Chiisana1. december 2012, jaargang 12. nr. 2

Transcriptie

1 Chiisana1 december 2012, jaargang 12. nr. 2

2 Inhoud 4 Bonsai evenementen 5 Programma Bonsai kriebels 8 Workshop met Dominique Bosch 10 NBS Apeldoorn Winterervaringen Lenie May 18 Bonsaipotje maken bij Els de Jong 20 Op weg naar Europa 22 Masterclass Pinus (2) 24 Demo Teunis Jan 26 Algemene informatie

3 4 5 Bonsai evenementen 2013 Programma 2013 Wanneer Wat en wie Waar 19/ Noelanders Trophy XIV Marktplein 1, Heusden-Zolder België Swindon Winter Image Bonsai Show Stratton Community Centre, Grange Drive Stratton St Magaret Swindon 29/ EBA Audincourt, France 17/ AABC - National Convention Rydges Lakeside Convention Centre, Canberra, Australia, 1/ e Bonsai van het Westen Botanische Tuin, TU Delft Poortlandplein 6 12 januari Algemene Leden Vergadering 16 februari s Ochtends inkopen doen bij Lodder in Harmelen Werkmiddag verpotten/wintersnoei in Boskoop 16 maart Boombespreking bij Deshima Bonsai Studio (Teunis Jan Klein) in Nieuwerkerk aan den IJssel 20 april Leren presenteren volgens thema Bonsai van het Westen 2013 in Boskoop (thema GIGANTISCH!) 25 mei Interne tentoonstelling / New Talent wedstrijd / demonstratie door ons New Talent 2012, Martin Bonvie in Boskoop 1 en 2 juni 7 e Bonsai van het Westen in Botanische Tuin van de TU in Delft 15 juni Veiling in Boskoop 6 juli Zomerstop BBQ bij Teunis Jan Klein in Nieuwerkerk aan den IJssel augustus Vakantie Mocht u uw adres nog niet aan het secretariaat doorgegeven hebben, doet u dat dan s.v.p. alsnog. U blijft dan op de hoogte van de laatste nieuwtjes en eventuele wijzigingen door middel van mail nieuwsbrieven. 21 september Thema werkmiddag nog nader te bepalen 12 oktober Nog nader te bepalen 16 november Demonstratie Ron de Roo (Bonsai studio Kata Nebari) 14 december Nog nader te bepalen

4 6 Bij Teunis Jan volg ik cursus en af en toe een workshop, verder lees ik er heel veel over. Bijvoorbeeld in de Bonsai Focus. Die heb ik nu compleet vanaf deel 1, toen het nog het Bonsaiblad heette (september/oktober 1994). 7 Bonsai kriebels tekst en foto s Margriet de Jong-Vehling Hallo, mag ik mij even voorstellen. Mijn naam is Margriet de Jong. Ik ben sinds enkele jaren lid van de Bonsaivereniging Zuid-Holland. Het clubblad Chiisana komt 2x per jaar uit en ik had begrepen dat ze niet altijd voldoende copy binnenkrijgen. Vandaar het verzoek van Manon aan mij om ook eens iets te schrijven. Nu ben ik dat niet zo gewoon maar vooruit, ik probeer het! In 2011 ben ik samen met mijn dochter naar Parijs geweest. Ik had in het Bonsai Focus blad no: 99 van Jan/febr. 2011, gelezen dat er in Parijs een speciaal park is, Park Floral, met een echt Bonsai paviljoen. Indien het gesloten zou zijn, kon je op vertoon van dit Bonsaiblad toch naar binnen. En inderdaad was het gesloten. Maar ik ontdekte een open deur, dus zijn we naar binnen gegaan. Wat een mooie bomen en wat een rust heerste daar. De beheerder, Alain Barbier, stond met enkele medewerkers te babbelen en te relaxen. Ik raakte met deze Fransman in gesprek, zo goed en zo kwaad als het ging met ons schoolengels, maar als bonsai liefhebbers onder elkaar kwamen we hier wel uit. Alain Barbier vertelde dat wij de derde buitenlanders waren die met het Bonsai Focus blad langskwamen. Hij vond dit erg leuk. Ook het blad had hij nog nooit eerder gezien. Mijn dochter stond dit allemaal op een afstandje te filmen. Bleek later toch een leuke herinnering te zijn. Dus bezoek je Parijs, ga dan naar het Parc Floral en geniet van de prachtige bonsai die daar staan. Nu, dit was dan een eerste kennismaking met mij en mijn bonsai, wie weet wordt het nog eens vervolgd. Bij mij begonnen de Bonsai kriebels zo n vier jaar geleden. Uit de bibliotheek was een boek meegekomen van Harry Tomlinson. Wat vond ik dat een mooi en inspirerend boek. Ik wilde ook wel wat met bonsai gaan doen. Toevallig wilde mijn dochter in diezelfde periode haar Ficus weggooien. Ik besloot deze plant eens flink van wortels te ontdoen en in een zo n krap mogelijk potje te zetten in gewone potgrond (1). Wist ik veel!!! Wonder boven wonder begon hij geweldig te groeien. Nu was het er één met een lange rechte stam met alleen takken bovenaan. Twee jaar later heb ik hem halverwege gemarcotteerd en het stammetje liep op alle kanten uit. Ik heb er nu dus twee, zie foto s (2+3). Inmiddels heb ik al aardig wat bomen, waarop ik veel kan oefenen. Ook op de vereniging win ik nog wel eens een prijsje en op de veiling (1x per jaar) kan ik ook aardig slagen.

