schoorsteen van de Reststoffen Energie Centrale B.V.

Transcriptie

1 Zaaknummer: Geurmetingen aan de afgassen van de centrale schoorsteen van de Reststoffen Energie Centrale B.V. te Harlingen, d.d. 15 april Locatie: Lange Lijnbaan 14 te Harlingen Projectcode: EM Aan R. Dirksma / W. Rodenhuis - FUMO Kopie aan Archief Milieumetingen Datum 06 mei 2015 Auteur Ing. R.D. Schaddenhorst Goedgekeurd door: F.W.T. te Pas Coördinator bureau Milieumetingen Datum : 30 april 2015 Paraaf : Autorisatie: C.J. Fledderus Afdelingshoofd Advies en Ondersteuning Datum : 06 mei 2015 Paraaf : Omgevingsdienst Regio Arnhem Eusebiusbuitensingel HZ Arnhem Postbus HA Arnhem T E postbus@odra.nl KvK IBAN NL92BNGH BTW NL B.01 Omgevingsdienst Regio Arnhem is een samenwerkingsverband van de gemeenten Arnhem, Doesburg, Duiven, Lingewaard, Overbetuwe, Renkum, Rheden, Rozendaal, Rijnwaarden, Westervoort en Zevenaar en provincie Gelderland.

2 06 mei 2015 Pagina 2 van 12

3 Pagina 3 van 12 INHOUD Samenvatting 5 1. Inleiding Algemeen Doel van het onderzoek 7 2. Opzet en uitvoering van het onderzoek Toetsingskader Meetprogramma Beoordeling bemonstering en meetstrategie Beoordeling bemonsteringspunten Meetstrategie Beoordeling veldblanco s en/of doorslagen Afwijkingen van de meetnorm 9 3. Omrin Reststoffen Energie Centrale B.V. te Harlingen Procesbeschrijving Procesomstandigheden tijdens het onderzoek Meetresultaten Toetsing aan de emissie-eisen Algemeen Toetsing van de meetwaarden aan de emissie-eisen Conclusie 12 BIJLAGEN: Bijlage 1: Beoordeling meetpunten Bijlage 2: Overzicht meetgegevens Bijlage 3: Meetmethoden Bijlage 4: Analyseresultaten

4 06 mei 2015 Pagina 4 van 12

5 Pagina 5 van 12 Samenvatting Bureau Milieumetingen van de Omgevingsdienst regio Arnhem (ODRA) heeft in opdracht van de Friese Uitvoeringsdienst Milieu en Omgeving (FUMO) op 15 april 2015 geurmetingen uitgevoerd bij de Reststoffen Energie Centrale B.V. te Harlingen. De geurmetingen zijn uitgevoerd aan de afgassen van de centrale schoorsteen van de afvalverbrandingsinstallatie. De metingen zijn uitgevoerd ter controle op naleving van de emissie-eis uit voorschrift van de vigerende vergunning. De metingen zijn uitgevoerd tijdens representatieve bedrijfsomstandigheden. Uit de resultaten van de geurmetingen van 15 april 2015 aan de afgassen van de centrale schoorsteen bij REC te Harlingen blijkt, na correctie voor de meetonzekerheid, dat de emissieeis voor geur op deze emissiebron niet wordt overschreden. Hiermee wordt het vigerende vergunningvoorschrift voor de emissie van geur via de schoorsteen nageleefd.

