregelen: locatie: Green Business Park met perfect openbaar vervoer; bio-wkk: duurzame opwekking elektriciteit en warmte door middel van biobrandstof; warmte/koudeopslag: de aardbodem wordt gebruikt voor hergebruik van energie; smart design: ontworpen vanuit klimaatprincipes als zonlicht, -warmte, wind en water; zonwering: innovatieve lamellen voor daglichtsturing in het gebouw; materiaalgebruik: recyclebare materialen en beperking eindige bronnen; binnenklimaat: een gezonde frisse en lichte werkplek voor elke medewerker; atrium: zorgt voor connectiviteit, energiezuinigheid en open sfeer. 68 nr nr

6 tekst nicole smolenaers Denken, Durven, Doen: drie woorden die heel sterk bij Hurks passen. Denken aan morgen, lef om te besluiten er helemaal voor te gaan of het helemaal anders te doen. Denken, durven, doen TNT Green Office Hoofddorp T +31 (0) verkoop@hurksoosthoekkemper.nl T +31 (0) verkoop@hurksbeton.nl in prefabbeton We zijn in staat om een compleet project te engineeren, een op maat gemaakt betonmengsel voor u te ontwikkelen en in eigen beheer te produceren en te monteren. Mocht u het nu nog steeds niet geloven, neem dan zeker eens contact met ons op. Binnen Hurks beton / Hurks oosthoek kemper is er altijd wel iemand die met u de voordelen van onze manier van bouwen door wil nemen. toepassing van prefab architectonisch beton Hurks oosthoek kemper uit Tilburg is gespecialiseerd in zowel prefab constructief als prefab architectonisch beton. Met name de laatste jaren heeft de toepassing van prefab architectonisch beton een grote vlucht genomen. Hurks oosthoek kemper is op dat terrein uitgegroeid tot een van de grootste en meest innovatieve bedrijven van de Benelux. Procesbeheersing speelt een grote rol in de bedrijfskwaliteiten, bijvoorbeeld op het gebied van de toepassing van zelfverdichtend beton. Precisie en kwaliteit in de voorbereiding en productie zijn belangrijk, maar Hurks oosthoek kemper kan daarnaast haar producten bijzonder fraai afwerken, bijvoorbeeld gepolijst, gewassen of gestraald. complexe en fraaie gebouwen Wellicht komen de kwaliteiten van Hurks oosthoek kemper het best naar voren in de realisatie van complexe en fraaie gebouwen in de utiliteitsbouw. Conceptueel meedenken en -doen in de ontwikkelingsfase is daarvoor vrijwel een vereiste. Het gaat bovendien vaak om architectonische hoogstandjes, die zeer snel en meestal in moeilijke logistieke omstandigheden neergezet moeten worden. Zo gold voor dit gebouw dat het na opdracht in een zeer korte tijd gebouwd moest worden. De start bouw was op 8 mei 2009 en reeds op 7 december 2009 was het hoogste punt bereikt. Tevens moest het gebouw een duurzame uitstraling krijgen. Dit werd onder andere bereikt door geen liften maar een uitnodigende hoofdtrap in de centrale hal te plaatsen. Het gebouw heeft een bio warmtekrachtkoppeling om energie op te kunnen wekken. Tevens was alles gericht op het voldoen aan de hoogste eisen op het gebied van duurzaamheid: CO2-emissievrij, LEED Platinum (52 punten) en de hoogste Greencalc+ certificering die tot dan toe was gehaald. Waar het kon moest gerecycled materiaal toegepast worden. Zo is ook het prefab beton voorzien van 20 procent gerecycled betongranulaat en moesten via alle documenten aangetoond worden dat de gebruikte grondstoffen regionaal binnen een straal van 600 kilometer - gewonnen zijn. De hoeveelheid toegepaste beton in het gebouw is, mede dankzij het ontwerp van een slanke draagconstructie met pi-frames en kanaalvloerplaten, tot een minimum beperkt gebleven. Voor een prefab betonproducent vormt productie uiteraard het kloppend hart van het interne bedrijfsproces. Hurks oosthoek kemper beseft op basis van jarenlange ervaring, dat toegewijde aandacht, innovatie- en kwaliteitsdrang op de werkvloer en daarmee samenhangend vakmanschap, doorslaggevende succesfactoren zijn.«hurks oosthoek kemper bv Postbus 5026, 5004 EA Tilburg t energieopwekkende draaideur als hoofdentree De NRG+ Tourniket dat is de naam van de bijzondere handbediende draaideur die Koninklijke Boon Edam geplaatst heeft als hoofdentree van het TNT Green Office in Hoofddorp. Bijzonder, omdat deze deur door het draaideur-principe niet alleen bespaart op energiekosten, maar telkens energie genereert wanneer een persoon door de deur loopt. Draaideuren zijn van oudsher een instrument om energie te besparen. Er is immers geen directe verbinding tussen binnen en buiten met als gevolg dat tocht wordt voorkomen en koude lucht (in de winter) en warme lucht (in de zomer) geen kans krijgt om het binnenklimaat te verstoren. Voor de energieopwekkende draaideur, zoals geplaatst bij het TNT Centre, is Koninklijke Boon Edam een stap verder gegaan. Daarmee is dit de eerste fabrikant ter wereld die erin geslaagd is een handbediende draaideur te ontwikkelen. Deze bespaart niet alleen energie, maar genereert ook energie zodra een persoon door de draaideur loopt. menselijke energie De Tourniket is uitgerust met een speciale generator die wordt aangedreven door menselijke energie. Deze generator controleert bovendien de draaisnelheid van de deur, zodat de veiligheid gewaarborgd is. Het plafond van de deur is gemaakt van veiligheidsglas en biedt een duidelijk zicht op de toegepaste technologie. Een set supercondensatoren slaat de gegenereerde energie op en vormt een constante bron van energie om de low energy LED-verlichting in het plafond brandend te houden. In het geval dat de LED-verlichting alle beschikbare energie heeft verbruikt, schakelt de hoog-rendement besturing over naar het 220V net van het gebouw zelf. Dit systeem garandeert dat de deur altijd helder verlicht is, zelfs in het geval van beperkte doorstroom van personen. interactie met gebruiker Een schaalverdeling met LED-verlichting in de Tourniket, die begint op te lichten zodra de deur in beweging wordt gezet, geeft een indicatie voor de hoeveelheid energie die wordt gegenereerd. Een andere LEDindicator op de controle-unit geeft aan wanneer de verlichting van de deur op human powered energie of op het 220V net van het gebouw brandt.«boon Edam Nederland bv Postbus ZG Edam t nr