5 8 9 tekst Klaas Kuiper foto s Margriet de Jong Workshop met Dominique Bosch In mei werd me gevraagd of ik mee wilde doen aan een workshop met Dominique Bosch op 1 september. Tja, wat zou ik doen... het was de bedoeling zelf een boom mee te nemen maar die had ik nou even niet. Waar moest ik een aardig exemplaar vandaan halen? Ik had eigenlijk geen idee: thuis had ik weliswaar wel wat staan, maar dat leek me helemaal niet geschikt: zoals een Chamaecyparis obtusa die ik 15 jaar geleden bij een bonsaicursus had gevormd, maar sindsdien had verwaarloosd. Te druk met werk. Het boompje was verworden tot een zielig geval met kale takken en alleen aan de einden wat loof: nooit weggegooid uit nostalgische overwegingen. En van dat kale spul had ik nog meer: een jeneverbes, een bergden, twee beuken, een paar eiken: eerst maar zorgen dat er weer wat loof binnenin zou uitlopen. Naar een workshop? Nou ja, vooruit dan maar, ik zou toch wel een boompje op de kop kunnen tikken? Eerst maar eens in juni en juli op vakantie. Misschien zou ik wel tegen iets aanlopen. Maar ja, toen werd het half augustus en ik had nog niks. Dan maar naar een tuincentrum, hoewel ik daar zelden ben geslaagd: te jong, te dun, te klein of op stam. Eindelijk vond ik een taxus. Een struik met een redelijk dikke korte stam en een hoop lange rechte takken. Wat je noemt een uitdaging. Op zaterdag 1 september was ik om half tien in Boskoop. Ruim op tijd om mee te kunnen helpen met het rangschikken van een aantal tafels in een grote U-setting, geschikt voor het werken aan negen boompjes. Later werd er nog een tafel bijgeplaatst voor een tiende boompje, het maximaal geplande quotum. Een scala aan bomen in diverse stadia, variërend van startplant tot bijna bonsai, veelal coniferen (meestal jeneverbessen, twee taxussen waaronder die van mijzelf, een dwergcipres, een pinus en zowaar een enkel loofboompje). Toen kwam Margriet met de vraag of ik een verslagje wilde schrijven over de workshop. Lastige vraag. Ik had totaal geen ervaring hoe zoiets aan te pakken. Na wat wikken en wegen toch ja gezegd. Ik zou wel zien. Eerst maar kijken hoe Dominique de boel zou aanpakken. Nou dat ging grondig. Elke boom werd van alle kanten bestudeerd en besproken. Bij de startplanten werd soms uitgebreid in de grond gewroet om de wortelvoet bloot te leggen. Dan volgde de vraag aan de eigenaar wat ie dacht dat het zou kunnen worden. Regelmatig bleef een duidelijk antwoord uit. Dus kwam Dominique met een aantal suggesties, werd hierover een knoop doorgehakt, gevolgd door wat snoeiwerk voor een eerste vorming en vervolgens kon je beginnen met bedraden, waardoor Dominique door kon naar de volgende boom. Al met al kostte zijn eerste rondgang dik twee uur. Vervolgens kon ie na een broodje en een snackje door met de tweede ronde: verder discussiëren, snoeien, bedraden en vormen. Dat duurde bij elkaar nog eens 4 à 5 uur. Ik begreep dat je een stijve tak, zoals bijvoorbeeld van een taxus, beter eerst kunt omwikkelen met in koud water geweekt raffia, voor je er draad om windt. Dit om bij buigen de kans op barsten van de tak te verkleinen. Gelukkig kon ik van Yvonne wat raffia krijgen en van Corrie leerde ik hoe je raffia moest wikkelen. Dat is het leuke van zo n workshop. Zeker als relatief beginneling wordt je van verschillende kanten geholpen en kun je enorm veel opsteken. Mijn taxus had aan het eind van de middag een volledige metamorfose ondergaan: van stijf struikje veranderd in een boompje met een veelbelovende wortelaanzet, een kort stammetje, een serie jins, een paar gestileerde takken en 80% van de takken foetsie. Het vergt nog wel een aantal jaren voordat het op een echte bonsai begint te lijken maar dat heb ik er graag voor over. Toch wel leuk zo n workshop. De moeite waard om nog eens een keer te doen. Klaas Kuiper

