oost nv Geachte mevrouw Traag,

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "oost nv Geachte mevrouw Traag,"

Transcriptie

1 Vestiging Arnhem Meander 601 Postbus EH Arnhem retouradres: Postbus 5518, 7500 GM Enschede Gedeputeerde Staten van Gelderland t.a.v. mevrouw dr. J.M.E. Traag Postbus GX ARNHEM Vestiging Enschede Hengelosestraat 585 Postbus GM Enschede ABN AMRO KvK Enschede BTW NL B01 I BAN NL 81 ABNA Vestiging Arnhem datum 11 Februari 2013 ons kenmerk GE/10065 onderwerp Prestatoe indicatoren 2013 Geachte mevrouw Traag, In aanvulling op ons Activiteitenplan 2013 dat eind december 2012 naar u gestuurd is, treft u hierbij, zoals afgesproken onze Prestatie indicatoren 2013 aan. Wij hebben deze Prestatie Indicatoren herijkt en benoemd voor De Prestatie Indicatoren zijn opgesteld met het oog op de afspraken zoals deze in de diverse beleidsplannen zijn vastgesteld. Tegelijkertijd blijft vergelijking met het verleden en daarmee continutteit mogelijk. Bijgaand vindt u onze prestaties op hoofdlijnen. In de bijlage is een verdere uitsplitsing gemaakt naar provincies en sectoren. Ook geven wij daarbij een overzicht van de subindicatoren. Uit ervaring weten wij echter dat niet alle prestaties precies conform de onderverdeling gerealiseerd zullen worden. Deze uitsplitsingen zien wij dan ook als richtinggevend. De Prestaties en Prestatie indicatoren van PPM Oost hebben wij eveneens in de bijlage weergegeven. Deze vormen geen onderdeel van de subsidie beschikking, maar gezien de integraliteit van de activiteiten van geheel Oost NV, inclusief PPM Oost, vinden wij het belangrijk om deze eveneens te vermelden. Wij monitoren onze prestaties per kwartaal en doen hiervan aan u verslag. Desgewenst kan op basis hiervan tussentijds bijgestuurd worden. Belangrijk is om u hierbij aan te geven dat de prestaties geleverd worden voor activiteiten verricht vanuit de basisfinanciering. Daarnaast is sprake van additionele projecten. Voor deze projecten wordt, per project, een te leveren prestatie afgesproken. Deze maken geen deel uit van de hier genoemde prestaties.

2 Hoofdindicatoren Oost NV Aantal aangetrokken (buitenlandse) bedrijven 35 Aantal business cases 40 Aantal herontwikkelde hectares (Gelderland) 100 Wij gaan ervan uit dat wij hiermee het laatste gedeelte van het Activiteitenplan 2013 hebben aangeleverd en zien uw beschikking met belangstelling tegemoet. Met vriendelijke groet, drs. C.W. van Willigen algemeen directeur bijlage

3 Subindicatoren Gelderland Overijssel Ontwikkeling & Innovatie Food Health Overig High Chemie Tech Aantal business cases Overig Aantal beoogde (in-)directie arbeidsplaatsen' Projectvolume in miljoenen (voor business case/r&d innovatieproject) Investeringsbevordering Projecten (buitenlandse) vestigingen in regio: behoud, matchmaking, uitbreiding en concentraties 35 (voor Gelderland en Overijssel) Aantal beoogde nieuwe arbeidsplaatsen 700 (voor Gelderland en Overijssel) Bijbehorende investeringen 100 mln. (voor Gelderland en Overijssel Bedrijfsomgeving Bijbehorende (in-)directe arbeidsplaatsen Aantal (in-)directe deelnemende bedrijven 300 Projectvolume in miljoen 10 mln. PPM Oost NV Uitgezette financieringen (in miljoenen) Totale uitgelokte private investeringen (in miljoenen) projecten 4, projecten projecten (9 projecten) projecten Bijbehorende (in-)directe arbeidsplaatsen 110 r ~ Participeren in durven en doen

4 retouradres: Postbus 5518, 7500 GM Enschede Gedeputeerde Staten van Gelderland t.a.v. mevrouw dr. J.M.E. Traag Postbus GX ARNHEM Vestiging Arnhem Meander 601 Postbus EE Arnhem Vestiging Enschede Hengelosestraat 585 Postbus GM Enschede ABN AMRO KvK Enschede BTW NL B01 IBAN NL 81 ABNA Vestiging Arnhem datum 20 december 2012 onskenmerk GE/10058 onderwerp Activiteitenplan Oost NV 2013 Geachte mevrouw Traag, Hierbij sturen wij u het Activiteitenplan Oost NV Wij zouden het op prijs stellen zo spoedig mogelijk een 100% bevoorschotting te mogen ontvangen. De invulling van de Prestatie Indicatoren 2013 sturen wij, na vaststelling daarvan via het Meerjarenplan, voorjaar 2013 apart aan u toe. Wij hopen u hiermee voldoende te hebben ge'fnformeerd. Met vriendelijke groet, Ontwikkelingsmaatschappij Oost Nederland NV drs. C.W. van Willigen algemeen directeur Bijlage Cc: de heer H. Cornet

5 oostnv Activiteitenplan Oost NV 2013 Hoofdrapport Arnhem/Enschede, december 2012

6 Inhoudsopgave Hoofdrapport 1. Inleiding Woord vooraf Kernactiviteiten Ontwikkelingen kernactiviteiten 5 2. Beleid van de aandeelhouders Gelderland Overijssel Ministerie van Economische Zaken 9 3. Van beleid naar uitvoering: de rol van Oost NV Uitgangspunten Activiteitenprogramma Activiteitenprogramma Agro-Food Life Sciences & Health High Tech Energie- en Milieutechnologie Overige economische activiteiten Financien Financiering Kosten Begroting Oost NV Inhoudsopgave Bijlagenrapport Bijlage 1: Overzicht van acties en output Agro-Food Life Sciences & Health High Tech Systems & Materials Energie-en Milieutechnologie Overige economische activiteiten 29 Bijlage 2: Inzet van capaciteit 36 Bijlage 3: Indicatoren 41 Bijlage 4: Programmafinanciering Bijlage 5: 1 ste en 2 de lijns ondersteuning 43

7 oostnv 1. Inleiding 1.1 Woord vooraf Het Activiteitenplan 2013 van Oost NV geeft u een beeld van onze concrete activiteiten in hun onderlinge samenhang voor het komende jaar. Een jaar waarin de economie voor het vijfde jaar op rij niet of nauwelijks groeit, waarin de onzekerheid over de eurocrisis voortduurt. Een jaar waarin de export slechts weinig zal groeien en het, net als de afgelopen jaren, moeilijk is voor kleinere, innovatieve bedrijven om aan financiering te komen. Kortom een jaar, waarin de inzet van een ontwikkelingsmaatschappij eens te meer van belang is als instrument om groei te stimuleren in de regionale economie. Nadat in 2012 onze stakeholders provincies Gelderland, Overijssel en het ministerie van Economische Zaken hun (regionaal) economisch beleid hebben vastgesteld, zijn de contouren duidelijk waarbinnen Oost NV als uitvoeringsorganisatie van deze drie stakeholders haar werk doet. Al onze stakeholders hechten groot belang aan het stimuleren van de (regionale) economie met een sterk accent op innovatie. Onze beide provincies stellen hiervoor veel middelen beschikbaar. Deze middelen zullen we, in tegenstelling tot de voorgaande jaren, grotendeels in de vorm van revolverende fondsen inzetten. PPM Oost, het participatiebedrijf van Oost NV zal in het beheer van deze fondsen een belangrijke rol vervullen. Daarnaast hebben onze stakeholders nieuwe financiele instrumenten in ontwikkeling, zoals vouchers, kleine leningen en dedicated fondsen. In 2013 zal dit instrumentarium beschikbaar komen voor ondernemers staat voor ons dan ook in het teken van het uitvoeren van het nieuwe beleid: het jaar waarin de (MKB)bedrijven van Oost-Nederland daadwerkelijk gebruik kunnen maken van deze stimuleringsmaatregelen. Ook de inhoud van het beleid is inmiddels uitgekristalliseerd. Het ministerie heeft negen topsectoren benoemd als speerpunten van beleid. Gelderland en Overijssel hebben gekozen voor bepaalde topsectoren die voor hun regio van belang zijn met de daarbij horende inzet van middelen. Voor Gelderland zijn dit Agro-Food met tuinbouw, Life Sciences & Health, Energie en Milieutechnologie (lees Water). Overijssel zet vooral in op High Tech Systems en Materials en Chemie (kunststoffen). Een element in het HTSM-speerpunt is medische technologie. In zoverre is Health voor Overijssel ook van belang. Alle topsectoren hebben een duidelijke regionale inbedding met ieder een cluster aan bedrijven en kennisinstellingen. Dit zijn dus uitstekende voorwaarden om te fungeren als centra voor groei. Deze topsectoren vormen het werkveld waarbinnen Oost NV haar werk doet. Het werk van Oost NV is gericht op het versterken en stimuleren van de groei en werkgelegenheid in Gelderland en Overijssel. Wij werken aan het doel om Nederiand terug te krijgen in de top 5 van kennislanden. Onze inspanningen leiden tot klinkende resultaten bij innovatieve bedrijven. Wij meten onze prestaties op basis van concrete prestatie-indicatoren die aansluiten op de economische doelstellingen van Gelderland, Overijssel en het ministerie van EZ. Zoals u al heeft kunnen lezen is het uitvoeren van het geformuleerde innovatie beleid in 2013 van groot belang voor ons, voor onze stakeholders, maar vooral voor de bedrijven in de regio Oost- Nederland. Daarnaast zien we de volgende zaken die in 2013 om aandacht vragen: Het voorbereiden van de uitvoering van de nieuwe regionale fondsen EFRO en Interreg die vanaf 2014 zullen starten met mogelijk een bijdrage hieraan door Oost NV. Het verbinden van het regionale beleid en regionale MKB bedrijfsleven met het topsectorenbeleid van EZ. Het organiseren van de cross-overs tussen de topsectoren, in de regio met andere delen van Nederiand en bovenregionaal. 3

8 Eind 2012 is door Buro Bartels een klanttevredenheidsonderzoek gedaan naar de werkwijze en resultaten van Oost NV. Hieruit blijkt dat onze klanten, bedrijven en externe stakeholders, over het algemeen tevreden zijn over ons werk. Zij waarderen ons werk met cijfers rond de 7,4. Ook doen zij een aantal suggesties om de dienstverlening nog verderte verbeteren: 1. Street naar een (nog) betere en scherpere profilering van Oost NV en PPM Oost. 2. Communiceer (nog) duidelijker wat de doelgroepen van Oost NV/PPM Oost zijn. 3. Kom tot een (nog) betere afstemming en samenwerking tussen enerzijds PPM Oost en Oost NV onderling en anderzijds met andere intermediairs. 4. Kom - in het verlengde van aanbeveling 3 - voor de regionale innovatieloketten in Overijssel met een gezamenlijke opgave/opdracht aan de partijen die in deze loketten samenwerken. 5. Probeer vanuit de kerntaak Investeringsbevordering / Internationalisering andere regionale partners intensiever te betrekken. 6. Overweeg als Oost NV en PPM Oost zijnde om bij het in kaart brengen van klanttevredenheid ook aandacht te schenken aan de (ervaren) kwaliteit van medewerkers. 7. Verschaf vanuit PPM Oost richting bedrijven meer inzicht in de status en voortgang van financieringsaanvragen. 8. Overweeg om de mogelijkheden van PPM Oost voor het bieden van 'after sales' voor afgewezenen uit te breiden. Deze punten zijn voor ons van groot belang om in 2013 op te pakken en verder te verbeteren. In dit document beschrijven we achtereenvolgens beknopt onze eigen kernactiviteiten en de ontwikkeling die we erin verwachten - in hoofdstuk 1. Daarna komt in hoofdstuk 2 zeer beknopt het beleid van onze aandeelhouders waar we met ons werk bij aansluiten aan de orde. Vervolgens beschrijven we in hoofdstuk 4 de rol die we in 2013 spelen in de uitvoering ervan en in hoofdstuk 5 een aantal uitgangspunten daarbij. In hoofdstukken 6 t/m 9 beschrijven we meer en detail enkele kenmerkende activiteiten in de speerpunten Agro-Food, Life Sciences & Health, High Tech, Energie- en milieutechnologie en overige activiteiten. In hoofdstuk 10 geven we tot slot een beeld van de financiele consequenties in In een apart bijlagendocument geven we de specificaties van alle actiepunten, verwachte output, personele capaciteit, indicatoren, programmafinanciering in 2013 en taakverdeling tussen 1 ste en 2 de lijns ondersteuning. 1.2 Kernactiviteiten Oost NV en PPM Oost voeren hun werkzaamheden uit op vier werkterreinen. Onze kerntaken zijn Innoveren, Investeren, Internationaliseren en (Bedrijfs) Infrastructuur. Wij werken voor innovatieve bedrijven in de topsectoren Agro-Food (waaronder tuinbouw), Life Sciences en Health, High Tech Systems & Materials (waaronder Chemie/kunststoffen) en Energie (EMT). PPM Oost onderscheidt in Gelderland apart ook de Maakindustrie als doelgroep. Overijssel beschouwt deze doelgroep als onderdeel van het HTSM-speerpunt. Binnen deze groepen innovatieve bedrijven richten we ons op meerdere doelgroepen: Jonge, startende bedrijven met bijvoorbeeld valorisatieprogramma's en risicokapitaal van PPM Oost; Jonge, al gevestigde bedrijven met bijvoorbeeld internationalisering, innovatieprogramma's en kapitaalverstrekking; Gevestigde MKB-bedrijven met clustervorming en business development, -support; Grote (internationale) bedrijven met clustervorming en uitbreiding/aantrekken van bedrijven. 4