7 SPECIAL PROJECT TNT Centre innovatief werkomgevingconcept De opdracht voor PROVENWORKSPACE betreffende TNT Centre in Hoofddorp luidde: ontwikkel een duurzaam werkomgevingconcept dat aansluit bij nieuwe manieren van werken bij verschillende medewerkers van de organisatie. Daarbij moest tevens rekening gehouden worden met medewerkers van andere TNT locaties, die desgewenst eveneens in Hoofddorp moeten kunnen werken, ook al is de vaste standplaats bijvoorbeeld in Den Haag. Dit betekent dat werken waar je woont centraal staat. In totaal gaat het om de ontwikkeling van circa vierkante meter aan duurzame kantoorruimte waarbij Hoofddorp het eerste duurzame pand is. In het ontwerp van dit kantoorgebouw is op alle fronten rekening gehouden met de bijdrage aan duurzaamheideisen. Deze visie is uiteraard doorgetrokken in het werkomgevingconcept dat PROVENWORKSPACE heeft ontwikkeld. door middel van het uitvoeren van een activiteitenmeting (AM) en de resultaten van de online vragenlijst (werkomgevingscan). Stap 3 omvat het toetsen van de resultaten uit stap 1 en 2 en het inventariseren van de wensen en behoeften van medewerkers op het gebied van activiteiten, fysieke omgeving, producten en diensten door middel van workshops. In stap 4 wordt het werkomgevingconcept dat aansluit op de bedrijfsprocessen van TNT gedefinieerd op basis van de resultaten uit de voorgaande stappen. Green Office concept: Office concept: Work concept: Het resultaat is een duurzaam, innovatief werkomgevingconcept waarin nieuwe manieren van werken tot recht komen. Het bestaat uit drie onderdelen: Green Office, Office Concept en Work Concept. Green Office emissievrije kantoorruimte beperking vierkante metergebruik verbetering reputatie verlaging woon-werkverkeer een open werkomgeving, met verbeterde connectiviteit en ict-voorzieningen ter ondersteuning van het flexibel werken Office Concept Green Office is gericht op fysieke en virtuele interactie, zowel tussen de diverse als binnen de afdelingen. Formele en informele gesprekken worden gestimuleerd door onder meer het bieden van vergader- en werkruimten voor vaste medewerkers en niet-ingezetenen. Binnen het Green Office hebben afdelingen hun eigen werkruimte op basis van het primaire proces, met een centraal secretariaat. De lay-out van het gebouw is gestandaardiseerd, maar de manier waarop de ruimten worden gebruikt kunnen verschillen. aanpak Voor dit project heeft PROVENWORKSPACE de bewezen PW-aanpak ingezet. Hierbij wordt gestart met het vertalen van de missie, visie, doelstellingen en strategie (MVDS) van TNT naar (duurzame) huisvestingsaspecten. Dit gebeurt op basis van een analyse van bedrijfsdocumentatie en interviews met directieleden. De uitgangssituatie wordt in stap 2 in kaart gebracht aan de hand van het vaststellen van de werkwijze van medewerkers Work Concept De nieuwe manier van werken met flexibele werkplekken vraagt om fysieke, virtuele en organisatorische ondersteuning, waardoor mensen optimaal kunnen presenteren, onafhankelijk van tijd en plaats.«provenworkspace bv Postbus CK Den Haag t nr

8 30%* besparing op de energiekosten van uw gebouw is nog maar het begin Stelt u zich eens voor wat we voor de rest van uw onderneming kunnen betekenen expertise in energiemanagement De vraag naar energie-efficiënte gebouwen neemt sterk toe in Europa. Om het energieverbruik daadwerkelijk terug te dringen, is het essentieel dat energiemanagement vanaf de ontwerpfase bij projecten wordt betrokken. Schneider Electric, wereldwijde specialist in energiemanagement, heeft zich bij het ontwikkelen van energieefficiënte oplossingen gespecialiseerd in het verduurzamen van gebouwen. Een mooi voorbeeld hiervan is het project TNT Centre in Hoofddorp. Vanaf de ontwerpfase heeft Schneider Electric een proactieve rol genomen bij het implementeren van technologieën voor energiebeheer en daarmee een aanzienlijke bijdrage geleverd aan de certificeringscredits van dit project. Binnen het TNT-project leverde de specialist naast de volledige energiedistributie, onderverdeling, -bemetering, kanalisatie, werkplekaansluitingen en montage het gebouwbeheersysteem. Samen met partner Kropman heeft Schneider Electric gezorgd dat de beoogde energieneutraliteit duidelijk zichtbaar is voor de energie-efficiency manager. Op basis van aanwezigheidsdetectie en lokale naregeling worden zowel licht (met geïntegreerde daglicht regeling) als klimaat (VAV en koelplafond) aangestuurd. Energiestromen worden tot op verdiepingsniveau gemonitoord om inzicht te krijgen in de werkelijke (deel)verbruiken. De naregelingen communiceren via het LON-netwerk met de primaire installatie. De energiegegevens komen via het LONnetwerk en het Modbus-netwerk op het gebouwbeheersysteem