6 10 11 NBS Apeldoorn Op 22 september jl. werd de jaarlijkse Nederlandse Bonsai Show (NBS) gehouden. Dit keer een bijzondere, want het was een jubileum, nl. 40 jaar NBV. Apeldoorn had zich opgeworpen om dit evenement te organiseren en met succes. Zaterdag Er waren veel regels gestuurd over het hoe en wat. Eén van die regels was dat Zuid-Holland de bomen zou ontvangen en beoordelen op geschiktheid om tentoon te stellen. Dit betekende dat wij daar met een team van zeker twee ervaren bonsaïsten, s ochtends om 7 uur aanwezig moesten zijn. Erg vroeg voor een rit van ongeveer anderhalf uur vanuit de Randstad. Maar helaas hadden wij geen mensen beschikbaar. Edwin was op vakantie, ik zelf was niet in staat door mijn herstel en anderen hadden andere beslommeringen. Wij, Annet (mijn vrouw) en ik tekst Alex Straver foto s Alex Straver en Edwin Koppers hadden ons voorgenomen s ochtends om 6:30 te vertrekken. Ik had daarom al de avond ervoor de auto ingeladen en de wekker gezet om 5:45. Na een voortvarende rit kwamen wij tegen 8 uur aan en zagen dat er nog weinig verenigingen aangekomen waren. Dus geen slechte actie om er niet al om 7 uur te zijn, volgens planning NBS. Wij zijn meteen van start gegaan met het naar binnen brengen van de bomen die ik had meegenomen (van Edwin twee bomen en één van mijzelf). Gelukkig kon ik een karretje lenen, dus hoefde ik niet teveel te sjouwen. Manon had een prachtige achtergrond gemaakt van een op/ondergaande zon met wat wolkjes en een meer met origami bootjes. We hebben met z n drieën opgebouwd: Harold, Martin, en ikzelf. Hans (van Beek) kwam even later met nog enkele bomen van andere leden. In ongeveer een uur hadden wij onze opstelling klaar. Ik had wat extra accentplantjes en -tafeltjes meegebracht en daarmee konden wij de puntjes op de i zetten. Tegen tienen hadden alle verenigingen hun opstelling klaar en werd de tentoonstelling geopend door de voorzitter van de NBV. Het was een mooie tentoonstelling. Natuurlijk met goede en minder goede bonsai. Maar als je alle minder goede bonsai c.q. pre-bonsai zou uitsluiten dan zou je een veel minder bomen overhouden. Het gaat er toch ook om, dat je laat zien waar de mensen staan in hun ontwikkeling in bonsai. Dat maakt het juist leuk. Naar mijn bescheiden mening was onze opstelling één van de beste en zeker de enige met een echt thema en samenhang. Anderen hadden de samenhang gezocht in bijvoorbeeld dezelfde stijl tafeltjes, of in dezelfde stijl afscheidingen. Maar afscheidingen en eenheid in tafeltjes is al een bekend concept en Manon had daarom de eenheid gezocht in die mooie zon, wolken, rivier en origami bootjes. Daarmee onderscheidden wij ons. Dat kreeg ik ook mee van andere verenigingen. Helaas werden wij niet de winnaar van de opstellingsprijs. Dat werd Apeldoorn en zeker niet onverdiend. Zij hadden eenheid door mooie klassieke houten, Japans ogende schermpjes tussen de bomen en prachtige bonsai. Stuk voor stuk van een goede to zeer goede kwaliteit.

7 12 Elke vereniging moest met twee leden de andere verenigingen beoordelen, wie de vijf beste naaldbomen, de vijf beste loofbomen, de drie beste shohin en de beste verenigingsopstelling had neergezet. Deze klus deed ik samen met Martin en dat viel niet mee. Maar na een uurtje waren wij er toch uit. Intussen hielden de dames zich bezig met een kop koffie en gezellig kletsen. De rest van de dag was het lekker rondlopen langs de handelaren, hier en daar kletsen en de demo van Carlos volgen. Rond 3 uur was Carlos klaar met een een prachtig resultaat. Helaas heb ik van beide demo s geen foto s. (met dank aan Margriet de Jong, die hiervan wel een foto heeft) Om 4 uur begon de prijsuitreiking: Onze voorzitter, Hans van Beek, deed de prijsuitreiking en dat ging hem weer prima af. 13 Ook werd het publiek gevraagd om de beste boom te kiezen en daar werden veel formuliertjes voor ingevuld in die twee dagen tentoonstelling. Er waren wel weer bijzondere bomen te zien zoals deze Afrikaanse savanne stijl Cotoniaster. De handel zag er goed uit, mooie pre-bonsai materiaal, schalen en andere artikelen, maar helaas ook hier was de crisis voelbaar en werd er vrij weinig verkocht. Zelf heb ik een mooie blauwe schaal van een zeer goede kwaliteit gekocht van een Duitse maker. Die ga ik waarschijnlijk gebruiken voor een forse Moerbei. Zondag De volgende dag zijn we weer terug gegaan en kwamen even na 12 uur aan. Helaas hebben wij daardoor de New Talent Contest met Martin gemist, maar hebben wel het resultaat kunnen bewonderen. Voor mij waren er twee bomen die zeer dicht bij elkaar lagen in kwaliteit. Dat was die van Martin en van de deelnemer van Apeldoorn. De andere volgden op afstand, dus het was spannend wie er zou gaan winnen. Martin s creatie Creatie Apeldoorn - Door de jury werd een prachtige Den cascade van Apeldoorn gekozen als eerste naaldboom. Daar kon ik heel goed mee leven, want dat was ook onze (van Martin en mijn persoon) eerste keuze. Mijn boom werd vierde en dat vond ik een prachtig resultaat. - Bij de loofbomen won een Acer Palmatum, maar ik ben even vergeten van welke vereniging die was, maar hij was wel onze 2 e keuze. - Bij de shohin werd Apeldoorn nummer één (Bob van Ruitenbeek) en ook dat was onze eerste keuze Bob van Ruitenbeek Zaterdag rond 12 uur had ik het wel gehad, Annet zei dat ik maar naar huis moest gaan en dat was maar goed ook, want op de weg terug viel ik snel in slaap, maar moest nog wel even wakker worden voor een omleiding. Hierdoor hebben wij helaas de demo van Vavlac Novak uit Tsjechië moeten missen, maar het resultaat op zondag gezien en dat was wel weer prachtig. De avond ervoor had Martin mij al een foto gestuurd van mijn Ceder Artlantica Aurea met een nominatie ernaast. Dat was een hele leuke verrassing, want ik had toch wel vijf à zes bonsai gezien die ook erg goed waren. Dus het was afwachten wie zou gaan winnen en als je dan genomineerd bent dan wordt het toch wel een beetje spannend. - De mooiste opstelling werd ook Apeldoorn eerste en ook dat was onze eerste keuze. Al met al hadden Martin en ik het dus niet slecht gedaan met jureren.

