Van wat werkt niet tot wat werkt beter KIEZEN WAT JE LEKKER VINDT KRIJGEN WAT JE NODIG HEBT

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Van wat werkt niet tot wat werkt beter KIEZEN WAT JE LEKKER VINDT KRIJGEN WAT JE NODIG HEBT"

Transcriptie

1 Van wat werkt niet tot wat werkt beter KIEZEN WAT JE LEKKER VINDT KRIJGEN WAT JE NODIG HEBT

2 Nieuwe aanbieder CAREZZO NUTRITION BV Ondervoeding met voeding aanpakken Lekker, variatie Betaalbaar Voeding concept & Netwerk: Wetenschap en R&D Productie en Zorg $ *-,. *+ " " " " / *+ - --, " ". +, *+,, ", +-*, "! -, $" */$ ", $. * " " & - "- ") -, * + / " +, " +,$! ".0, / ** -, /$ " +&*$. - ",-,$"- 0 ") " "A3 5 /B ""5E A/ AE 5 "EE /1)"AB )EF"E3"O"5 3/12"5E-"FE )A/. 2 5B" F7"BF 5 "5E /5 " O/"2"5-J/O"5=E "5E 7:E " K/1)E : F/$5F"5E /B 75 "A.. K7" " -"3)FE 377:FE -""F A/B/ 7E 75 "AK7" E F"E A 2"5= 7AO 2 E O/"2" 3/ - 4""5 -" "5 4""AE "5"A,/" "5 K7" /5,BBF7))"5 57 /, F"A. L/13E 77AE," A"2E 5 ""F3J JBF "5 B4 2K"A3/"B K""3 : F/$5. F"5 1J/BFE4/5 "AE, 5 "F"5 5= "FE :A7 3""4E 27BFE 1 A3/12B E9 C 4A E 5 3 5,"A" 7:5 4". JJAE "5E -"ABF"3 "- 5 "3/5,"5= "57",E 53"/ /5,E K77AAE /"2"5. -J/BE "3 "AB"E 33"/E 74 -"FE :A7. 3""4E /1E "E27:EEF" : 2 22"5=E "F :A71" FE F"AE L/F-E A" E FE E "77,F 3 5,BE K 5E BF AFE /BE,", 5 K7" /5,E K77AE -"ABF"33"5 5 " : F/. "5F"5E F" K"AA/12"5E "5 F"","3/12"A. F/1 E 3"22"AE F"E -7J "5= /1 /1)E " A/1. K"5 -" "5E O/ -,"4"3 E 74E /" :A7 J F"5 F"E 75FL/22"3""5= BF "/5OE "5E " F/ -F/5,E A747. F/" 3)BK3""B ;5 JLE,"3/"""A E 5 K3""B " A/1)E 5 A/"E A7 7":< O/15 FE A/" "A5"4/5,"5 "4/5,"5 2"55/B " A/1)E /O7 E)AJ/FB :. B7". :"5. "5E OJ/K"3 A 5275FL/22"3 A JA"+ 7J "5 A77. "5EB "AE A"OO7=E " " A/1K"5E A,"5 E9 & 435 /1 5 -"FE J,"FE K 5 AJ/4E E+E435= "FE""ABF"EA"BJ3F FE/B 5JE7:,". 3"K"A E A77 E4"FE""5-77,E"/L/F.,"- 3F" E99E,A 4 :"AEFL""EB5""$5 /5E:3 FB K 5 "E," AJ/2"3/12"E* *,A 4= " 1J/BF" F"MFJJAE K/5 "5 L BE""5 J/F,/5, O",FE /A" F"JA A" "A,4 5B ;D9< K 5 A"OO7=? "AA/12FE A77 /BE 3 -""3EB5"3E 74. : F= 33"A/, E AJ "A -F/,=E ". L775,""5 3"22"AE A77 =E "EO/15 "AE 5J /5E,"B3, 74E -"FE 3J -F/, "5E 3"22"AE F" 4 2"5=@ "A,4 5B 75FL/22"3FE-"FE A77 4"FE-"FE J. A7:" 5E 2"ANE 557K F/75E "5FA" 75 "A ""3EK 5 22"A/1,A75 BF7). )"53"K"A 5 /"AE 755"K"3 = "A,4 5B@ AA/%A"FA"/5F1"E : B. B""A " ""5 5/"FE,"A/5,E 5F 3 BF F/. 75BE/5 " K7" /5,BB" F7A K/ E AB "/15"5 JA,E"5EA )FE 77 B "3 5. " -/1 /1E B57":1"B) A/2 5FE 5 "33" E 3K7A"5BE /5E IQQIE K77AE O/ -. O"3)EF" ",/55"5=E /1 K/B""AFE23 5. F"5 7K"AE " 4 A2F/5FA7 J. F/"E K 5 5/"JL" :A7 J F"5= 5 /15 K"AL -F/5,"5EK77AE-"FE:A7F"0. 5" A77 O/15-77, -77, E-/1 -/1 /B /BE/5E,"B:A"2 /5,"B:A"2 4"FEK"A:3"",-J/O"5 /5 A 5FE74 772E /1E-"5E-"FE A77 EF"EF"BF"5=E "F /"2"5-J/BE "3 "AB"E 33"/E 75 "A. - 5 "3FE-/1 5J 7K"AE "E:A/1B= JA"+ 7J E""5E17/5FEK"5FJA"EK 5 "E A 5FB"E K7" /5,B " A/1K"5 E 77 E"5E 5 /1B/5,"5 EB3"JF"3F 75 "AFJBB"5E 5E 4"FE :A7F"05" "5 K7" /5,BBF7))"5 K"AA/12F" FJBB"5. 77AF1"B E )AJ/FB ::"5 E B7":"5E "5 & +3 + (++ + ) +1 ((,+ (!! + 0, + + (+, + ' pagina 12, Het Financieele Dagblad 0 #( 1, 0 0 #( 1 1, ( + # (, ( + # # ( ()) (, + #(! + + ( / + / ( * )* *#- #(.+ #(.+ ) 2 ( *+-)) 0 - )* () * *1 +1! ) ( 1 ' ( * (. *! * 0! * -(!-* * ( 00!' (! +*.!!(* 1& - +*)- ) )*$ *, * % *! ( ( *- +* -(!#'* *#(+ () ( *0 *(- * *" * * ' OJ/K"3 A 52"5= /A" F"JAE /4EK 5 J/12E;*9< K"AL -FE FE-"FE:A71" F,J5BF/,E O 3 J/F: 22"5E K77AE " F7. F 3"EK"A277:=E? 3BEL" /FE,7" E 5. : 22"5 2J55"5 L"E7:EF"A4/15E772 75O"E 57A4 3"E B7":"5E "5 B ::"5 5E O7A,/5BF"33/5,"5E 3"K"A"5=E 5 5 "AB74E772= 5O"3 5,"F"A4/15. 7"3BF"33/5,E /BE FE 75O"E K"AA/12F" :A7 J F"5E772E/5E " A"F /3EF"A" -F. 274"5 EL AEL" 5J 3 5 3"K"A"5=@ 77AE "EK"A,A/1O/5,EO 3EK73,"5B 5 J/12E772E J/F"5E " O/"2"5-J/O"5 "5E O7A,/5BF"33/5,"5E " KA,E 5 A K"AA/12F" K7" /5,EF7"5"4"5= "55/B " A/1)E /O7E O 3E O7L"3 JA"+ 7JE 3B A"OO7"5 "/5O. K/B" K/ /B" B"A" A"5 A" 5E7K 7K"A 7K "AE " "A FF"" ,/ 37,/"E //"" "A,/" "A / /11E 27 / 2 4F 4 2/12"5E74 K7" B"33 F" K" K"AA AA/1 /12" 2"5= 2" 5= " 2J5FEL"3 "MFA E"/L/FF"5E/5 K7" /5 /5,, BF7::"5 E 4 AE /FE 4,E 5/"FE F"5 27BF", 5, 5E K 5 K 5E " -7J A-"/ "5 2L 3/F"/F=E? "E :A7 J F"5E 47". F"5E772E57,E""5BE2""AE3"22"AEO/15@ K7",FE JB/5"BB4 5,"AE77BE 7B. F"A- K"5E"A 5 F7"= "FEK 3FE7:E FE A/"E23"/5"A" ". A/1K"5 5 /FE :A71" FE 4"" 7"5= " A/1K"5 /"E 5/"FE ",A7F" )/5 5. /$3" J))"AB -" "5 K 5EK7" /5,. 4J3F/5 F/75 3BE 3BE "BB 5"5 & 3 +#(! 0, !#+, ( +!! + + +(, + 1 ( ' 5/3 /33"K "K"AE 7)) A/""B33 5 A/" A 5 4:/. 5 =E? 5 "E -" -" "5 "5E 4"FE 4J3. F/5 F/ 5 F/ F/75 /75 3 3B 3BE,","B: B:A72"5@ O",FE O",B. KA7JL"E "5A/2"E "52K"3 =? AA 74 K"AB -/33"5 " A" "5"5 7"5 O" 5JE5/"FE4""=E "E-" "5EB74BE 5 ". E7)E L"F"5E57,E5/"FEL F O" L/33"5 4"FE " 7J "A"54 A2F= " K"A4 A2F"5 5 FJJA3/12E 3/"K"AE :A7. J F"5E K77AE 175," E,"O75 "E 4"5. B"5=@ A7F":A7 J "5F"5L/33"557, 5/"FE/5BF ::"5E/5 ""5E23"/5B - 3/, :A71" FE L AK 5E " J/F274BFE 75. J/ "3/12E /B E K"A47" FE "A,4 5B=? "FE/B K 2E""5EA73 /" L#3 7:EO/ -EL/33"5E5"4"5=@ 3/1)FE "E KA,E L/" -"FE K"AA/12F" K7" B"3 E FE K 5L","E -7,"A"E :A7. J F/"27BF"5 JJA "AE /B, FE ". F 3"5=E 7A,E/5BF"33/5,"5 OJ33"5E " A"2"5/5,EK"A47" "3/12E 77AB -J/. K"5 5 AE "E :A"4/" "F 3"A=E "A,. 4 5BEL/1BFE"A7:E FE-"FEF"AJ, A/5.,"5 K 5E 75 "AK7" /5,E," :3"K"A"5=? /FE 75 "AO7"2E 3/12F FE/"4 5 /" 75 "AK7" E/B ""5 O7A,/5BF"33/5,E A/" 2""AE4""AE27BF 5 /"4 5 E /" FE5/"FE/B=@ 5E J/12E -77:FE 5/"FE FE K"A. A/12F" K7" /5,E J/F"5E-"FEO7A,: 2. 2"FEO 3 K 33"5=E? 3BE4"5B"5 /"EO"3) 47"F"5 "F 3"5 E274FE FE ",A7"/ K 5 "O"E4 A2FE5/"FEF"5E,7" "=@

