1 Strukton Jaarverslag jaarverslag 2011

Transcriptie

1 1 Strukton Jaarverslag 2011 jaarverslag 2011

2 Dit is een interactieve pdf, waarin de volgende symbolen worden gebruikt: inhoud link naar een andere pagina in het document link naar of website link waarmee u terug gaat naar de inhoudsopgave link waarmee u terug gaat naar het begin van de Jaarverslag 2011 Dit jaarverslag verschijnt alleen in digitale vorm. De pdf is te downloaden via en is eveneens in het Engels beschikbaar. In gedrukte vorm publiceert Strukton een publieksverslag met de belangrijkste ontwikkelingen over Via internet kunt u het publieksverslag inzien of bestellen. Strukton Groep nv Westkanaaldijk 2, Utrecht Postbus 1025, 3600 BA Maarssen Nederland Telefoon +31 (0) info@strukton.com Website Ingeschreven in het Handelsregister van de Kamer van Koophandel te Utrecht onder nummer Strukton Jaarverslag 2011

3 Inhoudsopgave Bericht van de directie 4 Profiel 7 Samenstelling bestuur 9 Kengetallen 10 De specialismen van Strukton 11 Financiële resultaten 13 Maatschappelijk verantwoord ondernemen 17 Strukton Rail 23 Strukton Civiel 30 Strukton Bouw 34 Strukton Worksphere 38 Strukton Integrale Projecten 42 Corporate Governance 46 Risicobeheersing 49 Jaarrekening 54 Controleverklaring 118 Namen en adressen 120 Verklarende woordenlijst 126 Colofon Strukton Jaarverslag 2011

4 Bericht van de directie Strukton heeft in 2011 een positief operationeel resultaat gerealiseerd. Gezien de nog altijd lastige markt is dit een goede prestatie. Er is een vergaande samenwerking tussen de verschillende bedrijfsonderdelen ontstaan, waardoor integrale opdrachten geheel door Strukton kunnen worden uitgevoerd. Op een aantal plaatsen in de organisatie was ingrijpen nodig om het kostenniveau aan te passen aan de marktomstandigheden. Helaas ging dit gepaard met het verlies van ongeveer honderdvijftig arbeidsplaatsen. De orderportefeuille is met EUR 2,0 miljard goed gevuld. Resultaat Strukton heeft in navolging van 2010 een goed resultaat geboekt. Helaas waren er twee dissonanten, bij een buitenlandse vestiging en een infrastructuurproject, die het resultaat drukken. Door voortaan meer controle op het ontwerp te houden, audits uit te voeren tijdens de realisatie van een project en de vinger steviger aan de pols te houden, werken we aan een betere beheersing om onverwachte verliezen in de toekomst te voorkomen. De omzet is ten opzichte van 2010 iets gedaald, mede als gevolg van twee grote projecten die zich in 2011 in de aanloopfase bevonden en nog niet in volle productie waren. Het gaat om De Groene Loper bij de A2 in Maastricht en de A15 Maasvlakte-Vaanplein bij Rotterdam, beide van Strukton Civiel. Daarnaast is er een beperkte daling van omzet bij de binnenlandse en buitenlandse activiteiten van Strukton Rail. Verkopen en aankoop In 2011 zijn twee belangrijke verkopen gedaan. De eerste is de verkoop van m 2 bedrijfsterrein met opstallen in Utrecht en de verkoop van een aantal activiteiten van de materieeldienst. Deze activiteiten betreffen voornamelijk de in- en verhuur en beheeractiviteiten van materieel en gereedschappen. Strukton heeft tot gedeeltelijke afstoot besloten omdat er geen strategische noodzaak is voor een eigen interne dienst voor bouwmaterieel. Met koper RECO/BUKO is een preferred supplier contract afgesloten voor de huur van materieel. De tweede verkoop is die van 80% van de aandelenbelangen van zes pps-projecten aan DIF Infrastructure II. Naast het minderheidsbelang van 20% behoudt Strukton een zeer actieve operationele betrokkenheid tijdens de bouw- en exploitatiefase van deze projecten. Deze verkoop is voor Strukton van strategisch belang, omdat het op deze manier vermogen kan vrijmaken, waarmee het bedrijf ook in toekomstige pps-projecten een voorname rol kan blijven spelen als verschaffer van eigen vermogen. Daarnaast blijft Strukton zijn kennis en ervaring met dbfm(o) actief aanwenden voor de optimale oplossing voor klanten. 4 Strukton Jaarverslag 2011 inhoud

5 Bericht van de directie Beide verkopen hebben een positief effect op de balans en hebben de schuldpositie van Strukton aanzienlijk verminderd. Hierdoor is de solvabiliteit van Strukton gestegen en meer in evenwicht gekomen met die van aandeelhouder Oranjewoud nv. Dankzij de lage rente op de markt is een goed rendement gehaald en een balanskorting gerealiseerd. De verkopen hebben geen negatieve effecten op de exploitatie; die is gezekerd. In 2011 is de overname van wegenbouwer Ooms Nederland Holding bv voorbereid. Deze overname is begin 2012 afgerond. De overgenomen activiteiten betreffen de grond-, weg- en waterbouwactiviteiten, de Nederlandse consultancyactiviteiten (Unihorn) en een deel van de buitenlandse infra-activiteiten van Ooms International Holding. Zij vormen binnen Strukton Civiel een apart deelbedrijf onder de naam Ooms Civiel. De overname past binnen de strategie van Strukton die zich richt op de verbreding en verlenging van de keten. Met deze overname verstevigt Strukton zijn infra-activiteiten én zijn positie door het verkrijgen van landelijke dekking in deze markt: Ooms Civiel bedient het westen van het land, terwijl het in 2006 verworven Reef Infra vooral Oost-Nederland als werkgebied heeft. Werkmaatschappijen en integraliteit In 2010 heeft Strukton belangrijke stappen gezet naar rendementsherstel en in 2011 is hier met succes vervolg aan gegeven. Strukton Rail heeft met name in Nederland en Zweden goed gepresteerd en ook Strukton Systems heeft wederom zeer hoge resultaten geboekt. De verliesgevende activiteiten in Noorwegen zijn beëindigd. De orderportefeuille van Strukton Rail is goed. Strukton Civiel heeft een deel van de werkzaamheden voor de Noord/Zuidlijn succesvol afgerond en heeft een goede orderportefeuille. Strukton Bouw heeft een groot aantal projecten afgerond en heeft de strategie iets aangescherpt, dit met het oog op een succesvollere deelname aan tenders. Strukton Worksphere heeft in 2011 veel progressie geboekt en veel zorg besteed aan het verbeteren van de organisatie. De werkmaatschappij heeft een unieke positie ten opzichte van de concurrentie en dat biedt veel kansen voor Strukton Integrale Projecten heeft op succesvolle en professionele wijze de verkoop van een 80% aandelenbelang van de pps-projecten begeleid. Vanuit de markt is meer en meer vraag naar ondernemingen die een geïntegreerde aanpak van werkzaamheden kunnen bieden: van ontwerp, bouw en onderhoud tot en met exploitatie. Strukton heeft vooral grote, complexe projecten in portefeuille waaraan door verschillende bedrijfsonderdelen gezamenlijk wordt gewerkt. Strukton is in staat de gevraagde integrale aanpak aan te bieden en heeft ook in 2011 weer grote vorderingen gemaakt op het gebied van samenwerking binnen de keten. 5 Strukton Jaarverslag 2011 inhoud