binnen. projectspecifieke productwijzigingen Ondanks het gebruik van veelal conventionele duurzame installatietechnische producten, zijn er projectspecifieke productwijzigingen doorgevoerd die het (ruwe) materiaalgebruik positief beïnvloeden en daarmee bijgedragen aan de verkrijging van certificeringcredits. Zo zijn de vloerdozen herontworpen om de instortdiepte tot een minimum te beperken. Dit maakte het voor de aannemer mogelijk de druklaag (beton) te minimaliseren en zodoende grote hoeveelheden beton te besparen. De vroegtijdige betrokkenheid heeft geleid tot een efficiënte infrastructuur die ook op een uniforme wijze energiegerelateerde informatie vanuit het gebouw terugbrengt bij de gebruiker. Vooral dit laatste is van essentieel belang bij het realiseren van een energieneutraal gebouw. Door het constant monitoren van het energieverbruik kan men zien hoe het proces verloopt en of er factoren zijn die het energieverbruik verstoren, zodat men tijdig kan bijsturen. Als wereldwijde specialist in energiemanagement, met vestigingen in meer dan honderd landen, biedt Schneider Electric geïntegreerde oplossingen om energieveilig, betrouwbaar, efficiënt, productief en groen te maken voor meerdere marktsegmenten. Schneider Electric heeft leidende posities in energie & infra, industriële processen, gebouwautomatisering en data- en netwerkcenters, alsmede een brede aanwezigheid in woningbouwapplicaties. Onder het motto make the most of your energy helpt Schneider Electric mensen en bedrijven het maximale uit hun energie te halen.«schneider Electric The Netherlands bv postbus RV Haarlem t Het is niet eenvoudig om complexe gebouwen te beheren en tegelijkertijd de doelstellingen voor energiebesparing te behalen. Onze EcoStruxure architectuur voor optimaal energiemanagement is dé oplossing; dankzij de intelligente integratie van gebouwbeheersystemen op één enkel IP-platform. De besparingen gaan veel verder dan alleen voor gebouwen Alleen de EcoStruxure architectuur van Schneider Electric zorgt voor een energiebesparing van wel 30% door de integratie van HVAC, toegangscontrole, videobewaking en regeling van verlichting voor uw hele onderneming. Een besparing van 30% op het energieverbruik van een gebouw is een fantastisch begin en dankzij de EcoStruxure architectuur voor optimaal energiemanagement kunt u nog meer besparingen realiseren. Leer meer over energiebesparing van de experts! Download GRATIS deze white paper ter waarde van 170, en registreer u om een e-book reader van Kindle te winnen! Ga naar en voer de code 90275t in Datacenters Van rack tot pad en van hal tot gebouw wordt het energieverbruik en de beschikbaarheid van deze onderling verbonden, omgevingen gecontroleerd en real-time aangepast. Fabrieksvloer Dankzij de open standaard protocollen, is het beheer van geautomatiseerde processen in het hele systeem mogelijk met zo min mogelijk stilstandtijd, een hogere productie en optimale energie-efficiency. Gebouwen De intelligente integratie van HVAC, energiemanagement, beveiliging, verlichting, IT, telecommunicatie, branden rookmelding in de hele onderneming zorgen voor lagere kosten voor training, bedrijfsvoering, onderhoud en energie. 30% 2011 Schneider Electric. All Rights Reserved. Schneider Electric and EcoStruxure are trademarks owned by Schneider Electric Industries SAS or its affiliated companies. All other trademarks are property of their respective owners. 35 rue Joseph Monier, CS 30323, Rueil Malmaison Cedex (Frankrijk) _NL *EcoStruxure architectuur reduceert het energieverbruik met wel 30%. Architectuur voor optimaal energiemanagement van centrale tot stopcontact

9 SPECIAL PROJECT TNT Centre het stimuleren van duurzame gedragsverandering Waar het bij veel van onze projecten gebracht wordt als by the way, het moet ook nog duurzaam zijn, is duurzaamheid voor TNT de kernwaarde, zo ook in het TNT Centre project. In dit project werd duurzaam huisvesten niet in één adem genoemd met duurzaam bouwen. Doe mij maar een sedumdak en dubbele beglazing en klaar is Kees. Nee, TNT vindt dat dit project naast het behalen van de technische specificaties (GreenCalc en Lead) juist mogelijkheden moet creëren wat betreft het contracteren van duurzame partijen voor haar faciliteiten én voor het stimuleren van duurzame gedragsverandering. Twynstra Gudde heeft dit proces begeleid. Invoering van het nieuwe werken om mobiliteit en onnodig ruimtegebruik te beperken was een belangrijk speerpunt in het project. De gedachte dat je overal kan en mag werken was voor menig manager wennen. Hoe stuur je mensen aan als ze fysiek niet altijd bij je in de buurt zitten? Ook aan dit soort trajecten is veel aandacht en tijd besteed. Want met deze duurzame gedragsverandering bereik je nog veel meer dan die fantastische GreenCalc en Lead scores kunnen aangeven. Duurzaamheid koop je niet, dat organiseer je, is Twynstra Gudde s motto daarin. Twynstra Gudde is er trots op dat we als procesbegeleider van het TNT Centre hebben mogen meehelpen aan het realiseren van deze prachtige huisvesting. Dit project heeft ook veel van onze ideeën die we hebben over duurzaamheid versterkt en ook deels gevormd. Wij rapporteerden aan de directeur Real Estate en aan de stuurgroep/board over de voortgang van het project. Als daar een voorstel voor bijvoorbeeld nieuwe ICT inrichting ter goedkeuring werd voorgelegd, was steevast de vraag is het duurzaam, wat doen de toeleveranciers eraan