3 Jaren onderzoek en ontwikkeling $ *-,. *+ " " " " / *+ - --, " ". +, *+,, ", +-*, "! -, $" */$ ", $. * " " & - "- ") -, * + / " +, " +,$! ".0, / ** -, /$ " +&*$. - ",-,$"- 0 ") " "A3 5 /B ""5E A/ AE 5 "EE /1)"AB )EF"E3"O"5 3/12"5E-"FE )A/. 2 5B" F7"BF 5 "5E /5 " O/"2"5-J/O"5=E "5E 7:E " K/1)E : F/$5F"5E /B 75 "A.. K7" " -"3)FE 377:FE -""F A/B/ 7E 75 "AK7" E F"E A 2"5= 7AO 2 E O/"2" 3/ - 4""5 -" "5 4""AE "5"A,/" "5 K7" /5,BBF7))"5 57 /, F"A. L/13E 77AE," A"2E 5 ""F3J JBF "5 B4 2K"A3/"B K""3 : F/$5. F"5 1J/BFE4/5 "AE, 5 "F"5 5= "FE :A7 3""4E 27BFE 1 A3/12B E9 C 4A E 5 3 5,"A" 7:5 4". JJAE "5E -"ABF"3 "- 5 "3/5,"5= "57",E 53"/ /5,E K77AAE /"2"5. -J/BE "3 "AB"E 33"/E 74 -"FE :A7. 3""4E /1E "E27:EEF" : 2 22"5=E "F :A71" FE F"AE L/F-E A" E FE E "77,F 3 5,BE K 5E BF AFE /BE,", 5 K7" /5,E K77AE -"ABF"33"5 5 " : F/. "5F"5E F" K"AA/12"5E "5 F"","3/12"A. F/1 E 3"22"AE F"E -7J "5= /1 /1)E " A/1. K"5 -" "5E O/ -,"4"3 E 74E /" :A7 J F"5 F"E 75FL/22"3""5= BF "/5OE "5E " F/ -F/5,E A747. F/" 3)BK3""B ;5 JLE,"3/"""A E 5 K3""B " A/1)E 5 A/"E A7 7":< O/15 FE A/" "A5"4/5,"5 "4/5,"5 2"55/B " A/1)E /O7 E)AJ/FB :. B7". :"5. "5E OJ/K"3 A 5275FL/22"3 A JA"+ 7J "5 A77. "5EB "AE A"OO7=E " " A/1K"5E A,"5 E9 & 435 /1 5 -"FE J,"FE K 5 AJ/4E E+E435= "FE""ABF"EA"BJ3F FE/B 5JE7:,". 3"K"A E A77 E4"FE""5-77,E"/L/F.,"- 3F" E99E,A 4 :"AEFL""EB5""$5 /5E:3 FB K 5 "E," AJ/2"3/12"E* *,A 4= " 1J/BF" F"MFJJAE K/5 "5 L BE""5 J/F,/5, O",FE /A" F"JA A" "A,4 5B ;D9< K 5 A"OO7=? "AA/12FE A77 /BE 3 -""3EB5"3E 74. : F= 33"A/, E AJ "A -F/,=E ". L775,""5 3"22"AE A77 =E "EO/15 "AE 5J /5E,"B3, 74E -"FE 3J -F/, "5E 3"22"AE F" 4 2"5=@ "A,4 5B 75FL/22"3FE-"FE A77 4"FE-"FE J. A7:" 5E 2"ANE 557K F/75E "5FA" 75 "A ""3EK 5 22"A/1,A75 BF7). )"53"K"A 5 /"AE 755"K"3 = "A,4 5B@ AA/%A"FA"/5F1"E : B. B""A " ""5 5/"FE,"A/5,E 5F 3 BF F/. 75BE/5 " K7" /5,BB" F7A K/ E AB "/15"5 JA,E"5EA )FE 77 B "3 5. " -/1 /1E B57":1"B) A/2 5FE 5 "33" E 3K7A"5BE /5E IQQIE K77AE O/ -. O"3)EF" ",/55"5=E /1 K/B""AFE23 5. F"5 7K"AE " 4 A2F/5FA7 J. F/"E K 5 5/"JL" :A7 J F"5= 5 /15 K"AL -F/5,"5EK77AE-"FE:A7F"0. 5" A77 O/15-77, -77, E-/1 -/1 /B /BE/5E,"B:A"2 /5,"B:A"2 4"FEK"A:3"",-J/O"5 /5 A 5FE74 772E /1E-"5E-"FE A77 EF"EF"BF"5=E "F /"2"5-J/BE "3 "AB"E 33"/E 75 "A. - 5 "3FE-/1 5J 7K"AE "E:A/1B= JA"+ 7J E""5E17/5FEK"5FJA"EK 5 "E A 5FB"E K7" /5,B " A/1K"5 E 77 E"5E 5 /1B/5,"5 EB3"JF"3F 75 "AFJBB"5E 5E 4"FE :A7F"05" "5 K7" /5,BBF7))"5 K"AA/12F" FJBB"5. 77AF1"B E )AJ/FB ::"5 E B7":"5E "5 & +3 + (++ + ) +1 ((,+ (!! + 0, + + (+, + ' 0 #( 1, 0 0 #( 1 1, ( + # (, ( + # # ( ()) (, + #(! + + ( / + / ( * )* *#- #(.+ #(.+ ) 2 ( *+-)) 0 - )* () * *1 +1! ) ( 1 ' ( * (. *! * 0! * -(!-* * ( 00!' (! +*.!!(* 1& - +*)- ) )*$ *, * % *! ( ( *- +* -(!#'* *#(+ () ( *0 *(- * *" * * ' OJ/K"3 A 52"5= /A" F"JAE /4EK 5 J/12E;*9< K"AL -FE FE-"FE:A71" F,J5BF/,E O 3 J/F: 22"5E K77AE " F7. F 3"EK"A277:=E? 3BEL" /FE,7" E 5. : 22"5 2J55"5 L"E7:EF"A4/15E772 75O"E 57A4 3"E B7":"5E "5 B ::"5 5E O7A,/5BF"33/5,"5E 3"K"A"5=E 5 5 "AB74E772= 5O"3 5,"F"A4/15. 7"3BF"33/5,E /BE FE 75O"E K"AA/12F" :A7 J F"5E772E/5E " A"F /3EF"A" -F. 274"5 EL AEL" 5J 3 5 3"K"A"5=@ 77AE "EK"A,A/1O/5,EO 3EK73,"5B 5 J/12E772E J/F"5E " O/"2"5-J/O"5 "5E O7A,/5BF"33/5,"5E " KA,E 5 A K"AA/12F" K7" /5,EF7"5"4"5= "55/B " A/1)E /O7E O 3E O7L"3 JA"+ 7JE 3B A"OO7"5 "/5O. K/B" K/ /B" B"A" A"5 A" 5E7K 7K"A 7K "AE " "A FF"" ,/ 37,/"E //"" "A,/" "A / /11E 27 / 2 4F 4 2/12"5E74 K7" B"33 F" K" K"AA AA/1 /12" 2"5= 2" 5= " 2J5FEL"3 "MFA E"/L/FF"5E/5 K7" /5 /5,, BF7::"5 E 4 AE /FE 4,E 5/"FE F"5 27BF", 5, 5E K 5 K 5E " -7J A-"/ "5 2L 3/F"/F=E? "E :A7 J F"5E 47". F"5E772E57,E""5BE2""AE3"22"AEO/15@ K7",FE JB/5"BB4 5,"AE77BE 7B. F"A- K"5E"A 5 F7"= "FEK 3FE7:E FE A/"E23"/5"A" ". A/1K"5 5 /FE :A71" FE 4"" 7"5= " A/1K"5 /"E 5/"FE ",A7F" )/5 5. /$3" J))"AB -" "5 K 5EK7" /5,. 4J3F/5 F/75 3BE 3BE "BB 5"5 & 3 +#(! 0, !#+, ( +!! + + +(, + 1 ( ' 5/3 /33"K "K"AE 7)) A/""B33 5 A/" A 5 4:/. 5 =E? 5 "E -" -" "5 "5E 4"FE 4J3. F/5 F/ 5 F/ F/75 /75 3 3B 3BE,","B: B:A72"5@ O",FE O",B. KA7JL"E "5A/2"E "52K"3 =? AA 74 K"AB -/33"5 " A" "5"5 7"5 O" 5JE5/"FE4""=E "E-" "5EB74BE 5 ". E7)E L"F"5E57,E5/"FEL F O" L/33"5 4"FE " 7J "A"54 A2F= " K"A4 A2F"5 5 FJJA3/12E 3/"K"AE :A7. J F"5E K77AE 175," E,"O75 "E 4"5. B"5=@ A7F":A7 J "5F"5L/33"557, 5/"FE/5BF ::"5E/5 ""5E23"/5B - 3/, :A71" FE L AK 5E " J/F274BFE 75. J/ "3/12E /B E K"A47" FE "A,4 5B=? "FE/B K 2E""5EA73 /" L#3 7:EO/ -EL/33"5E5"4"5=@ 3/1)FE "E KA,E L/" -"FE K"AA/12F" K7" B"3 E FE K 5L","E -7,"A"E :A7. J F/"27BF"5 JJA "AE /B, FE ". F 3"5=E 7A,E/5BF"33/5,"5 OJ33"5E " A"2"5/5,EK"A47" "3/12E 77AB -J/. K"5 5 AE "E :A"4/" "F 3"A=E "A,. 4 5BEL/1BFE"A7:E FE-"FEF"AJ, A/5.,"5 K 5E 75 "AK7" /5,E," :3"K"A"5=? /FE 75 "AO7"2E 3/12F FE/"4 5 /" 75 "AK7" E/B ""5 O7A,/5BF"33/5,E A/" 2""AE4""AE27BF 5 /"4 5 E /" FE5/"FE/B=@ 5E J/12E -77:FE 5/"FE FE K"A. A/12F" K7" /5,E J/F"5E-"FEO7A,: 2. 2"FEO 3 K 33"5=E? 3BE4"5B"5 /"EO"3) 47"F"5 "F 3"5 E274FE FE ",A7"/ K 5 "O"E4 A2FE5/"FEF"5E,7" "=@ pagina 12, Het Financieele Dagblad idee onderzoek & ontwikkeling effect studie