6 Bericht van de directie Strategie De strategische focus van Strukton blijft gericht op Nederland en selectief waar het gaat om enkele bedrijfsonderdelen en niches het buitenland. Hierbinnen is Strukton actief in drie markten: railinfrastructuur, civiele infra en het realiseren, onderhouden en beheren van gebouwen. Het bedrijf zal zich op specialismen binnen deze markten richten, om zo onderscheidend vermogen te creëren. Zo zal Strukton Rail zich steeds internationaler manifesteren. Niet alleen wat betreft onderhoud van het spoor, maar ook elektronica in de treinen zelf. Strukton Systems verkent momenteel de windmolenmarkt, waar het werkt aan twee projecten. De aankoop van Ooms Civiel verbetert de positie van Strukton Civiel. In samenwerking met Strukton Worksphere zal Strukton Civiel zich meer richten op verkeerstechnische en tunneltechnische installaties. Ook op het gebied van waterbouw liggen mogelijkheden. Strukton Bouw en Strukton Worksphere zullen zich focussen op een select aantal markten, namelijk gezondheidszorg, hotels, studenten- en jongerenhuisvesting, datacenters, tijdelijke huisvesting en herbestemming van kantoor gebouwen. Naast de focus op de drie genoemde markten zal Strukton in 2012 aandacht besteden aan een aantal andere strategische kernpunten. Zo komt er meer nadruk te liggen op het bestendigen van klantrelaties. Ook zal Strukton meer focussen op actieve klantbenadering en het dienstenpakket nadrukkelijker onder de aandacht brengen. Verder is het doel om meer producten door te ontwikkelen tot concepten en die in de markt te zetten. Vooruitblik Door de strategische en zakelijke keuzes die in 2011 zijn gemaakt, ziet Strukton 2012 met vertrouwen tegemoet. Het is al vaak gezegd: de marktsituatie is lastig. Dat is een gegeven. Het is daarom zinvoller om de aandacht te richten op datgene wat we zelf kunnen beïnvloeden. Zo zullen we de aandacht sterker richten op het in control zijn over de projecten, waardoor faalkosten verder kunnen worden gereduceerd. Strukton heeft bewezen een professionele organisatie te zijn. Het feit dat het bedrijf in 2011 negentig jaar bestond, toont aan dat Strukton bestaansrecht heeft. Bovendien behaalde Strukton voor het derde jaar op rij een plek in de top drie van de reputatiemonitor. Door op het juiste moment de juiste keuzes te maken, staat de organisatie gesteld voor de toekomst. Directielid Raymond Steenvoorden, die in december 2011 na een periode van bijna tien jaar afscheid nam van Strukton, heeft met zijn inspirerende persoonlijkheid en professionele aanpak een grote bijdrage geleverd aan de onderneming zoals die er vandaag de dag staat. Ik wil hem daar dan ook zeer hartelijk voor bedanken. Ook de medewerkers ben ik veel dank verschuldigd. Zij leggen zeer veel wilskracht en passie aan de dag om het klanten naar de zin te maken en projecten goed af te ronden. Ik heb er het volste vertrouwen in dat we 2012 met elkaar tot een succesvol jaar maken. Utrecht, 8 mei 2012 Directievoorzitter Gerard Sanderink 6 Strukton Jaarverslag 2011 inhoud

7 Profiel Strukton is een fullserviceprovider voor infrastructuur- en accommodatieoplossingen. Het doel is de eindgebruiker comfortabel te laten wonen, werken, reizen, leren en recreëren. Strukton is actief in drie markten, onderverdeeld in vier segmenten: Railinframarkt: railinfrastructuur en informatiesystemen (Strukton Rail) Civiele inframarkt: civiele infra (Strukton Civiel) Gebouwen: bouw en vastgoedontwikkeling (Strukton Bouw) en technisch beheer en installatietechniek (Strukton Worksphere) Binnen elk van deze markten als ook marktoverstijgend werkt Strukton Integrale Projecten aan pps-concessieprojecten, nieuwe concepten en eigen initiatieven. Visie Strukton denkt vanuit de functionaliteit en levensduur van gebouwen en infrastructurele werken. Dat verklaart de keuze voor integrale contractvormen die ruimte bieden aan kwaliteit, comfort en duurzaamheid. Voorbeelden van deze integrale contractvormen zijn design en build (db) en design, build, finance, maintain en operate (dbfmo). Strategie De kracht van Strukton ligt in het volbrengen van complexe projecten in complexe omgevingen. Het streven is een nog hogere toegevoegde waarde te leveren en daarmee een onderscheidende positie in de markt te creëren. Voor opdrachtgevers moet duidelijk zijn dat ze op Strukton kunnen bouwen, een goede prijs-kwaliteitverhouding krijgen en trendsettende oplossingen mogen verwachten. De focus van Strukton ligt op mobiliteit, knooppunten en doorgaande exploitatie. Door de samenwerking tussen de verschillende Struktonbedrijven kunnen integrale opdrachten geheel vanuit Strukton worden uitgevoerd. De strategische kernpunten zijn: de mentaliteit van de medewerkers, want die bepaalt het onderscheidend vermogen van Strukton het verbreden en verlengen van de keten het doorontwikkelen van niches op de markt 7 Strukton Jaarverslag 2011 inhoud

8 Profiel Mentaliteit Struktonmedewerkers zijn niet alleen vakinhoudelijk goed onderlegd, ze nemen ook zelf initiatieven om met innovatieve oplossingen te komen. Ze bekijken een vraag vanuit het perspectief van de opdrachtgever en brengen vervolgens nieuwe en duurzame concepten en oplossingen onder de aandacht. MVO-beleid Strukton onderneemt maatschappelijk verantwoord en heeft hierin een voortrekkersrol binnen de sector. Strukton denkt in levensduur en kan veel betekenen voor klanten door bijvoorbeeld het verduurzamen van gebouwen en het bieden van werkgelegenheid in de regio (social return). Ook worden medewerkers aangespoord om steeds een bewuste afweging te maken tussen wat goed is voor mens, omgeving en bedrijf. Strukton realiseerde in 2011 met gemiddeld medewerkers een omzet van EUR 1,3 miljard. Meer informatie over: Strukton en de werkmaatschappijen: Financiële gang van zaken en : Risicomanagement en Corporate Governance: (zie financiën en governance ) MVO-beleid van Strukton: Strukton als werkgever: Bedrijfsopbrengsten 2011 Railinfrastructuur en informatiesystemen Civiele infra Bouw en vastgoedontwikkeling Technisch beheer en installatietechniek 19,1 % 13,7 % 44,5 % 22,7 % 8 Strukton Jaarverslag 2011 inhoud