6 06 mei 2015 Pagina 6 van 12

7 Pagina 7 van Inleiding 1.1 Algemeen Op 15 april 2015 is in opdracht van de Friese Uitvoeringsdienst Milieu en Omgeving (FUMO) door Bureau Milieumetingen van Omgevingsdienst regio Arnhem (ODRA) bij de Reststoffen Energie Centrale B.V. te Harlingen (hierna REC) een geuronderzoek verricht. De geurmetingen zijn uitgevoerd aan de afgassen van de centrale schoorsteen van de afvalverbrandingsinstallatie. De metingen zijn uitgevoerd ter controle op naleving van de emissie-eis uit voorschrift van de vigerende vergunning. Bureau Milieumetingen van Omgevingsdienst Regio Arnhem (ODRA) voert onafhankelijk milieuonderzoek uit in dienst van de overheid. Ze voert een kwaliteitssysteem conform de NEN-EN-ISO/IEC Het bureau is voor de inspectie van emissies naar de lucht (concentratie en vracht) van geur als inspectie-instelling geaccrediteerd door de Raad voor Accreditatie (RvA) onder nummer I Doel van het onderzoek Doel van het onderzoek is de controle op de naleving van de geuremissie-eis van de centrale schoorsteen van de REC aan voorschrift van de vigerende vergunning met kenmerk Opzet en uitvoering van het onderzoek 2.1 Toetsingskader De metingen zijn uitgevoerd aan de afgassen van de centrale schoorsteen van de afvalverbrandingsinstallatie bij REC. De relevante geurvoorschriften volgens de vigerende vergunning luiden als volgt:

8 Pagina 8 van Meetprogramma In tabel is het meetprogramma van de emissiemetingen aan de centrale schoorsteen bij de REC weergegeven. Tabel 2.2.1: Meetprogramma van de emissiemetingen d.d component geur meetvlak- beoordeling debiet bemonsterings- methode monsterneming via verwarmde leiding op de traverse punten via verdunningsprincipe meting van v en T op traversepunten snelheids-, temperatuur- en vochtmeting * meetmethode ** conform norm meetfrequentie & meetduur Q olfactometrie Q NEN-EN x 30 min. Q meetstrategie NEN-EN voud Q S-pitot en K-koppel psychrometrie ISO * : De monsterneming valt onder de accreditatie van Bureau Milieumetingen (RvA I168); 3-voud ** : De uitgevoerde analyses (uitbesteding) vallen onder de accreditatie van het uitvoerend laboratorium. De geuranalyses zijn uitbesteed aan het geurlaboratorium van Witteveen & Bos te Deventer. Zij is voor de analyse van geur conform de NEN-EN geaccrediteerd door de RvA. Het certificaat van deze analyses is opgenomen in bijlage 4. Vooraf, tijdens en na de emissiemetingen zijn conform het normvoorschrift ISO het debiet, de temperatuur en het vochtgehalte van het afgas bepaald. 2.3 Beoordeling bemonstering en meetstrategie Beoordeling bemonsteringspunten Het bemonsteringspunt van de centrale schoorsteen bevindt zich in het horizontale gedeelte van het afgaskanaal. In bijlage 1 wordt de beoordeling van het meetvlak weergegeven. Het meetvlak voldoet aan de eisen zoals die in het normvoorschrift ISO zijn gesteld Meetstrategie Gasvormige componenten: Conform de NEN-EN dient voor de bepaling van de meetstrategie voor de bemonstering van gasvormige componenten een meetvlakbeoordeling met betrekking tot de homogeniteit van het afgas bekend te zijn. Deze meetvlakbeoordeling is uitgevoerd door Tauw B.V. te Deventer en weergegeven in rapport R RHD-pws-V02-NL. Op basis