4 Wetenschappelijk onderzoek Smaaktesten in de doelgroep Senioren - Wageningen UR Voedingsstudies: inname eiwit Ziekenhuis Vumc / Herstel hotel Ziekenhuis Gelderse Vallei Effectstudies Ziekenhuis ZGV en thuis

5 Ondervoeding Gevolgen van ondervoeding: Vertraagde wondgenezing Langer ziekenhuisverblijf Verminderde kwaliteit van leven Verhoogde sterftekans Totale kosten 1,8 miljard 2 Ziekenhuis: 1,1 miljard Leeftijdsgroep 60 + : 752 miljoen 2 SEO- rapport nr , based on numbers of 2011

6 Aanbevelingen eiwit- inname Gezonde volwassenen: 0,8 g/ kg/ dag Opgenomen in ziekenhuis en verhoogd risico op ondervoeding: 1,2 1,5 g/ kg/ dag Verdeling van eiwit over de dag: g eiwit per hoofdmaaltijd (ontbijt, lunch, diner) 3 3 Paddon- Jones et al. 2009

7 Inname op dag 4 versus aanbeveling 1,5 g/kg/d 1,2 g/kg/d 0,8 g/kg/d (n=31) (n=32) MUST 1 krijgt energie en eiwit verrijkt dieet

8 Verdeling over de dag Protein intake (grams) MUST 0 MUST 1 0 Breakfast Snack morning Lunch Snack afternoon Diner Snack evening

9 WAT WERKT NIET WERKT NIET: MEER ETEN Huidige behandelmethoden: - Energie & Eiwitrijk dieet - Suppletie drinkvoeding Conclusie onderzoek: Huidige behandel mogelijkheden van ondervoeding lijken niet voldoende om de energie en eiwitbehoefte van de meerderheid van oudere patiënten te behalen. Zelfs de MUST 0 patiënten hebben een inadequate eiwit inname. (niet ondervoed volgens screening) CATER WITH CARE: INSIGHTS INTO MEETING PROTEIN REQUIREMENTS IN HOSPITALISED ELDERLY PATIENTS Nancy Janssen * 1, Emmelyne Vasse 1, Janne Beelen 2, Quinta van der Sluijs 1, Joyce van Geel 2, Nicole M de Roos 2, André Janse md 3 1 department of dietetics, Gelderse Vallei Hospital, Ede, 2 Division of Human Nutrition, Wageningen University, Wageningen, 3 department of geriatric medicine, Gelderse Vallei Hospital, Ede, Netherlands Rationale A considerable part of hospitalized elderly patients are unable to meet protein and energy requirements. The objective of this study was 1. To gain insight into the protein and energy intake of hospitalized elderly patients. 2. To gain insight into their awareness of undernutrition, importance of protein and preferences for foods and drinks of these patients. Method 1. Design: cross-sectional study. Participants: Forty hospitalized patients of 65+ years, at risk of undernutrition (MUST 1) and receiving a protein and energy enriched diet, and 40 hospitalized patients of 65+ years not at risk and receiving a standard diet. Measurement: 24h-recall on the fourth day of hospitalisation to calculate protein and energy intake. 2. Ten patients at risk of undernutrition were interviewed using a semi-structured interview guide. Thematic analyses was used for analysing the interviews. Department of dietetics Alliantie Voeding Gelderse Vallei Gelderse Vallei Hospital p/a Ziekenhuis Gelderse Vallei PO box 9025 Postbus HN Ede, the Netherlands 6710 HN Ede janssenn@zgv.nl Results 1. We observed a significant difference in protein intake but not in energy intake between patients receiving an enriched diet versus not enriched (1.13 grams vs grams of protein per kg BW; P<0.05). 2. Interviews showed that elderly are unaware of the risks of being undernourished and the importance of dietary protein. Healthy food is associated with eating vegetables. Elderly are not prone to change dietary habits. Figure. Actual protein intake compared to the recommendations for hospitalized elderly in the MUST 0 group (n=31) and the MUST 1 group (n=32) on the fourth day of hospitalisation. What do they mean.. Protein?? info@alliantievoeding.nl Key message Most hospitalized elderly would benefit from protein enriched foods. Since elderly won t change their habits, we need to adjust the amount of protein within these habits. Conclusions 1. Current treatment options for undernutrition do not seem sufficient for meeting energy and protein requirements in the majority of elderly patients. 2. Even MUST 0 patients have inadequate protein intake. 3. Increasing awareness about undernutrition among elderly patients and offering enriched foods and drinks that fit in with current dietary choices could increase their protein and energy intake. Undernourished? Not me, I eat vegetables

10 SenTo smaakpanel Wageningen Universiteit Kiezen wat je lekker vindt, en krijgen wat je nodig hebt. Senioren met volledige geur/smaakvermogen Senioren met verminderde geur/smaakvermogen (geur-impairment) Volwassenen

11 Smaaktest in de doelgroep Senioren met verminderde geur-/smaakvermogen vinden Carezzo lekkerder dan het geteste standaardbrood sento normal sento impaired Young SenTo panel WUR - FBR Standard Carezzo

12 Voedingsstudie: Significante stijging eiwit inname RDA Ziekenhuis (3 dagen) Acuut zieke ouderen Interventie groep 1.1 g/kg Controle groep 0.9 g/kg NORM Herstelhotel (3 weken) Herstellende senioren Interventie groep 1.6 g/kg Controle groep 1.1 g/kg Eiwit verrijkt brood & eiwit verrijkte drink joghurt

13 WAT WERKT WEL WERKT WEL: MEER EIWIT - Eiwit verrijkt brood & drink yoghurt - Zelfde hoeveelheid gegeten Resultaat en conclusie onderzoek: Het gebruik van verrijkte producten resulteerde in een significant verhoogde eiwit inname. Brood en drink yoghurt droegen in vrijwel gelijke mate bij in de verhoogde inname in de interventie groep. Het gebruik van eiwit verrijkt brood en eiwit verrijkte drink yoghurt als onderdeel van de reguliere maaltijden is een veelbelovende en haalbare oplossing om de eiwit inname te verhogen van acuut zieke ouderen. Protein-enriched bread and drinking yoghurt and their effect on protein intake Titel in acutely voorbeeld hospitalized titel older adults: a randomized controlled trial S. Stelten* 1, I.M. Dekker 1, A.E. Ronday 1, A. Thijs 2, E. Boelsma 3, H.W. Peppelenbos 3, M.A.E. de van der Schueren 1,4 1 Nutrition and Dietetics, VU University Medical Center, Amsterdam, 2 Internal Medicine, VU University Medical Center, Amsterdam, 3 Food & Biobased Reaserch, Wageningen UR, Wageningen, 4 Faculty of Health and Social Studies, Department Nutrition, Sports and Health, HAN Univerity of Applies Sciences, Nijmegen Rationale Earlier studies have shown that protein intake in elderly is often insufficient during hospitalization. The objective of this study was to examine the effect on protein intake of acutely hospitalized elderly of consuming a protein-enriched bread and drinking yoghurt, replacing normal products. Methods This study was performed as a single blind randomized controlled trial in elderly ( 55 years), acutely admitted to the hospital. During 3 consecutive days participants received either ad libitum protein-enriched bread (7 g of protein) and drinking yoghurt (20 g of protein) in the intervention group or isocaloric, non-enriched bread (4 g of protein) and drinking yoghurt (8 g of protein) in the control group as part of their daily meals. Food intake of the participants was measured and nutritional values were calculated according to the Dutch Food Composition Table. An independent samples t-test was used to compare protein intake between intervention and control group. Data are presented as mean ± SD, unless stated otherwise a Percentage of patients reaching the minimum protein requirement of 1.2 g/kg/day Control group (n=25) Results The use of enriched products resulted in a significantly increased protein intake. Bread and drinking yoghurt contributed almost equally to the increased intake of protein in the intervention group. Intervention group (n=22) P -value Protein intake (g) 58 ± ± Protein intake (g/kg/day) 0.9 ± ± Protein requirement a (%) 8% 36% Conclusion The use of protein-enriched bread and drinking yoghurt, consumed as part of regular meals, is a promising and feasible solution to increase the protein intake of acutely ill elderly. It needs to be confirmed whether a longer-term use of these products in larger groups of patients will also result in better clinical outcomes. Correspondence: s.stelten@hotmail.com

14 Effectieve spreiding: extra eiwit in broodmaaltijden Ziekenhuis geen enkele maaltijd > 25 g Herstelhotel alle maaltijden > 25 g Bron: Ned Tijdschrift voor Voeding & Dietetiek Mei RCT Veveo studie Vumc & ZZG herstelhotel - eiwitverrijkt brood & eiwitverrijkte drink yoghurt