9 oost nv ondetncmers ovcrhtld vndcrwijs aaderzock Food Valley Innoveren > clusteivorming en ontwikkeien innovatiepiojecten > kennisvalorisatic > business development > uitvoerende rol bij topsectoren > ontwikkeling EU-innovatieprogramiM's Kennispoort, Kennispark, Stedendriehoek Internationaliseren Investeren ppmoost > aantrekken (buitenlandse) bedrijven > belioud en uitbieiding bestaand bedrijfsleven > matchmaking > hulp bij internationalisering via zaken- en technologlemissies OntwikkelingsmaatschappiJ Oost Nederiand > risicokapitaal innovatieve ondcinemingen > innov3tieleningen voor innovatieve projecten > fondsmanagement van revolvcrende fondsen > net werk voor financiers, zoals Mvdl en LBAN > corporate finance Health Valley Infrastructuur > herstructurering, kwaliteitsverbetering > campusontwikkeling > bieedband l(j-netwerken > gcbiedsontwikkellng EMT Bureau We richten ons hiermee op vragen van onze klanten, voornamelijk het MKB. In veel gevallen is sprake van meerdere diensten die we gemtegreerd aanbieden. Wij voeren ons werk - als tweedelijnsorganisatie - uit bij onze klanten: de innovatieve bedrijven in Gelderland en Overijssel. Daarbij werken wij zo veel mogelijk op locatie. Ons werk doen wij in nauwe samenspraak met de eerstelijnsorganisaties, te weten Health Valley, Food Valley, EMT bureau en RCT's in Gelderland. Kennispoort Zwolle, Kennispark Twente en Stedendriehoek i.o. in Overijssel. We werken al jaren nauw samen met de vernieuwde Kamers van Koophandel, inclusief Syntens. Met al deze intermediaire organisaties hebben wij onze activiteiten concreet afgestemd; met de Innovatieloketten in Overijssel hebben we dit vastgelegd in samenwerkingsovereenkomsten. De hierbij horende activiteiten vindt u in dit plan. 1.3 Ontwikkelingen Kernactiviteiten Als we onze dienstverlening langslopen zien we voor het komend jaar de volgende ontwikkelingen. Innoveren We zullen onze werkzaamheden steeds meer richten op het ontwikkeien van concrete business cases. Daarmee werken we dichter bij de markt en ontwikkeien we producten die klaar zijn voor financiering en verkoop aan klanten. Daarnaast krijgt het ontwikkeien van projecten voor Europese fondsen speciale aandacht. Juist in de topsectoren werken onze bedrijven in een international markt die vraagt om de koppeling met kennis en bedrijven uit andere regio's. In dit verband zijn ook de voorbe- 5

10 reidingen van de nieuwe regionale fondsen EFRO en Interreg, die in 2014 weer starten, sleutels tot succes. Voor 2013 staat verder op de agenda het verbinden van het landelijke topsectorenprogramma met de regionale initiatieven op deze werkvelden en het hierbij betrekken van MKB-bedrijven uit onze regio. Investeren Voor PPM Oost zijn de werkzaamheden in 2013 gericht op het realiseren en operationeel maken van de nieuwe fondsen die in Gelderland en Overijssel van start gaan en waarvan het fondsbeheer bij PPM Oost ligt. Voor Gelderland betekent dit de nieuwe uitbreidingen van het Innovatie- & Investeringsfonds met 20 miljoen, de MKB Kredietfaciliteit Gelderland met 11 miljoen en het nieuwe Gelderland voor Innovaties. Het Topfonds Gelderland wordt een fonds die investeert in andere fondsen, waaronder ook de eigen fondsen zoals bijvoorbeeld IIG en MKG. Voor Overijssel is de aandacht van PPM Oost gericht op het nieuwe Innovatiefonds van 42 miljoen en 15 miljoen specifiek voor Twente. Voor het Participatiefonds PPM Oost zijn we bezig met een kapitaaluitbreiding van 20 miljoen. De provincies Gelderland en Overijssel bereiden nog in 2012 de besluitvorming hiervan voor. Door een sectorale aanpak kan PPM Oost de uitdaging voor 2013 en de jaren daarna goed aan. Ons Business Angel Netwerk, Meesters van de Toekomst merkt eveneens veel van de huidige marktomstandigheden. Dit betekent een enorme toename van het aantal intakegesprekken met bedrijven en pitchende bedrijven waaruit een veelheid aan deals voortkomen.

11 m Internationaliseren Als onderdeel van het netwerk vanuit het Rijk zorgt Oost NV al jaren voor het aantrekken van (buitenlandse) bedrijven naar Gelderland en Overijssel. Bedrijven die een wezenlijke bijdrage leveren aan onze topsectoren. Ook in 2013 en de daaropvolgende jaren gaan we hier volop mee door. Ondanks de moeilijke markt, zijn we hierin toch succesvol. We richten ons hierbij in 2013 meer op de BRIClanden en op Duitsland. We merken daarnaast dat de belangstelling van Chinese bedrijven voor het openen van een vestiging in onze regio flink toeneemt. Ook in het faciliteren van uitbreiding van al gevestigde buitenlandse bedrijven, dan wel behoud van deze bedrijven zijn we actief. Het gaat hierbij vooral om grote investeringen met veel arbeidsplaatsen en een grote impact op de regio. In 2013 gaan we via een open systeem de afstemming met andere partijen (Valley's, loketten, gemeenten) verbeteren. In dit systeem kunnen alle partijen de bedrijven met belangstelling voor vestigen toevoegen, dan wel raadplegen, voor het eigen werkgebied. Het accent in de taakverdeling ligt bij Oost NV op acquisitie en bij gemeenten op accountmanagement. Zowel Gelderland als Overijssel stellen in 2013 een nota Internationalisering op. Volgend jaar besteden we meer aandacht aan het helpen van Nederlandse bedrijven die in het buitenland zaken willen doen. Onze doelgroep, innovatieve bedrijven, heeft dermate gespecialiseerde producten dat verkoop in het buitenland een absolute noodzaak is. Wij faciliteren deze bedrijven met dedicated missies en gerichte hulp. Uiteraard doen we dit net als in het verleden in goede afstemming met de activiteiten van de Kamers van Koophandel, en de NFIA-EVD. Ook het Interregprogramma, gericht op het versterken van de relaties tussen onze provincies en de Duitse Lander, is zeer geschikt voor dit doel. Het gaat hierbij natuurlijk om kennisuitwisseling en productontwikkeling, maar dit heeft ook een nadrukkelijk marketing/exportcomponent. Tot slot werken we aan het aantrekken van buitenlandse deelnemers naar open innovatiecentra, inzet bij internationale business cases en internationale technologische samenwerking. (Bedrijfs) Infrastructuur Dit werkveld is in de loop van de jaren verschoven van de aanleg van nieuwe bedrijventerreinen, naar de herstructurering en het opzetten van het structureel beheer van het terrein. Voor 2013 en verder leggen we daarnaast het accent op het realiseren van campussen. Dit zijn dedicated bedrijventerreinen/-gebouwen die ruimte en faciliteiten bieden aan een zeer hoogwaardige groep bedrijven in termen van open innovatie. Daarnaast is breedband een belangrijk onderwerp. Vooral de aanleg van breedband op bedrijventerreinen gaat niet vanzelf, terwijl het een steeds belangrijker vestigingsfactor voor bedrijven blijkt te zijn.

12 2. Beleid van de aandeelhouders 2.1. Gelderland De provincie Gelderland heeft in 2012 evenals de provincie Overijsel een nieuwe beleidsperiode gestart en als speerpunten van economisch beleid gekozen voor voeding, gezondheid en energie- en milieutechnologie 1. De uitvoering van het programma gericht op de topsectoren en innovatie moet in de periode de volgende resultaten opleveren: - Een projectvolume van minimaal 100,- miljoen, waarvan de provincie zelf maximaal de helft opbrengt; - Ondersteuning aan minimaal 180 starters en technostarters; - Ondersteuning aan minimaal MKB-bedrijven in de provincie Gelderland Focus op regionale Topsectoren Food, Health en Energie- en Milieutechnologie en nieuwe kansen in Logistieken Maakindustrie Inzet op Versnellen innovaties, (Kennis)Valorisatie, Internationalisering, Human Capital, Campusgebiedsontwikkelingen en meer Fondsen, minder Subsidies voeding- en gezondheidssectoren; - Schepping van minimaal FTE aan directe arbeidsplaatsen; - Aantrekken van minimaal acht bedrijven uit het buitenland naar Gelderland. In het "Prioritair Programma Energietransitie" van het voorjaar 2012 heeft zij de ambities, doelen en actielijnen verwoord. Die ambitie luidt: "Een toekomstbestendige energievoorziening te hebben met bijbehorende economische innovatie en groei en een florerende biobased economy". Gelderland stelt haar basisfinanciering aan Oost NV beschikbaar voor de uitvoering van het werk aan het prioritaire Programma Topsectoren en Innovatie in de periode Daarnaast levert zij een substantiele aanvullende inzet voor maatwerk in alle topsectoren in Gelderland en specifieke thema's. In de specificatie van de capaciteit en de middelen van Oost NV splitsen we basisfinanciering en maatwerk helder uit. 1 Voor het werk van Oost NV in 2013 in Gelderland zijn twee beleidsnota's relevant. De beschrijving van het beleid baseren we rechtstreeks op deze nota's: "Prioritair programma topsectoren en innovatie", 2012 en "Prioritair Programma Energietransitie",