8 14 Toen kwam de publieksprijs. Dat is één boom op de tentoonstelling en niet verwacht maar wel natuurlijk gehoopt, kwam mijn Atlas Ceder uit de bus als eerste. Geweldig! Deze eerste plaats werd niet alleen voorzien van een certificaat maar ook van een trofee. Een houten bonsaipotje op een standaard. Heel erg leuk. Deze prijs is gemaakt door een lid van de vereniging Apeldoorn. Hier stopte het succes voor Zuid- Holland niet, want Martin werd eerste bij de New Talent Contest. Martin, geweldig en gefeliciteerd? En dat heb je allemaal voor elkaar in één jaar tijd. Martin mag ons volgend jaar in Frankrijk vertegenwoordigen op de EBA. Daarna kwam er nóg een verrassing, n.l. Vavlac Novak was er ook als vertegenwoordiger van de EBA en hij gaf nominaties voor de EBA tentoonstelling in Frankrijk in maart En wat schetste mijn verbazing. Mijn Atlas Ceder werd genomineerd als EBA boom. Er werden daarnaast nog één loofboom en één shohin genomineerd. Dus volgend jaar op naar de EBA in Audincourt, Frankrijk. De dagen eindigden met elkaar feliciteren en op de foto gaan. Daarna was het opruimen geblazen en naar huis. Nog een hele klus, maar met de behaalde resultaten was dat allemaal helemaal niet erg. Het was al met al een prachtig weekend. Als je er niet bent geweest, heb je zeker wat gemist. Hoop jullie een volgende keer daar zeker wel te zien. 8 Elk jaar is het weer spannend om onze bonsai veilig door de winter te loodsen. Tijdens lessen van Teunis Jan Klein en op de verenigingsmiddagen kregen we aanwijzingen voor de winterberging. Iedereen probeert deze toe te passen op zijn eigen situatie in de hoop onze bomen gezond en in leven te houden Winterervaringen Wij hebben een kleine tuin op het zuidoosten met een koude (muur)kas zonder verwarming. Beschut gelegen, met enige zon rond uur. De winter ging veel warmer van start dan die van 2010/2011. Geen vorst en erg nat. Twee periodes van een week hebben we onze bomen in de kas gezet, om ze wat droger te houden en wortelrot tegen te gaan. Door de hoge temperaturen hebben we ze verder steeds buiten gehouden, anders worden de bomen te actief en gaan ze te vroeg uitlopen. tekst en foto s Carla Baars En toen ineens werd er begin februari 12 vorst voorspeld. Gelukkig stonden onze bomen al een week binnen, want vorst met kleddernatte wortelkluiten is niet aan te raden. Onze kas met 10 mm. polycarbonaat is nieuw, vandaar dat we niet weten hoe goed hij gaat isoleren bij lage temperaturen. Onze bomen staan weliswaar uit de