om het duurzaam te maken, kunnen we dat meten?. Die vasthoudendheid van TNT was kenmerkend en heeft iedereen in het traject gevormd. Duurzaamheid is niet gekocht, maar georganiseerd! Meer lezen over onze visie op duurzaamheid in kantoorgebouwen. Kijk voor de resultaten van ons duurzaamheidonderzoek op Gudde Adviseurs en Managers Postbus AX Amersfoort t unieke wand voor uniek duurzaam project Passend bij de doelstelling van TNT - om duurzaam te ondernemen in een van de duurzaamste kantoorpanden van Europa - heeft Bruynzeel Interfinish een volledig voor dit project ontworpen systeemwand ontwikkeld. Startpunt voor dit ontwerp is de materialisatie. Alles begint bij materialen die als duurzaam worden aangemerkt. Er worden eisen gesteld aan herkomst, duur van levenscyclus, gerecycled materiaal enzovoort. Daarnaast moet de keuze van materialen esthetisch aansluiten bij de wens van architect Paul de Ruiter en TNT Centre, aldus projectleider G.J.A. van Geel. De uitkomst is een systeemwand die opgebouwd is uit nieuwe, tot voorheen niet eerder hiervoor gebruikte materialen, zoals vlaswol en vlasplaat. Omdat deze materialen elk hun kenmerkende eigenschappen hebben, zijn hiervoor details ontwikkeld waardoor de wand niet inboet op gebruikseigenschappen, zoals stabiliteit, geluidwerendheid en akoestiek. demontabel Bij het ontwikkelen van de details is tevens rekening gehouden met de methode van samenstellen en montage van wanden. Alles moet demontabel zijn zonder dat het product degradeert. Alle verbindingen en montagemiddelen zijn hiervoor zodanig ontworpen, dat bij hergebruik geen onderdelen loskomen die niet meer bruikbaar zijn. De volledige wand is 100 procent verplaatsbaar en herbruikbaar, waardoor ook de levensduur van de wand zijn positieve bijdrage levert aan de duurzaamheid van het kantoor. Het resultaat is dat het unieke project voorzien is van een unieke wand die zorgt voor een kenmerkende, open en prettige werkomgeving. Een project dat bovendien zorgt voor een nieuwe norm van duurzaam bouwen, gericht op de toekomst. Wij als Bruynzeel Interfinish zijn trots dat wij hier een bijdrage aan hebben kunnen leveren. «Bruynzeel Interfinish bv Postbus BC Almere t nr

10 FOTOGRAFIE Alexander van Berge geïntegreerde installatie energie-efficiënt en comfortabel De HC Groep bestaat uit bedrijven die gespecialiseerd zijn in klimaatbeheersing, klimaatplafonds, luchtbehandelingapparatuur, ventilatiesystemen voor parkeergarages, luchtverdeeltechniek en regeltechniek. Met dit veelzijdig pakket aan producten en diensten op het gebied van w- installaties kan de groep zich met recht opwerpen als totaalleverancier van onder meer comfort, veiligheid en duurzaamheid voor een optimale werkomgeving. Zodoende heeft het bedrijf ook de rol van totaalleverancier vervult ten behoeve van het binnenklimaat in het eerste TNT Centre. De HC Groep heeft voor dit project de koelmachines, luchtbehandelingkasten en luchtverdeelapparatuur geleverd. In onderaannemerschap zijn tevens de klimaatplafonds geleverd en uitgevoerd, evenals de regelinstallatie van de naregelingen en ventilatie-installatie in de parkeergarage. positief effect Door duurzaam bouwen zullen technische installaties, constructies en bouwmaterialen zo worden toegepast dat dit leidt tot de realisatie van groene en gezonde projecten. Daar is het project in Hoofddorp een prachtig voorbeeld van. Immers heeft duurzaam bouwen op de lange termijn niet alleen een geringere milieubelasting tot gevolg; op de korte termijn heeft het tevens een positief effect op de tevredenheid van de gebruikers. De technische installaties leveren exact de juiste hoeveelheid koel- of verwarmingsenergie en verse lucht op het moment dat de gebruiker dit wenst en nodig heeft. Er wordt alleen energie aan een specifieke ruimte toegevoerd wanneer de gebruiker daadwerkelijk aanwezig is. Verder wordt optimaal gebruik gemaakt van vrije koeling; hierbij wordt gratis energie uit de buitenlucht aangewend om het gebouw te koelen. Een gebouw dat duurzaam wordt gebouwd, levert een prettige werkomgeving op. Dit bevordert vervolgens de werksfeer, de productiviteit wordt verhoogd en het ziekteverzuim verlaagd. Daarnaast draagt het duurzame gebouw bij aan een breed maatschappelijke belang. Geïntegreerde technische installaties garanderen een minimaal energiegebruik en een optimaal thermisch comfort, zodat mensen maximaal presteren. Vertrouwen is een belangrijke factor in elke relatie. De sterke groei die HC Groep doormaakt is mede hierop gebaseerd; naast uiteraard een marktconform prijsniveau. Gezien de samenstelling van producten en de aanwezige kennis is deze totaalleverancier in staat om een totaaloplossing te verzorgen, waarbij optimalisatie en prijsstelling tot verrassende resultaten leiden.«hc Groep Postbus 177, 5140 AD Waalwijk t nr