13 oostnv 2.2. Overijssel De provincie Overijssel heeft in 2012 in haar nieuwe economisch beleid 2 de volgende doelstelling centraal gezet: "Een vitale en zichzelf vernieuwende economie met hoogwaardig vestigings- en ondernemingsklimaat - NL in 2020 in de top 5 van de wereld". provincie ' ^verijssel Internationale concurrentiepositie topsectoren High Tech Systemen en Materialen, Health, Energie en Kunststoffen (chemie) en kansen voor Agrofood, Bouw, Toerisme. Inzet op innovatiekracht, human capital,(kennis)valorisatie, campusontwikkelingen, vestigingsklimaat, open innovatiecentra en van Overijssel is momenteel, voor de komende jaren, deze doelstelling in concrete subsidieren naar investeren indicatoren aan het operationaliseren. In goed overleg met de provincie bezien we of we naast de inzet voor basisfinanciering ook via aanvullende middelen maatwerk in Overijssel op een aantal gebieden moeten oppakken Ministerie van EZ In 2011 heeft de regering het economisch beleid 3 herijkt. Hierin formuleert zij de volgende ambities: Nederiand laten opklimmen tot in de top 5 van kenniseconomieen in de wereld (in 2020); Stijging bewerkstelligen van de Nederlandse R&D-inspanningen naar 2,5% van het BBP (in 2020); Topconsortia voor Kennis en Innovatie (TKI's) samenstellen waarin publieke en private partijen participeren voor meer dan 500 miljoen, waarvan tenminste 40% gefinancierd door het bedrijfsleven (in 2015). Ministerie van Economische Zaken Topsectoren Water, Energie, HTSM, Chemie, Creatief, Food, Tuinbouw, Life Sciences en hoofdkantoren. Generieke inzet op innovatie versnellen, financiering door middel van generieke fiscale en financieringsinstrumenten waaronder WBSO, RDA, Innovatiefonds MKB+ en Innovatieboxen en compensatieprogramma Sectorale inzet van subsidies voor TNO, NWO, NLR, DLO-instituten in Topconsortia voor Kennis en Innovatie (TKI's) en Kennisvalorisatie via valorisatieregeling Het Ministerie zet Agentschap NL in bij de uitvoering van de nationale component van haar beleid. In de loop van de jaren heeft Oost NV een goede werkrelatie opgebouwd met het Agentschap NL. In goed samenspraak met provincies Gelderland en Overijssel, het Ministerie en Agentschap NL ondersteunt Oost NV de uitvoering van het topsectorenbeleid vanuit de regio. Die basisfinanciering van het ministerie van EZ bestaat in 2013 nog uit 1,2 mln. Dat is 50% van de basisfinanciering aan Oost NV die het Rijk in voorgaande jaren beschikbaar stelde. In de periode 2014 bouwt zij de bijdrage verder af naar 25%. Voor 2015 en verder hebben wij geen bijdrage vanuit het Rijk begroot. In de navolgende paragraaf geven we aan welke rol Oost NV speelt bij de uitvoering van het beleid van de aandeelhouders in de periode Tekst is ontleend aan de nota "Nota regionaal Economisch Beleid", 2012 van GS van Overijssel 3 De tekst ontlenen we aan "Naar de top - Het bedrijvenbeleid in actie(s),

14 oostnv 3. Van beleid naar uitvoering: de rol van Oost NV Onafhankelijkheid De rol van Ontwikkelingsmaatschappij Oost Nederland NV in het algemeen is die van de neutrale, onafhankelijke en door alle partijen te vertrouwen spin in het economisch regionale web. Oost NV heeft immers een maatschappelijk publiek belang, waardoor er geen sprake is van belangenverstrengeling van commerciele private belangen. Wat hierbij past is continuiteit en langdurig commitment van Oost NV om een initiatief van de grand te krijgen waar zich een "marktfalen of systeemfalen" voordoet. Medewerkers van Oost NV en PPM Oost onderhouden persoonlijke relaties met ondernemers en experts. Ze weten wat bedrijven kunnen en welke nieuwe ideeen er leven. Vanuit hun zicht op markt-, technologische en maatschappelijke trends kunnen ze voor en samen met ondernemers die ideeen vertalen in de ontwikkeling van nieuwe producten en nieuwe toepassingen van bestaande producten. Voor een deel van deze ondernemers regelen wij ook financiering via ons participatiebedrijf PPM Oost, via ons Business Angel Netwerk Meesters van de Toekomst of doorgeleiding naar subsidies. Al naar gelang de situatie vullen we deze rol op verschillende manieren in. (Kennis-)Valorisatie De onderzoekers van onze kennisinstellingen leveren een onafgebroken stroom aan kennis op. Een gedeelte van die vindingen leent zich voor het vertalen in nieuwe producten en diensten. Innovatieve starters die hun vindingen in bedrijvigheid om willen zetten, kunnen rekenen op onze concrete, ondersteuning. Oost NV staat hen bij met raad en daad over hun ideeen over toepassing in producten. We introduceren ze bij relevante marktpartijen en financiers en helpen bij het oplossen van allerlei vraagstukken (productaansprakelijkheid, certificering, normering, toelatingen, etc.). Uiteindelijk leiden onze gezamenlijke inspanningen tot succesvolle marktintroducties, nieuwe bedrijven en nieuwe arbeidsplaatsen bij bestaande bedrijven. Een andere traject van kennisvalorisatie loopt via consortia van onderzoekers en ontwikkelaars van bedrijven. Sommige vindingen lenen zich niet voor valorisatie via een individueel bedrijf, maarwel voor uitwerking in open innovatie-netwerken. De juiste partners - die complementair zijn in kennis en kunde - bij elkaar te brengen in die consortia is een belangrijke activiteit van Oost NV. Ons streven is om met elke groep van bedrijven en kennisinstellingen een concreet product, proces of dienst te ontwikkelen waar de betrokken bedrijven o 0» G n - O Development p - New Market ~r» -;0 > o Current Market O... rs O" ' OQ oo belang bij hebben. Vervolgens het formuleren van een (toegepast) wetenschappelijk onderzoektraject waarvan de partners de kosten delen. Deze open innovatienetwerken krijgen huip van Oost NV bij het opstellen van projectplannen voor dergelijke gezamenlijke onderzoeksinspanningen en hoe om te gaan met bijvoorbeeld intellectueel eigendom. De juiste partijen bij elkaar brengen en vertrouwen creeren tussen de aangesloten partijen is key. Met de uitkomsten van het gemeenschappelijk onderzoek gaan meestal individuele leden van het consortium verder als de ontwikkeling zover is dat zij deze producten op de markt kunnen brengen. o Open innovation Model of R&D, Henry Chesbrough. Executive Director, Center for Open Innovation, Haas School of Business, UC Berkeley ttoumjcy of Ute firm o Research projects

15 oostnv Campusontwikkeling Vaak zien we in de praktijk dat open innovatienetwerken uitkristalliseren in de vorm van een fysieke campus met shared facilities. Op zo'n campus werken grote bedrijven (bijvoorbeeld DSM te Zwolle, NXP in Nijmegen, TenCate in Nijverdal, Thales in Hengelo) in open innovatieverbanden samen met andere bedrijven en met kennisinstellingen. Kleine bedrijven strijken hier neer, soms in tijdelijke huisvesting voor de duur van de samenwerking, soms met een permanente vestiging. Voor de ontwikkeling van een dergelijke campus blijkt in de praktijk jarenlange inspanning noodzakelijk. Deze essentieel voor een integrate gebiedsontwikkeling vraagt om een lange adem. Campusontwikkeling is hier een mooi voorbeeld van. U kunt hierbij denken aan planvorming, verwerving van commitment van betrokkenen en belanghebbende partijen. Ook het rondkrijgen van de financiering vraagt om geduld en commitment. Zeker in deze tijden is dit vaak geen sinecure. Oost NV ondersteunt daarom de open innovatienetwerken (bijvoorbeeld rond Open Innovatiecentrum Advanced Materials (OICAM) te Nijverdal, Polymer Sciencepark (PSP) te Zwolle, NovioTech Campus (NTC) te Nijmegen) bij de planvorming van hun campus. We combineren daarbij de kennis en kunde van alle drie de business units van Oost NV en PPM Oost. Immers op zo'n campus vindt productontwikkeling plaats, vaak met buitenlandse partners, op een bepaalde locatie en in specifieke huisvesting. En er zijn ook nog investeringen voor nodig om het gerealiseerd te krijgen. Oost NV brengt ook kennisinstellingen en bedrijven bij elkaar rond het thema shared facilities, zoals het beschikbaar stellen van laboratoriumapparatuur van onderzoeksinstituten in de regio aan MKB-bedrijven. Oost NV inventariseert de mogelijkheden hiervoor en bemiddelt tussen de laboratoriumeigenaren op welke wijze en onder welke voorwaarden ze deze toegankelijk kunnen maken voor derden. Daarnaast werven wij bedrijven voor deze locaties. Niet ieder bedrijventerrein heeft de mogelijkheid zich om te vormen tot een campus. Herstructurering van een bedrijventerrein (en mogelijk ook kantoren c.q. kantoorgebieden) om het gereed te maken voor de 21ste eeuw is echter ook van belang voor het reguliere bedrijfsleven. De activiteiten van Oost NV rond de planontwikkeling en financiering van de herstructurering van bedrijventerreinen zijn vergelijkbaar met die van de campusontwikkeling. Deze vergelijking kunnen we in termen van shared facilities ook doortrekken bij de (mogelijk) aanleg van glasvezelbreedband op bedrijventerreinen. Parkmanagement en het beheer van terreinen is hierin ook van groot belang maar staat nog veelal in de kinderschoenen. Ontwikkeling en implementatie van efficiente (regionale) beheerconcepten is een logische maar vooral ook noodzakelijke activiteit om verloedering tegen te gaan en de gei'nvesteerde middelen in de herontwikkeling niet versneld teloor te laten gaan. Deze categorie werk doen we overigens wel in Gelderland, maar niet in Overijssel. Business Development en -Support Na de eerste fase van kennisvalorisatie is er meestal een model of prototype gemaakt dat vervolgens gereed is voor verdere ontwikkeling: voorbereiding van productieprocessen, proefproductie, investeren in productiecapaciteit, commercialiseren, afzetkanalen opzetten en op de markt brengen. Oost NV identificeert en selecteert business kansen en begeleidt de bedrijven door dit proces. Ook hier zijn zij vaak op partners aangewezen. Zo is een belangrijk vertrekpunt de ism de loketten en het bedrijfsleven opgestelde roadmaps c.q. de nog op te stellen roadmaps. Oost NV brengt, vanuit haar neutrale positie, de juiste samenwerkings-partners - die complementair zijn in kennis en kunde - bij elkaar in business clusters. Ons streven is om met elk te vormen business consortium een complete waardeketen te bestrijken. Lees: al die bedrijven te betrekken die noodzakelijk zijn om de business kans te ontwikkeien en het op de markt te zetten. Samen met het bedrijfsleven en mogelijk relevante kennisinstellingen werken we deze kansen verder uit en ontwikkeien kansrijke nieuwe Product Markt Combinaties (PMC's). In deze concept-ontwikkelingsfase zet Oost NV diverse instrumenten in, waaronder business mindmaps, business modeling (open source canvasmodel), marktverkenningen, kleinschalige business workshops, expertsessies met ondernemers en onderzoekers. Maar ook het ontwikkeien en implementeren van nieuwe innovatie- en verschillende revolving financieringsvormen 11

