STICHTING SCHOOLCATECHESE TUBBERGEN

Transcriptie

1 STICHTING SCHOOLCATECHESE TUBBERGEN ONDERWEG Beleidsnotitie November

2 TEN GELEIDE In 1980 is door de acht parochies en even zovele schoolbesturen in de gemeente Tubbergen de Stichting Schoolcatechese gemeente Tubbergen (SST) opgericht met als doel: dienstverlening aan allen die in de gemeente Tubbergen betrokken zijn bij de catechese en de christelijke geloofsopvoeding van de leerlingen die de rooms-katholieke scholen bezoeken alsmede de rooms-katholieke leerlingen van andere scholen, afkomstig uit de gemeente Tubbergen. Hiertoe werd een districtscatecheet aangesteld. Inmiddels heeft een fusie van de acht r.k. schoolbesturen plaatsgevonden en is de Tubbergse Onderwijs Federatie ontstaan: een samenwerking met de protestants christelijke school De Marke en de neutraal bijzondere school De Zeven Mijlen. Voor al deze scholen kan onze districtscatecheet/identiteitsbegeleider op verzoek van de school werkzaam zijn. Er is een samenwerkingsverband gekomen tussen alle parochies in de gemeente Tubbergen en er heeft een herstructurering plaatsgevonden ten aanzien van de positie van de districtscatecheet naar identiteitsbegeleider. Bovendien werd de Stichting Identiteitsbegeleiding Overijssel (SIO) opgericht om samenwerking op het gebied van identiteitsbeleid voor de scholen te regelen. Ook de SST werkt hiermee samen, maar kiest er toch voor om zelfstandig te blijven vanwege de korte lijnen en een duidelijke, eenvoudige organisatie. Bovenstaande ontwikkelingen en het feit dat de huidige catecheet / identiteitsbegeleider Marian Oude Elberink op niet al te lange termijn haar functie zal neerleggen, nopen de SST tot een duidelijke plaatsbepaling en aangeven van de richting voor de begeleiding van levensbeschouwing, identiteit en catechese voor de komende jaren. 2

3 1. BIJZONDER ONDERWIJS Bijzondere scholen zijn instellingen waarin een specifieke levensovertuiging of godsdienst van belang geacht wordt voor de vorming van kinderen en de manier waarop leerkrachten werken. De primaire taak van de school wordt beïnvloed door de levensovertuiging. De scholen in de gemeente Tubbergen behoren alle tot het bijzonder onderwijs met een christelijke grondslag, met uitzondering van de school in Manderveen die een algemene grondslag kent. De r.-k. scholen werden bestuurd door de parochiebesturen en bestreken het grond-gebied van de parochie, waarmee ze dan ook ten nauwste verbonden waren. Toen er later afzonderlijke schoolbesturen kwamen behield de parochie haar inbreng middels vertegenwoordiging in het bestuur. 3

4 2. IDENTITEIT De grondslag van een school bepaalt de identiteit, de verschijningsvorm, het karakter. De grondslag verwijst naar een ideaal, dat als uitgangspunt en inspiratie-bron wordt meegegeven. Voor een christelijke school kunnen we dit ideaal omschrijven als evangelisch handelen in de voetsporen van Jezus Christus. Dit ideaal geeft dynamiek aan het identiteitsproces. Door de aard van haar levensbeschouwelijke signatuur dient de school zich te laten leiden door, en recht te doen aan, haar inspiratiebron de bijbel en de geloofstraditie. a. Smalle identiteit. De smalle identiteit, geloofsleer of catechese, gebed, bijbellezen, vieren en dienen, zijn in eerste instantie een verantwoordelijkheid van de kerk en de ouders; dus de parochie. Een gelijkwaardige relatie tussen kerk en school, gebaseerd op een goede samenwerking op dit terrein wordt nagestreefd en veelal gerealiseerd. Al zal dit per school en parochie verschillen, afhankelijk van de schoolcultuur. En daarom is er sprake van een gezamenlijke verantwoordelijkheid. De plaatselijke geloofsgemeenschap verplicht zich tot aandacht voor de levensbeschouwing en de doorwerking daarvan op school, tot ondersteuning en samenwerking in de specifieke uitingen van geloof. b. Brede identiteit. Dit zit verweven in alles wat in de school gebeurt op levensbeschouwelijk, pedagogisch, onderwijskundig, organisatorisch en maatschappelijk gebied. De identiteit van de school komt het meest duidelijk naar voren in de levens-beschouwelijke en morele vorming van de kinderen, maar ook in de sfeer en het omgangsklimaat in de school. 4