11 SPECIAL PROJECT TNT CENTRE een oude textielfabriek uit 1863 is omgebouwd naar een eigentijdse bedrijfslocatie oplossingen voor alle huisvestingsvraagstukken SOM biedt oplossingen voor huisvestingsvraagstukken en begeleidt opdrachtgevers vanaf hun eerste ideeën. SOM is de gids die op de juiste momenten weet wanneer keuzes gemaakt moeten worden, zodat het project naadloos aansluit op de vooropgestelde visie over het ontwerp, het budget en de planning. Zij zorgt voor de aansturing van het ontwerp, de voorbereiding, realisatie en nazorg in beheer en onderhoud van het gehele bouwproject. De doelstelling is een transparant en goed bewaakt proces te creëren, dat uiteindelijk zorgt voor het gewenste resultaat. Met een pragmatische doch creatieve en enthousiaste wijze worden vraagstukken beantwoord. sterke portefeuille SOM heeft inmiddels een sterke portefeuille opgebouwd in projecten. Projecten die onder meer bestaan uit: herbestemming industrieel erfgoed, nieuwbouw kantoren, (upgrading) bedrijventerreinen, bedrijfspanden op maat en woon/zorglocaties. Recente uitdaging is ons onlangs in gebruik genomen nieuwe eigen kantoor, waarbij een oude textielfabriek uit 1863 omgebouwd wordt naar een eigentijdse bedrijfslocatie. In deze Geldermanfabriek.nl vindt de nieuwe economie plaats. Oude waarden met hedendaags comfort. Duurzaamheid in optima forma door oude gebouwen te hergebruiken, behoud van erfgoed en met een energieverbruik lager dan de huidige bouwbesluit eisen. optimaal gebruikersplezier Voor TNT Real Estate heeft SOM de specifieke wensen van de opdrachtgever vertaald in passende oplossingen, waarbij met de marktpartijen nauwkeurig is gekeken naar een optimaal gebruikersplezier. Hierbij is rekening gehouden met onder andere het ontwerp, inbouw, duurzaamheid en bijbehorend gebruiksgemak. Vanaf begin van het project tot en met de ingebruikname van het pand.«som haalt alles uit huisvesting! SOM Enschedesestraat AB Oldenzaal t / 80 nr nr

12 RUIM 40 JAAR KENNIS EN ERVARING Wij zijn gespecialiseerd in het knippen, buigen en aanbrengen van wapening. Rijshoutweg HL Zaandam - tel fax mail@krijt.nl bbn adviseurs is een onafhankelijk adviesbureau voor gebouw en gebied. Bij bbn werken 140 adviseurs voor opdrachtgevers uit het bedrijfsleven, de overheid en de non-profit sector. bbn werkt landelijk en heeft vestigingen in Houten (hoofdkantoor), Rotterdam en Amsterdam. Voor bbn is de ambitie van haar klanten het belangrijkste uitgangspunt bij alle advisering. Om deze waar te maken bundelt bbn de kennis op alle adviesterreinen. Alleen dat resulteert in ambitieuzere bouwprojecten. Kortom, ambitie verbindt alles! betrokken bouwkostenmanagement leidt tot succes bbn adviseurs is sinds begin 2008 betrokken geweest bij de nieuwbouw van het TNT Centre te Hoofddorp. In opdracht van Triodos/OVG heeft bbn adviseurs het bouwkostenmanagement verzorgd vanaf de budgetbepaling tot en met de oplevering. Bij dit project heeft bbn adviseurs de reeds opgedane ruime ervaring in het realiseren van kantoren en duurzame gebouwen kunnen inzetten. Na het vaststellen van het budget heeft bbn adviseurs dit budget bewaakt middels het continu doorrekenen van de diverse opties. De begrotingen zijn zo opgezet dat ze optimaal te gebruiken zijn om de vormfactoren en kosten te sturen. Dure elementen worden apart weergegeven. De opbouw van de prijs per vierkante meter bruto vloeroppervlakte van een gebouw is per onderdeel weergegeven, waardoor afwijkingen direct zichtbaar zijn. In het proces is zeer intensief met de ontwerpteamleden samengewerkt en is continu rekening gehouden met de te behalen Greencalc > punten en LEED platinum score. Tevens was de zoektocht naar het beperken van het gebruik van materialen en het toepassen van materialen met een geringe milieubelasting een uitdaging. Naast het bouwkostenmanagement heeft bbn adviseurs ook gestuurd op een efficiënte verhouding tussen de verhuurbare en de bruto vloeroppervlakte. Na het contracteren van de uitvoerende partij heeft bbn Triodos/OVG ondersteund bij het behandelen van meer- en minderwerk. Het resultaat is een zeer duurzaam en efficiënt kantoorgebouw waar alle betrokken partijen trots op kunnen zijn.«bbn adviseurs Postbus DB Houten t info@bbn.nl Centraal postadres: Postbus 94, 3990 DB Houten Centraal telefoonnummer: HUISVESTINGSADVIES GEBIEDSONTWIKKELING BOUWKOSTENMANAGEMENT PROJECTMANAGEMENT DIRECTIEVOERING & TOEZICHT VASTGOEDMANAGEMENT nr

13 duurzaamheid als vanzelfsprekendheid tekst Corien Ligtenberg Ton Brands fotografie Barbara Burg + Oliver Schuh Alexander van Berge constant spanningsveld beste stimulans voor innovaties Uiterst gedurfd en bovenal grensverleggend innovatief. Zo mag je de ontwerpprocessen rond de realisatie van TNT Centre in Hoofddorp gerust omschrijven. Dankzij de ongelooflijk strenge duurzaamheideisen was het (interieur)ontwerp van het nieuwe TNT-hoofdkantoor één groot avontuur. Het project zet volgens insiders de toon voor het nieuwe ontwerpen. Connectivity, het motto van TNT, vormde de leidraad bij het ambitieuze project. Ex Interiors kreeg opdracht om het interieur te ontwerpen. De opdracht betrof de entree, het restaurant met uitgifte en keuken, de koffiecorner, het vergadercentrum en de vijf kantoorverdiepingen met ruim 600 werkplekken volgens het concept van het nieuwe werken. Met het bereikte resultaat zet Ex Interiors een nieuwe standaard voor duurzame interieurs. De opdracht om het interieur van het nieuwe hoofdkantoor van TNT te ontwerpen, was Ex Interiors op het lijf geschreven. Het streven van TNT om emissievrij te opereren, sluit goed aan bij de visie van Ex Interiors waarvoor een interieur als vanzelfsprekend duurzaam is. De omvangrijke opdracht bood Ex de kans haar visie op een duurzame werkomgeving verder uit te werken. TNT Centre oogt aantrekkelijk en biedt een uiterst prettig werkklimaat, maar voldoet evengoed aan de strengste eisen op het gebied van duurzaamheid. De extreme duurzaamheideisen die het consortium had opgesteld, dwongen alle partijen te werken op het