9 Pagina 9 van 12 van deze beoordeling kan worden geconcludeerd, dat de concentraties van gasvormige componenten in het meetvlak homogeen zijn verdeeld. Om die reden kan de bemonstering van geur op een willekeurig punt in het meetvlak worden uitgevoerd. Om de nauwkeurigheid/kwaliteit van de geurmetingen te verhogen zijn de metingen over één as op zes van de acht punten getraverseerd. Het eerste punt (0,09 m) is niet bemonsterd in verband met de onderdruk en wandinvloeden en het achtste punt eveneens niet in verband met de maximale lengte van de meetsonde Beoordeling veldblanco s en/of doorslagen Het resultaat van de veldblanco aan geur bij de REC is licht verhoogd, maar voldoet aan het criterium uit de NTA 9065 [2012 Geurmetingen - Meten en rekenen geur (vervangt het Document Meten en rekenen geur uit 1994)] Afwijkingen van de meetnorm De bemonstering van geur is uitgevoerd conform normeisen. Er is niet afgeweken van de meetnorm. 3. Omrin Reststoffen Energie Centrale B.V. te Harlingen Omrin haalt uit het huishoudelijk restafval de herbruikbare producten en materialen, die als grondstof worden gebruikt voor nieuwe producten. Het afval dat overblijft is nietherbruikbaar, maar wel brandbaar. De Reststoffen Energie Centrale te Harlingen verbrandt dit afval en wekt hierbij energie op, waaronder warmte die geleverd wordt aan een naastliggend bedrijf. 3.1 Procesbeschrijving Brandbaar afval bestaat uit verschillende stromen. De belangrijkste stromen zijn huishoudelijk restafval, bedrijfsafval, digestaat (een restproduct van vergisting) en grof huishoudelijk afval. Met de verbranding van niet-herbruikbaar afval wordt in de REC bijna 95 megawatt energie gemaakt. De verbrandingsoven in de REC kan dagelijks circa kilo afval verwerken, waarbij de temperatuur oploopt naar graden Celsius. In de ketel wordt vervolgens water verhit en de stoom die vrijkomt wordt in de warmtekrachtcentrale omgezet in energie. De rookgassen, die bij de verbranding vrijkomen worden in vier stappen in de rookgasreiniging behandeld. De eerste stap is het gebruik van een elektrostatisch filter waarmee circa 90% van het stof (vliegas) uit de rookgassen gehaald wordt. De tweede stap in de reiniging is het toevoegen van natriumbicarbonaat en actief kool. Natriumbicarbonaat zorgt voor opname van zure verbindingen zoals zoutzuur, zwaveldioxide en waterstoffluoride. Het actief kool zorgt voor opname van zware metalen en organische verbindingen zoals dioxinen en furanen. De derde stap in de reiniging is een doekenfilter waarin het stof en de additieven uit de rookgassen worden gefilterd.

10 Pagina 10 van 12 De vierde stap in de reiniging is een zogenaamde katalysator die ervoor zorgt dat stikstofoxiden door middel van een ammoniakoplossing uit de rookgassen wordt verwijderd. De gereinigde rookgassen van de REC worden via een schoorsteen op een hoogte van 44 meter geëmitteerd. 3.2 Procesomstandigheden tijdens het onderzoek De hieronder weergegeven data geven aan onder welke bedrijfs- en procesomstandigheden de geurmetingen aan de afgassen van de verbrandingsinstallatie bij de REC te Harlingen zijn uitgevoerd. Tabel 3.2.1: procesinstelling REC te Harlingen op Time Afval t/h Ammonia l/h Actief Kool kg/h Bicar kg/h Stoom t/h Temp. Flow m³/h Druk hpa 10:00-10: , , ,9 10:30-11: , , ,7 11:00-11: , , ,8 11:30-12: , , ,7 12:00-12: , , ,8 12:30-13: , , ,0 13:00-13: , , ,8 13:30-14: , , ,9 14:00-14: , , ,9 14:30-15: , , ,9 15:00-15: , , ,9 15:30-16: , , ,8 Tabel 3.2.2: Emissiemonitoring REC te Harlingen op Time HCL mg/nm3 SO2 mg/nm3 NOx mg/nm3 CO mg/nm3 NH3 mg/nm3 CxHy mg/nm3 HF mg/nm3 O2 Vol% CO2 (vol%) H2O vol% 10:00-10:30 6,8 3,0 58,2 2,7 0,04 0,04 0,17 9,6 7,8 15,2 10:30-11:00 7,1 3,1 58,6 2,8 0,02 0,04 0,19 9,6 7,8 14,9 11:00-11:30 6,9 2,6 62,5 3,1 0,04 0,03 0,20 9,3 7,8 15,6 11:30-12:00 7,2 2,9 60,8 3,1 0,03 0,03 0,18 9,3 7,8 15,1 12:00-12:30 6,9 3,4 64,3 1,7 0,03 0,03 0,17 9,1 7,8 15,6 12:30-13:00 7,0 3,7 54,2 2,0 0,03 0,04 0,17 9,3 7,8 14,5 13:00-13:30 7,2 3,3 56,3 1,5 0,04 0,04 0,17 9,2 7,9 14,6 13:30-14:00 7,3 3,2 53,0 1,8 0,04 0,05 0,15 9,8 7,9 12,9 14:00-14:30 7,0 2,7 56,5 2,8 0,04 0,04 0,16 9,5 7,8 14,2 14:30-15:00 6,8 2,1 60,0 1,9 0,05 0,04 0,20 9,6 7,8 14,4 15:00-15:30 7,4 2,7 53,5 2,4 0,04 0,04 0,23 9,6 7,7 14,3 15:30-16:00 7,0 3,1 59,7 3,3 0,03 0,04 0,23 9,5 7,7 14,8 4. Meetresultaten In de tabel 4.1 wordt een overzicht gegeven van de resultaten van de geurmetingen aan de centrale schoorsteen van de REC te Harlingen op 15 april 2015.