9 Samenstelling bestuur Directievoorzitter Gerard Sanderink Directievoorzitter Nationaliteit Nederlandse Indiensttreding Oktober 2010 Nevenfuncties President-directeur Oranjewoud nv Directeur/eigenaar Centric Groepsraad Jos Hegeman Erik Hermsen Marinus Schimmel Aike Schoots Gert Jan Vos Strukton Civiel Strukton Integrale Projecten Strukton Worksphere Strukton Rail Strukton Bouw Vlnr: Marinus Schimmel, Aike Schoots, Gerard Sanderink, Jos Hegeman en Gert Jan Vos. Niet op de foto: Erik Hermsen 9 Strukton Jaarverslag 2011 inhoud

10 Kengetallen (bedragen in miljoenen euro s) Bedrijfsopbrengsten 1.318, , , , ,8 Operationeel resultaat (EBITDA) 55,3 57,6 37,0 55,9 47,4 Bedrijfsresultaat (EBIT) 24,1 (6,4) 8,8 29,0 23,1 Nettoresultaat 14,4 (15,5) 0,8 14,3 15,3 Kasstroom Operationeel > Regulier (10,6) 38,5 56,9 22,1 58,4 > Pps-projecten (29,1) (76,3) (70,5) (30,5) (0,3) Investeringen 13,0 (5,8) (25,6) (26,0) (39,8) Financieringen > Regulier (9,2) (9,4) (4,3) (20,1) (2,1) > Pps-projecten 28,5 62,7 72,5 35,7 (0,5) Koersverschil - (0,1) Totale kasstroom (7,4) 9,6 29,0 (18,8) 16,3 Investeringen materiële vaste activa 19,7 16,7 18,3 25,8 30,3 Afschrijving / waardevermindering op vaste activa 27,4 64,0 28,2 26,9 24,4 Exclusief consolidatie (non-recourse) pps-projecten Balanstotaal 728,9 775,7 826,4 818,7 790,7 Geïnvesteerd vermogen 177,7 179,2 235,2 234,7 223,7 Netto kas (schuld) 16,3 0,4 (52,2) (51,8) (42,5) Solvabiliteit (%) 26,6 23,1 22,1 22,3 22,9 Rendement op geïnvesteerd vermogen (%) 13,2 (3,6) 3,7 12,4 10,4 Orderportefeuille ultimo 1.985, , , , ,8 Inclusief consolidatie (non) recourse pps-projecten Balanstotaal 803,5 968,2 945,3 862,6 798,3 Totaal eigen vermogen / groepsvermogen 186,8 166,7 172,2 171,9 181,2 Geïnvesteerd vermogen 249,4 365,7 347,2 273,3 231,0 Netto kas (schuld) (62,6) (198,9) (174,9) (101,4) (49,7) Solvabiliteit (%) 23,2 17,2 18,2 19,9 22,7 Nettoresultaat in % gemiddeld eigen vermogen 8,1 (9,1) 0,5 8,1 8,6 Nettoresultaat in % van de bedrijfsopbrengsten 1,1 (1,1) 0,1 1,1 1,3 Niet financiële indicatoren Gemiddeld aantal medewerkers * Ziekteverzuim (%) 4,6 5,4 5,4 5,1 5,8 Ongevallen frequentie (IF-index) 7,5 8,4 8,7 9,0 8,2 Gemiddelde verzuimduur Ongevallen cijfer 10,3 15,1 12,6 16,2 14,8 Frequentie cijfer 0,6 0,8 0,7 0,9 0,8 Uitgaven management development en opleidingen 6,9 8,7 8,7 8,1 7,8 Medewerkers beoordeeld (%) 95,2 92,6 88,0 88,4 87,1 * Voor het gemiddeld aantal medewerkers is gekeken naar het hele bedrijf. De andere getallen hebben alleen betrekking op de medewerkers in Nederland. 10 Strukton Jaarverslag 2011 inhoud

11 De specialismen van Strukton Kernactiviteiten Strukton Rail Europese fullservicedienstverlening op het gebied van spoorsystemen. Werkvelden zijn infrastructuur, onderhoudsmanagement, rollend materieel, machines en logistiek. Strukton Civiel Ontwerp, realisatie, onderhoud en beheer van infrastructurele projecten, met specifieke kennis van ondergronds bouwen, wegenbouw, viaducten, stations, geluidsschermen, funderingstechnieken, afzinktechnieken en milieu. Onderhoud, vernieuwing en nieuwbouw van rail(systemen) heavy rail en light rail (Reizigers)informatiesystemen Beveiligingsystemen Data-acquisitie en datamanagement Ontwikkeling en integratie van elektrische systemen in rollend materieel Energiesystemen Natte en droge infra (in situ, geboorde en afgezonken tunnels, bruggen, stations, wegen en wegonderhoud, aanleg en onderhoud waterkeringen) Bouwen in complexe omgevingen Industriële bouw Waterbeheer en waterbehandeling Specialismen: afzinktechnieken, parkeergarages, funderingen, geluidsschermen, wegen, renewable energy Prefab beton Maatvoering en marine survey Verkeersmanagement Assetmanagement Strukton Bouw Maatwerk leveren voor huisvesting van personen, bedrijven en bedrijfsprocessen. Plan- en projectontwikkeling kunnen hierbij een belangrijke ondersteuning bieden. Bouwen in complexe omgevingen Utiliteitsbouw en woningbouw Renovatie, verbouw en (planmatig) onderhoud Technisch beheer Projectontwikkeling Herontwikkeling Strukton Worksphere Technisch beheer en installatiemanagement. Geïntegreerde dienstverlening op het gebied van gebouwgebonden technische installaties en hard services, vanuit de gedachte dat mensen die zich in hun werk- en verblijfsomgeving prettig voelen, het beste presteren. Duurzame en waardevaste ontwikkeling van bestaand vastgoed. Strukton Integrale Projecten Innovatieve en integrale oplossingen die uitgaan van de totale levenscyclus van de infrastructuur of gebouwde omgeving. Hierin passen integrale contract- en samenwerkingsvormen zoals dbfm(o): design, build, finance, maintain & operate. Technische service, beheer en onderhoud Nieuwbouw en renovatie van technische installaties, waaronder verduurzaming vastgoed via innovatieve contractvormen zoals de ESCo (Energy Service Company) Verwerving, ontwerp, bouw en exploitatie op basis van concessie prestatiecontracten en outsourcing van technische diensten Exploitatiemanagement van pps en: integrale facilitaire dienstverlening en vastgoedbeheer Maincontracting Advies en interim-management Ontwikkeling en begeleiding van bouw- en verbouwprojecten en hard services -gerelateerde huisvestings-, huur- en verhuurplannen Verwerving, financiering en management van pps-projecten Beheer van de risicodragende pps-investeringen Verdere ontwikkeling van pps, conceptontwikkeling en eigen initiatieven 11 Strukton Jaarverslag 2011 inhoud

