Ouderengeneeskunde: (ook) in de eerste lijn?

Transcriptie

1 Ouderengeneeskunde: (ook) in de eerste lijn? Prof. dr. Cees Hertogh Ouderengeneeskunde & Ethiek van de Zorg VUmc Huisartsgeneeskunde & Ouderengeneeskunde 2 1

2 Huisartsgeneeskunde & Ouderengeneeskunde & 3 Thema s Ouderen? Ouderengeneeskunde? Ontwikkelingen ouderenzorg/ouderenbeleid Perspectieven 4 2

3 Antiphon: ouderzorg = kinderzorg 3

4 Antiphon: ouderzorg = kinderzorg dit is waar, oude mensen worden als kinderen en dat is de reden waarom ze een beetje als kinderen worden behandeld. Het leven begint en eindigt met afhankelijk zijn van mensen die sterker zijn. 4

5 Transformatie ziekte en ouderdom Paradigmashift: acute (infectie)ziekten chronische ziekten Opschuiving van de ziektelast naar de hogere leeftijdsregionen Méér mensen worden oud (relatief) Méér mensen worden ouder (absoluut) Opkomst van de third age Oud fourth age Compressietheorie (Fries, 1980) Effectieve preventie leidt tot uitstel van ziekte Uitstel van ziekte loopt vooruit op uitstel van sterfte Compressie van ziekte in hogere leeftijdsregionen Ideaal: mensen blijven tot op hoge leeftijd actief en sterven dan een snelle dood zonder voorafgaande zorgafhankelijkheid 5

6 rectangularisatie van de overlevingscurve Segmentatiemodel vitaliteit multimorbiditeit kwetsbaarheid afhankelijkheid COMPLEXITEIT HETEROGENITEIT 12 6

7 4 geriatrische principes meervoudige kwetsbaarheid en multimorbiditeit specifieke ouderdomsziekten atypische ziektepresentatie accent op gevolgen van ziekten: functioneren + kwaliteit van leven centraal 7

8 Uitdagingen: ziektespecifieke richtlijnen? Uitdagingen: beperkt(e) (validiteit van) onderzoek 8

9 Triadische model (indirecte hulpverleningsrelatie) hulpverlener Assessment Behandeling Begeleiding Ondersteuning zorgsysteem patiënt Gevolgengeneeskunde: Accent op functioneren en kwaliteit van leven Concentrating on diagnosing the disease for which often little can be done, can lead to ignoring or underplaying symptoms or disabilities for which often much can be done. (Tinetti, 1986) functionele autonomie een zo zelfstandig mogelijke leefwijze van evidence-based naar preference-based medicine 9

10 SAMPC evaluatie en behandelplan: DOEL: PROBLEMEN ACTIES Domeinen: 1. Somatisch 2. ADL (Functioneel) 3. Maatschappelijk 4. Psychisch 5. Communicatief Ouderengeneeskunde: Probleemgerichte en proactieve zorg voor kwetsbare ouderen met multimorbiditeit en (dreigende) functiebeperkingen Vormgegeven in een triadische hulpverleningsrelatie Door middel van zowel patiëntgerichte als zorggerichte interventies Gericht op functioneren en kwaliteit van leven 10

11 Ontwikkelingen ouderenzorg(beleid) (Nationaal programma ouderenzorg (NPO)) KNMG: Sterke medische zorg voor kwetsbare ouderen Overheid: ontzorgen 21 Ontwikkelingen ouderenzorg(beleid) (Nationaal programma ouderenzorg (NPO)) KNMG: Sterke medische zorg voor kwetsbare ouderen Overheid: ontzorgen - zorg teruggeven aan de samenleving - zorg terugvertalen naar welzijn - inzetten op eigen kracht - Deense model 22 11

12 De mate van kwetsbaarheid en complexiteit van de problematiek van de patiënt, in relatie tot de beschikbare expertise in de huisartsenvoorziening is bepalend voor het consulteren van de specialist ouderengeneeskunde in de thuissituatie en het verzorgingshuis. KNMG 2010 sterke medische zorg voor kwetsbare ouderen Weinig verwijzingen Wel probleem maar geen hulpvraag Wel probleem, maar geen verwijsvraag Lage / negatieve verwachting (ageism) Afweer vanuit patientsysteem Geen logistieke structuur voor consulten / verwijzingen Geen financiering of prioritering 24 12

13 Samenwerking rond de oudere patiënt Samenwerking rond de oudere patiënt 13

14 Samenwerking rond de oudere patiënt huisarts Samenwerking rond de oudere patiënt Ambulante geriatrie huisarts 14

15 Subklinische beperkingen Functionele autonomie intact scoort maximaal op test functionele status Gecompenseerde autonomie Taakmodificatie Frequentie? Uitvoering? Verwijsvragen: Functionele achteruitgang + behandeling Cognitieve achteruitgang + advisering Gedragsverandering Problemen in het netwerk (formeel/informeel) (geronto) palliatieve zorg Medicatie advies 30 15

16 Samenwerking rond de oudere patiënt Ambulante geriatrie huisarts Klinische geriatrie Samenwerking rond de oudere patiënt Ambulante geriatrie huisarts Klinische geriatrie Geriatrische revalidatiezorg 16

17 Perspectieven Onderzoek Zorginnovatie & Opleiding 33 Perspectieven Onderzoek Case study naar samenwerkingsmodi en verwijsvragen Ambulante geriatrische zorg: evaluatieonderzoek Zorginnovatie Opleiding 34 17

18 Perspectieven Onderzoek Case study naar samenwerkingsmodi en verwijsvragen Ambulante geriatrische zorg: evaluatieonderzoek Zorginnovatie (transmuraal) UPO Gezamenlijk spreekuur Duale zorg Opleiding 35 Perspectieven Onderzoek Case study naar samenwerkingsmodi en verwijsvragen Ambulante geriatrische zorg: evaluatieonderzoek Zorginnovatie (transmuraal) UPO Gezamenlijk spreekuur Duale zorg Opleiding Gezamenlijke opleidingsmodules Herstructurering opleidingen (één opleiding, twee uitstroomrichtingen????) 36 18

19 Old age ain t for sizzies! 19