scherp van de snede. Voor Ex betekende het ontwerpproces een gedwongen zoektocht naar innovatieve materialen. Alleen zo kon ze binnen de strenge duurzaamheideisen blijven en toch een sterk beeld neerzetten. Alle toegepaste materialen dienden vanuit de LEEDcriteria binnen 500 mijl van Hoofddorp gewonnen en gefabriceerd te worden. Dit gegeven dwong me anders in het ontwerpproces te gaan staan om de juiste balans te vinden tussen score en beeld. Juist dat constante spanningsveld bleek bij uitstek de beste stimulans om tot innovaties te komen, vertelt ze. opnieuw uitvinden Door grondig materiaalonderzoek en vele experimenten is de interieurontwerper erin geslaagd bestaande materialen op nieuwe, revolutionaire wijze toe te passen. Omdat standaardmaterialen niet aan de eisen van duurzaamheid voldoen, maakte Ex de keuze voor materialen en nieuwe technieken. Zo ontwikkelde ze uit vlas en houtwolcementplaat een duurzaam, demontabel wandsysteem, verlijmd met soja, dat door heel het pand is toegepast. Alleen door hecht teamwork kon dit (in)spannende proces tot een goed einde worden gebracht. Tenslotte leidt teamwork tot synergie. Door het atrium en de glazen gevel, die op de zon is georiënteerd, dringt daglicht tot diep in het gebouw door. Hollandse wolkenluchten zorgen voor een steeds wisselend beeld. Slimme zonwering, emissievrije materialen en natuurlijke ventilatie waarborgen de medewerkers een prettig en gezond binnenklimaat. Een duurzaam interieur was de onderliggende eis, maar in het ontwerpproces was het beeld evenzeer van belang. Gezien de functie als hoofdkantoor moest TNT Centre een representatief voorkomen hebben, maar bovenal wilde Ex een interieur ontwerpen waarin werknemers zich prettig voelen. Ondanks het volume en de openheid van het ontwerp heeft het interieur een rustige, verstilde atmosfeer. De kracht van het interieur schuilt in de bedrieglijke eenvoud ervan. back to basic Het gekozen sobere kleurenpallet grijs, wit en beige geeft invulling aan deze sfeer, net als de herhaalde toepassing van de basale materialen. Ze ogen bedrieglijk eenvoudig, maar elk materiaal heeft een wereld te vertellen over hun ontstaansgeschiedenis. Ex hierover: Ik hield altijd al van eenvoudige, duurzame materialen. Vooral vanwege de zuiverheid en echtheid ervan. Maar je zó verdiepen in de herkomst, de milieubelasting, de levenscyclus, het transport en al die andere aspecten die in elkaar grijpen was een openbaring. Op een gegeven moment ademde iedereen duurzaamheid. Het harmonieuze beeld wordt versterkt door de gedegen afwerking en de subtiele detaillering. Zelfs in het losse meubilair is een bewuste keuze gemaakt voor duurzame producten. De speurtocht naar geschikte materialen leidde tot onverwachte avonturen, nieuwe inzichten, creatieve erupties, emotionele hoogte- en dieptepunten. Maar vooral tot een ongekend eindresultaat. Een eindresultaat dat leidde tot een perfecte symbiose van Sustainability en Connectivity. «EX INTERIORS Wiersedreef 1, 3433 ZX Nieuwegein t nr nr

14 innovatief AOF-systeem tekst Nicole Smolenaers beeldmateriaal Joost Brouwers, Rotterdam groen licht voor alternatief gevelproduct Soms is de zoektocht naar het juiste duurzame materiaal lang en intensief. Af en toe is de keuze snel en eenvoudig. Misschien ligt deze wel eens minder voor de hand, maar is er onverwacht een uiterst doeltreffende toepassing beschikbaar. Zo bleek de aangedragen alternatieve geveloplossing voor TNT Centre in Hoofddorp uitstekend te passen bij de strenge duurzaamheidcriteria van de opdrachtgever. De Groot & Visser had de creativiteit om alle functionaliteiten en esthetische waarden in een nieuw vat te gieten: AOF, All-in-One Façade. Samen met twee koplopers uit de branche, Kingspan Duurzame Bouwsystemen en Schüco, heeft deze gerenommeerde gevelspecialist vol enthousiasme dit gevelconcept ontwikkeld. Een subliem voorbeeld van duurzaam ondernemen. In uiteenlopende beroepssectoren blijkt energiebewust ondernemen zowel ethisch als commercieel grote winst op te leveren. Een product of object dat groen geproduceerd of ontwikkeld is, heeft een betere marktligging dan een vergelijkend product dat niet op een dergelijke manier is geproduceerd. Het nu al spraakmakende TNT Centre project, een ontwikkeling van consortium Triodos/OVG, heeft door het Ministerie van VROM-WWI een erkenning gekregen als voorbeeld voor energieneutraal bouwen in In het ontwerp van dit kantoorgebouw is op alle fronten rekening gehouden met de bijdrage aan duurzaamheideisen. Ook de toegepaste materialen zijn stuk voor stuk tegen het licht gehouden. optimale synthese Het eerste TNT Centre (een ontwerp van Paul de Ruiter) is voorzien van veel duurzame technieken en alle betrokkenen hebben gezocht naar een optimale synthese. Zo is bij elk onderdeel gekeken naar wat de meest milieuvriendelijke materiaalkeuze alsmede de meest efficiënte oplossing is. In het ontwerp was aanvankelijk bedacht dat de gevel op de begane grond als een aluminium vliesgevel zou worden opgebouwd, met op de verdiepingen een aluminium kozijnenstrook en borstweringselement. Daarbij zou, mede vanwege de esthetica van het gebouw, worden gekozen voor geanodiseerd aluminium. Deze materiaalkeuze bleek echter onvoldoende aan de hoogste milieuscore te kunnen bijdragen. Tijd dus voor een zoektocht naar een alternatieve geveloplossing die wel aan alle hoge duurzaamheideisen kon voldoen. duurzaam gevelsysteem Het