16 oostnv komen hier om de hoek kijken. Waar nodig krijgen de bedrijvenconsortia hulp bij het opstellen van project- en financieringsplannen voor de nieuwe producten. Internationalisering Van oudsher heeft Oost NV de rol, te samen met het buitenland netwerk van het Rijk, om buitenlandse bedrijven naar Oost-Nederland te trekken. Buitenlandse bedrijven vormen een kleine minderheid in aantal, maar leveren veel werkgelegenheid, hebben een hoger opleidingsniveau en besteden substantieel meer aan R&D. Daarnaast werken we aan het realiseren van bedrijfsconcentraties, vestigingen, uitbreidingen, behoud en matching van Nederlandse bedrijven voorzoverze de gekozen topsectoren versterken. Met het oog op de verdergaande internationalisering begeleiden wij ook kennisbedrijven uit de regio naar het buitenland, op zoek naar nieuwe markten. Hiervoor organiseren we "technology fact finding trips" voor delegaties en individueel gel'nteresseerde bedrijven in onze eigen regio's. Deze activiteiten voeren we uit in samenwerking met de NFIA en EVD. Centraal staat hierin de matching van de vraag en aanbod van technologie en kennis tussen buitenlandse bedrijven met het aanbod van onze bedrijven uit de regio, kennisinstellingen en innovatiecentra. Het spreekt voor zich dat we hiervoor contacten onderhouden met buitenlandse netwerken en met de in onze eigen regio's gevestigde bedrijven die van strategisch belang zijn. We begeleiden bedrijven, brengen ze in contact met de juiste instanties en leggen contacten met relevante marktpartijen en verzorgen de "aftersales" om nieuwe, gevestigde bedrijven aan te sluiten bij relevante business netwerken in Nederland. Start-ups en groeifinanciering Vanuit Oost NV financieren we, via ons participatiebedrijf PPM Oost, startende en doorgroeiende ondernemingen via deelnemingen in het eigen vermogen en via (achtergestelde) leningen. Dit is een gefaseerd proces. In de eerste fase spoort Oost NV deze bedrijven op door de clustering van bedrijven rond open innovatienetwerken, valorisatieprogramma's, innovatieprojecten, clusterprojecten en persoonlijke netwerken, via bijeenkomsten en via marketing en communicatie-uitingen. Daarbij werken investment managers van PPM Oost en de projectmanagers van Oost NV actief samen. Ook komen veel investeringsverzoeken rechtstreeks bij PPM Oost binnen via de banken, accountants, intermediaire organisatie, Valleys en loketten. De volgende fase is de intake van ondernemingsplannen. Investmentmanagers van PPM Oost scheiden het kaf van het koren. De projectmanagers adviseren over het innovatieve karakter van het bedrijf. Vervolgens maakt PPM Oost de investeringsaanvraag gereed voor besluitvorming. Vaste onderdelen van het investeringsvoorstel vormen gedegen financiele en marktanalyse, maar ook ons oordeel over de ondernemer zelf. Na goedkeuring van het investeringsvoorstel door de directie van PPM Oost wordt het investeringsvoorstel vervolgens ter goedkeuring voorgelegd aan het Investment Committee van PPM Oost of aan een van de Raden van Commissarissen van de door PPM Oost beheerde fondsen. Na closing gaat de derde fase in: het beheer van de investering. Actief beheer betekent niet alleen over de cijfers spreken maar ook actief met de ondernemer samenwerken om problemen aan te pakken en mogelijke kansen te benutten in termen van advies, kennis, netwerk en contacten met als uiteindelijk doel om de onderneming verder te helpen en meerwaarde voor de investering te creeren. Ten slotte verkopen we in de laatste fase de onderneming om een volgende groeifase mogelijk te maken. Naast individuele bedrijfsparticipaties investeren we ook meer en meer door middel van leningen op innovatieprojecten of verstrekken we achtergestelde kredieten aan MKB bedrijven die getroffen zijn door de economische crisis (Gelderland). In totaal ontvangt PPM Oost circa 500 aanvragen per jaar. Daarnaast zien we een enorme toename in het aantal intakes van ondernemingen opzoek naar 'slim' kapitaal in casu business angels. Vorig jaar werden 200 investeringsaanvragen rijp en groen ingediend. Jaarlijks matchen wij via het Business Angel netwerk Meesters van de Toekomst de goede proposities met particuliere financiers. 12

17 4. Uitgangspunten Activiteitenprogramma 2013 Hieronder geven we enkele uitgangspunten voor de uitvoering van het werk in Ons hele pakket van acties die we in 2013 ontplooien, vindt u terug in bijlage 1. Omvang Inzet: Gemeenschappelijk en Maatwerk Het ministerie van EZ en de provincies Overijssel en Gelderland hebben ieder eigen doelen, gewenste activiteiten en beoogde resultaten geformuleerd. Op hoofdlijnen zijn duidelijke overeenkomsten waarneembaar in termen van te stimuleren (Top-)sectoren. De verschillen tussen de drie stakeholders zijn vooral te vinden in de mate van intensiteit en het leggen van accenten in het toekennen van financiele middelen. De provincie Gelderland verhoogt haar basisbijdrage aan Oost NV met aanvullende inspanningen. Overijssel handhaaft haar basisbijdrage en orienteert zich vooralsnog op mogelijke aanvullende inzet en het ministerie van EZ bouwt de komende jaren haar inzet af tot nul. Dat vraagt om maatwerk en dat is terug te vinden in dit plan. We geven telkens aan wanneer er sprake is van een gemeenschappelijke inzet van Oost NV op beleidsthema's die voor alle drie de stakeholders relevant zijn en activiteiten die we voor specifieke stakeholder(s) uitvoeren op maat, door middel van inbestedingsopdrachten. 1ste lijn en 2de lijn De stakeholders hebben veel tijd en energie besteed aan het organiseren van sub-regionale en /of sectorale innovatieloketten. Bekende voorbeelden zijn Health Valley, Kennispark Twente, Food Valley, EMT Bureau en Kennispoort Zwolle. Andere voorbeelden zijn de regionale technologiecentra in Gelderland en de samenwerking in de Stedendriehoek. Op nationaal niveau zijn de Kamers van Koophandel en Syntens gefuseerd tot een zelfstandig bestuursorgaan (ZBO). Deze eerstelijns loketten organiseren de informatievoorziening, het (thematische) netwerk van bedrijven, ze makelen en schakelen, zorgen voor lobby en (inter-)nationale promotie. Oost NV focust haar activiteiten op de tweede lijn: kennisvalorisatie, campusontwikkeling, business development en -support, internationalisering, start ups en groeifinanciering en last but not least cross-overs tussen (Top-) sectoren. In de bijlage 5 hebben wij een nadere specificatie van 1 ste en 2 de lijnsacties opgenomen. Verhouding tot ander prioritair beleid: Cross-overs Tussen de onderscheiden beleidsthema's (lees Topsectoren) bestaan tal van verbindingen. Bedrijven in de High Tech Systems ontwikkeien en verkopen bijvoorbeeld aansturingssystemen voor smart grids - een van de HTSM-groeimarkten. Een ander voorbeeld is de ontwikkeling van accu's en brandstofcellen voor de opslag van duurzaam opgewekte energie. Oost NV zoekt actief naar dergelijke kansrijke cross-overs. Dergelijke cross-overs zijn ook terug te vinden tussen gezondheid en voeding en biobased economy en de procestechnologie. Oost NV legt hierbij ook verbindingen met kennis en bedrijvigheid in andere delen van het land, vaak via haar zusterorganisaties NOM, BOM, LIOF en de ROM Zuid Holland i.o. Basis, inbesteding en additioneel Elk jaar spreekt Oost NV met de subsidienten een pakket van activiteiten af, te dekken met de basisbijdrage. Daarnaast spelen we in goed overleg in op kansen die zich in de loop van het jaar voordoen voor het toevoegen van activiteiten via bijvoorbeeld EU-projecten die goed aansluiten bij ons werk en de wensen van het bedrijfsleven in de regio. Daarnaast voegen de subsidienten activiteiten toe via inbestedingen.

18 Voorbeelden van die inbestedingen zijn: inzet voor EMT in Gelderland; inzet voor topsectoren in Gelderland; internationalisering in Overijssel; breedbandontwikkeling in Overijssel. In de loop van 2013 wordt duidelijk welke activiteiten we aan het basis pakket toevoegen via inbestedingen en additionele projecten. Integrale benadering van de vier I's Ondernemers zijn er niet bij gebaat als de business units van Oost NV los van elkaar voor hen werken. Wij combineren daarom de inzet van de competenties vanuit de business units in teams. Vanuit de kerntaak Innoveren leveren we inbreng met een accent op business support en valorisatie en ondersteunen bedrijven bij de aanvraag van financiering vanuit fondsen. Vanuit de kerntaak Investeren I i levert PPM Oost risicokapitaal en financiele deskundigheid L voor de andere units. Hgg Het accent van onze kerntaak Internationaliseren ligt op het faciliteren van buitenlandse investeerders in de regio. Deze tnnoveren investeren Internationalisering Infrastructuur business unit zorgt voor internationale marktontwikkeling en voor de internationale contacten met potentiele partners voor innovatietrajecten. (Bedrijfs-) Infrastructuur brengt competenties in onder meer op het vlak van fysieke campusontwikkeling, shared facilities en demonstratielocaties waar ondernemers hun nieuwe technologie kunnen toepassen. Deze integrale benaderingswijze maakt een effectieve en efficiente werkwijze mogelijk met en voor onze doelgroep in casu het MKB. Deze integrale werkwijze is met name terug te vinden binnen de diverse campusprojecten. Oost NV benut de synergie tussen de kerntaken om de campusontwikkelingen rond Food Valley Ambitie 2020, Parenco en NTC in Gelderland. In 2013 willen we ook afspraken maken over de inzet voor Overijsselse locaties PSP, mogelijk Thales en Kennispark Twente. Voor Oost NV is campusontwikkeling een belangrijk vehikel om innovatie, internationalisatie en valorisatie met elkaar te verbinden. De kerntaak Bedrijfsomgeving richt zich op de fysieke, infrastructure^ kant van de zaak. Investeringsbevordering kan daar marketingtechnisch goed mee uit de voeten. Dit leidt in de meeste gevallen tot het opstellen van een uitgebreid acquisitieplan samen met onze stakeholders. PPM Oost denkt mee vanuit de kerntaak Investeren over de financiele mogelijkheden en werkt indien mogelijk mee in de vorm van deelnemingen in nieuwe bedrijven en bedrijven die zich op de campus vestigen. Oost NV coordineert de dagelijkse activiteiten samen met de stakeholders in de betreffende campusregio. De inzet richt zich daarbij - al naar gelang de ontwikkelingsfase van de campus - op drie elementen: de ruimtelijke ontwikkeling van het gebied, de valorisatie van kennis met de bijbehorende shared facilities en de marketing van het concept c.q. de campus. Oost NV levert in alle drie de elementen toegevoegde waarde om deze ontwikkelingen integraal van de grand te krijgen. 14

19 Cofinanciering en uitvoeringskosten van Europese programma's Het is voor ondernemers, in de regio, door het toenemend belang van internationalisering, zeer belangrijk om nieuwe markten te betreden en deel uit te maken van bepaalde internationale partnerschappen, omdat zij via die partnerschappen toegang krijgen tot de meest geavanceerde markten, kennis en technologies. De subsidienten zetten middelen in voor stimulering van innovatie-, product- en marktontwikkeling voor MKB-ondernemers samen met hun buitenlandse partners. Daarnaast ook middelen voor cofinanciering van Europese programma's. Die zijn vaak specifiek bedoeld om internationale samenwerking rond markt- en productontwikkeling: Interreg, Horizon 2020, KIC en COSME. Het belang van deze EU-programma's neemt toe, maar daarmee ook de Europese concurrentie op deze middelen. We kunnen de concurrentie het hoofd bieden als Oost NV en haar subsidienten in 2013 een effectieve EU-strategie afspreken over de te gebruiken cofinanciering en de kosten voor overhead in de uitvoering. Actualiteit en ContinuTteit Oost NV stelt het activiteitenprogramma voor 2013 ultimo 2012 op, zo compleet mogelijk als de middelen en personele capaciteit dat toelaten. In de loop van het jaar geeft de actualiteit vaak aanleiding tot bijstellingen. Zo doen zich dikwijls nieuwe kansen voor van mogelijke zinvolle initiatieven, die we eind 2012 niet konden vermoeden. Ook kan tijdens de uitvoering blijken dat een voorgenomen actie niet helemaal of helemaal niet haalbaar is. De kwartaaloverleggen samen met de subsidienten geven zicht op deze actualiteit en leiden tot mogelijke aanpassingen van het activiteitenprogramma. Naast flexibiliteit zien we in de activiteitenprogramma's ook herhaaldelijk dezelfde activiteiten c.q. projecten terugkomen. Logisch daar deze projecten over een langere periode dan een jaar tot stand komen en dus een langdurig commitment vragen. Bij het opstellen van het activiteitenprogramma van Oost NV houden we rekening met het creeren van een juiste balans tussen actualiteit en continutteit in de activiteiten. Indicatoren en Output Oost NV sluit met haar werkzaamheden, zo direct als mogelijk is, aan op de economische beleidsprogramma's van haar subsidienten. De verschillende soorten van indicatoren en de waarde ervan moeten zoveel mogelijk stroken met de resultaten die de subsidienten voorzien in de huidige beleidsperiode Ten tijde van het opstellen van dit Activiteitenplan zijn de subsidienten nog doende met het operationaliseren van de goedgekeurde beleidsprogramma's. De vorm van in te zetten instrumenten, de omvang ervan en de beoogde output moet nog worden bepaald. Na deze exercitie kunnen we de diverse doelstellingen kwantificeren en de output van Oost NV inpassen in het Meerjarenperspectief en de Activiteitenprogramma's. Hiertoe zullen wij begin 2013 apart een overzicht van onze prestatie indicatoren 2013 toesturen.