9 16 (oosten)wind, maar de temperaturen gaan diep onder de -10 graden Celsius dalen! Als een soort Piet Paulusma noteren we binnen- en buitentemperaturen in de kas en besluiten extra isolatiemaatregelen te nemen met noppenfolie en piepschuim. Het meest bezorgd zijn we over wat kleine azalea s en twee Acer Buergerianum. De kleine potten wikkelen we in folie en hopen op voldoende isolatie. Lenie May 17 Spannend, een aantal graden vorst is goed voor onze bomen, maar tegen deze voorspelde temperaturen van -15 graden zijn ze mogelijk niet bestand! We gaan nog een extra kaarslamp inzetten en hopen op de extra isolerende sneeuwlaag op het dak van de kas. Uiteindelijk haalt Lelystad in de koudste nacht de laagste temperatuur van graden, bij ons in de tuin meten we en in de kas zijn we tot -5.9 gezakt. Gelukkig, in het voorjaar blijken alle bomen in de kas veilig door de winter gekomen te zijn. Twee bomen buiten de kas hebben het niet overleefd(een winterjasmijn en een dwergkwee), dus daarvoor is het mogelijk toch te koud geweest ondanks een beschutte standplaats. De volgende winter nadert alweer en ik hoop dat het dit jaar ook weer mag lukken onze bonsai een goede en gezonde winterrust te gunnen. Wanneer er nog verenigingsleden zijn met andere winterervaringen of tips zijn, nodig ik u van harte uit ze met ons te delen want deze kennis is goed om uit te wisselen! Carla Baars 2008, eerste prijs interne tentoonstelling tekst Hans van Beek Bonsaivrienden en vriendinnen van Bonsaivereniging Zuid-Holland, Met het verschijnen van deze tweede Chiisana dit jaar, wil ik graag nog even stil staan bij het plotseling overlijden op 13 november jl. van ons erelid Lenie May. Zij werd maar 71 jaar. Door middel van een korte bonsai levensloop binnen onze vereniging, kijk ik hierop terug. Begin jaren tachtig is Lenie voor het eerst met bonsai in aanraking gekomen, tijdens een bezoek aan de diergaarde in Antwerpen, waar op dat moment een bonsaitentoonstelling gehouden werd. Lenie werd daarna lid van de Nederlandse Bonsai Vereniging, zo rond 1985/86. Lenie heeft aan de wieg gestaan bij de oprichting in 1989 van onze bonsaivereniging Zuid-Holland in Boskoop en vormde samen met Gerrit Scholten als voorzitter, Frida als penningmeester en zijzelf (vanaf 1988) als secretaris, jarenlang het bestuur. Bonsai was een groot gedeelte van haar leven en kwam niet aan haar bonsaiclubje Zuid-Holland, want dan had je een probleem. Ook in de periode van mijn voorzitterschap 27 oktober 2012, potten kleien 2006, De Drentse landdagen in Schoonoord sinds 1996, heb ik nog jaren met haar als secretaris samengewerkt. Meerdere keren per jaar hielden wij bij haar thuis bestuursvergaderingen, waar het altijd gezellige en goed verzorgde avonden werden. Nadat ze gestopt was als secretaris, heeft Lenie tot voor enkele jaren de ledenadministratie nog bijgehouden voor onze vereniging. Zelf heb ik Lenie zo 22 jaar mee mogen maken in de bonsaiwereld en er is in deze periode een hechte vriendschap ontstaan tussen Lenie, Yvonne en mijzelf. Regelmatig belde Lenie en Yvonne met elkaar, als er weer wat op de TV te doen was met schaatsen of tennissen. Deze telefoontjes zullen we zeker gaan missen. Lenie verheugde zich er altijd weer op, als we haar op kwamen halen om naar de verenigingmiddagen in Boskoop te gaan. Ook naar de bonsaicursus avonden bij Deshima van Teunis Jan Klein in Nieuwerkerk aan den IJssel, keek ze uit en was een heerlijke afleiding voor haar. Een bonsai hoogtepunt voor Lenie was in 2008, toen ze de eerste prijs op onze interne bonsaitentoonstelling behaalde. Vele maanden had ze aan de winnende taxus boom gewerkt op cursus bij Teunis Jan en ze kon het zich eigenlijk niet voorstellen dat ze gewonnen had. Deze boom staat overigens op de voorzijde van haar rouwkaart gedrukt. Het is jammer, dat door de problemen met haar gezondheid in verband met haar nieuwe heup prothesen en andere ongemakken, er beperkingen kwamen met haar mobiliteit de laatste jaren. Maar klagen hoorde je Lenie eigenlijk nooit. Naar onze beleving was ze een goed mens, die nooit iets te veel was als je wat aan haar vroeg. We zullen haar zeker gaan missen in de bonsaiwereld. Het ga je goed Lenie! Namens het bestuur bonsaivereniging Zuid-Holland, Hans van Beek (Voorzitter)