antwoord is gevonden in de doeltreffende en succesvolle Allin-One Façade (AOF); een bijzonder duurzaam gevelsysteem, ontwikkeld door De Groot & Visser, waarin de duurzame panelen van Kingspan worden toegepast en de componenten van Schüco. Het AOF-systeem is een Pui Vliesgevel Element (PVE) en combineert het beste van drie typen gevelsystemen: puien, gevelelementen en vliesgevels. Deze toepassing maakte het wel mogelijk de beoogde duurzaamheidscore van GreenCalc+ (>1000) en LEED Platinum te behalen. Na enkele consultatie- en overlegrondes kreeg De Groot & Visser - verantwoordelijk voor de hele gebouwschil - groen licht om het alternatieve gevelproduct toe te passen. De gevelspecialist uit Gorinchem heeft het esthetische ontwerp van de architect functioneel ingevuld. Er is gebruik gemaakt van zo min mogelijk bouwmaterialen en de bouwsnelheid is geoptimaliseerd. Tevens heeft de expertise van deze specialist en haar partners omtrent milieuscores gezorgd dat reeds in de ontwerpfase goed meegedacht kon worden op het gebied van duurzaamheid. De organisatie is dan ook uitstekend in staat om vanuit beperkingen kansen te creëren. nr

15 staan voor groene technologie Wat tot enige jaren geleden nog toekomstmuziek was, is nu realiteit. Bij Schüco zijn we al in een vroeg stadium begonnen om energieefficiëntie en energiewinning aan elkaar te koppelen. Nu komt daar het beheer van energiestromen als derde dimensie bij. We zien een gebouw als één geheel en we willen het potentieel optimaal benutten, ook in termen van comfort. Om deze reden is het ons doel een positieve bijdrage te leveren aan het energie-management, zodat we voor komende generaties een zelfvoorzienende energietoevoer en een milieuvriendelijkere toekomst kunnen creëren. drie energieklassen Schüco heeft drie energieklassen gecreëerd om onze aanpak met betrekking tot energie te illustreren. Deze klassen karakteriseren de energiebehoeften van Schüco-oplossingen. Producten in de hoogste energie-klasse E 3 laten een gebouw meer energie produceren dan het verbruikt. Bovendien zorgen deze producten ervoor dat de door zonneenergie gegenereerde stroom direct door verschillende systemen in het gebouw gebruikt kan worden. Dit varieert van ledverlichting tot laadstations voor elektrische auto s. Het is en blijft ons doel om de energetische kwaliteit van onze oplossingen continue te verbeteren. De Schüco kozijn- en gevelmodule ProSol TF is daar een mooi voorbeeld van. Dit product biedt fotovoltaïsche toepassingen voor de meest uiteenlopende doeleinden: van architectonisch aantrekkelijke, individuele geveloplossingen in nieuwbouw en kostenefficiënte, energiebesparende renovaties tot aan economisch rendabele zonnegevels als beleggingsobject. ProSol TF kan dezelfde functies vervullen als de conven-tionele gevelelementen - op alle gebieden in de gevel. Met de renovatiegevel ERC 50 heeft Schüco nog een nieuw vliesgevelsysteem in de markt gezet, dat met name bestemd is voor de rationele en economische renovatie van bestaande gebouwen. De nieuwe aluminium systeemconstructie voegt zich als een tweede huid om het gebouw en neemt alle taken van de bestaande gevel over. Deze uiterst moderne geveloplossing maakt renovatie op passiefhuis niveau mogelijk en draagt bijzonder bij aan de energie efficiëntie van het gebouw. groene technologie Schüco staat duidelijk voor groene technologie. We leveren hiermee een positieve bijdrage aan een verminderde afhankelijkheid van fossiele brandstoffen. Hiertoe besparen, winnen en beheren we energie met gebouwen. Het uitrollen van deze missie zal het succes van onze partners de komende jaren verhogen, niet alleen voor de huidige, maar ook voor toekomstige generaties. Kortom: Be part of it!«schüco Nederland bv Rendementsweg 3a 3641 SK Mijdrecht t Het geïntegreerde AOF-systeem heeft een bijzonder slank aanzicht van 50 tot 60 millimeter en bezit zeer goede functionaliteiten op statisch, bouwfysisch en milieutechnisch gebied. Daarnaast biedt het diverse architectonische vrijheden voor een bijzonder lage prijs. Het systeem is geprefabriceerd en daardoor snel te bouwen. Ook de slimme verankering zonder stelkozijnen draagt hier aan bij. Bovendien zijn zonwering, schoepen en andere onderdelen eenvoudig te monteren op het systeem. Het systeem wordt volledig geleverd en gemonteerd door De Groot & Visser. Het grote voordeel voor opdrachtgevers cq ontwikkelaars is dat zij werken met één aanspreekpunt. esthetische eisen Het gevelelement bestaat uit een vliesgevel, een slank aluminium profiel en dichte geveldelen van het Benchmark Façade Systeem, type Evolution. Dit type (met gepatenteerde kern) is een architectonisch slank en stijlvol gevelsysteem, dat aanvullend op de voordelen van prefab bouwen voorziet in een hoge isolatiewaarde en goede kierdichtheid. Voor dit project voorzien van een speciale coating om tegemoet te komen aan de esthetische eisen. Uiteraard zijn de Kingspan gevelpanelen in dit ambitieuze project door alle bouwpartijen uitvoerig onder de loep genomen. De uitkomst toont aan dat deze gevelpanelen een prima en voor de hand liggende match vormen met het hoogste ambitieniveau van duurzaamheid en esthetica. Maximale inval van daglicht is eveneens een belangrijk criterium in het ontwerp van het gebouw, dat aan de noordzijde een gevel heeft die volledig uit glas bestaat. Het Schüco vliesgevelsysteem FW 50 + is daarvoor gebruikt als gevelsysteem, vanwege de