20 oost nv 5. Activiteitenprogramma Ons activiteitenprogramma bestaat uit vijf onderdelen. In de eerste vier paragrafen bespreken we hoe we met onze activiteiten inspelen op de meest relevante ontwikkelingen in de topsectoren Agro-Food, Life Sciences, High Tech, Energie- en Milieutechnologie. We signaleren kansrijke ontwikkelingen en richten onze activiteiten op het benutten van deze kansen ter versterking van de regionale economie en werkgelegenheid. In de laatste - vijfde - paragraaf van dit hoofdstuk bespreken we de overige economische activiteiten als vaste onderdelen van ons activiteitenprogramma. Dit zijn zowel de kansrijke sectoren maakindustrie en logistiek als de regionale voorwaardenscheppende bedrijfsinfrastructuur in termen van bedrijventerreinen en breedband. In dit hoofdstuk beperken we ons tot de hoofdlijnen. We schetsen de onderlinge samenhang van ons activiteitenprogramma. Voor een compleet overzicht van de daarbij horende activiteiten en beoogde projecten van Oost NV verwijzen we u naar bijlage Agro-Food De ontwikkeling van het Foodcluster in Oost-Nederland kent natuurlijk haar vertrekpunt vanuit de Wageningen UR met een groot cluster aan bedrijven op dit gebied. De aantrekkingskracht van Wageningen UR als kennishub is groot en biedt vele aanknopingspunten voor innovatie, internationalisering, investeringen en campusontwikkelingen. De ambitie van alle betrokkenen is om dit cluster te laten uitgroeien tot de top 3 van de wereld. Het rapport "Agro-Food, de Nederlandse groeidiamant" heeft hierin aangegeven wat de agenda is voor deze Topsector voor de komende jaren: Meer met minder: hogere productie met minder grondstoffen; Hogere toegevoegde waarde: ontwikkeling van nieuwe innovatieve producten; Internationaal leiderschap: meer aandacht voor internationaliseren. In de afgelopen jaren hebben we ook in de kennishub Wageningen binnen het brede food-domein onze focus gericht op drie thema's die relevant zijn voor het bedrijfsleven en voor de kennisinstellingen en aansluiten op de agenda van de Topsector Agro-Food. Dit deden we na een grondige analyse vanuit Oost NV in samenwerking met onder meer Food Valley. Aan die keuze houden we ook in 2013 en verder vast. Het betreft de volgende focusgebieden: Voeding en Gezondheid Food & Factory Biobased Economy. 16

21 m Voeding en Gezondheid De relatie tussen Voeding en Gezondheid van de mens is evident. Voeding is de meest belangrijke niet-genetische factor die bijdraagt aan leeftijd en aan de leefstijl gerelateerde ziekten. De publieke kosten van voeding-gerelateerde chronische ziekten lopen flink op. Zo is overgewicht verantwoordelijk voor 9,7% van de totale ziektelast in Nederiand, 5,8% van het aantal verloren levensjaren, 1,2 miljard euro aan zorgkosten en 2 miljard euro aan directe maatschappelijke kosten per jaar 4. Hier liggen volop kansen voor de voedingsmiddelenindustrie. Het Agro-Food cluster speurt deze kansen op en betrekt het bedrijfsleven bij het ontwikkeien van oplossingsrichtingen. 'Voeding en Gezondheid' is daarmee ook de fictieve as tussen Food Valley en Health Valley. Juist deze as is, na jarenlange aarzeling, vorig jaar goed op gang gekomen en verdient verdere uitbouw in 2013 en verder naar onder meer de UT. In dit kader past ook ons werk aan de totstandkoming van een Europese Food KIC. Hierover verwachten we een nog te nemen definitief besluit in Food & Factory Het thema 'Food and the Factory' op het grensvlak van Agro-Food en High Tech geeft inhoud aan de relatie tussen Overijssel en Gelderland met in het bijzonder tussen de universiteiten in Enschede en Wageningen. Dit biedt een breed spectrum aan activiteiten met volop ruimte voor innovaties. Te denken valt aan nieuwe verpakkingenconcepten, scheidingstechnologie, gewasbescherming technologies in de Agro-Food sector. Ook voedselveiligheid en kwaliteit met onder meer RFID en tracking en tracing systemen vallen onder dit sub-thema, net als nieuwe sterilisatietechnieken en nanotechnologie. Het mes snijdt aan twee kanten: de inzet van High Tech in de voedingsmiddelenindustrie zorgt ervoor dat de arbeidscomponent in de kostprijs dusdanig daalt dat er geen reden meer is de productie verder oostwaarts te verplaatsen. En de ontwikkeling van dit soort apparaten verstevigt de mondiale positie van (Oost-)Nederland als leverancier van de voedingsmiddelenmachinerie. Financieel instrumentarium Naast deze drie inhoudelijke aandachtspunten zien we in de afgelopen jaren, een duidelijke behoefte ontstaan aan risicokapitaal, mede veroorzaakt door de kredietcrisis. Tegelijkertijd zien we als gevolg van deze kredietcrisis bij overheden een verschuiving optreden van subsidiering van innovaties naar financiering van innovaties. Dit betekent een duidelijke wijziging in de wijze waarop de stimulering van innovaties tot stand komt. Van toenemend belang blijkt namelijk niet alleen de innovatie zelf, maar ook het daadwerkelijk op de markt kunnen brengen van deze innovatie. Dit is niet alleen een punt van aandacht voor de Agro-Food sector maar ook voor andere topsectoren in Nederiand. Waar mogelijk blijft Oost NV, projecten van samenwerkende bedrijven, na het verkrijgen van financiering en/of een subsidiebeschikking ondersteunen. Dit ter overbrugging van de 'innovation gap'. Na toekenning van de subsidie is de innovatie mogelijk geslaagd maar is er vaak nog geen sprake van een onderneming en/of product die succesvol een markt kan betreden. Oost NV voorziet in de komende jaren met haar kennis en netwerk in de behoefte van deze samenwerkende bedrijven. Onze subsidienten creeren een veelheid aan nieuwe financieringsmogelijkheden voor 2013 om het MKB te helpen innoveren en hebben de uitvoering voor deze financiele instrumenten bij Oost NV en/of PPM Oost neergelegd. Het wachten is nu op een mogelijke oprichting van een Agro-Food fonds in Ook informal capital wordt steeds belangrijker. In nauwe samenwerking met de stichting Food Valley voert Oost NV in 2013 het lopende project Meesters van de Toekomst uit, in casu het Business Angel Netwerk. Dit vormt een breed, neutraal en open platform voor ontmoetingen tussen particuliere investeerders en ondernemers op zoek naar kapitaal voor hun nieuwe business. Ons netwerk is verbonden met onder 4 Bron: Cijfers van CBS, Voedingscentrum

Financieringsmogelijkheden vanuit de provincie Gelderland. Hans Cornet 30 januari 2012 Wijnfort Lent

Financieringsmogelijkheden vanuit de provincie Gelderland. Hans Cornet 30 januari 2012 Wijnfort Lent Financieringsmogelijkheden vanuit de provincie Gelderland Hans Cornet 30 januari 2012 Wijnfort Lent Coalitieakkoord Uitdagend Gelderland Economie is hèt belangrijkste thema in deze coalitieperiode 195

Nadere informatie

Innovatiefinanciering in Zeeland

Innovatiefinanciering in Zeeland Innovatiefinanciering in Zeeland Ecosysteem onder regie van en coördinatie door Impuls Edwin van Houte 9 juli 2018 MKB Roadshow, Zeeuws-Vlaanderen Impuls Structuurversterking en ontwikkeling van de Zeeuwse

Nadere informatie

Topsectoren aanpak en de Nederlandse Defensie & Veiligheid gerelateerde industrie. Samen naar de top!

Topsectoren aanpak en de Nederlandse Defensie & Veiligheid gerelateerde industrie. Samen naar de top! Ministerie van Economische Zaken, Landbouw & Innovatie Topsectoren aanpak en de Nederlandse Defensie & Veiligheid gerelateerde industrie Samen naar de top! Drs. G.M. Landheer Directeur Topsectoren en Industriebeleid

Nadere informatie

1-5-2015. 1. Programma OP Oost - Prioriteiten - Resultaat- en 0utputindicatoren - Selectie. 2. Instrumenten. 3. Budget en planning. 4.

1-5-2015. 1. Programma OP Oost - Prioriteiten - Resultaat- en 0utputindicatoren - Selectie. 2. Instrumenten. 3. Budget en planning. 4. 22 april 2015 Bastiaan de Jonge 1. Programma OP Oost - Prioriteiten - Resultaat- en 0utputindicatoren - Selectie 2. Instrumenten 3. Budget en planning 4. Tips Aan deze presentatie kunnen geen rechten worden

Nadere informatie

Verdeling en inzet Gelderse Revolverende Middelen 12 maart 2013

Verdeling en inzet Gelderse Revolverende Middelen 12 maart 2013 Verdeling en inzet Gelderse Revolverende Middelen 12 maart 2013 Door: Hans Wouters Programma energietransitie Provincie Gelderland Geactualiseerde verdeling 100 mln Verdeling nog te bestemmen revolverende

Nadere informatie

DORDRECHT. Aan. de gemeenteraad

DORDRECHT. Aan. de gemeenteraad *P DORDRECHT Retouradres: Postbus 8 3300 AA DORDRECHT Aan de gemeenteraad Gemeentebestuur Spuiboulevard 300 3311 GR DORDRECHT T 14 078 F (078) 770 8080 www.dordrecht.nl Datum 4 december 2012 Begrotingsprogramma

Nadere informatie

Europese EFRO-subsidies voor innovatie en CO 2 -reductie

Europese EFRO-subsidies voor innovatie en CO 2 -reductie Europese EFRO-subsidies voor innovatie en CO 2 -reductie Europese EFRO-subsidies voor innovatie en CO 2 -reductie Via het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO) stimuleert Europa de regionale

Nadere informatie

Topsectoren en de Samenwerkingsagenda EZ-provincies-MKB

Topsectoren en de Samenwerkingsagenda EZ-provincies-MKB High Tech Systems & Materials Life Sciences & Health Agro-Food Logistiek BEDRIJVEN Water Topsectoren en de Samenwerkingsagenda EZ-provincies-MKB Creatieve Industrie Energie Meer geld en betere dienstverlening

Nadere informatie

Europese EFRO-subsidies voor innovatie en CO 2 -reductie

Europese EFRO-subsidies voor innovatie en CO 2 -reductie Europese EFRO-subsidies voor innovatie en CO 2 -reductie Europese EFRO-subsidies voor innovatie en CO 2 -reductie Via het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO) stimuleert Europa de regionale

Nadere informatie

Navigatie topsectoren

Navigatie topsectoren Navigatie topsectoren Beleidsthema s en - doelen Beleid in cijfers Beleidsinstrumentarium 1 Versie oktober 215 Beleidsthema s en doelen topsectoren Specifiek beleid, ondersteunend aan doelen Bedrijvenbeleid:

Nadere informatie

Commissie Economie, Mobiliteit en Grote Stedenbeleid

Commissie Economie, Mobiliteit en Grote Stedenbeleid Griffie Commissie Economie, Mobiliteit en Grote Stedenbeleid Datum commissievergadering : - DIS-stuknummer : 1258251 Behandelend ambtenaar : T.M.J. van de Schoot Directie/afdeling : Economie en Mobiliteit

Nadere informatie

Het college van Gedeputeerde Staten verzoekt de leden van Provinciale Staten om:

Het college van Gedeputeerde Staten verzoekt de leden van Provinciale Staten om: STATENBRIEF Eindverslag EFRO-programma GO 2007-2013 Portefeuillehouder: M. Scheffer Kerntaak/plandoel: Economie Doel van deze brief: Het college van Gedeputeerde Staten verzoekt de leden van Provinciale

Nadere informatie

Nieuwe kansen in de verhouding tussen huurder en verhuurder van laboratoria. Jeff Gielen, 28 oktober 2014. www.biofacilities.nl

Nieuwe kansen in de verhouding tussen huurder en verhuurder van laboratoria. Jeff Gielen, 28 oktober 2014. www.biofacilities.nl Nieuwe kansen in de verhouding tussen huurder en verhuurder van laboratoria Jeff Gielen, 28 oktober 2014 www.biofacilities.nl Inhoud 1. Kadans Biofacilities 2. Expertise en support + services 3. Lessons

Nadere informatie

De focus van Oost N.V. richt zich op de volgende vijf sectoren: 1. Agro-Food; 2. Life Sciences; 3. High Tech; 4. Energie; 5. Maakindustrie.