11 Pagina 11 van 12 Tabel 4.1: Resultaten geurmetingen centrale schoorsteen REC te Harlingen op concentratie vracht component meting tijd [OU E/m 3 ] [10 6 OU E/uur] 1 12:58-13: :45-14: geur 3 15:13-15: gemiddelde Toetsing aan de emissie-eisen 5.1 Algemeen In overeenstemming met het document 'Meten en Rekenen geur' en de NTA 9065 dient het meetkundige gemiddelde van de gemeten concentraties verminderd met de meetonzekerheid van de meetmethode te worden getoetst aan de emissie-eis. Als maat voor de meetonzekerheid van de meetmethode wordt het tweezijdig 90% betrouwbaarheidsinterval van de meetmethode gehanteerd. Voor geur is dit bepaald op een factor 2. Een in de vergunning vastgelegde emissie-eis wordt nageleefd, indien het resultaat van het geometrisch (meetkundig) gemiddelde van drie deelmetingen gedeeld door de factor 2 de emissie-eis niet te boven gaat. In tabel is een overzicht gegeven van de totale meetonzekerheden bij een betrouwbaarheid van 90%. Tabel 5.1.1: Meetonzekerheden. meetmethode meetonzekerheid (90% BI) geur factor Toetsing van de meetwaarden aan de emissie-eisen In tabel wordt de toetsingswaarde van de drie deelmetingen vergeleken met de emissie-eis voor geur van de schoorsteen, zoals opgenomen in het vergunningsvoorschrift van de vigerende vergunning met kenmerk Tabel 5.2.1: Toetsing geurresultaten bij REC te Harlingen op component eenheid toetsingswaarde emissie-eis toetsingsresultaat geur [10 6 OU E/uur] voldoet

12 Pagina 12 van Conclusie Bureau Milieumetingen van de Omgevingsdienst regio Arnhem (ODRA) heeft in opdracht van de Friese Uitvoeringsdienst Milieu en Omgeving (FUMO) op 15 april 2015 geurmetingen uitgevoerd bij de Reststoffen Energie Centrale B.V. te Harlingen. De geurmetingen zijn uitgevoerd aan de afgassen van de centrale schoorsteen van de afvalverbrandingsinstallatie. De metingen zijn uitgevoerd ter controle op naleving van de emissie-eis uit voorschrift van de vigerende vergunning. De metingen zijn uitgevoerd tijdens representatieve bedrijfsomstandigheden. Uit de resultaten van de geurmetingen van 15 april 2015 aan de afgassen van de centrale schoorsteen bij REC te Harlingen blijkt, na correctie voor de meetonzekerheid, dat de emissieeis voor geur op deze emissiebron niet wordt overschreden. Hiermee wordt het vigerende vergunningvoorschrift voor de emissie van geur via de schoorsteen nageleefd.