15 WAT WERKT BETER Effects of the daily consumption of protein enriched bread and protein enriched drinking yoghurt on the total protein intake in elderly in a rehabilitation centre: a single blind randomised controlled trial WERKT BETER: SPREIDING INNAME - broodmaaltijden & tussendoor - optimaal over de dag Resultaat en conclusie onderzoek: In vergelijking met de controle groep hebben patiënten die eiwit verrijkte producten kregen een significant hogere eiwit inname.(3 weken) De dagelijkse consumptie van eiwit verrijkt brood en eiwit verrijkte drinkyoghurt is effectief om zowel een significant hogere eiwit inname en een optimale verdeling van het extra eiwit over de dag te verkrijgen bij oudere patiënten. AJ van Til 1, E Naumann 1, IJHM Cox-Claessens 2, S Kremer³, E Boelsma³, MAE de van der Schueren 1,4 1 HAN University of Applied Sciences, Faculty of Health and Social Studies, Department of Nutrition, Sports and Health, 2 ZZG Rehabilitation centre, Medical director, ³ Wageningen UR, Food and Biobased Research, 4 VU University Medical Centre, Nutrition and Dietetics, Internal Medicine Rationale A sufficient total protein intake ( g/kg for acutely and chronically ill older adults) and an optimal protein distribution over the day (25-30 g/meal) are important to counteract sarcopenia. However, patients recovering from disease often have an insufficient protein intake. The purpose of the current study was to investigate the effects of the consumption of protein enriched products on the daily protein intake and the protein distribution over the day in older adults in a rehabilitation centre. Methods Single blind RCT. Patients received either protein enriched bread (Carezzo; 6.9 g protein per slice) and protein enriched drinking yoghurt (Drinking yoghurt enriched with Fonterra Whey Protein Concentrate (WPC 515), 20.0 g protein / 250 ml) or regular products during three weeks (4.0 g and 7.5 g protein, resp.) For each patient, 24h intake of all food products was measured (6 measurement days per patient). Results Thirty-four patients were included in the study. Compared with controls, patients who received the protein enriched products had a significantly higher protein intake (table). Protein intake (g/day) Protein intake g/kg Control Intervention P-value < <0.001 The intervention group consumed quantities over the recommended level (25-30 g/meal) during each of the three meals, where the control group consumed quantities below the recommended level during breakfast and lunch (figure). Conclusion The daily consumption of protein enriched bread and protein enriched drinking yoghurt is effective to achieve both a significant higher protein intake and an optimal distribution of the dietary protein over the day in older adults. Correspondence: Marian.devanderSchueren@han.nl

16 Ondervoeding in de zorg: Ongewenst gewichtsverlies 25%- 40% De VOEDINGs oplossing + 30g BROOD TUSSEN DOOR WARM TUSSEN DOOR 2E BROOD TUSSEN DOOR NIEUW VOEDING CONCEPT eiwitverrijkte basisvoeding groenten, fruit en granen voor broodmaaltijden en tussendoor

17 Eiwit tekort voor de spieropbouw Risicogroep: Kwetsbare ouderen Weinig eetlust: < eiwit aanbeveling Behoud spieren Ondervoeding bij ziekte Onbedoeld gewichtsverlies Stop spierafbraak + 30g 1/3 < onacceptabel 60g 1/3 ongewenst 90g 1/3 > gewenst + 50% Eiwit inname Prestatie indicator IGZ 1,2 g eiwit/kg

18 Nieuw voedingconcept: eiwitverijkt eten en drinken voor de zorg

19 Kiezen wat je lekker vindt en krijgen wat je nodig hebt REAKTIES VAN DIETISTEN ik heb niet zo n goed gevoel bij de huidige aanpak van diëten en drinkvoeding: niks werkt echt om ondervoeding op te lossen. we blijven hangen in een JA MAAR discussie en dan gebeurt er niks met zo n hele range is er altijd wel iets dat men lekker vindt, dit gaat gewoon werken. als je kan kiezen kun je het langer volhouden de getallen op de verpakking zijn een leuke hulp om uit te tellen wat je nodig hebt met Carezzo wordt het ons wel heel eenvoudig gemaakt

20 Erkenning voor Carezzo verpakkingen

21 Ter kennismaking: 2 assortiments dozen

22 Praktische vragen Bieden we voldoende eiwit aan in het dagmenu om de eiwit inname normen te halen? Kleinere porties, minder vlees, Niet alles opgegeten, waste? Welke doelgroepen komen eiwit te kort? Bieden we eiwit op de goede momenten aan, verspreid over de maaltijden? Voldoende eiwit in de broodmaaltijden? Niet teveel in de warme maaltijd? Hebben we andere producten met meer eiwit nodig? Kunnen we verleiden en spreiden? Lekker, wordt alles opgegeten. Kiezen en variëren. Houden mensen het vol? Gaan tussendoortjes/supplementen niet ten koste van maaltijden? Kunnen we besparen? Waste is altijd duur Niet gegeten kan nooit werken!

23 Kiezen wat je lekker vindt en krijgen wat je nodig hebt Zorgeloos genieten & Zorgvuldig samengesteld Fred Bergmans & Wim van Cuijk M: M:

24

Goede zorg proef je! Aanpak van ondervoeding door innovaties in maaltijdvoorziening en menu. 18 maart 2015, Dr. Nicole de Roos

Goede zorg proef je! Aanpak van ondervoeding door innovaties in maaltijdvoorziening en menu. 18 maart 2015, Dr. Nicole de Roos Goede zorg proef je! Aanpak van ondervoeding door innovaties in maaltijdvoorziening en menu 18 maart 2015, Dr. Nicole de Roos Ondervoeding: niet altijd zichtbaar, wel meetbaar Gewichtsverlies Minder eetlust

Nadere informatie

Voeding voor gezondheidswinst

Voeding voor gezondheidswinst Voeding voor gezondheidswinst Voeding voor patiënten is méér dan nutriënten 2 feb 2017, Dr. Nicole de Roos Voedingsproblemen? Die gaan wel weer over... Voedingsproblemen? Die pakken we aan! We zijn meer

Nadere informatie

BOGO Food. Herman Peppelenbos

BOGO Food. Herman Peppelenbos BOGO Food Herman Peppelenbos BOGO Food Gezondheid (inhoudsstoffen of productontwikkeling en versconsumptie) met focus op stimuleren van Groente en fruit consumptie Lectoraat Niet lectoraat activiteiten

Nadere informatie

De NVD heet je van harte welkom bij deze sessie!

De NVD heet je van harte welkom bij deze sessie! De NVD heet je van harte welkom bij deze sessie! Onderzoeksresultaten ondervoeding op de revalidatie afdeling in het verpleeghuis Judith van Zwienen Hoe is het allemaal begonnen Eerste DV&V award Aanleiding

Nadere informatie

Running head: BREAKFAST, CONSCIENTIOUSNESS AND MENTAL HEALTH 1. The Role of Breakfast Diversity and Conscientiousness in Depression and Anxiety

Running head: BREAKFAST, CONSCIENTIOUSNESS AND MENTAL HEALTH 1. The Role of Breakfast Diversity and Conscientiousness in Depression and Anxiety Running head: BREAKFAST, CONSCIENTIOUSNESS AND MENTAL HEALTH 1 The Role of Breakfast Diversity and Conscientiousness in Depression and Anxiety De Rol van Gevarieerd Ontbijten en Consciëntieusheid in Angst

Nadere informatie

COGNITIEVE DISSONANTIE EN ROKERS COGNITIVE DISSONANCE AND SMOKERS

COGNITIEVE DISSONANTIE EN ROKERS COGNITIVE DISSONANCE AND SMOKERS COGNITIEVE DISSONANTIE EN ROKERS Gezondheidsgedrag als compensatie voor de schadelijke gevolgen van roken COGNITIVE DISSONANCE AND SMOKERS Health behaviour as compensation for the harmful effects of smoking

Nadere informatie

Lichamelijke factoren als voorspeller voor psychisch. en lichamelijk herstel bij anorexia nervosa. Physical factors as predictors of psychological and

Lichamelijke factoren als voorspeller voor psychisch. en lichamelijk herstel bij anorexia nervosa. Physical factors as predictors of psychological and Lichamelijke factoren als voorspeller voor psychisch en lichamelijk herstel bij anorexia nervosa Physical factors as predictors of psychological and physical recovery of anorexia nervosa Liesbeth Libbers

Nadere informatie

Cater with Care. Nancy Janssen diëtist Ziekenhuis Gelderse Vallei

Cater with Care. Nancy Janssen diëtist Ziekenhuis Gelderse Vallei Cater with Care Nancy Janssen diëtist Ziekenhuis Gelderse Vallei Cater with Care Samenwerking waarin zorg-en kennisinstellingen met het bedrijfsleven werken aan lekkere en effectieve voeding die bijdraagt

Nadere informatie

Behandeleffecten. in Forensisch Psychiatrisch Center de Rooyse Wissel. Treatment effects in. Forensic Psychiatric Centre de Rooyse Wissel

Behandeleffecten. in Forensisch Psychiatrisch Center de Rooyse Wissel. Treatment effects in. Forensic Psychiatric Centre de Rooyse Wissel Behandeleffecten in Forensisch Psychiatrisch Center de Rooyse Wissel Treatment effects in Forensic Psychiatric Centre de Rooyse Wissel S. Daamen-Raes Eerste begeleider: Dr. W. Waterink Tweede begeleider:

Nadere informatie

Introduction Henk Schwietert

Introduction Henk Schwietert Introduction Henk Schwietert Evalan develops, markets and sells services that use remote monitoring and telemetry solutions. Our Company Evalan develops hard- and software to support these services: mobile

Nadere informatie

De Relatie tussen Werkdruk, Pesten op het Werk, Gezondheidsklachten en Verzuim

De Relatie tussen Werkdruk, Pesten op het Werk, Gezondheidsklachten en Verzuim De Relatie tussen Werkdruk, Pesten op het Werk, Gezondheidsklachten en Verzuim The Relationship between Work Pressure, Mobbing at Work, Health Complaints and Absenteeism Agnes van der Schuur Eerste begeleider:

Nadere informatie

De Samenhang tussen Dagelijkse Stress en Depressieve Symptomen en de Mediërende Invloed van Controle en Zelfwaardering

De Samenhang tussen Dagelijkse Stress en Depressieve Symptomen en de Mediërende Invloed van Controle en Zelfwaardering De Samenhang tussen Dagelijkse Stress en Depressieve Symptomen en de Mediërende Invloed van Controle en Zelfwaardering The Relationship between Daily Hassles and Depressive Symptoms and the Mediating Influence

Nadere informatie

Verklaring van het beweeggedrag van ouderen door determinanten van. The explanation of the physical activity of elderly by determinants of

Verklaring van het beweeggedrag van ouderen door determinanten van. The explanation of the physical activity of elderly by determinants of Verklaring van het beweeggedrag van ouderen door determinanten van het I-change Model The explanation of the physical activity of elderly by determinants of the I-change Model Hilbrand Kuit Eerste begeleider:

Nadere informatie

Invloed van het aantal kinderen op de seksdrive en relatievoorkeur

Invloed van het aantal kinderen op de seksdrive en relatievoorkeur Invloed van het aantal kinderen op de seksdrive en relatievoorkeur M. Zander MSc. Eerste begeleider: Tweede begeleider: dr. W. Waterink drs. J. Eshuis Oktober 2014 Faculteit Psychologie en Onderwijswetenschappen

Nadere informatie

Kwetsbare ouderen lekker goed gevoed. NVZ Themaconferentie kwetsbare ouderen Nancy Janssen, diëtist Ziekenhuis Gelderse Vallei

Kwetsbare ouderen lekker goed gevoed. NVZ Themaconferentie kwetsbare ouderen Nancy Janssen, diëtist Ziekenhuis Gelderse Vallei Kwetsbare ouderen lekker goed gevoed NVZ Themaconferentie kwetsbare ouderen Nancy Janssen, diëtist Ziekenhuis Gelderse Vallei 2016-06-23 VMS kwetsbare ouderen Screeningsbundel voor een vroegtijdige herkenning

Nadere informatie

Fysieke Activiteit bij 50-plussers. The Relationship between Self-efficacy, Intrinsic Motivation and. Physical Activity among Adults Aged over 50

Fysieke Activiteit bij 50-plussers. The Relationship between Self-efficacy, Intrinsic Motivation and. Physical Activity among Adults Aged over 50 De relatie tussen eigen-effectiviteit 1 De Relatie tussen Eigen-effectiviteit, Intrinsieke Motivatie en Fysieke Activiteit bij 50-plussers The Relationship between Self-efficacy, Intrinsic Motivation and

Nadere informatie

Het Effect van Verschil in Sociale Invloed van Ouders en Vrienden op het Alcoholgebruik van Adolescenten.