De focus van Oost N.V. richt zich op de volgende vijf sectoren: 1. Agro-Food; 2. Life Sciences; 3. High Tech; 4. Energie; 5. Maakindustrie. Profielschets Lid Raad van Commissarissen bij voorkeur een vrouw Ontwikkelingsmaatschappij Oost N.V. met een gecombineerd profiel van HR/Organisatieontwikkeling en commerciële ervaring 1. De organisatie

Nadere informatie

Innoveren in de topsectoren chemie en energie. InnovatieLink biedt MKB ers praktische oplossingen en ondersteuning

Innoveren in de topsectoren chemie en energie. InnovatieLink biedt MKB ers praktische oplossingen en ondersteuning Innoveren in de topsectoren chemie en energie InnovatieLink biedt MKB ers praktische oplossingen en ondersteuning Om innovaties in de topsectoren chemie en energie kansrijker te maken helpt InnovatieLink

Nadere informatie

Operationeel Programma EFRO Noord-Nederland

Operationeel Programma EFRO Noord-Nederland Samenvatting Operationeel Programma EFRO Noord-Nederland 2014-2020 Inzet op innovatie en een koolstofarme economie In het Europa van 2020 wil Noord-Nederland zich ontwikkelen en profileren als een regio

Nadere informatie

Inhoud presentatie Cohesiebeleid 2014-2020 Situatie 2007-2013 Uitdaging 2014-2020 EU2020

Inhoud presentatie Cohesiebeleid 2014-2020 Situatie 2007-2013 Uitdaging 2014-2020 EU2020 OP EFRO OOST-NEDERLAND 2014-2020PRESENTATIE KENNISPARK, 23 APRIL 2014 JOLANDA VROLIJK, PROGRAMMAMANAGER EFRO OP EFRO Oost-Nederland 2014-2020 Inhoud presentatie 1. Inleiding Europese Fondsen: cohesie beleid

Nadere informatie

Innovatie-instrumenten voor bedrijven in Nederland. Naar de top! Ino Ostendorf MT-lid directie Innovatie & Kennis

Innovatie-instrumenten voor bedrijven in Nederland. Naar de top! Ino Ostendorf MT-lid directie Innovatie & Kennis Innovatie-instrumenten voor bedrijven in Nederland Naar de top! Ino Ostendorf MT-lid directie Innovatie & Kennis Ministerie van Economische Zaken, Landbouw & Innovatie Innovatie-instrumenten voor bedrijven

Nadere informatie

Holland High Tech High Tech Solutions for Global Challenges Topsector High Tech Systemen en Materialen

Holland High Tech High Tech Solutions for Global Challenges Topsector High Tech Systemen en Materialen Holland High Tech High Tech Solutions for Global Challenges Topsector High Tech Systemen en Materialen Amandus Lundqvist Voorzitter Topteam HTSM 21 maart 2014 Topteam HTSM advies toename private én publieke

Nadere informatie

Naar meer scherpte in de Rijk-Regio agenda voor innovatiestimulering. Berry Roelofs Principal Consultant

Naar meer scherpte in de Rijk-Regio agenda voor innovatiestimulering. Berry Roelofs Principal Consultant Naar meer scherpte in de Rijk-Regio agenda voor innovatiestimulering Berry Roelofs Principal Consultant Utrecht, 17 december 2015 Goede uitgangssituatie, maar Nederland doet het goed 16 e economie van

Nadere informatie

Herman Wijffels Innovatie Event Impact van publieke financieringsinstrumenten 3 november 2016, #HWI Inspiratielunch

Herman Wijffels Innovatie Event Impact van publieke financieringsinstrumenten 3 november 2016, #HWI Inspiratielunch Herman Wijffels Innovatie Event 2016 Impact van publieke financieringsinstrumenten, #HWI2016 - Inspiratielunch MKB-kredietverlening Trends, rol overheid Pieter Waasdorp, directeur Ondernemerschap, Ministerie

Nadere informatie

Samenwerkingsagenda Hogeschool van Arnhem en Nijmegen en de Provincie Gelderland

Samenwerkingsagenda Hogeschool van Arnhem en Nijmegen en de Provincie Gelderland en de Provincie Gelderland 22 maart 2016 Overwegende dat: De provincie Gelderland veel waarde hecht aan de aanwezigheid van onderwijs/kennisinstellingen in haar Provincie. Uiteraard in hun functie van

Nadere informatie

Sneller naar betere bedrijfsruimte Oost NV bedrijfsomgeving

Sneller naar betere bedrijfsruimte Oost NV bedrijfsomgeving bedrij omg Sneller naar betere bedrijfsruimte Oost NV bedrijfsomgeving startnotities herstructurering onderzoek parkmanagement aanjagen breedband procesversneller ost bo Sneller naar betere bedrijfsruimte

Nadere informatie

Het creëren van een innovatieklimaat

Het creëren van een innovatieklimaat Het creëren van een innovatieklimaat Bertholt Leeftink Directeur- Generaal Bedrijfsleven & Innovatie Inhoud 1. Waarom bedrijven- en topsectorenbeleid? 2. Verdienvermogen en oplossingen voor maatschappelijke

Nadere informatie

Profiel. Ontwikkelingsmaatschappij Oost Nederland NV. Voorzitter Raad van Commissarissen

Profiel. Ontwikkelingsmaatschappij Oost Nederland NV. Voorzitter Raad van Commissarissen Profiel Ontwikkelingsmaatschappij Oost Nederland NV Voorzitter Raad van Commissarissen 1 Ontwikkelingsmaatschappij Oost Nederland NV Voorzitter Raad van Commissarissen Algemeen Ontwikkelingsmaatschappij

Nadere informatie

Topsector en de Buitenland Promotie Logistiek

Topsector en de Buitenland Promotie Logistiek Topsector en de Buitenland Promotie Logistiek Presentatie ALV NDL 20/11/2014 Agenda 1. Topsector logistiek 2. Organisatie en uitgangspunten 3. Cross-overs 4. Logistiek Koffertje en lonkend perspectief

Nadere informatie

Nota inzake Economic Development Board

Nota inzake Economic Development Board Nota inzake Economic Development Board Inleiding De economische ontwikkeling van Noord-Limburg krijgt een grote impuls met de campusontwikkeling, maar daarmee zijn niet alle economische uitdagingen deze

Nadere informatie

Subsidiemogelijkheden EFRO 2007-2013 Oost-Nederland

Subsidiemogelijkheden EFRO 2007-2013 Oost-Nederland Subsidiemogelijkheden EFRO 2007-2013 Oost-Nederland 2 Europees stimuleringsprogramma versterkt positie Oost-Nederland Let s GO Gelderland en Overijssel toonaangevend in innovatie Oost-Nederland is een

Nadere informatie

Aan de regioraad, Op 20 juni 2012 heeft uw raad ingestemd met het voorstel van de Innovatiesprong Twente,

Aan de regioraad, Op 20 juni 2012 heeft uw raad ingestemd met het voorstel van de Innovatiesprong Twente, DATUM 13 februari 2012 CODE 2013/1 PAGINA 1/5 AUTEUR E. L Ruijs REGISTRATIENUMMER 13000643 ONDERWERP Innovatiefonds Twente AGENDAPUNT 7a Voorstel regioraad Samenvatting Op 20 juni 2012 heeft uw raad ingestemd

Nadere informatie

Topsectoren. Bouwstenen van Bedrijvenbeleid. Hoofdstuk: In opdracht van DG Bedrijfsleven & Innovatie van het ministerie van Economische Zaken

Topsectoren. Bouwstenen van Bedrijvenbeleid. Hoofdstuk: In opdracht van DG Bedrijfsleven & Innovatie van het ministerie van Economische Zaken Bouwstenen van Bedrijvenbeleid Hoofdstuk: Topsectoren In opdracht van DG Bedrijfsleven & Innovatie van het ministerie van Economische Zaken Klik hier voor de handleiding van deze presentatie Versie maart

Nadere informatie

Subsidies in de regio

Subsidies in de regio Subsidies in de regio Noord Nederland Subsidies in de regio -- Noord-Nederland Om bepaalde regio s binnen Nederland direct of indirect te versterken zijn er verschillende regionale, nationale en Europese

Nadere informatie

SAMENWERKINGSOVEREENKOMST Kenmerk: KP/AvdM/2013

SAMENWERKINGSOVEREENKOMST Kenmerk: KP/AvdM/2013 SAMENWERKINGSOVEREENKOMST Kenmerk: KP/AvdM/2013 DE ONDERGETEKENDEN ( PARTIJEN ): 1. Provincie Overijssel gevestigd te Zwolle en tevens kantoor houdend te Zwolle, ten deze rechtsgeldig vertegenwoordigd

Nadere informatie

Krachten bundelen, kennis delen en allianties vormen

Krachten bundelen, kennis delen en allianties vormen The Next Step: Coalition of the Willing Krachten bundelen, kennis delen en allianties vormen The Next Step: Coalition of the Willing Krachten bundelen, kennis delen en allianties vormen Een regio om trots

Nadere informatie

Topgebied Energie: kansen voor Oost-Nederland Workshop - H. Datum 05 april 2011

Topgebied Energie: kansen voor Oost-Nederland Workshop - H. Datum 05 april 2011 Topgebied Energie: kansen voor Oost-Nederland Workshop - H Datum 05 april 2011 kiemt KANSEN CREËREN EN BENUTTEN Thecogas Binnenstadservice.nl Sidcon Ingrepro Bredenoord Nuon Helianthos Ubbink Solar Solesta

Nadere informatie

Het college van Gedeputeerde Staten verzoekt de leden van Provinciale Staten om:

Het college van Gedeputeerde Staten verzoekt de leden van Provinciale Staten om: STATENBRIEF Onderwerp: Fonds Gelderse Vrijetijdseconomie uitwerking inzet revolverende middelen vrijetijdseconomie Doel van deze brief: Het college van Gedeputeerde Staten verzoekt de leden van Provinciale

Nadere informatie

Evaluatie Innovatiefonds Gemeente Enschede September 2013

Evaluatie Innovatiefonds Gemeente Enschede September 2013 Evaluatie Innovatiefonds Gemeente Enschede September 2013 1. Inleiding Op 26 april 2011 besloot de Gemeenteraad van Enschede tot het instellen van een Innovatiefonds. Bij het raadbesluit in april 2011,

Nadere informatie

Ideeën Plannen. Het is tijd voor de NOM! Ambities

Ideeën Plannen. Het is tijd voor de NOM! Ambities I N V E S T E R E N I N O N T W I K K E L I N G Ideeën Plannen Het is tijd voor de NOM! Ambities Missie De NOM is de permanente katalysator van economische ontwikkeling in Noord-Nederland. Dit is niet

Nadere informatie

Voorstel regioraad. De concrete doelstellingen van het fonds Innovatie in Gemeenten zijn: spreiding van innovatieve projecten;

Voorstel regioraad. De concrete doelstellingen van het fonds Innovatie in Gemeenten zijn: spreiding van innovatieve projecten; DATUM 13 februari CODE 2013/1 PAGINA 1/6 AUTEUR drs. T. Windmulder REGISTRATIENUMMER 13000647 ONDERWERP Innovatie in gemeenten AGENDAPUNT 7e Voorstel regioraad Samenvatting Twente zet de komende jaren

Nadere informatie

RVO? uitvoeringsorganisatie van de Rijksoverheid. RVO voert namens de overheid beleid uit voor ondernemend Nederland. thema s:

RVO? uitvoeringsorganisatie van de Rijksoverheid. RVO voert namens de overheid beleid uit voor ondernemend Nederland. thema s: RVO? uitvoeringsorganisatie van de Rijksoverheid RVO voert namens de overheid beleid uit voor ondernemend Nederland thema s: - duurzaamheid - landbouw - innovatie - internationaal ondernemen Onze opdrachtgevers

Nadere informatie

Conclusies rapporten organiserend vermogen en snel groeiende bedrijven in Gelderland