5 Alle mensen die werkzaam zijn op de school worden aangesproken op hun bijdrage aan de vorming van deze identiteit. Dit is een wezenlijk deel van het leraarschap aan de christelijke school. Er is een duidelijke samenhang tussen de vorming die men aan de leerlingen biedt en de waarden die men van belang vindt. Het schoolbestuur verplicht zich ten aanzien van de brede identiteit tot aandacht voor voortdurende versterking, ontplooiing en ontwikkeling van het onderwijs. Het beleid moet erop gericht zijn openheid en gelijkwaardigheid te waarborgen in relatie tot en binnen de schoolbetrokken organisaties. c. Katholieke identiteit. De expliciete keuze voor de katholieke levensovertuiging als referentiekader en inspiratiebron, onderscheidt de katholieke school van andere scholen. De school treedt op als representant van de katholieke geloofsgemeenschap en is als zodanig gebonden aan de regelgeving vanuit deze gemeenschap. (Algemeen Reglement voor het Katholiek Onderwijs) Het katholiek onderwijs streeft naar een onderwijskundige inrichting die rekening houdt met en recht doet aan de inspiratiebron van waaruit wordt gewerkt, de bijbel, de kerkelijke leer en de traditie. De uitgangspunten en visie op vorming zijn hieraan ontleend. De vorming van heel de mens staat centraal vanuit de katholiek-christelijke geloofstraditie. Er zijn verschillende verschijningsvormen van katholiciteit, die tevens aan veranderingen onderhevig zijn. Identiteit is een dynamisch geheel, beïnvloed door interne en externe situaties, waardoor er een verscheidenheid aan katholieke scholen is ontstaan. Schoolteams zijn hiervan een afspiegeling: variërend van mensen die zich duidelijk betrokken voelen bij de katholieke kerk, tot aan er wordt niet zo zwaar aan getild. 5

6 3. RELATIE SCHOOL PAROCHIEGEMEENSCHAP De acht katholieke scholen behoren tot de categorie parochieschool. Dat wil zeggen dat de kinderen voornamelijk komen uit een door de kerk begrensd gebied, de parochie. Over het algemeen is er sprake van een duidelijke functie van de school in die parochiegemeenschap. Hoe sterk de relatie is of moet zijn behoort tot de verantwoor-delijkheid van de school zelf. De intensiteit daarvan verschilt per situatie en wordt mede bepaald door de verwachtingen die de parochie en de school over en weer van elkaar hebben. Enerzijds brengt het functioneren in de geloofsgemeenschap verplichtingen met zich mee, maar anderzijds moet de school zich realiseren dat ze geen verlengstuk van de kerk is en haar eigen verantwoordelijkheid kent. Het schoolbestuur en het parochiebestuur mogen echter verwachten dat er een positieve houding van de scholen aanwezig is ten aanzien van de kerk- en geloofsgemeenschap met bereidheid tot samenwerking. 6

7 4. DISTRICTSCATECHEET/IDENTITEITSBEGELEIDER Sinds de zestiger jaren, na het loslaten van de catechismus, kwam het godsdienst-onderwijs steeds meer op losse schroeven te staan. Het werd als eenzijdig en verplichtend ervaren. Om de scholen bij te staan en het godsdienstonderwijs nieuw leven in te blazen werden na een aantal jaren op diverse plaatsen districtscatecheten aangesteld. Zo ook in de gemeente Tubbergen in De laatste jaren zijn er veel nieuwe ontwikkelingen geweest in school, kerk en maatschappij. We spreken nu meer over normen en waarden, de zin en taken van de bijzondere school, multiculturele identiteit. Hiermee groeide ook de districtscatecheet naar een andere taakopvatting en ruimere inzet en heet nu identiteitsbegeleider. De taken en de werkvelden van de districtscatecheet/identiteitsbegeleider zijn in de statuten vastgelegd en worden in overleg met de schoolteams en de parochie-verantwoordelijken geconcretiseerd. Vanuit het schoolbestuur krijgt de districtscatecheet/identiteitsbegeleider de opdracht samen met haar de katholieke identiteit van de scholen te bewaken, gestalte te geven en in samenwerking met het team te concretiseren. Vanuit de parochies liggen de taken op het gebied van ondersteuning van werkgroepen, opzetten van themagroepen en themabijeenkomsten, ondersteuning bij sacramentenvoorbereiding van Eerste Communie en Vormsel, gezinsvieringen. De begeleider levert een bijdrage aan de ontwikkeling van de katholieke identiteit en de catechese. Daarnaast begeleiding en coördinatie van alle voorkomende school-/parochie- gebonden activiteiten. Een andere belangrijke taak is het bijdragen aan een goede relatie en samenwerking tussen parochie en school of de onderlinge verhoudingen binnen een team. Op verzoek van de school kan de identiteitsbegeleider uiteraard ook behulpzaam zijn op de p.c. school De Marke en de n.b. school De Zeven Mijlen. 7