10 18 Op 27 oktober waren 34 leden van onze vereniging niet op de gebruikelijke locatie bij Concordia maar in Atelier 58 van Els De Jong. Voor sommigen was het even zoeken om Den Ham 58 in Boskoop te vinden omdat de exacte plek niet in alle GPS systemen te vinden is. Zelfs een groot aanwijzingsbord werd door de meesten niet gespot. Toch om 13:15 uur waren alle 15 mensen, die zich voor de workshop hadden ingeschreven aanwezig en kon na een korte uitleg van Els gekozen worden uit verschillend gekleurde blokken klei. Snel hadden veel cursisten besloten dat één kleur klei niet genoeg is voor een bonsaipot en namen nog een blok klei om een originele creatie te maken. Een bonsaipot moet natuurlijk water door kunnen laten en op pootjes kunnen staan. Met behulp van een klokhuisboor konden mooie ronde gaten in de bodem gemaakt worden. Gelijk werd de juiste techniek geleerd om de pootjes vast te zetten. Regelmatig was de föhn nodig om te voorkomen dat de schalen instortten of dat de bodems doorzakten. Tussendoor kon aan de bar eten en drinken gehaald worden. De tosti s waren snel uitverkocht maar als verrassing waren er ook verschillende soorten wraps. Ondanks het zonnetje dat naar binnen scheen, was het blijkbaar te koud voor bier en werd er vooral thee en wijn gedronken. Aan een aparte tafel werd rustig aan eigen bomen gewerkt en gaven onze mentoren weer advies. Na een paar uur hard kleien en met hulp van een paar ervaren potjesmakers zijn toch flink wat aparte creaties gemaakt. Ter afsluiting had Els nog voorgebakken accentbakjes om naar eigen inzicht te glazuren. Els de Jong vond het leuk om de cursus te geven en was onder de indruk van het resultaat van onze eerste poging. Ze was ook verbaasd dat er zoveel gediscussieerd kan worden over de bomen aan de bonsaitafel. Na drie weken geduld kon iedereen zijn eigen potje of schaal uitzoeken. Frank Bonsaipotjes maken bij Els de Jong tekst en foto s Frank Snijdewint 19

11 20 Op weg naar Europa tekst Martin Bonvie Zaterdagochtend 22 september was het vroeg opstaan om de lange rit naar de NBV in Apeldoorn te maken. Eenmaal aangekomen was het even zoeken naar medeleden om de stand van de Vereniging Zuid- Holland op te bouwen. Samen met Hans, Harold en Alex hebben we er wat moois van gemaakt. Tafels en accentplanten bij de juiste bomen neergezet. Er was een mooie creatie met water (gemaakt van kraaltjes) en een opkomende zon gemaakt die onze stand iets origineels gaf. Onze tentoonstelling zelf had een aantal hele mooie bomen erbij staan. Bij het evenement waren er pottenbakkers en bonsai kwekers te vinden met prachtig materiaal. Toch bij het zien van de pre-bonsai gaf het mij vlinders in mijn buik, aangezien ik de dag erna zelf moest deelnemen aan de New Talent Contest. Zondag, de dag van de wedstrijd. Eénmaal aangekomen was de sfeer kil met allemaal onbekende mensen. Ik probeerde een goede indruk te maken door mezelf voor te stellen en geduldig plaats te nemen. Niet wetend dat ik niet in de buurt van de pre bonsai mocht komen. Er werden kaartjes uitgedeeld die correspondeerden met een boom. Ik ben niet bijgelovig en weet dat het toch niet uitmaakt welk kaartje er gekozen zou worden, ik moet het maar doen met de boom die mij wordt toegewezen, dus trok ik het eerste kaartje. De boom die aan mij toebedeeld werd had op het eerste gezicht veel potentie om er een mooie boom van te maken. Er zat veel beweging in met genoeg takken. Ik zette mijn spullen klaar, draaitafel, draad en tangen. Voordat ik begon deed ik mijn oordoppen in om mezelf van de buitenwereld af te sluiten. Gedempt geluid met muziek waar ik van houd, de rest maakte mij niet uit want ik had één doel voor ogen, werken om te winnen. Er was niemand van de Vereniging Zuid Holland aanwezig toen de wedstrijd begon. Naarmate de tijd verstreek kwamen er steeds meer bekende gezichten opdagen en dit deed mij goed. Het is fijn om supporters te hebben die er voor je zijn. De voorkant van de boom was voor mij vrij snel duidelijk, alleen welke takken ik zou gebruiken was nog wel een lastige keuze, er waren zoveel takken! Ik besloot de boom zo gezegd schoon te maken door kleine zwakke takken weg te halen, loof uit de oksels van takken te verwijderen en de wortelvoet vrij te maken. Achteraf gezien was de boom vrij kaal omdat ik letterlijk al het nutteloze loof eruit heb gehaald. Ik besloot zo strak mogelijk te bedraden en de beweging die in de stam zat ook in de takken weer te geven. Tijdens het stileren kreeg ik honger en besloot aan mijn lunch te beginnen. Dit gaf mij de kans om even op afstand te kijken en rust te nemen. Na 3 1/2 uur werd er omgeroepen om af te ronden. Voor mijn gevoel was er genoeg tijd geweest om er iets moois van te maken. Misschien heb ik in deze laatste minuten de keuze voor de exacte voorkant iets verwaarloosd. Als de boom een fractie gedraaid zou zijn zou er iets meer beweging in de boom zitten en de top iets meer bedekt. Voor mijn gevoel had ik kans om te winnen en was er voor mij maar één andere potentiële concurrent die een mooie creatie had gemaakt. Er waren zeven kandidaten en de winnaar werd als laatste benoemd. De afvallers werden één voor één genoemd. Vol spanning leek het net of alles in slow motion ging. Tijdens het opnoemen van de afvallers viel de boom die voor mij de grootste kans had af. Dat gaf mij een enorme boost van blijdschap want ik achtte de kans ineens vrij groot. En ja hoor! Ik was de winnaar!!!!! Met vele felicitaties van iedereen en enorme blijdschap voelde het immens goed. Ik heb iets bereikt waar ik alleen van had kunnen dromen. Het is fijn om voor mijn passie beloond te worden. Volgende stap is de EBA die volgend jaar in Frankrijk in Audincourt gehouden zal worden. Nog een bedankje aan de eigenwijsheid van Ingrid en het doorzettingsvermogen van Manon. Zonder beide leden zou ik geen lid zijn. Als ik hen niet had leren kennen zou ik nooit zover zijn gekomen. Martin Bonvie, november