Het Effect van Verschil in Sociale Invloed van Ouders en Vrienden op het Alcoholgebruik van Adolescenten. Het Effect van Verschil in Sociale Invloed van Ouders en Vrienden op het Alcoholgebruik van Adolescenten. The Effect of Difference in Peer and Parent Social Influences on Adolescent Alcohol Use. Nadine

Nadere informatie

Effecten van een op MBSR gebaseerde training van. hospicemedewerkers op burnout, compassionele vermoeidheid en

Effecten van een op MBSR gebaseerde training van. hospicemedewerkers op burnout, compassionele vermoeidheid en Effecten van een op MBSR gebaseerde training van hospicemedewerkers op burnout, compassionele vermoeidheid en compassionele tevredenheid. Een pilot Effects of a MBSR based training program of hospice caregivers

Nadere informatie

Nutritional Risk Screening (NRS 2002)

Nutritional Risk Screening (NRS 2002) Nutritional Risk Screening (NRS 2002) Bron: Kondrup, J., Rasmussen, H. H., Hamberg, O., Stanga, Z., & ad hoc ESPEN Working Group (2003). Nutritional Risk Screening (NRS 2002): a new method based on an

Nadere informatie

Focus op eiwit: Hoe helpen we ouderen om voldoende eiwit te eten. Nicole de Roos Onderzoeker Wageningen Universiteit 24 mei 2016

Focus op eiwit: Hoe helpen we ouderen om voldoende eiwit te eten. Nicole de Roos Onderzoeker Wageningen Universiteit 24 mei 2016 Focus op eiwit: Hoe helpen we ouderen om voldoende eiwit te eten Nicole de Roos Onderzoeker Wageningen Universiteit 24 mei 2016 Consortium Cater with Care Wageningen University FBR NIZO Pure4You Stichting

Nadere informatie

Wij beloven je te motiveren en verbinden met andere studenten op de fiets, om zo leuk en veilig te fietsen. Benoit Dubois

Wij beloven je te motiveren en verbinden met andere studenten op de fiets, om zo leuk en veilig te fietsen. Benoit Dubois Wij beloven je te motiveren en verbinden met andere studenten op de fiets, om zo leuk en veilig te fietsen. Benoit Dubois Wat mij gelijk opviel is dat iedereen hier fietst. Ik vind het jammer dat iedereen

Nadere informatie

Landelijk Diabetes Congres 2016

Landelijk Diabetes Congres 2016 Landelijk Diabetes Congres 2016 Insuline Pompen, zelfcontrole en sensoren, need to know Thomas van Bemmel, Internist Gelre Ziekenhuis Apeldoorn Disclosures (potentiële) belangenverstrengeling zie hieronder

Nadere informatie

The relationship between social support and loneliness and depressive symptoms in Turkish elderly: the mediating role of the ability to cope

The relationship between social support and loneliness and depressive symptoms in Turkish elderly: the mediating role of the ability to cope The relationship between social support and loneliness and depressive symptoms in Turkish elderly: the mediating role of the ability to cope Een onderzoek naar de relatie tussen sociale steun en depressieve-

Nadere informatie

De Effectiviteit van een Mindfulness-gebaseerde Lichaamsscan: een. Vergelijking met Rusten in Liggende Positie

De Effectiviteit van een Mindfulness-gebaseerde Lichaamsscan: een. Vergelijking met Rusten in Liggende Positie De Effectiviteit van een Mindfulness-gebaseerde Lichaamsscan: een Vergelijking met Rusten in Liggende Positie The Effectiveness of a Mindfulness-based Body Scan: a Comparison with Quiet Rest in the Supine

Nadere informatie

De effecten van eiwitverrijkt brood en eiwitverrijkte drinkyoghurt op de eiwitinname van ouderen; een gerandomiseerde klinische studie

De effecten van eiwitverrijkt brood en eiwitverrijkte drinkyoghurt op de eiwitinname van ouderen; een gerandomiseerde klinische studie WETENSCHAPPELIJK ARTIKEL De effecten van eiwitverrijkt brood en eiwitverrijkte drinkyoghurt op de eiwitinname van ouderen; een gerandomiseerde klinische studie S. Stelten, MSc a, A.J. van Til, BSc b, I.M.

Nadere informatie

Verschil in Perceptie over Opvoeding tussen Ouders en Adolescenten en Alcoholgebruik van Adolescenten

Verschil in Perceptie over Opvoeding tussen Ouders en Adolescenten en Alcoholgebruik van Adolescenten Verschil in Perceptie over Opvoeding tussen Ouders en Adolescenten en Alcoholgebruik van Adolescenten Difference in Perception about Parenting between Parents and Adolescents and Alcohol Use of Adolescents

Nadere informatie

De Rol van Zelfregulatie, Motivatie en Eigen Effectiviteitsverwachting op het Volhouden

De Rol van Zelfregulatie, Motivatie en Eigen Effectiviteitsverwachting op het Volhouden De Rol van Zelfregulatie, Motivatie en Eigen Effectiviteitsverwachting op het Volhouden van Sporten en de Invloed van Egodepletie, Gewoonte en Geslacht The Role of Selfregulation, Motivation and Self-efficacy

Nadere informatie

Relatie tussen Persoonlijkheid, Opleidingsniveau, Leeftijd, Geslacht en Korte- en Lange- Termijn Seksuele Strategieën

Relatie tussen Persoonlijkheid, Opleidingsniveau, Leeftijd, Geslacht en Korte- en Lange- Termijn Seksuele Strategieën Relatie tussen Persoonlijkheid, Opleidingsniveau, Leeftijd, Geslacht en Korte- en Lange- Termijn Seksuele Strategieën The Relation between Personality, Education, Age, Sex and Short- and Long- Term Sexual

Nadere informatie

Impact en disseminatie. Saskia Verhagen Franka vd Wijdeven

Impact en disseminatie. Saskia Verhagen Franka vd Wijdeven Impact en disseminatie Saskia Verhagen Franka vd Wijdeven Wie is wie? Voorstel rondje Wat hoop je te leren? Heb je iets te delen? Wat zegt de Programma Gids? WHAT DO IMPACT AND SUSTAINABILITY MEAN? Impact

Nadere informatie

De Samenhang tussen Dagelijkse Stress, Emotionele Intimiteit en Affect bij Partners met een. Vaste Relatie

De Samenhang tussen Dagelijkse Stress, Emotionele Intimiteit en Affect bij Partners met een. Vaste Relatie De Samenhang tussen Dagelijkse Stress, Emotionele Intimiteit en Affect bij Partners met een Vaste Relatie The Association between Daily Stress, Emotional Intimacy and Affect with Partners in a Commited

Nadere informatie

De Relatie Tussen Persoonskenmerken en Ervaren Lijden bij. Verslaafde Patiënten met PTSS

De Relatie Tussen Persoonskenmerken en Ervaren Lijden bij. Verslaafde Patiënten met PTSS Persoonskenmerken en ervaren lijden bij verslaving en PTSS 1 De Relatie Tussen Persoonskenmerken en Ervaren Lijden bij Verslaafde Patiënten met PTSS The Relationship between Personality Traits and Suffering

Nadere informatie

Denken is Doen? De cognitieve representatie van ziekte als determinant van. zelfmanagementgedrag bij Nederlandse, Turkse en Marokkaanse patiënten

Denken is Doen? De cognitieve representatie van ziekte als determinant van. zelfmanagementgedrag bij Nederlandse, Turkse en Marokkaanse patiënten Denken is Doen? De cognitieve representatie van ziekte als determinant van zelfmanagementgedrag bij Nederlandse, Turkse en Marokkaanse patiënten met diabetes mellitus type 2 in de huisartsenpraktijk Thinking

Nadere informatie

Karen J. Rosier - Brattinga. Eerste begeleider: dr. Arjan Bos Tweede begeleider: dr. Ellin Simon

Karen J. Rosier - Brattinga. Eerste begeleider: dr. Arjan Bos Tweede begeleider: dr. Ellin Simon Zelfwaardering en Angst bij Kinderen: Zijn Globale en Contingente Zelfwaardering Aanvullende Voorspellers van Angst bovenop Extraversie, Neuroticisme en Gedragsinhibitie? Self-Esteem and Fear or Anxiety

Nadere informatie

Master thesis. Naam student: S. Friederichs Studentnummer: Afstudeerrichting: Klinische Psychologie

Master thesis. Naam student: S. Friederichs Studentnummer: Afstudeerrichting: Klinische Psychologie Effects of motivational interviewing and self-determination theory in a web-based computer tailored physical activity intervention: a randomized controlled trial Master thesis Naam student: S. Friederichs

Nadere informatie

De Relatie tussen het Adaptief en Cognitief Functioneren van Dak- en Thuisloze Jongeren en het Wel of Niet Hebben van een Psychiatrische Diagnose

De Relatie tussen het Adaptief en Cognitief Functioneren van Dak- en Thuisloze Jongeren en het Wel of Niet Hebben van een Psychiatrische Diagnose De Relatie tussen het Adaptief en Cognitief Functioneren van Dak- en Thuisloze Jongeren en het Wel of Niet Hebben van een Psychiatrische Diagnose The Relationship between Adaptive and Cognitive Functioning

Nadere informatie

Het Effect van Assertive Community Treatment (ACT) op het. Sociaal Functioneren van Langdurig Psychiatrische Patiënten met. een Psychotische Stoornis.