12 Marktgebieden/klanten Railinfrabeheerders primair in West-Europa Vervoersbedrijven (gemeentelijk, regionaal, landelijk) Overheid (provincies en gemeenten) Industrie Materieelleveranciers en leasemaatschappijen Wegbeheerders Railinfrabeheerders (primair in Nederland) Mainports, luchthavens Grote steden en overheidsorganen Industriële afnemers (opslag-, nuts- en afvalverwerkings- en waterbehandelingsbedrijven) Vervoersbedrijven (gemeentelijk, regionaal, landelijk) Kenmerken markt Hoge toetredingsdrempel door kennis- en kapitaalintensiviteit Focus op veiligheid en kwaliteit voor een goede prijs Toenemende concurrentie Europese markt met verschillen per land Nichemarkt Competitief Cyclisch Fragmentarische markt met beperkte top en veel regionale/ lokale spelers Competenties Strukton Data-acquisitie en -management Consulting en engineering Machines en logistiek Rollend materieel Project- en procesmanagement Grote technologische kennis (eigen engineering en specialistische vaardigheden) Kennis innovatieve contracten samenwerkingsvormen Specialist in ondergronds bouwen Realisatie projecten tijdens doorgaande exploitatie van klantprocessen Systems Engineering Risicomanagement Gezondheidszorg Hotels Studenten- en jongerenhuisvesting Datacenters Tijdelijke huisvesting Herbestemming van kantoorgebouwen Focus op kwaliteit en toegevoegde waarde Verschuiving naar nieuwe contract-/ aanbestedingsvormen Focus op duurzaamheid Optimalisatie van kosten versus opbrengsten met sterke klantfocus Integrale en objectgerichte benadering van het bouwproces, van plan/ project- tot exploitatiefase Zakelijke en financiële dienstverleners Onderwijsinstellingen Zorginstellingen Duurzaam vastgoed Datacenters Parkeergarages Verkeerssystemen Entertainmentindustrie Industrie Overheid Transportsector Overheid (het Rijk, provincies, gemeenten en waterschappen) Zorg- en onderwijsinstellingen Railinfrabeheerders in West-Europa In ontwikkeling en groeiend Hoge mate van complexiteit en afbreukrisico Focus op dienstverlenende attitude Focus op waardebehoud Kennisintensief Toenemende uitbesteding Toenemende complexiteit en afbreukrisico s Groeiend (overheidshuisvesting, infrastructuur) In ontwikkeling (onderwijs, lightrail en zorg) Kwaliteitgedreven (duurzaam/ maatschappelijk verantwoord) Ruimte voor private initiatieven Internationaal krachtenveld Lifecycle/Total Cost of Ownershipbenadering Bedrijfszekerheid bieden voor corebusiness-ondersteunende processen van opdrachtgevers Werk- en verblijfomgevingen creëren waar mensen kunnen excelleren Benadering met oog voor zowel gemeenschappelijk belang als belangen van eigenaar en gebruiker Klantgerichtheid Regievoering op basis van techniek Professionele methoden en middelen Kennis coreprocessen klanten Project- en risicomanagement, contractmanagement en financieel management Lifecyclebenadering en langetermijnverantwoordelijkheid Kennis van innovatieve contracten en samenwerkingsvormen 12 Strukton Jaarverslag 2011 inhoud

13 Financiële resultaten Sterke verbetering van het nettoresultaat naar EUR 14,4 miljoen (2010: 15,5 miljoen negatief) Omzetdaling van 8,3% tot EUR miljoen (2010: miljoen) Beperkte daling van 4% van het operationeel resultaat naar EUR 55,3 miljoen (2010: 57,6 miljoen) Bijzondere waardeverminderingen van goodwill en immaterieel actief van EUR 6,4 miljoen (2010: 35,9 miljoen) Dividendvoorstel: geen dividenduitkering Sterke verbetering van de solvabiliteit naar 23,2% (2010: 17,2%). Exclusief de pps non recourse financiering is de solvabiliteit 26,6% (2010: 23,1%) Orderportefeuille nagenoeg onveranderd op EUR 2,0 miljard (2010: 2,1 miljard) Gang van zaken Ondanks een beperkte omzetdaling en moeilijke marktomstandigheden is het operationeel resultaat uitgekomen op EUR 55,3 miljoen. Alle segmenten hebben positief bijgedragen aan dit operationeel resultaat. Het nettoresultaat is in 2011 sterk verbeterd naar EUR 14,4 miljoen. Bedrijfsopbrengsten Na een jaarlijkse stijgende lijn van de omzet is de omzet in 2011 gedaald met 8,3% naar EUR miljoen. Dit komt voornamelijk doordat twee grote civiele projecten zich in 2011 in de aanloopfase bevonden en nog niet in volle productie waren (De Groene Loper bij de A2 in Maastricht en de A15 Maasvlakte-Vaanplein bij Rotterdam) en door een lagere productie bij de specialistische bedrijfsonderdelen van Strukton Civiel. Daarnaast is er een beperkte daling van omzet bij de binnenlandse en buitenlandse activiteiten van het segment Strukton Rail. De orderportefeuille is licht gedaald naar een nog steeds hoog niveau van EUR 2,0 miljard. Alle vier segmenten hebben een goed gevulde orderportefeuille voor Het aandeel in de orderportefeuille voor de uitvoering van de langlopende pps-opdrachten bedraagt EUR 429 miljoen. 13 Strukton Jaarverslag 2011 inhoud

14 Financiële resultaten Bedrijfsopbrengsten in EUR miljoen Railinfrastructuur en informatiesystemen 585,9 616,1 Civiele infra 298,8 392,7 Bouw en vastgoedontwikkeling 181,2 189,9 Technisch beheer en installatietechniek 252,1 238,8 Totaal 1.318, ,5 Resultaat In 2011 is een goed operationeel resultaat (EBITDA) gerealiseerd van EUR 55,3 miljoen. Alle segmenten hebben een positieve bijdrage geleverd aan dit operationeel resultaat. Door de verkoop van een 80% belang in Strukton Finance Holding (pps-projecten) en de verkoop van onroerend goed en activa van Strukton Materieel is er een eenmalig transactieresultaat geboekt van EUR 18,6 miljoen. Dit resultaat is ten gunste gekomen van alle vier bedrijfssegmenten. Ook exclusief dit verkoopresultaat hebben alle vier bedrijfssegmenten positief bijgedragen aan het operationeel resultaat. Operationeel resultaat in EUR miljoen Railinfrastructuur en informatiesystemen 27,0 37,2 Civiele infra 10,1 13,3 Bouw en vastgoedontwikkeling 5,9 0,3 Technisch beheer en installatietechniek 12,3 6,8 Totaal 55,3 57,6 De resultaatsontwikkeling van Strukton Rail is in Nederland en in het buitenland, met uitzondering van Noorwegen, bevredigend. Gegeven de prijsdruk in de markt is dit een goede prestatie. De resultaatsontwikkeling van de activiteiten in Noorwegen en het beëindigen van deze activiteiten hebben het resultaat van Strukton Rail sterk negatief beïnvloed. Het resultaat van Strukton Rail bedraagt EUR 27,0 miljoen en is EUR 10,2 miljoen lager ten opzichte van Bij Strukton Civiel heeft een tegenvaller bij een project gezorgd voor een tegenvaller in het resultaat. De lagere bezetting bij de specialistische bedrijfsonderdelen van Strukton Civiel hebben geleid tot een lagere marge. Een operationeel resultaat van EUR 10,1 miljoen, dit inclusief het eenmalige transactieresultaat, is in deze moeilijke markt een goede prestatie (2010: EUR 13,3 miljoen). Strukton Bouw heeft exclusief het eenmalig transactieresultaat een bescheiden positief resultaat geboekt. Ondanks een getroffen reorganisatievoorziening en een markt met veel prijsdruk zijn er positieve resultaten geboekt. 14 Strukton Jaarverslag 2011 inhoud