12 22 23 Masterclass Pinus (2) tekst en foto s Carla Baars Op 18 oktober 2012 mocht ik voor onze vereniging naar de Masterclass Pinus, die dit keer vooral over de vijfnaalden-den zou gaan. De avond werd geleid door Teunis Jan Klein en er waren ca. 20 deelnemers van diverse bonsai verenigingen. Omdat ik niet precies wist hoe zo n masterclass in zijn werk ging had ik naast mijn 2 Pinussen gereedschap en draad meegenomen. Het bleek echter dat Teunis Jan de meegebrachte bomen ging bespreken en degene, die de boom verzorgt adviseerde. Aan het begin van de bijeenkomst inventariseerde Teunis Jan ieders verwachtingen en vragen voor de avond. Bij bespreking van de eerste bomen vertelde hij vooraf een aantal punten die vooral bij de verzorging van een vijfnaalden-den van belang zijn. Er bestaan erg veel variëteiten van de Pinus Parviflora en ook die avond waren er diverse soorten aanwezig (Pinus Parviflora Pentaphylla Glauca, een wat ruiger uitziende soort geselecteerd door Abe Kenichi, geënte vormen, zaalingen etc.) - Er is geen waarheid: een advies over b.v de beste grond is niet makkelijk te geven, omdat dit afhankelijk is van veel factoren (hoe is uw tuin, hoe is uw leefpatroon, hoe geeft u water?) - Wees voorzichtig met het precies opvolgen van verzorgingsadviezen uit de literatuur. Deze literatuur is veelal vertaald uit Japanse boeken, waar een heel ander klimaat heerst. In Nederland hebben we een kort groeiseizoen en een relatief koud, nat klimaat met veel temperatuurswisselingen. Wanneer we onze bomen teveel ontdoen van hun naalden, beroven we hen van de mogelijkheid tot verdamping. De boom moet wel aan de gang kunnen blijven, anders riskeren we het ontstaan van wortelrot. Hij vestigt de aandacht op de drievoudige balans in de bespreking van de bomen: 1. De compositie/artistieke impressie van de boom, 2. De groeitechnische balans (fysiologische aspecten)en 3. De balans boom-verzorger (dit aspect is vanavond iets minder belicht omdat niet iedereen een boom had meegenomen.) Bij de bespreking van de bomen heeft Teunis Jan uitgebreid stilgestaan bij de artistieke en verzorgingsaspecten van de diverse vijfnaalden-dennen. Daarbij zijn aan bod gekomen: esthetische adviezen, technieken om het aantal eindknoppen te vergroten, (blad) voeding, het belang van mycorrhiza, het effect van mos op de schors en de bodem, adviezen ten aanzien van potkeuze. Zie hiervoor ook het verslag Masterclass Pinus uit de Chisana van juni 12. Ik vond het een heel interessante avond en vond het prettig dat deze intrigerende boomsoort zo uitgebreid besproken is. Bedankt Teunis Jan voor de duidelijke overdracht van je kennis en inzichten. In de afgelopen jaren ben ik Pinus Parviflora steeds meer gaan waarderen, maar weet ook uit ervaring, dat het tijd kost om gevoel en kennis te ontwikkelen om deze boomsoort als bonsai in ons natte klimaat te kunnen laten floreren. Hopelijk draagt deze avond daar weer een stukje aan bij! Carla Baars