Het Effect van Assertive Community Treatment (ACT) op het. Sociaal Functioneren van Langdurig Psychiatrische Patiënten met. een Psychotische Stoornis. Het Effect van Assertive Community Treatment (ACT) op het Sociaal Functioneren van Langdurig Psychiatrische Patiënten met een Psychotische Stoornis. The Effect of Assertive Community Treatment (ACT) on

Nadere informatie

Het Effect van Voortgangsfeedback aan Behandelaars op de Uitkomsten van Psychologische Behandelingen; een Pilot Onderzoek

Het Effect van Voortgangsfeedback aan Behandelaars op de Uitkomsten van Psychologische Behandelingen; een Pilot Onderzoek Het Effect van Voortgangsfeedback aan Behandelaars op de Uitkomsten van Psychologische Behandelingen; een Pilot Onderzoek The Effect of Progress Feedback to Therapists on Psychological Treatment Outcome;

Nadere informatie

EIWITVERRIJKTE DAGELIJKSE VOEDINGSMIDDELEN: OUDEREN MINDER EIWIT-ONDERVOED

EIWITVERRIJKTE DAGELIJKSE VOEDINGSMIDDELEN: OUDEREN MINDER EIWIT-ONDERVOED EIWITVERRIJKTE DAGELIJKSE VOEDINGSMIDDELEN: OUDEREN MINDER EIWIT-ONDERVOED KIEZEN WAT JE LEKKER VINDT EN KRIJGEN WAT JE NODIG HEBT Eiwitverrijkte producten van Carezzo MET DE LEEFTIJD NEEMT DE EIWITBEHOEFTE

Nadere informatie

Angstcommunicatie bij Kinderen: Pilotstudie naar (In)effectiviteit van een Interventie op Attitude, Intentie en. Consumptie van (On)Gezonde voeding

Angstcommunicatie bij Kinderen: Pilotstudie naar (In)effectiviteit van een Interventie op Attitude, Intentie en. Consumptie van (On)Gezonde voeding Angstcommunicatie bij Kinderen: Pilotstudie naar (In)effectiviteit van een Interventie op Attitude, Intentie en Consumptie van (On)Gezonde voeding Fear-arousing communication on Children: Pilot Study into

Nadere informatie

Adherence aan HWO en meer bewegen

Adherence aan HWO en meer bewegen Adherence aan HWO en meer bewegen Een experimenteel onderzoek naar de effecten van het motivationele stadium van patiënten en de adherence aan huiswerkoefeningen (HWO) bij fysiotherapie en het meer bewegen.

Nadere informatie

Prior studie Voedingsproblemen bij slokdarmkankerpatiënten

Prior studie Voedingsproblemen bij slokdarmkankerpatiënten Prior studie Voedingsproblemen bij slokdarmkankerpatiënten Caroline van Opdorp, diëtist St Antonius 27-09-2018 Onderwerpen Huidig zorgpad / Prior Casus Productinformatie 2 Huidig zorgpad Aanmelding via

Nadere informatie

Knelpunten in Zelfstandig Leren: Zelfregulerend leren, Stress en Uitstelgedrag bij HRM- Studenten van Avans Hogeschool s-hertogenbosch

Knelpunten in Zelfstandig Leren: Zelfregulerend leren, Stress en Uitstelgedrag bij HRM- Studenten van Avans Hogeschool s-hertogenbosch Knelpunten in Zelfstandig Leren: Zelfregulerend leren, Stress en Uitstelgedrag bij HRM- Studenten van Avans Hogeschool s-hertogenbosch Bottlenecks in Independent Learning: Self-Regulated Learning, Stress

Nadere informatie

Understanding the role of health literacy in self-management and health behaviors among older adults Geboers, Bas

Understanding the role of health literacy in self-management and health behaviors among older adults Geboers, Bas University of Groningen Understanding the role of health literacy in self-management and health behaviors among older adults Geboers, Bas IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version

Nadere informatie

De Relatie tussen Lichamelijke Gezondheid, Veerkracht en Subjectief. Welbevinden bij Inwoners van Serviceflats

De Relatie tussen Lichamelijke Gezondheid, Veerkracht en Subjectief. Welbevinden bij Inwoners van Serviceflats De Relatie tussen Lichamelijke Gezondheid, Veerkracht en Subjectief Welbevinden bij Inwoners van Serviceflats The Relationship between Physical Health, Resilience and Subjective Wellbeing of Inhabitants

Nadere informatie

Geslacht, Emotionele Ontrouw en Seksdrive. Gender, Emotional Infidelity and Sex Drive

Geslacht, Emotionele Ontrouw en Seksdrive. Gender, Emotional Infidelity and Sex Drive 1 Geslacht, Emotionele Ontrouw en Seksdrive Gender, Emotional Infidelity and Sex Drive Femke Boom Open Universiteit Naam student: Femke Boom Studentnummer: 850762029 Cursusnaam: Empirisch afstudeeronderzoek:

Nadere informatie

Kwaliteit van leven na een operatie

Kwaliteit van leven na een operatie Kwaliteit van leven na een operatie ~Optimale voeding en beweging~ Drs. Maarten van Egmond, Fysiotherapeut-onderzoeker Sander Steenhuizen, Fysiotherapeut Joyce Haver, Diëtist Fabel Feit 2 Feit of Fabel?

Nadere informatie

DOELGROEP De WSD werd gevalideerd bij patiënten met een beroerte (Westergren et al. 1999).

DOELGROEP De WSD werd gevalideerd bij patiënten met een beroerte (Westergren et al. 1999). WESTERGREN S SCREENING FOR DYSPHAGIA (WSD) Westergren, A., Hallberg, I.R., & Ohlsson, O. (1999). Nursing assessment of Dysphagia among patients with stroke. Scandinavian journal of Caring Sciences, 13,

Nadere informatie

Modererende Rol van Seksuele Gedachten. Moderating Role of Sexual Thoughts. C. Iftekaralikhan-Raghubardayal

Modererende Rol van Seksuele Gedachten. Moderating Role of Sexual Thoughts. C. Iftekaralikhan-Raghubardayal Running head: momentaan affect en seksueel verlangen bij vrouwen 1 De Samenhang Tussen Momentaan Affect en Seksueel Verlangen van Vrouwen en de Modererende Rol van Seksuele Gedachten The Association Between

Nadere informatie

Bent u gemotiveerd? L.E.J. Gerretsen Studentnummer: Eerste begeleider: prof. dr. L. Lechner Tweede begeleider: Dr. A.

Bent u gemotiveerd? L.E.J. Gerretsen Studentnummer: Eerste begeleider: prof. dr. L. Lechner Tweede begeleider: Dr. A. Bent u gemotiveerd? Een Experimenteel Onderzoek naar de Invloed van een op het Transtheoretisch Model Gebaseerde Interventie op de Compliance bij de Fysiotherapeutische Behandeling van Psychiatrische Patiënten

Nadere informatie

MENTALE VEERKRACHT, COPINGSTRATEGIEËN EN EETPROBLEMATIEK 1

MENTALE VEERKRACHT, COPINGSTRATEGIEËN EN EETPROBLEMATIEK 1 MENTALE VEERKRACHT, COPINGSTRATEGIEËN EN EETPROBLEMATIEK 1 De Invloed van Mentale Veerkracht op Copingstrategieën bij Eetproblematiek The Influence of Resilience on Coping Strategies and Disordered Eating

Nadere informatie

De Relatie tussen Angst en Psychologische Inflexibiliteit. The Relationship between Anxiety and Psychological Inflexibility.

De Relatie tussen Angst en Psychologische Inflexibiliteit. The Relationship between Anxiety and Psychological Inflexibility. RELATIE ANGST EN PSYCHOLOGISCHE INFLEXIBILITEIT 1 De Relatie tussen Angst en Psychologische Inflexibiliteit The Relationship between Anxiety and Psychological Inflexibility Jos Kooy Eerste begeleider Tweede

Nadere informatie

Differences in stress and stress reactivity between highly educated stay-at-home and working. mothers with spouse and young children

Differences in stress and stress reactivity between highly educated stay-at-home and working. mothers with spouse and young children 1 Differences in stress and stress reactivity between highly educated stay-at-home and working mothers with spouse and young children Verschil in stress en stressreactiviteit tussen hoogopgeleide thuisblijf-

Nadere informatie

Intercultural Mediation through the Internet Hans Verrept Intercultural mediation and policy support unit

Intercultural Mediation through the Internet Hans Verrept Intercultural mediation and policy support unit 1 Intercultural Mediation through the Internet Hans Verrept Intercultural mediation and policy support unit 2 Structure of the presentation - What is intercultural mediation through the internet? - Why

Nadere informatie

Running head: MINDFULNESS, CONTINGENTE ZELFWAARDERING EN DEPRESSIE 1. De Invloed van een Gecombineerde Mindfulnessbehandeling op

Running head: MINDFULNESS, CONTINGENTE ZELFWAARDERING EN DEPRESSIE 1. De Invloed van een Gecombineerde Mindfulnessbehandeling op Running head: MINDFULNESS, CONTINGENTE ZELFWAARDERING EN DEPRESSIE 1 De Invloed van een Gecombineerde Mindfulnessbehandeling op Contingente Zelfwaardering en Depressieve Klachten. Tammasine Netteb Open

Nadere informatie

Effecten Omgevingsinterventie en Fysieke Activiteit 1. Hoofdeffecten en Mediators van een Omgevingsinterventie op Maat ter Bevordering van

Effecten Omgevingsinterventie en Fysieke Activiteit 1. Hoofdeffecten en Mediators van een Omgevingsinterventie op Maat ter Bevordering van Effecten Omgevingsinterventie en Fysieke Activiteit 1 Hoofdeffecten en Mediators van een Omgevingsinterventie op Maat ter Bevordering van Fysieke Activiteit bij Ouderen Main Effects and Mediators of a