15 Financiële resultaten De resultaten van Strukton Worksphere zijn goed. De omzet en resultaten zijn in een neergaande markt gelijk gebleven, dit exclusief het eenmalig transactieresultaat. Het gehele resultaat laat een sterke verbetering zien van EUR 5,5 miljoen ten opzichte van Bij alle bedrijfssegmenten zijn in 2011 de kosten verlaagd en is het personeelsbestand beperkt verkleind. Bedrijfsresultaat in EUR miljoen Operationeel resultaat 55,3 57,6 Afschrijvingen Materieel Vast Actief (21,0) (22,5) Afschrijvingen Immaterieel Vast Actief (3,8) (5,6) Bijzondere waardeverminderingen (6,4) (35,9) Bedrijfsresultaat 24,1 (6,4) In 2011 is voor een bedrag van EUR 6,4 miljoen aan bijzondere waardeverminderingen verantwoord (2010: EUR 35,9 miljoen). Dit wordt grotendeels veroorzaakt door het afboeken van goodwill op deelneming van Strukton Rail in Noorwegen. In 2010 en 2011 zijn bijzondere waardeverminderingen doorgevoerd op goodwill en immaterieel actief die zijn verworven bij acquisities in voorgaande jaren. Financieel resultaat Het financieel resultaat is in 2011 verder verbeterd ten opzichte van het vorig jaar. Het financieel resultaat is met EUR 5,1 miljoen negatief 19,1% verbeterd ten opzichte van 2010 (EUR 6,3 miljoen negatief ). Lagere financieringskosten en hogere financiële baten uit de pps-projecten zijn de basis voor deze verbetering. De belastinglast in 2011 bedraagt EUR 7,0 miljoen (2010: EUR 5,5 miljoen). Daarmee is de effectieve belastingdruk 32,8%. Deze relatief hogere belastingdruk wordt voornamelijk veroorzaakt door de bijzondere waardevermindering van goodwill, niet-aftrekbare kosten buitenland en de afboeking van een actieve belastinglatentie als gevolg van het beëindigen van de activiteiten van Strukton Rail in Noorwegen. Nettoresultaat Het nettoresultaat is in 2011 sterk verbeterd en komt uit op EUR 14,4 miljoen, versus EUR 15,5 miljoen negatief in Investeringen De investeringen in materiële vaste activa bedragen in 2011 EUR 19,7 miljoen (2010: EUR 16,7 miljoen). Dit betreft voornamelijk investeringen bij het bedrijfssegment Strukton Rail. Strukton blijft ernaar streven de kwaliteit van zijn investeringen te optimaliseren. Dit betekent dan ook dat deze investeringen moeten bijdragen aan de kernactiviteiten van Strukton. 15 Strukton Jaarverslag 2011 inhoud

16 Financiële resultaten Kasstroom en financiering De totale netto kasstroom is in 2011 EUR 7,4 miljoen negatief (2010: 9,6 miljoen positief ). Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door het teruglopen van de voorfinanciering op grote infrastructurele projecten en het verlies op de activiteiten van Strukton Rail in Noorwegen. De kasstromen op de verkoop van de pps-projecten en de activa van Strukton Materieel zijn verantwoord bij de investeringskasstroom. Per saldo is de kasstroom uit investeringsactiviteiten EUR 13,0 miljoen (2010: EUR 5,8 miljoen negatief ). Dit betekent dat het hoge investeringsprogramma in materiële vaste activa volledig is gefinancierd uit de opbrengsten van de desinvesteringen. In december 2011 is een bedrag van EUR 15,0 miljoen vervroegd afgelost op de bankfinanciering. Per saldo bedraagt de kasstroom uit financieringsactiviteiten in 2011 EUR 19,3 miljoen (2010: EUR 53,3 miljoen). Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door de opgenomen leningen in het kader van de non recourse financiering voor de pps-projecten. Acquisities en desinvesteringen Op 6 december 2011 heeft Strukton zijn belang in een zestal pps-projecten verlaagd door een 80% belang in Strukton Finance Holding te verkopen aan DIF Infrastructure II. Deze desinvestering past in de strategie om kapitaal vrij te maken om verder te investeren in nieuwe activiteiten van Strukton. Strukton blijft operationeel verantwoordelijk voor deze projecten en zal ook in de toekomst blijven investeren in pps-projecten. Op 13 oktober 2011 heeft Stukton onroerend goed en materiële vaste activa van Strukton Materieel verkocht aan RECO/BUKO. De activiteiten van de materieeldienst zijn geen kernactiviteiten van Strukton en op deze wijze is geld vrijgemaakt voor het aflossen van schulden en voor investeringen in kernactiviteiten. Op 5 januari 2012 heeft Strukton Civiel een 100% belang verworven in Ooms Nederland Holding bv. Door deze transactie heeft Strukton Civiel de infra-activiteiten overgenomen van Ooms Avenhorn Groep bv. De details van deze transactie zullen worden verantwoord in de Vermogenspositie De solvabiliteit van Strukton is in 2011 sterk verbeterd. In 2011 bedraagt de solvabiliteit 23,2% (2010: 17,2%). Exclusief de pps non recourse financiering is de solvabiliteit 26,6% (2010: 23,1%). De verkoop van een 80% belang in de pps-projecten heeft tevens betekend dat de in de balans opgenomen non recourse pps financiering is verlaagd naar EUR 64,2 miljoen (2010: EUR 161,3 miljoen). In 2011 is de netto kaspositie van eind 2010 van EUR 0,4 miljoen verbeterd naar een netto kaspositie van EUR 16,3 miljoen. Deze verbetering van de solvabiliteit en de netto kaspositie geven Strukton een sterke basis voor een gezond ondernemerschap. 16 Strukton Jaarverslag 2011 inhoud

17 Maatschappelijk verantwoord ondernemen Strukton hanteert het uitgangspunt dat de bedrijfsactiviteiten even veel zorg en aandacht verdienen als mensen, omgeving en klanten. De belangen van people en planet zijn gelijkwaardig en complementair aan de economisch gestelde eisen en kwaliteit (profit). Strukton ziet eerlijk en integer handelen als basis voor de activiteiten en de contacten met stakeholders. Niveau 5 op de CO2-prestatieladder gehandhaafd Ook in 2011 heeft Strukton niveau 5 het hoogste niveau gehaald op de CO2-prestatieladder. Een unieke prestatie in de branche, want geen enkel ander concern zit op niveau 5 voor rail én civiel én bouw én installatietechniek. Strukton heeft dit niveau weten te handhaven door diverse maatregelen. Zo zijn er maatregelen genomen voor het leasewagenpark, omdat dit de grootste bron van CO2-uitstoot is. De toegestane uitstoot het emissieplafond van leaseauto s is aangescherpt. Tot september 2011 waren leaseauto s met een uitstoot van 155 gr/km (benzine) of 136 gr/km (diesel) nog toegestaan. Dat is nu voor het overgrote deel van het wagen- 17 Strukton Jaarverslag 2011 inhoud