13 Rapportnr. EM Bijlage 1: Beoordeling meetpunten Tabel 1a: Beoordeling meetvlak centrale schoorsteen bij de REC conform de ISO voor de debietmetingen. voldoet / voldoet beoordeling meetvlak eis uit de norm niet gassnelheid 5 m/s < v < 50 m/s voldoet richting gasstroom < 15 t.o.v. de lengteas van kanaal voldoet fluctuaties drukverschil per meetpunt < 2,5 mm H 2O / 24 Pa voldoet verhouding snelheid per meetas 5% van het gemiddelde voldoet onverstoorde lengte up-stream > 5 dh voldoet onverstoorde lengte down-stream > 2 dh voldoet onverstoorde lengte down-stream > 5 dh (end of pipe) voldoet richting geen negatieve luchtsnelheden voldoet verhouding temperatuur 5% van het gemiddelde voldoet dynamische druk p > 0,5 mm H 2O / 5 Pa voldoet oppervlakte meetvlak > 0,07 m 2 voldoet

14 Rapportnr. EM Tabel 1b: Beoordeling meetvlak centrale schoorsteen bij de REC conform EN beoordeling eis uit de norm situering afgaskanaal voldoet / voldoet niet onverstoorde lengte up-stream aanbeveling > 5 dh* voldoet onverstoorde lengte down-stream aanbeveling > 2 dh* voldoet onverstoorde lengte down-stream aanbeveling > 5 dh* (end of pipe) voldoet positionering afgaskanaal aanbeveling verticaal voldoet afgaskarakteristieken richting gasstroom < 15 t.o.v. de lengteas van kanaal voldoet richting geen negatieve luchtsnelheden voldoet dynamische druk p > 0,5 mm H 2O / 5 Pa voldoet verhouding gassnelheden v max/ v min 3 voldoet homogeniteit afgas [EN 15259] c travers < 10% c gem of GRID-meting punt configuratie van de installatie voor voldoende menging van de afgasstroom t.b.v. homogene concentratie in het meetvlak geschiktheid meetbordes / platform en meetopeningen aantal meetassen 2 voldoet hoek van de meetassen 90 voldoet aantal meetopeningen benodigd**: 3 aanwezig: 5 voldoet grootte van de meetopeningen aanbeveling 3 inch voldoet diepte van het meetbordes t.o.v. schoorsteen dh + 1,5 meter*** voldoet niet hoogte meetopeningen t.o.v. meetbordes 1,2 ~1,5 meter voldoet niet obstructies lanzen (bijv. door railing) geen obstructies voldoet niet grootte van het meetbordes voldoende ruimte voldoet niet bereikbaarheid eenvoudig en veilig voldoet transportmogelijkheden indien bordes op hoogte aanbeveling lift, takel niet aanwezig vrije ruimte om te hijsen aanwezig voldoet werkomstandigheden op het bordes: hitte afwezig voldoet stof afwezig voldoet overdruk afgas afwezig voldoet weersinvloeden aanbeveling: overkapping / verwarming voldoet niet verlichting aanwezig voldoet niet * dh = hydraulische diameter = 4 maal oppervlakte meetvlak / omtrek kanaal ** voor het gelijktijdig kunnen uitvoeren van diverse metingen *** behalve bij 2 tegenover elkaar liggende meetopeningen

15 Rapportnr. EM Foto 1c: Meetvlak centrale schoorsteen REC te Harlingen

16 Rapportnr. EM Bijlage 2: Overzicht meetgegevens Geurmeting Certificaat Witteveen&Bos Omrin Reststoffenenergiecentrale Harlingen Centrale Schoorsteen 15A056 Apparatuur: PGMM Thermokoppel 447/448/269 Temperatuuropnemer 104 Drukmeter 204 Barometer 357 Pitotbuis 269 O2-analyser 374 Zeepvliesmeter 348 materiaal Verwarmde sonde 404 Insteltemp. sonde 170 C Verwarmingsregelaar 404 Diluter stacksampler 420 Insteltemp. diluter 170 C Verwarmingsregelaar 68 Diluter instack/outstack outstack Algemeen; meting monstercode R2 R3 R4 datum 15-apr apr apr-15 starttijd [h:mm] 12:58 13:45 15:13 duur meting [h:mm] 0:30 0:30 0:30 Meetresultaten; veldblanco analyseconcentratie [ou E /m 3 ] verdunningsfactor 12,0 12,0 12,0 concentratie in afgas [ou E /m 3 ] [ge/m 3 ] toetsing (90% B.I.) [ou E /m 3 ] [ge/m 3 ] vracht in afgas [10 6 ou E /uur] [10 6 ge/uur] toetsing (90% B.I.) [10 6 ou E /uur] [10 6 ge/uur] Afgasgegevens diameter kanaal [m] 2,60 oppervlak kanaal [m 2 ] 5,31 statischedruk kanaal [Pa] gemiddelde rookgassnelheid [m/s] 18,1 17,8 18,2 temperatuur [ o C] 147,0 145,2 145,8 vochtgehalte [%] 16,5 16,1 16,0 rookgasdichtheid [kg/m 3 ] 0,819 0,824 0,823 bedrijfsdebiet [m 3 /h] debiet (101,3 kpa, 20 o C, nat) [m 3 /h 20,nat ] debiet (101,3 kpa, 0 o C, droog) [m 0 3 /h]