Nadere informatie

Voeding en Valpreventie bij Ouderen

Voeding en Valpreventie bij Ouderen Voeding en Valpreventie bij Ouderen Lisette CPGM de Groot; Wageningen Universiteit 6 e Landelijk Valsymposium, 2 november 2018 2017 een jaar van (herziene) richtlijnen Richtlijn preventie van valincidenten

Nadere informatie

0515 FOREIGN LANGUAGE DUTCH

0515 FOREIGN LANGUAGE DUTCH UNIVERSITY OF CAMBRIDGE INTERNATIONAL EXAMINATIONS International General Certificate of Secondary Education MARK SCHEME for the May/June 2010 question paper for the guidance of teachers 0515 FOREIGN LANGUAGE

Nadere informatie

Effecten van een Mindfulness-Based Stressreductie Training. op Existentiële Voldoening. Effects of a Mindfulness-Based Stress Reduction Program

Effecten van een Mindfulness-Based Stressreductie Training. op Existentiële Voldoening. Effects of a Mindfulness-Based Stress Reduction Program Effecten van een Mindfulness-Based Stressreductie Training op Existentiële Voldoening Effects of a Mindfulness-Based Stress Reduction Program on Existential Fulfillment Y. Ducaneaux-Teeuwen Eerste begeleider:

Nadere informatie

De invloed van veerkracht op de relatie tussen pijn en psychische klachten bij revalidatiecliënten in een verpleeghuis.

De invloed van veerkracht op de relatie tussen pijn en psychische klachten bij revalidatiecliënten in een verpleeghuis. De invloed van veerkracht op de relatie tussen pijn en psychische klachten bij revalidatiecliënten in een verpleeghuis. The influence of resilience on the relationship between pain and psychological symptoms

Nadere informatie

Effecten van contactgericht spelen en leren op de ouder-kindrelatie bij autisme

Effecten van contactgericht spelen en leren op de ouder-kindrelatie bij autisme Effecten van contactgericht spelen en leren op de ouder-kindrelatie bij autisme Effects of Contact-oriented Play and Learning in the Relationship between parent and child with autism Kristel Stes Studentnummer:

Nadere informatie

DEELNEMER INFORMATIE HET BELANG VAN EEN EIWITRIJK DAGMENU BIJ ZIEKENHUISOPNAME & HERSTEL THUIS. Ziekenhuis Gelderse Vallei & Wageningen Universiteit

DEELNEMER INFORMATIE HET BELANG VAN EEN EIWITRIJK DAGMENU BIJ ZIEKENHUISOPNAME & HERSTEL THUIS. Ziekenhuis Gelderse Vallei & Wageningen Universiteit DEELNEMER INFORMATIE HET BELANG VAN EEN EIWITRIJK DAGMENU BIJ ZIEKENHUISOPNAME & HERSTEL THUIS Ziekenhuis Gelderse Vallei & Wageningen Universiteit Oktober 2014 Oktober 2015 Contactinformatie Het onderzoeksteam:

Nadere informatie

bij Kinderen met een Ernstige Vorm van Dyslexie of Children with a Severe Form of Dyslexia Ans van Velthoven

bij Kinderen met een Ernstige Vorm van Dyslexie of Children with a Severe Form of Dyslexia Ans van Velthoven Neuropsychologische Behandeling en Sociaal Emotioneel Welzijn bij Kinderen met een Ernstige Vorm van Dyslexie Neuropsychological Treatment and Social Emotional Well-being of Children with a Severe Form

Nadere informatie

Recente ontwikkelingen in de ethische normen voor medisch-wetenschappelijk onderzoek

Recente ontwikkelingen in de ethische normen voor medisch-wetenschappelijk onderzoek Recente ontwikkelingen in de ethische normen voor medisch-wetenschappelijk onderzoek Prof dr JJM van Delden Julius Centrum, UMC Utrecht j.j.m.vandelden@umcutrecht.nl Inleiding Medisch-wetenschappelijk

Nadere informatie

De causale Relatie tussen Intimiteit en Seksueel verlangen en de. modererende invloed van Sekse en Relatietevredenheid op deze relatie

De causale Relatie tussen Intimiteit en Seksueel verlangen en de. modererende invloed van Sekse en Relatietevredenheid op deze relatie Causale Relatie tussen intimiteit en seksueel verlangen 1 De causale Relatie tussen Intimiteit en Seksueel verlangen en de modererende invloed van Sekse en Relatietevredenheid op deze relatie The causal

Nadere informatie

Invloed van Mindfulness Training op Ouderlijke Stress, Emotionele Self-Efficacy. Beliefs, Aandacht en Bewustzijn bij Moeders

Invloed van Mindfulness Training op Ouderlijke Stress, Emotionele Self-Efficacy. Beliefs, Aandacht en Bewustzijn bij Moeders Invloed van Mindfulness Training op Ouderlijke Stress, Emotionele Self-Efficacy Beliefs, Aandacht en Bewustzijn bij Moeders Influence of Mindfulness Training on Parental Stress, Emotional Self-Efficacy

Nadere informatie

Hartpatiënten Stoppen met Roken De invloed van eigen effectiviteit, actieplannen en coping plannen op het stoppen met roken

Hartpatiënten Stoppen met Roken De invloed van eigen effectiviteit, actieplannen en coping plannen op het stoppen met roken 1 Hartpatiënten Stoppen met Roken De invloed van eigen effectiviteit, actieplannen en coping plannen op het stoppen met roken Smoking Cessation in Cardiac Patients Esther Kers-Cappon Begeleiding door:

Nadere informatie

Het Effect van de Kanker Nazorg Wijzer* op Werkgerelateerde Problematiek en Kwaliteit. van Leven bij Werkende Ex-Kankerpatiënten

Het Effect van de Kanker Nazorg Wijzer* op Werkgerelateerde Problematiek en Kwaliteit. van Leven bij Werkende Ex-Kankerpatiënten Het Effect van de Kanker Nazorg Wijzer* op Werkgerelateerde Problematiek en Kwaliteit van Leven bij Werkende Ex-Kankerpatiënten The Effect of the Kanker Nazorg Wijzer* on Work-related Problems and Quality

Nadere informatie

Type Dementie als Oorzaak van Seksueel Ontremd Gedrag. Aanwezigheid van het Gedrag bij Type Alzheimer?

Type Dementie als Oorzaak van Seksueel Ontremd Gedrag. Aanwezigheid van het Gedrag bij Type Alzheimer? Type Dementie als Oorzaak van Seksueel Ontremd Gedrag Aanwezigheid van het Gedrag bij Type Alzheimer? Type of Dementia as Cause of Sexual Disinhibition Presence of the Behavior in Alzheimer s Type? Carla

Nadere informatie

Denken en Doen Doen of Denken Het verband tussen seksueel risicovol gedrag en de impulsieve en reflectieve cognitie.

Denken en Doen Doen of Denken Het verband tussen seksueel risicovol gedrag en de impulsieve en reflectieve cognitie. 0 Denken en Doen Doen of Denken Het verband tussen seksueel risicovol gedrag en de impulsieve en reflectieve cognitie. Denken en Doen Doen of Denken Het verband tussen seksueel risicovol gedrag en de impulsieve

Nadere informatie

Ouderlijke Controle en Angst bij Kinderen, de Invloed van Psychologische Flexibiliteit

Ouderlijke Controle en Angst bij Kinderen, de Invloed van Psychologische Flexibiliteit 1 Ouderlijke Controle en Angst bij Kinderen, de Invloed van Psychologische Flexibiliteit Nicola G. de Vries Open Universiteit Nicola G. de Vries Studentnummer 838995001 S71332 Onderzoekspracticum scriptieplan

Nadere informatie

Is valpreventie kosteneffectief?

Is valpreventie kosteneffectief? Is valpreventie kosteneffectief? Prof. Dr. Lieven Annemans Ghent University, Brussels University Lieven.annemans@ugent.be Lieven.annemans@vub.ac.be Maart 2014 1 Reactie van de overheden op de crisis Jaarlijkse

Nadere informatie

Risico s van Technologisch Succes in digitale transformatie S T R A T E G I C A D V I S O R

Risico s van Technologisch Succes in digitale transformatie S T R A T E G I C A D V I S O R Risico s van Technologisch Succes in digitale transformatie 2e Risk Event 2019 11 april 2019 The S T R A T E G I C A D V I S O R Ymanagement school of the autonomous University of Antwerp 2 Prof. dr. Hans

Nadere informatie

de Rol van Persoonlijkheid Eating: the Role of Personality

de Rol van Persoonlijkheid Eating: the Role of Personality De Relatie tussen Dagelijkse Stress en Emotioneel Eten: de Rol van Persoonlijkheid The Relationship between Daily Stress and Emotional Eating: the Role of Personality Arlette Nierich Open Universiteit

Nadere informatie

Validatie van de Depressie lijst (DL) en de Geriatric Depression Scale (GDS-30) bij Verpleeghuisbewoners

Validatie van de Depressie lijst (DL) en de Geriatric Depression Scale (GDS-30) bij Verpleeghuisbewoners Validatie van de Depressie lijst (DL) en de Geriatric Depression Scale (GDS-30) bij Verpleeghuisbewoners van Somatische en Psychogeriatrische Afdelingen Validation of the Depression List (DL) and the Geriatric

Nadere informatie

Kinderen met Internaliserende Problemen. The Effectiveness of Psychodynamic Play Group Therapy for Children. with Internalizing Problems.

Kinderen met Internaliserende Problemen. The Effectiveness of Psychodynamic Play Group Therapy for Children. with Internalizing Problems. Spelgroepbehandeling voor kinderen met internaliserende problemen De Effectiviteit van een Psychodynamische Spelgroepbehandeling bij Kinderen met Internaliserende Problemen. The Effectiveness of Psychodynamic

Nadere informatie

De Relatie tussen Betrokkenheid bij Pesten en Welbevinden en de Invloed van Sociale Steun en. Discrepantie

De Relatie tussen Betrokkenheid bij Pesten en Welbevinden en de Invloed van Sociale Steun en. Discrepantie De Relatie tussen Betrokkenheid bij Pesten en Welbevinden en de Invloed van Sociale Steun en Discrepantie The Relationship between Involvement in Bullying and Well-Being and the Influence of Social Support

Nadere informatie

Is geheugenwinst te behalen? De Effectiviteit van de Online Geheugentraining Geheugen onder Controle bij Ouderen met.