18 Maatschappelijk verantwoord ondernemen park terug gebracht tot een maximale uitstoot van 140 gr/km (benzine) of 116 gr/km (diesel). Voor 2012 zijn verdere maatregelen voorzien op het gebied van mobiliteitsbudgetten en -management. Naast ProRail werkt ook Rijkswaterstaat met de CO2-prestatieladder. Inmiddels is de CO2-prestatieladder 2.0 ontwikkeld. In deze nieuwe versie wordt niet alleen gekeken naar de uitstoot van bouworganisaties zelf, maar ook naar de uitstoot van de projecten. Een van de eerste projecten die in 2011 onder deze prestatieladder op de markt werden gebracht, was A76/A79 Reconstructie Knooppunt Kunderberg. Strukton Civiel heeft deze tender gewonnen op basis van zijn voorziene behoud van de niveau 5-positie op deze aangepaste ladder. In 2012 gaat Strukton als geheel voldoen aan de eisen van niveau 5 van de CO2-prestatieladder 2.0. De door Strukton Civiel aangekochte bedrijfsonderdelen van bouwonderneming Ooms Civiel hebben zich eind 2011 al gecertificeerd op dit niveau. Ooms Civiel heeft een aantal duurzame innovaties in het productpakket, zoals de solar road: een fietspad met zonnepanelen in de asfaltlaag. Sectorinitiatieven voor CO2-reductie Strukton maakt zich sterk voor CO2-reductie in de keten. Een derde van de vrachtwagens op de snelweg is bouwgerelateerd. Samen met ketenpartners in de beton- en glasketen onderzoekt Strukton de mogelijkheden om dat vervoer efficiënter te organiseren, bijvoorbeeld door aan- en afvoer te combineren. Ook met leveranciers in het project OV Terminal Den Haag Centraal kijkt Strukton naar mogelijkheden om de logistiek te verduurzamen en optimaliseren. In het kader van Green Deal heeft Strukton samen met een aantal collega-aannemers en cement- en betonleveranciers het initiatief genomen voor de Green Deal Duurzaam Beton. Deze Green Deal is erop gericht beton nog duurzamer te maken. Tijdens de Dag van Maarssen, op 4 oktober 2011, is het initiatief ondertekend door MVO Nederland en staatssecretaris Atsma van Infrastructuur & Milieu. Duurzaamheid binnen Strukton Strukton zoekt binnen de eigen organisatie telkens naar manieren om de bedrijfsprocessen verder te verduurzamen. Daarom hebben Strukton Bouw, Strukton Civiel en Strukton Worksphere in 2011 gezamenlijk twee medewerkers aangenomen die zich fulltime richten op duurzaamheid. Bij Strukton Rail was al eerder een duurzaamheidsfunctionaris aangesteld. 18 Strukton Jaarverslag 2011 inhoud

19 Maatschappelijk verantwoord ondernemen Strukton Rail en Strukton Civiel hebben zich in 2011 aangesloten bij de B50, vijftig beeldbepalende werkgevers in Nederland die koploper zijn op het gebied van slim werken en reizen en dat willen stimuleren. Deze stimulans blijkt bij Strukton bijvoorbeeld uit de Strukton Shuttle, die in 2011 als pilot in gebruik is genomen: medewerkers en bezoekers kunnen buiten de spitstijden gebruikmaken van deze taxiservice tussen station Maarssen en het hoofdkantoor. Tijdens de spits was zo n service er al. Door de service ook buiten de spits aan te bieden, wil Strukton het gebruik van openbaar vervoer stimuleren. De auto die hiervoor wordt gebruikt, is een Toyota Prius. Als de pilot slaagt, zal Strukton een nog duurzamer vervoermiddel aanschaffen. Ook elektrisch vervoer is in 2011 onder de aandacht gebracht van de medewerkers. Tijdens de Dag van de Duurzaamheid konden medewerkers tijdens de Electric Roadshow kennismaken met elektrische auto s en scooters. Duurzame projecten en werkmethodes In 2011 is de denktank Thinking Green opgericht. Dit team met leden uit alle hoeken van de organisatie fungeert als aanjager van duurzame projecten. Duurzaamheid komt dan ook terug in tal van projecten die Strukton doet, zowel op verzoek van opdrachtgevers als op initiatief van Strukton zelf. Zo is Strukton Worksphere in Amsterdam gestart met het plaatsen van tweeënhalf duizend openbare oplaadpunten voor elektrische auto s. De combinatie Essent/Strukton is verantwoordelijk voor het plaatsen van een groot deel van deze oplaadpunten. Strukton kiest zelf bij opdrachten ook steeds vaker voor elektrisch vervoer. Zo maakt Strukton Worksphere in de Gemeente Den Haag gebruik van elektrische scooters, heeft HanzaRailTeam een elektrische auto in gebruik voor het project Hanzelijn en heeft Strukton Rail West een elektrische auto voor zakelijke ritten. In Rotterdam werkt Strukton aan de verduurzaming van negen gemeentelijke zwembaden. De zwembaden worden energiezuiniger, de CO2-uitstoot gaat omlaag en de water- en luchtkwaliteit gaan omhoog. Voor dit project heeft Strukton een Energy Service Company (ESCo) opgericht. De ESCo ontwerpt en realiseert de energiebesparende maatregelen, verzorgt de financiering ervan en garandeert de energiebesparing. Dit is niet alleen een kans voor verdere verduurzaming, Strukton ziet dit ook als een goed voorbeeld van een businessmodel, dat past in het MVO-beleid van de onderneming. 19 Strukton Jaarverslag 2011 inhoud

20 Maatschappelijk verantwoord ondernemen In 2010 is het bedrijfsonderdeel Afvalbank Nederland opgericht, dat in 2011 verder is uitgebouwd. Het doel is om de eigen afvalstromen nog beter aan de bron te scheiden en de vrijgekomen materialen opnieuw te gebruiken voor eigen projecten. Een goed voorbeeld daarvan is het Hilton Hotel in Amsterdam, waar 87% van het afval geschikt is gemaakt voor hergebruik. Bij het project DUO in Groningen kijkt Strukton Civiel in samenwerking met TU Delft, MVO Nederland en andere ketenpartners of het beton van de gesloopte kantoorpanden van de Dienst Uitvoering Onderwijs en de Belastingdienst voor 100% te gebruiken is voor de bouw van de parkeergarage. Het gebruik van nieuwe grondstoffen wordt daarmee tot een minimum beperkt. In 2011 zijn hiervoor de technologische ontwikkelingen gedaan en in 2012 wordt dit in de praktijk gebracht. Zorg voor mensen en omgeving Voor het project De Groene Loper is de Avenue2-school opgericht in het kader van social return. Gedurende de tien jaar dat Strukton in Maastricht aan dit project werkt, worden er op deze school in totaal 750 werklozen en mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt opgeleid. Deze mensen wonen in of vlakbij Maastricht en krijgen na de opleiding een tijdelijk contract bij De Groene Loper, bijvoorbeeld voor de bewaking, verkeersregeling of de administratie. Strukton werkt hiervoor samen met de gemeente. Tijdens het werk aan een project probeert Strukton de overlast voor de omgeving zoveel mogelijk te beperken. Dat blijkt bijvoorbeeld uit het keurmerk Bewuste Bouwers, dat Strukton samen met BAM, Ballast Nedam en VolkerWessels oprichtte in Medewerkers van bouwplaatsen met dit keurmerk zorgen voor veiligheid op de bouwplaats en voor de veiligheid van passanten. Ook minimaliseren ze geluidsoverlast en is er milieubewustzijn. Bij Strukton Civiel worden sinds 2011 alle projecten standaard aangemeld voor dit keurmerk. Veiligheid en arbo Sinds een aantal jaar hanteert Strukton het programma Zero Accidents, dat ook in 2011 is voortgezet. In publicaties over veiligheid wordt de term Zero Accidents regelmatig herhaald om de ambitie van nul ongevallen top of mind te houden. Regelmatig wordt gecommuniceerd over het aantal dagen dat aaneengesloten is gewerkt zonder verzuimongeval. Ook via allerlei bedrijfsbrede initiatieven wordt veiligheid telkens opnieuw onder de aandacht gebracht van medewerkers. Bij Strukton Rail is de campagne Safety First gestart om het veiligheidsbewustzijn en veilig 20 Strukton Jaarverslag 2011 inhoud