8 5. VISIE EN UITGANGSPUNTEN SST. De laatste jaren wordt er grote druk uitgeoefend op de diverse stichtingen, school- en parochiebesturen met een eigen districtscatecheet / identiteitsbegeleider in dienst om te komen tot een fusie en/of overdracht van bevoegdheden. Hiertoe is dan ook de Stichting Identiteitsbegeleiding Overijssel opgericht. Het gaat daarbij met name om schaalvergroting ten aanzien van identiteitsbegeleiding op de scholen.ten opzichte van de situatie in de gemeente Tubbergen betekent dit een verarming. Parochies komen hierbij langs de zijlijn te staan. In Tubbergen bestaat op dit moment bij alle partijen een volle tevredenheid over de lopende praktijk. Met name de samenwerking parochie/school door het gezamenlijk aanstellen van één persoon die voor beide werkzaam is wordt als een goede zaak ervaren. De wens tot verandering en schaalvergroting is gering, of afwezig. Men wil de verworvenheden niet verloren laten gaan. Een eigen identiteitsbegeleider staat garant voor korte lijnen. Er is inhoudelijk contact met parochies, schoolbestuur en teams en de verantwoordelijkheid voor de kwaliteit van catechese en identiteit wordt gezamenlijk gedragen. Een identiteitsbegeleiding die kleinschalig is, laagdrempelig en dichtbij school en gemeenschap staat draagt ieders tevredenheid en is door gezamenlijke inspanning en geldelijke investeringen tot stand gekomen. Om op het gebied van levensbeschouwing en identiteit goed te kunnen werken binnen school en parochie is een basis van vertrouwen noodzakelijk. In onze situatie heeft de districtscatecheet/identiteitsbegeleider binding met de schoolteams en de parochies en daardoor uitstekend zicht op allerlei ontwikkelingen en de doorgaande lijn. Hiermee zijn we tevreden en dat willen we graag zo houden. Schaalvergroting zal voor ons op korte termijn dan ook beslist geen voordelen bieden. 8

9 6. SAMENWERKING Als voornaamste reden om te komen tot schaalvergroting wordt aangegeven dat daarmee een professionele begeleiding op het gebied van levensbeschouwing en identiteit kan worden veiliggesteld en gevitaliseerd. Daardoor kan de kwaliteit van de begeleiding verbeteren. Natuurlijk onderstrepen wij volledig dat er tussen de districtscatecheten/identi-teitsbegeleiders goed overleg noodzakelijk is. Een klankbord c.q. overlegorgaan is daartoe nodig. Collegiale consultatie n.a.v. concrete problemen, uitwisseling van ideeën en intervisie zijn onontbeerlijke instrumenten. In dit verband speelt ook bij- en nascholing een belangrijke rol. Te denken valt dan ook aan de oprichting van een regionaal samenwerkingsplatform, waar diverse geledingen elkaar ontmoeten. Niet alleen ten aanzien van identiteitsontwikkeling, maar ook op het gebied van levensbeschouwing en catechese, waardoor de band school parochie behouden blijft. Hierin zou de Edith Stein Academie alwaar reeds een Identiteitscentrum en de Stichting Hellig Hart ressorteren een coördinerende rol kunnen vervullen. Zo zou ondersteuning, overleg en nascholing gezamenlijk kunnen worden opgezet en alle activiteiten worden gebundeld. 9

10 7. CONCLUSIE De Stichting Schoolcatechese gemeente Tubbergen onderstreept het belang van catechese en identiteitsbegeleiding en wil daarvoor de organisatie, zoals voor-heen, op zich nemen. Dit alleen wanneer zij daarbij financieel gesteund wordt door de parochiebesturen, het bestuur van de Tubbergse Onderwijs Federatie en de Gemeente Tubbergen De SST is bereid om door vormen van samenwerking mee te helpen aan de ontwikkeling en kwaliteitsverbetering van catechese en identiteit van de scholen. De SST vindt dat de samenwerking tussen parochie en school te allen tijde gewaarborgd moet worden. 8. PERSPECTIEF Nu onze districtscatecheet/identiteitsbegeleider Marian Oude Elberink heeft kenbaar gemaakt om op termijn haar werkzaamheden te willen beëindigen is het van belang om te weten of parochies en scholen op de oude voet verder willen, met in acht neming van hetgeen in deze notitie is vermeld. Bij instemming met het beleid van de SST zullen wij in staat zijn dit beleid te continueren. Met name is het noodzakelijk dat genoemde participanten (parochies, scholen en gemeentebestuur) zich garant stellen de financiële lasten te dragen. Hiervoor vragen we bovenstaande partijen zich voor de komende vijf jaren, na afloop van de huidige regeling, opnieuw garant te stellen. 10

11 Bij het formuleren van deze notitie is gebruikgemaakt van de volgende bronnen: Raamwerkplan Onderwijs en Identiteit Beleidsnotitie SIO Onderzoek Identiteitsbegeleiding in Oost Nederland i.o.v. CONVENT Statuten SST Tubbergen, november Bestuur Stichting Schoolcatechese Tubbergen. 11