Conclusies rapporten organiserend vermogen en snel groeiende bedrijven in Gelderland Conclusies rapporten organiserend vermogen en snel groeiende bedrijven in Gelderland Presentatie 8 februari 2017 Provincie Gelderland Provinciale Staten Commissie Economie, Energie en Milieu Linze Rijswijk,

Nadere informatie

Meerjarenprogramma Ambitiedocument 2016-2020

Meerjarenprogramma Ambitiedocument 2016-2020 Meerjarenprogramma Ambitiedocument 2016-2020 Agribusiness Economie & Logistiek Recreatie & Toerisme maandag 15 juni 2015, bijeenkomst voor raadsleden Naar een nieuw Programma Jaar 2011-2014 2015 2015 2015

Nadere informatie

Cofinanciering Innovatiesprong Twente (ISP)

Cofinanciering Innovatiesprong Twente (ISP) Cofinanciering Innovatiesprong Twente (ISP) De Agenda van Twente is een tienjarig investeringsprogramma van de veertien Twentse gemeenten. Hoofddoel is het versterken van de Twentse economie. Hiervoor

Nadere informatie

Visie op Valorisatie. van onderzoeken naar ondernemen. InnoTep, Radboud Universiteit Nijmegen, 30 september 2011. Maarten van Gils

Visie op Valorisatie. van onderzoeken naar ondernemen. InnoTep, Radboud Universiteit Nijmegen, 30 september 2011. Maarten van Gils Visie op Valorisatie van onderzoeken naar ondernemen InnoTep, Radboud Universiteit Nijmegen, 30 september 2011 Maarten van Gils Agenda Persoonlijke introductie Het onderzoeken bij MICORD De overgang in

Nadere informatie

Bedrijfsfinanciering: Van subsidie naar overheidsinstrumenten anno 2014

Bedrijfsfinanciering: Van subsidie naar overheidsinstrumenten anno 2014 Rijksdienst voor Ondernemend Nederland. Ministerie van Economische Zaken Bedrijfsfinanciering: Van subsidie naar overheidsinstrumenten anno 2014 Roland Starmans Manager Product Ontwikkeling Bancair, Investment

Nadere informatie

Ondernemen in de kansrijke groeimarkten van de Topsectoren

Ondernemen in de kansrijke groeimarkten van de Topsectoren Ondernemen in de kansrijke groeimarkten van de Topsectoren Syntens, Maart 2013 Paul d Hond pdh@syntens.nl Voorbeeld: Ambitie Innovatiecontract: Topsector High Tech Systemen en Materialen De topsector

Nadere informatie

FUNCTIEPROFIEL. Business Unit Manager Internationalisering (40 uur) Ontwikkelingsmaatschappij Oost Nederland NV (Oost NV) bij

FUNCTIEPROFIEL. Business Unit Manager Internationalisering (40 uur) Ontwikkelingsmaatschappij Oost Nederland NV (Oost NV) bij FUNCTIEPROFIEL Business Unit Manager Internationalisering (40 uur) bij Ontwikkelingsmaatschappij Oost Nederland NV (Oost NV) PublicSpirit Walter Huurdeman Amersfoort, december 2016 Organisatie en context

Nadere informatie

Doel Doel van het programma VvW:

Doel Doel van het programma VvW: Doel Doel van het programma VvW: Een strategie en bijbehorende actielijnen opleveren en (laten) uitvoeren ten behoeve van de gewenste economische structuurversterking van de Vierkant voor Werk regio. Dit

Nadere informatie

DOC en EZ-innovatiebeleid: dat moet (kunnen) passen. Luuk Klomp Plv directeur Innovatie en Kennis. 19 oktober 2016

DOC en EZ-innovatiebeleid: dat moet (kunnen) passen. Luuk Klomp Plv directeur Innovatie en Kennis. 19 oktober 2016 DOC en EZ-innovatiebeleid: dat moet (kunnen) passen Luuk Klomp Plv directeur Innovatie en Kennis 19 oktober 2016 Beleidsthema s en doelen innovatie 1 Generiek spoor: ruimte voor ondernemers Doelen: NL

Nadere informatie

Symposium Groene chemie in de delta

Symposium Groene chemie in de delta DPI Value Centre als onderdeel van TKI SPM en het valorisatienetwerk 2.0 Symposium Groene chemie in de delta A. Brouwer, 12 November 2012 TKI Smart Polymeric Materials Topresearch in polymeren 5-10 jaar

Nadere informatie

Subsidiekansen.. SLIMME FINANCIERING VAN INNOVATIES. Wim Kan zei ooit: Subsidie is kunstmest. Maar hoeveel kunstmest is er nog?

Subsidiekansen.. SLIMME FINANCIERING VAN INNOVATIES. Wim Kan zei ooit: Subsidie is kunstmest. Maar hoeveel kunstmest is er nog? Jelle Oomen SLIMME FINANCIERING VAN INNOVATIES WAT ZIJN DE HUIDIGE MOGELIJKHEDEN Subsidiekansen.. Wim Kan zei ooit: Subsidie is kunstmest. Maar hoeveel kunstmest is er nog? ER ZIJN GELUKKIG NOG KANSEN

Nadere informatie

Zakendoen met België. Jurgen Moors, MA Adviseur Internationale Zaken/Euregio Centre of Excellence België

Zakendoen met België. Jurgen Moors, MA Adviseur Internationale Zaken/Euregio Centre of Excellence België Zakendoen met België Jurgen Moors, MA Adviseur Internationale Zaken/Euregio Centre of Excellence België Overzicht 1. Kamer van Koophandel 2. KvK: afdeling Internationale Zaken 3. België: kansen en ontwikkelingen

Nadere informatie

Profiel & Informatiememorandum

Profiel & Informatiememorandum Profiel & Informatiememorandum Lid van het Investment Committee Fonds in Fonds Investeringen ( ICFIFI ) van Oost NL en Topfonds Gelderland Oost NL 1. De organisaties en hun context Oost NL is de ontwikkelingsmaatschappij

Nadere informatie

Topsector HTSM. Innovatie Contract LRN Subthema (Aero)space

Topsector HTSM. Innovatie Contract LRN Subthema (Aero)space Topsector HTSM Innovatie Contract LRN Subthema (Aero)space Netwerkmeeting NSO 28-10-2011 1 Inhoud HTSM en LRN Wat is een innovatiecontract? Hoe ziet de organisatie eruit? Hoe gaat de werking in de Gouden

Nadere informatie

Het Bedrijfslevenbeleid

Het Bedrijfslevenbeleid Het Bedrijfslevenbeleid NAAR DE TOP! Sjoerd Visser Programmadirectie Topsectoren i.o. Inhoud Regeerakkoord Bedrijfslevenbeleid - ambitie - topsectoren - ruimtelijke aspecten - financiering - Proces fasering

Nadere informatie

Mogelijkheden voor partnerschap

Mogelijkheden voor partnerschap Mogelijkheden voor partnerschap Wat doet Kennispoort Regio Zwolle Kennispoort helpt innovaties realiseren. Ondernemers in de Regio Zwolle krijgen concreet onafhankelijk advies om innovaties in de praktijk

Nadere informatie

Pieken in Oost-Nederland. Brochure voor subsidieaanvragers 2010

Pieken in Oost-Nederland. Brochure voor subsidieaanvragers 2010 Pieken in Oost-Nederland Brochure voor subsidieaanvragers 2010 1 Pieken in de Delta In het voorjaar en najaar van 2010 worden de Pieken in de Delta subsidietenders voor Oost-Nederland geopend. Met Pieken

Nadere informatie

Topsectoren. Hoe & Waarom

Topsectoren. Hoe & Waarom Topsectoren Hoe & Waarom 1 Index Waarom de topsectorenaanpak? 3 Wat is het internationale belang? 4 Hoe werken de topsectoren samen? 5 Wat is de rol voor het MKB in de topsectoren? 6 Wat is de rol van

Nadere informatie

3. Beoogd effect Versterken van de regionale economie en de concurrentiekracht van het Flevolandse

3. Beoogd effect Versterken van de regionale economie en de concurrentiekracht van het Flevolandse ** Aan Provinciale Staten Onderwerp Financieringsinstrumenten MKB: nieuwe TMI-regeling en Kredietfaciliteit Besluitvormingsronde Statendag 18 december 2013 (ov) / 15 januari 2014 Agendapunt 1. Beslispunten

Nadere informatie

Mogelijkheden MKB in EFRO en INTERREG

Mogelijkheden MKB in EFRO en INTERREG Mogelijkheden MKB in EFRO en INTERREG www.food-future.eu Innovatie steun voor MKB in food sector in D en NL Yvette Lammers EZ Coördinatieteam Structuurfondsen EFRO EFRO: Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling

Nadere informatie

Leercyclus Enschede-Dordrecht-Zwolle

Leercyclus Enschede-Dordrecht-Zwolle Leercyclus Enschede-Dordrecht-Zwolle Regionaal uitvoeringsprogramma economie en arbeidsmarktbeleid Enschede, 26 januari 2012 Gido ten Dolle Programmadirecteur Ruimtelijk economische strategie en arbeidsmarktbeleid

Nadere informatie

Europa 2014-2020 voor gemeenten en provincies

Europa 2014-2020 voor gemeenten en provincies Europa 2014-2020 voor gemeenten en provincies Vincent Ketelaars ERAC B.V. Binnenlands Bestuur Europa-debat Houten, 21 november 2013 Inhoud van presentatie Indeling 1 Uw ervaringen in eerdere projecten?

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 23199 21 december 2011 Regeling van de Minister van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie van 13 december 2011, nr.

Nadere informatie

Business Cluster Semiconductors East Netherlands

Business Cluster Semiconductors East Netherlands Business Cluster Semiconductors East Netherlands Ledenbijeenkomst 2 november 2010 Roel Fonville Supported by Roel Fonville Ruim 30 jaar Philips: 20 jaar Philips Components & Semiconductors Ontwikkelaar

Nadere informatie

Tuinbouwakkoord. Preambule

Tuinbouwakkoord. Preambule Tuinbouwakkoord Preambule Ondergetekenden beogen een Nationale Tuinbouwagenda 2019 2030, onder het motto Circulaire tuinbouw in de praktijk, zoals voorbereid en opgesteld door bedrijfsleven, kennispartners

Nadere informatie

Subsidieprofiel vestigingsregeling. 1. Probleemanalyse. Welk probleem moet worden opgelost?

Subsidieprofiel vestigingsregeling. 1. Probleemanalyse. Welk probleem moet worden opgelost? Subsidieprofiel vestigingsregeling 1. Probleemanalyse Welk probleem moet worden opgelost? De Friese economie heeft de laatste jaren last gehad van de economische crisis. Ondanks een voorzichtig herstel

Nadere informatie

Cluster Agro en Food Regio Zwolle

Cluster Agro en Food Regio Zwolle Cluster Agro en Food Regio Zwolle Dé proeftuin voor duurzame, innovatieve systemen en nieuwe verdienmodellen: een living lab voor Agro en Food Cluster Agro en Food Regio Zwolle Werk en innovatie Sterk

Nadere informatie

Profiel & Informatiememorandum

Profiel & Informatiememorandum Profiel & Informatiememorandum Twee leden van het Investment Committee Direct Investments ( ICDI ) van Oost NL en door de Oost NL beheerde fondsen met de profielen Health Food 1. De organisatie en haar

Nadere informatie

Toelichting op de NWO-bijdrage Topsectoren

Toelichting op de NWO-bijdrage Topsectoren Toelichting op de NWO-bijdrage Topsectoren 2016-2017 Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek Inhoudsopgave Toelichting op de NWO-bijdrage Topsectoren 2016-2017 1 Inleiding en werkwijze

Nadere informatie

Provinciaal Omgevingsplan Limburg

Provinciaal Omgevingsplan Limburg Provinciaal Omgevingsplan Limburg Presentatie t.b.v. Regionalrat Düsseldorf, Provinciale Staten Gelderland en Provinciale Staten Limburg Arnhem, 7 maart 2012 POL POL = Provinciaal Omgevingsplan Limburg,