Is geheugenwinst te behalen? De Effectiviteit van de Online Geheugentraining Geheugen onder Controle bij Ouderen met. Is geheugenwinst te behalen? De Effectiviteit van de Online Geheugentraining Geheugen onder Controle bij Ouderen met Geheugenklachten Een Gerandomiseerd Gecontroleerd Onderzoek Is memory gain possible?

Nadere informatie

Determinanten en Barrières van Seksuele Patiëntenvoorlichting. aan Kankerpatiënten door Oncologieverpleegkundigen

Determinanten en Barrières van Seksuele Patiëntenvoorlichting. aan Kankerpatiënten door Oncologieverpleegkundigen Determinanten en Barrières van Seksuele Patiëntenvoorlichting aan Kankerpatiënten door Oncologieverpleegkundigen Determinants and Barriers of Providing Sexual Health Care to Cancer Patients by Oncology

Nadere informatie

0515 DUTCH (FOREIGN LANGUAGE)

0515 DUTCH (FOREIGN LANGUAGE) UNIVERSITY OF CAMBRIDGE INTERNATIONAL EXAMINATIONS International General Certificate of Secondary Education MARK SCHEME for the May/June 2011 question paper for the guidance of teachers 0515 DUTCH (FOREIGN

Nadere informatie

Cognitieve Bias Modificatie van Interpretatiebias bij Faalangstige Studenten

Cognitieve Bias Modificatie van Interpretatiebias bij Faalangstige Studenten CBM-I bij Faalangst in een Studentenpopulatie 1 Cognitieve Bias Modificatie van Interpretatiebias bij Faalangstige Studenten Cognitive Bias Modification of Interpretation Bias for Students with Test Anxiety

Nadere informatie

Functioneren van een Kind met Autisme. M.I. Willems. Open Universiteit

Functioneren van een Kind met Autisme. M.I. Willems. Open Universiteit Onderzoek naar het Effect van de Aanwezigheid van een Hond op het Alledaags Functioneren van een Kind met Autisme M.I. Willems Open Universiteit Naam student: Marijke Willems Postcode en Woonplaats: 6691

Nadere informatie

De Relatie tussen Hechting en Welbevinden bij Ouderen: De mediërende Invloed van Mindfulness en Zingeving

De Relatie tussen Hechting en Welbevinden bij Ouderen: De mediërende Invloed van Mindfulness en Zingeving De Relatie tussen Hechting en Welbevinden bij Ouderen: De mediërende Invloed van Mindfulness en Zingeving Relationships between Attachment and Well-being among the Elderly: The mediational Roles of Mindfulness

Nadere informatie

Het verband tussen alledaagse stress en negatief affect bij mensen met een depressie en de rol van zelfwaardering daarbij

Het verband tussen alledaagse stress en negatief affect bij mensen met een depressie en de rol van zelfwaardering daarbij Het verband tussen alledaagse stress en negatief affect bij mensen met een depressie en de rol van zelfwaardering daarbij Een vergelijking van een depressieve en een niet-depressieve groep met Experience-Sampling-Method

Nadere informatie

PATIËNTEN INFORMATIE. Ondervoeding. in het ziekenhuis Afdeling Diëtetiek

PATIËNTEN INFORMATIE. Ondervoeding. in het ziekenhuis Afdeling Diëtetiek PATIËNTEN INFORMATIE Ondervoeding in het ziekenhuis Afdeling Diëtetiek Ondervoeding bij ziekte Ondervoeding door ziekte is in ziekenhuizen een veel voorkomend probleem. Ongeveer 1 op de 4 patiënten is

Nadere informatie

University of Groningen

University of Groningen University of Groningen De ontwikkeling van prikkelverwerking bij mensen met een Autisme Spectrum Stoornis en de invloed van hulp en begeleiding gedurende het leven. Fortuin, Marret; Landsman-Dijkstra,

Nadere informatie

De Effecten van de Kanker Nazorg Wijzer op Psychologische Distress en Kwaliteit van. Leven

De Effecten van de Kanker Nazorg Wijzer op Psychologische Distress en Kwaliteit van. Leven De Effecten van de Kanker Nazorg Wijzer op Psychologische Distress en Kwaliteit van Leven The Effects of the Kanker Nazorg Wijzer on Psychological Distress and Quality of Life Miranda H. de Haan Eerste

Nadere informatie

Running head: OPVOEDSTIJL, EXTERNALISEREND PROLEEMGEDRAG EN ZELFBEELD

Running head: OPVOEDSTIJL, EXTERNALISEREND PROLEEMGEDRAG EN ZELFBEELD 1 Opvoedstijl en Externaliserend Probleemgedrag en de Mediërende Rol van het Zelfbeeld bij Dak- en Thuisloze Jongeren in Utrecht Parenting Style and Externalizing Problem Behaviour and the Mediational

Nadere informatie

Stoppen-met-roken Begeleiding door Cardiologie Verpleegkundigen: Intentie, Gedrag en Determinanten

Stoppen-met-roken Begeleiding door Cardiologie Verpleegkundigen: Intentie, Gedrag en Determinanten Stoppen-met-roken Begeleiding door Cardiologie Verpleegkundigen: Intentie, Gedrag en Determinanten Smoking Cessation Guidance by Cardiac Nurses: Intention, Behavior and Determining Factors Jan van Riet

Nadere informatie

Persoonlijkheidskenmerken en cyberpesten onder jongeren van 11 tot 16 jaar:

Persoonlijkheidskenmerken en cyberpesten onder jongeren van 11 tot 16 jaar: Persoonlijkheidskenmerken en cyberpesten onder jongeren van 11 tot 16 jaar: is er een relatie met een verkorte versie van de NVP-J? Personality Characteristics and Cyberbullying among youngsters of 11

Nadere informatie

CSRQ Center Rapport over onderwijsondersteunende organisaties: Samenvatting voor onderwijsgevenden

CSRQ Center Rapport over onderwijsondersteunende organisaties: Samenvatting voor onderwijsgevenden CSRQ Center Rapport over onderwijsondersteunende organisaties: Samenvatting voor onderwijsgevenden Laatst bijgewerkt op 25 november 2008 Nederlandse samenvatting door TIER op 5 juli 2011 Onderwijsondersteunende

Nadere informatie

Emotionele Arbeid, de Dutch Questionnaire on Emotional Labor en. Bevlogenheid

Emotionele Arbeid, de Dutch Questionnaire on Emotional Labor en. Bevlogenheid Emotionele Arbeid, de Dutch Questionnaire on Emotional Labor en Bevlogenheid Emotional Labor, the Dutch Questionnaire on Emotional Labor and Engagement C.J. Heijkamp mei 2008 1 ste begeleider: dhr. dr.

Nadere informatie

De Relatie Tussen de Gehanteerde Copingstijl en Pesten op het Werk. The Relation Between the Used Coping Style and Bullying at Work.

De Relatie Tussen de Gehanteerde Copingstijl en Pesten op het Werk. The Relation Between the Used Coping Style and Bullying at Work. De Relatie Tussen de Gehanteerde Copingstijl en Pesten op het Werk The Relation Between the Used Coping Style and Bullying at Work Merijn Daerden Studentnummer: 850225144 Werkstuk: Empirisch afstudeeronderzoek:

Nadere informatie

De relatie tussen depressie- en angstsymptomen, diabetesdistress, diabetesregulatie en. proactieve copingvaardigheden bij type 2 diabetespatiënten

De relatie tussen depressie- en angstsymptomen, diabetesdistress, diabetesregulatie en. proactieve copingvaardigheden bij type 2 diabetespatiënten De relatie tussen depressie- en angstsymptomen, diabetesdistress, diabetesregulatie en proactieve copingvaardigheden bij type 2 diabetespatiënten The relationship between depression symptoms, anxiety symptoms,

Nadere informatie

Running head: EFFECT VAN IB-CGT OP SEKSUELE DISFUNCTIES BIJ VROUWEN

Running head: EFFECT VAN IB-CGT OP SEKSUELE DISFUNCTIES BIJ VROUWEN Running head: EFFECT VAN IB-CGT OP SEKSUELE DISFUNCTIES BIJ VROUWEN Het Effect van Online Cognitieve Gedragstherapie op Seksuele Disfuncties bij Vrouwen The Effectiveness of Internet-based Cognitive-Behavioural

Nadere informatie

Classification of triangles

Classification of triangles Classification of triangles A triangle is a geometrical shape that is formed when 3 non-collinear points are joined. The joining line segments are the sides of the triangle. The angles in between the sides

Nadere informatie

Pesten onder Leerlingen met Autisme Spectrum Stoornissen op de Middelbare School: de Participantrollen en het Verband met de Theory of Mind.

Pesten onder Leerlingen met Autisme Spectrum Stoornissen op de Middelbare School: de Participantrollen en het Verband met de Theory of Mind. Pesten onder Leerlingen met Autisme Spectrum Stoornissen op de Middelbare School: de Participantrollen en het Verband met de Theory of Mind. Bullying among Students with Autism Spectrum Disorders in Secondary

Nadere informatie

Running head: INVLOED MBSR-TRAINING OP STRESS EN ENERGIE 1. De Invloed van MBSR-training op Mindfulness, Ervaren Stress. en Energie bij Moeders

Running head: INVLOED MBSR-TRAINING OP STRESS EN ENERGIE 1. De Invloed van MBSR-training op Mindfulness, Ervaren Stress. en Energie bij Moeders Running head: INVLOED MBSR-TRAINING OP STRESS EN ENERGIE 1 De Invloed van MBSR-training op Mindfulness, Ervaren Stress en Energie bij Moeders The Effect of MBSR-training on Mindfulness, Perceived Stress

Nadere informatie

Nestlé Prijs voor Diëtetiek

Nestlé Prijs voor Diëtetiek Nestlé Prijs voor Diëtetiek 2012 2013 Niets uit deze brochure mag worden vermenigvuldigd, mits met nadrukkelijke toestemming van de auteur(s). 2 Inhoudsopgave Pagina Voorwoord 4 Samenstelling van de jury

Nadere informatie