17 Rapportnr. EM Bijlage 3: Meetmethoden Meetmethode geur (verdund) Voor het bepalen van de geurconcentratie wordt op een of meerdere punten die representatief zijn voor het afgaskanaal (conform EN 15259), gedurende een vastgestelde tijd een deelstroom van het afgas aangezogen en in een bekende verhouding verdund met geurvrije stikstof. Een deelstroom van het gasmonster wordt opgevangen in een nalophane monsterzak. De opstelling die bij de monsterneming wordt gebruikt is schematisch weergegeven in de onderstaande figuur. Waarin: 1 : verdunningssonde voorzien van een kwartswol filter 2 : drukmeter 5 : verdunningsgas 3 : temperatuurregelaar 6 : capillaire restrictie 4 : drukregelaar/reduceerventiel 7 : nalophane monsterzak Het geurmonster wordt door een door de RvA geaccrediteerd laboratorium geanalyseerd conform de NEN-EN (forced choice methode). De analyse wordt binnen 30 uur na de monsterneming uitgevoerd. De gevolgde werkwijze is vastgelegd in het interne werkvoorschrift: WVM-020. Bij handhavingsmetingen dient in overeenstemming met het document Meten en rekenen geur en de NTA 9065 het meetkundig gemiddelde van de gemeten concentratie verminderd met de meetonzekerheid van de meetmethode te worden getoetst aan de emissie-eis. Als maat voor de meetonzekerheid van de meetmethode wordt het tweezijdig 90% betrouwbaarheidsinterval van de meetwaarde gehanteerd. Voor geur is deze bepaald op een factor 2.

18 Rapportnr. EM Meetmethode debiet en afgasparameters Voor de bepaling van het debiet in een afgaskanaal wordt op een aantal punten, die representatief zijn voor het doorsnede-oppervlak van het afgaskanaal, een drukverschilmeting uitgevoerd. De drukverschilmeting wordt uitgevoerd met behulp van een pitotbuis. De dichtheid van het afgas wordt berekend uit de samenstelling, absolute temperatuur en -druk en het vochtgehalte van het afgas. Uit de gemeten drukverschillen en de afgasdichtheid wordt de lokale snelheid van het afgas berekend. Uit het gemiddelde van de berekende afgassnelheden per meetpunt en het oppervlak van het afgaskanaal wordt het afgasdebiet berekend. De temperatuur van het afgas wordt vastgesteld met behulp van een thermokoppel en een uitleesunit. Het vochtgehalte wordt op een van de volgende wijze bepaald: - de natte- en droge- bol temperatuursmeting (set van thermokoppels één met en één zonder (schone witte) katoenen kous), volgens NEN-EN 14790, zie bijlage 3 van WVM- 001; - de gravimetrische methode conform NEN-EN De opstelling die bij de monsterneming wordt gebruikt is schematisch weergegeven in onderstaande figuur. Waarin: 1 temperatuurmeter 2 thermokoppel 3 thermokoppel met kous 4 pitotbuis 5 drukmeter Voor de bepaling van de afgassnelheid geldt een minimum drukverschil [ P] van 5 Pa, gemeten met een pitot- of Prandtlbuis. De meetmethode is conform de ISO De gevolgde werkwijze is vastgelegd in het interne werkvoorschrift: WVM-001.

19 Rapportnr. EM Bijlage 4: Analyseresultaten

20 06 mei 2015 Rapportnr. EM-15-10

21 06 mei 2015 Rapportnr. EM-15-10