Nadere informatie

N.V. Ontwikkelingsmaatschappij Utrecht

N.V. Ontwikkelingsmaatschappij Utrecht N.V. Ontwikkelingsmaatschappij Utrecht 22 februari 2018: Jaarcongres Samen aan de slag met stedelijke transformatie Deelsessie: Financieel economische arrangementen Plaats maken voor de nieuwe economie

Nadere informatie

Ondernemingsfinanciering

Ondernemingsfinanciering Een beknopt overzicht van de financieringsmogelijkheden die de overheid u kan bieden. Ondernemingsfinanciering Introductie Als ondernemer moet u snel en eenvoudig kunnen zien hoe de overheid kan helpen

Nadere informatie

VERGADERING GEMEENTERAAD d.d. 9 januari 2012 AGENDA NR. 10. VOORSTEL tot oprichting NV Greenport Venlo Innovation Center. Aan de Gemeenteraad

VERGADERING GEMEENTERAAD d.d. 9 januari 2012 AGENDA NR. 10. VOORSTEL tot oprichting NV Greenport Venlo Innovation Center. Aan de Gemeenteraad VOORSTEL tot oprichting NV Greenport Venlo Innovation Center. Aan de Gemeenteraad VERGADERING GEMEENTERAAD d.d. 9 januari 2012 AGENDA NR. 10 Geachte raad, Het college van burgemeester en wethouders vraagt

Nadere informatie

2 februari 2016 Corr.nr , ECP Nummer 11/2016 Zaaknr

2 februari 2016 Corr.nr , ECP Nummer 11/2016 Zaaknr 2 februari 2016 Corr.nr. 2016-06377, ECP Nummer 11/2016 Zaaknr. 615942 Voordracht van Gedeputeerde Staten aan Provinciale Staten van Groningen ter vaststelling van het Programma Economie en Arbeidsmarkt

Nadere informatie

Reglement Kennisvouchers Techport 12 maart 2015

Reglement Kennisvouchers Techport 12 maart 2015 Reglement Kennisvouchers 12 maart 2015 Context In het najaar van 2013 hebben de Colleges van Burgemeester en Wethouders van de drie IJmondgemeenten Beverwijk, Heemskerk en Velsen het economisch gebiedsprogramma

Nadere informatie

Valorisatie Technosprong. Paul Althuis, 10-10-2011

Valorisatie Technosprong. Paul Althuis, 10-10-2011 Valorisatie Technosprong Paul Althuis, 10-10-2011 Visie Op regionaal niveau heeft Technosprong over 2010-2016 bijgedragen aan de realisatie van een optimaal starterklimaat in een regio vol open innovatie

Nadere informatie

Agendabrief Topsectoren 2017 Verbinden om te vernieuwen

Agendabrief Topsectoren 2017 Verbinden om te vernieuwen Agendabrief Topsectoren 2017 Verbinden om te vernieuwen De topsectoren in 2017 Het afgelopen jaar waren de resultaten van het topsectorenbeleid breed zichtbaar. De weg naar economisch herstel is doorgezet,

Nadere informatie

WESTHOEK BUSINESS DISTRICT. een regionaal contactpunt voor bedrijven d.m.v. een officieel samenwerkingsverband

WESTHOEK BUSINESS DISTRICT. een regionaal contactpunt voor bedrijven d.m.v. een officieel samenwerkingsverband WESTHOEK BUSINESS DISTRICT een regionaal contactpunt voor bedrijven d.m.v. een officieel samenwerkingsverband AGENDA 1. Missie, doelstellingen en taakstellingen van Westhoek Business District 2. Inspirerende

Nadere informatie

Innovatie support gids

Innovatie support gids Innovatie support gids Uw gids naar resultaat 1 Uw gids naar resultaat Innovatief duurzaam drukwerk Het drukwerk van deze gids is uitgevoerd in waterloos offset met inkt op plantaardige basis, dit resulteert

Nadere informatie

MIT2015 beknopte toelichting. Voorbehoud: dit betreft beknopte toelichting MIT2015 officiële tekst in De Staatscourant is leidend

MIT2015 beknopte toelichting. Voorbehoud: dit betreft beknopte toelichting MIT2015 officiële tekst in De Staatscourant is leidend MIT2015 beknopte toelichting Voorbehoud: dit betreft beknopte toelichting MIT2015 officiële tekst in De Staatscourant is leidend 1 update dd 6 mei 2015 Afspraken MKB samenwerkingsagenda gezamenlijke instrumentenkoffer

Nadere informatie

Subsidiëring Investerings- en Ontwikkelingsmaatschappij voor Noord-Nederland ten behoeve van de Drentse Participatie Maatschappij

Subsidiëring Investerings- en Ontwikkelingsmaatschappij voor Noord-Nederland ten behoeve van de Drentse Participatie Maatschappij 2004-98 Subsidiëring Investerings- en Ontwikkelingsmaatschappij voor Noord-Nederland ten behoeve van de Drentse Participatie Maatschappij Voorgestelde behandeling: - Statencommissie Bestuur, Financiën

Nadere informatie

Projectplan MKB Roadmaps 3.0

Projectplan MKB Roadmaps 3.0 Projectplan MKB Roadmaps 3.0 In 2013 is MKB Roadmaps voor het eerst opgestart, met als doelstelling om (aspirant) ondernemers te helpen om de zakelijke kant van hun innovatie te ontwikkelen. Wegens succes

Nadere informatie

Besluitenlijst dagelijks bestuur van 18 mei 2015

Besluitenlijst dagelijks bestuur van 18 mei 2015 DATUM 18 mei 2015 PLAATS Enschede, kamer H 3.00 TIJDSTIP 14:30 uur VOORZITTER De heer G.J. de Graaf SECRETARIS G.J.M. Vos PAGINA 1 De heren G.J. de Graaf, J.H. Coes, H. van Agteren, R.G. Welten, M. Sijbom

Nadere informatie

Factsheet innovatiebeleid

Factsheet innovatiebeleid Deze factsheet presenteert een aantal basisgegevens over kernthema s in het innovatiebeleid. We gaan eerst in op de ambities van het Nederlandse innovatiebeleid en de voortgang op de gestelde doelen. Vervolgens

Nadere informatie

VOORSTEL INHOUD. Portefeuille: P. Gach Wethouder. No. B Dronten, 11 september 2012

VOORSTEL INHOUD. Portefeuille: P. Gach Wethouder. No. B Dronten, 11 september 2012 Portefeuille: P. Gach Wethouder Dronten, 11 september 2012 Sociaal Economische Agenda, opdrachtformulering kerngroepen Aan de gemeenteraad VOORSTEL Wij stellen u voor: 1. de uitwerkingsopdrachten van de

Nadere informatie

Onszelf vernieuwen om onszelf te blijven. De economische route voor de regio Stedendriehoek

Onszelf vernieuwen om onszelf te blijven. De economische route voor de regio Stedendriehoek Onszelf vernieuwen om onszelf te blijven De economische route voor de regio Stedendriehoek 1In de regio Stedendriehoek is het prima wonen, recreëren en werken. De regionale economie is veelzijdig van aard.

Nadere informatie

Innovatieplatform Twente S a m e n w e r k e n a a n i n n o v a t i e

Innovatieplatform Twente S a m e n w e r k e n a a n i n n o v a t i e Innovatieplatform Twente S a m e n w e r k e n a a n i n n o v a t i e Twente is een innovatieve regio die nationaal en internationaal sterk in opkomst is. Daarom is op initiatief van de provincie Overijssel

Nadere informatie

KvK dienstverlening topsectoren

KvK dienstverlening topsectoren MIT regeling 2014 KvK dienstverlening topsectoren Bon Uijting senior adviseur KvK 15 mei 2014 KvK verzorgt vele MKB loketten topsectoren Telnr MKB Loket MKB loketten topsectoren MKB loket Agro Food 088-585

Nadere informatie

KOPPELT KANSEN EN KENNIS IN DE BIOMEDISCHE- EN ZORGSECTOR

KOPPELT KANSEN EN KENNIS IN DE BIOMEDISCHE- EN ZORGSECTOR Health Valley KOPPELT KANSEN EN KENNIS IN DE BIOMEDISCHE- EN ZORGSECTOR Ondernemers zien marktkansen en hebben vaak specifieke hoogwaardige kennis nodig om een product te ontwikkelen. Wetenschappers hebben

Nadere informatie

Statenmededeling aan Provinciale Staten

Statenmededeling aan Provinciale Staten Statenmededeling aan Provinciale Staten Onderwerp Activiteitenplan BOM 2014 Aan Provinciale Staten van Noord-Brabant Kennisnemen van Activiteitenplan BOM 2014 Aanleiding Tijdens de behandeling van het

Nadere informatie

Inschrijving RBB- AWARD 2018

Inschrijving RBB- AWARD 2018 Inschrijving RBB- AWARD 2018 Organisatie: Kamer van Koophandel Contactpersoon voor de RBB over deze good practice: Menno Zwart E- mail adres: menno.zwart@kvk.nl Mobiele telefoon: 06 1135 8182 Akkoord lid

Nadere informatie

CONVENANT ICT CAMPUS PROGRAMMA 2 e FASE

CONVENANT ICT CAMPUS PROGRAMMA 2 e FASE CONVENANT ICT CAMPUS PROGRAMMA 2 e FASE Partijen 1. Namens de onderwijsinstellingen: a. Christelijke Hogeschool Ede (CHE), vertegenwoordigd door mevrouw J. Louisa- Muller, ; b. Hogeschool Arnhem Nijmegen

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG > Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag Postadres Postbus 20401

Nadere informatie

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA Den Haag

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA Den Haag a 1 > Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA Den Haag Rijnstraat 50 Den Haag Postbus 16375 2500 BJ Den Haag www.rijksoverheid.nl

Nadere informatie

Medisch Applicatie Centrum Midden-Brabant. januari 2010

Medisch Applicatie Centrum Midden-Brabant. januari 2010 januari 2010 Pagina: 2 Missie Het Medisch Applicatie Centrum (MAC) is een onafhankelijk Midden Brabants samenwerkingsverband van gezondheidszorginstellingen, verzekeraars, kennisinstellingen en bedrijven

Nadere informatie

Voorstel aan de Raad. Datum raadsvergadering / Nummer raadsvoorstel 10 oktober 2007 / 211/2007. Fatale termijn: besluitvorming vóór: 10 oktober 2007

Voorstel aan de Raad. Datum raadsvergadering / Nummer raadsvoorstel 10 oktober 2007 / 211/2007. Fatale termijn: besluitvorming vóór: 10 oktober 2007 Datum raadsvergadering / Nummer raadsvoorstel 10 oktober 2007 / 211/2007 Fatale termijn: besluitvorming vóór: 10 oktober 2007 Onderwerp Bijdrage Project GO! Gelderland Onderneemt! Programma / Programmanummer

Nadere informatie

Partner in acquisitie

Partner in acquisitie Bureauprofiel Partner in acquisitie Introductie Ontstaan in 2005 uit NFIA en NDL Kantoren in Den Haag en Austin, TX (USA) Expert op het gebied van marketing, acquisitie en locatiekeuze Opdrachtgevers in

Nadere informatie

Profiel & Informatiememorandum

Profiel & Informatiememorandum Profiel & Informatiememorandum Lid Raad van Commissarissen van Ontwikkelingsmaatschappij Oost-Nederland NV met een profiel bedrijfsleven regio Twente benoeming op voordracht van Universiteit Twente en

Nadere informatie

Operationeel Programma EFRO Noord-Nederland

Operationeel Programma EFRO Noord-Nederland Samenvatting Operationeel Programma EFRO Noord-Nederland 2014-2020 Inzet op innovatie en een koolstofarme economie oktober 2014 In het Europa van 2020 wil Noord-Nederland zich ontwikkelen en profileren

Nadere informatie

Aanpak arbeidsmarkt Zuidoost-Nederland 2016-2020. Illustratie regionaal arbeidsmarkt dashboard. Inleiding

Aanpak arbeidsmarkt Zuidoost-Nederland 2016-2020. Illustratie regionaal arbeidsmarkt dashboard. Inleiding Aanpak arbeidsmarkt Zuidoost-Nederland 2016-2020 Illustratie regionaal arbeidsmarkt dashboard. Inleiding Wil Zuidoost-Nederland als top innovatie regio in de wereld meetellen, dan zal er voldoende en goed

Nadere informatie