zeer smalle profielbreedtes en grote modulebreedten, alsmede de uitstekende geluid- en warmte-isolatie. In combinatie met de raamsystemen AWS 102 en AWS 65 (aluminium raamsysteem) biedt de raamfaçade omvangrijke designmogelijkheden voor het realiseren van een constructie met stijlen en regels met een slanke aanzichtbreedte, wat resulteert in een grote hoeveelheid glas. uitdagende doelstellingen Door vertrouwen onderling en het zoeken naar oplossingen voor de uitdagende doelstellingen is het project in alle openheid én in uitstekende samenwerking gerealiseerd. De zeer geslaagde uitvoering vormt hiervan het bewijs. Naast het creëren van een optimaal binnenklimaat en maximale daglichtincidentie ging de filosofie over duurzaamheid duidelijk verder dan louter technische aspecten. Het eeuwenoude gezegde goed voorbeeld doet goed volgen onderstreept dit nog maar eens. Aan de Schaardijk in Rotterdam het knooppunt van één van de meest vitale (water)wegen van Nederland herrijzen vier docks die samen De Nieuwe Maas vormen, een markant kantorencomplex. Helderheid, leefbaarheid en comfort staan in dit nieuwbouwproject voorop. Om deze reden is ook hier gekozen voor De Groot & Visser als leverancier van het AOF-gevelsysteem. De nieuwbouw wordt gekenmerkt door een bijzondere combinatie van materialen, is zeer energie-efficiënt en heeft vanwege het duurzame karakter een optimaal binnenklimaat. Binnen afzienbare tijd ontvangen de vier afzonderlijke gebouwen binnen gebiedontwikkeling De Monarch in Den Haag tevens het internationaal duurzaamheidcertificaat BREEAM Excellent - mede dankzij de toepassing van dit innovatieve gevelsysteem. Het succes zal zich naar verwachting nog veel vaker herhalen, want inmiddels dienen de volgende projecten zich al aan. Het gevelsysteem is synoniem voor slim bouwen: s=slank: millimeter aanzicht met hoge lichttransparantie l=lean: snel bouwen, circa 100 vierkante meter per dag i=innovatief: ontwikkeling en samenwerking m=milieubewust: certificaten GreenCalc-score, Leed- Platinum en Label -A waardig.«88 nr nr

16 kijk op knappe gevels De Groot & Visser is lid van de Dutch Green Building Council (DGBC) en een van Nederlands grootste gevelleveranciers. Dit is te danken aan de sterke visie op aluminium gevels waarbij ontwerp, comfort en kwaliteit centraal staan en duurzaamheid een absolute voorwaarde is. De specialist op het gebied van aluminium kozijnen, gevels, zonwering en solar is in staat om vanuit beperkingen kansen te creëren. Een gevel ontwikkelen of renoveren vraagt om een specialistisch oog. Een partij die esthetiek, techniek en functionaliteit tot een sterke drie-eenheid kan smeden. De Groot & Visser verstaat dit vakmanschap en is in 30 jaar uitgegroeid tot een ware specialist. succesformule De succesformule is kort samen te vatten: het bedrijf heeft kijk op knappe gevels. Kijk op een doordachte voorbereiding, op de laatste technieken en op de invloed van gevels op het binnenklimaat. Het zal iedereen opvallen dat deze organisatie eveneens kijk heeft op energiebesparing. Want ook dat maakt belangrijk onderdeel uit van De Groot & Vissers knappe gevels. Om dit vervolgens tot in perfectie uit te kunnen voeren, neemt het bedrijf het complete traject van ontwerp tot montage en advies op het gebied van onderhoud voor haar rekening. Zo kan zij in elke fase meedenken over de beste oplossing voor iedere specifieke situatie. Daarmee is iedereen verzekerd van een knappe gevel. foto: Erasmus MC Rotterdam innovatie, duurzaamheid en brandveiligheid Kingspan Duurzame Bouwsystemen is onderdeel van het in Ierland gevestigde beursgenoteerde Kingspan Group Plc. Deze mondiale speler in de toelevering van bouwmaterialen laat zich typeren door marktleiderschap, bovengemiddelde resultaten, duurzaam ondernemen en een hoog tempo van product- en conceptinnovaties. strategische pijlers Binnen de Benelux is dit concern verantwoordelijk voor de marktontwikkeling van geïsoleerde paneelsystemen ten behoeve van gevels, daken en vloeren. Metalen sandwichpanelen en constructieve houten paneelsystemen worden op grote schaal toegepast in nagenoeg alle segmenten van de bouwsector. Kingspan streeft het hoogste ambitieniveau na met betrekking tot de strategische pijlers: innovatie, duurzaamheid en brandveiligheid. Meerwaarde ontstaat door innovatie en ontwikkeling van slimmere bouwmethoden. De toepassing van geprefabriceerde bouwsystemen vertaalt zich in meerwaarde op het gebied van hoge isolatiewaarden, relatieve luchtdichtheid, kostenefficiënte en veilige montage, optimale materialisatie en reductie van verborgen bouwkosten zoals faalkosten. De Groot & Visser is bij uitstek de partner in het zoeken naar oplossingen voor architectonische en functionele uitdagingen. Het is een misvatting dat een duurzame gevel ook duurder is. Juist de eenvoud in materialisatie scoort.«de Groot & Visser bv Marconiweg HH Gorinchem t De Kingspan ECOsafe isolatiekern heeft een unieke isolatiewaarde, waardoor ten opzichte van bepaalde andere isolatiematerialen dun en slank gebouwd kan worden. Dit resulteert in materiaalreductie, slankere architectonische details, lichtere constructies en funderingen, meer netto verhuurbaar/verkoopbaar (vloer)oppervlak et cetera. De geïsoleerde paneelsystemen van Kingspan Duurzame Bouwsystemen hebben een BRE A+ classificatie conform de BRE Green Guide for Specification.«Kingspan Duurzame Bouwsystemen Postbus HN Tiel (NL) t nr nr