13 24 Deze boom was reeds een tijdje in het bezit van de vereniging, echter deze taxus had Teunis Jan pas nu voor het eerst gezien, zou dus best wel spannend kunnen worden. Allereerst hield onze voorzitter Hans van Beek een toespraak n.a.v. het plotselinge overlijden van ons erelid Lenie May afgelopen week. De demoboom was ongeveer 1 meter hoog en bestond maar liefst uit 5 stammen met een heleboel loof. De boom oogde zeer gezond en derhalve goed te snoeien ondanks de tijd van het jaar. 25 Zaterdag 17 november was de dag waar vele leden van onze vereniging naar hadden uitgekeken. Teunis Jan gaf een demonstratie op een taxus baccata. Het eerste probleem diende zich reeds aan bij het analyseren van de wortelvoet. Om de eerste ondergrondse wortels te vinden moest Teunis Jan ongeveer 5 cm diep gaan en dat gaf al een heel andere kijk op de verhouding tachi-a-gari (=takvrije stamgedeelte tussen wortelvoet en eerste tak). De keuze moest nu gemaakt worden tussen het aantal stammen. De optie van een 5-stam (=gokan) kwam al meteen te vervallen omdat de onderstam in verhouding tot het loof een te onstabiele indruk maakte. Na enige overweging heeft Teunis Jan besloten voor een 3-stam (=sankan). Demo Teunis Jan 17 november 2012 tekst Huib Baden foto s Margriet de Jong - Vehling, Alex Straver schets Edwin Koppers Om de boom een evenwichtige uitstraling te geven moesten de stammen met bijbehorend loof een stuk ingekort worden tot z n 40 cm. De takselectie kon nu beginnen, karaktertak, achtertak, evenwichttak, enz. Dat geldt natuurlijk voor elke stam. De volgende stap was het voorsnoeien van de takken en loof. Om de boom een interessantere uitstraling te geven moesten er jins en shari s aangebracht worden. Teunis Jan heeft hierbij een speciale techniek toegepast. Van twee stammen heeft hij de shari s in elkaar laten lopen voor het visuele effect. Een tweede manier werd toegepast verder op de stammen: met krijt werden de diverse shari s afgetekend en met een mesje uitgesneden diagonaalsgewijs van linksonder naar rechtsboven. Deze methode geeft de shari s meer beweging en karakter op de vrijwel rechte stammen en heeft als voordeel dat de sapstroom zich een weg zoekt zigzag. Hierdoor wordt de kans verkleind op eventueel afsterven van takken. In deze tijd van t jaar is, als de temperatuur zacht blijft, callus vorming geen probleem en zal de boom snel herstellen van de ingrepen. Vervolgens kon het bedraden beginnen, een hele klus. Om de vrijwel rechte stammen wat meer beweging te geven werd dik aluminium draad gebruikt. De verdere takken werden nu bedraad, secundaire en tertiaire. Om een met naalden volgegroeide tak goed te kunnen bedraden dienen om de paar stukjes de naalden weggeplukt te worden. Hierdoor ontstaan mede door het wegnemen van de eindknoppen weer nieuwe zijscheuten, dus fijnere vertakking! Nadat de gehele boom bedraad was heeft Teunis Jan de takken in vorm gezet. Met hier en daar nog de laatste correctie. Tot slot een terecht applaus voor Teunis Jan die, in bijna 3 uur, op kundige wijze een veel belovende taxus heeft gevormd en een deskundige uitleg heeft gegeven. Tenslotte werd de boom verloot met als gelukkige winnaar Nico Verkade. Wij kunnen allen terugzien op een geanimeerde en zeer geslaagde middag. Huib Baden

14 26 Bonsaivereniging Zuid-Holland Bijeenkomsten: Eénmaal per maand op zaterdag, behalve in de vakantiemaand augustus. - 8x per jaar in het Harmoniegebouw Concordia, A.P. van Neslaan 4, T in Boskoop en - 2x per jaar bij Bonsai Studio Deshima van Teunis Jan Klein 1 e Tochtweg 41b, 2913 LN Nieuwerkerk aan den IJssel. Tijd uur. Op de bijeenkomsten wordt ervaring en kennis uitgewisseld. Werkvormen zoals workshop, demonstratie, boombespreking, excursie, veiling en een jaarlijkse interne tentoonstelling met een award wisselen elkaar af. Er is gelegenheid aan eigen bomen te werken, advies te vragen, boeken in te kijken en er is een winkel om de benodigdheden voor de hobby aan te schaffen. Elke maand wordt er een loterij gehouden. Contributie 2013: 45,- per kalenderjaar, Girorekening: , t.n.v. AFD ZH VAN DE NEDERL BONSAI VERENIGING te Alphen aan den Rijn. Nieuwe leden betalen tevens 10,- inschrijfgeld. Na betaling ontvangt men een pasje van het jaar/de jaren die betaald zijn. Wie na 1 juli lid wordt betaalt 25,- contributie voor Voor vragen over het lidmaatschap kunt u contact opnemen met Harold Boekholt, M , penningmeesterbvzh@gmail.com. CHIISANA is het ledenbulletin van Bonsaivereniging Zuid-Holland en betekent kleintje. De vereniging is aangesloten bij de Nederlandse Bonsai Vereniging, de NBV. Dit bulletin wordt samengesteld door en voor de leden en verschijnt minstens twee keer per jaar. Opmaak en redactie: Manon Jamin, ontwerp@manonjamin.nl Kopij, tekst en/of foto s zijn altijd van harte welkom. De mening van de inzenders van artikelen kan verschillen met de opvattingen van de redactie. Bestuur: Hans van Beek, voorzitter T Harold Boekholt, penningmeester M E penningmeesterbvzh@gmail.com secretaris interne zaken vacature Manon Jamin, secretaris externe zaken T E ontwerp@manonjamin.nl Alex Straver, lid T lid vacature Lenie May 18 januari november 2012 Vaste ondersteuners: Winkel en loterij Bibliotheek Webmaster Catering Grafisch ontwerp Yvonne van Beek Sylvia van Wagtendonk en Yvonne van Beek Frank Snijdewint Concordia (Karin en René) Manon Jamin

15 28 Ontwerp Manon Jamin, print: Dig-I-printing