21 Maatschappelijk verantwoord ondernemen gedrag te stimuleren. Daarnaast zijn er Safety Awareness Team-Trainingen georganiseerd. Het doel van deze training is om een kritische veiligheidsblik te ontwikkelen en medewerkers te leren belangrijke veiligheidsinformatie over te dragen aan collega's. Bij Strukton Civiel vond de Safety Experience plaats; een tweedaagse bijeenkomst waar (hoofd-) uitvoerders en bouwplaatsmedewerkers instructie kregen over en training in diverse aspecten rond veiligheid: het opbouwen van steigers, het gebruik van boorgereedschap met en zonder stofafzuiging en het gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen, zoals gehoorbescherming en een nieuwe helm met veiligheidsbril. Daarnaast is in 2011 een Masterclass Safety ontwikkeld. Deze zal in 2012 worden gegeven aan directie, projectmanagers en hoofduitvoerders om het veiligheidsbewustzijn en -gedrag nog verder te stimuleren. Strukton Bouw heeft in 2011 veel aandacht besteed aan de Laatste Minuut Risico Analyse (LMRA). De LMRA is een korte risicobeoordeling van een bepaalde taak en wordt gedaan door de persoon die de taak gaat uitvoeren. De analyse bestaat uit drie stappen: gevaren beoordelen, maatregelen vaststellen om de gevaren te elimineren en actie ondernemen. Er is een LMRA-flyer gemaakt die nadrukkelijk bij de medewerkers op de bouwplaats onder de aandacht is gebracht. Bij audits wordt gecontroleerd of de flyer daadwerkelijk wordt gebruikt. De flyer blijkt een positief effect te hebben op de veiligheid. Het aantal keren dat er iets niet op orde was tijdens een audit is ten opzichte van 2010 enorm gedaald. Medewerkers hebben in 2011 gemiddeld meer toolboxmeetings bijgewoond dan voorgaande jaren. Net als bij de andere werkmaatschappijen is er ook binnen Strukton Worksphere structureel aandacht voor veiligheid. Er is een aanvang gemaakt met de verbetering van de VGM-structuur (veiligheid, gezondheid, milieu) binnen Strukton Worksphere. Niet alleen via het programma Zero Accidents, maar ook door jaarlijks terugkerende trainingen, zoals veilig werken met elektriciteit en asbestherkenning. Ook heeft Strukton Worksphere in 2011 Safety Awareness Trainingen uitgevoerd. In 2011 vonden er binnen heel Strukton 93 ongevallen met verzuim plaats, tegenover 81 in Strukton Bouw en Strukton Worksphere noteerden per 31 december 2011 een recordaantal aaneengesloten dagen zonder ongevallen met verzuim, respectievelijk 212 dagen en 248 dagen. Certificaten en keurmerken In 2011 heeft Strukton diverse certificaten en keurmerken gehaald. Zo kwalificeerde Strukton Civiel zich voor het internationale keurmerk OHSAS voor onderwatertechnieken, iets wat bij Strukton Civiel veelvuldig wordt toegepast. Strukton Worksphere heeft in 2011 het certificaat ISO behaald, een certificaat voor milieumanagement. De werkmaatschappij toont met dit certificaat aan dat het investeert in het beperken van de milieurisico s van de organisatie, hoe risico s worden afgedekt en hoe medewerkers handelen in het geval van een calamiteit. Strukton Rail en Strukton Civiel beschikten al over dit certificaat. Verder is Strukton als geheel bezig met ISO 26000, een zelfverklaring voor beleid op het gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen. Management development en opleidingen Ondanks de economisch moeilijke tijden heeft Strukton ook in 2011 geïnvesteerd in het opleiden van de medewerkers, via diverse trajecten en opleidingsprogramma s. Zo is er de opleiding Strukton Jong Management, een programma voor hbo ers en academici tussen de 23 en 30 jaar, die twee tot vijf jaar werkzaam zijn bij Strukton en de ambitie en potentie hebben om door te groeien naar managementniveau. In samenwerking met de Hogeschool Utrecht biedt Strukton maximaal zestien personen per jaar een traject aan van tien maanden. In dit traject krijgen ze een programma aangeboden waarin cognitieve ontwikkeling, persoonlijke ontwikkeling en professionele ontwikkeling centraal staan. Het doel van Strukton Jong Management is talenten binnen 21 Strukton Jaarverslag 2011 inhoud

22 Maatschappelijk verantwoord ondernemen het bedrijf de kans geven zich te ontwikkelen, talent aan het bedrijf te binden en te zorgen voor goed toegeruste mensen op leidinggevende posities. Diverse afgestudeerden zijn inmiddels doorgegroeid naar een middenkaderpositie. In 2011 hebben alle zestien deelnemers het programma succesvol voltooid en is een nieuwe groep gestart met het programma. Een ander initiatief voor jonge Struktonmedewerkers is Scope. Dit netwerk biedt medewerkers tot 37 jaar de kans om een netwerk binnen Strukton op te bouwen en bekend te worden met de verschillende werkmaatschappijen binnen het bedrijf. De organisatie van projectbezoeken en andere activiteiten is in handen van Scopeleden, de directie steunt het netwerk financieel. Strukton Rail heeft in 2011 trainingen coachend leidinggeven georganiseerd voor leidinggevenden. In 2012 zijn vervolgworkshops gestart. ProRail, de spooraannemers (waaronder Strukton Rail) en ingenieursbureaus hebben in Nederland het initiatief genomen voor een hbo-opleiding Railtechniek. Zij hebben hiervoor een overeenkomst gesloten met de Hogeschool Utrecht. Het doel is ervoor te zorgen dat er in de toekomst voldoende goed gekwalificeerde technici op het gebied van railtechniek zijn. De hboafstudeerrichting aan de Hogeschool Utrecht start in september 2013 en vanaf september 2012 wordt een minor op het gebied van railtechniek aangeboden. Ook is Strukton Rail betrokken bij het opzetten van een mbo Railcollege. Dit is een initiatief vanuit de Nederlandse Spoorwegen. Vanuit deze opleiding wordt een link gelegd met de hbo-opleiding. Bij Strukton Civiel is in 2011 een zeer intensieve training gestart, senior projectmanagement, om projectmanagers te trainen in het omgaan met de almaar toenemende complexiteit van de projecten die Strukton Civiel in zijn orderportefeuille heeft. Strukton Worksphere heeft in 2011 het oude principe meester-gezel-leerling nieuw leven ingeblazen. Daarvoor zijn mensen vrijgemaakt. Verder zijn er diverse in-company-programma s georganiseerd. Ook in 2012 staat een flink aantal opleidingen op de rol. Zo zullen alle niettechnische medewerkers van directeur tot manager en van controller tot jurist worden bijgeschoold over installatietechniek. Strukton Worksphere kiest voor deze aanpak zodat elke medewerker kan meepraten over de core business van de werkmaatschappij. In 2011 is binnen Strukton Integrale Projecten het Strategisch Talent Management Programma geïmplementeerd. Een belangrijke pijler van dit programma is het beoordelen én coachen. Sturen op gedragscompetenties, sturen op output en het streven naar een continu verbeterproces betekent dat iedere medewerker regelmatig informatie ontvangt over de resultaten en de wijze waarop die tot stand zijn gekomen. Medewerkers worden gestimuleerd zich verder te ontwikkelen in de specialisaties binnen Strukton Integrale Projecten: projectmanagement, contractmanagement en financieel management. 22 Strukton Jaarverslag 2011 Strukton heeft zich in 2011 nadrukkelijk geprofileerd voor de buitenwacht. Zo heeft een directielid meegedaan aan het televisieprogramma Undercover Boss, waarin een leidinggevende zich onherkenbaar op de werkvloer begeeft. Strukton koos voor deelname aan het programma om het bedrijf onder een breder publiek bekend te maken en om de bouwsector positief over het voetlicht te brengen. Er is immers, zeker op de lange termijn, behoefte aan gepassioneerd personeel. Daarom is het van belang mensen geïnteresseerd te houden in het vak. Een andere reden om mee te doen aan het programma is het creëren van trots op het bedrijf. Die bedrijfstrots zorgt voor de groei en ontwikkeling van mensen, iets wat bij Strukton hoog in het vaandel staat. Het bezoek aan de website van Strukton nam explosief toe na de uitzending. Bovendien kwamen er zeer veel open sollicitaties binnen. Datzelfde gebeurde na de uitzendingen, wereldwijd in 193 landen, van het programma Megastructures Korean Superlink op National Geographic, waarin aandacht werd besteed aan het project Busan-Geoje Fixed Link in Zuid-Korea. Strukton legde voor dit project een van de diepste en langste afzinktunnels ter wereld aan: 3,2 kilometer lang en 48 meter diep. inhoud

23 Strukton Rail Alle landen en specialismen van Strukton Rail, behalve Noorwegen, hebben goede resultaten geboekt. Dit ondanks dat in sommige landen de marktsituatie nog steeds moeilijk is. Zeer tragisch is het ongeval in Zweden, waarbij een medewerker van Strukton Rail om het leven is gekomen. Resultaat en marktsituatie Landen In Nederland heeft Strukton Rail te maken met een zeer volatiele markt, waar nog altijd een prijzenslag gaande is. Opdrachtgevers verwachten voor een steeds lagere prijs een steeds betere kwaliteit. De werkvolumes zijn redelijk. Strukton Rail heeft in 2011 zijn marktaandeel in onderhoud en projecten in Nederland behouden en heeft een solide, positief resultaat neergezet. In 2010 heeft in Nederland een grote organisatieaanpassing in EUR miljoen Bedrijfsopbrengsten 585,9 616,1 Operationeel resultaat 27,0 37,2 Aantal medewerkers (ultimo) Strukton Jaarverslag 2011 inhoud

24 2011 in het kort Goede resultaten geboekt in alle landen en specialismen, behalve in Noorwegen Europabreed weet Strukton Rail zich te handhaven, ondanks de lastige markt en (politieke) onzekerheid Europabreed worden de machines met hoge productiecapaciteit succesvol ingezet De organisatie is toekomstvast De activiteiten in Noorwegen zijn beëindigd Aantrekkelijke opdracht in Australië binnengehaald plaatsgevonden, die begin 2011 is afgerond. Dankzij deze aanpassing staat Strukton Rail gesteld om in de moeilijke Nederlandse markt een goede positie te behouden. Ook België laat een goed resultaat zien. Duitsland heeft 2011 met een break even resultaat kunnen afsluiten en de organisatie is op kracht. De organisatie in Duitsland heeft een internationaler marktprofiel verkregen, geconcentreerd op de inzet van de geavanceerde machines met hoge productiecapaciteit. In Zweden heeft een dodelijk ongeval plaatsgevonden, waarbij een medewerker van Strukton Rail om het leven is gekomen. Het ongeval heeft een enorme impact binnen het bedrijf. Strukton Rail betreurt de gebeurtenis ten zeerste. In zakelijk opzicht gaat het in Zweden zeer goed. De positie van Strukton Rail is zowel wat betreft omvang als werkkwaliteit van hoog niveau. Het bedrijf wordt door opdrachtgevers als betrouwbare en markante partij gezien. In Scandinavië zal Zweden het grote trekpaard zijn. In Denemarken is in 2011 een klein positief resultaat geboekt. Ook in Italië zijn goede resultaten geboekt, overwegend in Italië zelf, met een deel van de omzet in de Balkan. In Noorwegen heeft Strukton Rail de organisatie niet op het gewenste niveau gekregen. Daarnaast is er onvoldoende continuïteit en perspectief waargenomen in de Noorse markt. Daarom heeft Strukton Rail in januari 2012 besloten zijn activiteiten in Noorwegen met onmiddellijke ingang te beëindigen. Specialismen Strukton Systems heeft in 2011 uitstekende resultaten geboekt, net als in Het bedrijfsonderdeel heeft goed gepresteerd, zowel in spoorgerelateerde werkzaamheden als in alle productmarkt-combinaties (PMC s), waaronder Energy Solutions, Kabel, Electric, Monitoring & Travel Systems, Telecom & Technische Installaties, Seinwezen & Voedingen en Installatie Services. Strukton Rolling Stock heeft in 2011 een positief resultaat geleverd en bevindt zich in een verdere opbouwfase. Het houdt zich bezig met elektrische systemen in railvoertuigen en biedt samen met Strukton Rail Equipment totaalonderhoud aan treinen. Dat varieert van renovatie tot mechanisch onderhoud en reparaties. Daarnaast ontwerpt, engineert, fabriceert en installeert Rolling Stock elektrische en elektronische systemen, zoals panelen, schakelkasten en bekabelingen. De voornaamste specialisatie is tractie-elektronica, voor de aandrijving en besturing van treinen. Op het gebied van boordnetsystemen en tractie-elektronica heeft Strukton Rolling Stock een volwassen productenrange ontwikkeld. Eurailscout heeft in 2011 een break even resultaat bereikt. Dit bedrijfsonderdeel blijft een belangrijk speerpunt en van grote strategische waarde op het gebied van datamanagement en het verifiëren van de onderhoudsstatus van het spoor. 24 Strukton Jaarverslag 2011 inhoud